MIDDENSTANDER MOET ZICH DOOR STUDIE
HANDELS- EN VAKBEKWAAM MAKEN
KAREL DOORMAN" TERUG
IN ROTTERDAM
ebic venoorman: lOe'X&Mn#
De gtfote misdaden
van een kleine man
GMEP
Subsidie Nederl. Opera verloren geld?
Vestigingswet dwingt tot studie
Ook academisch
geschoolden
Nachtelijke Kerstmuziek
in Maastricht
Ambonezen willen niet
naar Zuid-Molukken
Feestdagen zijn
dure dagen voor
een huisvrouw
Tienduizend Spanjaarden kwamen
het schip bezichtigen
„Men han niet bezuinigen zonder te staan
voor een onaangename plicht"
Een gesclienk
-bed is ook voor U ideaal!
JAN MUSCH a.s. VRIJDAG 75 JAAR
70.000 militairen zijn
teruggekeerd
Nieuwe spoorbomen
in gebruik
Enquête-commissie
vordert goed
VROUWEN!
WOENSDAG 20 DECEMBER 1950
PAGINA 3
TER 'VOORKOMING VAN CHAOS
99
VA jaar voor smokkelkoning
Geldboete van vijftig mille
PROVINCIALE STATEN NOORD-HOLLAND
Antwoord Gedeputeerden
Lekker warm en volkomen geruisloze vering.
Hoor
LESLIE FORD
98 pet. aan het werk
Onderzoek geschriften
Mgr. F. Hamer
Halve bomen met rode
seinen
Tegen
Uw weecstand vecUocyt
Begin 1951 publicatie
van vijfde deel
Verpleegstersschool
„Vronestein"
Consul te Montevideo
overleden
-
(Van een speciale verslaggever)
Et is een tijd geweest, dat iedereen, die meende over voldoende zakelijke
aanleg te beschikken, vrijelijk een winkel kon openen. En een ander, die in do
overtuiging leefde dat hij een bepaald vak beheerste, kon zich zon der bezwaar
in het edele ambacht storten. Het gevolg van deze gang van zaken was, dat van
lieverlede een niet geringe chaos ontstond, zowel in het ambacht als in de detail
handel. Dat kwam vooral tot uiting in de crisisjaren tussen de twee wereld
oorlogen, toen vele kleine bedrijven failliet gingen, terwijl anderen meenden dat
er in het winkelbedrijf nog wel iets te verdienen was en op goed geluk zaken
openden. Inderdaad dateren uit die tijd enige bloeiende zaken, maar het meren
deel der gevallen liep op niets uit, met alle maatschappelijke gevolgen van dien.
Veel individueel kapitaal, dat in die dagen juist zo broodnodig was, ging verlo
ren. De „Vestigingswet Kleinbedrijf" van 1937 heeft in deze situatie veel verande
ring gebracht door de toekomstige middenstander te dwingen zich de nodige
bedrijfseconomische kennis en vakbekwaamheid eigen te maken alvorens hij zich
in het economische leven mag gaan bewegen.
maar om dat er economisch verant
woorde bedrijven komen, waarin het
geïnvesteerde bezit op zo juist mogelij
ke wijze rendabel wordt gemaakt. En
zonder de meest elementaire kennis van
zaken is dat niet mogelijk.
Nu moeten de middenstanders ons
hierom niet boos aankijken, want wij
hebben dit uit officiële monden ver
nomen, van mensen die het weten
kunnen en die zelf beseffen dat het
middenstandshandelsonderricht nog
betrekkelijk jong is en dat daar nog
vele feilen aan kleven.
Anders is het gesteld met het vak
onderwijs. Er bestonden reeds sedert
jaar en dag ambachtsscholen en ver
schillende vakorganisaties hadden ook
ai voor de totstandkoming van de ves
tigingswet hun eigen vakdiploma's In
totaal werden in deze sector in het tijd
vak van 19381949 63.340 diploma's
uitgereikt, benevens 51.565 ministeriële
verklaringen van vakbekwaamheid. Het
terrein dat het vakonderricht moet be
strijken is veel ruimer dan dat van
het handelsonderwijs. Men heeft hier
rekening te houden met tenminste vijf
tig onderscheiden vakken en het is
begrijpelijk dat er ook hier nog wel
eens moeilijkheden rijzen.
Binnenkort zal er een ontwerp van
een nieuwe vestigingswet verschijnen.
Reeds circuleert een voorontwerp langs
de verschillende instanties. Deze nieuwe
wet zal niet veel wijziging brengen in
de bestaande toestand. Wat de eisen
van vak- en handelsbekwaamheid be
treft zal de zaak ongeveer gelijk blij
ven; alleen is de factor „credietwaar-
digheid" komen te vervallen. Want de
beslissing over deze credietwaardig-
heid lag bij de Kamers van Koophan
del en was uiteraard aan subjectieve
normen onderhevig. Vandaar dat men
deze eis helemaal heeft willen schrap
pen. Er gaan stemmen op die in deze
vestigingswet het behoefte-element wil-
Er bestonden in ons land, ook al voor
de totstandkoming van de vestigingswet,
ambachtsscholen en cursussen voor han.
delsonderricht. Reeds in 1911 is er sprake
van een handelsavondschool van de R. K.
Middenstandsbond, maar deze gaf veel
meer een opleiding voor kantoor
bedienden, dan een bedrijfs-econo
mische scholing. Daarom was dit
instituut van betrekkelijk weinig waar
de. De vestigingswet stelde de midden
standsbonden en vakoi-ganisaties voor de
taak dit onderricht danig uit te breiden.
Want deze privaatrechtelijke lichamen
kregen publiekrechtelijke bevoegdheden
daar zij zelf de eisen mochten vaststellen
die ten grondslag zouden liggen aan de
verplichte diploma's. En de vestigings
wet eist zowel een diploma van vak- als
handelsbekwaamheid.
Deze wet heeft in de praktijk vele
voordelen afgeworpen. Op de eerste
plaats werden de middenstanders ver
plicht te gaan leren! Elke zakenman
diende zich rekenschap te gaan geven
van de bedrijfseconomische problemen
van zijn zaak. Men moest verkoopkunde,
vak- en materlalenkennis opdoen, zodat
beden ten dage iedere winkelier b.v.
weet wat hij verkoopt. Tien jaar gele
den wist b.v. het merendeel van hen
niet wat „omzctsnelheid" is. Thans kun
nen zg daar een hele verhandeling over
houden.
Vanaf 1937 heeft het middenstands-
onderricht zich in een grote belangstel
ling mogen verheugen. Tot en met dit
jaar is door 282.272 personen het midden
standsexamen afgelegd, waarvan 172.474
dat is 60 procent met goed gevolg.
Hierbij zijn inbegrepen de vele militairen,
die in Indonesië examens deden. Met het
toenemen van het aantal leerlingen
ook uit de middenstand aan H.B.S.,
M.T.S. of handelsschool, neemt de be
langstelling voor het specifieke midden-
standsonderricht af. Waren er het vorige
jaar ruim 28.000 candidaten. dit jaar leg
den er 25.000 het examen af.
Door deze grote toename is het onder
wijs in deze sector echter nogal wat
veranderd. De heer E. F. F. Manse, di
recteur van de Centrale, Katholiek
Handelsonderwijs, heeft dat ruiterlijk
erkend. Het middenstandsdiploma, .dat
bedoeld is om de „beunhazerij" onder
dc middenstand tegen te gaan, heeft
een grote „beunhazerij" in het onder
wijs opgeroepen.
„Iedereen, die bij wijze van spreken
een vulpen vast kan houden, voelt zich
bij machte om een toekomstige midden
stander klaar te stomen voor het exa
men, maar kan hem geen op de prak
tijk gerichte bedrijfseconomische vor
ming meegeven". Aan de sanering van
het middenstandsonderwijs wordt hu
hard gewerkt. Er dient er de geschapen
te worden onder de duizend en een in-
dividuelen en particuliere instellinkjes
die candidaten in een minimum van
tijd klaar maken voor het midden
standsexamen. Men dient hierbij echter
wel de medewerking te hebben van de
betrokkenen zelf. En deze is helaas niet
zo bijzonder groot.
Want te velen zien het verplichte
middenstandsdiploma te zeer als een
„lastig iets", een vervelende noodzaak,
waaraan niet te ontkomen is. En zij vol
gen liever een opleiding die hen in een
jaar tijds klaarstoomt, dan de officiële
cursussen van de Centr. Kath. Handels
onderwijs b.v. die daar twee tot drie
jaar voor vraagt. Men beseft zelf nog
niet helemaal voldoende dat deze hele
vestigingswet, die van hen vraagt dat
zij over voldoende vak- en handelsbe
kwaamheid en credietwaardigheid be
schikken, in feite in hun eigen belang
is ontworpen. Want het gaat er toch
De Kerstviering van Limburg bloeit.
Maastricht gaat zelfs iets nieuws beleven.
Dc zangvereniging „Wiekcr Eindrach"
gaf hiertoe de stoot. Dit een zestigtal
mannenstemmen omvattende corps, trekt
er, met een verlichting van stallantaarns
op hoge stokken, tegen middernacht op
uit, om op de drukste punten der stad,
tussen twaalf en twee, kerstliederen te
zingen, begeleid door muziekinstrumen-
en. Dan zal door de plechtige stilte klin
ken het blijde „Kom, Coridon" en het
ontroerende „Stille Nacht".
Bij deze gezongen muziek zal het niet
blijven. Ook de instrumentale muziek
wil haar hulde brengen aan het Kerst
kindje. Koperkwartetten zullen van to
rens en transen de blijde mare verkon
digen en andere kleine ensembles zullen
voor de kerken, bij aanvang en einde der
Kerstmissen, in nachtelijk duister en
prille ochtend, de grote gebeurtenis in
het verre Bethlehem in herinnering
brengen. En men zal het sonore gebrom
horen van de „grote klok" van St. Ser-
vaas een van de grootste ter wereld
en het feestelijke luiden van de tien
tallen andere klokken der stad. Het
„Vrede op aarde voor wie van goeden
wille zijn" moet, vooral dit jaar, wel
diepe indruk maken.
Wel naar Nieuw-Guinea
In tegenstelling met het bericht van
gisteren over het vervoer van de eerste
groep Ambonese militairen van het
voormalige K.N.I.L. met de „Ouds
hoorn" naar de Zuid-Molukken, deelt
het bureau Zuid-Molukken te Den Haag
mede, dat dit transport niet vrijwillig is
geschied. Vertrouwenslieden der Am
bonese militairen hebben geweigerd een
verklaring te tekenen, waarin stond
vermeld, dat deze afvoer vrijwillig is
geschied. Het hoofdbureau van de Am
bonese ex-K.N.I.L.-militairen te Dja
karta heeft van de vertrouwensleiders
uit alle kampen der Ambonese militai
ren op Java een telegram ontvangen,
waarin wordt medegedeeld, dat de Am
bonese militairen weigeren te worden
afgevoerd naar door dc Apri bezette
gebieden in de Zuid-Molukken
Allen hebben gevraagd te mogen wor
den afgevoerd naar Nieuw-Guinea.
len zien vastgelegd. Dat zal echter ge
regeld worden in de wet op bedrijfs-
vergunningen die," naar gelang de be
hoefte is bevredigd, vestigingen in een
bepaalde vakgroep zal kunnen sluiten.
Wat de hervorming en uitbreiding
van het middenstandsonderwijs betreft
tenslotte, wil men veel verder gaan dan
tot nu toe. Men wil dit zelfs in de aca
demische sfeer gaam betrekken. Men is
van mening cn de heer Manse heeft
ons dat verzekerd dat de bedrijfs
economische wetenschap, die aan onze
hogescholen wordt gedoceerd, te veel
gericht is op het grootbedrijf en de in
dustrie. Men vraagt daarin nu ook
plaats voor het kleinbedrijf. Men is er
van overtuigd dat in de middenstand
een ruim emplooi te vinden is voor
speciaal daarvoor academisch ge
schoolden. Reeds heeft men grote aan
dacht weten te winnen bij de middel
bare acten Handelswetenschappen en
Boekhouden. De stichting Centrale
Kath. Handelsonderwijs heeft met het
doel om te komen tot een leerstoel voor
de middenstand aan de Economische
Hogeschool reeds een fonds uitgetrok
ken, maar innerlijke moeilijkheden in
de middenstand hebben remmend ge
werkt op dc totstandkoming hiervan.
Advertentie
rr wordt natuurlijk iets
extra's gedaan en dat
brengt extra uitgaven mee.
Gelukkig maar, dat er aan
Uw extra uilgaven bij De
Gruyter extra cassabons
zijn te verdienen. Juist in
deze dure dagen is het
winkelen bij De Gruyter
voor U van bijzonder veel
voordeel. Van elke gulden,
die U aan De Gruyter-
artikelen besteedt, komt er
een dubbeltje weer bij u
terug. Is dat niet een uit
komst juist nu?
(Van onze Rotterdamse redactie)
Dinsdagmorgen is het vliegkampschip
„Karei Doorman" in Rotterdam terug
gekeerd van een betrekkelijk kort
verblijf in dc Middellandse Zee 9
November vertrok de oorlogsbodem
met als volgschip het fregat „De Bit
ter". De oefentijd, zo verklaarde de
commandant van het schip, kapitein
ter zee C. W. Slot, is eigenlijk te kort
geweest, vooral ook omdat er te veel
meuw personeel aan boord was. In
het algemeen was hij echter wel te
spreken over deze reis; er is bereikt
wat men wilde bereiken en zelfs meer
dan dat.
Over de verrichtingen van het volg
schip „De Bitter" was de commandant
niet zo erg te spreken. Het schip was
eigenlijk niet berekend voor zijn taak
en had nog al eens moeilijkheden, het
geen de oefeningen vertraagd heeft. Zo
was het wel een erg ongelukkig toeval,
dat juist toen Z.K.H. Prins Bernhard de
„Karei Doorman" een bezoek bracht het
volgschip uitviel. De Engelse marine
heeft deze moeilijkheid echter weten op
te lossen door het zenden van een jager.
Het is echter hiet alleen een nuttige,
maar ook een aardige reis geweest. Ais
havenplaatsen heeft men Malta en Va
lencia aangedaan en vooral over het on
officiële bezoek aan de Spaanse haven
was de commandant erg enthousiast. Hij
meende, dat er nog nooit zoveel belang
stelling is geweest voor een Nederlands
oorlogsschip. Urenlang hebben de men
sen in de rij gestaan om de „Karei Door
man" te kunnen bezichtigen en er zijn
naar schatting zeker tienduizend bezoe
kers aan boord geweest! Ook het con
tact dat men gehad heeft met de Neder
landse kolonie was buitengewoon harte
lijk. Toen het schip vertrokken was,
stuurden de Nederlandse Spanjaarden
een telegram aan de commandant, waar
in zij zeiden, dat zij de Nederlandse
oorlogsbodem met „weemoed en trots"
hadden zien vertrekken!
Hedenmorgen heeft het gerechtshof te
's-Hertogenbosch uitspraak gedaan in de
zaak tegen de Antwerpse „smokkelko
ning" Henri de S., tegen wie de advo
caat-generaal mr. J. S. van der Hoeven
een gevangenisstraf van twee en een
half jaar en een geldboete van honderd
duizend gulden had geëist. Het Hof ver
oordeelde hem vandaag in appel con
form het vonnis van de bijzondere
politierechter te Breda tot een gevange
nisstraf van een jaar en vier maanden
en een geldboete van vijftigduizend
gulden.
69. De laatste woorden van de Noorman sloegen Onga geheel uit het veld. Ook.
zij zag thans in, dat de Stichi Gonor in het Dal der Opperhoofden zouden aanvallen
en dat de doodsvijanden van het jonge opperhoofd een voorsprong hadden van ten
minste tien uur.
„Wat moeten wij doen," fluisterde ze, terwijl haar gezichtje asgrauw van angst
werd. „Hoe kunnen wij hem nog redden?"
..Waar ligt het Dal der Opperhoofden eigenlijk?"
Eric had enkele pijlen op de Stichi afgevuurd als antwoord op de pijl die zo dicht
langs hen scheerde, en wendde zich thans weer om.
Het meisje omvatte de bergen achter hen met een weids gebaar. „Aan het einde
van de hoogvlakte, waarvan deze vlakte de uiterste rand is. Indien ge over deze
bergrug klimt, dan zoudt ge de beide besneeuwde pieken kunnen onderscheiden. Zij
duiden de ingang tot het dal aan."
„Aan het einde van deze hoogvlakte riep Eric verrast uit. „Maar dan moet
het toch mogelijk zijn van deze plek, waar wij ons thans bevinden, in rechte lijn
naar Gonor te gaan, over de hoogvlakte. Die weg moet toch veel sneller zijn dan die
van de Stichi."
Maar het meisje schudde somber het hoofd.
„Gc kent die hoogvlakte niet. Wij noemen haar de Geestensteen. Het is een
woestijn zonder schaduw, zonder een enkele bron. Overal heerst grillig drijfzand.
De bodem is doorsneden met diepe voren. Geen sterveling waagt zich daar. Onder
de gloeiende zon ligt de Geestensteen als een kolossale hel van rotsen en hitte.
Niemand is daar ooit levend doorgetrokken. Paarden kunnen op dat terrein niet
vooruit komen, en ook te voet is men vrijwel zeker in het drijfzand terecht t€
komen!"
Zij wierp hem een smekende blik toe. „Ik wil alles doen om Gonor te redden
maar probeer niet het onmogelijke, heet Eric. Waag u niet op de Geestensteen. Wees
verstandig!"
„Ik zal inderdaad verstandig zijn," zei de Noorman. Maar er lag een eigenaardige
uitdrukking in de blik, waarmee hij de achter hem liggende rotsen bekeek. Het
meisje zag het en smeekte hem nog eens geen nutteloze gevaren te wagen. Doch de
ft oorman sneed haar woord af.
„Wat er ook gebeurt, Onga, in ieder geval dient gij zo snel mogelijk op mijn paard
vaar uw stam terug te keren en uw krijgers naar het Dal der Opperhoofden te
zenden. Verlies geen ogenblik! Haast u!"
Hij kon weinig meer zeggen, want op hetzelfde ogenblik klonk beneden hem een
nieuw krijgsgehuil op, en een troep der Stichi deed een nieuwe, aanval op de kloof.
Eric had al zijn aandacht voor de aanvallers nodig. Het meisje begreep dit ook.
Zonder hem te storen, liet zij zich langs de rotsen omlaag glijden en terwijl de
Noorman de pas verdedigde bereikte zij het paard en stormde weg. Hij hoorde het
getrappel van paardenhoeven en toen hij een blik in die richting wierp zag hij nog
het laatste handgebaar waarmee zij hem groette, alvorens achter de rotsen te ver
dwijnen.
Doch zelfs het korte ogenblik dat hij ztjn aanvallers uit hel oog verloor, dreigde
hem noodlottig te worden, want hij zag de krijger niet, die geruisloos langs de rots
wand naar hem toesloop
Bij de voortzetting van de algemene
beschouwngen, gisteren tijdens de zit
ting van de Provinciale Staten van
Noord-Holland, werden er bepaald geen
schokkende dingen gezegd. Dat de heer
Caron (V.V.D.) het nodige zou zeggen
over dn samenstelling van het college
van Gedeputeerde Staten, lag in de lijn
der verwachtingen. Hij wees er op, dat
bij dc laatste verkiezing zijn partij met
maar liefst 4% omhoog gesprongen was.
De middenpartijen tellen thans samen
21 zetels, doch slechts 1 zetel in het col
lege. Spreker noemde dat een gevolg van
partij-egoïsme en zei daarover het nodi
ge aan het adres van de P.v.d.A. en de
K.V.P.
Meer over de begroting zelf sprekend
verklaarde de heer Caron, dat het stre
ven er op gericht moet zijn sluitende be
grotingen te maken. Hij onderstreepte
verder, wat de heer Baas enkele uren te
voren gezegd had, namelijk, dat de reser
ve moest worden geïnvesteerd. Zo zou
men bijvoorbeeld de schulden kunnen
aflossen.
De heer Bouma (Arb.) liet daarente
gen een heel ander geluid horen. Hij
noemde de uitdrukking „aantasting van
de reserve" onjuist. Spreker kon volko
men accoord gaan met het beleid van
Ged. Staten.
In vier jaar tijd immers was de reserve
van niets uitgegroeid tot zes millioen.
Daarom kon er naar zijn mening gerust
eens een greep uit worden gedaan.
Hij vond het echter onjuist, dat er een
bepaalde bestemming aan de reserve zou
worden gegeven. Hoe zouden anders te
korten kunnen worden gedekt, zonder de
uitgaven te verlagen en de belastingen te
verhogen.
Dat laatste thema werd die middag wel
meer gehoord. Zowel de heren Kapteyn
(Arb.) en Van Bruggen (C.H.) als de
heer Schippers (K.V.P.) gaven hun visie
op het financieel beleid en laatstgenoem
de achtte het gelukkig, dat er geen ver
hoging van belasting hoefde te komen.
Deze is immers toch al hoog genoeg, ter
wijl het bovendien psychologisch ver
keerd zou zijn.
Wel vroeg hij evenals verschillende
andere sprekers meer aandacht voor
een goede efficiency en hij achtte het
niet onmogelijk, dat betere organisatie
der werkzaamheden meer besparing zou
kunnen geven.
De heer Schippers merkte vervol
gens op, dat men niet kan bezuinigen
zonder te staan voor een onaangename
plicht. Doch naar zijn mening diende
de subsidiepolitiek toch te worden
bezien en herzien. Van de 10 millioen
aan uitgaven zijn er lv£ aan subsidies.
Spreker noemde de zin voor traditie
in dezen schoon, indien de zakelijkheid
er tenminste niet onder zou lijden. Hij
vroeg zich dan ook bijvoorbeeld af, of
die f 25.000 voor de Ned. Opera wel
nodig zouden zijn. Uit de toelichting
van Ged. Staten blijkt wel, dat zij met
deze subsidie de levensvatbaarheid
niet willen bevestigen van de Opera
en derhalve zag de heer Schippers de
subsidie als verloren geld. Zijn fractie
zou tenminste daaraan haar stem niet
geven.
Tenslotte was het spreker wel bekend,
dat de minister van Financiën beperking
vraagt van investering, maar de heer
Schippers drong er toch op aan, dat
zulks niet het geval zou zijn bij de wo-
ningpolitiek.
Verschillende andere sprekers lieten
hun licht op de begroting vallen en ten
slotte kon de heer Van der Donk (K.V.P.)
als lid van Gedeputeerde Staten met en
kele min of meer algemene opmerkingen
de vragenstellers antwoorden.
Spreker verklaarde allereerst, dat hij
de vragen over verhoging van presentie
geld en de opera bij de afzonderlijke
hoofdstukken zou beantwoorden.
Met een reeks van cijfers toonde hij
vervolgens aan, dat de ramingen het
geen door verschillende sprekers was
bestreden geheel verantwoord waren
opgezet.
De heer Van der Donk zag de toestand
nog niet zo slecht. De rekening in 1948
gaf een batig saldo van 1 ton, in 1949
was dat ton en 1950 zelfs 3V4 ton.
Dat alles vanwege niet-verwachte bij
dragen van het Rijk.
Bedroeg de capaciteit voor de provin-
Advertentie
voot elke vrouwen- en meisjeshand,
vooral in herfst en winter, is een
tubeHamea Gelei (Mijnhardt)pr. 90 ct.
eie per inwoner voor de oorlog f 6.50, in
1947 (het donkerste jaar) bedroeg dat
f 3.70, terwijl dit jaar een capaciteit te
zien geeft van f 5.70.
Gedeputeerde De Vries (Arb.) kwam
terug op de opmerking over de on-
kruidbestrijding hij was van mening,
dat een provinciale verordening te ver
kiezen zou zijn boven een gemeente
lijke. Waarschijnlijk wordt deze kwestie
bij de wet geregeld, maar mocht zulks
niet het geval zijn of mocht deze rege
ling al te laag uitblijven, dan zal de
provincie met een verordening komffli.
De waterverontreiniging in de provin-
effet zal hebben. Ook hier zal de pro-
omdat daardoor de zo kostbare bestrij
ding van de t.b.c. onder het vee weinig
effest zal hebben. Ook hier zal de pro
vincie regelend optreden, zo dat van
rijkswege niet geschiedt.
Gedeputeerde Bouwman (K.V.P.) wil
de niet dieper ingaan op de ernstige
verwijten, die van communistische zij
de waren gemaakt op het personeels
beleid van Gedeputeerde Staten. Daai
hij dat beleid reeds meermalen had uit
eengezet en de goedkeuring van de
Staten had gekregen, voelde hij geen
behoefte tot een nieuwe uiteenzetting.
Omtrent 't voorstel van de Kerstgrati
ficatie meende hij afwijzend te moeten
adviseren en voorts gaf hij de verzeke
ring, dat er aan verbetering gewerkt
wordt van de salarispositie van het
verplegend personeel.
Daarna kwamen de replieken, waar
bij het politiek woordenspel weer met
veel verve werd beoefend, doch waarin
overigens niet veel nieuws naar voren
werd gebracht.
Advertentie
Jzn Muscli wordt 22 December a.s.
vijf en zeventig jaar en mag dus
onze oudste toneelspeler genoemd
worden. Eigenlijk is hij geen toneel
speler meer, want sinds de bevrijding
heeft hij zich van de „grote" planken
teruggetrokken en schittert hij alleen
nog maar in het cabaret.
Het is met Musch gegaan als met zovelen
Hij wilde al vroeg naar het toneel en
probeerde het bij de Toneelschool, die
hem echter weigerde. Daar zijn meer
grote spelers geweest, die de faze vaji
Toneelschool hebben overgeslagen. Op
een goeie dag stond Musch toch ergens
op de planken en wel als korist in de
Salon des Variétés, zodat men van hem
zeggen kan. dat hij ongeveer eindigen
zal, waar hij begon: bij de lichte Muze.
Tussen die twee uitersten liggen echter
heel wat toneelprestaties van formaat.
Afgezien van zijn vele voordrachten uit
Shakespeare, Vondel, de oude Grieken,
voordrachten, die hij met een prachtige
stem en een beheerste mimiek tot een
schitterend einde bracht, hebben we
daar een lange lijst van toneelfiguren:
Puck, Adam, (bij Vondel), Adam in
Laudy's Paradijsvloek, de hoofdrol uit
Ibsen's John Gabriel Borkman, Harpa-
gon van Molière enz. enz. en niet te ver
geten: :de Wijze Kater, Musch' meest
populaire creatie, die het Nederlandse
volk te pas en te onpas de woorden;
„Geef mij maar een lekker bakkie melk"
in de mond heeft gelegd.
Jan Musch behoort nog tot de ge
neratie, die men de romantische zou
kunnen noemen, hoewel men hem
moeilijk kan onderbrengen bij een
55
De enige aan wie niemand dacht was
Freddie Mollinson. Freddie bleef bui
ten het geding. Freddie, als gezel van
een blonde dame een dubbel leven lei
dend, was even ondenkbaar als kolo
nel Primrose als slachtoffer van een
ziekte die hij op zijn zesde of zevende
levensjaar had moeten hebben. In elk
geval was Freddie nog tot zijn kamer
veroordeeld, zinnend op een aanneme
lijke verklaring voor zijn uittocht uit
het huis van de Hallets. Hij zou het
eenvoudig niet gewaagd hebben zijn
terneergeslagen trekken aan het dag
licht prijs te geven, teneinde Joe Kra
mer per ploertendoder naar de andere
wereld te verschepen, zelfs niet, indien
hij bij gruwelijk toeval bij nacht uit
een donkere kast in I Street ontsnapt
mocht zijn.
Het was geruststellend te weten, dat
er tenminste één persoon was, die, ter
wijl zijn geschiedenis zich via de be
dienden van de ene salon naar de an
dere voortplantte, rustig de ondergang
van zijn maatschappelijk leven kon
gadeslaan, zonder zich bezorgd te hoe
ven te maken met de stekelige stralen
krans van moordenaar bedacht te wor
den. Arme Freddie, zonder dat had hij
al genoeg te verwerken. Het schandaal
kroop, als een inktvlek midden op een
damasten tafellaken, onverbiddellijk
voort in de onberispelijke kringen, die
Freddie met zijn aanwezigheid placht
op te luisteren. „Kindlief, wat heb ik
gehoord, heeft die arme Freddie bij
Dorothy thuis een hartaanval gekre
gen?" Die vraag was mij in de afgelo
pen twee dagen al vier keer gesteld
tijdens toevallige ontmoetingen op
straat Massa's bloemstukken, genoeg
voor een vorstelijke begrafenis, had
den hun weg gevonden naar de ontoe
gankelijke stee, waar Freddie achter
neergelaten gordijnen lag als een
zwaarmoedige achttiende-eeuwse her
togin. Ik was van plan geweest hem
gladiolen te sturen, maar ik was er
nog niet toe gekomen.
Maar dat alles waren bijkomstighe
den. Waar het hier om ging was moord
moord en nog iets anders. En zelfs
dat vergat ik, toen ik Dorothy Hallet
zag. Was ik haar in een drukke straat
tegen gekomen, ik zou haar, geloof ik,
niet herkend hebben. Ze was boven, in
haar eigen zitkamer en nam papieren
uit een notenhouten kistje, dat op een
tafel tussen twee ramen stond. Ze be
merkte mij pas, toen ik in de kamer
stond. Ze keerde zich snel om, met
haar lichaam het kistje aan het gezicht
onttrekkend. De opluchting, die in haar
ogen verscheen was bijna even ver
bijsterend als de verandering die in
haar had plaats gehad. Ik bedoel niet,
dat ze er verwilderd uitzag op een ma
nier zoals ik eruit gezien zou hebben
na twee slapeloze nachten en bij alle
zorg, die op haar drukte. Ik zou er als
een vod uitgezien hebben. Zij was uit
wendig volmaakt kalm, na die eerste
onbeheerste beweging. Haar gezicht
vertoonde geen rimpel. Maar overigens
leek ze lamgeslagen. Ze zag er uit,
alsof ze in een dag vijftien pond was
afgevallen en haar kalmte en zelf
beheersing vergden een uiterste
krachtsinspanning.
„O, ben jij het kind," zei ze. „Kom
binnen. Ik ben juist mijn geheime la
aan het opruimen." Haar poging om die
vage, half-bedwongen glimlach voort te
brengen, die een van haar bekoorlijk
heden uitmaakt, slaagde slechts ten dele.
„Had je hem al eens gezien?"
Ze schoof opzij en wees op iets, dat
mij altijd een gewoon paneel toege
schenen had. Ze had het paneel nu in
haar hand. Er achter bevonden zich
twee laden met moderne sloten. Eén
daarvan had 'n ouderwetse bewerkte
koperen schuif, die met vinger en duim
opzij bewogen kon worden. Ze glim
lachte en trok de lade open. Er bevond
zich een pak brieven in. Ze nam ze er
uit, scheurde ze een voor een in kleine
snippers en wierp die in een reeds half
gevulde zilveren schaal.
„Je wilt me wel verontschuldigen,
kindlief," zei ze. Ze nam de schaal en
droeg haar naar de badkamer. „Rook
zou verdacht zijn bij dit weer." Ik
hoorde de spoelinrichting van het toilet
een paar keer gaan; daarna kwam ze
terug en zette de lege schaal op de
tafel.
„Alleen maar een voorzorgsmaatre
gel," zei ze. Ze plaatste het paneel weer
over de laden. „Ik geloof, dat ik in
mijn hart nog van de oude stempel ben.
Ik heb altijd wantrouwen gekoesterd
tegen banken en brandkasten. Ik placht
mijn liefdesbrieven hierin te bewaren
vóór ik er de sloten op liet zetten.
Het was een idee van mijn grootmoe
der. Ze zei, dat dat het enige geheim
was, dat zij ooit voor haar gezin had
gehad. Ik heb mijn geheim ook be
waard." Ze ging naar de luie stoel en
viel er op neer. „En, wat is er aan de
hand? Ik zie, dat je nog in leven bent."
„Tot op heden, ja," zei ik.
„Theodore is naar zijn hoofdkwartier
toe. Ze hebben besloten het verven
toch maar door te zetten. Dat geloof
ik tenminste. Hij zou vanochtend met
mevrouw Stubblefield gaan praten om
te zien of hij haar tot andere gedachten
kon brengen. Er is niets, dat hen tegen
behoeft te houden, zou ik zeggen. Heb
jij nog nieuws gehoord?"
Ik vertelde haar van sergeant Buck's
nachtelijk optreden als schildwacht en
daarna van Susan's bekentenis en de
brieven, die kapitein Lamb in zijn bezit
had Ze luisterde, haar ogen naar de
grond gericht. Op een gegeven ogenblik
wanneer, weet ik niet precies
sloot ze haar ogen en liet haar hoofd
roerloos tegen de kussens rusten,
„Het is een janboel, niet?" zei ze ter
loops, toen ik klaar was.
„Inderdaad," zei ik.
„Zo, dus dat is dat. We zullen mijn
heer Stubblefield nu verder maar rustig
met het rubberprobleem laten worste
len. Ik hoop, dat hij iets bereikt, niet
tegenstaande Bill's falen tegen wil en
dank. Het mag dan een erg onedele ge
dachte zijn, maar ik zou Freddie Mol
linson best eens willen zien werken, in
plaats van hem onophoudelijk te horen
klagen over de toestand op de natuur-
rubbermarkt. Het enige, dat hij tegen
de Jappen had was, dat hun bezetting
van Birma en Indië hem zijn dividend
gekost heeft. Hij heeft me werkelijk
verleden jaar toevertrouwd, dat hij ad
miraal Nimitz had geschreven, dat zijn
reserves nog maar voor drie jaar toe
reikend waren en of ze dus maar een
beetje wilden opschieten. Maar dat
doet allemaal weinig ter zake op het
ogenblik. En ze zullen er nooit achter
komen, wie Betty Livingstone ver
moord heeft."
f Woedt veroelgd)
Jan Musch in een van zijn beste rollen:
Harpagon in „De Vrek" van Molière.
school als bijvoorbeeld die van
Royaards. Hij is altijd min of meer
een aparte figuur geweest, een na
tuurlijk talent, dat zich voornamelijk
ontwikkeld heeft door het spelen
zélf, meer dan door de aanwijzingen
van leermeesters. Zijn mislukking
bij de Toneelschool kan men dan ook
als het eerste blijk van een zelfstan
dig en apart talent zien.
Hij is nu dus van het grote toneel
verdwenen. Uit eigen vrije wil. En we
zullen hem niet meer horen in de alleen
spraken van Coriolanus, noch ook als de
Russische vorst in Towaritsch, een rol,
die hij naast Else Mauhs zo voortref
felijk speelde, dat men er nog jarenlang
de herinnering aan bewaart.
Als Musch gehuldigd moet worden,
kan men in zijn lange loopbaan stof ge
noeg vinden. Er zullen duizenden be
wonderaars zijn, die er graag aan mee
zouden doen.
Dit jaar kwamen ruim 70.000 militairen
van de K. I,. uit Indonesië terug in Neder
land. 98 Pet. van hen heeft weer een be
trekking gevonden in de burgermaatschap
pij. Thans verblijven nog ruim 3000 man
in Indonesië. Aldus deelt de Legcrvoorlich-
tingsdienst mede.
Het ligt in de bedoeling in 1951, zoals in
het afgelopen jaar, groepen dienstplichtigen
voor één dag op te roepen voor registratie
en herindeling.
De Congregatie der H.H. Riten heeft
Dmsdag een onderzoek ingesteld naar de
geschriften van mgr. Ferdinand Hamer,
die met zijn gezellen tijdens de Bokser
opstand in China werd gedood.
De Eerste Kamer heeft Dinsdagavond het
ontwerp wijziging Loterijwet 1905 aanvaard
met 23 tegen 8 stemmen.
Vrijdag 29 December zullen op de op
afstand bediende overweg aan de Ze-
venhuizerlaan te Heiloo een nieuw type
overwegbomen in dienst worden gesteld.
Het betreft hier zogenaamde Ameri
kaanse halve sluitbomen, voorzien van
lichten die bij nadering van een trein
rode seinen zullen geven. In gesloten
toestand beslaan de bomen alleen de
rechterweghelften, zodat weggebruikers
niet tussen de bomen opgesloten kun
nen worden.
Advertentie
en verkoudheid
j||]ki
Een combinatie van Kinine
en VlTAMINE^C, die'-"
Prijs per buisje 80 cent
De parlementaire enquête-commissie
deelt mede, dat het vijfde deel van haar
verslag vrijwel gereed is. De publicatie
kan in de eerste maanden van 1951 lege-
moet worden gezien. Het zesde deel is
zover gevorderd dat het in elk geval in
de loop van 1951 zal verschijnen. Aan.
het zevende en achtste deel wordt hard
gewerkt. Gehoopt wordt dat deze delen
ook het volgend jaar nog gereed zullen
komen.
De commissie vraagt thans weer om
verlenging van de termijn binnen welke
zij haar verslag moet uitbrengen. Zij wil
deze termijn verlengt zien tot 1951.
De commissie heeft zich ook in deze
verslagperiode genoodzaakt gezien maat
regelen te nemen met betrekking tot een
geval, waarin een vermoeden van mein
eed was gerezen en waarin bovendien
waarschijnlijk schending van de geheim
houdingsplicht had plaats gevonden. De
minister van Justitie is van een cn ander
op de hoogte gebracht.
Van het vierde deel van het verslag,
dat de resultaten omvat van het onder
zoek naar de werking van de Nederland
se geheime diensten te Londen en de
verbindingen met het bezette gebied
werden door het staatsdrukkerij- en uit
geversbedrijf tot 30 November in totaal
3694 exemplaren afgeleverd. Dc oplage
bedroeg 6000 stuks.
Advertentie
Vro.u wen hebben vaak moeilijke en pijn
lijke tijden. Zij kunnen deze aanmerkelijk
verlichten, "ja die pijnen doen verdwijnen
door het gebruik van Togal, de grote pijn-
verdrijver. Togal is onschadelijk voor hart,
nieren en maag. Bij apoth. en drog. 0.83,
28 December zal de eerste cursus
voortgezette opleiding voor katholieke
stafverpleegsters worden afgesloten.
Aan een dertigtal verpleegsters, groten
deels reeds in leidende functies, zal het
aan dezr cursus verbonden diploma
worden uitgereikt.
In Februari 1951 zal de tweede cur
sus, eveneens in de Verpleegstersschool
Vronestein te Voorburg, beginnen.
In verband hiermede zal, evenals dit
is geschied, vóór de eerste cursus, in de
maand Januari a.s. een weekend wor
den gehouden voor degenen, die aan
deze tweede cursus zullen deelnemen.
Op dit weekend wordt de bedoeling
en de werkwijze van de cursus uiteen
gezet en er wordt gelegenheid gegeven
om met de docenten kennis te maken.
Verpleegsters, die in aanmerking ko
men aan deze „Voortgezette Opleiding"
deel te nemen, kunnen zich voor dit
weekend opgeven.
Inlichtingen en opgaven voor het
weekend bij de Verpleegstersschool
„Vronestein", Park Vronestein 14 te
Voorburg.
De consul der Nederlanden te Monte
video, mr. H. van Maanen, is 18 Decem
ber aldaar overleden. De heer Van Maa
nen was van 1923 af directeur van de
Banco Italiano del Uruguay. In 1936
werd hij benoemd als vice-consul te
Montevideo. Zijn bevordering tot con
sul volgde in 1946.
