Landbouwprotocol treedt toch
per 1 Januari in werking
K
Wh
Zalig Nieuwjaar
Tot hoofd en hart
Maar arbitrage-clausule blijft
voorlopig nog buiten werking
Pauselijke hulp
voor Ambon
m
Vorst duurt voort
Ten besluite
RODE TROEPEN
DRINGEN OP
Inbreker stuurt zijn
buit terug
HET JAAR WISSELT, DE WACHT BLIJFT
K
1950 tot 1951: „Nou ajuus, het beste hoor. Ik heb het erop zitten!'
Mgr. Beran in Januari
voor het gerecht?
De steen van Scone
Industriekolen
worden duurder
.Het weer.
Kans op sneeuwval
neemt toe
Veldsport-wedstrijden
afgelast
Baan Monnikendam-
Marken reeds uitgezet
Vlissingen-Breskens in
zeven uur
Auto in sloot gereden
OVULATION PERMANENTE
„Eugène
ZATERDAG 30 DECEMBER 1950
74e JAARGANG No. 74959
Toestand bij Seoul critiek
Raadsel voor politie
j»
iMGAtDv.t
VOORSTEL BIJ ONDERWIJSRAAD
VERSCHUIVING TOELATINGSLEEFTIJD
Gasprijs mag worden
verhoogd
Wijziging pensiontarieven
BISSCHOP
Bovme/v/
Veerboot in moeilijkheden
w MORRIS Lfoieycu érnj!
I HAPPY NEW YEAR
A. DE JONG
Maandag, 1 Januari, Nieuw
jaarsdag, zal ons blad niet
verschijnen.
DE DIRECTIE
BUREAU: SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 215441 Advertenties 21543
Abonnemen'en 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Umuiden: Bonifaciusstr. 27. tel 5790
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
edvertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 37 cents per week.
f 1.60 per maand, f 4.80 per IcwartaaL
Wij gaan 1951 met schrik en be
ven tegemoet. Er is geen reden
om de werkelijkheid te ont
veinzen, dat wij in een bedreigde we
reld leven. Van de andere kant is er
ook geen aanleiding om rampen te
voorzien of te voorspellen, die moge
lijkerwijze in de toekomst liggen.
Ieder mens weet, dat zijn bestaan te
allen tijde ongewis zal zijn. Het ge
bruik, elkaar een Gelukkig Nieuwjaar
toe te wensen dankt immers zijn ont
staan aan het besef, dat wij bij de
wisseling der jaren doordrongen wor
den van de kans op onheil.
De Nieuwjaarswens behoort tot de
oude wintergebruiken der volkeren
van het Zuiden. In Frankrijk is
N' euwj aarsdag de dag der geschen
ken op dezelfde wijze als bij ons Sin
terklaas of bij de Duitsers het Kerst
feest. Deze gewoonte om elkander ge
schenken en goede wensen toe te stu
ren in het hart van de winter ontstond
Uit de vrees, dat het nog komende
gedeelte van het gure jaargetijde voor
de landbewoner en zijn vee noodlot
tig zou kunnen worden door overma
tige gestrengheid.
Men wenste aanvankelijk elkander
toe, het einde van de winter gezond
en wel te mogen beleven. Tegenwoor
dig kunnen wij, stedelingen of be
woners van huizen, waar de haard
brandt, de radio en de krant ons van
het wereldnieuws op de hoogte hou
den, alle kamers door het omdraaien
van een knop te verlichten zijn, nau
welijks meer voorstellen, hoe de plat
teland-bevolking voor meer dan
twintig eeuwen uitzag naar de zon
newende, als de dagen weer beginnen
te lengen. Wij moeten aan de honger
winter 19441945 terugdenken om te
begrijpen, hoe onze verre voorouders
naar de lente uitzagen als naar een
bevrijding.
Is het wonder, dat zij omstreeks het
midden van de winter elkanders ge
zelschap zochten en elkaar met ge
schenken uit de wintervoorraad en
met goede wensen tegemoet traden?
Wensen wij elkander een Zalig
Nieuwjaar toe, dan bedoelen wij toch
feitelijk nog hetzelfde als die voor
ouders. Wij hopen, dat degene, die wij
Zalig Nieuwjaar wensen, gezond en
voorspoedig de bedreigingen, door elk
jaar meegebracht, ontwijken of trot
seren mag. Wij hopen, dat het jaar
mild en vruchtbaar moge wezen.
Dit drukken wij uit in de oude heil
wens: „Gelukkig Nieuwjaar". Doch
niet alleen aan tijdelijke voorspoed,
lichamelijke gezondheid en stoffelijke
genoegens is het heil gelegen.
Daarom wensen wij „Zalig" Nieuw
jaar. In dit woordje „Zalig" is meer
besloten dan het aardse geluk. Zeker
wordt dit er niet door ontkend of ver
kleind, maar het treedt als het ware
op de achtergrond om plaats te maken
voor dat veel hogere geluk, waarvan
alle aardse genietingen, indien zij niet
zondig zijn, slechts de schemertoe
stand mogen heten, de dageraad, die
een veel schonere en rijkere dag aan
kondigt.
Ook in een sombere tijd behoudt
dit „zalig" zijn volle betekenis.
Misschien mogen wij wel zeggen,
dat juist in een sombere tijd de gees
telijke gelukstoestand onontbeerlijk
is. Wie in het midden der twintigste
eeuw uitsluitend op het stoffelijke wil
vertrouwen, bouwt zijn huis op drijf
zand.
Neen, in de wereld van tegenwoor
dig moet men zijn geluk niet bij we
reldse zaken zoeken. Hoe onbetrouw
baar zij zijn leert ons de ervaring
maar al te duidelijk. Doch de geeste
lijke vreugde van een rijk gemoed is
een schat, waar de vergankelijkheid
der aardse zaken aan voorbijgaat.
Deze gemoedsrijkdom blijft iemand
bij in voorspoed of kommer, in ge
zondheid of ziekte. Het onverwoest
bare geluk der zaligheid bestaat in de
ware zielevrede, dat is de toestand
van evenwicht tussen de ziel en haar
Schepper. Wie met God in vriend
schap leeft, bezit hier op aarde reeds
de zaligheid van het ware geluk. Hem
straalt alles vreugde toe. Tussen zijn
medemensen is hij een drager en een
brenger van geluk. Immers het geluk
is nooit een bezit van ik-zuchtigen.
De gelukkige mens ontvangt slechts
wat hij geeft. Zaligheid is niets anders
dan het vermogen om iedereen geluk
kig te maken uit het geluk, dat de
eigen ziel vervult.
Zalig Nieuwjaar! roepen wij al
onze lezers van harte toe bij de ingang
van 1951.
Wij bedoelen daarmee, dat hun
allen het geluk gegeven moge zijn van
de waarlijk zaligen hier op aarde, de
eenvoudigen, de zachtmoedigen, de
barmhartigen. Hoe het jaar verlopen
zal, is voor ons nog verborgen, maar
dat het met zijn wisselvalligheden niet
in staat zal zijn, het diepe zielsgeluk
der zaligen te verstoren, daarvan zijn
wij overtuigd. En daarom herhalen
wij: Zalig Nieuwjaar!
De communistische troepen op Korea
drongen gisteren ruim 13 km ten Zui
den van de 38ste breedtegraad door in
de defensielinie van de Verenigde Na
ties die dwars over het schiereiland
loopt.
In Seoul zei een Amerikaanse zegs
man dat er nog geen doorbraak had
plaats gevonden en geen zware aanval
op de Oostelijke flank was uitgevoerd,
maar de toestand was critiek.
Aan de Westelijke flank werden een
volledige Chinese divisie en tenminste
twee regimenten van het Noord-Ko-
reaanse leger officieel geïdentificeerd in
en ten Zuiden van Kaesong. Deze
troepen bewegen zich naar de Imjin
50 km ten Noordwesten van Seoul. Zij
hebben echter de geallieerde defensie
nog niet bereikt doch hun opmars werd
vanaf de grond niet bestreden.
I Wat geweest is, is van veel minder
belang dan wat komen gaat.
(Van onze politieke redacteur)
De Benelux-landbouwconferentie is gisteravond tot een einde gebracht met een
aantal preciseringen, waarover de partijen het eens zijn geworden en die inter
pretaties bevatten, zoals dat heet, welke noodzakelijk waren voor de uitvoering
van het landbouwprotocol, dat in October te Luxemburg gesloten is. De ministers
Héger en Mansholt spraken ons toe en zij gewaagden ervan, dat zij zich gelukkig
gevoelden ons te kunnen mededelen hoe voortreffelijk zij het weer met elkaar
eens waren, maar de stem van minister Héger klonk geforceerd en de stem van
minister Mansholt had iets van een grafstem. Wü betwijfelen of dit werd veroor
zaakt door zijn gebroken pols, waarvan hij zich niet veel scheen aan te trekken.
De hartgrondige overeenstemming komt dan op het volgende neer: het protocol
treedt per 1 Januari inderdaad in werking, maar de arbitrage-clausule is eruit.
Zjj is tydelijk buiten werking, om het correct te zeggen, want in de verklaring
wordt gezegd, dat om constitutionele reden de arbitragcclausule niet in werking
kan treden vóór het protocol door de Belgische en Luxemburgse parlementen is
goedgekeurd.
Wanneer die goedkeuring kan komen,
daaromtrent is niets bepaald en wij ge
loven.eerlijk gezegd ook niét, dat zij heel
spoedig zal komen. Misschien komt zij
tegelijk met de goedkeuring van het
Unieverdrag, wanneer men het daar ein
delijk over eens geworden zal zijn, doch
alles wat wij er met zekerheid over kun
nen zeggen is, dat Nederland erop blijft
staan, dat de arbitrage aan het protocol
zal worden toegevoegd, al heeft het dan
nu moeten zwichten voor de constitutio
nele onmogelijkheid om dit gedaan te
krijgen.
Maar het maakt bepaald wel een zeer
slechte indruk, wanneer men minister
Héger zonder blikken of blozen hoort
verklaren, dat het nu op 39 December
te laat is om het parlement nog iets te
laten goedkeuren, dat op 1 Januari in
werking moet treden. Op zulk een on
nozele verklaring past natuurlek een
even onnozele vraag: heeft de Belgische
regering dan pas tydens de Kerstdagen
bedacht, dat zij reeds op 32 October iets
was overeengekomen, dat nog de goed
keuring van het parlement behoefde?
Het kan nauwelijks meer een camou
flage genoemd worden. De Belgische re
gering heeft het afgelegd tegen de be
kende machten, die sterker zyn dan zy,
en dat het protocol toch op 1 Januari in
werking treedt, is waariyk niet aan haar
te danken, doch uitsluitend aan de wei
gerachtigheid van de Nederlandse rege
ring om het uit te stellen.
Daartegénover heeft Nederland dan
de prijs van het uitstel der arbitrage
moeten betalen, wilde men niet voor het
beschamende fiasco komen, dat men in
Benelux eeh wettig ondertekende over-
Namens Z. H. de Paus heeft de Fau-
seiyke Internuntiatuur te Djakarta 4000
rupiah aan de pastoor van Ambon ge
zonden ter leniging van de nood der
bevolking. Van de zijde van de Inter
nuntiatuur is aan Aneta medegedeeld,
dat biykens de jongste berichten uit
Ambon de pastoor, de zusters en broe
ders van de R. K. missie in goede wel
stand verkeren.
Dezer dagen bezorgde de post op het po
litiebureau te Enschede een pakket, inhou
dende bankbiljetten met een totale waarde
van f 2896.50, die naar een ingesloten brief
mededeelde afkomstig waren van een in
braak, welke drie weken geleden was ge
pleegd ten huize van de slager G. W. D.
te Enschede. Uit de inbraak bleek dat de
dief goed op de hoogte moest zijn geweest
van de situatie ten huize van D. Merk
waardig was echter dat een aanzienlijk
bedrag, dat zich eveneens in het geplun
derde geldkistje bevond, niet was aange
roerd. De recherche speurde vergeefs tot
het pakket aan het politiebureau was be
zorgd. De dief deelde in een brief mede,
dat het bijgaande bedrag beslist alles is,
hetgeen hij had meegenomen.
eenkomst ongedaan moest maken, het
geen de Belgen overigens juist uiter
mate naar de zin geweest zou zijn.
Het punt verdient een nadere toelich
ting, omdat men eruit kan leren, dat ook
in dit opzicht de Nederlandse regering
haar huid duur verkocht heeft en de
Belgen weer tot een concessie heeft ge
dwongen, die Nederland nog volstrekt
niet machteloos doet staan. In het oor
spronkelijke protocol van Luxemburg
is bepaald, dat de minimum-prijzen in
gezamenlijk overleg moeten worden
vastgesteld, doch dat men in geval van
gebrek aan overeenstemming tussen de
deskundigen beroep had op de ministers
zelf, die in acht dagen tijds een uit
spraak moesten doen. Faalden ook
die in het bereiken van overeenstem
ming, dan kon arbitrage worden inge
roepen, een bindende scheidsrechterlij
ke uitspraak dus. Doch reeds na het
falen van de ministers en in afwachting
van de arbitrale uitspraak zou het im
porterende land (lees: België) de be
voegdheid hebben om de beschermende
maatregel tegen het product in kwestie
te nemen, die het geboden zou achten,
b.v. de contingentering of algehele stop
zetting van de invoer. Nu ging het ver
der om handhaving van een eenmaal
vastgestelde minimumprijs. Het zou na
melijk kunnen gebeuren, dat er toch een
geïmporteerd product werd verkocht
beneden die prijs, b.v. door frauduleuze
invoer, waarbij men aan de heffingen,
die worden ingesteld ter gelijkmaking
van de prijs, is ontkomen, of eenvoudig
uit dumping-politiek. In zulk een geval
moet er kunnen worden opgetreden en
ook dan was in het nieuwe protocol de
zelfde procedure voorgeschreven.
Ditmaal nu wilde België zonder
meer het recht hebben onder alle om
standigheden, uitsluitend ter eigen be
oordeling staande, de invoer stop te
zetten. Dit heeft Nederland vlak af ge
weigerd, aangezien het hiermee weer
geheel en al aan de willekeur van de
Belgische regering, lees de Boeren
bond, zou zijn overgeleverd. Het voor
stel was zo onredelijk, dat de Belgische
delegatie het ook niet heeft volgehou
den. De regeling, die dan nu gevonden
is, komt op het volgende neer:
(Vervolg op pag. 3)
Ter bevordering van een geleidelijke
leerlingenaanwas, welke op grond van de
geboortecijfers van de jaren na de oorlog
over enkele jaren bij liet lager onderwijs
wordt verwachtacht de minister van O.,
K. en W. zo lezen wij in de Memorie van
Antwoord op de begroting van dat depar
tement een tijdelijke verschuiving van
de toelatingsleeftijd binnen een limiet van
enkele maanden, zowel uit een oogpunt van
een goede schoolorganisatie als op finan
ciële gronden, inderdaad wenselijk. Een
voorstel dienaangaande is thans bij de on
derwijsraad aanhangig.
De nota voor het geheel van onderwijs
voorzieningen hoopt de minister nog in de
loop van het huidige zittingsjaar gereed te
hebben.
De verslechtering in de toestand van
's lands financiën heeft de minister ge
noodzaakt tot enkele wijzigingen in de re-
MAND
jonqiong
Hjf fpnjin.
CHiNE
•KHtfjoc
ijangjm
Pjoktong
S38Ï
NOORD
kopeane.
NOORD KOREA
Jongpjong
r\_/
•Anjo*
«ktsjon
inodoc
Hamhocri
PJONJANG
CHINEZEN
iTsjinnampo
NOORD
BR. GRAAD
Kan
Intijon
TROEPEN
Hamtsjang
Andong
angjot
•TAEJON
Joagdong
Wa«gwan
TAEGOE
Ko*mian
Tijinjo?
#Kwangjoc
So«ntsJon«
geling van het voorbereidend hoger en mid
delbaar onderwijs, waarvan het wetsont
werp nagenoeg gereed was. De nota betref
fende het lager en middelbaar technisch
onderwijs voor jongens kan binnenkort
worden tegemoet gezien. Binnenkort zullen
ook nadere mededelingen volgen over de
decentralisatie van het technisch hoger
onderwijs.
Het ontwerp voor de nieuwe Hoger-
Onderwijswet kan binnen enkele maan
den worden tegemoet gezien.
Het rapport van de tweede commissie-
Holst over de decentralisatie van het
Technisch Hoger Onderwijs kan binnen
kort aan de Kamer, worden voorgelegd.
Volgens de Vaticaanse radio zal mgr.
Beran, de aartsbisschop van Praag, in
Januari aanstaande berecht worden
door een Tsjechoslowaaks Hof. Vijf an
dere bisschoppen, onder wie die van
Brno, Litomerice en Ziin, zouden
waarschynlijk tegelijk met hem terecht
moeten staan.
Een Schots blad heeft brieven ont
vangen, waarvan de schrijvers bewe
ren de kroningssteen uit Westminster
Abbey weggenomen te hebben en
waarby teruggave van de steen aange
boden wordt onder voorwaarde, dat de
steen in Schotland blijft.
Met ingang van X Januari zullen bij be
schiking van de minister van Economische
Zaken de prijzen van industriekolen wor
den verhoogd in verband met stijging van
de prijzen van geïmporteerde kolen.
In verband hiermede is aan de gasbe
drijven toegestaan de kolenprijzenver-
hoging door te berekenen tot ten hoogste
een halve cent per .kubieke meter gas.
In de Nederlandse Staatscourant is af
gekondigd de tweede wijziging van de
prijzenbeschikking pensions 1949. Hierdoor
worden ingaande 6 Januari de pen
siontarieven aan het huidige kostenpeil
van deze bedrijven aangepast.
HcLPT
Verwachting tot Zondagavond:
Meest zwaar bewolkt met plaatse
lijk enige sneeuw. Matige nu en dan
vrij krachtige Zuideiyke tot Zuid-
Oostelijke wind. Bqna overal strenge
tot matige vorst.
Zondag: Zon 8.4816.38 Maan
onder 11.57.
Maandag: Zon 8.4816.38 Maan
0.4612.
Dinsdag: Zon: 8.4816.39 Maan
2.10—12.31.
Nadat Woensdag koude lucht van Po
len uit Nederland begon binnen te drin
gen, zijn ook hier de temperaturen
voortdurend naar beneden gegaan. Vrij
dagochtend vroor het plaatselijk in
Noord-Brabant en Ltmburg 15 graden,
vanmorgen werd daar 16 graden vorst
gemeten.
Intussen begint in vrijwel geheel
West-Europa de luchtdruk te dalen,
hetgeen samenhangt met een depres-
siegebied boven Ierland, dat in Zuid-
Oostelijke richting beweegt. Dit kan
komende dagen dicht langs het
Zuiden van ons land passeren, het
geen de kans op sneeuw doet toene
men.
Als gevolg van de nadering van deze
depressie zal de wind tijdelijk uit Zuid
tot Oost waaien, waardoor de koude in
Midden-Europa aanwezige lucht over
ons land blijft stromen. Na het passe
ren van de depressie kan de wind ver
anderlijk worden en plaatselijk eni^e
tijd uit zee waaien, doch ook de over
de Noordzee aangevoerde lucht heeft
thans een zodanig lage temperatuur,
dat dit slechts dicht bij zee gedurende
korte tijd het kwik tot even boven het
vriespunt kan doen stijgen.
De algemene toestand met vorst blijft
dus voortduren.
Alle voetbal-, handbal-, hockey- en
korfbalwedstrijden, die .voor vandaag en
morgen zijn vastgesteld, gaan niet door
i.v.m. de gesteldheid van de terreinen.
De baan MonnikendamMarken over
de Gouwzee is Vrijdag uitgezet. Het ijs
is goed berijdbaar en reeds zeer velen
maakten de tocht. Op de Gouwzee heeft
een luxe-auto enige tijd rondgereden.
Het veer over de Lek te Schoon
hoven is in verband met de ijsgang
gesloten voor autoverkeer. Er is een
motorboot beschikbaar voor het over
zetten van rijwielen en voetgangers.
De veerboot „Prins Hendrik", die
gistermiddag om tien voor vöf uit Vlis-
singen was vertrokken is eerst des
avonds om kwart voor twaalf in Brgs-
ken s aangekomen.
Het blijkt, dat de boot kort na het
vertrek uit Vlissingen Vrijdagmiddag
voor anker was gegaan op de ree van
Vlissingen. De mist was op dat ogen
blik namelijk zeer dicht. Er bevonden
zich ongeveer tweehonderd tot twee
honderd vijftig personen aan boord en
circa vijf en dertig auto's. De passagiers
werden, toen het wachten langer
duurde dan was vermoed, beziggehou
den door soldaten die op weg naar huis
waren met verlof.
Toen de mist iets was opgetrokken
en de bemanning het anker wilde op
halen bleek dit niet mogelijk. De „pre
sident Wierdsma" spoorde de „Prins
Hendrik" op en via de radio van de
reddingboot werd het hoofdkantoor
van de provinciale stoombootdienst op
de hoogte gebracht van de moeilijkhe
den en werden instructies gevraagd.
Deze werden gegeven en na anderhalf
a twee uur hard werken slaagde de
bemanning van de veerboot er in het
anker te klaren en koers te zetten
naar Breskens.
Vrijdagmiddag is bij een auto-ongeval
te Wogmeer de 56-jarige G. Stapel uit
Sybekarspel om het leven gkomen. De
luxe auto, bestuurd door de heer S.,
waarin nog twee personen uit Sybe
karspel zaten, had een erf te Wogmeer
verlaten, toen de heer S. voor een wiel
rijder moest uitwijken. De auto slipte
en geraakte in een vrij diepe sloot.
Binnen enkele minpten konden de drie
inzittenden uit hun benarde positie
worden bevrijd. De heer S. had zich
blijkbaar het gebeurde zó sterk aange
trokken, dat hij een shock kreeg en
enkele uren later overleed.
Advertentie
BaRTELOORISSTRAAT 20 TEL. 13439
Advertentie
„Tiède Douce" - „New York"
DE MOOISTE FRANSE EN AM ERIK.
LAUWE PERMANENT
Absoluut geschikt voor alle haarsoorten
Haarverven - Blonderen - Kleur-
spoellngen - Amerikaans - France
Jacobijnestraat 13 - Telef. 18 7 31
Nationaal-Intemationaal bekroond
p.f.
(Van een bijzondere medewerker)
Voor de tweede maal in haar bestaan
heeft de Stichting van de Arbeid
zich in een manifest gericht tot
de Nederlandse werkgevers en werkne
mers en daarmede practisch tot het ge
hele Nederlandse volk. Tien namen van
mannen, die niet alleen in de kring,
waaruit zij zijn voortgekomen vertrou
wen genieten, maar vooral ook bij de
leidende figuren der andere maatschap
pelijke groepen, onderschrijven geza
menlijk dit manifest en tonen een grote
eensgezindheid, waar het betreft de zorg
voor het totale welzijn van ons Vader
land,
Het is merkwaardig, dat dit manifest
verschijnt op het moment, dat de eerste
helft van de 20ste eeuw ten einde is.
Dezer dagen werd ons een compliment
gemaakt, omdat we ten einde de wel
dadige invloed van goede sociale organi
saties te bewijzen, niet zoals dit veelal
de gewoonte is al te veel spraken over
de slechte toestanden van 50 en 60 jaar
geleden. Toch kan men er op een mo
ment, als bij het verschijnen van dit
manifest, niet aan ontkomen te denken:
„Wat kan er enorm veel veranderen in
dien de mensen elkander leren verstaan".
En men hoeft dan heus geen 50 jaar
■terug te gaan om vergelijkingen te kun
nen maken. Voor ons ligt het indertijd
zoveel opschudding veroorzaakt hebben
de boekwerk „Om waarheid en recht",
wapen in een zeer onsympathieke strijd
tussen katholieke werkgevers en katho
lieke werknemers en waarbij dus twee
groepen van mensen levend uit eenzelf
de geloofsovertuiging en strevend naar
een gelijk religieus ideaal, diametraal
tegenover elkander stonden. Toen we het
aan een vriend, uit werkgeverskringen,
lieten zien (hij kende dit boek overigens
niet) en deze er even in had gebladerd,
verklaarde hij gedecideerd: „Dit zou
thans niet meer mogelijk zijn. De katho
lieke werkgevers hebben geleerd de band
terug te vinden die bestaat tussen gods
dienst en leven".
Misschien is dit wat al te 'mooi ge
zegd. Nog altijd is de invloed van het
materialisme van een enorme kracht.
Feiten en cijfers kunnen aantonen hoe
funest de invloed van deze meest klas
sieke en meest gevaarlijke ketterij juist
in dit tijdsgewricht is, maar het feit
blijft niettemin, dat het denken der
werkgevers evenals dat van de werk
nemers in het algemeen volkomen is
veTanderd. Bekijk nu nog eens de spot
prenten van Albert Hahn, blader nu nog
eens in de Roskam, lees nog eens in oude
nummers van Voorhoede, Tijd en Cen
trum en ieder weet wat er veranderd
is. Het is een klein kunstje een grote
lijst samen te stellen van de feitelijke
veranderingen, die zich in deze halve
eeuw hebben voltrokken. Vijftig sociale
wetten hebben een ring van beschermen
de maatregelen gelegd om de economisch
zwakkeren en dag in dag uit metselen
onze sociale en politieke voorlieden
verder aan deze stevige muur. Nauw
lettend speuren de binnen deze ring
wonenden zelf naar zwakke plekken en
zelfs naar architectonische onvolkomen
heden. Dientengevolge mag zonder meer
worden vastgesteld, dat Nederland geen
massaal pauperisme meer kent. Ondanks
het feit, dat er nog heel wat wenselijk
heden en noodzakelijkheden tot activi
teit blijven verplichten/
Maar dat alles is voor ons niet het
meest belangrijke. Telkens en
telkens hebben we ons af te
vragen, waardoor het mogelijk werd, dat
in 1950 een wet op de Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisatie ondanks terzake be
staande verschillen van inzicht een
meerderheid in onze wetgevende orga
nen kon vinden. We vinden een ziekte
wet, een ongevallenwet, een wettelijk
geregelde zorg voor de Volksgezondheid
zo gewoon als een fiets. Om dezelfde
zaken werden bij het begin van onze
eeuw sociale idealisten uitgelachen en
weggehoond. De man die zich durfde te
organiseren werd ontslagen, de werk
gever die hetzelfde durfde werd door
zijn collegae practisch buiten de ge
meenschap gesloten en met het deni
grerende woord „idealist" bestempeld.
Wanneer we uit het publiek telkens op
nieuw ongeduldsklanken vernemen ter
zake een noodzakelijke maatregel; als
arbeiders vragen: „waarom komt die of
die maatregel toch niet sneller", als
middenstanders rechtmatige wensen for
muleren en die niet onmiddellijk ver
wezenlijkt zien, als onze boeren er zich
over beklagen, dat ze blijkbaar in ver
schillend opzicht nog niet voldoende
meetellen, dan beroepen wij ens steeds
op de geschiedenis, dan menen we al
tijd weer gerechtigd te zijn, te wijzen
op het feit dat men geschiedenis niet
mag zien in weken en maanden, maar
in decennia en perioden. Want op de
vraag: „Hoe kwam dit alles tot stand?"
is het antwoord: „Hier spreekt een
mentaliteitswijziging, die slechts zeer
geleidelijk zich voltrekken kan." Juist
in dit opzicht spreekt zo overduidelijk
de opleiding van onze intellectuelen.
Onze universiteiten en onze seminaria,
die de eigenlijke leiders van het volk
moeten afleveren, vormen wel haast de
belangrijkste bronnen van waaruit de
gestadige omgroei wordt gevoed. Van
daar immers komen de leraren aan
onze Lycea en Gymnasia, de juridische,
sociale en economische adviseurs van
ons bedrijfsleven, de leiders van onze
journalistiek en indirect de leiders van
onze sociale organisaties. Dit laatste zal
misschien op verzet stuiten bij de auto
didacten onder onze sociale leiders Zij
bezochten immers nooit een universi
teit, zij hadden hun gezond verstand,
hun sterk sociale inslag, hun grote lief
de voor de evenmens en daarmee gin
gen ze aan het werk. Maar spreek met
deze mapnen en vraag hun hoe ze leer
den lopèn op het moeilijke terrein van
het sociale leven en u krijgt vast en ze
ker ten antwoord: „Van die priester,
van die hoogleraar, van die kranten
man, leerde ik mijn gedachten ordenen
en richting geven." Vandaar dat we ge
rechtigd menen te zijn van een indirec
te vorming te mogen spreken.
Moeilijker worden de tijden, ingewik
kelder de problemen, steeds meer inter
nationaal de noodzakelijke oriëntatie
steeds hoger dus stijgen de eisen, die
aan de leiders van het volk mogen en
moeten worden gesteld en daarom is het
goed er aan te denken, dat naast die we
tenschappelijke vorming en leiding, of
liever gezegd nog daarboven uit, dat
andere element blijft torenen: de over
tuiging dat alleen een ordening van
het sociale leven overeenkomstig Gods
bedoelingen de juiste mentaliteit kan
bepalen.
En dit blijft het zorgenpunt bij uit
stek, ook voor de tweede helft der 20ste
eeuw, die naar wij hopen in deze ge
dachte en overtuiging moge worden in
gezet.
