Dr. Drees stuurt een protestnota aan
Mohammed Natsir
Zuid-Koreanen zonder orders
breedtegraad overschreden?
Convooi trekt
N.-Korea binnen
Te laat protest
Nederlandse volk door actie
diep geschokt'
f
Natsir antwoordt
dr. Drees
4 OCTOBER DIERENDAG
Ook Marshall in
de school
Volledige aanval op Ambon ingezet
PROTESTVERGADERING VAN STICHTING
DOOR DE EEUWEN TROUW'
Cochran protesteert
fikse conservatieven en
liberalen verliezen
Verklaring in het
parlement
Eiland door luchtmacht
en marine ingesloten
.Het weer.
Met gejuich in het Noorden ontvangen
Z.-Koreanen reeds
110 km. opgerukt
Chinezen of Koreanen?
Wat zouden we krijgen t
Tot hoofd en hart
J
WOENSDAG 4 OCTOBER 1950
74ste JAARGANG No. 248187
Chmces gebied geschonden
Mededelingd„ v s
Praag wijst Britse
vice-consul uit
99
De minister-president dr. W. Drees heeft namens de Nederlandse
regering Dinsdag het volgende telegram gericht tot de Indone
sische minister-president mr. Moh. Natsir:
,,Met grote verontrusting nam de Nederlandse regering kennis
van de militaire actie, welke door de regering van de Repu
bliek Indonesië tegen Ambon is ingezet. De teleurstelling over
dit bericht was tè groter, omdat Tot op het laatste ogenblik
niet slechts de hoop, maar ook de verwachting mocht worden
gekoesterd, dat uw regering met het voornemen was bezield
cm het conflict met Ambon zonder geweld van wapenen tot
oplossing te brengen. De zending van minister Leimena recht
vaardigde deze verwachting.
Ik mag niet nalaten Uwer Excellentie mede te delen, dat deze
militaire actie niet alleen de Nederlandse regering, maar het
gehele Nederlandse volk diep heeft geschokt en niet het minst
hen, die gedreven door oprechte sympathie voor de nationale
aspiraties van het Indonesische volk de ontwikkeling van de
onafhankelijke Indonesische staat met grote belangstelling heb
ben gevolgd.
Het Nederlandse volk kan niet onverschillig staan tegenover
deze strijd. Niet alleen is Nederland nog steeds belast met de
verantwoordelijkheid voor een aantal nog niet gerepatrieerde
Ambonese militairen, bij wie
deze nieuwe ontwikkelingen
de grootste onrust kunnen ver
wekken, maar vooral gevoelt ons
volk zwaar de verantwoorde
lijkheid voor het feit, dat het
door overdracht van de souve
reiniteit de zorg voor het wel
zijn van de Ambonese bevol
king uit handen heeft gegeven.
Met het oog op de ernst van de
situatie, welke door deze ont
wikkeling is ontstaan, acht ik
het mijn plicht een openlijk
persoonlijk beroep te doen op
Uwe Excellentie om alsnog er
toe mede te werken, -dat de
strijd wordt gestaakt en langs
vreedzame weg naar een op
lossing gestreefd wordt", aldus
dr. Drees.
Tegen gang van zaken
op Ambon
AMERIKA HEEFT NU ELF
LEGERDIVISIES
Fransen geven
Caobang prijs
Luchtvaartverdrag met
Israël
Uitwijken onmogelijk
Hevige luchtaanvallen
- -*«
POLITIE BEWAAKT HONGAARS
GEZANTSCHAP
Wegena „baldadigheid" in
Den Haag
Voorspelling kwam uit
BUREAU: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
i elefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
'Jkant. Umuiden: Bonifaciusstr. £7, tel. 5790
°r klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubb-el
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 37 cents per week.
f 1.60 per maand, f 4.80 per kwartaal.
De troepen van onze Uniepartner, de
republiek Indonesië, doen sinds
vorige week een, zoals zij het zelf
A„"len' ..volledige aanval" op het eiland
Vn gelegen in de Zuid Molukken.
r, .W1,c de „heldhaftige acties" van de
va? geregeld volgt was deze aan
val geen verrassing. Reeds maandenlang
troepen van de R.I. bezig dc
~"'d Molukken, die hun vrijheid en het
zelfbeschikkingsrecht willen handhaven,
de zegeningen van de republiek op te
dringen. Wij hebben destijds al over het
..nobele" plan de campagne van de re-
Publiek geschreven. Men begon met aan
vallen op de omliggende eilanden. Buru
en Ceram, bezette deze na hardnekkige
tegenstand der bewoners en isoleerde
aldus het eiland Ambon. De bedoeling
der Apris-troepen was Ambon, eenmaal
afgesneden van de andere eilanden, u i t
te hongeren en zo tot overgave te
dwingen. Een directe aanval durfde men
hiet goed aan omdat de Ambonezen
geduchte soldaten zijn. Wij voorspelden
intussen enige maanden geleden al, dat
de Ambonezen niet gemakkelijk zou
den capituleren voor een hongerblok-
kade. Toen de republiek dan ook zag,
dat haar taktiek niet lukte, trok zij al
haar zee-, land- en luchtstrijdkrachten
samen tegen het eiland en sinds 26
September j.l. is d#ze strijd nu aan de
gang. Hadden de Ambonezen alleen
moeten vechten tegen republikeinse
landingstroepen, dan kon men er zeker
van zijn, dat de R.I.-troepen in een
minimum van tijd in zee gedreven wa
ren. Men gebruikte echter ook kleine
oorlogsschepen en bommenwerpers en
daartegen schijnen de Ambonezen het
op den duur te moeten afleggen.
Het is in dit stadium der gevechten,
dat de Nederlandse Regering einde-
1 ij k een protest heeft laten horen door
middel van een persoonlijke boodschap
van minister-president Drees aan zijn
ambtgenoot Natsir te Djakarta. Dr.
Drees zegt hierin, dat het Nederlandse
volk diep geschokt is door de militaire
actie tegen Ambon. Het Nederlandse
volk was dit echter reeds lang, namelijk
7,"?f de aanval rondom Ambon op de
ukse eilanden begon. Is deze
tot m het Nederlandse volk eerst thans
Mr,„? Regering doorgedrongen? Dan
a?2L 5 WlJ helaas constateren, dat de
e tand tussen het Nederlandse volk en
»Jn Regering bedenkelijk groot is ge-
worden.
Verder verklaart minister Drees, dat
«ns volk zwaar de verantwoordelijkheid
gevoelt voor het feit, dat het door over
bracht van de souvereiniteit de zorg
„°?,r beI welzijn van de Ambonese be
volking uit handen heeft gegeven.
morele verantwoordelijkheid
oelt ons gehele volk echter even sterk
ten
aanzien van geheel Indonesië. Am-
°,nneemt evenwel in het verafitwoor-
uelijkheidsbesef van de Nederlanders een
zeer bijzondere plaats in, doordat het
de eeuwen door blijk heeft gegeven van
een vaak heldhaftige trouw aan ons
Vorstenhuis en land en een helaas ver
metel gebleken vertrouwen in de weder,
kerigheid daarvan.
Het ,m°®tde, Ambonezen, meer nog
hu? de Nederlanders verbitteren, dat
RnnrtfmbfSiChlk,klngsl:echt' dat door de
etkmfri u! °nJercnt*e 'n Principe was
£ans. de genadeslag wordt
Schenen t?et- vllGStuigen, oorlogs
schepen en materieel, dat de R.I.S. van
r>d er 1 a n d heeft gekregen.
Pende a muVan het trouw om trouw roe-
Serin» on vond bij de Nederlanose re-
De tranen S^ts Oost-Indische doofheid
thans in u' le de Nederlandse regering
Ambonezen „°p,enbaar schreit, zullen de
krokodil herkennen als die van
tnelaterfvan Bessie, zo kort na het
zal niet Indonesië in de Ver. Naties,
even Ii, at?n in Lake Success een
derland t ln,druk te maken als in Ne-
de Panéo .rw'ii zi-i doet vermoeden, wat
ten zaï s van Nieuw-Guinea te wach-
aan de an' wanneer hun gebied ooit
der meenUveir01ntteit van Indonesië zon-
zal worden prijsgegeven.
Verenigde State»
«ügde Naties mc.ede^dda^J"?
Augustus twee Amerikaansc bomPen
werpers „per vergissing- boven Chinese
gebied hebben gevlogen en een vlieg-
veld ten Zuidwesten van Antoeng heb-
hen beschoten.
Deze verklaring is een antwoord op
de Chinese beschuldiging, dat Ameri
kaanse vliegtuigen bommen hebben ge
worpen op Chinees gebied.
j -r*0aaK "?ce,dc gisteravond me
de, dat Tsjechoslowaküe een nota aan
Groot-Brittanme heeft gezonden, waar
in de Britse vice-consul in Bratislawa
Beschuldigd wordt van spionnage en
waarin diens terugroeping wordt geëist
e nota is gisteren op de Britse ambas-
Bode in Praag overhandigd.
De vice-consul, M. Lawrence Gordon
Gaze, ts genoemd in het spionnagepro-
es, dat gisteren in Brno werd geopend,
'n de nota wordt verklaard, dat Gaze
bj zijn echtgenote Jarmila het land
"innen 48 uur moeten verlaten.
99
Dr. W. DREES: Nederlandse regering
en het gehele volk diep geschokt.
7>*
tJ*
(Van onze verslaggever)
De Stichting „Door de eeuwen trouw"
had Dinsdagavond in het Amsterdamse
„Krasnapolsky" een bijeenkomst ge
organiseerd als protest tegen de gang
van zaken op Ambon. Een bijeenkomst,
die door de recente Republikeinse aan
val op het eiland een tragisch-actuele
betekenis kreeg. De druk bezochte en
bij tijd en wijle fel reagerende verga
dering werdtoegesproken door de heer
N. K. VigheleynNikijuluw en door
lt. admiraal C. E. L. Helfrich. De heer
Lokollo, minister van Voedselvoorzie
ning en Bevoorrading van de Republiek
Zuid-Molukken, was mede aanwezig.
De heer Vigheleyn gaf een schets
van de historische ontwikkeling van „dè
Ambonese zaak". Sprekende over de
aanval Gp Ambon, die dezer dagen is
p°nnen, stelde hij vast: „Aan strijd-
k„i. aal het ons niet ontbreken. Maar
d!enovïS.bben wii nodig". En hij deed
NcderlandeSek°^g een ber°ep op het
plicht te doen».U1K °m "Zijn christen"
Admiraal Helfrich sDrak als een
voudig en oprecht a„s G
toogde dat wat thans m^t a1 v,Cn
henrt een gevolcmet Ambon ge-
international» Van een nationale
en internationale politiek
valse leuzen en karakterloosheid
xinprpn TTot-
waarbij
de
boventoon voeren. Het aan Ambon be
loofde recht op zelfbeschikking wordt
verkracht met agressie, aldus spr Een
agressie, die wordt uitgevoerd met
schepen, die door de Nederlandse rege
ring aan de Republiek werden overge
dragen.
De admiraal stelde zich de vraag
wat „wij nu nog kunnen "^en En hij
meende in dit verband, dat het geen
zin meer had zich tot de Nederlandse
regering te wenden". Ook een beroep
op de Verenigde Naties achtte hij van
m
door Duitsland on ..mPsies zi>n in Hamburg gestart voor een 2500 km.-jietstocht
siM excentrisch a ywie(en met cardan-aandrijving. De pedalen van deze fietsen
krachtsbesnarina p"ïatst en dc constructeurs hebben berekend, dat hierdoor een
van 50 pet. wordt verkregen. Een van de jongelui toont voor de
start het rijwiel aan belangstellenden.
twijfelachtig nut. Admiraal Helfrich
zag tenslotte als enige mogelijkheid eenj
„machtig beroep van het Nederlandse
volk op de mensheid": in het bijzon
der op de publieke opinie in Amerika
en in Australië. „Dit is", zo besloot
spreker, „voor het Nederlandse volk een
erezaak geworden".
Na dc pauze voerde nog de heer W.
C. de Vries, penningmeester van de
Stichting, het woord.
De Amerikaanse ambassadeur te Dja
karta, Merle Cochran, heeft bij de In
donesische regering geprotesteerd tegen
een rede, die de „vertegenwoordiger
van het regime te Peking" 1 Octbber
de eerste verjaardag van de Chinese
communistische volksrepubliek heeft
uitgesproken.
Volgens gezaghebbende kringen te
Djakarta was het protest gericht tegen
een bewering in de rede, dat Amerika
imperialistische doeleinden in Azië
nastreefde.
Het Amerikaanse departement van
defensie heeft Dinsdag bekend gemaakt,
dat een nieuwe volledig geoefende di
visie van 23.000 man infanterie aan de
Amerikaanse strijdkrachten is toege
voegd. De Verenigde Staten hebben
thans 11 legerdivisies, die óf actieve
dienst doem in Korea, óf onmiddellijk
beschikbaar zijn voor gevechtshandelin
gen in Europa of in de Verenigde Sta
ten. X
Franse strijdkrachten hebben Caobang,
het noordelijkst gelegen fort langs de
Indo-Chinese grens, moeten prijsgeven.
.Caobang beheerst twee invalswegen
uit China en wordjt beschouwd als het
belangrijkste bastion langs de Chinese
grens.
Na lelling yan 70 pet. van de uitsla
gen van de Finse verkiezingen voor ge
meente-en provinciale raden bleek gis
teravond, dat de socialisten en commu
nisten 547.728 stemmen hadden behaald
tegen de conservatieve en liberale partij
samen 510.816 stemmen.
De conservatieve en de liberale partij
hebben de grootste verliezen geleden. De
sociaal-democraten behaalden 299.367
stemmen en de Volksdemocraten (com
munisten) 248.361 stemmen.
Nederland en Israël hebben geslaag
de onderhandelingen gevoerd over de
afsluiting van een iuchtvaartverdrag.
Op. grond van dit verdrag zullen de
vliegtuigen van de Joodse nationale
luchtvaartmaatschappij „ELAL" het
recht krijgen in Nederland te landen,
terwijl de KLM een extra luchtlijn op
het Verre Oosten krijgt via Lydda Air-
port. Het verdrag zal binnenkort gete
kend worden
iiiiiiiitniiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiii
Naar aanleiding van het telegram,
dat minister-president Drees aan de
minister-president van Indonesië,
Moh. Natsir heeft gezonden, heeft
deze aan Aneta medegedeeld, dat
hij hedenavond in het parlement
een verklaring over de gebeurtenis
sen op Ambon zal afleggen.
Militaire kringen te DjakartA hebben
thans bevestigd, dat Indonesië een vol
ledige aanval heeft ingezet op het eiland
Ambon.
Volgens genoemde kringen hadden
eenheden van leger, luchtmacht en
marine het eiland ingesloten en waren
militairen op enige plaatsen aan land
gegaan.
De landingsoperaties zjjn 26 Septem
ber begonnen, aldus vernam de politie
ke correspondent van Aneta in gezag
hebbende kringen te Djakarta, toen hij
vragen stelde naar aanleiding van de
omtrent Ambon in omloop zijnde be
richten.
Men voegde hieraan toe, dat tot- op
heden de operaties volgens plan ver
lopen. De deelnemende troepen staan
onder leiding van kolonel Kawilarang
In genoemde kringen werd gezegd „dat
Ambon dermate geïsoleerd was, dat uit
wijken van de opstandelingen uitgeslo
ten was".
Airoommodore Suriadarma ontkende
tegenover Aneta de juistheid van het
bericht van het „bureau Zuid-Moluk
ken" in Den Haag, als zou boven Ambon
een vliegtuig zijn neergeschoten.
Het Indonesische ministerie van de
fensie te Djakarta betrachtte vandaag
een stilzwijgen met betrekking tot de
berichten, dat Indonesische militairen
op het eiland Ambon geland waren en
AMBON
z.->N
®OTI»J7£7
dat zwaar gevochten Werd. Een woord
voerder van dit ministerie zei, dat een
verklaring zou worden afgelegd, „zodra
wij gereed zijn". Hij weigerde een ver
klaring te geven voor het stilzwijgen
aan officiële zijde.
Correspondenten beschikken niet over
middelen om het gebied van Ambon te
bereiken.
Verwachting tot Donderdagavond:
Bijna overal droog weer met nu en
dan opklaringen. Matige tot krachtige
Zuidelijke wind. Zacht voor de tijd
van het jaar.
Zon: 6.46—18.10. Maan: 23.39—16.13.
In gedeelten is de kolossale televisie-zendmast, die in Lopik wordt opgericht, uit
Duitsland aangekomen. Gistermorgen arriveerde het onderste en laatste stuk, dat
men onmiddellijk naar de plaats van bestemming ging rollen.
Uit de Noord-Koreaanse stad Yangyang is gisteren, door een correspondent
van Reuter, gemeld dat de Zuid-Koreaanse troepen op hun weg naar het Noor
den in tal van plaatsen met gejuich worden ontvangen. De mensen hangen soms
bloemen aan de legerauto's en in de straten worden portretten van Stalin en
Kim Ir Sen, de Noord-Koreaanse premier, verbrand. De manschappen van de
derde Zuid-Koreaanse divisie, die de laatste week met al hun materiaal meer
dan 300 km. zijn opgerukt, waren kennelijk zeer vermoeid, doch het moreel van
deze eenheden is goed. Amerikaanse adviseurs zouden de opmars willen doen
vertragen daar de voorhoede gevaar loopt te worden afgesneden.
Generaal MacArthur's woordvoerder, die gisteren op een persconferentie te
Tokio werd bestormd met vragen, verklaarde niet te weten wie de Zuid-Kore
anen heeft opgedragen de 38ste breedtegraad te overschrijden. Zij hadden dit
echter gedaan om „zuiver militaire redenen", zo zcide bü- De Zuid-Koreaanse
president Syngman Rhee heeft gisteren echter tijdens een vraaggesprek in zijn
ambtswoning in Seoul verklaard: „Ik denk, dat onze troepen zonder orders van
het achtste leger de grens overschreden zijn. Ik denk niet, dat het achtste leger
hen zal dwingen terug te komen".
De Zuid-Koreaanse troepen hébben
naar Reuter meldt een punt bereikt, dat
ruim 110 kilometer ten Noorden van de
38ste breedtegraad ligt, op de helft van
de weg naar Wonsan.
Het eerste Zuid-Koreaanse legerkorps,
dat de 38ste breedtegraad reeds ver over-1
schreden heeft, heeft te kampen met
onvoldoende vervoersmiddelen en onvol
doende medische uitrusting.
Tanks en infanterie van het zevende
regiment Amerikaanse mariniers hebben
intussen gisteren de buitenwijken van
uifongbu, de Noord-Koreaanse bevoor
radingsbasis op 15 km. ten Noorden van
Seoul, bereikt. De opmars der Ameri
kanen was buitengewoon moeilijk, daar
deze door een dal voerde, dat bestreken
werd door talrijke machinegeweernes
ten. Ofschoon zij gesteund werden door
vliegtuigen, die de hellingen bestookten
met raketten, bommen en mitrailleur-
vuur, konden de Amerikanen gisteren
slechts 500 meter vooruitkomen.
Een woordvoerder van de Amerikaan
se luchtmacht in het Verre Oosten heeft
te Tokio meegedeeld, dat geallieerde
vliegtuigen gisteren hevige aanvallen
hebben gedaan op het verkeer, dat zich
van de Mandsjoerijse grens in Zuidelijke
richting naar de Noord-Koreaanse hoofd
stad Pyongyang bewoog.
De woordvoerder zei, dat de geallieer
de vliegtuigen opdracht hadden om 45
km. ten Zuiden van de Mandsjoerijse
grens te blijven.
OJCNTM&CMT
-r...
KOEISONQ
PJONGJANG
Een 160 kilometer lang convooi van
communistische versterkingen en voor
raden rolde vandaag van de grens van
Mandsjoerije in Zuidelijke richting voort
in Noord-Korea, aldus meldt U.P. Een
zwaar wolkendek beschermde het con
vooi tegen de vliegtuigen van de V.N.
Toen het sterke convooi gisteren uit
communistisch China glipte, werden 87
trucks en 6 grote kanonnen door Ame
rikaanse vliegtuigen vernield en bescha
digd. Het is thans nog niet bekend of
de versterkingen zijn samengesteld uit
Chinese communisten, of dat het hier
gaat om naar schatting 80.000 Noord-
Koreanen, die in Mandsjoerije een mili
taire opleiding hebben gehad, aldus U.P.
Zoals wij gisteren in een aantal edities
konden melden, heeft men nit kringen
van de Chinese nationalisten bericht,
dat de hoofdmacht van het vierde Chi
nese communistische leger van generaal
Lin Piao vanuit Mandsjoerjje de West
hoek van Noord-Korea was binnenge
trokken.
Sinds Maandagmiddag staat het ge
zantschap van de Hongaarse volksrepu
bliek in Den Haag onder politiebewa
king. Van de zijde der Haagse politie
vernemen wij, dat men tot deze maat
regel is overgegaan in verband met een
„gepleegde baldadigheid".
Over de aard van deze „baldadigheid"
werden ons geen inlichtingen verstrekt.
Een woordvoerder van het Hongaarse
gezantschap verklaarde, dat politiebe
scherming was aangevraagd, omdat po
litieke demonstraten provocerend zou
den zijn opgetreden.
Aan mevr. Lily Pike, de 71-jarige
echtgenote van een loodgieter, en aan
twee van haar vijf dochters is de groot
ste prijs in de geschiedenis van de En
gelse voetbalpools ten deel gevallen, n.l.
92.644 p. st. (ruim 930.000 gulden), voor
een inzet can zes stuivers. De pool in
kwestie is de moeilijkste van allemaal.
Men moet o.m. van acht wedstrijden
raden dat ze in een gelijk spel zullen
eindigen, terwijl verder punten gegeven
worden voor elke juist voorspelde over
winning uit en thuis. Van de Zaterdag
j.l. gespeelde wedstrijden wezen moeder
Pike en haar dochters er acht aan die
inderdaad onbeslist eindigden, wat haar
de grote prijs bezorgde.
(Van een bijzondere medewerker)
Zeventien West-Europese landen,
waaronder ook Nederland, verte
genwoordigend een bevolking van
274 millioen zielen, hebben zich verenigd
in de O.E.E.S.. de Organisatie voor Euro
pese Economische Samenwerking, die
zich thans als doel gesteld heeft,
„gezamenlijk de problemen van de ener
gievoorziening tot een oplossing te bren
gen en er naar te streven om de elec-
triciteitsvoorziening in geheel Europa te
coördineren en uit te breiden".
De meeste Europese landen, zo betoogt
de O.E.E.S., kunnen niet meer voldoen
aan de vraag naar electriciteit. Boven
dien is de productie aan allerlei schom
melingen onderhevig, terwijl ook het
electriciteitsverbruik door allerlei fac
toren aan grote wisseling lijdt. Daarom
is samenwerking door middel van een
internationaal koppelsysteem noodzake
lijk. Boven alles echter is het opvoeren
van de energieproductie een eerste eis.
In 1950 zal Europa 210 milliard kilo
watt-uren produceren. Nog steeds vol
gens de O.E.E.S., is dit al 50 procent
meer dan in de jaren 1935'38. Het
streven is er thans op gericht in de ko
mende jaren de energieproductie op te
voeren tot 257 milliard kilo-watt-uren.
Om nu deze grootse plannen ook in
Nederland wat populair te maken, zal
ook de school in de actie van de O.E.E.S.
betrokken worden. Als een moderne
Sinterklaas komt Marshall het Neder
landse onderwijs overladen met zijn
hulp, in dit geval met een pakket plaat-
en drukwerk, waarvan je bij de eerste
oogopslag dadelijk erkennen moet: het
is alleen maar een rijke en gulle Ame
rikaanse oom die zo iets schenken kan.
„Nieuws in beeld" wordt dit nieuwe
leermateriaal genoemd. Op geregelde tij
den zullen afleveringen daarvan worden
uitgegeven.
De eerste serie ligt thans voor ons. Zij
bestaat uit twaalf gevouwen bladen,
waarop foto's en teksten zijn afgedrukt,
alle verband houdende met electrici
teit. Voorwaar geen kleinigheid. Twaalf
maal vier bladzijden vol belangrijke me
dedelingen en interessante platen over
electriciteit. Bij een beschouwing van al
dit materiaal blijkt dadelijk het dopl van
deze uitgave: het saamhorigheidsgevoel
tussen de landen van Europa sterker te
maken.
Wij doen slechts een greep uit de vele
slagzinnen: „Hef tekort aan electriciteit
in West-Europa bedraagt 19 milliard
kilo-watt-uur per jaar. De O.E.E.S. be
vordert echter in alle deelnemende lan
den de bouw van centrales en hoogspan
ningskabels. Samenwerking is de grond
slag voor een volledig gebruik van
Europa's energiebronnen".
„Electriciteit gaat via hoogspannings
leidingen over 13 West-Europese gren
zen. De grootste „stroom-exporteurs",
Zwitserland en Oostenrijk, voeren een
vijfde van hun productie uit naar
Frankrijk. Italië en Duitsland".
..Door de landen, die lid zijn van de
O.E.E.S., wordt er naar gestreefd, steeds
liteer stroomnetten aan elkander te
koppelen".
„Electriciteit brengt de bewoners van
West-Europa dichter bij elkaar zij
werken samen aan de bouw van grote
centrales, die langs internationale ka
bels energie leveren voor productie van
meer goederen, waardoor meer werk
gelegenheid ontstaat".
De propaganda voor de samenwer-
kingsgedachte ontbreekt dus geenszins.
Deze leuzen, worden echter voortdu
rend afgewisseld door instructieve me
dedelingen omtrent het wezen van de
electriciteit en het gebruik ervan.
Vele ervan zijn werkelijk de moeite
waard. We ^oen maar weer een greep.
„Een kilo-watt uur is gelijk aan de
energie, die gebruikt wordt door: een
fietser om 384 km. af te leggen; «een
paard, om 1600 kilo over een afstand
van 400 meter voort te trekken. Met een
kilo-wattuur kan men 6 overhemden
strijken, één gloeilamp 25 uur laten
branden, 50 eieren bakken".
„Electrische molens malen het graan
sneller dan water- of windmolens. Voor
het malen van 1600 kilo graan is slechts
1 kilo-watt uur nodig".
„Met een handzaag kan een Zweedse
arbeider 1/8 kubieke meter hout per
uur zagen. Met een electrische machine
5 kubieke meter".
Sommige foto's en teksten spreken al
heel duidelijk.
Zo staat bij een verlicht venster op
groene achtergrond deze tekst:
„Er is zeer veel voor nodig om alle
vensters van de huizen van 274 millioen
Europeanen te verlichten. Alle landen
van Europa moeten hieraan medewer
ken".
Het moet erkend worden, deze eerste
serie platen van de OEES voldoet wer
kelijk aan het gestelde doel en zal ze
ker door de vele juiste foto's en pak
kende teksten het saamhorigheidsgevoel
bij de massa opwekken of versterken.
In hallen, gangen en kantoren van
grote ondernemingen zijn deze platen
dan ook zeker op hun plaats.
De minister van Onderwijs meent in
een begeleidend séhrijven, dat deze fo
to's ook voor het onderwijs waarde
hebben en hij verzoekt dan ook, ze m
de school op te hangen bij het onder
wijs daaraan de nodige aandacht te be
steden.
Al zal de inhoud en formulering van
enige teksten vooral voor de leerlingen
van de lagere school nog wel wat moei
lijk blijken, toch geloven wij, dat de
hoogste klassers van de lagere school
nog heel wat op aantrekkelijke wijze
van deze massa leerstof zullen opdoen.
Wij zijn echter bang, dat het fotoma
teriaal voor de grote klassen van dertig
tot veertig leerlingen, niet duidelijk ge
noeg zal blijken en de behandeling
van deze platen daardoor nog wel wat
moeilijkheden zal opleveren. Het lijkt
ons namelijk ondoenlijk dertig tot veer
tig leerlingen zodanig op te stellen, dat
zij tijdens de uitleg en bespreking ook
de foto's goed kunnen zien. Daarvoor
/ijn vele foto's beslist te klein.
Het is jammer voor dit prachtig leer
materiaal, dat niet beter met de prac-
tijk van grote klassen rekening is ge
houden.
Meer voorlichtingsmateriaal over al
lerlei onderwerpen is reeds, dank zij de
Marshallhulp door O.E.E.S. in 't voor
uitzicht gesteld. Misschien dat in de
volgende series meer rekening gehou
den is met het klasseonderwijs.
De practijk zal in de komende weken
wel uitmaken, of deze nieuwe Ameri
kaanse propaganda voor de eenheid van
Europa voor de lagere school werkelijk
een aanwinst is.
Menige domheid moet men zelf be
gaan om er achter te komen, dat het
er een is.
