„G 3", Katholieke Actie
in het leger
m
„Donkere wolken aan de horizon
tRicDE noorman: *%)e "fcon steppen
E
DE VLIEGEN /ifcfj
Twee Nederlanders laten
doodschieten
Inkrimping export zou fnuikend zijn
R. T. C. MET SURINAME EN DE
NEDERL. ANTILLEN
r#
AKKERTJES
Winstdeling remedie tegen
wantrouwen van arbeiders
Directie Wilton-Fyenoord weer
voor Raad van Cassatie
Overpeinzingen
r
Wij luisteren naar
Officieren en onderofficieren bijeen
Nieuwe veilinghallen te
Nijmegen geopend
Niet vóór komende voorjaar
P.B.O. het begin van het werk
„De Duitse opdrachten hadden geweigerd
moeten worden
door h. van merlet
Gehele Nederl. familie
naar Australië
LANDELIJKE COLLECTE
MAANDAG 2 OCTOBER 1950
PAGINA 3
Weer levenslange R.W.I.
geëist tegen S.S.-er
Min. Mansholt over land- en tuinbouw:
yj
Mej. Tijsterman geopereerd
net zo'n ellendig gevoel
'om morgen ziek te zijn I
PROF. ROMME VOOR DE JONGEREN
V van Snorrebor
Voor nagelaten betrekkin
gen van militairen
J
(Van een speciale verslaggever)
..Hup G 3 Hup, Laat de kankeraar in z'n hempie staan. Hup G 3 Hup, doe de vuil
prater een muilkorf aan"! Deze en soortgelijke strofen, gezongen op een melodie,
ate elke rechtgeaarde voetballer in het hart geschreven staat, werden dit week
einde uit volle borst gezongen door een paar honderd jonge officieren en onder-
w«fl"1 die met een aantal legeraalmoezeniers in de Van Horne-kazerne in
het yfen waren. Dit „G 3" is geen algebra-formule of de aanduiding voor
schanr- andere geheim genootschap, maar houdt in de drie G's van „Gemeen-
tholi i. ede. Geest." Dit wordt geprojecteerd in het leger. G 3 staat voor de Ka-
frontB tn alle legeronderdelen onder auspiciën van het Katholieke Thuis-
milit en vereni9t alle katholieke militairen, die zich ervoor inzetten om het
neh ,je 'even te saneren in oprecht Christelijke geest. En het hierboven aan-
e vers mag dan een bewijs zijn, dat Katholieke Actie zoals zovelen
ganselijk ten onrechte menen niet per sé gewrongen hoeft te zitten onder een
«tyf boord in een zwarte frak.
Overste Schoonebeek, -legeraalmoeze
nier en oprichter van de „G 3", heeft ons
tijdens een wandeling rond de uitge
breide gebouwencomplexen van. de Van
Horne-Kazerne ernstig onderhouden
over de noodzaak, het nut en de prak-
t'Jtvan Katholieke Actie in het Leger.
iw eens". heeft hij gezegd, „er bestaat
welhaast geen gemeenschap, die zozeer
®en gamma is van de verschillende ge
loofsovertuigingen en van modern hei
dendom, als het leger. En daarom vindt
ri^n, energiek K.A.-man nergens een zo
uankbaar werkterrein als in het leger.
~it is een milieu dat veroverd kan en
moet worden. Want op de eerste plaats
iJSen andersdenkenden waarschijnlijk
nooit meer zo indringend de gelegenheid
met een drager van de Kath. Geloofs
overtuiging in contact te komen als in
net Leger. Nergens anders waarschijnlijk
zal een Katholiek zulk een schok te ver
werken krijgen in de confrontatie met
andere richtingen. Daarin ligt de nood
zaak van K.A. in 't Leger. Het nut ervan
is duidelijk aanwijsbaar", aldus over-
fte Schoonebeek. Bij iedere lichting-en
m iedere kazerne zijn jaarlijks tientallen
bekeringen te constateren. Maar het be
langrijkste is wellicht de invloed op de
Katholieke jongens zelf. Want van de
Katholieken die in dienst komen, is ge
middeld 24-25 procent niet meer prac-
tiserend. Onder invloed van de aalmoe-
feste,und d00r de mannen van
os», is na enkele maanden 100% weer
terug op het rechte pad.
Dat voor dit K.A.-werk in het leger
een zo typische vorm fa gekozen vindt
*Un oorsprong in het feit( dat de leger
aalmoezeniers bemerkten dat door fou
tieve voorlichting en onrijpe ervaringen,
het begrip K.A. de jongens „de keel ult-
hing". Een bepaalde code werd gevon
den. „Gemeenschap Goede Geest", met
een eigen jongensachtig lied, een eigen
blad in 10.000 oplagen en een eigen pro
gram. Op de kazernes worden door de
aalmoezeniers G 3-kernen gevormd en
deze kernen komen regelmatig bij elkaar
om hun activiteiten te bespreken. In de
eerste plaats is die activiteit erop gericht
om het moreel onder de jongens te ver
beteren.
De mannen van G3 dienen Initiatie
ven te nemen om de kameraadschap te
bevorderen. Zij moeten zorgen voor ge
zellige kamers in de kille kazernes. Zij
moeten de verjaardagen vieren, de zie
ken verzorgen, goede lectuur aandragen
en vooral feest maken. Veel feest, want
de jeugd heeft blijdschap nodig. En dan
dient G3 te zorgen dat het werk van
de aalmoezenier slaagt. Zij kunnen de
jongens mee naar de kerk .nemen en ze
de godsdienstplechtigheden laten bijwo
nen. In vele kazernes is het aan de jon
gens van G3 te danken dat er 's avonds
gezamenlijk het avondgebed gebeden
wordt. Zij maken ook van de Eerste
vrijdag een feest.
Dit weekeinde is door de G3 een
rally gehouden voor die leden van het
militaire kader, die vanaf vandaag de
nieuwe recruten zullen moeten opleiden.
Zaterdagavond heeft Kapt. G. de Boer
ÖG inleiding gehouden over het waarom
van het soldaat zijn en over de grote
suggestie ditbvan de officieren en onder
officieren in goede zin op de soldaten
kan uitgaan. Majoor Groenendijk, de
huidige leider van G 3 heeft de mannen
°P het hart gedrukt geen minuut te ver
liezen en in een vlammend betoog riep
hjj hen op tot grote activiteit. Majoor
Op het Veld heeft in een hartverwar
mende speech de praktijk van het G 3-
werk belicht. „Leer de kazerne en de
jongen kennen!" „Gebruik de vrije tijd in
dienstverband om vat op de jongens te
krijgen." „Weest blij dat U naast een
drinkebroer, een meisjesioper of 'n jon
gen uit de achterbuurt mag slapen. Die
jongen krijgt nooit meer zo'n kans om
met de Katholieke Geloofsovertuiging in
aanraking te komen."
Deze rally werd o.m. bijgewoond door
de Hoofdaalmoezenier Kolonel Verstrae-
len en door Gen. Maj. Sitzen, bevelheb
ber van het derde militaire Gewest. In
de aanwezigheid van de laatste mocht
de G 3 de grote belangstelling der leger
leiding voor dit werk zien.
Advertentie
v/ bi
Geneesmiddel tegen
huidaandoeningen.
'Doet de jeuk bedaren en
doodt de ziektekiemen, zodat
de huid zich kan herstellen.
Voor de Bijzondere Raad van Cassatie,
gepresideerd door prof. mr. Verzijl heeft
terecht gestaan P. J. S. uit 's-Gravenha-
ge, die tot levenslange Rijkswerkinrich
ting was veroordeeld. Hem was ten
laste gelegd, dat hij in Augustus 1940
toegetreden was tot de Waffen S.S. en
in Augustus 1944 te Rotterdam opdracht
had gegeven aan de onder zijn bevelen
staande J. Th. Kniest (lid van het
„Sonderkommando-Feldmeijer) om twee
Nederlandse arrestanten van de S.D. ge
naamd Voskamp en Valstar van het le
ven te beroven.
Requirant's raadsman, mr. F. Schaap,
achtte het niet bewezen dat het bevel
tot doodschieten van zijn cliënt was uit
gegaan. Hü achtte de opgelegde straf te
zwaar en pleitte clementie. De advocaat
fiscaal mr. Bakhoven achtte requirant
zeker schuldig aan de dood van een der
slachtoffers. Hij achtte de opgelegde
straf juist en concludeerde tot verwer
ping van het beroep.
(Van een speciale verslaggever)
BU de officiële opening van de nieuwe veilinghallen van de Coöperatieve
Nijmeegse Velling heeft de minister van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening, Z. Exc. S. L. Mansholt, aangekondigd, dat Nederland binnen
kort, ter aanvulling van de reeds bestaande plannen tot economische inte
gratie van West-Europa, een plan voor de landbouw ter tafel zal brengen.
De minister noemde de integratie van de land- en tuinbouw een van de
moeilijkste problemen waarvoor Europa zich gesteld ziet. Het is ook een
van de belangrijkste kwesties, vooral voor ons land, waar de export van
agrarische producten ruim tien procent van de totale uitvoer beslaat. Uit
het vervolg van zijn rede bleek, dat de minister de toekomst voor de Neder
landse land- en tuinbouw niet zonder zorgen tegemoet ziet. Want: „Donkere
wolken doemen op aan de horizon", aldus de minister.
De tuinbouw is een bedrijfstak, die
vandaag voor zeer zware investeringen
en lasten staat. Een continue export is
noodzakelijk om die lasten te kunnen
dragen. Het wel en wee van onze tuin
bouw hangt voor het grootste deel van
deze export af. En al is de uitvoer van
groenten en fruit de laatste jaren be
langrijk gestegen, momenteel ontwaart
men in de landen rondom ons een steeds
groeiende ongerustheid ten aanzien van
de eigen productie. Het oude protectio
nisme steekt de kop weer op. Deze on
zekerheid aldus de minister is fnui
kend voor de toekomst van de tuinbouw.
Een inkrimping van de internationale
handel zal daarvan een gevolg kunnen
zijn. En dat zal ons terugbrengen naar
de periode van vóór 1940 en zal onze
welvaart verlagen tot een nivean dat
onaanvaardbaar is.
In dit verband hield minister Mansholt
een ernstig pleidooi voor een werkelijke
economische samenwerking van West-
Europa. Een dergelijke samenwerking is
niet mogelijk zonder integratie van de
landbouw. In het kader van de Benelux
ligt hier een grote taak.
Voorts heeft de minister de honder
den aanwezige tuinders erop gewezen,
dat er in onze tuinbouw nog veel te
verbeteren is. Hij drukte zijn toehoor
ders op het hart zoveel mogelijk te
profiteren van al datgene, dat nieuw
De Ronde-Tafelconferentie, dle
«itcindehjk de status van Suriname
on de Nederlandse Antillen in het
Koninkrijk moet bepalen, zal naar
berekening in officiële kringen te
Den Haag, niettegenstaande de re-
eente aanvaarding van de interim-
'egeling der Nederlandse Antillen
door de Eerste Kamer, niet eerder
bunnen worden gehouden dan op
*Ün vroegst in het komende voor
jaar.
Er doet zich bij de uitvoering van deze
Interim-regeling namelijk een moeilijk-
*teid voor, die niet in een ommezien kan
"'orden opgelost. Zoals men weet, is de
zetelverdeling in de Antjllaanse Staten
*°lgens de Interimregeling ingrijpend
fiewijzigd. Terwijl de Staten in de hui-
dlEe samenstelling acht afgevaardigden
voor Curagao, acht voor Aruba en vijf
oor de Bovenwindse Eilanden tellen.
/Oorziet de nieuwe regeling in twaalf
«otels voor Curagao, acht voor Aruba en
twee voor de overige eilanden. Nu is het
m°gelijk, de uitvoering van de in-
«=nm-regeling te doen geschieden zonder
oud„eezag van de oude staten in de
in 5 samenstelling. De nieuwe staten
jnterimnifuw® samenstelling dienen de
s etrrf S realiseren. Er zullen
w°rden*phn?,^«verkiezingen moeten
®fschtedln na wiWdo?h zulks kan slechts
gtement. Normaal J'"2 vaR het kiesre-
den bij ïands^rord Ient dit te Seschie-
ter te kunnen bewtrulng' Teneinde ech-
verkiezingen itorde^ elligen, dat eerst
eerst die artifllen nk.gehouden, zullen
regel van bestuur Jj1* algemene maat-
die daartoe techntSchQrden afgekondigd,
noodzakelijk zijn.
Aduertentie
Acht van de tien
mannen en vrouwen bOVeil de veertjg
zijn vatbaar voor Rheumatic
Dat komt omdat, als die eerst» Pljllen*
ter de rug is, de bloedzuiverend"®?^ach-
allengs trager gaan werken. En
dan de uoogste tijd om r«EC,
Kruscben te nemen. De zes minetale z
ten van Kruschen hebben een natuurinke
aansporende werking op die bloedzuive_
rende organen. Naarmate d'e nu weer OD
gang komen, krijgen de onzuiverheden ,n
het bloed geen kans meer zich Vast
te zetten en bun slopende werk te
ftheumatische pijnen maken enagry^jg
Want ze verstoren Uw goede humeur, op
de duur zit ge Jzelt en anderen in de
Weg Wordt liever weer de oude. Neem
Kruschen als een vaste dagelijkse ge.
Woon te.
De gehele procedure van wijziging van
het kiesreglement en verkiezingen voor
de nieuwe staten schat men in Den
Haag op enkele maanden, zodat het niet
eerder dan Januari of Februari zal zijn,
voordat de staten in nieuwe samenstel
ling zouden kunnen beginnen met de
realisatie van de interim-regeling. Zij
zullen dan ook afgevaardigden voor de
R.T.C. met Suriname en Nederland moe
ten benoemen, die zich dan voor deze
conferentie gereed moeten maken.
Alles bijeengenomen acht men het in
Den Haag niet.waarschijnlijk, dat de
Ronde-Tafelconferentie eerder dan het
voorjaar of de zomer van 1951 zal be
ginnen.
wordt uitgevonden en dat goed is.
Goede kwaliteit heeft altijd een ruim
afzetgebied gevonden! Hij heeft er ook
op gewezen dat een spreiding in het
aanbod noodzakelijk is teneinde een
regelmatige voorziening te waarbor
gen. Een seizoenhausse in het aanbod
beïnvloedt de prijzen. En snel wisse
lende prijzen schrikken het publiek
af. Er zal wel nooit een zekere stabi
liteit in de prijzen te verkrijgen zijn,
doch goede bewaring in koelhuizen
etc. kan van grote invloed hierop zijn.
De opening van de nieuwe grote vei
linghallen van de Nijmeegse veiling werd
vanwege haar betekenis voor de wijde
omgeving door geheel Nijmegen meege
vierd. De trams waren feestelijk met
groen en oranje behangen en de stad
vlagde. Er waren daarom ook zeer vele
autoriteiten aanwezig. Daar waren, de
Commissaris van de Koningin in Gelder
land, Jhr. dr. C. G. C. Quarles van Ufford,
Burgemeester Hustinx van Nijmegen,
vele burgemeesters uit de omgeving en
verder bijna iedereen, die iets bij "de
teelt van fruit en de verwerking daarvan
in de melk te brakken heeft, alsmede
enige afgevaardigden van Belgische vei
lingen.
De Nijmeegse Veiling heeft zich dan
ook opgewerkt tot een van de belang
rijkste van ons land. Tussen 1918 en
1950 stegen de omzetcijfers van f 300.000
tot ruim vijf millioen gulden. De aan
voer van groenten en fruit werd in die
jaren opgevoerd van ruim een millioen
k.g. tot meer dan 27 millioen k.g. Het ge
volg hiervan was. dat de veiling vier
maal uit zijn jas groeide. Voorlopig is
dat gevaar nu gekeerd, want thans heeft
men in Nijmegen een veiling met een
oppervlakte van ruim 10.000 m2. Ver
schillende sprekers wensten het veiling-
bestuur met dit nieuwe gebouwencom
plex geluk.
Aan deze opening was een unieke
fiuit- en bloemententoonstelling verbon
den, die tevens door minister Mansholt
is geopend.
De 25-jarige Nederlandse Johanna Tijs-
terman uit Amstelveen, die per vliegtuig
naar de kliniek van de Temple-Universi-
teit in Philadelphia is overgebracht, nadat
zij een speld had ingeslikt, is Zaterdag ge
opereerd. Haar toestand is goed.
2. Vol verrukking staarde de Noorman naar de prachtige hengst en vermeed
iedere beweging om het dier niet te verschrikken. Doch de wind woei naar het
dier toe, en toen een speelse windstoot over de rotsen vaagde, wierp het paard vurig
de kop in de nek, snoof en sprong weg. Nimmer had Eric een paard prachtiger
zien lopen. Het tilde de poten hoog op en reeds bü de eerste stap stond zijn staart
in volle boog. Zijn ferme hoeven schenen de grond nauwelijks te raken toen het
tussen de rotsen verdween.
Met een gesmoorde uitroep zette Eric zijn rijdier aan. Voor een paardenliefhebber
als hij was was deze hengst een openbaring. Nooit had hij gedacht zulk een ros ie
aanschouwen, en een intens verlangen om het dier te vangen en te bezitten vervulde
hem. Hoe was dit edele dier hier terecht gekomen, vroeg hij zich verbaasd af,
terwijl hij zijn paard de nauwe kloof binnen dreef waarin hij de hengst had zien
verdwijnen. Uit de verte klonken hoefslagen tot hem door. het paard kon hem nog
niet ver voor zijn. Onder aanmoedigende uitroepen dreef hij zijn eigen paard tot het
uiterste op. In wilde ren ging het door de kloof, die dwars door de bergen sneed.
De wilde hengst scheen deze doorgang te kennen, en Erie kreeg hem geen ogenblik
in het oog.
Reeds wanhoopte de Noorman het dier ooit weer terug te zien, toen de kloof zich
plotseling verwijdde en hij voor zich een smalle bergstroom zag, die door een uitge
slepen bedding stroomde. Op de rotsen, naast een wild bruisende waterval, stond ae
hengst en keek naar hem. Hij was dichterbij dan Eric hem nog gezien had, en thans
onderscheidde h(i duidelijk het mooie, brede voorhoofd met de uitstekende ogen, de
slanke poten en het fijne, züde-achtige haar. Wild snuivend schudde het de kop en
maakte korte, nerveuze bewegingen.
Eric begreep, dat het schrandere dier dezelfde weg terug gekozen had, die hem ook
naar de uitloper van het gebergte had gebracht, waar de Noorman hem voor
het eerst zag. De rotsen waren te steil voor zijn eigen rijdier. Behoedzaam liet Ene
zich uit het zadel glijden en sloop dichterbij, zoveel mogelijk iedere onverwachtse
beweging vermijdend. Maar nauwelijks had de zwarte hengst zijn eerste poging opge
merkt of het dier stootte een kort gehinnik uit, verhief zich een ondeelbaar ogenblik
op de achterpoten en schoot weg achter de overhellende rotsen.
Advertentie
Neem één of twee „AKKERTJES"
met hete melk of thee en ga vroeg
onder de wol. Terwijl gij slaapt doen
de geneeskrachtige stoffen, waarmee
„AKKERTJES" gevuld zijn hun werk
en als ge opstaat, zijt gij verbaasd
dat dat ellendige gevoel van de vorige
avond zo spoorloos verdwenen is.
helpen direct
M. A. E. M. uit 's-Gravenhage, die
door het Bijzondere Gerechtshof aldaar
tot twaalf jaar gevangenisstraf was ver
oordeeld, nadat de procureur-fiscaal de
doodstraf had geëist, kreeg negen jaar
gevangenisstraf met aftrak. M., die deel
had uitgemaakt van een illegale groep,
was ten laste gelegd het verraad van
zestien illegale werkers, die gearres
teerd werden en van wie tien niet meer
uit de Duitse gevangenschap terugkeer
den.
(Van onze correspondent)
Voor de Jongerenraad der KVP
en vertegenwoordigers van Jongeren-
standsorganisaties, die ter kennismaking
waren uitgenodigd, sprak Zaterdagmid
dag te Utrecht Prof. mr. C. P. M. Romme
over sociaal-economische vraagstukken.
Men moet de sociaal-cconomfache or
dening, aldus de voorzitter der 2e Ka
merfractie, niet als een doel in zichzelf
zien. Zü is een middel om de schepping
beter dienstbaar te maken aan de mens:
om de gerechtigheidscisen in de schep
ping tot ontplooiing te brengen, waar
voor de welvaartsmogelijkheden moe
ten worden ontwikkeld.
Bij deze ontwikkeling heeft men ver
andering in drie sferen kunnen constate
ren. Allereerst zijn in het sociaal-econo
misch leven de machtsverhoudingen
vervangen door rechtsverhoudingen, die,
aanvankelijk zich alleen op het indivi
du richtend, thans ook de onderneming
als productie-organisatie tot object krij
gen. Vervolgens bevat de- wet op de
P.B.O. de erkenning, dat de productie niet
overgelaten kan worden aan het afzon-
Voor de tweede maal verscheen Za
terdag voor de Bijzondere Raad van
Cassatie de directie van de N.V. Wilton
Machinefabriek en Scheepswerf en de
N.V. Dok en Werf-maatschappij „Wil-
ton-Fijenoord" te Rotterdam. Het Bij
zonder Gerechtshof te Amsterdam en de
Rotterdamse kamer van het Haagse
Bijzonder Gerechtshof hebben zich
reeds geruime tijd met deze zaak bezig
gehouden. In welke mate heeft Wilton-
Fijenoord gedurende de bezetting ge
collaboreerd? In hoeverre is de directie
hiervoor aansprakelijk?
Het Amsterdamse Hof achtte in haar
sententie collaboratie bewezen en ver
oordeelde de drie directeuren F. M. uit
Zeist, tot één jaar en vier maanden ge
vangenisstraf met aftrek, alsmede
20.000 boete subs, drie maanden
hechtenis: C. H. T. te Schiedam tot één
jaar en vijf maanden gevangenisstraf
met aftrek, en een boete van 30.000
subs, drie maanden hechtenis; en W. W.
tot 50.000 boete, subs, zes maanden
hechtenis. Voor de tweede maal tekende
de directie van Wilton-Fijenoord, na
het vernemen van het vonnis van het
Amsterdamse Hof, beroep in cassatie
aan.
Mr. J. Drost uit Rotterdam, de ver
dediger van F. M. wees Zaterdag in
zijn uitvoerig pleidooi o.m. op het on
derhoud dat de directeur T. in het be-
Advertentie
a
gin van de bezetting had met generaal
Winkelman, die T. als autoriteit raad
pleegde omtrent de te volgen gedrags
lijn inzake de opdrachten die Wilton-
Fijenoord van de Duitsers, voor het
vervaardigen en herstellen van oorlogs
tuig, kreeg. „Zoals de omstandigheden
nu zijn, zult u aan de bevelen en op
drachten van de bezetter gevolg moeten
geven", aldus het advies van de opper
bevelhebber aan Wilton-Fijenoord ge
luid.
Voorts stelde deze verdediger de
vraag: „Wat had de directie van
Wilton-Fijenoord anders moeten
doen dan de opdrachten van de
Duitsers uitvoeren?" „De opdrach-
ten weigeren", antwoordde de pre-
dent van de Raad.
„De werf sluiten, weggaan, de 4500
arbeiders naar huis sturen, duizenden
werkloos, dus brodeloos maken?" re
pliceerde mr. Drost. Dan liep men im
mers het risico, aldus de raadsman, dat
de werf onder Duitse leiding zou wor
den geplaatst.
De verdediger was van mening dat
er geen sprake was van opzettelijke
collaboratie. Hij verzocht de Raad een
zodanig vonnis te vellen, „dat requiran-
ten en raadslieden volkomen zou be
vredigen".
Mr A. C. W. Beerman uit Rotterdam,
die optrad als verdediger van de re-
quiranten T. en W„ bestreedt in zijn
pleidooi eveneens de tenlaste gelegde
collaboraties en wees op de aard der
werkzaamheden die door Wilton-Fijen
oord gedurende de bezettingsjaren wa
ren verricht. Hij bepleitte voor beide
cliënten dringend clementie.
De procureur-fiscaal, mr. baron van
Tuyll-van Serooskerken wenste zijn
conclusie aan te houden tot 21 Oct. a.s.
Hij wist het zelf niet. Hoe zpu een
ander het dan hebben kunnen weten?
Hartstochten groeien dikwijls als in de
ingewanden die goedaardige of kwaad
aardige gezwellen, waarvan men de
oorzaak slechts kan gissen. Men bemerkt
ze eerst, wanneer men er last van
krijgt, en dan kost het een pijnlijke
operatie oir. ze de baas te worden.
Obronski's riieuwe hartstocht was goed
aardig van karakter. Men kon hem er
dan ook met de beste wil van de we
reld geen verwijt van maken, dat hij
er aan toegaf.
Onder de velen, die als larven en
engerlingen door de revolutie uit de
ondergrondse duisternis van de maat
schappelijke bodem naar het licht wer
den geploegd, waren er maar weinigen
te vinden, die van plattegronden en
landkaarten genoeg verstand hadden
om ze te kunnen lezen. Hoewel voor de
bezetting van de meeste posten meer
op revolutionnaire gezindheid en par
tij-ijver dan op deskundigheid werd ge
let, zag Dimitri Pavlowitch zich als
voormalig kadasterklerk toch een lei
dende functie bij het cartografisch in
stituut van het leger toegewezen. Bij
deze functie behoorde een splinternieu
we militaire uniform en een salaris,
waarvan hij als klerk zelfs in zijn meest
aanmatigende buien nooit had durven
dromen. En toch beviel deze nieuwe
werkkring hem allerminst. Hij voelde
zich buiten de grote stroom achter een
krib geraakt. Van zijn vroegere chef
kaart of een plattegrond zweemde,
dreigde er door te worden aangetast,
maar zelfs kwam het zo ver met hem,
dat hij ondanks een zekere afschuw
voor zulk een ontaarding zijn vrien
den, de vliegen, begon te vangen en
daarin een grote bedrevenheid ver
wierf. Je moest ze met de half gesloten
hand niet van achteren trachten te ver
rassen, want dan waren ze je te vlug
af. Zij startten altijd als vliegtuigen
met de kop naar voren en daarom
moest je je hand zo dicht mogelijk na
derbij schuiven tot vlak bij de bolle
ogen en de zuigende slurf, om ze dan
met een bliksemsnelle beweging in de
holte tussen de toegeknepen vingers op
te sluiten. Hij vond het altijd een beet
je griezelig als een verschalkte vlieg in
zijn hand gonsde en voelde zich opge
lucht, wanneer hij zijn gevangene liet
ontsnappen. Met afgrijzen herinnerde
hij zich de gemeenheid van zijn school
kameraadjes, die, bij wijze van spelletje,
de vliegen met hun zwarte nagels ont
hoofden of de vleugels en poten uit het
levende lijf trokken. Tot zulk een laag
heid zou hij nooit en te nimmer ver
vallen. Daar was hij zeker van. Maar
eens had hij met zoveel opwindende
ijver jacht op een vette bromvlieg, die
hem telkens voor de gek wist te hou
den, gemaakt, dat hij haar per ongeluk
had doodgeknepen, toen hij haar einde
lijk te pakken kreeg. Obronski was er
dieper van onder de indruk dan toen
hij op zijn chef had geschoten.
Maandenlang overlegde hij met zich
zelf, hoe lang hij dit weinig uitzicht
biedende bureauleventje nog moest ver-
diagen. De tijden waren te groot om
er klein in te willen blijven. Heel Rus
land werd met mensenbloed geschrobd.
De schoonmaak zou er een paradijs
van maken voor allen, die als torretjes,
duizendpoten en pissebedden onder de
had Dimitri geleerd, hoe men zich in
een leidende positie had te gedragen.
Dus snauwde hq tegen zijn minderen,
ofschoon zij zijn „kameraden" waren,
als tegen dwangarbeiders, die op de no
minatie stonden om gefusilleerd te
worden. Hij mat zich een volkomen on
berekenbaar humeur aan, dat zonder
enige aanleiding van inpalmende jovia
liteit kon overspringen naar bijterige
hatelijkheid en desgewenst alle tussen
liggende stadia aandeed. Nu eens wei
gerde hij de arbeid van zijn onderge
schikten te controleren, dan weer be
vitte hij hen met een sarrende en ver
nederende kleinzieligheid. Wanneer hij
zijn gezag bijzonder wilde doen gelden,
besloot hij zijn standje met de formule
van eigen vinding: „Het spijt me, ka
meraad, maar je lijkt me meer geschikt
voor het kadaster dan voor de intellec
tuele cartografie". Gewoonlijk echter
vergenoegde hij zich er mee zijn per
soneel onder de neus te wrijven, dat
het er niet zat om vliegen te vangen.
Zodra hij na enkele daverende aanval
len van niet kwaad gespeelde woede bij
een van deze beide formules was aan
geland, leunde hij behaaglijk achterover
in zijn verende wipstoel, strekte de be
nen languit op het blad van zijn bureau
en maakte ostentatief geeuwend een
gebaar, dat elke repliek bij voorbaat
afsneed en de audiëntie onherroepelijk
beëindigde. Behalve deze kleine genoe
gens verschafte zijn betrekking hem
slechts verveling. Niet alleen zijn ma- i loodzwaren steen van het Tsarisme had- I
nie voor alles, wat maar naar een land- den moeten leven. Als eerst maar de I
Witte Pest, die hier en daar nog heer
ste, was uitgeroeid en de laatste boer-
soi en koelakken waren geliquideerd,
dan zou het nieuwe régime zich in de
verschillende republieken van de
Unie kunnen consolideren, dan zouden
de economische en sociale plannen en
beloften voor de volle honderd pro
cent worden vervuld en zouden de
proletariërs van de grens met Polen
tot aan Wladiwostok toe in Rusland
leven als God in Frankrijk nooit had
gekund. Maar naarmate de revolution
naire geestdrift afnam, namen de tegen
stellingen binnen de partij toe, en bij
een der periodiek terugkerende crises
moest een tweetal volkscommissarissen
het ontgelden. Beschuldigd van onzui
verheid in de nog steeds evoluerende
leer, van corruptie in de practijk en van
ontoelaatbaar oppositioneel gewroet,
werden zij van de hoge sport van de
partijladdér gestoten, zodat ze in de
donkere kelder van de gevangenis tui
melden. Zij maakten in de letterlijke
zin van het woord een salto mortale.
Enkele dagen later sleepte men de lij
ken met honderd andere weg. Noch de
Leninisten, noch de Trotskisten durf
den de controverse te verscherpen door
uit hun algemeen bekende medestanders
een keuze te doen voor het aanvullen
van deze vacatures. Vandaar dat zfi
het oog lieten vallen op Dimitri Pavlo
witch Obronski, in wie beide richtingen
een willig werktuig of althans een vol
strekt initiatiefloze persoonlijkheid
meende te vinden, en op een zekere
Feodor Iwanowitch Matalow, een ge
wezen betonwerker, die met het leren
van het alfabet een groot deel van zijn
geestelijke vermogens had verbruikt
maar voor het overige een aantal niet
te onderschatten handigheden bezat.
(Wordt vervolgd)
deriijk individu, ook al fungeert de
staat in enig opzicht als rem. Tussen in
dividu en staat komt aan de gemeen
schap van alle belanghebbenden een
eigen plaats toe. Tenslotte is men er zich
van bewust geworden, dat de mens een
complex is van rechten, plichten en ver
langens, m.a.w. dat de zuivere homo
oeconomicus irreëel is.
Merkwaardig is hierin echter, dat
naarmate de individuele homo oecono
micus verdween, er een georganiseerde
homo oeconomicus verscheen: de on
derneming, die in de jurisprudentie
wordt beschouwd als een instituut met
(niets dan) een zelfstandig winstdoel.
De nieuwe Wet op de Ondernemings
raden suggereert echter ook nog an
dere doelen (Art. 71: En het belang van
het Nederlandse volk dienende be
drijfsvoeringetc.). Deze wet zal
dus een beter ondernemingsbegrip
verbreiden. Zijn uitwerking zal dit
verbeterd begrip allereerst moeten
hebben voor de N.V.
Spr. wil hier verantwoordingsplicht
t.o.v alle belanghebbenden, door b.v.
de jaarstukken ook in de Onderne
mingsraad te brengen. Voorts een in
schakeling van het arbeiderselement in
de Raad van Commissarissen, hetzij
rechtstreeks, hetzij d°°r contact van dit
lichaam met de Ondernemingsraad. Dit
laatste achtte prof. Romme ook ge
wenst voor de Algemene Vergadering
van aandeelhouders.
Het zou buitengewoon bijdragen tot
het verdwijnen van het wederzijds wan
trouwen indien deze maatregelen vrij
willig werden getroffen en niet onder
dwang van een wettelijke regeling. Zij
zouden de arbeiders ook nader brengen
tot het doel van de onderneming. Mo
menteel heeft de arbeider veelal geen
andere waarborg dat hij in een even
tueel toenemende welvaart zal delen
dan zjjn eigen (niet altijd ongevaar
lijke) organisatorische macht. Deze toe
nadering brengt echter in de practük
zijn problemen mee, daar loonproblemen
steeds op prognoses gebaseerd moeten
zijn. Tegen deze bron van voortdurend
wantrouwen bestaat slechts één reme
die: winstdeling, een vraagstuk dat
echter nog teveel naar het terrein der
studie wordt verwezen. Het is ontstel
lend te constateren hoe er naast een
overweldigende technische en economi
sche bekwaamheid een sociale onbe
kwaamheid staat om practische proble
men op te lossen. Niet slechts sociale on
wil, maar ook sociale onbekwaamheid
kunnen echter tot dasastrcuze gevolgen
leiden. Daarom zal de P.B.O., die voor
het oudere geslacht de kroon op het
werk is, voor het huidige geslacht het
begin van het werk moeten zijn. Daar
voor zal voor en boven alles een gestel
tenis nodig zijn, die de volle mens plaatst
in het middelpunt der productie, d.i. de
ontwikkeling van Gods Schepping naar
haar mogelijkheden, aldus besloot spr.
Wanneer mevr. J. Plug uit IJmuiden
3 October met de „Johan van Olden-
barnevelt" in Fremantle, West-Australië
aankomt, zullen haar vermoedelijk
niet minder dan 27 familieleden aan de
kade opwachten. Deze bloedverwanten
zijn in de loop van dit jaar naar Austra
lië geëmigreerd.
Mevrouw Plug is zeventig jaar. Zij
zal in Australië haar intrek nemen bij
twee ongehuwde kinderen van haar,
die in Albany wonen. Zes van haar
acht kinderen wonen al in Australië;
De twee die nog in Nederland zijn
hopen ons land vóór het einde van dit
jaar te kunnen verlaten.
Dan zullen acht en dertig mensen,
behorende tot de familie Plug, in
Australië zijn gevestigd. Het record dat
op dit gebied door een Engelse familie
met zes en dertig personen werd ge
vestigd, zal dan zijn gebroken.
2MIII
„Indonesië is sinds de souverei-
niteitsoverdracht voor de officiële
Nederlanders het „Land des Ldchelns"
geworden. Ja, ik spreek een aardig
mondje Moffrikaans, sinds de langdu
rige visite van de Nazi'sgrinnikte
Slnorrebor. „Beel keek nog een beetje
zuur. maar ik geloof, dat die niet veel
anders kan, maar Van Ifiaarseveen?
Dip is een en al Indonesiche glimla
chende zonnigheid. Ik weet trouwens
niet, of die ook niet veel anders kan.
Die glimlacht zó ononderbroken, dat
sommigen hem dP meest irriterende
minister vinden. Maar ik niet, hoor, ik
mag graag de zon in het water zien
schijnen, al is het ook een waterzon
netje. We worden in dit klimaat te
weinig met zon verwend om er in de
Indonesische politiek niet bijzonder
prijs op te stellen. En' dan die dr.
Hirschfeld, die heeft in Indonesië, ook
al het vertrouwvolle glimlachje ge
leerd. dat als een gouden bies op de
tropenbroek past. Hij stuurde wel de
Kortenaer naar Makassar, waarop de
officiële Indonesiërs prompt hun blik
kerende tanden lieten zien, maar toen
hij de Kortenaer haastig bakzeil had
laten halen en aftrad, kwam hij glim
lachend van vertrouwen in het vader
land terug. En nu heeft zijn opvolger
Lamping in het paleis Merdekabij
de overhandiging van zijn geloofs
brieven glimlachend tegen Sukarno
gezegd, dat het Koninkrijk der Ne
derlanden het volle vertrouwen heeft
in het beleid van Zijne Excellentie en
de Indonesische regering. Nu die Lam
ping zal het ook wel leren, dat glim
lachen. Daar ben ik niks niet \bang
voor. Heel het Koninkrijk der Neder
landen zal het tenslotte wel leren.
Heel het Koninkrijk der Nederlanden
wordt het „Land der Lachelns," het
land van de glimlach zo gezeid, al is
het dan ook van de glimlach van de
boer, die kiespijn heeft. Laten we óók
maar eens lachen!"
En Snorrebor barstte los een
nogal geforceerd gebrul.
Ook dit jaar houdt het „Comité der
Gezamenlijke Militaire Fondsen"
waarvan deel uitmaken „Fonds 1815 voor
verminkten en nagelaten betrekkingen',
de „Kon. Nai. Ver. tot Steun aan Mili
ciens', het „Karei Doorman Fonds", de
„Prins Bernhard Stichting", „Ereschuld
en Dankbaarheid" en „Het van Weerden
Poelmanfonds L.L.N." haar jaarlijkse
landelijke collecte tijdens de eerste veer
tien dagen van October. Gelijk bekend
mag worden geacht is de opbrengst van
deze inzameling bestemd voor de nage
laten betrekkingen van alle gesneuvel
de militairen, zulks in aanvulling op
het Staatspensioen.
Het „Comité G.M.F." dat geen Rijks
subsidie heeft maar dat wel nauw s_a-
men werkt met de „Stichting '40-'45",
keert momenteel ongeveer f 600.000 per
jaar uit; maar men heeft berekend dat
dit jaar een bedrag van f 650.000 nodig is.
De collecte wordt in alle delen des
lands op verschillende data gehouden:
Amsterdam is 7 October aan de beurt,
Den Haag 6, Alkmaar 9. Den Helder 14,
Leiden 3, Rotterdam 14, Utrecht 7 en
Arnhem 9 October.
Deze inzamelingsacties worden per
radio toegelicht en (naar men verwacht)
gestimuleerd door de Vice-admiraal Ld. L.
J. Quant, die hedenavond, door admiraal
van Holthe, die 3 October en door minis
ter Schokking en generaal Kruis, die
beiden op 4 October voor de microfoon
zullen spreken.
Voor wat Amsterdam betreft wordt de
straatcollecte op Zaterdag 7 October op
geluisterd door drie muziekcorpsen
dc Koninklijke Militaire Kapel, de Ma
rinierskapel uit Hilversum en de hoofd
stedelijke Politie-Muziekkapel die op
militaire wagens door de stad zullen rij
den. Collectanten er is een dringende
behoefte aan kunnen zich in de
hoofdstad aanmelden bij „Fonds 1815,
Nes 57".
MAANDAG
HILVERSUM I, 402 m. - NCRV: 18.00
In de soete Suykerbol, radiostrip deel 2
nr. 1, 13.15 sport, 18.30 gram.. 19.00
nieuws, 19.15 Engelse les voor gevor
derden. 19.30 boek, 19.45 radiokrant,
20.00 nieuws, 20.05 amusem.muz., 20.40
De prijs der vrijheid, hoorspel, 21.30
cone in g v. Handel, Ein kleine Nacht-
musik v. Mozart enz., 22.30 orgel, 23.00
nieuws, 23.15 Deborah opera v. Mozart,
Taras Bulba v. Janacek.
HILVERSUM I, 298 m. - VARA: 18.00
nieuws. 18.30 strijdkr., 19.00 parlemen
tair overz, 19.15 alt. 19.45 regeringsuitz.,
20.00 nieuws, 20.15 Paul Godwin sextet,
20.40 cabaret, 21.10 amusem.muz., 21.35
vakopleiding, 21.50 pianoconc., cone. v.
Bartók. 23.00 nieuws. 23.15 theaterorge],
23.40 swingmuziek.
DINSDAG
HILVERSUM I, 402 m. - KRO: 7.00
nieuws, 7.15 amusem.muz., 7.45 Morgen
gebed. 8.00 nieuws. 8.15 amusem.muz.,
9.00 vrouw, 9.35 Lichtbaken, 10.00 kleu
ter, 10.15 symph. sur un chant Montag-
nard v. Franclas, 10.40 schoolradio. 11.00
boek, 11.30 schoolradio. 12.00 Angelus,
12.03 amusem.muz.. 12.55 zonnewijzer,
13.00 nieuws, 13.20 amusem.muz., 14.00
trio in 1 v Dvorèk. 14.40 kamerkoor,
15.00 amusem.muz., 16.00 zieken, 16.30
Lof, 17.00 jeugd, 17.15 felicitaties. 17.45
amusem.muz. RVU: 18.30 kleur en ka
rakter. KRO: 19.00 nieuws, 19.15 Dit is
leven, 19.27 amusem.muz., 19.52 Van het
Binnenhof, 20.00 nieuws, 20.05 gewone
man, 20.12 muz. voor blazers v. Haydn,
Mozart en Beethoven. 20.40 De arme
onder de trap, drie episoden uit het
leven van St. Alexis, 22.30 kamermuz.
v. Ravel, 22.45 Avondgebed. 23.00
nieuws 23.15 fragm. uit opera's van
Mozart.
HILVERSUM II. 298 m. - AVRO: 7.00
nieuws. 7.15 gymn., 7.30 amusem.muz.
VPRO: 7.50. AVRO: 8.00 nieuws. 8.15
Leidens ontzet, 8.30 amusem.muz., 9.15
ouv. Leonore HI v. Beethoven, 9.30
amusem.muz.. 10,30 vrouw, 10.35 amu
sem.muz.. 10.50 kleuter. 11.00 sopraan,
1.30 zieken, 12.00 amusem.muz.. 12.33
platteland, 13.00 nieuws, 13.15 amusem.
muz., 14.00 naailes, 14.30 fragm. uit
opera's v. Wagner, 16.30 jeugd. 17.15 De
stem v. Amerika, 17.35 dierendag, 17.45
regeringsuitz., 18.00 nieuws, 18.15 amu
sem.muz., 18.30 strijdkr., 19.00 amusem.
muz, 19.30 brief uit Parijs, 19.35 Mozart-
progr., sonate in C, drie menuetten,
Romance in As, 20.00 nieuws, 20.05 zoek
licht, 20.15 Bonte Dinsdagavondtrein.
21.30 fragm. uit Italiaanse opera's met
toelichting, 22.05 Onbekende Inventionen
v. Bach. 22.45 buitenl. overz., 23.00
nieuws. 23.15 Divertimento in D v.
Mozart.
