NOC STEEDS PUBLIEKE CONTROVERSES
TUSSEN K. F. C. EN PERS
PLEID0C
VOOR RECHTEN VAN HET GEZIN
Cfwconm
Laat heb ik II
bemind
Overeenstemming is mogelijk
EB IC DE N/OOBMAN: "DE TWINTIG LAATSTEN
LEIDERS VAN KA THOLIEKAMA TEURTONEEL BIJEEN
Nederlü/ ds-Vlaams gezinscongres
in Den Bosch
r
Wij luisteren naar
CONCERTGEBOUWORKEST HERDENKT
WILLEM MENGELBERG
Gezond
k..
èn
lekker!
CRED BANdN
Wild-West in Veendam
Wat verstaat men onder religieus toneel?
H op gezin is
-anslag op
gemeenschap"
De „Johan" vertrokken
J
„Das Lied von der Erde";
door ETHEL MANNIN
MAANDAG 2 APRIL 1951
PAGINA 3
CONGRES KATHOLIEKE FILM-ACTIE
Scheepvaartbvichten
Arrestant laat agent strui
kelen en neemt de vlucht
- f £i
Dader van brandstichtingen
niet gevonden
Appels naar Frankrijk
Voor het naar
bed gaan
-N
Herdenkingsconcert
H. v. d. Eerenbeemt
Theo Baylé toegang tot
schouwburg ontzegd
(Van onze correspondent)
Op de tweede dag van het congres, dat de Katholieke Film Actie te Utrecht
heeft gehouden, kwam na het woord van de congres-voorzitter, mr. W. C. A.
Francissen, de kern van de zaak ter sprake in de beide inleidingen „Suggesties
voor een betere samenwerking tussen K.F.C. en Pers" door de heer A. van
Domburg en „Filmvorming Mededelingen óver het werk der Werkcommissie
voor Film en Jeugd" door pater J. PDirkse S.C.J.
De heer Van Domburg begon met de veelvuldige meningsverschillen te releve
ren. die zolang de K.F.C. bestaat, tussen aeze instantie en ae katholieke bladen
steeds weerkeerden. Wel toont de huidige, vernieuwde K.F.C.-leiding meer begrip
voor de filmjournalisten dan voorheen het geval was, maar publieke contro
versen behoren nog steeds niet tot het verleden, getuige de quaestie rond de
film „Zo begint het leven."
Men heeft een poging ondernomen
deze kloof te overbruggen, toen men
sr toe overging in de keurings-commis-
sies der K:F.C. een journalist op te ne
men. Daarbij vergat men echter, dat
één journalist niet de' gehele pers ver
tegenwoordigt, maar bovenal dat deze
journalist primair journalist blijft,
d.w.z. dat hij een persoonlijke verant
woordelijkheid draagt tegenover zijn
tienduizenden lezers, ook al zou zijn
Dordeel in een (anonieme) subcommis
sie van min of meer ondeskundigen
worden overstemd. Spr. kwam daarom
met de suggestie dat, zo mogelijk, een
eenmaal door een der beide instanties
uitgesproken oordeel door de ander
wordt overgenomen, indien deze dit
verantwoord acht. Een krant moet
nieuws brengen en wanneer een film
journalist belangrijke films ziet lang
vóór de K.F.C. deze ter keuring krijgt,
kan hij onmogelijk dit oordeel afwach
ten op straffe geen journalist meer te
zijn. Ook kan men de krant in haar
eigen verantwoordelijkheid niet onder-
geordend maken aan de K.F.C., zomin
als dit kan ten aanzien van K.V.P.,
K.A.B., enz. Zou de K.F.C. zich echter
in dit bijzondere geval niet kunnen
verlaten op het oordeel (mits unaniem)
der kath. pers en zou men in het alge
meen niet kunnen pogen tot een ge
meenschappelijke uitspraak te komen?
Een groter overleg tussen K.F.C. en
pers, waarbij het persgeweten geres
pecteerd blijft, kan de moeilijkheden tus
sen keuring en krant tegengaan of al
thans verzachten.
In het hierop volgend debat, waar
in de directeur der K.p.A., dr. Peters,
deze suggestie accepteerde, mits alle
bladen dan in een vait overleg wor
den betrokken, werd er van geeste
lijke zijde nog eens de nadruk op ge
legd, dat de uitspralen der K.F.C.
geen uitspraken ex cabedra zijn. Het
is hier de functie vat de pers om
een dreigende uniformering van het
persoonlijk geweten v® de mens te
gen te gaan.
Pater Dirkse, de twiede inleider,
wees er op hoe de K.F.A zich met haar
positieve middelen tot iu toe vooral
gericht heeft op de fün, de filmpro
ductie en -distributie ti de bioscoop.
Het bioscooppubliek krieg echter wei
nig aandacht. Spr. gng vervolgens
de geschiedenis van de strijd om er
kenning van de film al autonome uit
drukkingsvorm na.
Een kath. apostolaat linnen dit stre
ven ontstaat echter eest in 1942 in
België, waarbij het scleppcn van een
filmcultuur in de Chrisanmens als pro
gramma geldt. De practjk in cursussen
in school, vereniging en organisatie
heeft men sinds een ja» ook in Neder
land ter hand genome^ Men moet er
zich echter voor hoedei om alleen een
moreel verantwoordelijfceidsgevoel te
wekken, dat tamelijk hssief kan blij
ven, zonder ook goedesniaak bij te
brengen, welke de broii vormt voor ac
tie en de bodem voor een beter mo
reel oordeel.
Wanneer men ziet dé het grote pu
bliek zonder nu difcet litteratuur
te verlangen toch e^ zekere smaak
bezit op het gebied v» lectuur, dan
beseft men dat hier oPfilmgebied nog
een enorm terrein braa hgt, dat tien
tallen jaren arbeid zal vragen. De er
varing bewijst echter dt, de tijd rijp is
voor opvoeding die njnder spectacu-
AALSDIJK 31 v. Anttt n. N.-Orleans.
AARDIJK 21 te Le Havre AKKRUMDIJK
1 te Hamburg. ALBIREO te R'dam. AL-
BLASSEHD1JK 31 n. VeróCruz. ALETTA'
31 n. Pladju. ALKAID i n. Hamburg.
ALPHACCA 21 n. Paranaji. ALPHARD
12 te Buenos Aires. AM&ELLAND p. 2
Ouessant n. B. Aires. AMj'ELPARK 1 n.
Antw. ARIADNE 4 te R'db. BACCHUS 1
te New York. BARENDREi-IT p. 1 Malta
n. Abadan. BOUD 2 te Silbpore. BENNE-
KOM p. 2 Ouessant n. Ctagao. BLOEM
FONTEIN 31 te Hamburj BOSCHFONT.
p. 31 Flnisterre n. A'damcALTEX LEI
DEN p. 31 Kreta n. SidoPCALTEX THE
HAGUE 31 bij Kreta n. idon. CALTEX
UTRECHT p. 31 Kp. St. Vfcent n. R'dam.
CELEBES 2 te Aden. bN GOSTROOM
1 te Hamburg. CORILLA B31 Ras Fartah
n. Mena del Ahmadi. LOK IJ A 31 n. Miri.
CPTTICA 1 te A'dam. DA\e 1 n. Tunis.
DELSHAVEN p. 1 Vlissinti n. R'dam.
DIDO 2 te Kopenhagen. D\co 1 te Bar
celona. EEMDIJK p. 31 -Vren n. Cuba.
EEMLAND 1 n. A'dam. ES!) A'DAM 1 te
R'dam. ETREMA p. 31 Sllië n. Suez.
FRIESLAND 31 n. Lissabt GAASTER-
LAND 2 te A'dam. GAROr 31 te Bela-
wan. GORDIAS 1 te Pirais. GROOTE
BEER 31 n. Surabaja. HEC'OR 31 te Al
giers. HERA 1 te Hamburg HERCULES 2
te Istanboul. HERMES 1 n.Pdam. HOOG
KERK 2 n. Mombassa. JAERSFONTEIN
21 n. A'dam. JAPARA 31 nSangoon. JOH.
V. OLDENB. p. 2 Wight n-Sydney. JUPI
TER 1 te Lissabon. KARSIH te Makassar.
K1ELDRECHT p. 31 Kp. de;ata n. R'dam.
LARENBERG 1 te Savona. VURENS KERK
31 te Antw. LAWAK 31 VBalikpapan te
Vancouver. LIEVE VROVeKERK 2 te
Bombay. LINDEKERK 31 i Basrah. LIN-
GE 2 te A'dam. LUNA Pi Ouessant n.
Gibraltar. MACUBA P- 31 liSabon n. Tri
poli. MADOERA 2 n. Adv MALVINA
p. 31 Sabang n. B. Aires.dANOERAN 2
te Marseille. MARKEN P2 Madeira n.
A'dam. MARPESSA 1 te Combo. MELIS-
KERK 2 te Marseille. MOIbKERTO 1 te
Belawan. MOLENKERK 1 1 Khorramshar.
MUIDERKERK p. 2 Gibrar n. A'dam.
MURENA p. 1 Kp. St. Vindt n. Mena-el-
Ahmadi. OBERON 1 te Mscaibo. ORAN
JESTAD 1 te Laguaira. OBN 2 te Cala-
mata. OVULA 2 te Miri. IRONTIS p. 2
Ouessant n. Djakarta. POIDORUS 31 n.
Belawan. PR. WILL. Ill rte Cartagena.
PR. WILL. IV 1 te Londe ROTTI 31 te
Djakarta. RUYS 1 n. Japa RIJN 1 naar
Huelva. RIJNKERK 31 te bga. SABANG
1 n. Semarang. SALLAND te Rio de Ja
neiro. SAPAROEA 1 v. enua n. Perz.
Golf. SARANGAN 2 te Mass. SAROENA
I n. Singapore. SCHIE n. Cumana.
SCHIEDIJK 31 n. Antw. IBAJAK 1 n.
Aden. SLOTERDIJK 2 tekort Swettenh.
SOMMELSDIJK 1 te R'da STAD ARN
HEM 2 te A'dam. STAD ORDRECHT p.
1 Kp. de la Hague n. Hue! STAD HAAR
LEM 1 n. Sfax. STAD DASSLUIS p. 1
Las Palmas n. Popel. STÜTOR 2 te Bey
routh. STRABO 31 te A'dl. SUNETTA 31
n. Le Havre. TABIAN 31t. Kowelt. TA-
BINTA 1 te Singapore. 'ANKHAVEN 3
te Sungagerong. TASMAt te Hongkong.
TEGELBERG 1 n. Hongkg. TELAMON 2
te New York. TITUS 31 Sfax. TOMORI
1 te Taroena. VEENDAM v. Southamp
ton n. New York. VENU2 te Hamburg.
VULCANUS 2 te A'damVAlKELO 2 te
Djakarta. WATERLAND <e A'dam. WES-
TERDAM p. 1 Bishop Rts n. R'dam.
WIELDRECHT p. 1 Kp. jeuwin n. Aba-
dan. ZAAN 1 te Zaan<k>'
lair is, maar dieper doorwerkt dan al
leen actie, zo besloot spr.
In de middaguren werd een sectie
vergadering gewijd aan de mogelijk
heid van samenwerking tussen de kath.
bioscoop-exploitanten en de K.F.A. Op
de slotvergadering gaf dr. Peters nog
eens een samenvatting van de conclu
sies der verschillende sprekers, welke
bij acclamatie als resoluties werden aan
vaard.
Op het congres werd nog meege
deeld dat met ingang van 1 April de
K.F.C. een positieve filmkeuring
begint. In een kort waarderingsrap
port zullen van elke film beschrij
ving, waardering en technische gege
vens worden samengevat. Deze rap
porten worden op fiches overgebracht
en ter beschikking gesteld van diege
nen, die zich op deze fiches abonne
ren. Per jaar zullen ongeveer 800 van
deze fiches verschijnen.
Advertentie
V CCiftC IMCKV ft IR ft J
(Van onze correspondent)
In Veendam werd een steenkolendief
op heterdaad betrapt door de politie.
Op het stationsemplacement stond een
aantal met kolen geladen wagons, dat
extra door de politie bewaakt werd. Tij
dens het transport naar het politiebu
reau liet de dief de agent struikelen en
gaf de politieman een stomp in het ge
zicht, zodat de man ernstig bloedde.
Daarop nam hij de vlucht. De politie
man loste enkele schoten, doch raakte
hem niet. Onmiddellijk werd een inten
sief onderzoek ingesteld in Veendam en
omgeving. Inderdaad slaagde men er
binnen een paar uur in de dief te arres
teren. Het was de 33-jarige J. P.. die ter
beschikking van de justitie zal worden
gesteld.
5. Voort gaat de tocht van de Noorman én Pum-Pum. Het doel, dat zij niet
kennen, schijnt nu toch naderbij te komen. Loodgrijze wolken hangen laag over het
landschap. Slierten van een dampige mist reiken hier en daar tot aan de grond.
Eric's gelaat en handen voelen klam aan. Dit moet het begin zijn van de nevel...
De weinige bomen rondom hen bevestigen deze gedachte. Ze staan daar treurig,
half beroofd van bladeren en takkendroog en verdord met uitgebeten stammen
als kaalgevreten door een zwerm sprinkhanen
Bij een halfingestorte lege schuur stijgt Eric af en Pum-Pum volgt zijn voorbeeld.
Blijkbaar ïs dit vroeger een schuilplaats geweest voor het vee. Verbaasd ziet de
kleine man, dat zijn meester geen belangstelling heeft voor die ruïne. Wat doet de
koning daar nu?
Eric boort zijn hand diep in de vochtige grond en bekijkt opmerkzaam de korrels.
„U zoeken schat, meester Eric?" vraagt Pum-Pum.
De Noorman schudt het hoofd.
„Neen, Pum-Pum! Wormen zoek ik!"
Met uitpuilende ogen kijkt de dwerg hem aan.
„Ik vind geen wormen, Pum-Pum," legt Eric uit. „Ook de kleinste diertjes kunnen
indeze streek niet meer levenomdat er niets meer groeit. De nevel vernielt
de planten!"
Zij stijgen weer op, de koning zwijgend, Pum-Pum angstig. Een kale vlakte strekt
zich nu voor hen uit. Bij een Hunnenbed houdt Eric zijn paard in.
Een oud graf van zwerfstenen!" vertelt hij Pum-PUm. „Zie, daar ligt er weer
een en daar ginds ook. De oude urouto had gelijk, toen zij zeide. dat de dood hier
de leenheer was
ROOSENDAAL HOllAND Tl
i IT BELGlf
(Van onze verslaggever)
Drie dagen achtereen zijn in Zeist
alle corypheeën van het Katholieke
Amateurtoneel bijeen geweest ter gele
genheid van eën congres gewijd aan een
even boeiend als gewichtig onderwerp,
namelijk het religieus toneel. Dit con
gres werd georganiseerd door de lei
ding van Ons Lekenspel in samenwer
king met het werkverband Katholiek
Amateurtoneel en er zijn tijdens dit con
gres een aantal lezingen en inleidingen
gehouden van een gehalte, die voor de
toekomst van deze te vaak en te opzet
telijk verwaarloosde toneelvorm bijzon
der veelbelovend mogen worden ge
noemd. De grote promotor van dit con
gres, de heer A. Sweers, was er name
lijk in geslaagd uit Frankrijk, België en
Duitsland enige belangrijke figuren aan
te trekken, die met hun bijzonder in
dringende voordrachten het geheel
brachten op een plan waarop het Neder
landse amateurtoneel zich tot dusverre
te zelden heeft bewogen.
Het is uiteraard onmogelijk aan al
deze sprekers in een kort verslag die
aandacht te schenken welke zij overi
gens op zich genomen ten volle verdie
nen. Maar wanneer men weet, dat zo
wel Henri Brochet, pater Edmund Lutz
als Anton v. d. Velde het woord voer
den, wanneer men bovendien weet, dat
van Nederlandse zijde zowel een man
van het eerste uur, Jan Nieuwenhuizen,
als een man van het laatste, Leon Po-
vel, als wij hem tenminste zo mogen
noemen, het hunne bijdroegen tot een
vruchtbare gedachtenwisseling, dan
heeft men misschien enig idee van de
geest, die over dit congres kon vaardig
worden. En zo niet, wij weten geen
klemmender detail waaruit men het
welslagen van dit congres kan afleiden,
dan dat men Zaterdagavond zelfs in gro
ten getale bereid bleek de discussie met
Henri Brochet voort te zetten na de
avondvoorstelling. Wanneer men nu
poogt de veelheid der besproken onder
werpen tot een synthese te verenigen,
dan komt men tot het devies van de
grote Franse promotor van het religi
eus toneel, Henri Ghéon, dat Henri
Brochet in zijn inleiding citeerde: „Voor
geloof door de dramatische kunst; voor
de dramatische kunst in de geest van
het geloof". Het was deze instelling ook
zowel bij spelers als publiek, die de
drie toneelvoorstellingen, welke het
congres begeleidden, tot een zo onver
wacht succes maakte.
Tegelijkertijd met dit congres vond
namelijk de eindwedstrijd plaats van
een landelijke wedstrijd voor religi
eus toneel. Daarvoor werd door „De
Narrenkap" uit Hoensbroek „Ik ken
die mens niet" van Herman Divendal
gespeeld, door ..Maet hout staet" uit
Hilvarenbeek „Zout der aarde" van
Jan Naaykens, door „St. Jan" uit St.
Jansteen „De ijver voor uw huis" van
Dorothy Sayers. Bij geen van deze
uitvoeringen was sprake van een groot
en zelfs niet van een matig technisch
kunnen. Desniettemin werd zelfs de
meest primitieve voorstelling bijzon
der ontroerend door de ontwapenende
eerlijkheid waarmede de spelers hun
onderwerpen benaderden. De jury be
staande uit de heren Eduard Verkade,
Albert Welling en Anton Sweers,
schonk „St. Jan" met 128 punten (mo
gelijk totaal 170) de eerste prijs, „De
Narrenkap" met 106 punten de tweede
en „Maet hout staet" met 105 punten
de derde prijs.
Er is nog een markant feit in dit con
gres waarop wij tenslotte gaarne de aan
dacht willen vestigen. Dat is namelijk
dé sectie-vergaderfng welke Zaterdag
middag plaats-vond voor de oud-leerlin
gen van de St. Ludgeruskweekschool te
Hilversum. Aan deze kweekschool wordt
namelijk reeds sinds jaar en dag met
speciale toestemming van de inspecteur
voor het onderwijs door de heer Sweers
een cursus gegeven die juist gericht is
Het gehele Nederlands-Vlaamse Ge
zinscongres, dat Zaterdag en Zondag te
Den Bosch werd gehouden was een
pleidooi voor het gezonde gezin en voor
de erkenning van zijn rechten, ook
van overheidswege.
Verheugend was het daarom, dat op
dit congres de geestelijke en de wereld
lijke overheid goed was vertegenwoor
digd. Mgr. W. Mutsaerts was aanwezig,
alsook vice-premier mr. F. Teulings,
prof dr. J. de Quay, commissaris van
de Koningin in Noord-Brabant, en mr.
H. Loeff, burgemeester van Den Bosch.
Z. H. de Paus zond telegrafisch Zijn
apostolische zegen, terwijl ook H. M.
die Koningin In een schrijven blijk van
belangstelling gaf voor dit congres.
In zijn openingswoord drong de voor
zitter van de Kath. Bond „Voor het
Gezin", de heer J. W. F. van Meegeren,
aan op sociale rechtvaardigheid in de
loon-, belasting-, prijs- en schoolgeld
regelingen, op aandacht voor de huis
vesting van grote en groeiende ge
zinnen, op reducties bij de spoorwegen
en op gas-, water- en electriciteits-
gebruik voor het grote gezin en op het
verstrekken van meer studiebeurzen
voor leden van het grote gezin. Boven
dien pleitte spreker voor de instelling
van een Nederlandse Gezinsraad, welke
echter geen afdeling zou moeten zijn
van de Union International des Organi
sations Familiaux, maar die de speci
fiek Nederlandse vraagstukken t.a.v.
de gezinspolitiek zou moeten beharti
gen.
In een resolutie werd de mening van
het congres, dat de regering de tot
standkoming van een dergelijke Gezins
raad dient te bevorderen, aan het slot
van de bijeenkomst neergelegd en ter
kennis gebracht van de Kroon en de
V olksvertegenwoordiging.
Mr. A. Verbist, de grondlegger van
de Hoge Raad voor het Gezin in Bel
gië, sprak in een enthousiaste rede
over: De weldaden van het christelijk
huwelijk. Als deze weldaden noemde
spr. kinderzegen, de trouw der echte
lieden en de sacramentele genade
van het huwelijk, maar ook de opvoe-
dmgspraetijk in het gezin, welke een
gemeenschapstaak is, de sociale
draagkracht van het gezin, waar men
zich leert aanpassen en het godsdien
stig vormingsgehalte.
Mgr. Mutsaerts wekte in een korte
toespraak op tot ware Zondagsheili
ging, herinnerend aan het woord van
Faus Pius XII, dat de Zondag het
front is, waarop de strijd tussen ge
loof en ongeloof wordt geleverd..
Mevr. Lia Terlingen Lücker zei, dat
het gezin niet alleen beschermd, maar
ook opgebouwd moet worden. De vij
anden treft men ook in het gezin zelf
aan Daarom moeten wü terug naar
de traditionele instelling.
Mr. P. Jooris, voorzitter van „Fami
lieleven", wilde niet terugkeren tot het
gezin van de oude stempel, maar wilde
komen tot het gezin van de nieuwe
stempel, dat overigens, evenals het
oude, gebaseerd moet zijn op de weder
zijdse liefde.
Mr. J Derks hield een vurig plei
dooi' voor de rechten van het normale,
flinke gezin. „De maatregelen, die ge
richt zijn op het gezin," aldus spr., „zul
len alleen doorgevoerd worden als het
gezin weer gewaardeerd wordt als het
organische element van de gemeen
schap, waarop men geen aanslag kan
doen zonder een aanslag te doen op de
menselijke gemeenschap."
Spr. haalde het woord van Pius XII
aan, dat sociale maatregelen voor het
gezin geen geschenk zijn, maar een
kleine schadeloosstelling voor de sociale
dienst van de eerste rang aan de maat
schappij. Maar dan is de kinderbijslag
ook een recht dat aan de zelfstandigen
toekomt.
Nu in deze tijd extra zware mili
taire verplichtingen op ons land gaan
drukken, mag men niet afzien van de
rechtvaardige verdeling der lasten.
Toch drukken de prijsstijgingen extra
zwaar op de grote gezinnen, die toch
de meeste militairen leveren voor de
noodzakelijke divisies.
Constaterend, dat het flinke gezin
het normale, gezonde en zeer gewenste
is, oordeelde spreker, dat hiervan dus
ook de wetten moeten uitgaan.
Als laatste spreker kwam mgr. F.
Feron aan het woord, die een schets
gaf van het ideale gezin, dat moet zijn
van God, in God en voor God.
Om het ideaal te bereiken, noemde
spr. ails factoren: beginnen zo mogelijk
met een lichamelijke gezondheid en
een economische bestaansmogelijkheid,
voorts geestelijk en karakterologisch bij
elkaar passen der echtelieden, voorts
geduld, aanpassing, goedheid, trouw en
zuiverheid.
De natuurlijke zorg moet staan naast
een bovennatuurlijk vertrouwen.
Geloof, hoop en liefde noemde spr.
de drie pijlers waarop het gezin is ge
bouwd en waaruit gerechtigheid, be
heerstheid, sterkte en wijsheid voort
komen.
op de bevordering van de belangen van
het religieus toneel. En het bleek een
bijzonder goede gedachte om nu de oud
leerlingen, die op diverse plaatsen in
ons lapd als onderwijzer zijn ingescha
keld, te verzamelen teneinde vast te
stellen welke resultaten deze cursus in
concreto heeft opgeleverd. Het werd een
boeiend gesprek dat evenals het gehele
congres niet zal nalaten het Katholieke
Nederlandse Amateurtoneel, dat toch
eigenlijk het religieus toneel als eerste
doelstelling in zijn vaandel heeft ge
schreven, gunstig te beïnvloeden.
Het M.S. „Johan van Oldenbamevelt"
van de Stoomvaartmaatschappij „Neder
land" is Zondagmiddag zes uur op
nieuw vertrokken. Een oplossing van
liet raadsel der brandstichtingen aan
boord die de gezagvoerder vorige week
dwongen naar IJmuiden terug te keren,
is nog niet gevonden.
De gezagvoerder, kapitein H. A. Broere,
heeft kort voor het vertrek de passagiers
toegesproken en medegedeeld, dat er
thans zodanige maatregelen zijn getrof
fen ter beveiliging van opvarenden en
schip, dat hij de volle verantwoordelijk
heid voor het vertrek, ondanks dat
justitie en recherchp de dader van de
brandstichtingen nog niet hebben weten
te vinden, op zich kan nemen.
Ter assistentie van de gezagvoerder
maken enkele ambtenaren van de re
cherche der rijkspolitie te water de reis
mede. Bovendien is de bemanning uit
gebreid met een aantal wachtslieden.
Verwacht wordt, dat de Johan van
Oldenbamevelt 29 April Freemantle, de
eerste Australische aanloopbaven. zal
bereiken. Er hebben zich sinds Vrijdag
geen ongeregeldheden meer aan boord
voorgedaan.
De onderhandelingen over de export
van Nederlandse appels naar Frankrijk
hebben een.bevredigend resultaat opge
leverd. Met ingang van Maandag 2 April
mogen Nederlandse exporteurs begin
nen met de uitvoer van 3 millioen kg,
zoals contractueel is vastgelegd. De
appels, goudreinetten, klumkes en belle
fleuren zullen via Eysden en Wernhout
worden vervoerd.
Het 8 jarig zoontje van de heer de Vries
te EJectra viel bij het achteruitlopen in
een wasaker met kokend water. In zorg
wekkende toestand werd het kind ver
voerd naar het Academisch Ziekenhuis te
Groningen.
"K
■SHHHbhHS
Advertentie
nog even een glas
C^ötwwe/.'Nutricia's
heerlijke chocola
dedrank.
Verkwikkend en
gezond. U kunt de
dag niet beter be
sluiten!
Die heerlijke
i/ie a
maakt alléén Nutricia l
DINSDAG
HILVERSUM I, 402 m. KRO: 7.00
nieuws, 7.15 licht orkest en solisten. 7.45
Morgengebed, 8.00 nieuws. 8.15 gram.,
9.00 huisvrouw, 9.35 Lichtbaken. 10.00
kleuters, 10.15 licht ensemble, 10.40 'ge
mengd koor, 11.00 vrouw, 11.30 gram.,
12.00 Angelus. 12.03 gram., 12.33 gram..
12.55 zonnewijzer, 13.00 nieuws, 18.20
actualiteiten, 13.25 amusem.orkest en
solisten, 13 55 gevar. progr., 14.48 ka
merorkest en soliste, 15.30 gevar. progr.,
16.00 zieken, 16.30 Ziekenlof. 17.00 jeugd.
17.45 piano en orgel. 18.00 jeugd. 18.15
Metropole-orkest, 18.45 sport, 18.54 „Dit
is leven", causerie. 19.00 nieuws, 19.15
actualiteiten, 19.23 Hier is Europa: Tur
kije. 19.52 politiek overz.. 20.00 nieuws.
20.05 de gewone man, 20.12 Pelléas et
Mélisande. opera. 21.30 Gesprek rond de
tafel: ambtenaar en samenleving, 21.5G
muziek voor blazers. 22.20 vocaal dub-
belkwartet, 22.34 Gesprek met mijn
zoon, causerie, 22.45 Avondgebed, 23.90
nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM II, 298 m. AVRO: 7.00
nieuws. 7.15 gymn., 7.30 gram. VPRO:
7.50 prot. pr. AVRO: 8.00 nieuws, 8.15
gram., 9.00 prot. pr.. 9.15 gram., 9.30
lichte muziek, 10.30 vrouw, 10.35 gram.,
10.50 kleuters, 11.00 tenor en piano. 11.30
zieken, 12.00 gram., 12.33 platteland,
12.40 orgel. 13.00 nieuws, 13.20 financ.
weekoverzicht, 13.30 theaterorkest. 14.00
vrouw, 14.30 gram., 15.30 Onze Amerik.
buren, 16.00 gram., 16.30 jeugd, 16.50
kinderkoor, 17.20 dansmuziek, 17.45 Le
vensomstandigheden van de tropische
boer, 18.00 nieuws, 18.15 piano, 18.30
gram., 19.00 Paris vous parle. 19.05
Promenade-orkest en solist. 19.35 gram.,
19.45 voordracht. 20.00 nieuws, 20.05 ac
tualiteiten, 20.15 gevar. progr., 21.15
De Antwoordman. 21.35 operaconcert.
22.00 Goede moed. causerie, 22.15 viool,
clavecimbel en cello. 22.45 buitenlands
overzicht, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
ENGELAND, BBC, home service 330
m.: 12.00 lichte muziek. 15.00 Schots or
kest. 19.20 orkestconcert, 21.00 Variété,
23.20 strijkkwartet.
BBC, light progr. 1500 en 247 m.: 12.15
dansmuziek. 13.15 BBC Northern Or
chestra. 16.00 lichte muziek, 16.45 gev.
muziek, 17.30 BBC Welsh Orchestra en
solist, 23.30 dansmuziek.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK
309 m.: 12.00 lichte muziek, 13.20 om
roeporkest, 14.30 amusem .muziek, 35.40
strijkorkest en solist, 17.20 kamermuz..
20.00 dansmuziek. 22.00 instrumentaal
septet, 23.30 dansmuz., 0.35 lichte muz.
FRANKRIJK, Nationaal progr. 249 en
347 m.: 12.30 orkestconcert. 19.00 orkest
concert, 20.0o orkestconcert.
BRUSSEL, 324 m.: 11.45 operamuziek.
13.15 orkestconcert, 16.00 lichte muziek,
21.15 omroeporkest,
484 m.: 12.05 omroeporkest en soliste,
17.10 verzoekprogr., 19.00 omroeporkest,
23.00 dansmuziek.
Men moest er op deze Zaterdag in het A'damse Concertgebouw niet aan den
ken, wat de uitvaart van Mengelberg geworden zou zijn, indien het de grote
meester gegeven ware geweest temidden van de zijnen naar zijn laatste rust
plaats gebracht te worden; indien hij gestorven ware in de volle veneratie, waar
van hij tientallen jaren lang het voorwerp is geweest. Men moest daar werkelijk
niet aan denken op deze middag, waarop uiterlijk alles was als bij een normaal
routine-concert, alleen met dit verschil, dat hier muziek klonk, die gegroepeerd
was met een bepaald doel: de herdenking van een dode, die wij overigens al tien
jaar kwijt waren en bij wiens glorieuze existentie ons aller herinneringen weer
werden aangeknoopt over alle pijnlijkheden heen. die wij wilden vergeten, omda;
thafls het uur was aangebroken om alleen maar dankbaar te moeten zijn. terwijl
die pijnlijkheden zich toch voortdurend aan ons opdrongen, omdat deze herden
king nu eenmaal zo was, als zij van stapel liep en niet zoals zij ongetwijfeld ge
weest zou zijn, indien zoveel niet gebeurd was.
is al lang voorbij en ..Das Lied von der
Erde" is een nu en dan nog eens onder
nomen poging, die niet of hoogstens
half slaagt. Roos Boelsma zong nu het
grote afscheidslied vol verwelking en
smartelijke onthechting. In aansluiting
daarop zong het Toonkunstkoor „Wenn
ich einmal soil scheiden", waarna het
orkest zich verhief en de zaal, op een
maaiend armgebaar naar achteren van
Klemperer, opstond om stil te staan
waar men eens van zijn stoelen was op
gerezen om te juichen.
Tenslotte heeft het orkest dan de
„Eroica" gespeeld, en het was niet om
de treurmars, dat zii mii zo zinvol
scheen. Het was omdat zij de eeuwige
onverwelkbare muziek verzinnebeeldde
en de blijdschap van het genie, dat zich
baan breekt en zijn hoge vaart gaat
boven ons aller verzamelde beperkte
aandoeningen uit. De muziek, die voort
gaat van geslacht op geslacht en in Am
sterdam haar voertuig gevonden heeft
in dat instrument, dat Willem Mengel
berg heeft geschapen.
Na de vervoerende vreugde van die
finale verroerde zich niemand; alleen
de onbeheerste voetstappen van de zich
verwijderende Klemperer dreunden door
de stilte. Het tijdperk van Willem Men
gelberg was definitief afgesloten, maar
de muziek gaat door. Heeft hij zichzelf,
in zijn onbegrensde kracht, dit ooit kun
nen voorstellen? L. H.
Men zat dus in de volkomen alledaags
gelaten zaal, als op een gewone dag en
slechts de enkelen, die toevallig over de
bovengang gekomen waren, zullen heb
ben gemerkt dat tegenover de kleine
zaal dat weergaloze portret van hem,
geschilderd door Jan Sluyters, er plotse
ling weer hing. Maar verder was er niets
dan een gewoon middagconcert: een
volle zaal met musici, muziekliefhebbers,
ziin oude bewonderaars, nieuwsgierigen,
sensatiebelusten, die overigens bijster
slecht aan hun trek kwamen, kortom
al die categorieën van concertgangers,
die een willekeurig publiek uitmaken.
Het enige verschil was dan. dat min. prof.
F. Rutten aanwezig was en wethouder
mr. F. van Wijck namens de gemeente
Amsterdam.
En toch was dit herdenkingsconcert
in zijn pijnlijk nauwkeurig vastgehou
den onopvallendheid misschien zinvol
ler dan alle uitvaartsvertoon geweest
had kunnen zijn. Het ging thans enkel
om de muziek en om dat deel er van,
dat het meest wezenlijke van zijn le
venswerk heeft uitgemaakt: het orkest
en de schoonheid van de klank, die
zijn eigenste bezit is. Het orkest
speelde, zoals het speelt met Otto
Klemperer. het speelde goeddeels uit
zichzelf.
Het begon met de Maurerische Trauer-
musik van Mozart en daarna klcnk „Der
Abschied" uit Mahler's „Das Lied von
der Erde". datzelfde werk, waar Men
gelberg hier met Ilona Durigo en Jac.
Urlus eenmaal een cultus van gemaakt
heeft, een werk. dat men zo feilloos uit
geslepen en -zo volmaakt beheerst ner
gens ter wereld horen kon als hier. Dat
Uit het
Engels
vertaald door
DICK
OUWENDIJK
74)
„We zijn allemaal op een of andere
manier zelfzuchtig en nu en dan bang".
Zij glimlachte naar hem. „Je begint zie
kelijk te worden. Francis. Houd nu op
met drinken en laten we ergens heen
gaan waar het vrolijk is, waar we kun
nen dansen. Hoe kom je er bij, dat het
tijd voor me is om naar huis te gaan?"
Hij lachte bevrijd. „Dat was weer een
van 'mijn sombere invallen. Ik dacht,
dat je genoeg van me had. We nemen
een taxi en gaan naar Boeuf sur le Toit".
Lotte's hoofd deed pijn van vermoeid
heid en zij verlangde naar haar bed,
maar ineens had zij een visioen van de
triestheid van Francis' terugkeer naar
zijn lege flat. Vanavond zou hij in elk
geval nuchter naar bed gaan, en mor
genochtend niet met een gevoel als een
vaatdoek wakker worden.... Zij was
echter vastbesloten, dat er iets aan zou
worden gedaan; ze mochten hem zo niet
door laten gaan, hij was een veel te goed
mens om zichzelf zo te vergooien
Francis bracht Lotte om vier uur in
de ochtend naar haar hotel achter de
Opera. Hij kuste haar en zei: „Bedankt
voor alles, Lotte, lieveling. Je weet niet
wat deze dag voor mij betekend heeft.
Ik zal me die altijd als iets kostbaars
blijven herinneren en jou ook".
„Ik vond het ook heerlijk, Francis.
We zullen nog meer van zulke dagen
hebben. Ik kom wel weer eens naar
Parijs. En jij moet eens naar Wenen
komen. In die tussentijd zal ik voor
je bidden. Johann bidt ook altijd voor
je. Hij heeft een bijzondere verering
voor de H. Augustinus en hi.i heeft ge
vraagd dat die je zal helpen".
Francis glimlachte. „Wel, met jullie
beiden, Augustinus nog niet eens mee
gerekend, moet ik me er wel doorheen
slaan".
„Het komt allemaal wel in orde,
Francis".
Hij gaf haar nogmaals een kus en zij
scheidden. Hij keerde terug over de ver
laten Avenue de l'Opéra, door de Rue
de Rivoli met haar donkere arcaden,
door het park van de Tuilerieën. Hij ging
over de Pont St. Michel, langs de Boul'
Mich'. Hier en daar brandden nog de
lichten in een bistro of een nacht-ge
legenheid; spoedig zouden ook de andere
cafe's weer open gaan; de hemel begon
reeds lichter te kleuren. Even kwam de
gedachte bij hem op, dat hij ergens naar
binnen kon gaan om iets te drinken,
maar hij keerde zich onmiddellijk van
die gedachte af; hij wilde de herinnering
aan die zonnige dag en tintelende nacht
niet vervagen, met de helderste herinne
ring wilde hij er aan blijven denken
hoe hij onder de treurwilg lag met zijn
hoofd in Lotte's schoot, hoe zij met hem
danste, licht als een veertje, zo licht als
Cathryn, hij wilde blijven denken aan
haar bekoorlijkheid, haar tederheid. Zij
leek een lieve en zachte moeder, vol
strekt niet blind voor de gebreken van
haar zoon, maar met te grote liefde dan
dal zij hem zou veroordelen. Zijn eigen
moeder had zijn zelfzucht en morele
lafheid niet veroordeeld; zij had hem
begrepenAls je me dat nu eens had
verteld, Sue, in plaats van me maar
verwijten te maken. Misschien, dat een
man dat eigenlijk zocht in een vrouw
die hem liefhad de eeuwig verge
vende moeder. Misschien was dat het
wat hij onontbeerlijk achtte in de vrouw,
die hij liefhad.
Hij wandelde langs de hekken van het
Luxembourg, doorkruiste het verlaten
Montparnasse en kwam in de korte, lom
merrijke Avenue de l'Observatoire. Hij
hoorde achter hem het ijzeren hek
dichtslaan, de concierge gaf met slape
rige stem antwoord toen hij zijn naam
noemde, daarna klom hij de trappen op
naar zijn flat.
Toen hij zijn flat binnenkwam, zag hij
dat er licht brandde in zijn zitkamer.
Zijn hart sloeg vlugger. Misschien dat
Johnny terug was gekomenHij ging
de kamer binnen en zag Sue op de bank
liggen, zij sliep; de staande lamp naast
haar wierp zijn licht over haar, zodat
het wel een toneelscène leek. Hij draai
de de knoppen om bij de deur en de
kandelaars begonnen te gloeien tegen
het groene behang van de muren. Sue
schrok wakker.
„Hoe laat ben je hier binnen geko
men?", vroeg hij.
„Even voor middernacht. Ik kreeg
vanmiddag de sleutel van Johnny. Hij
vertrekt Zaterdag met de boot. Ik vond
dat ik het je moest komen zeggen".
„Om twaalf uur 's nachts?"
Zij bloosde licht „Ik dineerde in Lion
de Belfort en de taxi reed hier langs.
Toen Kwam het plotesling bij me op".
„O, juist".
Hij ging naar de ingebouwde bar.
„Een boirel?"
„Een kleintje".
Hij schonk de glazen vol en bracht ze
naar het tafeltje, waarbij zij gezeten
was.
„Ik dacht ook, dat ik je misschien
kon helpen als je boven je theewater
thuis kwam. Maar ik zie, dat het niet
nodig is."
Hij lachte. „Het lijkt alsof het je
teleur stelt."
„Integendeel, ik sta perplex. Waar
ben je geweest, dat je op zo'n uur in
een onnatuurlijke staat van nuchterheid
kunt thuis komen?"
Zij had er alles voor gegeven als zij
die scherpte uit haar stem had kunnen
weren. Maar waarom bleef bij zo el
lendig onverschillig? Begreep hij dan
niet, dat het heel wat betekende, dat
zij op een dergelijke wijze van de sleu
tel gebruik had gemaakt?
Hij stond geleund tegen de tafel en
draaide zijn glas in zijn handen. Hij zag
er weer opgewekt uit, vond zij, en
jongFrancis Sable had zichzelf
weer gevonden.
„De zuster van Johann Amanshauser
kwam hier vanmorgen, toen ik een helse
kater had, maar in plaats van me de
les te lezen, maakte ze koffie voor me
en was erg lief en sympathiek met het
resultaat, dat we samen in het Bois zijn
gaan lunchen, daarna hebben we bij het
meer gezeten en zij speelde heel lief
Ophelia met mij als Hamlet. Daarna zijn
we gaan dineren en gaan dansen." Hij
keek glimlachend in zijn glas
glimlachend, bij de herinnering, dacht
zij bitter.
(Wordt vervolgd
Met een Air van Bach, een woord
loos „In Paradisum" van een zo gave
ingetogen schoonheid, dat een serafijn
uit de hemel het aan Bach moet heb
ben ingefluisterd, werd Zondagmiddag
in het Concertgebouw te Amsterdam
Herman van den Eerenbeemt herdacht
Treffende slotzin en weemoedige af
scheidsgroet, neergeschreven in het le
vensboek van een mens, die de schoon
heid in haar edelste vormen lief had
en ervan getuigde.
Het valt dan wel moeilijk na een
algemene stilte, zwaar van gedachten,
over te schakelen op de ouverture
„Iphigenie in Aulis" van Von Gluck,
waarin tegenstromingen tot heftige
bewegingen leiden en de dirigent Oito
Klemperer de twee contrasterende ele
menten die dit werk beheersen, het al
gemeen en individueel belang, scherp
omlijnd aan de luisteraars voorhoudt.
Ben opmerkelijk verschil in uitvoe
ring bestond er tussen Mozart voor en
na de pauze. Klonk het pianoconcert in
c (K.V. 491) nog al nadrukkelijk en
matig geïnspireerd, en kwamen noch
de pianist Stefan Askenase noch orkest
en dirigent toe aan de glans en élé-
gance van dit zo rijk genuanceerde
pianoconcert, de symphonie in A (K.V.
201) na de pauze kwam er zoveel te be
ter af en leefde op onder de leiding van
de dirigent die uit het orkest de beste
kwaliteiten wist los te maken.
Met „Tod und Verklarung" van Ri
chard Strauss, het slot van dit concert,
bleef dit boeiend spelniveau gehand
haafd. Een machtig werk dat weliswaar
een weinig verhelderende indruk op de
geest maakt en waarin het eeuwig
heidsbegrip meer verward dan myste
rieus lijkt. T. Vr.
Naar aanleiding van de gebeurtenissen
Vrijdagavond in de Stadsschouwburg te
Amsterdam, is naar wij van de directie
van de Nederlandse Opera vernemen, san
de heer Theo Baylé de toegang tot de
Stadsschouwburg ontzegd.
