Frankrijk voor W.-Europees leger met
één minister van defensie
Amsterdam en Provincie hebben
steeds meer dorst
VIJF JAAR
Verenigde Naties
De Franse regering wil ook Duitse
eenheden opnemen
TWINTIG ARRESTATIES TE SURABAJA
•I*#! 1
DRIE VOORWAARDEN NODIG VOOR EEN
ONTWAPENINGSPLAN
De ziel in de ban
der techniek
Tot hoofd en hart
Taras Tsjoeprynka
gesneuveld
Nieuwe aanval van
de Vietminh
Incident tassen Ambonezen en de T.N.I.
J jj Pm l§.
Vrijwillig vasten
op 31 October
Kardinaal Mindszenty
zeer verzwakt
NIEUWE LOONGRENS
SOCIALE WETTEN
Enige weg thans bewapening
Wateronttrekking aan Amsterdam-Rijnkanaal
en vervoer naar de duinen
Het weer
HET SPOORLOOS VERDWIJNEN VAN P0NTEC0RV0
DINSDAG 24 OCTOBER 1950
74ste JAARGANG No. 248204
Opperbevelhebber van de
Oekraïnse opstandelingen
VANDAAG REDE VAN PLEVEN
Vóór Duitse deelname
F""
Onveilig Bali
Gesteld op f 4.725
ONTPLOFFING IN
MELKFABRIEK
Vijf personen gewond
De Prins moet rust houden
Naar Middellandse Zee
vertrokken
TRUMAN TOT ALG. VERGADERING
TEGEN HET UITDROGEN VAN DE DUINEN
Biritse minister acht de veiligheidsmaatregelen voldoende
VROUWEN MOETEN THUIS
BLIJVEN
BUREAU: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel 3??8
Bijkant. LJmuiden: Bonifaciusstr. 27, tel 5790
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 1. 3. W Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H W. M van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogle.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 37 cents per week.
f 1.60 per maand, f 4.80 per kwartaal.
Het is vandaag precies vijf jaar ge
leden, dat het Handvest der Ver
enigde Naties en daarmee de Or
ganisatie der Verenigde Volken in
werking trad. Men kan op deze dag
volstaan met een gul hoera-geroep,
waarbij me geen andere gedachte toe
laat dan de overweging, dat zeker tijds
verloop alweer voor een jubileum heeft
gezorgd; men kan ook critisch vragen
naar de feitelijke resultaten van een
Organisatie, die van anarchie naar
rechtsgemeenschap bedoelde te leiden
en inmiddels vijf jaar de tijd gehad
heeft om te bewijzen of zij daartoe bij
machte was dan wel zal z ij n.
Wie indertijd de ontwikkeling heeft
gevolgd van het Atlantic Charter, via
de Declaratie door de Verenigde Naties,
de Conferentie van Moskou, de voor
stellen van Dumbarton Oaks tot de con
stituerende wereldvergadering van San
Francisco, waar het Handvest vorm
verkreeg, kan over het verlaten van het
oude machtssysteem en de vestiging
der rechtsheerschappij als doel der or
ganisatie niet in twijfel verkeren. Daar
voor behoeft men slechts de plechtige
Preambule van het Handvest te lezen,
waarin de volken der Verenigde Naties
zich vastbesloten verklaren hun krach
ten te verenigen ter handhaving van
internationale vrede en veiligheid, en
wapengeweld niet te gebruiken, tenzij
in het algemeen belang. Onder de in
druk der toen zojuist voorbije oorlogs
ellende werden deze doeleinden ver
woord in een direct aansprekende
„menselijke" taal, geladen met een op
rechte lyriek als de wetstaal sedert de
middeleeuwse landrechten niet meer
had gekend, ten bewijze waarvan slechts
zij aangehaald: „Wij, de Verenigde Vol
ken, vastbesloten om de komende ge
slachten te vrijwaren voor de gesel van
de oorlog, die tweemaal in één mensen
leven onzegbaar veel leed over de mens
heid heeft gebracht(en vastbesloten
om) de verdraagzaamheid in praktijk te
brengen en in vrede samen te leven als
goede burenzijn overeengekomen,
onze krachtsinspanningen tot het be
reiken van deze doeleinden te vereni
gen
Wat is er dan van al deze even schoon
verwoorde als goed bedoelde voorne
mens terecht gekomen? Bij wie deze
vraag tracht te beantwoorden zal on
middellijk de tot een begrip uitgegroei
de naam „Korea" door het hoofd flit
sen. En onmiddellijk zal men geneigd
zijn de feestvreugde bij dit eerste lus
trum danig te temperen. Anderzijds kan
men juist in het geval Korea een be
moedigend teken zien van wat de we
reldorganisatie der volken als zodanig
vermag wanneer ergens een volk schul
dig in gebreke blijft te leven naar de
unaniem overeengekomen regelen. En
in zoverre vormt Korea een proefgeval.
Want het optreden der Verenigde Na
ties aldaar is slechts mogelijk geweest
doordat een veto, dat anders stellig
ware gekomen, tengevolge van feite
lijke omstandigheden achterwege bleef.
Deze laatste overweging brengt tot
het besef, dat voornamelijk één ding
van het begin af aan een ernstige
schaduw geworpen heeft op de wereld
organisatie der volken: de tot nu toe
onverzoenlijk gebleken tegenstelling
tussen Rusland en zijn aanhang ener
zijds en de overige volken anderzijds.
Rusland heeft door zijn veto in de Vei
ligheidsraad de werkzaamheden der
V. N. ernstig belemmerd; Rusland heeft
nimmer oprecht getuigd van zij»\ goede
wil tot samenwerking, maar in stede
daarvan obstructie gevoerd, wantrou
wen gezaaid en wederrechtelijk zijn im
perialistische bedoelingen tot gelding
gebracht.
Dit heeft immer een schaduw gewor
pen op de zo idealistisch opgezette Orga
nisatie der Ver. Naties en, tenzij er een
vooralsnog niet te verwachten omme
keer komt, zal dit zo blijven. Er schijnt
enige kentering in zicht; volgens uitla
tingen en berichten van de laatste tijd
- men denke ook aan Wyshinski's her
nieuwd voorstel tot atoom-contröle
zou Russische gezindheid zich wijzi
gen. Men make zich echter geen voor
tijdige illusies. Een jarenlange ervaring
moge rijkelijk in staat Zljn daarvoor te
behoeden.
Reëler hoop mag men putten uit de
correcties welke een naar vrijwaring
vodr vrees snakkende wereld tracht aan
te brengen op de werkzaamheden der
Ver. Naties door op het instituut der
z g „Kleine Assemblée" de mogelijkheid
te laten volgen van een optreden der
Algemene Vergadering, zovaak de Vei
ligheidsraad door een veto verlamd
mocht worden in zijn werkzaamhe d.
Terecht heeft staatssecretaris Biom. gis
teravond tijdens een herdenkingsbijeen
komst daarop gewezen.
Neemt men daarbij in aanmerking net
vele goede werk der Ver. Naties ver
richt op buiten-politiek terrein, dan is
er thans alles bijeengenomen niet alleen
reden tot enige vreugde maar ook tot
enig vertrouwen in de toekomst.
Naar wij van goed ingelichte züde ver
nemen, is de opperbevelhebber van het
Oekraïnse opstandelingen-leger (UPA),
tevens hoofd van de ondergrondse rege
ring van de Oekraïne, luitenant-generaal
Taras Tsjoeprynka, in de strijd bij een
overval op zUn hoofdkwartier door Rus
sische MVD-troepen gevallen. Zijn op
volger werd onmiddellijk benoemd. De
strijd van de UPA tegen het Sovjet-be
wind wordt voortgezet. Oekraïnse bal
lingen in heel de wereld organiseren her
denkingsdemonstraties.
De Oekraïners zijn gewend aan zware
tegenslagen in hun lange strijd voor de
vrijheid. Maar in Tsjoeprynka verliezen
zij een der grootste vrijheidsstrijders van
de laatste decennia. Tsjoeprynka heeft
een der sterkste illegale legers in leven
geroepen, n.l. de UPA, die van 1942 eerst
tegen de Hitler-horden en daarna tegen
Moskou voor de vrijheid van 't Oekraïn
se volk strijdt.
Troepen van de Vietminh hebben op
kleine schaal de aanval geopend op de
nieuwe Franse verdedigingslijn, langs
de grens welke van Dinhalap, 136 k.m.
ten Noorden van Hanoi, over een af
stand van 160 k.m. naar Moncay, aan
de golf van Tonkin, loopt. De aanvallen
concentreerden zich op de Franse stel
lingen bij Tienjen, dat het centrum
vormt van de nieuwe verdedigingslinie.
Het Franse kabinet heeft zich gisteren uitgesproken voor een verenigd West-
Europees leger onder een enkele minister van defensie. De Franse regering
wenst in dit leger ook Duitse eenheden op te nemen, al heeft zü zich hierover
in de officiële verklaring, die zij Maandag publiceerde, nog niet uitgelaten.
Volgens gewoonlijk betrouwbare kringen te Parijs zou minister-president
Pleven vanmiddag in de Nationale Vergadering verklaren, dat West-Duitse
strijdkrachten wel in het Europese leger moeten worden ingelijfd, maar dat
zij beperkt moeten worden tot de lagere eenheden, mogelijk tot regimenten en
dat deze alleen zullen mogen opereren op Duits grondgebied, aldus meldt Reuter.
Na afloop van de kabinetsraad, die
gepresideerd werd door president Vin
cent Auriol, werd het volgende commu
niqué uitgegeven: „De raad van minis
ters heeft met algemene stemmen de
tekst goedgekeurd, die morgen door de
heer Pleven in de Nationale Vergadering
afgelegd zal worden."
De minister van voorlichting, Albert
Gazier. vertelde de pers, dat de verkla
ring „de oppositie van de Franse rege
ring ten opzichte van de directe of in
directe vorming van een Duits leger be
vestigt" en dat zij „constructieve voor
stellen bevat, in het bijzonder over de
vorming van een Europees leger onder
verantwoordelijkheid van een Europese
minister voor de strijdkrachten". Gazier
zei, dat de voorgestelde Europese minis
ter van Defensie „verantwoording ver
schuldigd zou zijn aan Europese politie
ke organen". Vermoedelijk bedoelde hij
de Raad van Europa.
De meeste politieke waarnemers wa
ren het er echter over eens, dat de rede,
die Pleven vandaag zou houden, ten doel
zou hebben de socialisten te sussen ten
einde hen in staat te stellen in het kabi
net te blijven. Geen der coalitiepartijen
wenst over de kwestie een kabinetscrisis,
waardoor aan de vooravond van Moch's
vertrek naar de Ver. Staten voor het
voeren van verdere besprekingen over
het Atlantische Pact de nadruk zou val
len op de binnenlandse verdeeldheid.
Daarom wordt verwacht, 'dat Pleven's
opmerkingen over Duitsland in vage be
woordingen vervat zullen zijn. Wanneer
Moch uit de Ver. Staten terugkeert, zal
er vermoedelijk opnieuw en feller ge
debatteerd worden.
Op het Britse ministerie van Buiten
landse, Zaken te Londen bevestigde men
gisteren, aldus A.P., dat Groot-Brittannië
voorstander is van Duitse deelneming
aan dc opbouw van de West-Europese
defensie.
Deze verklaring werd afgelegd nadat
Morgan Phillips, de secretaris-generaal
van de Britse Labourpartij, op een bij
eenkomst van Europese socialisten had
gezegd, dat dc Britse regering nog steeds
geen definitief standpunt heeft ingeno
men ten aanzien van de Duitse deelne
ming aan de Westerse defensieplannen.
In de verklaring van het ministerie
van Buitenlandse Zaken werd gezegd,
dat de opmerkingen van Phillips „wel
licht enig misverstand hebben gewekt
ten aanzien van de houding van de Brit
se regering met betrekking tot de positie
van Duitsland in verband met de Euro
pese defensie". De Britse houding was
duidelijk uiteengezet op de bijeenkomst
van de ministers van Buitenlandse Za
ken van de Atlantische landen in New
Vork, de vorige maand. Het Britse
standpunt, aldus het ministerie, is, dat
„Duitsland in staat gesteld dient te wor
den om een behoorlijke bijdrage te leve
ren aan de opbouw van de defensie van
West-Europa".
Te Surabaja heeft zich Zondagavond
een incident voorgedaan tussen een
groepje Ambonezen en officieren van de
T.N.I. Er vielen hierbij enige schoten,
waarna door de mobiele brigade en het
leger twintig arrestaties werden ver
richt. In verband met dit incident had
Maandag in bepaalde delen van de stad
een onderzoek naar clandestien wapen
bezit plaats, tengevolge waarvan het
Noordelijke deel van de stad voor bur
gers niet bereikbaar was. Het onderzoek
leverde enige lichte vuurwapens, muni
tie en onderdelen van geweren op.
Het incident op Zondag ontstond, toen
op het Priokplein enige patrouillerende
agenten wilden onderzoeken wat er aan
de hand was bij een groepje Ambone
zen, die schreeuwden en Ambonese lie
deren zongen, aldus de officiële lezing.
De agenten werden toen met handgra
naten bedreigd. Het groepje Ambone
zen groeide aan tot enige tientallen, die
een jeep van de T.N.I. aanhielden en de
inzittende officier molesteerden. De ac
tie van daarna op het terrein verschij
nende patrouilles had een twintigtal ar
restaties tengevolge, onder welke arres
tanten zich een Timorees van de Kon.
s *1 «I
Sij W Jl
i f
Marine bevond, op wie twee handgrana
ten werden aangetroffen. Deze arrestant
werd overgegeven aan de politie der
Kon. Marine.
Tachtig moordaanslagen, viér en twin
tig brandstichtingen en drie en dertig
mislukte moordaanslagen zijn sedert 20
Augustus op Bali gepleegd, aldus heeft
de territoriaal-clief-staf majoor Sitanala
aan Aneta verklaard. De eerste moorden
werden gepleegd tijdens het vacuum in
de gewapende macht na het vertrek van
de Balinese prajoda's (voormalige Ne-
gara-politie) en vóór de komst van de
APRI. in welke periode onverantwoor
delijke elementen oude veten beslecht-
iiiiiiiiiMimiiiiMiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiitiiii
(Telegrafisch van onze Romeinse
correspondent)
Kardinaal Marchetti Selvaggiani, vica
ris-generaal van Rome, die als zodanig
's Pausen functie waarneemt, roept op
tot vrijwillig vasten en onthouden op
81 October en bepaalt, dat alle kerk
klokken op 1 November om 10 uur moe:
ten luiden. De Romeinse kerken moeten
's avonds zijn geïllumineerd.
Het Zweedse blad „Svenska Dagbla-
det" publiceert vandaag een telegram uit
Wenen, inhoudend, dat dc gezondheids
toestand van kardinaal Mindszenty snel
achteruit gaat. De kardinaal is onder
voortdurende doktersbehandeling in een
zwaar bewaakte woning in Svabhegy bij
Boedapest. Het huis is omringd met
hoogspanningsdraden en een foto-eiec-
trisch alarmsysteem.
In de nacht van 26 op 27 September
heeft een zeer bekende zenuwarts in ge
zelschap van vier geheime agenten de
villa bezocht. Begin September hebben
zes artsen de kardinaal onderzocht en
ieder van hen verklaarde, bat het onmo
gelijk was hem langer gevangen te hou
den en dat hij deze winter tengevolge
van algehele verzwakking zal overlijden.
Het blad schrijft, dat de kardinaal uiterst
verzwakt is tengevolge van het toedienen
van alle soorten verdovende middelen
Hij kan niet slapen zonder slaappoeder.,.
Zonder zijn zegsman te noemen schrijft
het blad, dat Raieosi, de grote man in de
Hongaarse communistische regering,
kortgeleden in een zitting van het kabi
net zou hebben voorgesteld kardinaal
Mindszenty vrij te laten, zodra het zeker
is, dat hij niets openbaar kan maken van
de behandeling die hij heeft ondergaan.
De Hongaarse regering kan zich niet ver
oorloven Mindszenty in de gevangenis
te laten sterven, aldus Rakosi, die tevens
voorstelde de hulp van Russische dokters
in te roepen als de toestand van de
kardinaal verslechtert.
Aan de nota van wijzigingen van de
minister van Sociale Zaken van de wets
ontwerpen tot wijziging1 der Invalidi
teitswet, der Ongevallenwet 1921, der
Land- en Tuinbouwongevallenwei 1922,
der Zee-ongevallenwet 1919, der Ziekte
wet en der Kinderbijslagwet is het vol
gende ontleend:
Bij de in het kader van het ontwerp
van wet voorgestelde verhoging van de
loongrenzen voor de Invaliditeitswet en
de Ziektewet van f 4500 tot f 4680
derhalve met f 180 is, naar uit de
Memorie van Toelichting blijkt, reke
ning gehouden met de omstandigheid,
dat de jongste loonsverhoging van 5 pet.
aanvankelijk was gebonden aan een ma
ximum van f 180. Nu bedoelde beperking
:nmiddels is komen te vervallen, dienen,
naar de mening van de minister, ook
eerder genoemde loongrenzen met ten
volle 5 pet. te worden verhoogd en der-
Er zullen niet veel touristen zijn, die bij hun bezoek aan Marken bovenstaand
huisje voorbij zijn gegaan. Het is het winkeltje van Sijtje Boes, die er nu al
vijfentwintig jaar voor zorgt dat binnen- en vooral buitenlandse gasten een
aandenken aan het folkloristische eiland kunnen meenemen. De klompjes,
molentjes en foto's van de klederdracht en een rondleiding door haar huisje
bleken (vooral bij Amerikanen) zozeer in trek, dat Sijtje reeds een tweede
winkel heeft moeten openen. Op de foto links Sijtje Boes en rechts haar huisje.
- -fcc w„iuru vctuuugu en aer-
ten. Daarna nam het aantal aanslagen halve nader te worden vastgesteld op
toe, daar strenge maatregelen uitbleven, f 4725.
Bij een zware storm, die met een snel
heid van 200 km. per uur M tarnt
teisterde, werden drie personen gedood.
De totale schade bedraagt ongeveer tien
millioen dollar. Een palmboom, die het
zelf ook zwaar te verduren had, voor
kwam dat een personenauto het Pan-
coast-meer inwaaide.
In de melkfabriek van de Verenigde
Veluwse Melkfabrieken te Nunspeet ont
plofte Maandagmiddag een steriliseer-
ketel, waarin zich flessen melk bevon
den. Vijf personen, die in die afdeling
werkzaam waren, bekwamen min of
meer ernstige brandwonden. Ze zijn per
ziekenwagen naar hun woningen ver
voerd. De ravage in deze afdeling der
fabriek is groot.
Prins Bernhard, die op medisch advies
na zijn operatie nog enige dagen rust
moet houden, heeft zich met zijn behan
delende geneesheer, prof. Nieboer, naar
het Middellandse-Zeegebied begeven. De
Prins zal Woensdag weer in ons land
terugkeren.
President Truman heeft vandaag bij gelegenheid van het vijfjarig bestaan van
het handvest der V. N. voor de Algemene Vergadering der V. N. een rede uit
gesproken, waarin hij verklaarde, dat de vrees voor een nieuwe grote wereldoor
log op het ogenblik alle verwachtingen van de mensheid overschaduwt. Deze
vrees is voortgekomen uit de spanningen, tussen de landen en uit de jongste
openlijke agressie in Korea. De' V. N. evenwel vormen, volgens Truman, een
weg tot onderhandelingen en de oplossing van geschillen door vreedzame mid
delen. Tot onderhandelen zijn ook de Verenigde Staten van Amerika bereid.
Drie voorwaarden achien zij nodig voor de vervulling van een ontwapenings
plan. Het zal alle soorten wapens moeten insluiten, met algemene stemmen moe
ten zijn goedgekeurd cn waarborgen moeten bevatten, die de nakoming door
alle landen verzekeren. De enige weg, die de vredelievende landen in de hui
dige omstandigheden kunnen inslaan, is er echter een van bewapening, nodig
om de wereld te beveiligen tegen agressie.
„Wij staan er op, dat onderhandelin
gen worden aangevangen in goede
trouw. Ze moeten in het gehele verloop
worden beheerst door een geest van be
reidheid om te komen tot geschikte op
lossingen, aldus Truman. De V.S. had
den door bittere ervaring geleerd, dat
zij niet alleen op onderhandelingen
konden vertrouwen voor het bewaren
van de vrede. Hoewel vele landen hun
legers, welke zij in de tweede wereld
oorlog bezaten, terstond hadden ontbon
den, waren 'andere landen doorgegaan
roet het instandhouden van „strijdmach-
ten van een omvang, die een voortdu-
dreiging van agressie inhoudt".
fnvasie van Korea" had aangetoond
wie het waren, die hun toevlucht zou-
°e'1 nemen tot openlijke oorlog als hun
rolhwam. Onder deze omstandig
heden hadden de Verenigde Naties geen
keus en waren zij gedwongen hun toe
vlucht te nemen tot de collectieve kracht
van hun leaen om aan agressie paal en
perk te stellen. Hiertoe dienen, aldus
Truman, de V.N. bereid te zijn geweld
te gebruiken".
Truman sprak zich uit voor het plan
tot een verenigde actie voor de vrede,
welke op het ogenblik door de Alge
mene Vergadering wordt overwogen.
„Wij zijn van plan ons sterk te maken
voor de vrede, zolang als het nodig is,
zei hij. Tezelfdertijd moeten wij er naar
blijven streven door middel van de V.N.
internationale controle van. de atoom
energie en beperking van bewapening
en strijdkrachten te bereiken".
Truman ging vervolgens in op de
oorzaken, die leidden tot de stichting
der V.N. en haar betekenis. Hij noemde
het verlangen van mannen en vrouwen
in de gehele wereld naar internationale
orde en recht een van de sterkste krach
ten van onze tijd. Het bewijs hiervan
werd o.m. geleverd door „het feit, dat
het volk van bijna elk land, aangesloten
bij de V.N., het besluit van de Veilig
heidsraad om de agressie in Korea met
geweld tegen te gaan, steunde".
Door zich te verenigen om ..de agres
sie in Korea" te vernietigen, aldus Tru
man, hadden de leden-landen niet meer
gedaan dan waarom het Handvest
vraagt. Het belangrijkste was echter, dat
zij het hadden gedaan en met succes.
De mannen, die in Korea hun leven ge
geven hebben, zijn gestorven om de V.N.
te kunnen laten leven. De bekwaamheid
en ervaring van de V.N.. zo besloot Tru
man, zullen thans op de proef gesteld
worden, nu de strijd op Korea bijna ten
einde is. „Het herstel van Korea als een
vrije, verenigde en zelfstandige natie zal
kunnen aantonen, hoe internationale sa
menwerking kan leiden, tot vergroting
van de vrijheid en welvaart van het
mensdom".
Burgemeester en Wethouders van Amsterdam hebben hij de gemeenteraad het
reeds lang verwachte voorstel ingediend om de watervoorziening van de hoofd
stad, waaraan men reeds sedert.... 1896 doktert, thans definitief te regelen. Zij
willen dit doen in samenwerking met de provincie Noord-Holland en de grote
industrieën te Velsen, die alle óók behoefte hebben aan meer zuiver water, om
dat de duinen voortdurend meer uitdrogen en het zoute zeewater daardoor bin
nendringt en het duinwater brak maakt. Bovendien sluit het zeewater de hoe
veelheden zoetwater af, die zich in de duinen onder zee bevinden.
De Sovjet-Russische vice-premier Mo-
lotov heeft in Praag een conferentie
bijgewoond van de ministers van Bui
tenlandse Zaken der z.g. volksdemo
cratieën en der Duitse democratische
republiek. Het belangrijkste agenda
punt vormde „het besluit der Westerse
Grote Drie, te New York genomen, om
West-Duitsland te herbewapenen". Foto
toont Molotov (midden); de Russische
ambassadeur te Praag M. A. Silin
(links); de politieke adviseur der Rus
sische strijdkrachten in Duitsland V. S.
Semyonov (rechts); tijdens de confe
rentie.
Daarom wordt- thans voorgesteld wa
ter te onttrekken aan het Amsterdam-
Rijnkanaal bij Jutfaas of, mocht de
regering, met wie nog geen overeen
komst kon worden bereikt, dit niet
goedvinden, dan water te onttrekken
aan de Lek. bij Vreeswijk (meerdere
kosten ruim 3 millioen gulden). Van
deze rivier wordt dan een transportlei
ding van 51 K.M. (van de Lek af: 56
K.M.) gelegd naar Leiduin van waaruit
het rivierwater wordt geïnfiltreerd in
de duinen om vervolgens tezamen met
het duinwater weer te worden afge
voerd naar Leiduin. Daartoe moet te
Jutfaas een inrichting voor wateront
trekking worden gebouwd en te Lei
duin een pompstation, en transportlei
dingen gelegd van Leiduin naar Velsen
en Castricum en van Haarlem-Oost
naar Halfweg.
Tenslotte moeten de werken in de
duinen worden uitgebreid en een vierde
reinwaterkelder bij het pompstation aan
de Haarlemmerweg te Amsterdam wor
den gebouwd.
Voor het winnen, transporteren enz.
van het rivierwater zullen de provincie
Noord-Holland en de gemeente Amster
dam tezamen een N.V. Watertransport-
maatschappij RijnKennemerland (N.V.
W.R.K.), gevestigd te Amsterdam, op
richten. Amsterdam en de Provincie
verschaffen het kapitaal van deze N.V.,
zijnde een ton (gelijkelijk over beide
verdeeld). Voor de eerste maal wordt
tot president-directeur van deze N.V.
benoemd ir. C. Biemond, directeur der
gemeentewaterleidingen te Amsterdam
en tot directeur ir. B. F. v. Nievelt, di
recteur van het Provinciaal Waterlei
dingbedrijf van Noordholland. Presi
dent-commissaris zal worden de heer A.
B. J. Prakken, lid van Ged. Staten en
zijn plaatsvervanger de Amsterdamse
wethouder mr. F. H. C. v. Wijck.
De leveringsprijs van het water zal
voor beide gelijk zijn, maar de gemeen
te zal voor twee derden en de provincie
voor een derde in het saldo delen. In
tussen zit de gemeente Amsterdam nog
vast aan contracten met de provincie
voor levering van water aan de ge
meenten in het Zuid-Oostelijk deel van
Noord-Holland. Deze contracten zul
len binnenkort op een andere basis
worden vernieuwd.
De nieuwe naamloze vennootschap
zal grote kosten moeten maken, ge
schat op bijna 34 millioen gulden, wel
ke door leningen van de provincie en
de gemeente moeten worden gedekt en
wel in verhouding van twee derden
voor Amsterdam en een derde voor de
provincie omdat Amsterdam ook twee
derden van het water en de provincie
een derde zal afnemen.
Voorts zal de gemeente Amsterdam
nog zelf ook verschillende grote wer
ken tot stand moeten brengen die ruim
iy- millioen gulden vergen.
Men verwacht dat in het eerste jaar
van de exploitatie, gesteld op 1954, de
totale hoeveelheid te transporteren wa
ter, geschat kan worden op bijna 40
millioen kub. meter, n.l. 21 millioen
voor Amsterdam. 12 millioen voor de
provincie en 6 millioen voor de indus
trieën te Velsen. In 1984 zal de hoeveel
heid zelfs gestegen zijn tot 75 millioen
kub. meter. Bijna 90 pCt. van het aan-
legkapitaal zal nodig zjjn voor leiding-
werken.
Amsterdam drinkt zoveel water
in 1949 ruim 45 millioen m3 dat ook
de Loosdrechtse- en Loenerplassen moe
ten bijspringen. Dat doen ze al sedert
1929 maar dat is toch altijd bedoeld ge
weest als van tijdelijke aard.
Vandaar dat al de werken voor de wa
teronttrekking aan deze plaatsen een
provisorisch karakter droegen. Het ge
meentebestuur van Amsterdam wil er
nu een definitieve vorm aan geven
omdat ook in de toekomst, ondanks de
bovengenoemde plannen, het water uit
de plassen niet gemist kan worden. Ver
betering is dringend noodzakelijk omdat
het water uit de Vecht, dat in deze
plassen wordt toegelaten om het water
peil in deze plassen te kunnen hand
haven, van zeer slechte kwaliteit is,
voorts omdat de meerdere bewoning van
het gebied en de watersport veel afval
water aan de plassen toevoegen, het
slibgehalte en de plankton-groei het
oorspronkelijk heldere water vertroe
belden.
Daarom wil men het Oostelijk ge
deelte van de Loenderveenseplas ge
heel omd ijken en schoonbaggeren en
een gemaal stichten te Mijnden. Dit
gebied wordt dan geheel afgescheiden
van dc Loosdrechtsepiassen.
Bij de uitvoering van deze werken
komt een grote hoeveelheid zand vrij.
die Amsterdam kan gebruiken voor het
ophogen van zijn bouwterreinen. De
machines van het pompstation te Wees-
perkarspel moeten gemoderniseerd en
een nieuwe zuiveringsinrichting aan de
Westzijde van de Loenderveenseplas ge
bouwd worden.
In de toelichting op het voorstel wordt
medegedeeld dat Defensie geen bezwaar
heeft tegen bovenstaande plannen. De
kosten bedragen bijna* 4'/, millioen gld.
Verwachting tot Woensdagavond:
Tijdelijk meer bewolking, maar
overwegend droog weer. Koude
nacht met hier en daar nevel of mist
cn plaatselijk lichte nachtvorst. Mor
gen overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag. Zwakke tot
matige wind tussen Noord en Oos
Zon: 7.31—17.26 Maan: 16.59—6.56.
(Van een bijzondere medewerker)
Onder de titel, die wij boven dit
artikel plaatsten, schreven de
Zwitserse professoren Hornstein
en Dessauer een zeer interessante ver
handeling over de plaats van de tech
niek in het moderne leven. Wij
dachten hieraan en grepen nogal eens
terug naar deze practicum-colleges toen
wij het vervolg wilden gaan schrijven
op onze beschouwing van vorige week:
De mens in de onderneming. In dit
boek beginnen zij met te bepalen welke
ontzaglijk belangrijke plaats de tech
niek in het moderne mensenleven in
neemt. Zij stellen vast dat er welhaast
geen fractie van ons leven meer aan
wijsbaar is, welke niet op een of andere
wijze door de techniek wordt geholpen
of vaak zelfs bepaald. „Afgezien van de
lucht die wij inademen en enkele vers
van de boom geplukte vruchten is er
nog slechts weinig meer, dat direct uit
dc natuur tot ons komt. Wij leven reeds
in e.en metakosmos, in een mengwereld
van natuur en geest, voortgekomen uit
een huwelijk tussen deze beide en in
dien de mens deze tweede schepping
niet had volbracht, dan zou er voor het
merendeel onzer geen levensmogelijk
heid beslaan."
Uit dit enkele citaat verstaat elke
lezer onmiddellijk dat deze beide ge
leerden (theologen) de voortschrijding
der techniek niet als een kwaad, zelfs
niet als een noodzakelijk kwaad zien,
maar veeleer als een prachtig goed. als
een „tweede schepping", zonder welke
de mens niet meer leven kan.
Wij vonden in deze meningsuiting de
bevestiging van een standpunt hetwelk
we reeds jaren verdedigen: de techniek
zijn wij, mensen van vlees en bloed,
van verstand en wil. Wij maken niet
alleen de techniek, wij z ij n het; en als
velen er de slaaf van werden zoals Ilja
Ehrenburg destijds in zijn; „10 P.K. Het
leven der auto's" beschreef en waarin
Chaplin de stof vond voor zijn „Modern
Times" dan ligt dat niet aan de tech
niek zelf, maar aan het onvermogen van
de mens om de techniek juist te han
teren. En ook dit is nog onjuist uitge
drukt. Niet onvermogen, maar mense
lijke onwil is vaak de oorzaak van het
feit dat de techniek, inplaats van wil
loos dienaar, een harteloos tyran over
de mens is geworden. Te velen immers
zagen in de techniek enkel en uitslui
tend een middel tot persoonlijke
machts- en rijkdomvergroting en
dachten welhaast geen ogenblik aan de
naamloze massa's die zij tot slachtoffer
niet van de techniek, want dat is in
zich een zielloos instrument van hun
ongebreidelde hebzucht en machtswel
lust maakten.
Niet de mens telde, maar alleen het
bedrijf en de bedrijfsuitkomsten. In
deze zin heeft dan ook „bedrijf" en „be
drijfsleven" bij duizenden arbeiders een
uitermate ongunstige klank gekregen.
Ook nu nog, terwijl toch sinds een
reeks van jaren tengevolge van zeer
onderscheiden beïnvloedingen het den
ken van het grootste deel der enderne
mers zeer radicaal is gewijzigd, staan
vele arbeiders zeer wantrouwend tegen
over prachtig bedoelde maatregelen.
Hier wordt een wissel uit het verleden
gepresenteerd. Vaak hoort men uit
arbeidersmond: Dacht je dat de baas
die verbetering zou aanbrengen, als hij
zelf er niet tien keer beter van werd?
En o wee wanneer het een maatregel
betreft die niet materialiter spreekt,
waarvan het de arbeider meestal of
vaak niet duidelijk is of deze wel een
doel heeft. Onder deze soort maatrege
len nu rekenen we o.m. personeels-
selectie en arbeids-prestatie-meting.
(Vervolg op pag. 5 zevende kolom)
De Britse regering gaf gisteren toe, dat
Prof. Bruno Pontecorvo die sedert een
vlucht naar Finland op 2 September
wordt vermist toegang heeft gehad tot
bepaalde geheimen ten aanzien van het
Britse atoomonderzoek. G. R. Straus, de
minister van bevoorrading, verklaarde in
het parlement echter, dat de contacten
met de geheimen zeer beperkt waren ge
weest.
Straus was de eerste die officieel
iets verklaarde over de vermissing
van de atoomgeleerde. Straus zei dat
Pontecorvo in 1940 van Frankrijk naar
de Verenigde Staten was gegaan en
drie jaar later lid was geworden van
de gemeenschappelijke Anglo-Canadese
atoomenergiegroep in Montreal. Zijn
bewegingen werden nagegaan tot Hel
sinki waar hij op 2 September aan
kwam na een vlucht uit Stockholm.
Een conservatief lid van het Lager-
Wacht niet op grote kansen. Grijp
yiedere gelegenheid en maak dto groot.j
huis vroeg een uitgebréid debat over de
verdwijning van Pontecorvo, doch de
Speaker verklaarde dat hij buiten de
agenda ging.
Straus weigerde dc loyaliteit van de
vermiste atoomgeleerde in twyfei te
trekken zeggend. dat hy nog enkele
dagen zou willen wachten, om te zien
hoe de zaken zich inmiddels ontwikkel
den. Hij zei verder tevreden te zyn over
de veiligheidsmaatregelen ten aanzien
van het atoomonderzoek.
Nadat verleden jaar een van de Giet-
hoornse reisverenigingen het besluit
had genomen, geen winkelende dames
meer te gedogen bij het jaarlijkse uit
stapje, zijn de vrijgezellenleden van de
reisvereniging „Samen één" in de
Steenwijkerwoldse buurtschap Zuidveen
thans nog een stapje verder gegaan
door eenvoudig te eisen, dat de vrou
wen van de leden in den vervolge thuis
moeten blijven. In dit opzicht bleek men
op de jaarvergadering echter niet samen
één te zijn. Het gevolg is geweest, dat
de vrijgezellen nu een afzonderlijke
vereniging hebben opgericht, onder de
welsprekende naam van „De Vrijbui
ter". Reeds twintig vrijbuiters traden
als lid van de nieuwe vereniging toe.
