Minister Schokking licht Kamer in over
maatregelen voor opbouw der defensie
DAK van de
Duurzaam hout
TE-K-ENC-U-R-S-U-S
Belemmeringen niet van financiële
maar van technische aard
Wij luisteren naar
WERELD
Hoe TUI schoenmaker werd
Over SLAPEN SS
r
No. 45
1950
„BROEK "-geschiedenis
J
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1950
PAGINA 7
AANDACHT VOOR
DE VLOOT
Geen tijd te verliezen
Vertrouwen
Geen eigen kracht
Geestelijke en sociale
zorg
Aandacht voor de vloot
Steun
Een groot bedrijf
Minister antwoordt
EEN GRAPPIGE
r;m
gesproken
Broer F(èf>oo7»
Scheepvaartberichten
MARKTBERICHTEN
Grote ordfcr voor Krupp
Vergadering van Donderdag, ge
opend te 13 uur, voorzitter dr. L.
G. Kortenhorst).
Voortgezet wordt de beraadsla
ging over de begroting 1950 van de
departementen van oorlog en Marine
(alg. beschouwingen).
Mr. ROOSJEN (A.R.) zegt, dat de
minister zich in de M.vA. beperkt
tot het vriendelijk in herinnering
brengen van de vragen, die de Ka
mer heeft gesteld. De memorie
geeft geheel de indruk, dat wij in
Nederland blijven voortsukkelen.
Het is alles aarzeling, wat de klok
slaat; en aarzeling wekt nimmer
vertrouwen.
We treffen deze aarzeling aan in
kwesties rondom de generale staf, met
betrekking tot de vlootbouw en niet
minder, waar het de doelstelling van
de nationale reserve betreft.
Waar gesproken wordt over de taak
Van de vloot is de minister op verheu
gende wijze concreet. Spr. acht zijn
zienswijze, wat dit aangaat, juist. Zeer
gelukkig acht spr. de toezegging, dat,
behoudens onvoorziene technische om
standigheden, geen verdere temporise
ring van de vlootbouw zal plaats vin
den.
Kan de minister toezeggen, dat de be
scherming van de Nederlandse Antillen
zal worden verbeterd?
De weerbaarheid van het volk moet
zo hoog mogelijk worden opgevoerd. Is
het niet mogelijk hen, die zich vrijwil
lig aanmeldden voor de nat. reserve,
maar werden afgekeurdte verzamelen
in een speciaal korps, dat onder Bin
nenlandse Zaken ressorteert? Iets der
gelijks dus als de voormalige vrijwil
lige landstorm.
De heer VORRINK (Arb.) herinnert
aan de gebeurtenissen, die sinds 1945 in
Europa hebben plaats gehad. Wij twij
felen niet aan de algemene bereidheid
tot tegenweer, maar zijn bezorgd, om
dat de besluiten niet snel genoeg geno
men worden. Korea is weer een waar
schuwing geweest voor de Westerse de
mocratieën. Dat men dit beseffe.
Zien we nu naar het binnenland, dan
kunnen we niet zeggen, dat een vaste
lijn wordt gevolgd. Nederland zal drie
divisies moeten leveren in het Europese
leger. Kan de regering meedelen of het
in haar voornemen ligt reeds met de
vorming én de oefening van de troe
pen te beginnen, al is- het nodige ma
terieel nog niet aangekomen? Is het
voorts niet mogelijk op nog korter ter
mijn, dan in de bedoeling ligt, de uit
Indonesië terugkerende troepen mobili
sabel te maken? De landen verlengen
de diensttijd Wat doet Nederland? Het
is al teleurstellend genoeg, dat de Wes
terse democratieën, wat dit aangaat, met
gecoördineerd werken.
De inschakeling van West-Duits-
lantJAn de,.verdediging van het Wes
ten, is een noodzaak. Ieder ónzer
zal bepaalde gevoelens hebben te
onderdrukken om deze noodzaak te
erkennen. Maar niet alleen wij;
ook de Duitsers zelf. Europa heeft
echter geen tijd te verliezen. Duits
land dient deel uit te maken van
het Europese leger, zonder evenwel
gelegenheid te krijgen een zelf
standig leger te vormen.
Hoe staat het intussen met de uit
rusting van de divisies? De minister
gaat in de stukken niet in op de vraag
of er naast vol-uitgeruste divisies ook
vereenvoudigde divisies komen. Indien
dit juist zou zijn, zou dit funest wezen.
„Armelui's-divisies" trekken de vijand
aan; een keten is niet sterker dan
haar zwakste schakel. Critisch staat
spreker tegenover de reorganisatie in
de hogere legerleiding. De minister heeft
met dit alles blijk gegeven ook over
tuigd te zijn van een overbezetting in
de top.
Spr. dringt aar; op spoedige benoe
ming van een staatssecretaris voor de
luchtmacht De minister acht dit voor
alsnog niet nodig, maar bedenke, dat
regeren vooruitzien is. Deze functio
naris dient geen militair, maar iemand
met een uitgesproken politieke kleur
te zijn.
De minister spreke nu eindelijk eens
Uit, dat de land- en luchtmacht priori
teit behoren te bezitten. Dat de vloot
daarnaast ook taken heeft, is geen punt
Van verschil tussen de minister en spr.
Maar de taken, die de minister opsomt,
zijn voor ons niet te vervullen. We moe
ten trachten tot duidelijke afspraken
te komen, met onze partners. Spr. sluit
zich, wat dit aangaat aan bij de heer
Pens en keert zich tegen de heer Bruins
Slot.
Intussen is het zo, dat gezien de
toestand de minister van defensie
moet kunnen rakenen op een minimum
aan vertrouwen. Spr. ziet daarom met
belangstelling zijn antwoord tegemoet,
om daarna zijn definitieve oordeel te
Vormen.
De heer TILANUS (C.H.) legt er de
nadruk op, dat thans niet het beleid
van één minister, maar van het kabi
net veroordeeld wordt. Verscheidene
andere ministers zijn direct bij de de
fensiebegroting betrokken.
De opbouw van de defensie eist
spoed. Maar hetgeen Nederland na 1945
heeft gedaan denk aan Indonesië
dwingt respect af. Wij slaan zeker ver
geleken met de anderen geen slecht fi
guur. Intussen vertrouwt spr. er op, dat
de minister alles zal aanwenden om de
zendingen van materiaal te bespoedi
gen. Voorts schakelt hij de eigen indus
trie zo veel mogelijk in.
Gisteren is er op gezinspeeld, dat de
minister niet zou kunnen vertrouwen
op zijn adviseurs. Indien dit zo mocht
zijn, betekent dit een gezagscrisis en
dient met de meest harde hand te wor
den opgetreden, Spr. is voorts niet zo
overtuigd van de behoefte aan een
staatssecretaris voor de luchtmacht.
Met betrekking tot de officiersoplei
ding is spr. het niet eens met de heer
Fens. Deze wil weer terug naar de si
tuatie van vóór 1920; niet eerst een
jaar naar de S.R.O., maar ineens naar
Breda. Spr. erkent, dat dit oude systeem
ook voordelen heeft, maar acht die van
het huidige systeem groter en vraagt
de minister niet overstag te gaan.
Na speciale aandacht van de minister
gevraagd te* hebben voor de Nat. Reser
ve. besluit spr. met de mededeling, dat
hij deze bij zijn uitzonderlijk zware taak
toch gaarne zal steunen.
Mr. VONK (V.V.D.) zegt, dat we nog
steeds niet beschikken over een mobili
sabel leger. Mocht de nood aan de man
komen, dan kunnen we in het geheel
niet rekenen op enige eigen kracht. Het
land is practisch weerloos.
De Memorie van Antwoord stelt spr.
niet gerust. Met de huidige plannen zal
stellig geen voldoende operationeel le
ger kunnen worden opgebouwd. Het
schijnt alsof niet de minister van Oor
log, maar die van Financiën aan het
woord is. Een diensttijd van 18 maan
den is even noodzakelijk als een goed
opgebouwde tactische luchtmacht. Dit
alles is niet te financieren met de gei
den, die thans zijn uitgetrokken.
De minister zorge op zo kort mo
gelijke termijn voor drie operatio
nele divisies. Ter financiering daar
van schrijve de regering een vrij
willige oorlogslening uit.
West-Duitsland behoort bij de verde
diging van het Westen te worden inge
schakeld.
Spr. brengt een krachtig thuisfront,
als een factor van groot belang, onder
's ministers aandacht. De huidige Nat.
Reserve acht hij geen voldoende be
scherming. Wat is daarover de mening
van de minister?
De heer VAN VLIET (kath.) vraagt
aandacht voor maatregelen, die de goede
geest van het militaire apparaat in stand
houden en versterken. Zowel aan de
geestelijke, als aan de materiële en so
ciale verzorging van militairen en hun
gezinnen ontbreekt nog veel. De kost
winnersvergoeding behoort met 5% te
worden verhoogd.
Voorts overwege de regering of het
niet mogelijk is een schadevergoedings
regeling te ontwerpen voor hen, die geen
kostwinnersvergoeding ontvangen. De
financiële middelen, die hiervoor nodig
zijn, zouden verkregen kunnen worden
uit een extra belasting van hen, die geen
militaire dienst behoeven te doen.
De heer KORTHALS (V.V.D.) vraagt
zich af, of de militaire staf niet te uitge
breid is. Veel werk, dat daar verricht
wordt, kan ook door minderen gedaan
worden. Laat de officieren de troep in
strueren en trek voor de niet-militaire
taken (inkoper e.d.) doortastende bur
gers aan, die daar ervaring in hebben.
Zorg voor zoveel mogelijk efficiency.
Wat de marine aangaat, in '46 heeft de
toenmalige minister de opbouw van de
vloot uiteengezet. Van de schone plannen
is niets terechtgekomen. Maar het kon
toch niet minder dan nu. Spr. verwacht
van de regering, dat nu een duidelijk
woord wordt gesproken en dat de plan
nen, die voor ons liggen, gerealiseerd
zullen worden.
Ir. VAN DIS (St. Ger.) merkt op, dat
de ervaringen van de laatste oorlog en
wat daaraan vooraf ging, de humanisten
wel heel weinig hebben geleerd. Zij gin
gen ontwapenen, nog steeds denkende,
dat de mens van nature niet slecht, maar
goed is en dat het mogelijk zou zijn een
duurzame vrede te handhaven. Spr.'.-;
fractie heeft daartegen steeds gewaar
schuwd. De mens is immers van nature
de vijand van God en zijn naaste.
Thans is gebleken, dat spr. gelijk heeft
gehad. De aanval op Korea heeft de ogen
geopend. Spr. zal de minister steunen,
niet omdat hij oorlog wil, maar omdat
hij een plicht ziet te verdedigen, wat
God ons gaf in de dagen van de refor
matie, toen wij van het Spaanse juk
werden bevrijd.
Zware offers zullen worden gevraagd.
Daarom moet het apparaat zo efficiënt
mogelijk werken. De regering neme
voorts strenge maatregelen tegen het
veelvuldig vloeken en bevordere zoveel
mogelijk, dat reizen op Zondag wordt
voorkomen; ook de dienst moet 's Zon
dags worden stilgezet. Spr. protesteert
er tegen, dat acties, zoals de „Cupola",
op Zondag worden gehouden.
VRIJDAG
HILVERSUM II, 298 m. - KRO: 18 30
strijdkr., 19.00 nieuws. 19.15 regerings-
uitz., 19.35 Brabants progr., 20.00 nieuws
20.05 gewone man, 20.12 La Traviata,
opera v. Verdi, le en 2e acte, slot op
17 Sept., koor en ork. v. opera te Rome,
21.15 Een directeur neemt afscheid,
hoorspel v. Jan Messeng, 22.15 actuali
teiten. 22.25 amusem.muz., 22.45 Avond
gebed, 23.00 nieuws, 23.15 amusem.muz.
HILVERSUM I, 402 m. - VARA: 18.00
nieuws, 18.15 felicitaties, 18.40 duboel-
kwartet, 19.00 Denk om de bocht, 19.15
amusem.muz. VPRO: 19.30 Mij. tot nut
van het algemeen, 19.45 opvoedingswerk
v. volwassenen, 19.55 nieuws. 20.05 boek.
20.15 viool en piano. VARA: 21.00 gram.-
verzoekprogr., 21.40 Ducdalf, kabinet
der kleine zaken, 22.00 buitenl. overz.,
22.15 Swing and Sweet. VPRO: 22.40.
VARA: 23.00 nieuws, 23.15 ouv. La scala
di Seta v. Rossini, pianoconc. in G v.
Beethoven.
ZATERDAG
HILVERSUM II, 293 m. - KRO: 7.00
nieuws, 7.15 gymn., 7.30 zingende kerk.
7.45 Morgengebed, 8.00 nieuws, 8.15
amusem.muz., 9.00 vrouw, 9.30 amuse-
mentsmuz.. 10.00 kleuter, 10.15 werk v.
Delius, 11.00 zieken, 11.45 Dans les bois
V. Liszt, 11.50 Als'de ziele luistert, 12.00
Angelus, 12.03 lichte muz., 13.00 nieuws,
13.20 amusem.muz., 14.00 mus. dilettan
ten, 14.30 amusem.muz., 15.00 kroniek
v- letteren en kunsten, 15.35 mus. dilet
tanten, 16.05 pianoduo, 16.30 schoonheid
v. Gregoriaans, 17.00 jeugd, 18.00 amu
sem.muz., 18.20 journalistiek week-
overz., 18.30 strijdkr., 19.00 nieuws, 19.15
actualiteiten. 19.25 symphonette-ork.,
20.00 nieuws, 20.05 gewone man, 20.15
Lichtbaken, 20.43 Steek eens op heren,
21.00 Negen heit de klok, 21.45 Weet u
het?, 22.55 amusem.muz., 22.35 Amerik,
comm., 22.45 Avondgebed, 23.00 nieuws,
23.15 Esperanto, 23.30 ouv. Egmont van
Beethoven, symph. no. 1 v. Strategier.
HILVERSUM I, 402 m. - VARA: 7.90
nieuws, 7.18 amusem.muz., 8.00 nieuws,
8.18 theaterorgel, 8.45 operettefragm.,
9.00 ouv. Coriolanus v. Beethoven,
symph. in D v. Schubert, Braziliaanse
impressie v. Respighi, ouv. De macht
van het noodlot v. Verdi. VPRO: 10.00.
VARA: 10.20 herh., 11.35 fluit, 12.00
amusem.muz., 12.33 Hawaiimuz., 13.00
nieuws, 13.15 fragm. uit opera's v. Puc
cini, 14.00 Het Ned. lied, 14.50 Sallands
progr., 15.15 kamerork., 16.00 Van de
wieg tot het graf, 16.15 Frank Senatra,
16.25 Kwintet Jan Mol, 16.45 sport, 17.00
gram., 17.30 Op de disselwagen, 18.00
nieuws, 18.15 lichte muz., 18.35 vrou
wenkoor, 18.55 operette-ork. Extrablat-
ter v. Dostal, 19.00 artistieke staalkaart.
VPRO: 19.30 Graaf Folke Bernadotte,
19.40 over het vertaalde boek. VARA:
20.00 nieuws. 20.05 Dingen v. d. dag,
20.15 amusem., 21.10 BBC Fromenade-
ork., 21.55 socialistisch comm., 22.10
Weense muz., 22.40 De commissaris ver
telt verder 1, 40 jaar bij de A'damse
politie, 23.00 nieuws, 23.15 amusem.-muz.
-i~
De heer GORTZAK (Comm.) vindt
de critiek op de minister niet terecht.
Hij is immers slechts filiaalhouder: de
bazen van het oorlogszaakje zetelen in
Washington. Zo kan men ook niet aan
hem vragen: „Is die 850 millioen nu ge
noeg??' want de filiaalhouder zou ant
woorden: „Hoe kan ik dat nu weten,
dat moet ik aan Amerika vragen."
Maar waarom willen al die sprekers
nu eigenlijk die bewapening? Er dreigt
een oorlog, zeggen ze, omdat er een
Sovjet-Unie, een volksdemocratie is.
-Maar waren er vroeger geen oorlogen
en begint de S.U. thans een oorlog?
Hebben de Sovjet-Russische soldaten in
Zuid-Afrika, in Vietnam, Malakka,
Griekenland, gevochten? Vechten er
Russische soldaten in Korea? Het zijn
de Amerikanen. Zeggen de Russen, dat
hun grenzen aan de Theems liggen?
Neen. de Engelsen zeggen, dat hun
grenzen aan de Elbe liggen.
De heer Vorrink juicht, omdat ons
leger onder Amerikaans bevel zou
komen. Hij hoopt wellicht ook op
„Deutscher Feldwebels".
De heer VORRINK: „Wie zijn de
leiders van de Deutscher Volkspoli-
zei? Geef daar eens antwoord op."
op."
De heer GORTZAK: „De Deut
sche Volkspolizei heeft niet tot taak
de Nazi's te beschermen."
Wat zegt het Nederlandse volk van
de oorlogspolitiek? De regering krijgt
voor da Nat. Reserve nauwelijks 6000
man bij elkaar.
De heer VERMEER (Arb.) zegt, dat
de vorige spreker zich gedragen heeft
als de dief, die roept: houdt de dief!
Wie immers is uit de laatste oorlog ge
komen met gebiedswinst? De Sovjet-
Unie!
Spr. acht het onjuist, dat men het
voorstelt alsof alleen deze minister en
zijn voorgangers verantwoordelijk zijn
voor de politiek na de oorlog. De Ka
mer heeft immers altijd het beleid
goedgekeurd. Bovendien vergeet men,
dat b.v. in Indonesië steeds moest wor
den geïmproviseerd. Maar inderdaad,
de tijd voor improvisatie is nu voorbij.
Nu moet georganiseerd worden. Dit
bedrijf het grootste in Nederland
moet efficiënt gedreven worden. Dit is
niet het geval, als onderofficieren zich
's morgens om negen uur op de kamer
staan te scheren.
Met betrekking tot de opleiding van
beroepsofficieren verschilt spr. van me
ning met de minister. Deze hecht te veel
waarde aan het diploma. Als er onder
officieren zijn, die hebben bewezen iets
iets te kunnen - en die zijn er - geef die
dan in een korte opleiding, waardoor ze
officier kunnen worden en zeg ze, waar
hun eindrang ligt.
Spr vraagt de minister met klem, de
zaak 'van het rechtsherstel voor onder
officieren ter hand te nemen. Voorts
betoont hij zich niet zeer verheugd met
de rang van onder-luitenant. Spr. er-
kent, dat de demobilisatie veel vlotter
is verlopen, dan hij aanvankelijk had ge-
d D^'heer KIKKERT (c.h) pleit voor
verbetering van de sociale positie van
vooral de jongere officieren.
Tegen wederinvoering van het capitu-
lantenstelsel heelt spr. op zich zelf geen
bezwaar, maar de voor de oorlog gehan
teerde termijn van zes jaar, dient tot
drie jaar beperkt te worden.
De kazernering van de beroepsonder
officieren schijnt niet voldoende te
zijn. Bovendien is het onjuist om een
huurverhoging van pl.m. 100% te vra
gen vergeleken met Mei 40.
Onjuist acht spr. het, dat de jonge
theologen vrij zijn van militaire dienst
en dat de veldprediker en aalmoezenier
een rang hebben en niet alleen een
kruis op hun kraag.
De minister van Oorlog en Marine, mi
SCHOKKING, zegt, dat de regering niet
aarzelt om thans enige concrete maatre
gelen in het daglicht te stellen Gezegd
kan worden, dat Nederland de taak
aanvaardt een evenredig aandeel te le
veren in de strijdkrachten te land. Dit
aandeel moet deels mobilisabel, deels
paraat moeten zijn. Ter bezieling daar
van het volgende:
De 'regering zal kunnen overgaan tot
vergroting van de onder de wapenen
te roepen lichtingen. De legering zal
daarbij moeilijkheden kunnen opleve
ren. De regering is echter bereid tot
legering in West-Duitsland waar ook
geoefend kan worden over te gaan.
Ten tweede zullen krachtige maatrege
len worden genomen met betrekking tot
de tactische luchtstrijdkrachten. Ten
derde zal de bouw van de vloot niet
vertraagd worden, eerder bespoedigd;
de belemmeringen zijn niet van finan
ciële, maar van technisch-industnele
aard. Ten vierde zal de Nederlandse
industrie meer worden ingeschakeld in
de productie van materialen.
Critiek is op het beleid uitgeoefend.
Er werden ook fouten gemaakt. Toch
dient men aandacht te hebben voor het
werk van de staven. In '45 was er geen
stoel. Toen drie divisies naar Indonesië,
nu weer een geheel andere taak. Een
voldoende gecoördineerd apparaat zal
tegen September '51 tot stand gekomen
zijn. Dan komt ook het ene ministerie
van defensie in het zicht.
Met betrekking tot de staatssecretaris
voor de luchtmacht markt spr. op,
dat deze benoemd zal worden als de
reorganisatieplannen verwezenlijkt zijn.
Gesproken is van aarzelingen. Maar
er komt nu voor de land- en de lucht
macht een vaste lijn. Voorheen grepen
we bij het nemen van een maatregel
in het zand. Nu echter zijn we zo ver
gevorderd, dat we maatregelen kunnen
nemen. De vier maanden, waarover de
heer Fens sprak, zijn wellicht door de
heer Vorrink niet goed geïnterpreteerd.
Als niet het volle vertrouwen in het
beleid aanwezig is, dan is het werken
bij alle lichamelijke inspanningen gees
telijk niet vol te houden.
De verhouding tot de adviseurs is
goed. Het zijn geen „ja-broers", maar
dat moet ook niet. Wat het werk aan
gaat staat spr. achter zijn mannen.
De regering is het eens met hen, die
op het standpunt staan dat Duitsland in
de Westerse defensie dient te worden
ingeschakeld. Ais het onverhoopt tot een
conflict mocht komen, dan dient de
grens zover mogelijk Oostwaarts te lig
gen.
De heer Bruins Slot sprak over „the
balanced forces" en vroeg naar het Ne
derlandse standpunt tegenover dat van
Engeland. Opgemerkt zij dan, dat in alle
drie de sectoren een tekort is. Voorts
kan gezegd worden, dat wij bijvoorbeeld
geen strategische luchtmacht bouwen.
Zo zijn er meer dingen te noemen. Daar
om is het niet mogelijk op een zo
strakke wijze, als de heer Bruins Slot
eist, te zeggen, hoe alles precies in el
kaar zal passen. Met stelligheid kan
spreker echter zeggen, dat de Neder
landse marine niet in een hoek gedrukt
zal worden. Men vergete echter niet, dat
Engeland ook aan andere dingen moet
denken dan aan de verdediging van het
continent.
Spreker handhaaft zijn stelling, dat
het niet precies mogelijk is getallen te
verstrekken over defensiepercentages
van het nationale inkomen. Daarom is
tenslotte besloten en dat is het be-
i! in i mi i minium mui ntii li mimi ui ii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimitiiiiiiiiimiimiiii
ihinrtë
UHzmmmtmmiurmmnmiTiiaNMu7
Bewoners uit de streken van
Himalaya
naspeuringen weet men nog
lang niet alles van het geheim
zinnige Himalaya-gebergte.
Blijkbaar wonen er op grote
hoogte mensen in holen.
Er ontspringen enkele grote
rivieren op dit reuzengebergte,
namelijk de Indes, de Ganges
en de Bramapoetra. Probeer
maar eens om op de atlas dit
gebergte te vinden (kaart van
Azië).
Hebben jullie gehoord of
gelezen van die ontzettende
aardbevingsramp, een van de
hevigste uit de geschiedenis,
v/elke het Himalaya-gebergte
heeft geteisterd? Naar schat
ting zijn een millioen mensen
verdwenen en waarschijnlijk
omgekomen tijdens de aard
bevingen en daarop gevolgde
overstromingen. Volgens de
berichten zijn vijf millioen
mensen dakloos geworden,
hele dorpen zijn weggevaagd
en alle bewoners van een
tachtig duizend zielen tellende
stad omgekomen. Zelfs berg
ketens blijken verdwenen te
zijn!
Het Himalayagebergte (Hi
malaya is Sanskriet en bete
kent „land van sneeuw") is in
Centraal Azië gelegen en
wordt „het dak van de we
reld" genoemd, omdat dit de
hoogste berg van de wereld
is (meer dan vijf en tachtig
honderd meter hoog). Het zijn
eigenlijk honderden bergen tot
één groot reuzengebergte ver
enigd. De totale lengte be
draagt ongeveer vijf en twin
tig honderd km., de breedte
tweehonderd en vijftig km.
Als je dit gebergte op de
kaart van Europa wil vergelij
ken, dan zou het Himalaya-
gebergte reiken van Nederland
tot Turkije. De oppervlakte is
zo groot als twintig maal ons
land.
Verschillende erg hoge berg
toppen van de Himalaya heb
ben bekende namen, zoals de
Mount Everest (hoogste berg:
acht duizend acht honderd en
veertig meter). In Nederland
heeft, vooral door de expeditie
van hst echtpaar Visser, de
Karakorum bekendheid ge
kregen. Zij bezochten in de ja
ren 19131931 enige malen dit
gebied voor wetenschappelijke
doeleinden. Een wereld, welke
eerst volkomen vreemd was,
het Karakorum-gebied, met
geheimzinnige ravijnen, meren,
bergketens en gletschers is
door hun onderzoekingstochten
en door hun publicaties tot een
levende werkelijkheeid gewor
den. Zij hebben dat natuurlijk
niet alleen gedaan, maar met" lijk. „Alleen....'
bijna honderd helpers (dragers
voor de kisten met proviand,
gereedschap, tenten, enz.). On
getwijfeld heb je wel eens ge
hoord van mensen die met een
boot meegaan en soms zeeziek
worden. Welnu, tijdens het
beklimmen van dergelijke
grote bergtoppen heeft men
dikwijls last van bergziekte!
Het Himalayagebergte vormt
de grens tussen India en Thi
bet. Er zijn meer dan honderd
hoge bergtoppen van zes dui
zend meter. Ondanks vele
de
(slot)
Uilenspiegel ging eens werken
bij een schoenmaker, die liever
langs de straat liep dan thuis te
werken. Eens had hij Tijl be
volen om leder uit te snijden.
Voor hij de deur uitging had
Uilenspiegel gevraagd: „Baas,
wat soort moet ik snijden?"
„Van alles wat, kleine en
grote, zoals de herder zijn vee
drijft".
„Goed, baas". En Uilenspiegel
begon uit#-het leder: paarden,
ossen, varkens, schapen en
koeien te snijden.
Bij de thuiskomst van de
schoenmaker ontstond er een
grote twist. „Ik heb gedaan wat
u mij bevolen hebt", was de
verdediging van Tijl.
Hij kreeg een nieuwe op
dracht. „Naai die schoenen, de
kleine met de grote, de een
door de andere weg".
Uilenspiegel begon ijverig te
naaien, maar naaide de kleine
binnen in de grote. Er ont
stond natuurlijk weer hevig
getwist, maar de schoenmaker
had blijkbaar nog geen leergeld
betaald, want hij gaf hem op
nieuw een opdracht: „Ga het
leer snijden en houd u aan de
leest waar ge mee bezig bent".
Toen de schoenmaker thuis
kwam vond hij al het leder
versneden op een leest, alleen
voor linker voeten!
„Wat kan ik nu aanvangen
met alleen linker schoenen"
vroeg hij. „U hebt gezegd dat
ik *mij moest houden aan de
leest waar ik mee bezig was",
zei Uilenspiegel; „overigens",
voegde hij er bij, „er kan nog
altijd bij gesneden worden
voor de rechterschoenen".
handen steunden op de rand
van mijn bed en de rest van
mijn lichaam zweefde in de
lucht. Ik begreep dadelijk, dat
ik, op het moment, dat ik in
bed wou stappen, was Ingesla
pen."
Er werd nu nog harder gela
chen dan de eerste keer, want
ieder begreep, dat de laatste
spreker de eerste verteller er
tussen genomen had.
(Slot)
Och, och, wat zaten die Lien
en Bart in angst om hun broer
Karei. Maar nu waren ze ge
red. Want daar was moeder.
Ze juichten bijna allemaal
even hard, toen zij de kamer
binnenstapte.
„Lieve hemel," lachte moe
der, „zijn jullie zo blij, dat
ik weer terug ben? Ik wist
niet, dat jullie me zo slecht
konden missen."
„Hoe gaat het met oma?"
vroeg vader.
„Goed gelukkig. Daarom ben
ik ook maar wat vroeger naar
huis gekomen. Ze zou het pret
tig vinden, als we allemaal
eens een dagje kwamen. Is
hier alles goed gegaan?"
.O ja, best!" zei Lien dade-
Maar ze kreeg geen tijd haar
verhaal te doen. Karei barstte
meteen weer los: „Het is me
een mooie, bo-el hier. Niemand
weet, waar die broek van me
is, waar u laatst een paar kno
pen aan zou zetten. Ik heb me
gek gezocht, maar dat ding is
nergens te vinden."
„Nou, nou, kalm aan maar!"
gebood moeder. „Die knopen
zijn er aan gezet en de broek
hangt in de kast
Maar moeder zweeg ineens.
1
Geweldige ijsblokken en bergtoppen in het Himalayagebergte
Ze maakte haar zin niet af.
Want plotseling zag ze Bart-
je voor zich staan. En dade
lijk zag ze iets bijzonders.
„Hé Bart!" riep ze uit. „Wat
heb jij aan? Die broek. Wat is
dat nu?Dat is de...."
Maar moeder kreeg weer
geen tijd haar zin af te maken.
Karei had ook iets ontdekt.
En kwaad schreeuwde hij:
„Ziet u dat, moeder! Hij heeft
mijn broek aan. Wat hebben
jullie er mee uitgevoerd? Waar
zijn de pijpen van die broek
gebleven?"
Vader en moeder moesten
onwillekeurig lachen. Lien en
Bart waren maar tussen hen
ingekropen, dat was veiliger.
Want Karei was nog niet uit
geraasd.
„Toe, vertel op," rie.p hij.
„Wat hebben jullie met die
broek uitgevoerd?"
Nu moest Lien eindelijk wel
alles vertellen.
„Ik heb de pijpen er afge
knipt en er zo een broek voor
Bart van gemaakt. Die had een
heel grote scheur in zijn
broek."
Het huilen stond Lien nader
dan het lachen, toen ze het
hele verhaal vertelde. Karei
bleef natuurlijk ontzettend
kwaad, vader en moeder lach
ten een beetje. Erg slim von
den ze het niet van Lien.
Maar ja, het meisje kon ten
slotte. toch ook niet weten, dat
in de kast met oude kleren een
goeie broek van Karei hing.
„Het is eigenlijk zo'n beetje
mijn schuld," bekende moeder.
„Ik had die broek daar niet
moeten hangen. En Bart had
een nieuwe broek hard nodig."
„Alles goed en wel," bromde
Karei nog. „Maar waarom zei
den ze me dat meteen niet?
Dan had ik niet zo hoeven zoe
ken."
„Dat is je eigen schuld,"
verklaarde vader dadelijk. „Als
jij altijd zo snauwt en moppert,
worden die kinderen bang
voor je- En dan durven ze je
ook niets te zeggen. Maar
komaan. De zaak is nu opge
lost. Het is nu eenmaal ge
beurd. Moeder zal de schade
vergoeding wel met je rege
len."
„Natuurlijk, dat komt in
orde," lachte moeder. „Laten
we nu maar eens gezellig bij
elkaar gaan zitten, dan kan ik
van mijn dagje en van oma
vertellen. En dan drinken we
straks ter ere van dit feest
nog een kopje chocolademelk."
„Hoera," riepen ze allemaal.
En vader dichtte tot slot:
„Lang leve onze handige
dochter Lien!
Maar.wie heeft er broer
Kareis broek gezien?"
„Waar moet ik het leer van
daan halen?"' vroeg de baas.
„De huidenvetter zal blij genoeg
zijn het u te kunnen leveren",
zei Uilenspiegel. Ondertussen
had hij zijn boeltje gepakt en
trok er op uit, nieuwe avontu
ren tegemoet.
Djatihout
Deze houtsoort speelt in de
bouwkunde, voornamelijk in
Indonesië, een zeer belangrijke
rol. Het is ook bekend onder
de benaming teakhout. Eigen
aardig is, dat de djatiboom in
de Oostmoesson (droge jaarge
tijde) zijn bladeren verliest en
bij het intreden van de West
moesson (regentijd) opnieuw
ontluikt. Van deze jaarlijkse
groeiperiode is de scherpe be
grenzing der jaarringen een
gevolg. De kleur van djatihout
is aan de kop glanzend goud
achtig bruin. Het langshout is
koffiebruin gekleurd.
Hoewel het hout zich aange
naam en gemakkelijk laat be
werken. wordt het gereedschap
er spoedig bot op. Dit komt
doordat in het hout phosphor-
zure kalk aanwezig is, welke
in de houtvaten als witte stip
pen te zien is.
Het djatihout is duurzamer
dan eiken cn bevat alle eigen
schappen, die aan goed, dege
lijk timmerwerk moeten wor
den* gesteld. De vastheid is
groot. Het scheurt en krimpt
bijna niet, doch is niet bestand
tegen de paalworm. Voor zee
weringen is het dus niet te ge
bruiken.
Een der gasten zat in gezel
schap van enkele andere men
sen, op te snijden, dat hij al--
tijd zo rustig en zo gauw sliep.
„Zo als ik mijn bed in stap,
slaap ik," beweerde hij. „En
tijdens mijn slaap beweeg ik
me zo goed als niet."
„Ach kom," lachte een an
der. „Hoe weet je dat nu?"
„Dat bemerk ik vaak. Ik had
het verleden week nog. Toen
ik 's morgens wakker werd, had
ik mijn ene vinger op de top
van mijn neus gedrukt. Wat
was het geval? Juist toen ik de
vorige avond in bed stapte,
krabde ik even met mijn vin
ger aan mijn neus. Ik sliep
toen meteen in en ben de hele
nacht zou blijven liggen."
De meestègasten lachten om
dit verhaal en vonden het een
beetje onzin. Maar een andere
gast riep dadelijk:
„Ach waarom zouden we
hem niet geloven. Mij is ook
zo iets overkomen. Ik werd ook
op een Tnorgen wakker. En
weten jullie hoe? Mijn twee
Septembermaand-Artismaand.
Deze maand word: de dierentuin
te Amsterdam altijd druk "be
zocht. Hier zie je een meisje, op
de kivderbecrdertr bij een
ezeltje staan.
Vorige week hebben wij een
uiteenzetting gegeven van „Het
lied van het Zuiden", een mooie
tekenfilm van de bekende Walt
Disney. Nu beginnen wij met
broer Konijn ofwel broer Flap
oor te tekenen, een van de drie
nieuwe filmsterren. Je ziet hem
hier vrolijk staan, want 't zag er
eerst niet zo prettig voor Flap
oor uit moet je weten! De slim
me vos had hem een strop om
de hals bezorgd! Maar je ziet
op de tekening wel dat dit touw
stuk is, Flapoor is vrij.... en
kan nu vrolijk kijken! Maak
eerst een rechthoek van twee
hokjes breed en vier hokjes
lang. Op de middellijn M.M. en
b.b. valt precies het oog. Ook
het topje van zijn snuit ligt op
de lijn b. (rechts). De kop reikt
precies tot de lijn a.a. en de
open bek ligt op de lijn c.c. Nu
is het niet moeilijk meer om
broer Flapoor te tekenen, dat
zul je wel merken.
Volgende week is broer Vos
aan de beurt.
lar.grijkste aan het werk te gaan.
Er heeft niets ontbroken aan de wil
om de nodige wapens te krijgen en er
zal niets aan ontbreken. De drie divisies
zullen er, behoorlijk bewapend, komen.
Als er geen wapens zijn, kunnen wij
ze niet oproepen; dan scheppen wij de
situatie van 1940. Toch behoeven wij
niet stil te zitten, want wij kunnen met
dc lichte wapens beginnen.
Gezegd is: laat de officieren bij de
troep instrueren. Maar er was dikwijls
geen troep. De jongens gingen steeds
onmiddellijk naar Indonesië. Waren er
wel troepen, dan waren er soms weer
geen officieren. Ook dit zal in de toe
komst veranderen.
Inderdaad is het gemiddelde pensioen
van oorlogsslachtoffers 900 gulden. Dit
is een geluk, want het bewijst, dat er
vele slachtoffers met geringe invalidi
teit zijn. Het maximum pensioen is 6300
gulden.
De minister onderbreekt om pre
cies 24 uur zijn rede. De minister
president dr. Drees wenst de voor
zitter van de Kamer dr. Korten
horst geluk met het feit, dat hij 25
jaar lid van de Kamer is. De leden
stemmen met applaus hiermee in.
De voorzitter dankt voor deze
gelukwens.
De minister van Oorlog en Marine
mr. Schokking zegt, het van harte eens
te zijn met de heer Vorrink, dat in de
dienst nitft geluierd mag worden. En zal
ook gezorgd worden, dat dit niet meer
gebeuren zal.
Inderdaad zijn de drie taken met de
850 millioen voor Nederland alleen niet
te volbrengen. Wanneer hulp door het
buitenland wordt verleend, dan wel.
Wat de financiële factor aangaat, dooi
de heer Vorrink aangeroerd, het is ver
heugend dat deze afgevaardigde de be
langrijkheid daarvan heeft onderstreept.
De kwakkelperiode hebben wij achter
de rug. Internationaal blijkt dit ook.
Spreker handhaaft zijn standpunt, dat
geestelijke verzorging godsdienstige
verzorging is. Daarom acht hij uitbrei
ding van de geestelijke verzorging in
de zin, zoals de heer Vermeer wil, niet
mogelijk.
De vergadering wordt Vrijdag te
0.40 gesloten.
ABBEDIJK 14 v. Rio de Janeiro n. B.
Aires, AGATHA 14 v. Pladju n. Penang,
ALAMAK p. 14 K. Bougaroni, ALBLAb-
biSKDIJK 14 bij Flores, ALCYONE 14 bij
St. Pauls Rock, ALGORAB 14 bij Madeira,
ALNATI 14 bij St. Pauls Rock, ALPHARD
14 bij K. Blanco, AMSTELDIJK 14 v. Tan-
pa n. Brownsville, AMSTELKERK 14 v.
Lagos n. P. Noire, AND1JK 14 bij K. Race,
ARENDSDIJK 14 té Trinidad, ARNEDIJK 15
te Hamburg, BALI 15 te Djakarta, BOISSE-
VAIN 14 v. Manilla n. Singapore, BOSCH
FONTEIN 14 te P. Sudan, CALTEX DELFT
14 bij K. Finisterre, CALTEX THE HAGUE
14 te Ras Tanura, CALTEX PERNIS p. 14
Ouessant, CALTEX UTRECHT 14 bij Port
Sudan, CERONIA 15 v. Rangoon n. Cal
cutta, CONGOSTROOM 14 bij Finisterre,
DiEMERDIJK 14 bij Jamaica, EDAM 14 bij
Beachy Head, EEMLAND 14 v. Singapore
n. Hongkong, ESSO AMSTERDAM p. 14
Lands End, E3SO DEN HAAG p. 15 Gibral
tar, ETREMA 15 v. Curagao te San Juan,
FARMSUM 14 bij K. Race, GROOTE BEER
15 te P. Said, HAARLEM 14 bij Flores,
HEELSUM 14 te Le Havre v. Charleston,
HELENA 13 bij Finisterre, HERSILLIA 15
te Ponta del Gada, HYDRA 14 bij Fiores,
ITTERSUM 14 bij Bermuda, JAVA 15 te
Colombo, JOHAN v. OLDENBARNEVELT
14 te P. Said, JUPITER 12 te Rymassi,
KELBERGEN 14 te Cheribon, KOTA BA-
ROE 14 bij K. De Gata, KOTA INTEN 14
v. Semarang n. Djakarta, LARENBERG 14
v. Casablanca n. A'dam, LEERDAM 14 bij
Scillies, LEKHAVEN p. 14 Finisterre, LIM
BURG 15 v. Kaapstad n. P. Elisabeth, LUT-
TERKERK 14 te P. Said, MAASHAVEN 14
bij Lissabon, MAASLAND 14 v. Hamburg
n. Adam, MACUBA 14 v. Miri n. Suez,
MAPIA 15 te Surabaja v. Makassar, MA-
RIEKERK 14 bij Messina, MODJOKERTO
15 te H. v. Holland. MIJDRECHT p. 14
Madeira, NIGERSTROOM 14 v. Monrovia
n. Takoradi, OMALA 15 te Cebu, ONDINA
14 v. Rouaan n. Gibraltar, ORANJE p. 14
Ouessant n. Southampton, ORANJEFON
TEIN 14 bij Walvisbaai, ORESTES 15 te Rio
de Janeira, PHRONTIS 14 te P. Said, POE-
LAU LAUT 15 te Colombo, PR. ALEXAN
DER 14 bij Ouessant, PR. JOH. WILLEM
FRISO 14 bij Belle Isle. PR. WILLEM III
14 bij Belle Isle, PR. WILLEM IV p. 14
East Goodwin. PR. WILLEM V 15 te Mont
real, PYGMALION 14 v. Rott n, La Guai-
ra, RAKI 15 te Bombay v. Muscat, RAN-
CHI 14 v. Suez n. P. Said, RIDDERKERK
14 v. Mozambique n. Beira, RIOUW 15 te
Aden, RONDO 15 te P. Said, RIJN KERK
p. 14 Ouessant, SAIDJA 14 te Singapore,
SALAWATI 15 te Aden, RONDO 15 te P.
Said, RIJNKERK p. 14 Ouessant, SAIDJA
14 te Singapore, SALAWATI 15 te Aden,
SAROENA 14 bij Apiapi, STAD ALKMAAR
14 v. Narvik n. Emden, STAD LEIDEN 14
bij Walvisbaai, STAD VL AARD INGEN 14
te Vlaardingen, STREEFKERK 15 te Ant
werpen, SUNETTA 14 v. Berre n. Miri, TA-
LISSE 14 te Bremen, TARIA p. 14 Azoren,
TERNATO 14 te Belawan, TIBA 14 bij Al-
derney, VAN 'T HOFF 14 bij Surabaja,
VEENDAM 14 bij K. Race, VOLENDAM 14
bij K. Race, WATERMAN 14 v. Surabaja n.
Menado.
WEEKOVERZICHT VAN DE LAXGEN-
DIJKER VEILINGEN, Broek op tangen-
dijk 14 Sept. De aardappelprijzen onder
gingen de afgelopen week weinig veran
dering. Voor blauwe Eigenheimers liepen
de noteringen nogal uiteen, van 5 tot 9 ct.
De middenprijs voor de blanke soorten was
iets hoger. Eerstelingen noteerden 8 tot 9
cent. Blanke Eigenheimers 7 tot 8.5, Beve
landers 7 tot 8 en Bintjes 8 tot 9. Op de
13 September te Broek op Langendijk ge
houden veiling van pootaardappelen werden
goede prijzen betaald. Saskia's gingen er
hoog. Zowel A als AB bleef boven de 30
cent. Bintjes A bleven boven de 20 cent,
Eigenheimers A eveneens. De grove maten
waren belangrijk goedkoper. Bintje A 4560
maakte f 13.20. Er werden 25 wagons ver
kocht.
De handel in koolsoorten toonde ongeveer
hetzelfde beeld als de vorige week. De
grote sortering in rood en geel kon nog
slechts worden verkocht. De kleine ging
wat beter, vooral rood was wat hoger nl.
11 cent als hoogste markt. Voor gele werd
6 cent besteed als hoogste prijs. Witte kool
draait nog steeds in zeer grote hoeveelhe
den door. hoewel de activiteit van de xuur-
koolfabrieken wat toeneemt. De aanvoeren
zijn echter zo groot, dat de aankopen voor
de fabriek de prijs niet kunnen beïnvloe
den. Enkele partijtjes kleine witte werden
voor export naar de West verkocht.
De slabonenprijs was iets vaster dan de
vorige week, goede bonen, niet al te dik,
maken meestal boven de 20 cent.
De uit- en aanvoeren hemen wat toe,
waarbij de prijs nog een neiging tot dalen
toont. De middelsoort ging tussen de 4 en
6 cent en de grove tussen 3 en 4. Voor uien
is nog wel wat vraag voor export. Door
het natte weer zijn de uien echter nog
steeds moeilijk goed te maken voor de
exportkleur.
De bieten gaan iets beter, met 7 cent
als hoogste markt voor de kleine sorte
ring. Bloemkool werd iets goedkoper.
VEEMARKT DELFT, 14 Sept. Aanvoer
20 runderen, 25 nuchtere kalveren, 179 var
kens, 764 biggen. 22 schapen of lammeren,
15 geiten of bokken. Prijzen: Melkkoeien
f 8501000.nuchtere kalveren f 4560,
biggen i 3044, schapen t 80100, magere
De Indonesisch^ regering heeft een order
voor 100 locomotieven bij de Krupp loco-
motieffabrieken geplaatst.
Dit was de tweede grote buitenlandse be
stelling. Enige weken geleden gaf de Zuid-
Afrikaanse regering de eerste opdracht.
varkens per kilo levend gewicht f 1.60 a
f 1.70. Handel kalm.
BOSSCHE PAARDENMARKT, 14 Sept.
Op de paardenmarkt van Donderdag wer
den aangevoerd 668 stuks, waaronder 188
veulens. De handel in jonge paarden ver
liep.niet zo vlot, extra kwaliteiten met pa
pieren konden worden geplaatst en bleven
aan prijs. Naar werkpaarden was weinig
vraag, kalme handel. Merrieveulens kalme
handel, met papieren boven notering en.
Hitten en pony's kalme handel. Mir.der
aanvoer van slachtpaarden, matige han
del, prijzen gedrukt.
De prijzer* waren als volgt: Voljardgen
van f 800 tot f 1050 per stuk, 3-jarigen
van f 750 tot f 950 per stuk, 2-jarigen van
f 550 tot f 750 per stuk, jaarlingen van
f 475 tot f 650 per stuk, hengstveulens van
f 225 tot f 375 per st. Merrieveulens van
f 375 tot f 500 p. st. (met papieren bo
ven notering). Hitten van f 500 tot f 700
p. st., pony's van f 300 tot f 450 p. st.,
slachtpaarden van t 1.60 tot f 1.75 per kg.
geslacht gewicht.
Eerstvolgende paardenmarkt Donderdag
12 October as.
PAARDENMARKT HENGELO. Op dt
Woensdag gehouden paardenmarkt waren
215 paarden aangevoerd. Prijzen: stamboek-
paarden f 850 tot f 1000, werkpaarden bo
ven 2 jaar f 600 tot f 900. luxe paarden f 600
tot f 800, 1%-jarige paarden f 550 tot f 750.
hengstveulens f 200 tot f 350, merrieveulens
f 250 tot f 425. werkpony's f 350 tot f 550.
Lethlandse pony's f 400 tot f 550. Matige
handel met enigszins dalende prijzen.
GRAAXBEURS GRONINGEN, 12 Sept.
Rode tarwe f 19.30—22.35, witte gerst f 19.20
—f22.35, inlandse rogge f22.20—26 win-
tergerst f 24.20—28.10, pelgerst f 28.10—29.—,
zomergerst f 25.20—28.95, Mansholtgerst
f 28.9529.70, witte haver f 23.2027 45,
blauwpeulerwten f 4525—58.—, halacapuctj-
ners f 55.25—70.—, groene erwten f 35 25—
42.koolzaad f 50.3058.80, karwijzaad
f 85.40112.40, gele mosterdzaad f 70.3087.80,
blauwmaanzaad f 100 50—130.50. Stemming
zeer vast. Het aanbod was ruim. Van tarwe
was twee duizend ton aangevoerd.
KAASMARKT GOUDA, 14 Sept. Aan
voer 265 partijen, eerste kwaliteit met
Rijksmerk f 2.10—f 2.18, tweede kwaliteit
met Rijksmerk f 1.98f 2.09, zware kwa
liteit tot t 2.31. Handel kalm.
