Op bedrijfsleven rust de zware plicht zijn
bijdrage in het landsbelang te leveren
Groots défilé besluit de oefening
Crescendo
JONGE VROUW MET EEN MES
DOODGESTOKEN
m
Eventuele extra winsten dienen aan
de gemeenschap toe te vallen
Lichting 1949-11
eerder met verlof
f?
WAAROM GEEN A.R. IN HET KABINET?
Moordenaar verwondt ook zich zelf
en springt in de Amstel
Tot hoofd en hart
WAT DE BOLLENSTREEK STRAKS BIEDT
Het weer
Götzen staatssecretaris
Crisis in de
volkshuisvesting
r. v
Verklaring der vier werkgeversorganisaties
PRODUCTIEVERHOGING EN CONSUMPTIE
BEPERKING NOODZAKELIJK
Betalingsbalans moet
sluiten
Mededelingen bij koffiepotten
op waxine-licht
Met scherp beschoten
Zesduizend man paraderen voorH.M. de Koningin,
prins Bernhard en luit.-generaal Hasselman
Grote aanval op
Putten
1®
SCHOUTEN LICHT ZIJN STANDPUNT TOE
Voorzitter A.R.-Kamerfractie wenste twee
politiek en parlementair ervaren ministers
Nieuw-Guinea en Antwerpen—
Rijnverbinding punten van
voorbehoud
J
Mr. W. v. d. GRINTEN
w riUKKlo oefoteifcu owj!
V.N. toch naar
Parijs?
yRIJDAG 16 MAART 1951
74e JAARGANG No. 25023
Incident bij Crescendo
ftthuta
VLIEGTUIGEN EN ZWARE TANKS EVENEENS IN ACTIE
99
99
MILITAIRE PETTEN
WEER ALS VROEGER
Van Uniezaken en Over
zeese Rijksdelen
Gaat heen als Staats
secretaris
I FALCON REGENKLEDING
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Umuiden: Bonifaciusstr. 27, tel. 5790
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds 21544
Directeur: J. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 42 cents per week,
f 1.82 per maand, f 5.45 per kwartaal.
De Centrale Werkgeversorganisaties hebben naar aanleiding van de economische
situatie van ons land de volgende verklaring afgelegd:
„De zich toespitsende internationale tegenstellingen hebben ons land voor de
zware taak geplaatst om als lid van het Noord-Atlantisch Pact een bijdrage tc
leveren voor de opbouw van een gezamenlijke verdediging. Van de gehele Neder
landse samenleving zal daarvoor een uiterste inspanning worden gevergd. Met
de hiermee samenhangende problemen hebben de vier verbonden van werkge
vers, te weten het Verbond van Nederlandse Werkgevers, het Centraal Sociaal
Werkgevers Verbond, het R. K. Verbond van Werkgevers-Vakverenigingen en
het Verbond van Protestants-Christelijke Werkgevers in Nederland zich in de
afgelopen weken diepgaand bezig gehouden. Zij zijn daarbij tot de conclusie ge
komen, dat op het bedrijfsleven de zware plicht rust om onder de huidige moei
lijke en wellicht in de toekomst nog moeilijker omstandigheden zijn bijdrage in
het landsbelang te leveren.
teit moeten worden gestreefd. In de ge
geven omstandigheden is dit echter on
voldoende om de moeilijkheden te bo
ven te komen. Het middel, dat op korte
termijn in belangrijke mate daartoe
kan bijdragen, is een algemene con
sumptiebeperking. Daarnaast mag wor
den aangenomen, dat de investeringen
zich, door de zich wijzigende omstan
digheden, eveneens op een lager niveau
zullen bewegen, hoezeer dit met het oog
op de toekomstige werkgelegenheid is
te betreuren.
Ongetwijfeld zal een consumptiebe
perking, veroorzaakt door een stijging
van de prijzen, en een daarbij achter-,
blijven van de inkomens, spanningen te
weeg brengen, die alleen kunnen wor
den gedragen, indien in alle lagen van
de bevolking het besef leeft, dat er in
derdaad door allen offers worden ge
bracht om onze bestaansmogelijkheid
te handhaven.
In dit verband behoort naar de me
ning van de verbonden een consumptie
beperking mede in te houden een sterke
Een ernstig probleem, waarvoor ons
volk zich in de laatste jaren ziet ge
steld, is het tekort op de betalingsba
lans. Met de mogelijkheid dient reke
ning te worden gehouden, dat door de
stijging van de wereldmarktprijzen, en
het tengevolge daarvan ongunstiger
worden van de ruilvoet, dit tekort gro
ter wordt. Onder deze op zichzelf reeds
moeilijke omstandigheden wordt van ons
volk ten behoeve van de defensie een
aanzienlijke extra krachtsinspanning
gevraagd.
Desondanks zal een sluitende beta
lingsbalans moeten worden bereikt om
een catastrophale daling van het levens
peil en een omvangrijke werkloosheid
in de naaste toekomst te voorkomen.
Hiervoor zal bij voortduring naar een
verdere opvoering van de productivi-
Overladen met communique's, kleurige folders, dienstregelingen van trein, tram
en boot, met cijfers, verkeerspuzzles en voorspellingen, verlieten we gistermiddag
de „Keukenhof" te Lisse, waar de jaarlijkse persconferentie ter voorbereiding
van het bloembollenseizoen zijn einde vond, nadat in Warmond één van de zeven
s"er^emeesters, die stonden opgesteld om de koningin der aarde te begroeten, een
k0f<-:Se yede had uitgesproken. Het was daar gezellig in Meerrust, waar de stenen
voo ten pruttelden op waxine-lichtjes, die bij het donker worden van de zaal
v "r def vertonen van de nieuwste bollen-kleurenfilms .noodden tot het zingen
an Kerstliedjes. Het was er koud genoeg voor, maar woord en beeld deden ons
ai spoedig- geloven in de komende lente
Het tragische van onze jaarlijkse mis
sie is, dat wij naar de bollenstreek wor
den geroepen als er nog niets te zien
is, omdat u moet weten wat er te zien
zal zijn als er wat te zien is. Wij wor
den langs de bollenvelden gereden met
de mededeling, dat het tempo waarme
de wij van het ene dorp naar het an
dere trekken, over enkele weken niet
meer zo hoog zal zijn, omdat dan de
bolbloemen bloeien en iedereen met
iedereen komt kijken.
En om nu met een positieve mede
deling te komen: met Pasen zal in de
grote nieuwe kas op Keukenhof een
keur pronken van hyacinten en tulpen
en als de weergoden een beetje mee
werken. zal op het vrije veld en in de
tuin van Treslong te Hillegom ook al
een en ander te genieten zijn. Keuken
hof gaat 20 Maart open en Treslong vier
dagen later.
Over de permanente tentoonstelling
in het onvolprezen Lissese bos schreven
Wij enkele weken geleden, zodat w;j
kunnen volstaan met u te melden, dat
de demonstrat'etuin te Hillegom met
ruim 600 soerten bollen beplant is.
In alle dorpen van de bollenstreek
zullen parken, lanen en plantsoenen met
duizenden bloemen gesierd zijn; de win
kelstraten zullen er feestelijk uit zien
en allerlei attracties worden de bezoe
ker bereid. In de week van het bloe
mencorso, dat op 21 April wordt gehou
den, zullen overal de mozaïeken weer
de aandacht trekken. Zaterdag 28 April
Wordt in Hillegom een kinderbloemen
corso gehouden, vertrek van de Pas-
foorslaan om 2 uur; Woensdag 25 April
in Noordwijk, waartoe nadere berichten
zullen volgen. In deze badplaats wordt
het hoogtepunt van de feestelijkheden
gecombineerd met de aankomst van de
deelnemers aan dc tulpenrallye.
Op Hemelvaartsdag moet u in Noord-
Wijkerhout gaan kijken naar de „bloem-
'ietsenrallye" en als u er dan toch bent
kunt u tegelijkertijd deelnemen aan een
hloemen-bridge-drive.
Sassenheim spookt weer iets uit met
(Van onze speciale verslaggever)
Tijdens de laatste grote aanval van
de blauwe troepen heeft zich gisteren
'n de buurt van Voorthuizen een ern-
süg incident voorgedaan. Geconstateerd
[s namelijk, dat tegen de meest sterke
bevelen in een met scherp geladen ge-
cer is afgevuurd, waardoor een man
,^an de aanvallende blauwe troepen een
'chte verwonding heeft opgelopen.
!~Ver de toedracht van deze zaak kon
r^n ons vooralsnog niet inlichten, doch
werd namens de commandant
riJdkrachten te velde medegedeeld,
3at onmiddellijk door de hoofdhulplei-
er en de marechaussee een ernstig on-
dei
v rzoek is ingesteld, dat men grote
L°°rtvarenheid wordt voortgezet. In de
hurt van Putten heeft zich gisteren bo-
e|}dien nog efn tweede incident voor-
cdaan. Tijdens de gevechtsactie, die ai-
^aar in de loop van de morgen ont
snelde, is een der militairen vrij ern-
i. g in de rug verwond. Het slachtoffer
r. „verg:
in Amersfoort. Tegen de avond
v_ - Worden medegedeeld, dat het le-
jjsRevaar was geweken,
j totale aantal gewonden, dat de
'jHing Crescendo geëist heeft, is hier
af6 gestegen tot zes.
Jacoba van Beieren, maar er hangt nog
een geheimzinnige sluier om de plannen
met deze jonkvrouwe. Bij deze onthul
lingen moeten we het dan ditmaal la
ten, omdat u straks, als de bollen bloei
en, toch niet meer zoudt weten wanneer
er extra treinen lopen, hoe laat de boot
van Haarlem naar Keukenhof vertrekt
en hoe gemakkelijk het u de N.Z.H,
maakt. Wij weten het, maar zijn zui
nig met ons nieuws.
verlaging van dat verbruik, dat in dc
huidige omstandigheden als weelde
moet worden beschouwd. De onderne
merswereld is bereid een uiterste in
spanning te leveren om aan de verhoog
de eisen, die aan dc productie worden
gesteld, te voldoen.
Het is naar de mening der ver
bonden zeker vereist, dat eventuele
extra winsten, die als gevolg van
deze vergrote inspanning in som
mige delen van het bedrijfsleven
mochten worden behaald, voor zo
ver zulke winsten reëel zijn. aan de
gemeenschap ten goede dienen te
komen.
De Nederlandse ondernemerswereld
heeft er bij haar bespreking van boven
genoemde problemen naar gestreefd zich
ernstig te realiseren, dat de offers, die
het Nederlandse volk zich in de huidige
noodtoestand dient te getroosten, gelij
kelijk verdeeld moeten worden over
de verschillende lagen van de bevol
king. Zij is er zich van bewust, dat het
Nederlandse bedrijfsleven ten volle
zijn deel zal hebben te dragen in de
verhoogde lasten, die op ons volk zullen
drukken".
Honderden Parijse studenten hebben gisteren een sitdown-staking gehouden uit
protest tegen het regeringsbesluit, waarbij de subsidie van 3 millioen gulden
voor de studentensanatoria werdingetrokken. De weg bij het Pantheon werd
door de studenten volledig geblokkeerd.
(Van onze speciale verslaggever)
De oefening Crescendo is voorbij. Vannacht om twaalf uur zijn de met zoveel
ernst en verve gespeelde vijandelijkheden tussen beide strijdmachten plotseling
geëindigd. Rood en blauw hebben zich de schoensmeer van het gezibht gewassen
en vanmiddag om drie uur hebben alle deelnemende troepen aan de Doomse
Grindweg nabij Amersfoort gedefileerd voor H. M. de Koningin, Z. K. H. Prins
Bernhard en de chef van de Generale Staf It.-gen. Hasselman. Het was het
grootste en meest omvattende défilé, dat Nederland na de oorlog gekend heeft.
Er werd aan deelgenomen door zesduizend man infanterietroepen, door een
vlucht van 101 Meteors, Spitfires en Harvards, terwijl het imposante schouwspel,
dat bijkans anderhalf uur duurde, werd besloten met de opmars van niet minder
dan 80 zware tanks.
Verwachting tot Zaterdagavond:
Veel bewolking met op vele plaat
sen enige regen of motregen. Zwakke
tot matige, later vrij krachtige wind
hoofdzakelijk tussen Zuid-Oost en
Zuid-West. Hogere temperaturen,
vooral in de nacht en ochtend.
Zon: 6.53—18.46; Maan: 11.25—4.45.
Als blijk van waardering voor de bij
de oefening „Crescendo" getoonde toe
wijding en ijver zal de lichting 1949 II
22 Maart met groot verlof gaan in plaats
van op 1 April, aldus in een dagorder
van gen. majoor A. T. C. Opsomer, de
commandant strijdkrachten te velde.
Deze dagorder is voor de aanvang van
het défilé voor de Koningin en Prins
Bernhard voorgelezen aan alle troepen,
die aan de oefening „Crescendo" hebbel,
deelgenomen.
Binnenkort is een legerorder te ver
wachten, waarbij het invoeren van de
nieuwe onderscheidingstekenen op mi
litaire petten tot nader order wordt op
geschort. Na het verschijnen dezer thans
aangekondigde legerorder zullen dus de
onlangs ingevoerde onderscheidingste
kenen niet meer mogen worden gedra
gen.
Crescendo d.w.z. de eerste oefening
Crescendo behoort hiermede tot het
verleden. Drie dagen lang hebben ruim
zesduizend man op de nu eens zonnige
dan weer stormachtige Veluwe gelegerd
en als wij hun stemming mogen meten
naar het enthousiasme waarmee zij gis
teren aan de laatste aanval op Putten
deelnamen, dan moeten wij zeggen dat
zij prima was. Want, mijn hemel, het is
daar gisteren heet toegegaan. Het leek
zo nu en dan compleet een echte oorlog
en er werd door allen geschoten en ge
vochten met een entrain als gold het de
eerste en niet de laatste grote oefening
van deze toch bijzonder zwaar bezochte
lichting. Om nu de chronologische volg
orde te handhaven.
De jeugd heeft grote belangstelling voor het anti-tankwapen.
Het feest begon in de nacht van
Woensdag op Donderdag rond een uur
of vier. Toen namelijk trok er weer
zo'n ondertussen berucht geworden
rood overvalscommando op uit met het
stellige voornemen de commandopost
van de blauwe regimentsgevechtsgroep
van de aarde weg te vagen. Misschien
wie weet zou dit ook wel gelukt
zijn ware niet juist op dat ogenblik
een scheidsrechter-jeep met volle
lichten aan de commandopost binnen
gereden. Die jeep bescheen de eerste
aanvallers, de wacht werd daardoor
juist nog op het allerlaatste ogenblik
gealarmeerd en zo ging de kostelijke
kans teloor.
Verder bleef het de gehele nacht een
beetje rumoerig. Gevechtsactiviteit hier
en gevechtsactiviteit daar. Tot om acht
uur gistermorgen de grote aanval op
Putten losbrak.
Het 44ste verkenningseskadron wist
zich in no time een weg te banen tot
de rand van het historische dorp Putten
en daar brak toen zo rond een uur of
tien een oorlogje uit zo furieus, dat
menig ingezetene van Putten, na even
nieuwsgierig op straat te zijn verschenen,
zich hals over kop weer in de veilige be
slotenheid van zijn woning terugtrok.
Er werd geschoten en geknald en beide
partijen vertoonden een geladenheid, die
zo nu en dan bijna angstaanjagend ivas.
Blauw wilde met alle geweld oprukken
en rood dacht er niet over ook maar een
meter grond zonder noodzaak prijs te
geven. Zodat er daverende straatgevech
ten ontstonden, waartussen door overi
gens enige Leger des Heilssoldaten on
verdroten voortgingen met een collecte:
voor een betere toekomst.
Tenslotte moest rood natuurlijk, zo was
het bepaald, voor de drievoudige blauwe
overmacht wijken. Maar het moet deze
dappere knapen toch wel een zeer bij
zondere voldoening zijn geweest dat de
blauwe commandant na de oefening
ruiterlijk erkende: wij hebben Putten
veroverd, maar de scheidsrechters heb
ben ons eigenlijk te spoedig de over
winning gegund.
Voor de centrale A.R. kiesvereni
ging te Rotterdam heeft de voorzitter
van de A.R. Tweede-Kamerfractie, dr.
J. 'Schouten, Donderdagavond gespro
ken over het onderwerp: „Waarom geen
A.R. in het kabinet?" en als begin van
de moeilijkheden met prof. Romme
genoemd spreker's eis, dat de beide op
te nemen A.R.-ministers politiek en
parlementair ervaren personen zouden
moeten zijn.
De heer Schouten sprak over de po
gingen van de (in) formateurs en deelde
mede, dat hij aan mr. Steenberghe de
door hem gevraagde steun niet had
kunnen verlenen. De reden tot die wei
gering lag in de samenstelling en het
karakter van het voorgenomen kabinet
en de plaats, welke mr. Steenberghe de
A.R. daarin wilde toekennen. Zij houdt
verder verband met de zeer beknopte
inhoud van het opgestelde kabinetspro-
gram, waarin belangrijke vragen z.i.
geen beantwoording vonden. Dr. Schou
ten had ten overstaan van prof. Romme
op een tweetal punten voorbehoud ge
maakt. n.l. ten aanzien van de kwestie-
Nieuw-Guinea en van een nieuwe
Antwerpen-Rijnverbinding. Tegen be
vriezing van de kwestie-Nieuw-Guinea
verklaarde spr. geen bezwaar te hebben,
want dan wordt de Nederlandse souve-
reiniteit gehandhaafd. Er moet z.i. dan
echter vaststaan, dat het bestuur van en
het beheer over Nieuw-Guinea voort
gang vinden en alle mogelijke maatre
gelen worden genomen met inbegrip
van defensiemaatregelen om te zor
gen, dat bestuur en beheer effectief kun
nen werken. Terecht of ten onrechte
nemen sommigen aan, dat binnen niet al
te lange tijd Indonesische infiltratie op
Nieuw-Guinea zal plaats hebben met
behulp van geregelde of ongeregelde
troepen. Mocht zo'n omstandigheid zich
voordoen, dan zal Nederland naar de
mening van dr. Schouten verplicht zijn
door middel van defensiemaatregelen te
voorkomen, dat een dergelijke infiltratie
kans van slagen heeft.
Er dient volgens spr. rekening mee
te worden gehouden, dat van Indone
sische of andere zijde iets zal kun
nen worden gezegd of gedaan, waar
door de bevriezing niet bestendigd
kan worden en de zaak opnieuw in
behandeling moet worden gebracht.
Een belangrijke vraag is dan wat er
dan geschieden gaat en welk stand
punt het nieuwe kabinet dan zal in
nemen. In dit verband heeft spr. ge
meend onder de aandacht te moeten
brengen, dat de A.R. vrij zouden zijn
om overeenkomstig hun bekende
standpunt te handelen en bij onenig
heid de A.R.-ministers uit het kabi
net zouden moeten kunnen treden,
indien zij dat wensten.
Ten aanzien van een nieuwe Antwer
pen-Rijnverbinding schijnt het zo te
zijn. zei dr. Schouten, dat zowel het ont
werpprogram van mr. Steenberghe als
dat van mr. Romme daaromtrent een
passage bevat. Als de Nederlandse re
gering meent, zo ging spr. verder, op dit
punt tot een verklaring te moeten ko
men, dan mag deze niets bevatten, wat
aan de Belgen in het algemeen het recht
zou geven aan te nemen, dat de Nedèr-
landse regering geen bezwaren tegen de
aanleg zou hebben. Zulk een verklaring
achtte spr. praematuur en niet oppor
tuun. Ook ten aanzien hiervan wilden
de A.R. hun vrijheid van handelen be
houden.
De A. R. zouden in Romme's kabinet
dc departementen van Oorlog en Mari
ne en van Verkeer en Waterstaat krij
gen. Uitgaande van de overweging, dat
er wel negen of tien demissionnaire mi
nisters zouden terugkeren en het kabi
net op korte termijn diep ingrijpende
beslissingen zou moeten nemen, is spr.
tot de conclusie gekomen dat medewer
king slechts zou kunnen worden ver
leend, wanneer aan A. R.-ministers werd
gedacht, die politiek en parlementair
ervaren zouden zijn. Op dit punt, zei
spr., zijn de moeilijkheden ontstaan.
Prof. Romme kende aan de betekenis
ervan vergelijkenderwijs zo geringe
waarde toe, dat hij meende dit punt niet
te mogen laten wegen. Dr. Schouten
heeft toen verklaard er een conditio
sine qua non van de moeten maken.
In zijn functie van Inspecteur-Generaal der Koninklijke Landmacht heeft Z. K.
H. Prins Bernhard Donderdag een bezoek aan het „front" gebracht, waar hij de
verschillende legeronderdelen, die bij de oefening betrokken zijn, bezocht. Op een
stafkaart worden de krijgsverrichtingen nagegaan; links naast Z. K. H. (met don
kere bril, gedeeltelijk zichtbaar) generaal-majoor A. T. C. Opsomer, Comm.
Strijdkrachten te Velde.
Donderdagavond omstreeks tien uur is
een bijna 18-jarig meisje in het Achter-
Oosteinde. een nauw straatje tussen de
Sarphatikade en de Sarphatistraat te
Amsterdam, doodgestoken. De 21-jarige
dader trachtte daarna zelfmoord te
plegen, door zich met zijn mes ver
wondingen toe te brengen. Vervolgens
sprong hij in het water van de Amstel.
Enkele wachtmeesters hebben hem uit
het water gehaald. Zijn toestand is niet
levensgevaarlijk.
Een agent van politie die in de omge
ving van de Sarphatibrug surveilleerde
werd omstreeks tien uur aangesproken
door een burger, die hem mededeelde,
dat hij een vrouw had horen gillen en
een man snel in de richting van de Am
stel had zien lopen. De agent vroeg de
burger onmiddellijk op het gegil af te
gaan en zétte zelf de achtervolging van
de man in. Bij de Amstel gekomen zag
hij een man op ongeveer l>/2 meter
afstand van de wallekant in het daar
zeer ondiepe water staan. Hij trachtte"
hem te bewegen naar de wal le komen,
maar in plaats van dat te doen, stak de
man zijn hoofd onder water. De agent
is toen snel naar het bureau van de
Rijkspolitie te water aan de Sarphati
kade gegaan en teruggekomen met en
kele wachtmeesters. Gezamenlijk heeft
men de man uit het water gehaald. Hij
bleek bewusteloos en verwond aan de
polsen en borst.
Inmiddels was de GG en GD gewaar
schuwd en met bekwame spoed is de
nog onbekende man naar het O.L.Vrou-
wegasthuis vervoerd, waar werd gecon
stateerd, dat hij met een mes getracht
had zijn polsen door te snijden en dat
hij zichzelf een ernstige Wond in de hart
streek had toegebracht. De man kon nog
niet gehoord worden.
Intussen had men in het Achter-Oost
einde een jonge vrouw op de grond lig
gend aangetroffen. Zij was deerlijk
verwond met een mes en gaf de geest
De mensen hennen elkaar zo
goed en zich zelf zo slecht
voor het mogelijk was iets voor haar te
doen. Het stoffelijk overschot van de
vrouw is eveneens naar het O.L. Vrou
wegasthuis overgebracht. Het wordt
aannemelijk geacht, dat jalouzie het mo
tief van dit drama is geweest.
Naar wij vernemen zal de gewezen
minister zonder portefeuille L. Götzen,
optreden als Staatssecretaris van het
ministerie voor Uniezaken en Overzeese
Rijksdelen. De heer Götzen is vandaag
reeds door de Koningin beëdigd.
De Staatscourant van Donderdag be
vat het officiële bericht over de wijzi
gingen in het kabinet. Hieruit blijkt, dat
de Staatssecretarissen mr. Blom, mr.
Cals, mr. Van Rhijn en dr. Muntendam
in functie blijven. Verder is op de meest
eervolle wijze ontslag verleend aan: mr.
J. R. H. van Schaik, als minister zonder
portefeuille; mr. A. A. M. Struycken,
als minister van Justitie; mr. H. L.
s'Jacob, als minister van Oorlog en mi
nister van Marine; mr. D. G. W. Spit
zen, als minister van Verkeer en Water
staat; L. Götzen. als minister zonder
portefeuille; mr. W. C. L. van der Grin
ten, als staatssecretaris van Economi
sche Zaken, met dankbetuiging voor de
vele en gewichtige diensten, ook onder
zeer moeilijke omstandigheden aan ons
en het Koninkrijk bewezen.
Het curatorium der Katholieke Econo
mische Hogeschool heeft mr. v. d. Grin
ten benoemd tot gewoon hoogleraar in
het burgerlijk en handelsrecht.
(Van een medewerker)
Er kan op dit ogenblik gesproken
worden van een crisis in de volks
huisvesting. De minister van We
deropbouw en Volkshuisvesting heeft
een bouwstop afgekondigd, doch ook
zonder die maatregel zou de aanbouw
van woningen met rijkssteun tot stil
stand zijn gekomen. Twee factoren zijn
daarvan de oorzaak. Ten eerste de sterk
toegenomen bouwkosten. Op de nog
steeds omhoog lopende prijzen van de
bouwmaterialen valt geen peil meer te
trekken. Het hieraan verbonden risico
moet de aannemer in zijn aanneemsom
calculeren, evenals het risico van stag
natie van het werk door een niet ver
zekerde aanvoer der materialen. Het
gevolg hiervan is, dat de bouwkosten
var: arbeiderswoningen, usslke een jaar
geleden geleidelijk tot beneden ƒ33 per
m3 waren gedaald, thans tot bijna
50.per m3 zijn gestegen. De huren
voor nieuwe woningen mogen 30 pet.
liggen boven het peil van 1940; ver
hoging van dit percentage is practisch
niet mogelijk. Het gevolg van de hoge
bouwkosten is dus vergroting van het
exploitatietekort, dat door het rijk
moet worden gedekt. Bij het bepalen
van die bijdragen volgt het rijk echter
een gedragslijn welke tegengesteld is
aan die van het beeld dat de bouw
kosten vertonen: Middels herhaalde
wijziging van de terzake geldende re
geling is de rijksbijdrage in het exploi-
tie-tekort in ongeveer een jaar tijds
verminderd van 390.tot 200.
per woning per jaar.
Zelfs een leek kan uit het voren
staande de. conclusie trekken, dat het
met de volkswoningbouw volledig
spaak moet lopen.
In de kringen van hen die bij de volks
huisvesting betrokken zijn heerst grote
ongerustheid. Men constateert daar
niet zonder bezorgdheid, dat het wo-
ningbouwbeleid der regering meer en
meer door financiële overwegingen
wordt beheerst; dat niet de minister
van Wederopbouw en Volkshuisvesting,
maar zijn ambtgenoot van Financiën
het laatste woord spreekt over de om
vang van het woningbouw-programma.
Men vraagt zich af of de regering een
honger naar werk bij de aannemers en
een werkloosheid onder de bouwvak
arbeiders wil verwekken en anderzijds
de bestuurders van de woningbouwver
enigingen murw wil maken om de
bouwplannen te versoberen tot het mi
nimum dat nodig is om nog van wo
ningen te kunnen spreken. Zal men
met die middelen een verlaging van de
bouwkosten willen forceren? Of wil
men door een stagnatie in de bouwbe-
drijvigheid het onmogelijk maken, het
voor 1951 voor die sector geressorteer
de bedrag aan investeringen geheel te
besteden? Hoe het ook zij, de crisis in
de' volkshuisvesting verdient de aan
dacht van het gehele Nederlandse volk.
Wij besluiten met de volgende nood
kreet, opgenomen in het jongste num
mer van het Tijdschrift voor Volkshuis
vesting en Stedebouw:
De verzwaring van de militaire las
ten. die Nederland te dragen
heeft, stelt de regering voor de
taak een nieuw evenwicht te zoeken
in de verdeling van ons nationale in
komen. Het is waarschijnlijk, dat dit
vraagstuk bij de opstelling van het pro
gramma, dat- als grondslag voor het
nieuwe kabinet moet dienen, een cen
trale plaats inneemt. Zal het bedrag
van meer dan 500 millioen, dat ter uit
voering van het woningbouw-program
ma voor dit jaar als investering nodig'
is ongeschonden uit de strijd te voor
schijn komen? Het is niet uitgesloten
dat er aanslagen op worden beraamd.
Aan alle zijden klinken dreigende eisen,
tot voortzetting van de investering in
de economische sector, tot behoud van
het peil van de consumptie. Wij willen
hier met de grootste nadruk stellen dat
inkrimping van het woningbouw-pro
gramma een maatschappelijke ramp
zou zijn. Er mag geen woning en geen
cent af. Dit is geen bewering, die voort
komt uit een naïef specialisme, uit over
schatting van een eng belang, met ver
waarlozing van het geheel. Integendeel,
juist bij een beschouwing, die de soci
aal-economische toestand van ons land
als geheel overziet, spreekt de nood
zaak van een onverzwakte voortzetting
van de woningbouw het sterkst.
Wij hebben de oorlog nu bijna zes
jaar achter ons en hebben in dat tijd
vak in bijna alle opzichten een krachtig
materieel herstel doorgemaakt. In vele
richtingen zijn wij de oorlogsnood zelfs
volledig te boven. De woningnood
steekt bij die algemene verbetering
schril af. Hij is aanvankelijk na de oor
log nog verergerd en eerst in de laat
ste tijd lopen wij iets in op de achter
stand, zij het ook niet overal. Zouden
wij nu het tempo vertragen, al is het
maar weinig, dan zouden wij terugval
len op het dode punt, waarop alleen
het accres van de behoefte wordt bijge
houden en van het tekort niets afgaat.
Dan zou het vooruitzicht, op de over
winning van de woningnood in tien of
vijftien jaar. vervallen. Dan zou wor
den aanvaard dat de t ij d e 1 ij k e el
lende als een blijvende ellende op
ons volk komt te rusten. Wat dit in-
hcudt aan aantasting van lichamelijke
en geestelijke volksgezondheid, van
energie en werklust, aan ontwrichting
van sociale verhoudingen is onbereken
baar. Naar alle zijden zou ons sociaal-
economisch bestel de fatale gevolgen
van zulk een beleid ondervinden. Laten
de financiers zich die consequenties
helder voor ogen stellen, voor Zij iets
beslissen. Laten zij desnoods alleen
maar denken aan de uitwerking op ons
productie-vermogen en aan de dreigen
de werkloosheid in de bouwvakken."
Advertentie
BaRTELJORISSTRAAT 20 TEL. 134(39
Dc Franse Nationale Vergadering
heeft in een motie de regering verzocht
„alle nodige stappen" te doen, teneinde
de komende Algemene Vergadering der
V. N. in Parijs te doen houden. De uit
eindelijke beslissing moet door de mi
nisterraad genomen worden. Waarne
mers menen, dat de regering geneigd
is haar houding in deze te herzien. Aan
vankelijk was zij tegen een uitnodiging.
