NOG 40 KM. TUSSEN DE TWEE
FRONTEN IN KOREA
Rood China protesteert bij V.N.
Op Nieuw-Guinea nog geen 6000
voorstanders der Republiek
Straatgevechten in Kumchon
Zeven duizend man permanent
paraat bij West-Duitse politie
MOORD EN ZELFMOORD TE NAARDEN
Tegen Amerikaans bombardement
in China
Papoea's streven naar eenheid
VOORLOPIG MONUMENT OP DE
LEUSDERHEIDE ONTHULD
Prins Bernhard bij opening van
feestweek in Bommel
V
Tol hoofd en hart'
CHINJU VEROVERD
Berlijn niet in de
regeling opgenomen
Franse expres-trein
ontspoord
wmm
Gevolg van zwaarmoedigheid
Nota aan Trygve Lie
Nieuwe speldeprik
te Berlijn
Het weer
DE BELASTINGDRUK
Aan onze Lezers,
Slechte* ervaringen met
Indonesisch bestuur
Een zwijgende stoet door Amersfoort
„AAN HEN DIE VIELEN"
Het Kruis teken van
zegepraal
Mgr. Van Deursen Proost
Haarlems Kapittel
Peter van Anrooy
ere-burger
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1950
74ste JAARGANG No. 24.'
„Korea straks weer één"
Vijf doden, minstens
vijftien gewonden
DE APOSTOLISCH DELEGAAT
IN KOREA
Gedwongen Seoul te
verlaten
Vertraging op spoorlijn
Amsterdam-Den Haag
Nu het zesvoudige van
de belasting in 1938
Huiseigenaren wensen 25 pCt.
huurverhoging
Ambtenaar verduistert
20 a 30 mille
AUTO DOOR TREIN
GEGREPEN
Van Waardenburg voor
de radio
BUREAU: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 145480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel 5998
Bijkant. IJmuiden: Bonifaeiusstr. 27. tel 5790
Voor klachten over de bezorging na 5.50
uur 's avonds 21544
Directeur: 1. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimete
hoogte Ingezonden mededelingen dubbei
tarief. Omroepers 15 cents per m.m.-hoc^te.
De administratie behoudt z'ch het recht veor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 55 cents per week,
I 1.52 per maand, I 4.55 per kwartaal.
Nog slechts ongeveer veertig kilometers scheiden de Amerikaanse strijdkrach
ten aan het centrale, Zuidelijke front van de landingsstrijdkrachten van de
V.N., die in het gebied van Seoul opereren. Vanuit Seoul trokken deze troepen
op naar het Zuiden, verdreven de Noord-Koreanen uit Osan en achtervolgden
de Roden tot ver voorbij deze stad. In het Zuiden rukten ondertussen verschei
dene pantsergroepen op naar het Noorden en Westen. Vanmorgen trokken
eenheden van de Amerikaanse 24ste divisie het belangrijke spoorwegknooppnnt
Kumchon binnen, waar thans hevige straatgevechten woeden. Zuid-Koreaanse
troepen veroverden Andong, eveneens een belangrijk spoorwegknooppunt. Een
verkenningseenheid is van Chinju in de Noord-Westelijke hoek van het zich
zeer snel uitbreidende oude Naktongbruggehoofd zonder tegenstand te ontmoe
ten, opgerukt naar Poun, dat 30 km. ten Noord-Oosten van Xaejon ligt. Naar
Reuter meldt heeft de Amerikaanse Eerste Cavalerie-divisie vanmiddag Chon-
chiwon bereikt, na over een afstand van vijftig km naar het Noord-Westen te zijn
opgerukt. Hierdoor is de afstand tot de ten Zuiden van Seoul strijdende landings
troepen tot 40 k.m. verminderd.
Gemotoriseerde kolonnes van de Ame-
kaanse 25ste divisie hebben vanmorgen
Chinju bezet, eens de belangrijkste mili
taire basis der Noord-Koreanen op het
Zuid-Westelijk front. De voorhoede van
de divisie bereikte de stad gisteravond
na een mars van 29 k.m.
Het centrum van Chinju is geheel ver
woest. Een correspondent van Ass. Press,
die boven de stad heeft gevlogen, meldt,
dat minstens 40 procent van de huizen
aan beide zijden van de rivier de Nam,
die door de stad stroomt, in puin liggen.
De piloten van de Amerikaanse Mus
tangbommenwerpers, die Zaterdag bij
vergissing twee Britse regimenten in her
gebied ten noorden van Waegwan heb
ben gebombardeerd, zullen hiervoor niet
aansprakelijk worden gesteld, zo heeft
een woordvoerder te Taegu vanmorgen
verklaard.
De gronddienst had de piloten meege
deeld, dat in het te bombarderen gebied
geen troepen van de Verenigde Naties
waren, niet wetende, dat de gebombar
deerde heuvei kort te voren door de
Britten was veroverd.
De strijd om Seoul zelf, waar de lan
dingsstrijdkrachten van de V. N. reeds
langer dan een week in de buitenwijken
en voorsteden felle gevechten leveren
met de Rode verdedigers, schijnt nu een
beslissende phase bereikt te hebben. Op
verschillende punten staken Ameri
kaanse troepen de rivier de Han over en
drongen door tot in de zwaar omstreden
stad, die alleen in het Noord-Oosten nog
niet door de Amerikanen wordt be
dreigd. Amerikaanse tanks ruimden in
de stad versperringen op van de Noord-
Koreanen en baanden daarmee een weg
voor de Amerikaanse mariniers naar
het centrum van de stad. Na ongekend
hevige gevechten bereikten zij de ge
meentegebouwen van Seoul. De opmars
kon slechts langzaam geschieden. Noord-
Koreaanse sluipschutters vechten om
ieder stukje grond, om elke straat en
elk huis. De Amerikaanse luchtmacht
voert voortdurend hevige aanvallen uit
op Noord-Koreaanse verzetsnesten in
de stad, die ook beschoten worden door
lichte artillerie en mortieren.
Een volledige Amerikaanse gevechts
eenheid landde Zondag op het vliegveld
Kimpo vlak bij het zwaar omstreden
Seoul. In 127 reusachtige vrachtvlieg
tuigen werden troepen, kanonnen, mu
nitie en andere uitrustingsstukken aan
gevoerd. Van vroeg in de ochtend tot
Zondag ongeveer middernacht landden
met een tussenpoze van vijf minuten
zware C-119 vrachtvliegtuigen. Zij ver
voerden elk niet minder dan 66 volledig
bewapende soldaten, die in het vlieg
tuig opgepakt zaten tussen mortieren,
munitie en houwitsers. Een officier van
de vrachtluchtvaart in het Verre Oosten
verklaarde, dat dit de grootste operatie
van die aard tot dusver geweest was
in Korea.
Een antwoord op de vraag, of de Ne
derlandse torpedobootjager „Evertsen"
aan £e grote invasie bij Inchon heeft
deelgenomen, is Zaterdag, aldus Reuter
gegeven door een woordvoerder van de
Amerikaanse Marine, die te Washington
hulde heeft gebracht aan de hulp, die
door „Britse, Canadese, Australische en
Nederlandse schepen bij de lan
ding bij Inchon" is gegeven.
De voormalige Amerikaanse vloot-
stafchef admiraal Chester Nimitz heeft
Zondag te Cincinnati in een interview-
voorspeld, dat Noord- en Zuid-Korea
zullen worden verenigd onder auspiciën
van de V.N. Ook stelde hij 'n breuk tus
sen communistisch China en de Sovjet-
Unie in het vooruitzicht.
Naar zijn mening zou de leider der
Chinese communisten, Mao Tse-Tung,
dezelfde koers volgen als maarschalk
Tito „en wel om dezelfde redenen, na
melijk economische". Volgens Nimitz
hebben de Russen het vooral op Mand-
sjoerije gemunt, dat hij vergeleek met 't
Ruhr- en het Saargebied in Europa. De
admiraal was er van overtuigd, dat de
Sovjet-Unie tracht China te overreden
om zich in de Koreaanse oorlog te men
gen, „ten einde China zwak te houden",
maar hij verklaarde er evenzeer van
overtuigd te zijn, dat de Chinezen zich
er buiten zullen houden.
De Franse Hoge Commissaris voor
Duitsland, André Frangois-Poncet,
deelde Zaterdag te Bonn op een pers
conferentie mede, dat een tweede
„accoord van Petersberg" (het eerste
kwam het vorig jaar tot stand en
maakte voor een groot deel een eind
aan de ontmanteling) waarschijnlijk
was. Dit zou enerzijds „zekere Duitse
verplichtingen" en anderzijds „zekere
verzachtingen van bestaande controle
maatregelen" inhouden. Frangois-
Poncet bevestigde, dat de Hoge Com
missarissen Adenauer van het geal
lieerde besluit om Duitsland een mo
biel politiecorps van 30.000 man toe
te staan, in kennis hadden gesteld.
Dit corps zou onder leiding komen
van een inspecteur-generaal, die zou
worden benoemd met goedkeuring
van de Duitse regering en op wie
door de centrale regering te Bonn
eventueel een beroep zou kunnen
worden gedaan. Ongeveer 7.000 man
van dit corps zal permanent paraat
gehouden worden, aldus Frangois-
Poncet.
Frangois-Poncet zeide verder, dat de
politie zou ressorteren onder de elf
Westduitse staten, doch onderworpen
zou zijn aan het gezag van de federale
regering. Hij verklaarde, dat Berlijn
niet in de regeling voor de mobiele po
litie was opgenomen. Voor Berlijn zou
den speciale regelingen getroffen wor
den. De bezettingstroepen waren niet
langer troepen als zodanig, doch troe
pen voor de bescherming van het Duit
se federale gebied. Evenals Adenauer
tevoren had gedaan, legde Frangois-
Poncet er de nadruk op, dat de gealli
eerden de bezetting niet gewijzigd had
den in een „contractueel regiem".
De conferentie van New York had
een nieuw stadium ingeluid in de ont
wikkeling van het proces van de toe
treding van Duitsland tot de gemeen
schap van landen als gelijkgerechtigd
deelgenoot. „Op deze stap zal een vol
gende en wellicht de laatste volgen",
zo voorspelde Frangois-Poncet. De stu
diegroep te Londen was reeds ge-
instrueerd op de voorbereiding van
deze volgende stap.
Frangois-Poncet verklaarde, dat de
onmiddellijke verlichtiRgen van de ge-
Vijf personen verloren het leven toen
vanmorgen de expres-trein van Nancy
naar Parijs bij Loxeville, 80 K.M. ten
Noord-Westen van Nancy, op een hel
ling ontspoorde. Minstens vijftien inzit
tenden werden gewond. De oorzaak
van het ongeluk is nog niet bekend.
Drie wagons liepen uit de rails en wer
den zeer zwaar beschadigd.
Tengevolge van de wrakstukken op
de rails was de belangrijke spoorweg
ParijsStraatsburg geruime tijd ge
blokkeerd.
allieerde controlemaatregelen, zoals de
vergupning om de staalproductie op te
voeren tot boven de huidige limiet van
ll.ip0.000 ton per jaar (indien staal
wordt geproduceerd voor de Westerse
defensie) en de vergunning om de li
miet voor de snelheid en omvang van
schepen voor de. export te overschrij
den, „interim-maatregelen" waren. De
ministers van buitenlandse zaken over
wegen verder een mogelijke herziening
t.a.v. beperkte en verboden industrieën.
Volgens Frangois-Poncet zouden de
staats, en federale wetten onmiddellijk,
zonder voorafgaande goedkeuring van
de Hoge Commissie, van kracht worden.
Tot dusver had de Hoge Commissie
zich het recht van veto op wetgeving in
strijd met geallieerde wetten of „de
fundamentele doelstellingen van de be
zetting" voorbehouden. De uitoefening
van dit recht heeft reeds tweemaal ge
leid tot ernstige meningsverschillen tus
sen de Hoge Commissie en de Duitse
Regering.
Tijdens het hippisch feest, waarmede Zaterdag te Zaltbommel de viering van net
1100-jarig bestaan der stad werd ingezet, arriveerden de prinsesjes Beatrix en
Irene om de verrichtingen der ruiters, onder wie zich Z. K. H. Prins Bernhard
bevond, te volgen. Gezeten tussen andere toeschouwers volgen prinses Beatrix
en prinses Irene de gebeurtenissen op het sportterrein.
(Van onze correspondent)
Zondagmiddag heeft de politie te Naar-
den in de villa van de 64-jarige gepen-
sionneerde marine-officier K. aan de
Van Dijklaan 2 te Naarden het stoffelijk
overschot aangetroffen van de bewoner
en zijn tien jaar jongere vrouw, die met
bijlslagen van het leven beroofd is. K
zelf vond de dood door gasverstikking.
Het drama, dat zich waarschijnlijk
Zaterdagnacht of Zondagmorgen heeft
afgespeeld, werd ontdekt door de zuster
van K., die haar broer een bezoek wilde
brengen en op haar bellen geen gehoor
kreeg. Met buren drong zij via een lad
der de slaapkamer van het echtpaar bin
nen, waar men de vrouw op het bed zag
liggen. Toen zij geen teken van leven gaf
waarschuwde men de politie. Deze ont
dekte, dat de vrouw door bijlslagen ge
dood was. De bijl werd in de nabijheid
aangetroffen. De echtgenoot werd ge
vonden in de badkamer in de badkuip:
de gaskraan van de geiser was geheel
De regering van Peking heeft Zondag
bij de V.N. geprotesteerd tegen het bom
barderen van Chinees grondgebied door
Amerikaanse vliegers op Vrijdag j.I., al
dus een bericht van het persbureau
„Niedw China", dat door Radio-Peking
is uitgezonden. In een nota van Tsjou En
Lai, de minister van Buitenlandse Zaken
van Rood China, aan secretaris-generaal
Trygve Lie wordt gezegd, dat er twee
incidenten zijn voorgevallen, waarin
„militaire vliegtuigen van de Ameri
kaanse „agressiestrijdkrachten" in Ko
rea opnieuw het luchtruim van de
Volksrepubliek China zijn binnengevlo
gen", dat er verscheidene personen ge
wond werden door twaalf zware bom
men, die een-Superfort had laten vallen
op Antoeng in Mandsjoerije en dat er
28 gebouwen verwoest waren en door de
luchtdruk meer dan 300 gebouwen wer
den beschadigd. Voor het bombardement
maakte een Amerikaans vliegtuig een
verkenningstocht boven het dorp La-
koesjao in het district Kiantien van de
provincie Liaotoeng. De Amerikaanse
provocaties nemen voortdurend toe, al-
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME, 23 September
De Apostolisch Delegaat in Korea,
Mgr. Patrick Byrne, die als enige
buitenlandse diplomaat in Seoul ach
terbleef, toen deze stad onmiddellijk na
de inval van de Noord-Koreanen moest
worden ontruimd, is door de com
munisten gedwongen zijn residentie te
ontruimen en is naar Pyongyang ge
bracht, ongeveer 200 km. ten Noord-
Oosten van Seoul. Volgens deze berich
ten. die direct vanuit Korea in Rome
ontvangen zijn, zou hij vergezeld zijn
van zijn secretaris Booth.
De „Osservatore" verneemt bovendien
uit Taegu, dat de Vicaris-Generaal van
Seoul T. Ri, die het vicariaat bestuurde
in afwezigheid van zijn bisschop, door
de communisten is gedood, omdat hij
weigerde hun de bisschoppelijke resi
dentie ter beschikking te stellen. Vol
gens nog niet bevestigde berichten zou
den ook de Apostolisch Prefect van
Choonchun Mgr. T. Quinlan en de mis
sionaris pater J. P. Maginn zijn ver
moord.
dus de nota, hetgeen aantoont, dat de
V.S. vastbesloten zijn de aanvalsoorlog
in Korea uit te breiden, agressie te bedrij
ven ten opzichte van Taiwan (Formosa)
en hun agressie ten opzichte van China
verder uit te breiden.
In de nota wordt voorts geëist, dat de
Algemene Vergadering „onmiddellijk de
beschuldiging van de Volksrepubliek in
de agenda opneemt". De Assemblée
moet „onmiddellijk toestaan, dat ver
tegenwoordigers van de Chinese Volks
republiek de zaak toelichten en aan de
besprekingen deelnemen". Verder wordt
geëist, dat de Veiligheidsraad „de agres
sieve misdaden van de V.S." zal veroor
delen en het terugtrekken van de Ame
rikaanse agressiestrijdkrachten uit Korea
zal bewerkstelligen.
Het aanblijven van de Chinese natio
nalistische afgevaardigde in de V.N.
heeft in feite de V.N. gemaakt tot een
instrument om de Amerikaanse agressie
ten opzichte van China en het Ameri
kaanse optreden, dat gericht is op het
uitbreiden van de oorlog, te dekken, zo
wordt verder in de nota gezegd. „De
vredelievende volken in de gehele we
reld zullen hiertegenover zeker niet met
over elkaar geslagen armen blijven
staan".
Dit is de derde maal, dat de regering
van Peking de beschuldiging uit dat
Amerikaanse vliegtuigen bij verschillen
de gelegenheden aanvallen hebben ge
daan op Chinees grondgebied.
De Amerikaanse autoriteiten te Ber
lijn hebben Zaterdag, om een nieuw con
flict te vermijden, de West-Berlijnse po
litie opdracht gegeven het surveilleren
in de straten, die tussen de Amerikaan
se wijk Kreuzberg en de Russische wijk
Mitte (centrum) liggen, over te laten aan
de Russen.
De surveillance in deze straten, die
juist binnen de Russische sectorgrens
liggen, is twee jaar lang bij stilzwijgen
de overeenkomst verricht door de West-
Berlijnse politie. Men achtte dit nodig,
omdat de huizen binnen de Amerikaan
se grens liggen. Vrijdagavond verscheen
echter plotseling de Oost-Duitse politie
met de mededeling, dat zij de surveil
lance overnam. De Amerikaanse autori
teiten zullen nu door de achterdeur moe
ten gaan als zij in een van die huizen
moeten zijn.
Het geschil tussen Russen en Engelsen
bij de slagboom in de voorstad Glienecke
is nog niet beslecht. Pogingen om door
onderhandelingen tot een oplossing te
komen zijn volgens een zegsman van het
Britse leger vruchteloos geweest.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Koud weer met wisselende bewol
king en nu en dan buien. Aanvanke
lijk nog matige wind tussen Zuid-
West en West, in de loop van de
nacht ruimend naar Noord-West en
toenemend tot krachtig en langs de
kust tot hard of stormachtig.
Zon: 6.31—18.31; Maan: 18.30—6.42.
Zondagavond ongeveer half acht is bij
Halfweg de Pullman-D-trein 102 blijven
staan doordat de electrische locomotief
defect raakte. De trein is met een stoom
locomotief teruggebracht naar Amster
dam. Hierna is de D-trein opnieuw ver
trokken met een andere electrische lo
comotief. Door een en ander heeft zien
op het traject AmsterdamDen Haag
een vertraging voorgedaan van ongeveer
een half uur.
opengedraaid. Ook de levensgeesten van
de man bleken te zijn geweken.
De politie neemt aan dat de man zqn
vrouw met bijlslagen heeft vermoord en
daarna door middel van gasverstikking
de hand aan zichzelf heeft geslagen.
Omtrent de oorzaak tast de politie in
het duister. Volgens familie en kennissen
van het echtpaar was de verhouding tus
sen man en vrouw goed. Wel leed de
man aan zwaarmoedigheid.
De Millioenennota heeft wederom een
schrikbarend beeld gegeven van de
wijze, waarop de belastingdruk gestegen
is. Vrijwel niemand realiseert zich
meer, dat de belastingen sedert 1938
verzesvoudigd zijn. Brengt men de be
lastingen schematisch in beeld, dan ziet
men, dat er enkele „stevige" belasting
soorten geheel nieuw zijn in vergelijking
met de vooroorlogse situatie: vereve
ningsheffing en vennootschapsbelasting.
Relatief is de vermogensbelasting het
minst gestegen; de inkomstenbelasting,
welke hierbij vermeerderd is met de
voor de oorlog nog niet bekende loon
belasting, vertoont daarentegen een
zeer opvallende stijging. De verzwaring
van de belastingdruk is dan ook het
sterkst te bemerken in de grote groep
van de arbeidzame bevolking. Er zijn
maar zeer weinig belastingen van voor
de oorlog weggevallen. Herinnert u
zich de rijwi?lhe'asting nog?
Het zal in de huidige omstan
digheden niemand van onz»
lezers verwonderen te verne
men, dat ook het dagbladbedrijf
van de vaak sterke stijging van de
prijzen der grondstoffen de weer
slag ondervindt.
Niet iedereen realiseert zich daarbij
echter, dat desondanks de prijs van
een abonnement, vergeleken l«?j
vóór de oorlog, in verhoudirig tot
de prijzen van andere noodzakelijke
zaken, nog slechts weinig gestegen
is. En toch is dit het geval: in het
algemeen liggen de huidige abon
nementsprijzen circa een derde ho
ger dan de prijzen van vóór de oor
log, terwijl toch alleen reeds het
papier de voornaamste grond
stof ruim zes maal zo duur is,
om van de andere posten als me
talen, inkt, machines, vervoer etc.
nog maar te zwijgen.
Deze situatie noodzaakte reeds vele
bladen in de loop van dit jaar tot
verhoging van hun abonnementsprij
zen en thans is een dergelijke ver
hoging ook voor ons blad onvermij
delijk. Sinds 1 -Januari stegen de pa-
pierprijzen opnieuw met circa 17
terwijl vooral twee loonronden hun
invloed op de kostprijs deden gel
den.
Wij zijn er zeker van, dat onze le
zers bij overweging van het boven
staande de billijkheid zullen inzien
van deze prijsverhoging. Bij de vast
stelling ervan is ons uitgangspunt
geweest, dat de verhoging in ieder
geval beperkt moest blijven tot een
voor iedereen aanvaardbaar bedrag.
De abonnementsprijs van ons blad
zal van 1 October a.s. af bedragen:
per kwartaal 4.80
BELASTINGDRUK NU 6x BELASTING 1936
[Ander* soorten
/e—nccp'SDe,
OMZET
BELASTING;
inkomsten
BELASTING
•VWOCUKCNDC DRJK VtM 1938
per maand
per week
ƒ1.60
ƒ0.37
DE DIRECTIE
(Van onze Haagse redacteur)
-Mijn kennis van het Nederlands is
maar eenvoudig, doch ik ben er trots
op", zo sprak Zaterdagmorgen te Den
Haag de adviseur van de Nederlandse
delegatie van de gemengde Nieuw-
Gninea-Commissie, de heer N. Jouwe.
Deze Papoea mocht zich soms wilt
moeizaam uitdrukken, zijn sympathie
voor Nederland stak hij in ieder geval
niet onder stoelen of banken.
Sprekers uiteenzetting voor de pers
liet geen twijfel omtrent zijn keuze
inzake de toekomstige status van
Nieuw-Guinea; zij klonk zelfs zo
vleiend, dat het wenselijk leek te in
formeren of er dan geen grieven of
verlangens van de kant der Papoea's
waren. Die zijn er Ook; men hoopt, dat
het land zai worden opengelegd, dat er
onderwijs gegeven zal worden, dat de
ziektes geliquideerd zullen worden en
dat Nederland tezamen met de Pa
poea's zal zorgen voor de economische
ontwikkeling.
Bij Nederland zal men deze
belangen kunnen bepleiten; in een
Indonesisch bestuur had de heer
Jouwe, wat dat aangaat, evenwel
geen vertrouwen. Hij zeide de op
vattingen te vertolken van 240.000
Christenen, 17.000 Islamieten en van
de heidenen. Spr. becijferde, dat er
(Van onze correspondent)
Koud en guur is het op de Eeusderheide. De wind waait over een kunstmatig
opgeworpen heuvel en doet een Nederlandse vlag, gespannen tussen twee
vlaggemasten, bollen. Achter de mast de contouren van een simpel houten
kruis. Over het veld nadert een zwijgende, trage stoet, gekomen van het
station Amersfoort. Eens zijn deze mensen of hun dierbaren diezelfde weg
gegaan, maar toen met een nog ongewisse bestemming, gedreven in looppas
door de Grüne Polizei. Op weg naar het P.D.A., het Polizeiliches Durchgangs-
lager te Amersfoort.
Te lang is deze onder de meest droeve plekken van Nederland gebleven
zonder getuigenis van wat hier eens geschiedde. De luitenant-kolonel der
genie ir. A. M. S. Perquin vermeldt het in zijn openingswoord; hoe finan
ciële toezeggingen van bepaalde zijde niet werden gestand gedaan; hoe door
veler belangeloze medewerking en door vertoningen van de film „Voor
beulen geen genade" een voorlopig monument, in afwachting van het defini
tieve, nu eindelijk kan worden onthuld.
Het Amersfoorts Mannenkoor zingt
„Wilt heden nu treden", voordat de
dochter van ds. Rijper, die met zijn
beide zoons in 't kamp omkwam, het
vlaggedoek wegtrekt. Onder het zihgen
van het Wilhelmus gaan aan de beide
vlaggemasten dan de vlaggen omhoog;
eerst vol gehesen, dan zakken zij terug
tot halfstok.
Dr. C. P. Gunning herinnert zijn oud
kampgenoten er aan, hoe zij op 11 April
1942 van de eerste 72 ter dood veroor
deelden afscheid namen. Daarom moeten
wij hier staan met -eerbied allereerst;
met schaamte ook, omdat wij faalden
in wat zij van ons hebben verwacht;
bereid tenslotte tot saamhorigheids-
en Godsvertrouwen.
Vervolgens herinnert pater Jos. Go-
vaert S.S.S. aan de weg» die allen eens
gingen, en het zo heterogene milieu
waarin men belandde en waartoe ook
zwarthandelaren en gewone misdadigers
behoorden. Doch als zjj de vraag stel
den: „Waarom al dit lijden, als God
slechts het goede wil?", dan bleek toch
haast iedereen, ongeacht zijn overtui
ging, gevoelig voor Christus' woorden:
„Zalig zij, die vervolging lijden......" en
„Als de graankorrel niet in de aarde
valt en sterftDaarom kan spreker
dankbaar zijn voor de zielevorming, die
hij in dit lijden heeft mogen onder
vinden.
Nogmaals riepen Jan Camperts „Acht
tien Doden", gedeclameeerd door de
heer M. J. Kasteleyn, het schrikbeeld
van die tijd voor ogen, voordat de heer
H. M. van Randwijk het woord nam.
In ons land, aldus „Vrij Nederland" 's
hoofdredacteur, dragen de monumenten
meestal niet het opschrift „mort pour
la patrie", doch „aan hen die vielen"
alsof de doden niet iets gedaan heb
ben, maar hun iets is overkomen. Mis
schien is dit ook wel de eerlijkste
vorm, omdat de gevallenen niet altijd
dezelfde mensen waren. Er "zijn er on
der hen, die stellig niet voor 't vader
land gestorven zijn, en er zijn er geval
len voor een vrijheid, die anderen on
der hen slavernij zouden hebben ge
noemd.
Ieder had zijn eigen vaderland, zijn
eigen hoop, zijn eigen verwachting van
gerechtigheid. Maar desondanks is er
ook thans nog iets gemeenschappelijks.
In de oorlog voelden we zo nauw de
gemeenschap van ons menszijn. Ieder
een kón met iedereen spreken, omdat
dc omstandigheden ons bescheidener
hadden gemaakt en wij de relativiteit
van onze menselijke opvattingen in
zagen. Indien het kruis op dit heuvel
tje ons weer wat van die bescheiden
heid zou kunnen terugschenken, zou
ook dat gemeenschapsgevoel weer mo
gelijk zijn. Herinneren wij ons, dat het
Duizendjarig Rijk en de Nieuwe Orde
het verloren hebben van dat kleine
beetje geloof, waaruit wij toen leefden.
De voorzitter van de Nederlandse Ver
eniging van Ex-Politieke Gevangenen,
mr. G. Chr. Aalders, wees er ten slotte
op, dat het Kruis, teken van lijden en
sterven, tevens het teken is van liefde
en zegepraal.
Na dit gemeenschappelijk getuigenis
van verbondenheid in gescheidenheid,
trad, onaangekondigd, Teun de Vries
Het moment van de onthulling van
het voorlopig monument naby de
fusilladeplaats op de schietbaan te.
Amersfoort ter nagedachtenis van
de in de jaren 29401945 in het
concentratiekamp Amersfoort (P.-
D.A) omgekomen verzetsstrijders.
alles tezamen onder de inwoners van
Nieuw-Guinea nog geen 6000 zijn.
geporteerd voor aansluiting bij de
Republiek.
De benoeming van de Papoea Papa-
re in het Indonesisch parlement ridi
culiseerde de heer Jouwe met de ver
gelijking, dat dit gelijk zou staan met
de afvaardiging van een vertegenwoor
diger van Australisch Nieuw-Guinea
naar de Tweede Kamer.
Spreker was er zeker van, dat Indo
nesië op Nieuw-Guinea geen resulta
ten zal bereiken. Men heeft een zelf
standig Indonesisch bestuur leren ken
nen in oorlogstijd, toen er geen Neder
landers meer waren en heeft daar vele
onrechtvaardigheden van ervaren. De
Indonesiërs heboen bendes op Nieuw-
Guinea geïnfiltreerd, maar de Pa
poea's zelf zijn daar tegen opgetreden.
Letterlijk zei de heer Jouwe, dat de
Papoea's de Indonesiërs zullen aan
vallen, wanneer de beslissing anders
uitvalt dan Nieuw-Guinea wenst.
Een ander argument contra de Re
publiek is, dat de Papoea's die voor
het grootste deel Christenen zijn, niet
verloren wensen te gaan in een mil-
lioenen-bevolking, welke voor het
grootste deel Islamietisch is.
„Zegt het U met iets", zo merkte de
heer Jouwe op, „dat wij van al de rijke
en arme landen in deze wereld Neder
land kozen? Wij Papoea's zijn geïmpo
neerd door rijkdom; wetnu, wij zagen
de Amerikaanse rijkdommen tijdens
de oorlog. Toch kozen wij Nederland,
omdat we weten bij de Nederlanders
een open oog en hart te vinden voor
onze belangen".
Interessant was het, dat bij deze ve
le sympathie-betuigingen toch ook
even de gedachte aan een con-domi-
nion of wellicht verder nog, aan een
„pan-Papoea-isme", om de hoek kwam
kijken. De heer Jouwe gewaagde na
melijk van contacten met zijn stamge
noten in het Australische deel van
Nieuw-Guinea. In beide delen leeft het
verlangen om mettertijd tot één land,
met de rondom gelegen eilanden, te
groeien. Onder een Nederlands be
stuur zou de ontwikkeling zo kunnen
zijn, dat over omstreeks 50 jaar hier
aan serieus te denken valt
„Blohm en Voss", de te Hamburg ge
vestigde maatschappij, die over de groot
ste scheepswerven van Duitsland be
schikt, zal niet meer als scheepsbouw-
firma 'op mogen treden, aldus hebben
Engelse autoriteiten te Hamburg bekend
gemaakt.
Het heeft Z. H. Paus Pi us XII behaagd
te benoemen tot Proost van het hoogw
kathedraal kapittel van St. Bavo te Haarlem
de hoogeerw. hooggel. heer Mgr. Hub J.
van Deursen. president van het Groot-Se
minarie te Warmond.
De Nederlandse Bond van huis. en
grondeigenaren heeft een adres ge
zonden aan de raad van ministers, waar.
in met de meeste aandrang wordt ver
zocht het percentage der algemene huur
verhoging te stellen op 25 pet. en de da
tum van inwerkingtreding der wet tot
huurverhoging op zo kort mogelijke
termijn te bevorderen.
In een raadsvergadering van de ge
meente Rolde heeft de burgemeester
Th. Ph. Baron Mackaay een verklaring
afgelegd in verband met de door de
gemeente-ambtenaar A A. ter secreta
rie gepleegde fraude. De burgemeester
zei. dat is komen vast te staan, dat A.
zich gedurende twee jaar onrechtmatig
gelden heeft toegeëigend, zonder dat
dit gemerkt werd. Wel had het reeds
lang de aandacht getrokken, dat hij
leefde op een wijze, die niet in over
eenstemming met zijn functie was. Na
een diepgaand onderzoek werd A. ge
arresteerd. Concrete cijfers over het
verduisterde bedrag ontbreken nog
maar dit wordt geschat op 20.000
30.000 gulden.
Zondagavond omstreeks half negen is
een personen-auto, bestuurd door de
heer S. Medema uit Winsum, bij de on
bewaakte spoorwegovergang te Winsum
door een trein gegrepen. De wagen werd
enkele tientallen meters meegesleurd en
raakte bij een brug in een kanaal. De
heer Medema wist ondanks het feit dat
hij ernstige verwondingen opliep, uit de
auto te komen en naar de kant te zwem
men. Hij moest in het ziekenhuis opge
nomen worden. De wagen werd totaal
vernield.
De Nederlandse gouverneur van
Nieuw-Guinea, de heer S. J. L. van
Waardenburg, die enige weken in ons
land heeft vertoefd om aan de regering
rapport uit te brengen, zal Zaterdag 30
September per vliegtuig naar zijn stand
plaats terugkeren.
Op Donderdagavond 28 September zal
in het Zoeklichtprogramma van de
A.V.R.O. een interview met de heer Van
Waardenburg door drs. H. J. Jonker
worden uitgezonden.
naar voren, die de gevallenen niet beter
meende te kunnen eren dan doör een
„vredesoproep" van het bekende allooi
te lanceren. Veeleer bereikte hij er mee,
dat de dreiging van nieuwe martelkam
pen en nieuwe executie-pelotons zich
boven deze lijdensplaats aftekende.
Het „Ecce quomodo moritur" van het
uitstekend Amersfoorts Mannenkoor
deed snel deze wanklank verwaaien.
Toen men langzaam weer aftrok, bleef
het kruis als een teken tegen de hemel,
hoog boven de bossen achter, de voet
bedekt met vele bloemen.
Zo het Nederlandse volk. meewerkt
zal daar eens het definitieve monument
staan in gepolijst beton. Een laaiende
vlam zal vijfentwintig meter hoog op
slaan uit een acht meter brede offer
schaal. Want het leven der gevallenen
is verteerd, opdat wij in een zuiverder
wereld zouden kunnen leven.
(Van onze speciale verslaggever)
De herfstbuien lieten Zaterdag voor
enkele uren verstek gaan om Zaltbom
mel in de gelegenheid te stellen de
feestweek te openen ter gelegenheid
van zijn 1100-jarig bestaan. Er was
hoge belangstelling voor dit feit. Z. K.
H. Prins Bernhard vernieuwde de zeer
oude relaties tussen het Oranjehuis en
de jubilerende veste van Bommel door
bij de plechtige opening van de fees
telijkheden aanwezig te zijn. Hij nam
Het. matigen, niet het bevredigen van j
de begeerten, geeft vrede en rust. J
's middags deel aan het concours-hip-
pique, waar ook een keur van Olympi
sche ruiters en bereden Amsterdamse
politie succes oogstten. Onder de vele
toeschouwers bevonden zich de prin
sessen Beatrix en Irene. Verder waren
naar Bommel gekomen de commissaris
der Koningin in de provincie Gelder
land. jhr. Quarles van Ufford, en tal
van burgemeesters uit de omgeving.
Het was bij deze plechtigheid, dat dr.
Peter van Anrooy, geboren Bommelaar,
tot ere-burger der stad werd benoemd.
Verder werd de ere-penning der stad
toegekend aan de heer F. v. Amelsfoort,
dirigent van het Koninklijk Zaltbommels
Mannenkoor en dirigent' van de jaar
lijkse Mattheus-Passion in de St. Maar
tenskerk, een cultureel evenement onder
auspiciën van de Zuid-Nederlandse
Bach-sticnting.
Voor muzikale illustratie van de eerste
feestelijkheden zorgde de Amsterdamse
Folitiekapel, wat geen verwondering be.
hoeft te wekken, als men weet. dat ook
de hoofdcommissaris van Amsterdam,
de heer Kaasjager, in Bommel werd ge
boren.
