RASSENVRAAGSTUK BEZORGDE
SMUTS DE NEDERLAAG
Processen te Neurenberg van
historische waarde
j 7-usscn neus en dippen
West-Duitsers overtuigd van een
tweede „Korea-actie" in hun iand
Geen verder gaande steun aan de
vrijwillige verzekering
II DE STEM
VAN DE DODE
Overpeinzingen
Veldmaarschalk bracht zijn land aan de
zijde van de geallieerden
Volgende achttien maanden beslissen
over oorlog en vrede
rvoXxxxvdj^i
H
NEDERLANDER GEDOOD
DOOR RAMP0KKERS
Herstellingsoord voor
kunstenaars opgericht
DINSDAG 12 SEPTEMBER 1950
PAGINA 3
Duits protest t.a.v. het
Zelfkantgebied
Amerikaans radio-commentator op Schiphol
Vijf pet. gevraagd ook voor
Indische pensioenen
Van standpunt veranderd
WëêÈ
Na de razzia's in Frankrijk
Koor van communistische smekelingen: „Alles liever
dan naar Moskou"
Minister Joekes over ziekenfondsen
Congres over de oorlogsgeschiedenis
MAX MURRAY
Internat. Comité wordt
voorbereid
Bioscopen helpen mede
aan de geldinzameling
van Snorrebor f
Veiling
Alpinistische kater
Snel, snel, snel
(Vervólg van pag. 1)
Smuts was minister van defensie van
Zuid-Afrika toen in 1914 de eerste we
reldoorlog uitbrak en speelde een be
langrijke rol bij het organiseren van
de campagne in Zuid-West-Afrika, die
in het begin van 1915 leidde tot de ca
pitulatie van deze Duitse kolonie. Hij
werd vervolgens, precies 14 jaar nadat
hij zelf de wapens tegen Engeland had
gevoerd, luitenant-generaal in het Brit
se leger en nam het opperbevel op zich
van de Britse en Zuid-Afrikaanse
strijdkrachten, die in Oost-Afrika tegen
Von Lettow Vorbeck opereerden. Ook
deze campagne werd met succes be
kroond.
In 1917 Engelands zwaarste jaar in
de eerste wereldoorlog werd hij
door de toenmalige Britse premier.
Lloyd George, in het oorlogskabinet ge
roepen. Hij voerde opdrachten van het
grootste belang uit, zowel te velde als
aan het thuisfront.
Na het sluiten van de vrede toonde
hij zich met woord en daad een groot
voorvechter van de Volkenbond, welks
falen hij diep betreurde, zonder zijn ge
loof aan de deugdelijkheid van het ide
aal te verliezen.
Binnen drie weken nadat Smuts uit
Versailles, waar hij voor Zuid-Afrika
het vredesverdrag had ondertekend,
dat een einde maakte aan de eerste we
reldoorlog, in zijn land was terugge
keerd, overleed de toenmalige premier
van de Unie, zijn wapenbroeder Botha
Smuts volgde hem op.
Zijn regering ondervond felle be
strijding van de nationalistische partij
van generaal Herzog, eveneens één van
zijn medestrijders tegen de Engelsen in
de Boerenoorlog, die echter zijn poli
tieke inzichten niet deelde en instede
van samenwerking met de overige le
den van het Gemenebest een politiek
van Zuid-Afrikaans isolationisme voor
stond.
Van 1919 tot 1924 trad Smuts op als
eerste-minister van Zuid-Afrika. Dit
werden voor hem moeilijke jaren, want
zjjn oude vriend Herzog kwam weer in
het geweer. De gevolgen van Smuts' op
treden tegen de stakingen in het mijn-
district de „Rand" en ook de rassen
kwestie lieten zich steeds meer voelen
en bij de algemene verkiezingen in 1924
moest Smuts het onderspit delven tegen
Herzog, die toen minister-president van
de eerste nationalistische regering werd.
In de verhouding SmutsHerzog
kwam verandering, toen in 1932 Zuid-
Afrika de gouden standaard verliet. Eco
nomische en sociale moeilijkheden brach
ten beide mannen weer bijeen, zodat zij
bij de algemene verkiezingen van 1933
tezamen terugkwamen met de sterkste
regering, die Zuid-Afrika tot dan toe
gekend had.
Maar er was een fundamenteel ver
schil tussen beide staatslieden blijven
bestaan betreffende de vraag, of Zuid-
Afrika Engeland in een eventuele oor
log zou volgen.
Toen dan ook in 1939 de tweede we
reldoorlog uitbrak, wilde Herzog Zuid-
Afrika neutraal doen blijven zolang dit
land niet zelf rechtstreeks werd be
dreigd, terwijl Smuts, hoewel op het
standpunt staande dat Zuid-Afrika
autonoom was, de mening was toege
daan, dat elke bedreiging van de vei
ligheid van Groot-Brittannië een be
dreiging was van de veiligheid van
Zuid-Afrika.
Smuts won. Zuid-Afrika verbrak de
betrekkingen met Duitsland en Smuts
vormde een nieuwe regering.
In Juli 1943 keurden de kiezers zijn
oorlogspolitiek goed door zijn meer
derheid in het parlement van 20 op 67
zetels te brengen.
Zjjn grote tegenstander was dr. D. F.
Malan, de leider van een deel van de
oude nationalistische partij, dat Herzog
niet in de Verenigde Partij was gevolgd.
In de eerste jaren na de tweede we
reldoorlog keerde voor Smuts het gety.
Hij en zijn party werden door Malan en
zyn nationalistische partij bij de alge
mene verkiezingen verslagen en Malan
volgde Smuts als premier op.
Het was het rassenvraagstuk, dat
Smuts de nederlaag had bezorgd. Malan,
de grote pleitbezorger van de suprema
tie van het blanke ras in Zuid-Afrika,
had de vrees van de twee millioen blan
ken, dat de numeriek viermaal zo sterke
kleurlingen hen tenslotte zouden over
vleugelen tenzy de regering er voor
zorgde, hen klein te houden, handig uit
gebuit.
Smuts moest zich op het tweede plan
terugtrekken, maar hij bleef met vuur
ijveren voor eenheid van het Gemene
best en voor een algemene grootse po
ging om de UNO die zijn liefde voor
de Volkenbond had geërfd tot een
succes te maken.
Ook op wetenschappelijk gebied heeft
Smuts zich verdiensten verworven. In
1926 schreef hij „Holism and evolution"
en in 1930 „Africa and some world pro
blems".
Zyn werk vond waardering by talryke
universiteiten in Engeland, Schotland,
Ierland, de Verenigde Staten, Canada en
Zuid-Afrika, die hem eredoctoraten ver
leenden. Ook de Leidse universiteit ver
leende Smuts in 1946 ter gelegenheid van
zyn bezoek aan Nederland het eredocto
raat.
Tijdens dit bezoek werd Smuts plech
tig ontvangen door de verenigde Ka
mers van de Staten-Generaal en tij
dens zijn bezoek aan het paleis Soest-
dijk op 9 October 1946 verleende H. M.
de Koningin de grote staatsman het
Grootkruis in de Orde van de Neder
landse Leeuw.
Koning George van Engeland heeft
mevr. Smuts telegrafisch zijn deelneming
met het overlijden van haar echtgenoot
betuigd.
„De koningin en ik hebben het nieuws
van veldmaarschalk Smuts' dood met
grote droefenis en in diep besef van per
soonlijk verlies vernomen. Wees met uw
gezin overtuigd van onze oprecht ge
meende deelneming. In vredes- en oor
logstijd zijn zijn raad en zijn vriendschap
zowel voor mijn vader als voor mijzelf
van onschatbare waarde geweest en de
kracht van zijn intellect heeft de wijs
heid van het gehele mensdom verrijkt,"
aldus het koninklijk condoléance-tele
gram, dat van kasteel Balmoral werd
verzonden.
Dr. W. Drees zeide, toen hem van En
gelse zijde commentaar gevraagd werd
op het overlijden van generaal Smuts:
„Ik heb het altijd verbazingwekkend ge
vonden, dat generaal Smuts zo lang een
wereldbekend staatsman is geweest, na
dat hij een leidende rol gespeeld had in
de Boerenoorlog.
Ik heb altijd de grootste bewondering
gehad voor de wijze, waarop hij de En
gelsen en de Boeren tot elkaar wist te
brengen en niet alleen een groot leider
in zijn eigen land, maar ook in het Britse
Gemenebest te zijn.
De wereld kende hem als een groot
staatsman met vooruitziende blik, zowel
in oorlogs- en in vredestijd, en hij ver
wierf zich een naam, die men zich nog
lang zal herinneren. Wy in Holland voe
len zijn heengaan als een zwaar verlies,
want zijn kwaliteiten hebben hier grote
indruk gemaakt. Iedereen zal de dood
van generaal Smuts betreuren."
In opdracht van de Weslduitse kanse
lier, Adenauer, aldus meldt het West-
duitse persbureau DPA, heeft de chris-
telijk-democratische bondsdagafgevaar
digde dr. Kiarl Müller Zondag in de
Westduitse grensstad Heinzberg tegen
„de afstand van het Zelfkantgebied aan
Nederland" geprotesteerd. „Nooit zullen
wij dit gebied of de bewoners ervan op
geven", aldus verklaarde Müller. Hij
protesteerde tegen de „in het afgestane
gebied aangewende propagandametho
den, die met de rechten en de vrijheid
van een volk onverenigbaar zijn". Er
gingen geruchten, aldus Müller, dat in
het zelfkantgebied een volksstemming
gehouden zou worden. „Ofschoon wij
voor de afscheiding van het gebied
met een dergelijke volksstemming zou
den hebben ingestemd, moeten wij ons
thans met alle middelen daartegen ver
zetten".
Twee en zeventig jaar is de bekende
radio-commentator van de National
Broadcasting Company, de Amerikaan
Kaltenborn. Desondanks heeft hy het
plan binnenkort naar het Koreaanse
gevechtsterrein te vertrekken om de
Amerikaanse luisteraars zyn visie te
geven op de stryd, die daar thans ge
voerd. wordt. Dit vertelde Kaltenborn
gisteravond, toen hy op weg vari Frank-
ryk naar New York op Schiphol landde.
Kaltenborn heeft zyn jaarlijkse reis
door Europa gemaakt en heeft in
Joegoslavië een gesprek gehad met
Tito.
In dit gesprek gaf deze hem als zijn
zienswijze, dat de Sovjet-Unie niet
zelf tot de aanval zal overgaan op
Joegoslavië, noch dat een der satel
lietstaten dit zal doen. Mochten deze
laatste echter toch trachten Joegosla
vië binnen te rukken, dan gelooft
Tito in staat te zyn hen terug te
kunnen slaan. De Westerse militaire
experts, die Kaltenborn heeft gespro
ken, zyn het met deze opvatting eens.
Over Duitsland zei Kaltenborn, dat
West-Duitsland zich op economisch ge
bied verrassend snel herstelt. De Messe
in Keulen was hiervan een sprekend,
voorbeeld. De vergelijking tussen de
Keulse Messe en die in Leipzig was naar
2Ün mening een goede maatstaf om te
beoordelen, hoe de Russische politiek
in Oost-Duitsland is. Terwijl men in
Keulen een overvloed van artikelen
kreeg voorgezet met redelijke levertij
den, was de Leipziger Messe „wel een
beel slecht stuk propaganda, dat de
Kussen ten beste gaven".
Kaltenborn sprak ook met dr. Ade
nauer, met de heer Carlo Schmidt en
niet hoge Amerikaanse autoriteiten ove»
bet vraagstuk van de verdediging van
^est-DuitsIand. „Iedereen in West-
Duitsland is er van overtuigd, dat men
J*is moet stellen tegenover de geweldige
^n-cht van de Oost-Duitse volkspolitie,
die uitgerust is met artillerie, tanks en
machinegeweren. Men is er van over
tuigd. dat op een goede dag Rusland een
tweede „Korea-ac^e" in Duitsland zal
beginnen. De Amerikaanse experts ge
loven, dat de komende achttien maan
den over oorlog en vrede zullen beslis
sen".
Het Tweede-Kamerlid Van de Wete
ring (C.H.) heeft aan de minister van
Sociale Zaken schriftelijk gevraagd of
de regering bereid is in haar overwe
ging tot het bevorderen van een 5 pet.
verhoging van de uitkering krachtens
rijksregelingen voor sociale bestand
ook te betrekken de Indische pen
sioenen van weduwen en wezen, die
betaald worden zowel uit openbare
als particuliere middelen, en wel in het
bijzonder z.g. A.O.O.R.-uitkeringen ten
behoeve van weduwen en wezen van
hen, die meestal op jeugdige leeftijd
door Japanse terreur in krijgsgevan
genen- en concentratiekampen de dood
vonden.
Het Arubaanse lid van de Staten der
Ned. Antillen, de heer Tromp, heeft de
zer dagen verklaard, dat het niet juist
is, dat hij als lid van de delegatie naar
Nederland heeft ingestemd met de zetel
verdeling van 128 tussen Curasao cn
Aruba. De twee andere leden van deze
delegatie, de heren Debrot en Kroon,
resp. Statenlid voor de K.V.P. en Demo
cratische Partij, wijzen er echter op, dat
de heer Tromp zij het niet con amore
met de andere leden der delegatie
over de bezwaren is heengestapt. Beide
heren achten het verre van fraai, dat.de
heer Tromp thans probeert terug te ko
men op een destijds ingenomen stand
punt.
Emc en de Boog vav All Ann
21. Ene herinnerde zich nooit meer, hoe lang hij door de gang had gelopen. De een
tonige opeenvolging van rotswanden en krommingen scheen ieder besef van tijd weg
te'nemen. Maar zijn flambouw was reeds tot de helft opgebrand, toen hij de indruk
kreeg, dat de gang zich plotseling verwijdde, overging in een veel grotere ruimte,
die als een poel van duisternis voor hem lag, ingesloten door de bergwanden.
Hij bleef staan en staarde zoekend voor zich uit. Nog steeds had hij niet het min
ste spoor kunnen ontdekken van het snuivende, grauwende ding. Zou het zich in deze
geweldige holte teruggetrokken hebben? Binnen de lichtcirkel van zijn fakkel bewoog
zich niets. Maar daarbuiten
„Vooruit!" mompelde de Noorman, en met langzame stappen liep hij de duistere
ruimte binnen.
Een onbestemd gevoel van spanning had zich van hem meester gemaakt. Het was
meer dan de argwaan van het onzegbare ding, dat zich hier mogelijk op kon houden.
Voor het eerst sinds de onheilspellende gebeurtenissen in de burcht van Allard voor
hem begonnen, had de Noorman de indruk dat de oplossing van het geheim voor
hem lag. Hier, in deze ruimte, voelde hij, lag het antwoord op de vraag, wig Gudrun
doodde; wie Allard bedreigde, wie de hoofdrol speelde in de eeuwenoude legende
welke Eric gehoord had. Hier was het gebied van de vloek
Naarmate hij voortschreed werd het duidelijker voor Eric, dat hij zich in de krater-
vormige opening tussen de rotsen bevond. Het moest de binnenzijde zijn van tie
reusachtige berg, die hij bij zijn aankomst achter de burcht had zien opsteken. Maar
wat hem het meest verbaasde was, dat hij langs de randen van de brede krater
richels meende te onderscheiden. Het licht zo hoog mogelijk opheffend, kwam hij
nader. Een zachte uitroep van verwondering ontsnapte hem. Daarboven waren de
bouwvallen zichtbaar van stenen woningen. Primitief en lomp waren ze, en vermoe
delijk in geen eeuwen meer gebruikt. Half verzakte stenen trappen verbonden de
verschillende vlakten.
Werk van mensenhanden,*' fluisterde Eric. „Wat houdt zich hier in deze verloren
rotsdorpen op?"
Verschenen is een nota naar aanlei
ding van het verslag der Tweede Kamer
betreffende het ontwerp van wet: „Ver
lening van financiële steun aan de al
gemene ziekenfondsen voor hun afde
ling vrijwillige verzekering". Aan deze
nota is het volgende ontleend:
De voorbereidingen voor het samen
stellen van een ontwerp van wet op het
ziekenfondswezen hebben meer tijd ge
vorderd dan oorspronkelijk door de
minister van Sociale Zaken kon worden
voorzien. Hoewel de minister er naar
streeft, dat het wetsontwerp zo spoedig
mogelijk bij de Kamer aanhangig wordt
gemaakt, kan nog niet met zekerheid
worden voorspeld, wanneer dit zal kun
nen geschieden. In verband hiermede
ligt het in de bedoeling van de minister
dé indiening van een wetsontwerp,
waarbij op de nieuwe regeling van
het ziekenfondswezen in zoverre wordt
vooruitgelopen, dat één der belangrijk-
Aóvertentie
Wol w as je VEI LIG in
A L KA LI VRIJ
ste en meest urgente der daarbij aan
de orde zijnde onderwerpen, te weten
de uitbreiding van de kring dergenen,
die onder de verplichte verzekering
vallen, wordt bereikt. De voorbereidin
gen hiertoe bevinden zich in een verge
vorderd stadium.
De minister kan geheel instem
men met de mening van verschei
dene leden der vaste commissie,
die ernstig bezwaar zouden hebben
tegen een verder gaande steun aan
de vrijwillige verzekering, daar deze
steun niet vereist is op grond van
het belang der volksgezondheid. De
toestand van 's lands financiën iaat
overigens zeker niet toe, dat deze
extra-steun ten laste van 's Rijks
kas wordt gebracht.
Overeenkomstig de ter zake in het
voorlopig verslag geuite wens heeft de
minister omtrent deze aangelegenheid
alsnog het advies van de Ziekenfonds
raad gevraagd. Hoewel deze raad in
meerderheid termen aanwezig achtte
voor vergoeding van de gehele schade,
meent de minister dit advies niet te
kunnen volgen.
Wel dient< naar zijn mening het bedrag
van de uitkering uit het verevenings
fonds over de jaren 1941-1946 te worden
verhoogd van f 500.000 tot f 1.000.000
aangezien uit thans ter beschikking
staande gegevens is gebleken, dat het
oorspronkelijk geraamde bedrag van
f 500.000 lager is dan het bedrag dat
door de fondsen niet uit reserves en
kapitaal kon worden gedekt.
Het internationaal congres over de
geschiedkundige beschrijving van de
tweede wereldoorlog, in Amsterdam ge
houden onder auspiciën van het Rijks
instituut voor Oorlogsdocumentatie,
heeft zich de afgelopen dagen in diver
se sectievergaderingen bezig gehouden
met bestudering van de methodes, die
bij het verzamelen van gegevens in de
verschillende landen bii diverse instel
lingen gevolgd worden. Het heeft wei
nig zin, daar uitvoerig op in te. gaan.
Wij zullen er slechts enkele details uit
aanstippen.
Zo heeft dr. John. H. E. Fried een
referaat gehouden over de betekenis,
die de processen van Neurenberg voor
de historische wetenschap hebben.
Spr. was ex-van overtuigd dat de be
vindingen van de tribunalen betrouw
baar zijn. In het bijzonder bijvoorbeeld
de voorgeschiedenis van de aanvallen
van Hitler-Duitsland op andere lan
den is zeer nauwkeurig door diverse
tribunalen onderzocht.
Aan het slot van de zitting was er
zoveel materiaal beschikbaar dat de
taak van de geschiedschrijver zowel ge
makkelijker als moeilijker geworden is.
Gemakkelijker door de enorme hoe
veelheid materiaal, moeilijker door de
doolhof van tegenstrijdige verklarin
gen. Historisch wetenschappelijk ge
sproken evenwel heeft Neurenberg op
vele vragen geen antwoord kunnen ge
ven, Men vond b.v. geen verklaring voor
het phenomeen van het Hitlerdom. noch
voor de oorzaken van zijn succes, noch
voor zijn buitensporigheden of voor de
merkwaardige bekoring, die het op vele
„niet-nazi's" uitoefende. Daar ligt een
vruchtbaar veld voor studie.
Bovendien heeft het Hof in Neu
renberg geen geschiedenis geschre
ven. het heeft geen volledig overzicht
gegeven van de Hitler-periode. geba
seerd op het documentatie-materiaal:
de rol van bepaalde Hitler-organisa-
ties als de Gestapo is niet volledig
belicht, en evenmin is nagegaan, of
de ideologieën, die de oorlogsmiddelen
hebben veroorzaakt, door zovelen
worden vastgehouden, dat er opnieuw
gevaar uit zou kunnen ontstaan en
het is uiterst belangrijk, dat daarnaar
alsnog een onderzoek wordt inge
steld.
In de plenaire zitting van Vrijdag
heeft de heer F. Debyser uit Pari is „een
plan voor een internationale bibliogra-
phie voor de tweede wereldoorlog" be
sproken. waarin een duidelijk overzicht
wordt gegeven van het tot dusverre in
Er zijn enkele byzonderheden bekend
geworden over de roofmoord in Ban
dung, waarbij ruim een week geleden
de 53-jarige administrateur 1ste klasse
van de Bank Republik Indonesia (Alge
mene Volkseredietbank), de heer F. W.
Neijhoff, in zijn woning door rampok-
kers is vermoord. Zijn vrouw, twee van
'zijn dochters en een schoonzoon moesten
machteloos toezien hoe hij met revolver
schoten van het leven werd beroofd.
De bedryvers van deze misdaad namen
direct de vlucht en tot nu toe ontbreekt
ieder spoor.
Drie personen, twee in uniform en een
in burger, waren het huis binnengedron
gen. Een van hen rukte de heer des hui
zes zijn polshorloge af en gelastte hem
dc kasten te openen. Toen de heer Neij
hoff weigerde, trachtten de rampokkers
hem zijn sleutels afhandig te maken. Er
ontstond een worsteling, waarbij de do
delijke schoten werden gelost. De heer
Neijhoff zou over enkele weken naar
Nederland vertrekken.
'L
door
44
„De politie heeft mijn hulp niet inge
roepen." Ze glimlachte verstrooid. „Al
thans, ze hebben mij niet gevraagd wie
de moord begaan heeft."
„Ik zou anders denken," zei Joyce,
„dat, als u werkelijk zo brandt van ver
langen om Eric te helpen dat toch de
beste manier zou zijn."
„Ik weet wel, beste," antwoordde me
vrouw Sim, „dat jij en Eric mogelijk
denken dat er maar twee mensen op de
wereld bestaan, maar niettemin zijn er
nog anderen ook." Ze stond op en nam
haar handschoenen op. „Wel, ik heb ge
zegd hoe ik erover denk, maar jullie
moeten natuurlijk zelf beslissen." Ze
glimlachte even. „In het ergste Geval
kan ik altijd nog naar huis gaan met het
brave gevoel, mijn plicht gedaan te
hebben. Walgelijk, nietwaar?"
Joyce aarzelde. „Ziet u, als u het goed
vindt, ga ik maar liever met u mee, me
vrouw Sim. Dat wil zeggen, als Eric
„Ja, Joyce," zei dokter Daw snel
„Ik wacht in de wagen." Mevrouw
Sim wandelde zelfbewust de kamer uit
en de trap af, zonder om te kijken.
Ze wilde hen een korte poos alleen
laten. Bovendien stelde ze tot haar ont
steltenis vast, dat de tranen haar mees
ter dreigden te worden.
XVIII
Nu Firth eigener beweging handelde,
was hij het gedoe niet minder beu.
Sedert twee dagen rende hij rond alsof
hij een amateur-detective was slechts
de valse snor ontbrak. Hij had zo ge
daan, dat Celia hem niet minder dan
achterbaksheid had aangewreven.
„Maar waar gaat het dan allemaal
om"? vroeg zij hem. „Wat broeit er"?
„Dat zeg ik liever niet, kind," ant
woordde hij, „maar ik voel dat ik doen
de moet blijven. Een man van mijn tem
perament en levensgewoonte moet er
altijd de vaart in houden".
„Vaart? Waar voert die vaart jou da
gelijks in Londen heen, als ik vragen
mag"?
„Je zou verbaasd staan als je wist
hoe dartel ik mijn dagen doorbreng
met het ontlopen van klanten, het ont
duiken van werk, het eten, drinken,
meisjes het hof maken, en zo voort".
En grijnzend voegde hij eraan toe: „Als
je me de hele dag in de schaduw liet
luieren, zou niet een» veel bezwaren
maken"
„Ik dacht dat je hier voor zaken was.
Maar hoe dan ook: waartoe al die ge
heimzinnigheid"?
„Omdat jij lieve kind, ter gelegenheid
van de weinige keren dat er iets van
mijn bedrijvigheid is uitgelekt, me jouw
hartgrondige kritiek niet gespaard hebt."
„Aha! Dus daarvoor schaam zelfs jy
je! Als de waarheid aan het licht kwam,
zou waarschijnlijk blijken, dat je bezig
bent een boerendeerntje het hoofd op
hol te jagen. Je weet, dat je op mij kunt
bouwen. Ik zal niet jaloers zijn". Wat
niet wegnam dat er toch een klein tik
keltje jaloezie uit haar stem klonk. Hij
schreef dat toe aan het begeerte-instinct,
dat iedere vrouw eigen is, al ontkent ze
't nog zo hardnekkig.
„Nee", zei hij, „niet bepaald een boe
rendeerntje. Ofschoon wanneer er
een in mijn informatie-sfeer verschijnt,
wel, dan informeer ik".
„Informeer je naar wat"?
„O. het gewone. Of ze soms een don
kere, ongure vreemdelng gezien heeft.
Zo niet, dan maak ik haar erop opmerk
zaam, dat er een tegenover haar staat".
„En met wat voor gevatheid antwoor
den ze op dergelijke tintelende geestig
heden?"
„Hi, zo'n grapjas. En dan sputteren ze
weg op hun tractoren. Althans som
migen. Anderen kostschoolmeisjes en
zo beginnen te mijmeren over hun
uren van eenzaamheid".
„Je wauwelt",
„Vin-je niet? Dat is zo mijn onheb
belijke manier om je duidelijk te maken,
dat je je met je eigen zaken moet be
moeien".
In feite ging Firth uit van de theorie
dat, als Angela Pewsey overal achter kon
komen, hij dat ook kon. Aangezien hem
echter de jarenlange ervaring van die
dame ontbrak, alsmede haar kennis van
's mensen diepste roerselen, vond hij,
dat hij maar langzaam en moeilijk voor
uit kwam. Doch vooruitgang was er.
Firth belde aan op de vijfde verdie
ping van een flatgebouw in Knights-
bridge. De deur ging open en hij staar
de nogal schaapachtig in het gezicht
van Graham Ward. Het eerste, dat hem
opviel, was, dat de man tegenover hem
geschrokken was. Vervolgens bleek
hem, dat Graham iemand anders ver
wacht had, en de schrik maakte plaats
voor boosheid.
..Zoben jij het."
„Wou je soms zeggen, dat je iemand
anders verwachtte?"
..Wat heb jy daarmee te maken?"
„Pardonik wilde alleen maar
mijn hulp aanbieden." Firth draaide
zich om alsof hij naar de lift wilde gaan.
Graham aarzelde en zei dan: „Ik ben
me niet bewust, dat ik je hulp nodig
heb."
„O, zo. Ik meende anders, dat je me
die onlangs gevraagd hebt. Maar goed,
laten we dat dan vergeten."
Graham draalde opnieuw. „Enfin, nu
je er toch bent, denk. ik niet, dat het
kwaad kan als .ik luister naar wat je
te vertellen hebt. Ik heb niet veel tijd,
maar kom liever even binnenOf
geef je er de voorkeur aan hier in de
gang te staan schetteren?" voegde hij
er kwaad aan toe.
„O nee, ik houd er totaal geen voor
keur op na." Firth betrad een tamelijk
weelderig, doch volkomen onpersoon
lijk ingerichte flatwoning. Hij koos een
gemakkelijke stoel en strekte zijn be
nen uit.
Graham plantte zich wijdbeens voor
hem. „En, wat heb je op je lever?"
„Dus je wil wei-kelijk naar me luiste
ren. Ik moet zeggen, dat valt me mee."
„Je weet heel goed wat ik bedoel, en
ik zei je al, dat ik niet veel tijd heb."
Firth deed lichamelijk verwonderd.
„Waarom niet? Het vliegtuig vertrekt
toch pas om zes uur?"
Graham staarde hem verbluft aan.
„Hoe weet jij dat?"
„Maar beste kerel, dat is toch de ge
woonste zaak van de wereld je neus
in andermans zaken steken?"
„Nee, nee; ik bedoel weglopen. Dat
hebben de mensen van ouds af immers
gedaan dat Wil zeggen, sinds de eer
ste keer, dat iemand aan een kwaad ge
weten leed."
„Wou je me ervan beschuldigen, dat
ik een kwaad geweten bezit?"
(Wordt vervolgd)
de verschillende landen verschenen do
cumentatiemateriaal.
Het congres heeft zich o.m. daar over
uitgesproken in een der resoluties, Za
terdag tijdens de slotzitting aangenomen.
In deze resolutie wordt een beroen ge
daan op alle leidende instellingen op het
terrein van de hedendaagse geschie
denis om deel te nemen aan een
internationaal comité; het Neder
lands Instituut voor oorlogsdocumen
tatie is verzocht voor de oprichting van
dat comité de nodige voorbereidingen te
treffen. De taak van het camité -al o.m.
zyn het publiceren van een bibliografie
der geschiedenis van de tweede wereld
oorlog en van een bulletin voor die ge
schiedenis om de feitelijke informatie,
die op deze conferentie werd uitgewis
seld, vast te leggen. Voorts zal het co
mité alle onderwerpen in studie moeten
nemen, die kunnen bijdragen tot bevor
dering van de kennis van de geschiede
nis van de tweede wereldoorlog. Op die
inleiders werd een beroep gedaan zelf
hun gehouden inleidingen te publiceren.
(Van onze verslaggever)
In het I.C.C. te Amsterdam is, na an
derhalf jaar voorbereiding, opgericht
de Stichting voor Herstellingsoorden
voor Kunstenaars.
Het initiatief daartoe is uitgegaan
van de Ned. Federatie van beroepsver
enigingen van kunstenaars, maar het
herstellingsoord is bedoeld, naar de
voorzitter, de heer J. J. Voskuil, mede
deelde, voor elke erkende kunstenaar,
ongeacht of hij lid is. Tot de oprichters
behoren de organisaties van componis
ten, dirigenten, toneelkunstenaars, ra
dio-vocalisten, kunstschilders, grafici en
tekenaars, beeldhouwers, beoefenaars
der gebonden kunsten, letterkundigen,
cineasten en danskunstenaars. Bij de op
richting heeft de heer W. J. H. B. Sand-
berg, directeur van het Sted. Museum
te Amsterdam, uiteengezet, dat de Stich
ting naar mr. J. F. van Royen is ge
noemd, omdat deze laatste geijverd
heeft voor de sociale verheffing van
kunstenaars, maar in oorlogstijd zelf
weer dit werk moest afbreken. Hij is
gestorven in een concentratiekamp.
Aan de Stichting is Dr. B. H. Sajet als
mediêch sdviseur verbonden die mededeelde,
dat het herstellingsoord ook ingericht zal
worden voor arbeidstherapie. Men hoopt
binnen afzienbare tijd tot stichting over te
gaan. Om het nodige geld bijeen te bren
gen zal een beroep worden gedaan op het
geheJe Ned. volk. Reeds hebben meer dan
veertig bioscopen in het gehele land toege
zegd dat zij Zondagmorgen culturele films
zullen vertonen en kunstenaars zullen laten
ontreden ten bate van de nieuwe stichting
De eerste is het Rialto-theater te Amster
dam in October.
sin»
'imimiittiiiMiiiiiiiMaiiitiiiiiiiHiniiiiiiiHiiiitiiiiiiiiiiHamaai
,Jk heb dezer dagen een Nederlandse
industrieel ontmoet, die voor zaken
naar Amerika is geweest. Hij was net
terug en had om zo te zeggen de hoog
tevrees van de wolkenkrabbers nog
onder de leden," vertelde ik Snorrebor.
„En wat denken de Amerikanen
vroeg Snorrebor.
„Nou, wat d e Amerikanen denken,
wist hij natuurlijk óók niet, maar de
Amerikanen, die hij had gesproken, wa
ren volgens zijn zeggen over het alge
meen nogal somber. Hij beweerde, dat
die een hete oorlog op den duur onver
mijdelijk achten en dat er heel wat
Amerikanen zo tureluurs worden, dat ze
met de idee gaan spelen, of het maar
niet het beste zou zijn een preventieve
oorlog tegen de Sovjet-Unie te begin
nen."
„Dan spelen ze met vuur," merkte
Snorrebor op.
„Doen de Russen dat ook niet?"
Snorrebor dacht een ogenblik na.
„Nu begrijp ik, waarom Truman en
'Acheson zo luid van de daken schreeu
wen, dat het democratische Amerika
nooit de verantwoordelijkheid van een
preventieve oorlog op zich zol nemen.
Als niemand daar in ernst aan dacht,
zouden ze dat niet behoeven te ver
kondigen," zei hij dan.
„Maar acht jij het niet mogelijk, dat
Truman en Acheson dat juist zo na
drukkelijk verklaren, omdat ze er zelf
wel degelijk aan denken?" vroeg ik
peilend.
„Als zij Russen waren, dan wel.
Maar nu niet."
,Je hebt nogal veel vertrouwen in
de Amerikanen."
„Méér dan in de Russen, maar dat
zegt op zichzelf niet veel," antwoordde
Snorrebor.
,Jn ieder geval lijkt het me vrij pro
blematisch om de reeds gebarsten
kruik van de wereldvrede jarenlang
boven water te houden ten koste van
defensieve inspanningen zoals de Wes
terse mogendheden zich thans moeten
getroosten."
„Acht je de uitslag van een preven
tieve oorlog niet minstens even pro
blematisch?" vroeg Snorrebor.
„Natuurlijk wel," gaf ik toe, „maar
het is een gewoon 'zielkundig ver
schijnsel, dat mensen, die te lang in
onzekerheid en spanning worden ge
houden, tenslotte elke zekerheid, ook
de ergste, beginnen te verkiezen."
„Juist," zei Snorrebor. „Daar zit hem
de knoop. De koude oorlog kan alleen
maar gewonnen worden als je het
hoofd koel houdt."
,Jdaar als je de koude oorlog wint,
heb je de vrede nog niet gewonnen
wierp ik tegen. ,T3e vrede moet berus
ten op bindende overeenkomsten,
waarvan het vaststaat, dat de partijen
zich daaraan zullen houden. Zijn der
gelijke overeenkomsten met Rusland
ooit mogelijk?"
„Alleen als Rusland bang voor de
Westerse mogendheden is. En daar
ziet het voorlopig nog niet naar uit."
„Dat kun je nooit weten," besloot ik.
„Heb je nooit als kind in donker ge
zongen en gefloten, juist omdat ie
doodsbang was?"
In Rimini, het Italiaanse stadje, waar
van de naam herinnert aan de tragedie
van Paolo en Francesca, de overspeli-
gen, die Dante in de hel gefolterd zag
worden als straf voor hun zonde, zijn
de schoonheidskoninginnen van 13 lan
den bijeengekomen om te dingen naar
de titel „Miss Europa". Het was een po
litiek betrouwbare, West-democratische
aangelegenheid, want de Duitse schoon
heidskoningin mocht alleen onder de
naam „Miss West-Duitsland" meedoen
op voorwaarde, dat zij noch haar ouders,
noch haar officiële chaperonne lid wa
ren geweest van een Nazi-organisatie.
Om de kansen van de dames te onder
zoeken hield men een „veiling" in het
casino van San Marino. De uitslag van
deze „symbolisch" genoemde veiling
bracht „Miss Zweden" op de eerste
plaats met een „bod" van 100.000 lire.
Op „Miss Italië" werden 65.000 lire, op
„Miss Finland" 40.000 lire, op „Miss
Oostenrijk" 35.000 lire, op „Miss Turkije"
25.000 lire en op „Miss Frankrijk" en
„Miss San Marino" elk 10.000 lire gebo
den. Wij achten de symboliek van deze
„veiling" maar al te duidelijk en zijn
van mening, dat de West-democratische
wereld zich met dergelijke hysterisch-
materialistische vertoningen cultureel
beschamend blameert. Wij hebben in
deze zorgenzware tijd geen schoonheids
koninginnen nodig, maar sterke en
deugdelijke huisvrouwen, die zich op
generlei wijze in de veiling laten nemen
De zwart-witte kat van hotel Belve
dère op de Hoemli in Zwitserland heeft
volgens het verhaal van de Geneefse
correspondent van de „Times" een op-
merkelyke alpinistische praestatie gele
verd. Hij heeft in het voetspoor van een
groep bergbekimmers zonder „ange-
seilt" te zijn op z'n eentje de Matter -
horn, een der moeilijkst te' beklauteren
bergen van Zwitserland, tot aan de top
beklommen. Aanvankelijk bleef hij
achter, maar niettemin bereikte hij de
Solway-hut op ongeveer vierduizend
meter hoogte. Daar nam hij een nachtje
rust om de volgende dag de tocht voort
te zetten. Hij werd ingehaald door een
ander gezelschap bergbeklimmers, die
niet verwachtten, dat het dier de laat
ste steile hoogten zou halen. Maar jawel,
uren„ nadat het gezelschap op de top
was gearriveerd, zag het de zwart-witte
kater miauwend en met de staart om
hoog aankomen. Hij werd wel niet op
een schoteltje melk, maar toch gul ont
haald. Op de terugtocht stak een gids
de kat in zijn rugzak en zette het dier
in het Refugio Principe Amedeo dl Sa-
voia af. waar hij muizen te over vond
om zich te goed te doen. De zwart
witte kat van Belvedère wacht daar
nu op toeristen, die hem verder naar
beneden naar de gemakkelijker te be
gane grond zullen brengen. Hij schynt
in de hoge regionen wijs te zijn ge
worden.
Bij de opening van de Londense ten
toonstelling naar aanleiding van het
eeuwfeest van de onderzeese telegraaf
kabelverbindingen hebben Ness Ed
wards de directeur van de Britse PTT
en George Tomlinson, de Engelse minis
ter van Onderwijs, die naast elkaar in
het „Science Museum" zaten, waar de
tentoonstelling wordt gehouden, elkaar
een telegram gezonden. Niet omdat de
heren het zo slecht met elkaar kunnen
vinden, dat zij mondeling geen woord
wilden wisselen, maar omdat dit tele
gram dank zij de onderzeese kabels in
53,6 seconden over een afstand van 33871
mijl de wereld rond vloog en als een
boemerang bij de heren terugkeerde.
De tekst van het telegram luidde: „Snel,
snel. snel". Zij hadden het nog sneller
en op een minder kostbare wijze tegen
elkaar kunnen zeggen, maar zij demon
streerden. hoe 6nel de waarheid en he
laas ook de leugen over geheel de we
reld verspreid kan worden.
