Verlenging dienstplicht is onuitvoerbaar zonder
legering en oefening in Duitsland
Huisvesting, recreatie en industrie met
elkaar in botsing gekomen
CHINEZEN
BERAMEN OP KOREA
GROOT OFFENSIEF
Nog dit jaar inter-geallieerde
oefeningen in Britse zone?
Verschillende problemen moeten met
zorg worden bezien
Margarine duurder?
METEOR-STRAALJAGER STORT
NEER IN EEN SLOTGRACHT
Rapporten van krijgsgevangenen en
waarnemers duiden er op
Nationaal Dam-
monument
Tot hoofd en hart
Huisvesting voor
ouden van dagen
D
GEN.-MAJOOR OPSOMER OVER LANGERE OEFENTIJD
Beschieting
per gramofoon
MINISTER IN 'T VELD VRAAGT RAPPORT OP
KORTE TERMIJN OVER „RANDSTAD HOLLAND
Het weer
Appelstroop goedkoper;
havermout duurder
Geen marechaussee meer
langs de grens?
Ontwerp goedgekeurd
Ned. militairen uit
Indonesië
R0MME CONFEREERT
DONDERDAG 1 MAART 1951
74e JAARCANC No. 25010
ZEER URGENTE KWESTIES ROND DE IJ-MOND
Onzekere toekomst
■boet,
tennis-shorts
Vervanging door douane
overwogen
sim'
Bestuurde? om het
leven gekomen
HET KREMLIN ZIET BEZORGD TOE
Amerikaanse activiteit in het oostelijk
bekken van de Middellandse zee
1SML
DE VERLIEZEN DER
UNO-TROEPEN
2 April is de laatste
vertrokken
Oordeel gevraagd over
ontwerp-program
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphlusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Umuiden: Bonifaciusstr. 27, tel. 5790
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
V/nd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per milfimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRI3S 42 cents per week*
1.82 per maand, f 5.45 per IcwartaaU
Artillerie baant de iveg voor de infanterie tijdens de oefening „Unito", die giste-
r*ft op de Veluwe werd gehouden. Een batterij in stelling, gereed om te vuren.
Gevechtstraining, zo zei gen.-maj.
Opsomer op een gegeven ogenblik in
zijn gesprek met de journalisten, is
moeilijk. Men kan een niet aanwezige
vijand desnoods naar hartelust met
scherp beschieten, de ietwat onplezie
rige sensatie van zelf beschoten te
worden kan men tijdens de- training
nu eenmaal niet realiseren. Toch is
het van belang dat de soldaat ook
enig idee krijgt hoe het is wanneer
onverhoopt het enorme geweld van
v.jandelijke artillerie en tanks boven
zijn hoofd zou losbarsten. Wij trach
ten op het ogenblik daarvoor een
middel te vinden. Wij denken daarbij
aan de ook elders wel gebruikte gra-
mofoonplaten met battle-noise (oor
logsrumoer), die tijdens de oefenin
gen via grote luidsprekersinstallaties
versterkt worden.
(Van onze speciale verslaggever)
Ta een gesprek met een aantal journalisten, onmiddellijk na beëindiging van
oefening Unito, waarvan de lezer elders in dit blad een uitvoerig verslag aan-
treft, heeft de commandant strijdkrachten te velde gen.-maj. H. T. C. Opsomer een
1diermate belangwekkende uiteenzetting gegeven over een aantal zeer actuele en
'ft het middelpunt der belangstelling staande militaire problemen. Uitdrukkelijk
eeft hij daarbij aandacht gevraagd voor het feit, dat de door hem gemaakte
opmerkingen slechts het militair-technisch aspect der problemen betreffen en dat
daarvan derhalve geen politieke en niet tot zijn competentie behorende conclusies
'Pogen worden verbonden.
Welnu, uitgaande van de technische
'hinogelijkheid om in Nederland de le-
kcringscapaciteiten voor militairen nog
Aanmerkelijk uit te breiden, heeft de
Eeneraal verklaard, dat z.i. verlenging
van de dienstplicht tot achttien maan
den a twee jaar niet uitvoerbaar is, tem
ljj in de Britse zone van Duitsland lege-
dngsmogelijkheden voor Nederlandse
Joidaten zouden worden geschapen. Dit
betekent dus, dat, wanneer de regering
tot verlenging van de dienstplicht zou
besluiten ("en een dergelijke beslissing
ligt zeker in de lijn der ontwikkeling -
Red.), dan naar het inzicht van gen.-
maj. Opsomer Nederlandse soldaten
geheel in Duitsland gelegerd en opge
leid zouden moeten worden. Inkwartie
ring bij de burgerij acht hij namelijk
«ngewenst.
Geheel in het algemeen gesproken,
'oonde de generaal zich overigens een
Etoot voorstander van verlenging van
de diensttijd en hij verduidelijkte dit
standpunt door er op te wijzen dat bij
«en dergelijke gang van zaken Neder-
*and na verloop van een jaar constant
een goed geoefende divisie gevechts-
•dare troepen onder de wapenen kon
houden.
Het alsnog onder de wapenen roe-
Pen van de tot dusver volkomen onge
oefende lichtingen 19401944 wees hij
daarentegen als practisch onmogelijk
van de hand. Ook hier speelt het le
geringsprobleem een enorme rol, doch
zelfs al zou dat op welke wijze dan
ook kunnen worden opgelost, dan
nog achtte gen.-maj. Opsomer een
dergelijk plan onuitvoerbaar. Hij deel
de namelijk mede daarvoor zelfs bij
benadering niet voldoende kader te
kunnen leveren, reden waarom hij
ook de dezer dagen op de Partijraads
vergadering van de KVP gedane
suggestie tot training in de avond
uren met de term ..practisch niet te
verwezenlijken" betitelde.
Hij deelde voorts mede met stellig
heid nog dit jaar inter-geallieerde le-
geroefeningen in Duitsland te verwach
ten, waaraan ook Nederland zal deelne
men. Tenminste aldus zeide de gene
raal wanneer niet op politiek terrein
anders wordt beschikt. In legerkringen
wordt dit namelijk ook in het buiten
land algemeen als zeer wenselijk ge
voeld. Ook voor oefeningen van alleen
Nederlandse strijdkrachten, ter sterkte
van een divisie, achtte hij de Britse
zone van Duitsland het aangewezen ter
rein. Hij meende dat het zowel wense
lijk als waarschijnlijk was dat de daar
toe strekkende plannen nog deze zomer
tot uitvoering zouden komtn.
Tenslotte legde de generaal die
zich in het contact met de pers als al
tijd bijzonder openhartig betoonde
een vérklaring af, die met name voor
de Indonesië-veteranen, die dit jaar
voor vierweekse herhalingsoefeningen
moeten opkomen, van groot belang mag
worden geacht. Het is namelijk waar
schijnlijk, dat velen van hen tijdens de
aanstaande herhalingsoefeningen nog
niet over de juiste Amerikaanse wape
nen zullen kunnen beschikken.
De generaal verklaarde nu op een
desbetreffende vraag dat het hem inder
daad althans zeer wenselijk voorkwam
dat deze veteranen na die vierweekse
herhalingsoefening en na de aankomst
van het Amerikaanse materieel opnieuw
eenmaal voor een zeer korte oefening
zouden worden opgeroepen teneinde
zich ook volledig in het practisch ge
bruik dier wapenen te bekwamen. Hij
verbond hieraan de opmerking dat hij
het bovendien in het algemeen juist
achtte wanneer a i 1 e troepen voortaan
ieder jaar voor herhalingsoefeningen
zouden worden opgeroepen.
11
Duidelijker dan uitvoerige betogen het zouden kunnen aantonen, laten kaarten
bij de Rijksdienst voor het Nationale Plan zien hoe ter weerszijden van de IJ-
mond de zwaai wegipnde belangen van huisvesting, industrie en recreatie met
elkaar in botsing komen: voor elk dezer drie elementen (en er kan nog een
vierde aan worden toegevoegd: de waterwinning in de duinen) kan met pijlen
worden aangegeven in welke richting expansie zou dienen plaats te vinden, doch
van welke kant men het ook bekijkt, telkens kruisen deze lijnen elkaar
er in ieder geval rekening mee worden
gehouden, dat in dit gebied het aantal
woningten in de komende vijftien jaar
met ca. 30 pCt. zal moeten worden uit
gebreid. Met het oog op een wat rui
mere bouwwijze moet men rekenen op
uitbreiding van de bebouwde opper
vlakte met bijna 50 pCt. Het zal dus
zaak ziin de verschillende problemen,
die daardoor zullen worden opgeroepen,
met zorg onder ogen te zien. Onder
deze problemen valt b.v. hoe wij staan
tegenover vestiging van ondernemin
gen. die in het Westen niet noodzakelijk
thuis horen. Z.Exc. In 't Veld verklaar
de, dat hij er toe neigde de gemeente
besturen in de „Randstad" voor te
houden, dat een politiek van het aan
trekken van nieuwe industrieën niet
altijd verdienstelijk is.
Dit is de meest acute kwestie bij de
ruimtelijke ordening in het Westen
van ons land; ze staat dan ook met het
probleem van de agglomeratie-Den
Haag, waar de uitbreiding der stad in
conflict komt met de belangen van de
tuinders in het Westland, boven aan
het programma, dat minister In 't Veld
hedenmorgen heeft voorgelegd aan de
„Werkcommissie voor het onderzoek
naar de ontwikkeling van het Westen
des lands", welke commissie, gezien de
urgentie van het onderwerp, de op
dracht heeft gekregen een streven naar
perfectie opzij te schuiven en spoedig
een rapport uit te brengen over de
groeiende problemen van de „Randstad
Holland".
Volgens voorzichtige ramingen moet
Verwachting tot Vrijdagavond:
Droog weer met nu en dan over
drijvende wolkenvelden en weinig
Wind. Vannacht en morgenochtend
°P verschillende plaatsen lichte vorst
en hier en daar mist. Midden op de
dag ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag.
Zon: 7.26—18.30. Maan: 4.48—11.06.
^aar wij vernemen schijnt het niet
Aftger meer mogelijk te zijn de marga-
bneprjjs te handhaven op het huidige
ft'veau. De wereldmarktprijzen van de
*ronds"toffen voor dit belangrijk con-
*u>nptie-artikel zijn dermate gestegen
?At de binnenlandse consumentenprijs
Aarmede in overeenstemming moet
^'orden gebracht.
Wel geeft de regering subsidie op dit
"T'kel en men verwacht, dat de huidige
rWsidie ten dele nog wel enige tijd ge-
dAndhaafd zal blijven, maar een verde-
,.e aanpassing aan de wereldmarktprijs
3" de grondstoffen kon niet meer ver-
beden worden.
In. Gtl z'et 'n bepaalde kringen een op-
?sing in het brengen van twee kwali-
'ten: een goede maar mindere kwali-
v 't. waarop subsidie zal worden gege-
en een eerste kwaliteit, waarop
'nder of geen subsidie zal komen.
Ttgcvolge een regeringsverbod mag
\y b^stroop niet meer in blik geleverd
stro Blikverpakking is voor appel-
°ok niet nodig, daar dit artikel in
bi;jj'erPakking even lang houdbaar
kii| e omschakeling in de verpak-
«aU^ijze heeft een belangrijke prijs-
HeUt 'en gevolge. Kostte 450 gram ap-
t'as i?op 'n blikverpakking 0.58, in
ƒ0.44 °®t dezelfde hoeveelheid thans
va^e regering heeft voorts een gedeelte
ken "«.subsidie op havermout ingetrok-
«ons D't zai tot gevolg hebben, dat de
ftetl|. n:lentenprijs voor havermout bin-
SOo B?rt ongeveer vier cent per pak van
hloutf 01 duurder zal worden. De haver-
«elijjabrikanten kunnen slechts gedeel
de 'ij Sebruik maken van gesubsidieer-
*ij ori r; voor het overige deel zullen
be „.'«"subsidieerde haver in de produc-
idieerde haver in de produc-
«n opnemen.
Aavertantle
Naar het A.N.r. verneemt, wordt er op het
ogenblik nagegaan, in hoeverre de grensbe-
waklngstaak van het wapen der marechaus
see kan worden overgedragen aan douane
ambtenaren. Terzake is nog geen beslissing
genomen.
Zijn de inlichtingen juist, dan wordt er
in legerkringen naar gestreefd een einde te
maken aan de poiitie-taak van de mare
chaussee langs de grens. In het kader van
de defensieopbouw schijnt men een andere
taak voor deze marechaussees op het oog
te hebben.
De geweldige rode leeuw, die het gebouw van de bierbrouwerij Old Lion op de
Zuidelijke oever van de Theems pleegt te sieren, is gistermorgen overgebracht
naar de ingang van het kaartenburean van de Royal Festival Hall ter gelegenheid
van het Festival of Britain. Moet hij voor de tienduizenden buitenlanders die
verwacht worden het symbool zijn van Engelands ongeschokte kracht
De heden geïnstalleerde werkcom
missie, welke onder voorzitterschap
staat van mr. J. Linthorst Homan, heeft
een Technische Werkgroep tot haar
beschikking, waar vertegenwoordigers in
zitten van de Rijksdienst voor het Na
tionale Plan, de provinciale planolo
gische diensten en de gemeentelijke
diensten van stadsontwikkeling.
Van de omvang der problematiek,
waar deze onderzoekers voor komen te
staan, gaat men zich pas goed reken
schap geven, wanneer men zich aller
eerst realiseert, dat de drie provincies
Noord- en Zuid-Holland en Utrecht
bijna de helft der bevolking herbergen
en de twee en vijftig gemeenten die te
zamen de z.g. Randstad Holland vor
men, op zichzelf reeds 36 pCt. (Onder
de Randstad wordt verstaan het gebied,
ongeveer begrensd door Amsterdam,
het Gooi, Utrecht, Gouda, Rotterdam,
Delft, Den Haag, Leiden, Haarlem, Am
sterdam). Het gaat dus om het nog eens
anders te zeggen, bij de drie Westelijke
provincies om rond vijf millioen men
sen en bij de Randstad om drie-kwart
daarvan!
Het is echter zaak aan de toekomst
te denken'. Wanneer men nn weet. dat
de becijferingen van deskundigen uit
wijzen, dat ons land omstreeks 1970
meer zal tellen dan thans, dat daarvan
twee en een half millioen mensen
een a anderhalf millioen in het Westen
terecht zal komen en dat daarvan weer
drie kwart a cn een en een kwart mil
lioen in de Randstad, dan wordt de
toekomst on z'n zachtst gezegd wel
zorgwekkend.
De voornaamste aspecten van het pro
bleem zijn als volgt samen te vatten. Er
is ten eerste de bevolkingsgroei door ge.
boorte-overschotten. maar ook door mi
gratie. Wat deze laatse betreft, valt
vooral Den Haag op, in welke stad. in
tegenstelling tot Amsterdam en Rotter
dam, alleen al door migratie na 1945
meer mensen zijn bijgekomen dan er in
de oorlog waren weggetrokken. Er is
ten tweede de kwestie, dat het overgrote
deel van het onderhavige gebied beneden
de zeespieel ligt met alle moeilijkheden
van dien. Daarbij komt ten derde de
bodemgesteldheid, die op vele plaatsen
te hoge extra kosten voor bouwen en
wegenaanleg vordert. Jen vierde: de be
hoefte van land- en tuinbouw aan goede
grond, welke behoefte bedreigd wordt
door noodzakelijke stadsuitbreidingen,
aanleg van wegen, vliegvelden enz. Ten
vijfde: de strijd tegen de verzilting; het
zout kruipt op onder de „zoetwaterzak"
in de duinen; de watervoorraad in de
duinen wordt reeds tot over de grens
van het toelaatbare aangesproken. Al
leen al in de Haarlemmermeer wordt
door de boezemwateren vijftigduizend
ton chloor uitgeslagen.
Men kan «misschien zo nog tot een „ten
twintigste" en meer doorgaan. Hoe moei
lijk het vraagstuk practisch ligt en hoe
de belangen botsen, wijst het voorbeeld
van de Vinkeveense Plassen uit. Er is
een nieuw watersportcentrum van te
maken voor Amsterdam; ze zouden zijn
uit te baggeren tot twintig meter diepte
voor de zandwinning of droog te leggen
om tuingrond te verkrijgen en alle drie
deze oplossingen zijn even noodzakelijk!
Men mag de werkcommissie en haar
technische groep sterkte toewensen bij
het uitdokteren op korte termijn van
deze moeilijkheden.
Zoals gisteren in een deel van onze
oplage nog kon worden gemeld, is
Woensdagmiddag een Meteor-straaljagei
van de vliegbasis Twenthe boven het
dorpje Boven-Leeuwen (gcm. Wamel)
neergestort. De bestuurder, sergeant
vlieger E. B. Kraayo uit Rotterdam
kwam hierbij om het leven.
Het toestel kwam precies op de rand
van een slotgracht terecht en sloeg daar
een trechter van vijf tot acht meter diep,
die onmiddellijk vol water stroomde
Enorme massa's zware klei werden de
lucht ingeslingerd en vielen neer op een
boerderij, die slechts een vijftal meters
van de gracht af staat. Behalve de wo
ning liepen ook de schuren en stallen
grote schade op. De eigenaar, de we
duwnaar Jeuken en zijn huishoudster
waren thuis toen het toestel omlaag
kwam. Aanvankelijk dachten zij, dat het
huis door bommen getroffen werd. Zij
kregen geen letsel.
De berging van het verongelukte toe
stel zal. naar men schat, zeker een week
in beslag nemen. Om het neergestorte
toestel moet eerst een beschoeiing ge
slagen worden, zodat het grachtwater
US,SR
ROEMENIE
BElGAADO
joego..
SLAVlf
v boeigarue;
'TALIE
Ptrk/n'a bezoek
T/to
Ver go de ring van A me.
rikoome dipfomoten
ZWARTC
STANBQEl
T R U E
ANKARA
V/oo^toeferingtn
ffezoek eon
Fin/etter
SYRif
LL A HO SE zee
CYPRUS
Onder handelingen met
Groot.Brittonnie over
Mo/to en C
Overeenkomst met
Aódouto voor tucht
botes in Ammon
.'TRANS
'jORDANlt
IRAK
AR ABIE
5H26); -
Met steeds groeiende bezorgdheid volgt het Kremlin de opmerkelijke
activiteit, die Amerikaanse diplomaten de laatste tijd ontwikkelen in
het. Oosten van het Middellandse-Zeegebied, waar de V. S. de machts
positie van de Sovjets op ingrijpende wijze dreigen te dwarsbomen.
De politieke situatie in dat deel van de wereldwaar volgens de me
ning van velen de kern van het geschil OostWest berust, is uitermate
gecompliceerd. Koning Abdoellah van Transjordanië heeft om zeer vele
redenen contact opgenomen met Washington en het resultaat hiervan
is, dat de Amerikanen in het Transjordaanse gebied bases zullen aan
leggen voor hun atoom-bommenwerpers, die op dit ogenblik nog de
belangrijkste beveiliging vormen van het Westen. Het bezoek van mi
nister Finletter, Chef van het luchtvaartministerie te Washington, aan
Griekenland en Turkije, heeft in Moskou de vrees doen ontstaan, dat
eerdaags ook een TurksAmerikaans luchtvaartverdrag zal worden
ondertekend. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken be
legde dit keer de regelmatige bijeenkomst van Amerikaanse gezanten
te Istanboel en zond niemand minder dan Mc Ghee, een der knapste
specialisten van minister Acheson, om de vergadering te leiden. Dit
alles en het recente bezoek van Perkins aan maarschalk Tito, en de
onderhandelingen tussen Londen en Washington over het afstaan van
Malta en Cypruf als steunpunten voor de Amerikaanse luchtmacht,
hebben de ongerustheid van de machthebbers in het Kremlin aanmerke
lijk doen toenemen.
Amerikaanse troepen, voorafgegaan door tanks, zijn gisteren 10 km. doorgesto
ten in de Oostelijke flank van de communistische linies in Middcn-Korea. Een
patrouille van de Amerikaanse zevende divisie bereikte een punt, vanwaar zij
Amiding, 47 km. ten Zuiden van de 38ste breedtegraad, kon zien liggen. Dit punt
vormt de meest Noordelijke penetratie van de Amerikaanse troepen aan het
Oostelijk centrale front.
Officieren van de inlichtingendienst der Verenigde Troepen bestuderen momen
tcel rapporten van Chinese krijgsgevangenen, waaruit zou blijken, dat de vijand
deze maand een groot offensief beraamt, waarbij 33 divisies van het derde veld
leger 300.000 man en 1.000 vliegtuigen zouden worden betrokken. Men
hecht aan deze rapporten veel waarde, daar waarnemers concentraties van vij
andelijke troepen hebben waargenomen tussen Seoul en Hungsong.
130 km. ten Noorden van de 38ste breedtegraad hebben intussen de Zuid-Kore-
anen gisteren wederom een eiland aan de Koreaanse Oostkust ter hoogte van
Wonsan bezet. Dit is het vijfde eiland waarop zij de laatste veertien dagen zijn
geland.
De strijdkrachten van de tien landen,
die met de Amerikanen en Zuid-Korea-
n in Korea vechten, hebben tot half
Februari 2813 man aan doden en gewon
den verloren, aldus gisteren gepubliceer
de cijfers van V.N.-vertegenwoordigers
in Korea. Dit getal is ongeveer het
twaalfde deel van de in totaal 35.322
man door deze tien landen in de strijd
gebracht. De totale verliezen van de
Ver. Staten bedragen 49.191 man.
Turkije, welks brigade van 5000 man
internationale roem verwierf, wegens
zeer moedig gedrag, staat aan de top
van de verlieslijst met 948 man. Verhou
dingsgewijs leed het Franse contingent
de zwaarste verliezen, namelijk 374 man
of één derde van 1122 Franse soldaten.
Er zijn drie landen België, Luxem-
bure en Thailand die geen verliezen
te betreuren hebben. De verliezen be
treffen:
Nederland: (700 man onder dienst en
600 man versterkingen onderweg), 24
doden, 2 vermisten, 76 gewonden, totaal
102 maq.
Australië: (1000 man onder dienst)
48 doden. 209 gewonden, 6 vermisten,
2 krijgsgevangenen, totaal 265 man.
Canada: (2600 man onder dienst). Geen
officiële cijfers beschikbaar, daar het
contingent op 21 Februari aan de strijd
deel ging nemen. Frankrijk: (1122 man
onder dienst) 44 doden, 201 gewonden, 3
vermisten, 126 buiten gevecht wegens
ziekte of ongeval, totaal 374 man.
Nieuw-Zeeland: (500 man onder dienst)
2 doden, 1 verdronken, 1 gestorven door
ziekte 3 gewonden, totaal 7 man. Grie
kenland: (1000 man onder dienst) 20
doden, 45 gewonden, 1 vermiste, totaal
66 man. Turkije: (5000 man onder
dienst) 298 doden, 200 vermisten, 450
gewonden totaal 948 man. Engeland:
(22.000 man onder dienst) 145 doden,
422 gewonden, 244 vermisten, 61 krijgs
gevangenen, totaal 872 man.
kan worden weggepompt. Dan zullen
van de zware kleigrond nog ettelijke
kubieke meters verzet moeten worden,
voor de Meteor vrij zal komen te liggen.
Piloot Kraayo werd 24 October 1929
in Eindhoven geboren. 5 October 1948
kwam hij bij de Luchtstrijdkrachten in
dienst en behaalde in Maart 1950 zijn
militair brevet. Op 3 April 1950 werd hij
overgeplaatst naar de Jachtvliegschool
op Twenthe en in October van dat jaar
gedetacheerd bij het 323ste squadron op
hetzelfde vliegveld. Hij was ongehuwd.
De burgemeester van Amsterdam, mr.
Am. J. d'Ailiy, heeft nu van het minis
terie van Onderwijs, Kunsten en We.
tenschappen de mededeling ontvangen
van het besluit, waarbij goedkeuring
wordt gehecht aan het ingezonden ont
werp van een op de Dam te Amsterdam
op te richten nationaal gedenkteken
oorlog en verzet 19401945.
De Nationale Monumenten Commis
sie voor Oorlogsgedenktekens had de
taak voor dit monument in handen ge
legd van een werkcomité, dat onder
voorzitterschap van Amsterdams burge
meester is samengesteld uit: mej. mr
M. A. Teilegen en de heren Mari An-
driessen, prof. dr. W. J. M. A. Assel-
bergs, D. van Beuningen, mr. J. C. W
N. de Bruyn van Melis- en Marieker
ken, Antoon Coolen, Charles Eyck, mr.
G. van Hall, jhr. dr. M. L. van Holthe
tot Echten, A. Komter, Hildo Krop, ir,
J. Leupen. mr. H. P. Linthorst Homan.
mr. H. J. Reinink, jhr. W. J. H. B. Sand-
berg, ir. A. J. van der Steur en H. G.
F. Rietman (secretaris).
Dit comité had zich de medewerking
verzekerd van de beeldhouwer John
Raedecker en de architect J. J. P. Oud
Deze hebben het ontwerp gemaakt, dat
nu officieel is goedgekeurd.
Majoor Mochtar Lubis, woordvoerder
van het Indonesische ministerie van De
fensie, heeft aan Aneta medegedeeld, dat
volgens schema op 2 April de laatste
Nederlandse soldaat Indonesië zal ver
laten en er slechts een Nederlandse mi
litaire missie van 2000 man zal blijven.
2 Maart zullen volgens schema 900 Ne
derlandse militairen en Ambonezen met
tijdelijke K.L.-status met de „Roma" uit
Priok vertrekken. 20 Maart vertrekken
850 man met de „Castel Bianco", 26
Maart 500 met de „Dorsetshire", 2 April
1.642 met de „New Australia" en voorts
1000 met de „Showburn" uit Surabaja.
Met alle schepen vertrekken Nederland
se militairen en Ambonezen met tijdelij
ke K.L.-status. Na 2 April zullen volgens
schema 11.500 Ambonezen nog op af
vloeiing wachten, aldus majoor Lubis.
Hoe feller men ergens voor heeft
moeten strijden, des te meer
waardeert men het j j
1.
(Van een bijzondere medewerker)
e sterke toeneming van de bevol
king stelt het Nederlandse volk
voor problemen van verschillende
aard. Het meest naar voren komt hier
bij het vraagstuk van het onderwijs aan
de steeds talrijker wordende jeugd.
Een ander verschijnsel: dat van de lan
ger wordende gemiddelde levensduur
van de bevolking, roept een probleem in
het leven dat men een tegenhanger kan
noemen van dat van het onderwijs aan
de jeugd, namelijk de zorg voor huis
vesting van de bejaarden.
Prof. van Beusekom heeft, blijkens
een prae-advies voor de Nederlandse
Vereniging voor Maatschappelijk Werk,
aan dit punt een diepgaande studie ge
wijd.
De huisvesting van de bejaarden is
in het verleden altijd beheerst geweest
door de gedachte, dat het werkend deel
van de bevolking in de samenleving de
eerste plaats inneemt en ook behoort in
te nemen. De werkenden alleen produ
ceren; zij en hun gezin hebben recht
op het product van hun arbeid. Wat
daarvan aan de niet-werkenden toevalt,
is liefdadigheid.
Deze philanthropische gedachte heeft
eeuwenlang de vorm van de zorg voor
de bejaarden bepaald. En van deze icerd
verwacht, dat zij voor die zorg hun
erkentelijkheid zouden betuigen door
onderdanigheid en eerbetoon. Zo heeft
ook in ons land de zorg voor de bejaar
den lange tijd het karakter van armen
zorg gehad. Eerst de veranderde sociale
inzichten in de twintigste eeuw hebben
hierin verandering gebracht
Langzamerhand heeft de overtuiging
zich baan gebroken, dat de bevolking
van een land een eenheid vormt en dat
het werkende deel verplicht is. te zor
gen voor het deel. dat noa niet of niet
meer tot werken in staat is.
In dit licht moet het vraagstuk van
de huis'-est'nn van de beiaarden war.
den gezien; het is een onderdeel van de
sociale zorg geworden
Om verschillende redenen is dit vraag
stuk actueel geworden. Meer en meer
wordt bijvoorbeeld ingezien, dat de wo
ningvoorraad passend moet zijn voor de
gehele bevolking. Dus geen woningen
van gemiddelde grootte, maar grote wo
ningen voor het grote en kleine
voor het kleine gezin en spe
ckle woningen voor de bijzondere
vormen van huishoudingen, waartoe ook
de groep der bejaarden behoort.
Daarom zal er in het kader van de
maatregelen tot opheffing van het thans
bestaande grote woningtekort een be
langrijke plaats moeten worden inge
ruimd aan de stichting van behuizingen
voor bejaarden, omdat daarmede een be
langrijke groep kan worden geholpen,
die anders een beroep op de normale
woningmarkt zou moeten doen
Hier komt bij de relatief snelle toene
ming van het aantal bejaarden. De ge
leidelijke veroudering der bevolking en
de verlaging van de leeftijd, waarop
sommige .groepen van arbeid worden
vrijgesteld, hebben geleid tot een aan
zienlijke uitbreiding van het aantal per
se nen. die behoefte hebben aan een ge
specialiseerde huisvesting.
De gemiddelde levensduur van de
Nederlandse bevolking is de laat
ste tientallen jaren aanmerkelijk
gestegen. De verbetering van de toestan
den op hygiënisch en sociaal gebied en
de vooruitgang van de medische we
tenschap hebben het sterftecijfer, dat
een eeuw geleden nog 31 per 1000 inwo
ners bedroeg, geleidelijk doen dalen tot
ongeveer 10 in 1925. tot 8.4 in 1934 en
7.4 in 1948; deze cijfers zijn lager dan
waar ook ter wereld.
Hierdoor is onze bevolking verouderd.
Wijl door de toeneming van het aantal
bejaarden, wier leeftijd aan een natuur
lijke grens gebonden is, in de toekomst
een verhoging van het sterftecijfer te
verwachten is, naderen wij langzamer
hand een evenwichtstoestand. Bij dit
evenwicht zal echter het percentage be
jaarden aanmerkelijk groter zijn dan in
vroegere perioden.
De volgende cijfers spreken voor zich
zelf. In 1930 telde Nederland 7.935.565
inwoners, waarvan er 491.918 65 jaar of
ouder waren. In 1949 was het aantal in
woners gestegen tot 9.884.415 of met
bijna 25 pCt.. doch het aantal personen
van 65 jaar of ouder nam toe tot 751.066,
of met 53 pCt.!
En deze ontwikkeling zal zich nog
verder doorzetten en men verwacht dat
in I960 ruim 900.000 inwoners van ons
land 65 jaar of ouder zullen zijn, waar
van 550.000 inwoners 70 jaar en ouder.
In het licht van deze cijfers is het dui
delijk, dat de huisvesting van de be
jaarden een integrerend deel vormt van
het vraagstuk van de oplossing van het
woningprobleem in Nederland. Hierover
in een volgend artikel.
Prof. mr. C. P. M. Romme. die van
H. M. de Koningin de opdracht heeft
ontvangen te informeren welke mo
gelijkheden er zqn tot de vorming
van een kabinet, heeft de dag van gis
teren besteed aan het bestuderen van
stukken.
Prof. Romme heeft hierin aanlei
ding gevonden om de ministers Drees,
Lieftinck, Van den Brink en Mansholt
uit te nodigen voor een informatieve
bespreking over verschillende zake
lijke punten, welke bespreking Woens
dagavond is gehouden.
Hedenmorgen heeft prof. Romme een
gezamenlijke bespreking gehad met de
fractieleiders en waarnemende fractie
leiders de heren Oud, Schouten, Tila-
nus, Burger en Mag. Stokman.
Hiermede is de heer Romme begon
nen met zijn eigenlijk onderzoek
naar de mogelijkheden van het
tot stand komen van een kabi
net. Mede dank zij de arbeid
van de hem voorafgegane informateur,
mr. D. U. Stikker, en de formateurs dr.
W. Drees en mr. J. R. H. van Schaik
en mr. M. P. L. Steenberghe, was prof.
Romme in staat, in de besprekingen
van heden aan de fractieleiders een
ontwerp-program ter hand te stellen,
waaromtrent hij, na eventuele nadere
besprekingen met ieder hunner, hun
oordeel heeft gevraagd
Wegens de strenge Indonesische bepa
lingen voor toelating tot Indonesisch
gebied zal het luxe s.s. „Caronia" van de
Cunard-Line op zijn wereldreis Bali niet
aandoen. Een Indonesisch woordvoerder
te Singapore Heeft medegedeeld, dat het
jammer was, dat de rijke passagiers
Bali op hun tocht moesten missen, doch
bij de nieuwe bepalingen was het voor
toeristen moeilijk op korte termijn op
Bali aan land te gaan.
