Heilige Vader vaardigt
constitutie uit
tRic de noorman:
Leugenontdekker ook in Nederland
De grote misdaden
van een kleine man
Tussen neus en (lippen
(7M
Over de hervorming van slotzusters
m
-
Maar voorlopig alleen nog voor
experimenten in Nijmegen
E
Sceptische houding
van justitie
Overpeinzingen
Staat der Nederlanden
gedagvaard
IVOROL: de beste garantie tegen tandbederf
DINSDAG 5 DECEMBER 1950
PAGINA 3
HET CONGRES OVER HET KLOOSTERWEZEN
FEDERATIEVE BAND TUSSEN
ONAFHANKELIJKE KLOOSTERS
SPIERPIJN, SPIT...
Ambonese militairen willen
naar vrij gebied
Twee dagvaardingen
tegen Adabi
JONGEVRGUWVRIJGESPROKEN
Wegens verraad was tegen
haar 12 jaar geëist
Conferenties ter voorbe
reiding van Kerstmis
Rijksacademie voor Beeldende
Kunsten 80 jaar
Prinses Wilhelmina bij
receptie aanwezig
Geen uitspraak in zaak
tegen onderwijzer
door
LESLIE
FORD
van Snorrebor
I
4
DOOR AUTO WEGGESLINGERD
EN GEDOOD
Oóh een probleem!
Lift
Zonderlinge passagier
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME, 3 December
Juist voor de Vrijdagzitting van het Congres over de verjonging van het
kloosterwezen zou worden gesloten, betrad de secretaris van de H. Con
gregatie der Religieuzen onder wier auspiciën het Congres gehouden
wordt pater Larraona, het spreekgestoelte, om aan te kondigen, dat de
Heilige Vader een Constitutie heeft uitgevaardigd over de hervorming van
het instituut der slotzusters, die naar de eerste woorden „Sponsa Christi" zal
worden genoemd. De tekst van deze Constitutie, die ondertekend is aan de
vooravond van het Congres, is nog niet openbaar gemaakt, maar werd alléén
aan de Congresleden ter hand gesteld. Het uiterst belangrijke document, dat
een idee geeft van de hervorming, zoals die door de Heilige Stoel gewild
wordt, betreft de meest delicate sector dier hervorming, namelijk die van de
slotzusters. Voor dezen, waartoe bijvoorbeeld de Clarissen en Carmelietessen
gerekend worden en die men kan samenvatten onder „monachalcn" worden
ln de Constitutie belangrijke richtlijnen gegeven, vooral In verband met de
clausuur, terwijl er bovendien directieven worden gegeven voor een door de
Heilige Stoel gewenste federatie van kloosters.
Advertentie
't Loert overal. De weldadige warm
te van de pijnstillende Thermogène
verdrijft de snerpende pijn.
De Constitutie begint met een korte
historische inleiding over de ontwik
keling en de eroei van de monachalcn en
gaat dan over tot de vraag van de her
vorming. Xen eerste wordt er dan be
paald, dat de zuiver contemplatieve or
des hun beschouwend karakter integraal
moeten bewaren. Vervolgens moeten de
ordes, die oorspronkelijk waren inge
steld op het apostolaatswerk, maar die
in de loop der tijden de nadruk zijn
gaan leggen op de contemplatie, terug
naar hun oorsprong, terwijl dit herstel
van het oorspronkelijke doel voor elke
orde afzonderlijk moet worden ge-
aanctionneerd door de Heilige Stoel, wie
ook de twijfelachtige gevallen moeten
worden voorgelegd.
„Sponsa Christi" maakt dan een tot
op heden ongekende distinctie in het
begrip „slot", dat vanaf heden zal wor
den onderscheiden in het „grote slot"
en het „kleine slot". Het grote slot
duidt het zuiver contemplatieve karak
ter aan, dat ongerept bewaard zal blij
ven. Wel wordt er in de „Sponsa Chris
ti" een Pauselijke Instructie aangekon
digd, waarbij binnenkort richtlijnen zul
len worden gegeven over de verschillen
de toelatingen en vergunningen, waar
door de strengheid van het grote slot
eerlang enigermate zal worden ver
zacht. Xn zekere zin zal het grote slot
worden aangepast aan de moderne tijd,
hoewel deze verruiming het essentiële
der gestrengheid ongerept zal laten. Zo
schijnt een van de belangrijkste verrui
mingen deze te zijn, dat de slotzusters,
wanneer dit dringend nodig zou zijn,
het slot voor korte tijd kunnen verlaten
om verpleegd te worden.
De contemplatieve ordes daarente
gen, die zich min of meer zijn gaan
richten op het apostolaatswerk, heb
ben een nieuwe wetgeving te wach
ten, waarbij het instituut van het
„kleine slot" nader zal worden om
schreven, ook als de zusters geen
plechtige geloften hebben afgelegd.
Tenslotte bepaalt de Pauselijke Con
stitutie, dat alle ordes, die geen enkel
contemplatief leven leiden noch in
het grote, noch in het kleine slot
congregaties moeten worden en de
naam orde dus zullen verliezen.
Het tweede deel van de Constitutie
gaat over het levensonderhoud van de
monachalen. Hierover zegt de Consti
tutie, dat de monachalen zoveel moge
lijk in hun eigen levensonderhoud moe
ten voorzien. Dit sluit voor sommige or
des de nieuwe vergunning in tot het
aanvaarden van werk, waarbij tegelijk
aan de bisschoppen de raad gegeven
wordt, de zusters dan ook renderend
werk te geven. Het is ons op dit ogen
blik nog niet bekend, of er nieuwe be
palingen zullen komen ten aanzien van
de zogenaamde bruidsschat, die sommi
ge ordes van de intredende zusters
eisen, een instituut, dat door zeer velen
als on-democratisch en verouderd wordt
afgewezen.
Het derde deel van de Constitutie
tenslotte handelt over het vormen van
federaties tussen de alleenstaande
kloosters van een orde. Deze alleen
staande kloosters (waar de zusters
soms niet alleen de normale klooster-
gelof.en hebben gedaan, maar zich bo
vendien hebben,verplicht tot een „sta-
bilitas loei gebondenheid aan een be-
F. A. Aponno, hoofd der door alle Am
bonese oud-K.N.I.L. militairen op Java
naar Nederland afgevaardigde delegatie,
heeft de Staat der Nederlanden in kort
geding voor de president der Haagse
rechtbank gedagvaard tegen 16 Decem
ber a.s„ om de terugvoering dezer on
gewapende militairen en hun gezinnen
naar Ambon en mitsdien hun uitleve
ring aan de Apri-bezettingstroepen te
voorkomen.
De Ambonese militairen, aldus de dag
vaarding. wensen afvloeiing naar Ceram
of een ander vrij gebied der Zuid-Mo-
lukken ofwel naar Nieuw-Gumea.
De rechtsvordering tegen de Staat is
gegrond op een overeenkomst van 14
Juli 1950 tussen de R.I.S. en Nederland,
waarbij aan deze militairen het recht
wordt toegekend om af te vloeien bui
ten hun plaats van herkomst, dus buiten
Ambon.
De Officier van Justitie te Breda
heeft een dagvaarding uitgebracht tegen
Mansur Adabi, die getracht heeft met
Bertha Hertogh te trouwen. Deze dag
vaarding, die reeds uitgebracht was vóór
dat het vonnis van Singapore hekend
was, gelast Adabi 9 Januari voor de Bre
dase rechtbank te verschijnen. Voorts is
een dagvaarding uitgebracht tegen Ada
bi in verband met een klacht van Ber
tha's ouders.
Krachtens enkele artikelen uit* het
Burgerlijk Wetboek kan niet alleen een
der belanghebbende partijen (bijv. de
ouders) opkomen tegen een huwelijks
voltrekking, doch ook de Officier van
Justitie kan nietigverklaring van een
huwelijk vorderen. Voor een dergelijke
dagvaarding wordt doorgaans een ruime
Jermijn gesteld, doch in speciale gevai-
len kan de president van de rechtbank
verlof geven om iemand op korte termijn
te dagvaarden. Dit laatste is in dit ge-
Val geschied.
Als raadsman voor het echtpaar Her-
jogh treedt op mr. W. A. J. van der
Hurk te Breda.
paald klooster) krijgen thans de raad
om hun al te grote onafhankelijkheid
van elkaar op te geven en bijvoor
beeld met enigen tegelijk een gemeen
schappelijk noviciaat in te stellen. Er
wordt gesproken over een eventuele
uitwisseling van zusters tussen de ver
schillende kloosters, maar voor elk ge
val afzonderlijk moeten richtlijnen van
de Heilige Stoel worden afgewacht.
Vervolgens blijkt uit de verschijning
van deze op 21 November ondertekende
Constitutie, dat het congres, dat deze
weken in Rome wordt gehouden, slechts
bedoeld is als een podium, waar de ver
tegenwoordigers van de religieuzen der
hele wereld hun gedachten kunnen uit
spreken over reeds tevoren door. de Hei
lige Stoel genomen besluiten. Juister is
het misschien te zeggen, dat het Vati-
caan reeds precies weet wat het wil en
dat de voornaamste taak van het congres
is, deze wil te bevestigen en de varia
ties op het vastgestelde thema te com
poneren, een en ander vooral ter infor
matie van de Heilige Stoel,
Wat de Constitutie bepaalt over het
vormen van een federatieve band tus
sen de onafhankelijke kloosters van een
orde, gaat heel wat minder ver, dan wat
de nieuwsagentschappen profeteerden
over samensmelten van ordes en congre
gaties en het groeperen van congrega
ties onder leiding va# een grote orde,
Een van de voornaamste overwegingen
is blijkbaar geweest, dat geïsoleerde
kloosters van een orde ook economisch
ln moeilijkheden kunnen komen.
Het vorig jaar werd tegen de 29-ja-
rige mevr. G. G. H„ die thans in Hil
versum woonachtig is, maar toen met
haar gezin in Indonesië verbleef, bij
verstek twaalf jaar gevangenisstraf ge
ëist wegens het plegen van verraad tij
dens de bezetting. Daar zij zich onschul
dig achtte, keerde zij, met haar man,
die zijn beirekking daarvoor prijsgaf,
terug naar Nederland, teneinde zelf bij
haar berechting aanwezig te zijn. Gis
teren heeft de Bijzondere Strafkamer
van de Amsterdamse Arrondissements
rechtbank een verzoek van de verdedig
ster „onmiddellijk uitspraak te doen om
aan de ondraaglijke spanning voor ver
dachte een einde te maken" ingewilligd
en een half uur na afloop van het pro
ces verdachte vrijgesproken.
Aan deze vrouw was ten laste gelegd,
dat zij in 1944 in Amsterdam een 43-
jarige Groningse pensionhoudster samen
met haar Joodse vriendin aan de Duit
sers had uitgeleverd. De Bijzondere
Strafkamer in Groningen deed in dit
proces geen uitspraak, doch verwees de
zaak naar de Bijzondere Strafkamer in
Amsterdam. Deze achtte in de uitspraak
„niet wettig en overtuigend bewezen,
dat verdachte de feiten haar ten laste
gelegd, heeft gepleegd, met name niet,
dat zij aan een Duitse instantie in Duit- j
se ogen bezwarende feiten over de twee
vrouwen heeft medegedeeld en ook
niet, dat zij er van op de hoogte is ge
weest, dat een Duitse instantie prijs
stelde op de arrestatie van de twee
vrouwen". Evenmin achtte de rechtbank
bewezen, dat verdachte van te voren
heeft geweten, dat de twee vrouwen
achter het Centraal Station te Amster
dam, waar zij zich op de Lemmerboot
wilden begeven om terug te keren naar
Groningen, door de Duitsers zouden
worden gearresteerd. Derhalve sprak de
rechtbank verdachte vrij.
In het pelgrimshuis „Casa Nova" van
de Heilig Land-Stichting te Nijmegen
worden 22, 23 en 24 December ter voor
bereiding van het Hoogfeest van Kerst
mis conferenties gehouden door pater dr.
Mathias Arts Carm. Het onderwerp is:
„Het Kerstmysterie".
Het tachtigjarig bestaan van de
Rijksacademie vanBeeldende Kun
sten te Amsterdam is Maandag in de
ontvangkamer van het gebouw plech
tig herdacht, in tegenwoordigheid van
H.K.H. Prinses Wilhelmina, die op de
voorste rij gezeten, belangstellend
luisterde naar de drie sprekers, die
het woord voerden.
Aanwezig waren o.a. mr. J. M. L. Th.
Cals, staatssecretaris van het ministerie
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, dr. N. R. A. Vroom, hoofd van
de afdgling Kunsten van ditzelfde mi
nisterie, de burgemeester van Amster
dam in zijn functie van secretaris van
de commissie van toezicht en mr. A. de
Roos, wethouder van kunstzaken der
stad Amsterdam. Voorts werd de plech
tigheid bijgewoond door talrijke leer
lingen en oud-leerlingen, winnaars van
gouden en zilveren medailles van de
Prix de Rome en vele oud-docenten der
Rijksacademie.
De hoogleraar, directeur prof. W. van
den Berg, hield als eerste een toespraak.
„Het onlierkend voortbestaan is het
beste kenmerk van een school. De kun
stenaars worden zonder het zich be
wust te zyn in hun werk, na het ver
laten van de school, steeds meer geïn
spireerd door het voorbeeld der leraren
en de waardering voor hun medeleer
lingen", zo zeide hij.
Prof. dr. J. Q. van Regteren Altena,
voorzitter van de commissie van toe
zicht, gaf in zijn toespraak een over
zicht van de geschiedenis van deze aca
demie.
Vervolgens onthulde mr. Cals een ge
denksteen, die in de hal van het gebouw
geplaatst zal worden ter nagedachtenis
aan de in de oorlog gevallen kunste
naars.
Hij betuigde daarbij namens de rege
ring grote erkentelijkheid voor het werk
dat de „Tekenschool" heeft gedaan en
nog doet.
De steen is ontworpen doör mevr. C.
E. Schouten-van Rood en uitgevoerd door
haarzelf en de heer H. J. J. Dannenburg,
De letters van de dichtregels, die op de
steen zijn aangebracht, werden ontwor
pen door de heer P. J. J. van Trigt, de
dichtregels zelf zijn van de hand van
A. Roland Holst.
Na deze plechtigheid werden de twee
tentoonstellingen bezichtigd, die ter ge
legenheid van de feestviering in de aca
demie zijn ingericht. Zij omvatten een
keuze uit de collectie Hinloopen, een
grote verzameling prenten van voorna
melijk Italiaanse en Duitse meesters uit
de achttiende eeuw en een expositie van
werken van overleden oud-leerlingen,
voornamelijk bestaande uit schilderijen,
prenten en plastieken.
Het Amsterdams Gerechtshof heeft
geen uitspraak gedaan in het proces te
gen de 29-jarige G. M., een geschorst
onderwijzer van een openbare school te
Sneek tegen wie veertien dagen geleden
drie maanden gevangenisstraf is geëist,
omdat hij aldaar 'ruim 100 had wegge
nomen uit de spaarkas voor schoolreis
jes van de leerlingen. Het Hof achtte het
onderzoek niet volledig en verwees de
zaak derhalve naar de rechter-commis-
saris.
56. Toen de hand van de man zijn hals beroerde schokte het hoofd van het paard
wild terug. De oren richtten zich steil omhoog. Alles aan Raven was gespannen.
Voor het eerst van zijn leven raakte de hand van een mens zijn huid, de mens, die
hij als zijn doodsvijand had leren beschouwen
„Kalm maar, mijn beest. Ik wil je geen kwaad doen. Rustig! Rustig! Geef je maar.
Alles is goed tussen ons," mompelde de vriendelijke stem naast hem. De hand
streelde voorzichtig de slanke hals van het onrustig snuivende paard. „Zo, wees
maar niet bang! Vertrouw maar een beetje op wij. Goed zo. Heb je zo'n pijn
ouwe jongen!"
Nog was iedere spier in het lichaam van de hengst gespannen. Nog schraapten
de stevige hoeven onrustig over de oever van de rivier. Maar gaandeweg werd het
dier rustiger onder Eric's handen. Niemand zal ooit in staat zijn om precies te om
schrijven wat er in het dier omging. Herkende het de lucht van de man die eenmaal,
in het nomadenkamp, hem bijna getemd had? Of besefte het met de fijne intuïtie
van een wildernisbewoner, dat het van deze man inderdaad niets te vrezen had?
Langzaam werd Raven rustig en luisterde bewegingloos naar de vriendelijke stem
van de Noorman. Soms boog hij zich onder de streling van de koele hand.
Eric besefte ternauwernood dat hij een wonder bewerkstelligde. De gehele sfeer
van de maanovergoten rivier en de intense stilte van de steppen nacht was zo, dat
alles mogelijk scheen. Hij wist op dat ogenblik dat het paard pijn had, en dat hij
alles wilde doen om het leed van het dier te verzachten. Het voelde dit ook, en het
bewoog alleen zacht de kop toen Eric zich eindelijknog steeds zacht tegen hem
pratend, over de wond heenboog en de pijl verwijderde. Een rilling van pijn door
huiverde het dier, maar het bleef staan en liet rustig toe dat de Noorman de wond
behandelde met enkele geneeskrachtige kruiden, welke hij lavgs de oever van de
stroom opzocht. Daarna zette hij zich naast de hengst op een steen.
In deze nacht, die Eric nimmer vergeten zou, groeide er een vreemde vertrouwe
lijkheid tussen de man en het paard. De eigenaardige, roerloze sfeer van de maan
nacht, het zachte gekabbel van het waterde intense klaarheid van de nacht, alles
werkte daartoe mee.
Voor Eric bestond de hengst op dat ogenblik niet langer als de prooi waarop hij
zo lang en zo vurig jacht had gemaakt. Het was hem of hij in de pijn en de mach
teloosheid van het dier iets van zijn eigen machteloze angst om Onga's lot terug
vond. Beiden waren onder hetzelfde lot geboren, twee eenzame ruiters, de een
zonder zijn kudde, de ander zonder de bruid, welke zijn vriend Gonor hem had
toevertrouwd. En het was, als troostte de aanwezigheid van de hengst Eric in zijn
angst.
„Ik zal haar terugvinden, ouwe jongen," mompelde de Noorman. Toeghir mag
haar met de Stichi naar het diepst van het gebergte ontvoeren Gonor zal zijn
bruid terugvinden, wanneer hij uit het Dal der Opperhoofden terugkeert
Zo praatte hij urenlang tegen de hengst, die van tijd tot tijd z'n kop boog en
zijn zachte neus tegen de schouder van de man schuurde. Eric had het onbestemde
gevoel een vriendschap te sluiten, die door niets meer te veranderen was,
(Van een speciale verslaggever),
nige weken geleden werd een wachtmeester van de rijkspolitie uit de post
Groesbeek door de Arnhemse rechtbank schuldig bevonden aan medeplich
tigheid inzake het beroven van een handelaar in valse dollars en daarvoor
veroordeeld tot een gevangenisstraf van anderhalf jaar. Deze politicman had
zich op eigen gezag in een typisch Groesbeeks valse-munters-avontuur begeven
teneinde volgens zijn eigen verklaringen het complot, waarin hij dooi uit
latingen van dronken figuren uit Groesbeeks onderwereld verzeild was geraakt,
te ontmaskeren. Naar de mening van de Arnhemse rechtbank heeft hij daarbij
echter bepaalde fouten gemaakt die aantonen dat hij zich ten eigen bate in deze
affaire heeft gestort. Zijn verdediger, mr. F. J. R. C. Sassen uit Nijmegen, is
evenwel tot in het diepst van zijn hart overtuigd van de onschuld van zijn cliënt
en heeft thans het voornemen om de betrokken wachtmeester opnieuw te onder
werpen aan een onderzoek, waarbij voor de eerste maal in Nederland gebruik
zal worden gemaakt van een zogenaamde „leugen-ontdekker". Zoals wellicht
bekend, wordt in Amerika en Engeland deze leugen-ontdekker reeds geruime
tijd in verband met gerechtelijk onderzoek aangewen^. De Nederlandse justitie
neemt tegenover deze „nieuwigheid" vanzelfsprekend een gereserveerde houding
aan, waar het hier een novum betreft dat precedenten kan scheppen voor de
toekomst. Bovendien beschikt men in ons land over geen lectuur en slechts ge
ringe ervaring met betrekking tot het gebruik van de leugenontdekker. Hier
voor is men uitsluitend aangewezen op literatuur die uit Engeland en Amerika
afkomstig is.
gen bijzonder heeft beijverd, ontving
deze leugen-ontdekker via de Rocke
feller Foundation uit Amerika.
Hoewel men aanvankelijk van me
ning was, dat de dichtstbij zijnde leu
gen-ontdekker zich in Londen of Parijs
bevond, bleek spoedig, dat ons iand
zelf zo rijk was. Nederland bezit er
namelijk cén en het is de R.K. Univer
siteit te Nijmegen met name het
psychologisch instituut aan de Berg en
Dalseweg dat deze rijkdom her
bergt. Dit psychologisch instituut, dat
met dollarhulp kon worden gebouwd
en waarvoor minister Rutten zich in
zijn periode als hoogleraar in Nijme-
Drs. Vijftigschild tegenover de verdach
te, terwijl de pathometer werkt.
Advertentie
Ik zei niets. Ik kon niet nagaan of het
waar was of niet.
„Mijnheer Hallet", ging Lamb verder.
„Hij wilde mijnheer Mollinson gaan be
zoeken, maar hij werd niet binnengela
ten. Mijnheer Mollinson schijnt zich uit
de wereld afgezonderd te hebben."
Voor langer dan één dag waarschijn
lijk. dacht ik.
'„Mijnheer Hallet ging dus naar de
winkel op de Connecticut Avenue, die
hij voor het Stubblefield-hoofdkwartier
heeft gehuurd. Hij liet de schilders uit
scheiden met' werken en ging naar zijn
privékantoor. We weten, dat hij daar is
gebleven het kantoor heeft matgla
zen ruiten tot een uur of half twee.
Omstreeks die tijd is hij in de Metro
politan Club gaan koffiedrinken."
„Omstreeks die tijd was mevrouw
Stubblefield bij mij," zei ik. „Ze kwam
om ongeveer één uur."
„Vierentwintig minuten na één, me
vrouw Latham. Ze pikte onze vriend
Milton Minor om zowat kwart over één
op in de Mayflower. Mijnheer Stubble-
field was daar ook. Hij had de pers tus
sen kwart voor twaalf en hall twee uit
genodigd. Seymour is er regelrecht van
I-Street heen gegaan. We weten dat,
want Buck heeft de man die hem scha
duwde, in zijn kraag gepakt."
„Werkelijk?" zei ik. „Wie was het?"
„Hij lijdt aan een tijdelijke geheugen
stoornis," zei kapitein Lamb koeltjes.
„Hij kan zich niet herinneren, wie hij
is Als hij nog een paar uur langer vast
zit, zal de nevel uit zijn hoofd wel weg
trekken, denk ik. We kunnen elk ogen
blik nieuws van hem verwachten."
Hij ging verder met zijn opsomming.
„Blijft dus over u en mevrouw Kent
„Eigenaardig, vindt u niet," zei ik, „dat
een lijfwacht zich zomaar een tik op zijn
hoofd laat geven."
„Ja, vindt u ook niet? beaamde kapi
tein Lamb droog en bepaalde zijn aan
dacht weer tot zijn notitieboek. „Van
mevrouw Kent hebben we op het hoofd
bureau vingerafdrukken laten nemen.
Van haar man weten we niets. Nu Mil
ton Minor. Tot nog toe zijn we van hem
ook niet veel wijzer geworden. Weet u
waar hij op het ogenblik is?"
„Bij mii thuis," antwoordde ik. „Daar
was hij althans toen ik weg ging."
„Nu, daarmee heb ik ze allemaal ge-
nad," zei Lamb.
„Behalve Bill Kent, en die was er niet
bij, toen de geschiedenis met dat pistool
plaats had," zei ik. „Hij was al vroeger
weggegaan en hij kwam pas terug tegen
het einde van het diner, zowat om 10
uur denk ik. Hij
Kapitein Lamb keek me bedaard aan.
„Vroeg weggegaan? Voor of nadat me
vrouw Taylor-Livingstone kwam?"
„Er na."
„Voor of nadat ze weg ging, mevrouw
Latham?"
„Ik zou het niet weten", zei ik. „Zo
wat tegelijk zou ik zeggen. Maar- dat
zou dan toch helemaal op toeval berus
ten. Hij ging naar zijn laboratorium. Ze
hadden met hem niets uitstaande. Er
zijn een heleboel gasten op die tijd weg
gegaan. Voor de meesten was hét nogal
een pijnlijke situatie".
„Hoe kunt u weten, dat hij naar zijn
laboratorium ging, mevrouw Latham?"
„Wel, omdat hij het zei", antwoord
de ik, een ogenblik weifelend. „Hij zei
tenminste dat hij nog werk te doen
had."
Kapitein Lamb schudde zijn hoofd.
„U kunt, geloof ik, beter mijn werk
overnemen", zei hij. „U hebt er slag van
allerlei dingen aan de weet te komen,
waar ik voor raadsels sta. Ik moet me
aan de feiten houden. Ik maak liever
gevolgtrekkingen uit dingen, die ik ze
ker weet."
Hij raapte de ploertendoder op, draai
de hem tussen zijn vingers en bekeek
hem met een grimmige trek op zijn ge-
zichtt.
„U zei, dat u het eigenaardig vond,
dat een kerel als Kramer zich een tik
op zijn hoofd liet geven," sprak hij met
nadruk. „U hebt gelijk. Het is eigenaar
dige mevrouw Latham. Misschien heeft
hij zijn tegenstander onderschat en ge
dacht, dat een forse knaap als hij van
niemand iets te vrezen had zelfs niet
als die zeker iemand dat speelgoeddin
getje aan z'n pols had bengelen. Veron
derstel eens, dat u met dat ding hier
naar binnen kwam op dit ogenblik. Ik
zou niet kunnen geloven, dat het iets
dodelijks was, voor dat ik u mijn rug
toekeerde. En als u niet zeker wist hoe
veel klappen je met dat ding moet ge
ven om iemand morsdood te maken en
u was vast van plan mij naar de andere
„Leugen-ontdekker" is eigenlijk niet
't juiste woord. Beter is't te spreken van
een gevoeligheidsmeter, want het zijn
niet alleen leugens, die men met deze
„psycho-galvano-meter" of „patho-
meter" kan ontdekken. Er zijn nog vele
andere zaken, waaraan dit ingenieuze
apparaat dienstbaar kdn worden ge
maakt. Drs. W. Vijftigschild, psycholoog
aan de Nijmeegse Universiteit, heeft ons
hierover veel verteld. Het betrekkelijk
kleine apparaat, dat er van buiten niet
bijster interessantuitziet, berust op dit
principe, dat iedere gemoedstoestand van
de mens zfch op een bepaalde manier
lichamelijk uit. Dit principe mag alge
meen bekend Worden verondersteld,
wj>nt men kan aan zichzelf merken, dat
bij hevige gemoedsstoringen een bepaal
de lichamelijke reactie optreedt: schrik
ken, blozen, beven, etc. Met dergelijke
reacties houdt ieder mens immers voort
durend rekening.
In feite is een „psycho-galvano-meter"
niets anders dan een fijngevoelige meter,
die elke lichamelijke verandering regis
treert, ook die, welke uiterlijk niet
waarneembaar zijn. En een leugen zal
altijd een lichamelijke verandering te
weeg brengen. Al zal iemand zich uiter
lijk zodanig weten te beheersen, dat men
van hem zegt: „Hij liegt met een stalen
gezicht" of „alsof het gedrukt staat", de
gevoeligheidsmeter zal hem ontmaske
ren. Immers, al wil men de buitenwereld
niet laten blijken, dat men de waarheid
geweld aandoet, zelf weet men dit in
ieder geval. En op de duur kunnen licha
melijke reacties in zo'n geval niet uit
blijven. Het hart hoeft maar iets sneller
te gaan kloppen, men krjjgt klamme
handen, of wat dan ook, de leugen-ont
dekker zal het registreren.
De „patho-meter" van Nijmegen zendt een
kleine electrische stroom door het lichaam
van de betrokken persoon. Dat stroompje
ondervindt een bepaalde weerstand van' het
lichaam. Die weerstand is afhankelijk van
de psychische toestand of gebeurtenis waar
in zich de betrokkene bevindt en wordt
groter of kleiner naar gelang deze psy
chische gesteldheid verandert. Een stift no
teert op een bewegende grafiek alle ver
anderingen in die weerstand.
Wanneer deze gevoeligheidsmeter nu als
leugen-ontdekker wordt gebruikt, dan wordt
de betreffende persoon in een bepaalde si
tuatie gebracht en worden hem een reeks
vragen gesteld waarop hij uitsluitend met
wereld te hielpen, dan zou u blijven ha
meren, tot u niet meer twijfelde, niet
waar?"
„Ik denk van wel", zei ik.
Hij knikte ernstig. „En als ze me von
den, dan zou mijn gezicht een verbaasde
uitdrukking dragen niet? Net als bij
Kramer. Hij keek me verwijtend aan.
„U moet erg voorzichtig zijn, mevrouw
Latham. Begrijpt u me?"
Ik knikte van ja.
„Goed dan. Laten we hier weggaan.
Bent u met de wagen?"
Ik knikte weer. Toen ik me omkeerde
om te gaan, begon de telefoon naast het
bed te rinkelen. Kapitein Lamb nam de
noorn op.
„Met Lamb", zei hij. En toen: „Okay.
Houd hém in die stemming." Hij legde
de hoorn neer. „Die knaap wil babbe
len". De schrik heeft hem te pakken.
Zodra hij de krant las, die de jongens
hem hebben gegeven, veranderde hij
van gedachten".
Ik keek sergeant Buck aan. „Is dat
de man, die Ellery Seymour schaduw
de?"
„Jawel mevrouw", zei Buck.
„Bent u klaar, mevrouw?"
Hij bracht mij naar m'n wagen en
ging terug naar het Preston Hotel. Ik
mengde mij onder het drukke verkeer.
Erg op mijn gemak voelde ik me niet.
Betty Livingstone was dood en Joe Kra
mer was dood. Ik had ze geen van bei
den gekend en geen van beiden schenen
volkomen eerlijk spel gespeeld te heb
ben. Niettemin bleef het feit daar, dat
ze niet alleen dood, maar bovendien net
jes uit de weg waren geruimd, klaar
blijkelijk door een spook, dat ongezien
in en uit sloop, zonder enig ander spoor
na te laten dan het lijk.
(Wordt vervolgd)
De lepelblaadjes in de handpalm zijn
bedekt met gummi-riempjes.
„ja" of „neen" behoeft te antwoorden. Dit
zijn voor het merendeel neutrale vragen.
Onverwacht komt de vragensteller psy
choloog -T- dan tot enkele op de kwestie
waarin de betrokkene is gewikkeld gerichte
vragen. De „patho-meter" registreert alle
veranderingen die zich dan voltrekken.
Tot heden toe werd deze meter in Nij
megen alleen gebruikt voor laboratorium
proeven ten behoeve van de studenten. In
Amerika en Engeland heeft dit fijngevoelig
apparaat zich reeds een vaste plaats in de
rechtszalen veroverd. Er zijn vonnissen be
kend van gerechtshoven in de Amerikaan
se staat Kansas uit de jaren rond 1933 die
reeds spreken over het gebruik van de leu
gen-ontdekker en daar weliswaar geen be
slissende bewijskracht aan verlenen, maar
er toch - zeer grote waarde aan hechten.
Tijdens een onlangs in Amerika gehouden
congres van psychologen is een speciale
commissie, die de zgn. lie-detection" in stu
die heeft genomen, tot de conclusie geko
men, dat bij toepassing van de lie-de
tector" in een bepaalde vorm en op een
bepaalde manier, de resultaten voor 93 pro
cent juist zijn.
Dit apparaat wordt echter ook in
Amerika alleen gebruikt ten gunste
van de verdachten, b.v. om hun onschuld
vast te stellen, wanneer de schijn tegen
hen is. Men gebruikt het resultaat dan
ook alleen naast het andere bewijsmate
riaal dat aanwezig is. In ons land heeft
men uiteraard geen ervaring op dit ge
bied, omdat de meter nog nooit in de
praktijk is gebruikt. Men zal er echter
eenmaal mee moeten beginnen. Daar is
trouwens geen enkel gevaar aan verhon
den, daar het apparaat alleen ten gunste
van de vèrdachten wordt gebruikt. Men
kan daarbij beschikken over de practi-
sche kennis en ervaring van dr. v. d. Zee
uit Eindhoven, die onder leiding van de
bekende professor Cubes in Amerika
een jaar lang met de leugen-ontdekker
heeft gewerkt. Veel ervaring wordt ver
eist bij het lezen van de curve op de
grafieken en het opstellen van de vra
genlijst.
snw
K,
„Als de troepen van do Verenigde
Naties bij de 38ste breedtegraad had
den halt gehouden, zou de wereld nu
misschien niet zo in de purée zitten,"
zei Snorrebor. „Het ging toch aanvan
kelijk alleen maar om het keren van
de agressie van de Noord-Koreanen
tegen het Zuiden?"
„Ja, maar succes is een gevaarlijk
iets. Het stijgt licht naar het hoofd en
dan is er geen houden meer aan. De
Zuid-Koreanen meenden na de voor
hen gunstig geworden krijgskansen
hun slag te kunnen slaan en heel Ko
rea onder hun macht te kunnen bren
gen. Zij hebben de V. N. eenvoudig
meegesleept. Het zou ook gelukt zijn,
als de rode Chinezen niet op het laat
ste moment roet in het wachtende eten
hadden gegooid."
„Ja, zo gaat het altijd in de geschie
denis. Als Beel niet zo overhaast de
souveremiteitsoverdracnt aan Indone
sië had geforceerd, maar aan Juli 1951
had vastgehouden, zou de toen nog
niet te voorziene geschiedenis in Ko
rea Amerika wel op onze hand heb
ben gebracht en zouden wq er nu in
de kwestie Nieuw-Guinea sterker
voor staqn," vervolgde Snorrebor.
„Zeker is dat niet, want je kunt
nooit van te voren beslist weten, wat
er zal gebeuren, maar waarschijnlijk
is het wel," bracht ik in het midden.
„Ja, dat zie je aan de tragedievan
Birtiia Hertogh. Daar komt nu plotse
ling wat je noemt een „happy end" in
het zicht. Gelukkig, dat tenminste in
dat geval het natuurlijke recht van de
ouders op deopvoeding van hun kin
deren ae kans krijgt te gaan zegevie
ren. Dat is tenminste een klein licht
straaltje in deze donkere dagen voor
Kerstmis."
Het was half vijf en Snorrebor deed
de gordijnen dicht om het licht aan te
doen.
Binnen vier en twintig uur is op de
nieuwe Rijksweg Den HaagRotterdam
onder de gemeente Delft een tweede
verkeersongeval met dodelijke afloop
gebeurd. Enige honderden meters van
de plaats, waar gisternacht een dodelijk
ongeluk gebeurde, werd Maandagmid
dag omstreeks drie uur de 75-jarige H.
G. Br. van het Nassauplein te Delft, toen
hij de rijweg overstak, gegrepen door een
auto, bestuurd door G. S. uit Wassenaar.
Het slachtoffer werd ongeveer twaalf
meter weggeslingerd en was vrijwel op
slag dood.
Terwijl heel de wereld het hart in
angst en vreze vasthoudt over de moge
lijk catastrophale ontwikkeling van de
gewelddadige gebeurtenissen in Oost-
Azië en de terugslag daarvan in het
Westen, zijn de kellners in Manchester
een actie tegen de Franse termen op de
menu's begonnen met het doel deze door
Engelse te vervangen onder de leuze
„Zeg het in uw moedertaal!"
D e„Manchester Guardian" waarschuwt
de heren echter, dat ze daarmee niet uit
de moeilijkheden zijn, „want al te duide
lijk vertellen, wat in de keuken wordt
gewrocht, zou wel eens lastiger kunnen
blijken te zijn dan het te bemantelen met
de geheimzinnige sluier van een vreemde
taal." Het blad schrijft verder: „Een
eiland, waarvan men pleegt te zeggen,
dat het vele secten bezit, doch slechts
één saus, zou zich nog meer blameren,
wanneer het eigen woorden ging zoeken
voor „tartare" en „bordelaix"' en de hele
rest, die gesneden koek moet zijn voor
allen, die hun culinair A.B.C. kennen."
Maar het voegt er aan toe, dat het goed
zou zijn, wanneer men sommige Engelse
namen van gerechten eens wat begrijpe
lijker maakte. Er bestaat in het Frans
n.l. geen benaming, die duisterder is dan
„engeltjes te paard" (angels on horse
back) voor oesters, gewikkeld in een
dun plakje gebakken bacon, en „Adam
en Eva op een vlot", het meest doodge
wone Engels voor gepocheerde eieren op
toast. Franse deskundigen zouden aan
deze benamingen heel wat te puzzlen
hebben.
Wanneer de pessimisten over de ge
beurtenissen in Oost-Azië en hun na
sleep onverhoopt gelijk zouden krijgen,
zou men in Engeland en in heel Europa
zich al spoedig als „Adam en Eva op een
vlot" voelen om tenslotte in het gunstig
ste geval als „engeltjes te paard" te gaan
hemelen.
Prinses Elizabeth van Engeland heeft
bij een bezoek aan het ziekenhuis van
de Blauwe Zusters op Malta verschëide-
ne minuten opgesloten gezeten in een
lift, waarvan de deur blijkbaar niet goed
gesloten was. De hertog van Edinburgh
behoefde er niet aan te pas te komen om
de gevangen prinses te bevrijden, In mo
derne sprookjes is een mecanicien vol
doende.
Tijdens de vlucht van een Constella
tion van de Pan American World Air
ways van Calcutta naar Karachi zag da
stewardess een der passagiers plotseling
neerknielen op het middenpad van het
toestel. Het was een heer met een baard
als een cocosmat, gekleed in een wijde
burnoes. In de veronderstelling, dat nij
een Mohammedaan was, die zijn gebed
wilde verrichten, liet zij hem rustig
zitten. Even later moest zij echter naar
de cockpit en toen zij de geknielde pas
sagier passeerde, zag zij tot haar onbe
schrijfelijke verbazing, dat de man bezig
was op de grond een vuurtje
te stoken. Gelukkig had de man geen
lucifers bij zich, maar trachtte op de pri-
mitieve manier van oervolkeren en pad
vinders een „brandstapel" van takjes
vlam te doen vatten door het snel rond
draaien van een stukje hout. Naast de
brandstapel lag een geplukte kippenbout,
die hij klaarblijkelijk wilde braden. De
stewardess beduidde de man, dat de mo
gelijkheden van de luchtvaart vrijwel
onbeperkt zijn, doch dat dit toch tot de
onmogelijkheden moest worden gere
kend. Met veel Oosterse verontschuldi
gingen en een diep teleurgesteld gezicht
raapte de man z'n zaakje bijeen en ging
toen maar in zijn stoel de kippenpoot
rauw opeten.
