Nieuwe Haarlemsche Courant | 1951 | 11 mei 1951 | pagina 5

Gancia

BIJ HET DIAMANTEN

Van plaatselijk fabriekje tot
wereldconcern

FEEST VAN PHILIPS

Vier-jarig kind voor straf in
gasmeterkastje

Het bedrijf met een eigen mentaliteit

Geschenk van het gehele
Philipspersoneel

Film

Hersenwerk de grote drijfkracht

In cijfers

Grootse fontijn van Hub van Lith

Materiële verzorging voorkwam
stakingen

NIEUWE VATICAANSE
POSTZEGELS

Brandstichter berecht

FEESTPROGRAMMA
GEWIJZIGD

Aftakkingen

VRIJDAG 11 MEI 1951 PAGINA 5

KONINGIN ONTMOET SCHRIJVERS EN
DICHTERS VAN HET VERZET

LIKDOORNS

GEDÉ-ZALF

Origineel geschenk van
I de N.S.F.

Tussen 1891 en nu liggen zesiig jaren, waarvan niemand,
zonder bijkans een encyclopaedie ie vullen, de geschiedenis
precies kan schrijven, omdat hij altijd ie kort zou doen aan
allerlei factoren, die beslissend zijn geweest voor de ont
wikkeling van dit bedrijf: een keuze „a", welke tot nieuwe
ontdekkingen voerde, waar men ook de richting ,,b" had
kunnen gaan en waarbij hei anders zou zijn gelopen; een
toch dóórzettend speuren naar nieuwe dingen in het labo
ratorium, waar men ook genoegen had kunnen nemen mei
hei reeds gevondene en hei uitbuiten van een theoretisch
resultaat door technische en commerciële mannen, die
daarachter de kansen grepen voor de praciijk.

Bij hei jubileum, dat Philips, en daarmee Eindhoven en mei
Eindhoven ons land gaai vieren, is hei ondoenlijk dit alles
te reconstrueren. Maar men kan wel tegen de achtergrond
van hei toch in feite maar korte, doch mei een sterke dyna
miek geladen verleden de Philipsfabrieken bezien, zoals zij
daar nu in al hun glorie Eindhoven beheersen, in ontzag en
soms ook mei verbijstering.

vermoulh Torino

Ook Engeland geeft

nieuwe zegels uit

Woensdag Ark van
Noë in ons land

Herstel van zijn woning
was te duur

Philips zestig jaar

In verband met pokken-
gevallen te Tilburg

Ontaarde vader voor Haarlemse rechtbank

(Van een onzer redacteuren)

I—T ei verhaal van de leegstaande bukskinfabriek mei een
grondoppervlak van 400 m.2, die uit het kapitaal van
vader Frederik Philips in 1891 voor f 12.500.- werd gekocht
om er kooldraadlampen ie gaan maken, is al zo vaak ver
teldEn toch wordt men telkens opnieuw gefrappeerd

door de gigantische omvang van hei bedrijf, dat uit dit
simpele, nog steeds bestaande gebouwtje van 60 jaren
ierug gegroeid is.

Verliefd op research

Examens

Philips - dit en Philips - dat

Andere maatschappij-
vormen overvleugeld

Een jaar geëist

AMSTERDAMSE DROOGDOK
12 PCT. (ONV.)

Beijnes verhoogt
dividend

Deens sportvliegtuig
omgeslagen

Bij landing op Schiphol

Eerste asperges op de
Venlose veiling

H.M. Koningin Juliana heeft Donder
dagavond in het Haagse Gemeentemu
seum vijftien schrijvers en dichters van
het veriet ontmoet. Deze ontmoeting ge
schiedde' in de pauze van een herden
kingsavond in het Gemeentemuseum ter
gelegenheid van de opening van de ten
toonstelling „Gedrukt in verdrukking"
in het gemeentearchief. Op deze avond
lazen in de aula de schrijvers uit hun
werk voor.

Zij werden ingeleid door de uitgever

Bert Bakker, die de Koningin, de bur
gemeester van Den Haag en andere aan
wezigen begroette.

De dichter M. Nijhoff droeg uit zijn
werk: „Bij het graf van een Nederlandse
onbekende soldaat, gevallen in de Mei
dagen 1940'' voor. Vervolgens lazen Rie
Cramer, Theun de Vries, Fedde Schurer.
Jan H. de Groot. Anthonie Donker, Jan
Erigelman, Gé Kamphuis en Kitty de
Josselin de Jongh uit hun werken, die
gedurende de bezetting tot stand kwa
men, voor. In de pauze begaf H.M. de
Koningin zich naar de commissiekamer
vam het Haagse Gemeentemuseum, waar
de aanwezige schrijvers en dichters aan
haar werden voorgesteld. Deze ontmoe
ting in zeer beperkte kring droeg een
ongedwongen, schier huiselijk karakter.
Belangstellend vroeg de Koningin naar
het tegenwoordige werk van de kunste
naars, die aan haar werden voorgesteld.

Na de pauze droegen onder meerderen
Yge Foppema en Ed Hoornik werk voor.
M. Nijhoff besloot de avond met zijn
„Tot de gevallenen". De baten van deze
avond, die o.a. werd bijgewoond door
de burgemeester van Den Haag, mr. F.
M. A. Schokking, zullen worden overge
dragen aan de Stichting 1940'45.

Om half elf is H.M. de Koningin uit
Den Haag naar Soestdijk vertrokken.

Eerder op de dag werd de tentoonstel
ling „Gedrukt in verdrukking" in het
gemeentearchief geopend.

Advertentie

verdwijnen pijnloos,
snel en zeker met:

Onder de vele bedrijven die reeds hun
bijdragen afstonden voor de „Haak In' -
actie is 'n wedstrijd ontstaan om niet alleen
uit te munten door hoogte van bedrag
doch ook door originaliteit van aanbieding.
Zo boden de afgevaardigden van de Ned.
Dok- en Scheepsbouwmaatschappij gister
avond in de N.C.R.V.-studio op de ..audiën
tie" van Haak In de heer Bodegraven een
bijdrage aan verstopt in de pijpv van een
model van de ..Oslofjord" De A'damse
Droogdok deed het ir. een schroefas en
Wilton in een aambeeld. Doch de N.S.F.
maakte het bedrag van één uur overwerk
wel op de meest originele wijze bekend.
De heer Kouwen. voorzitter van de perso-
neelsraad. verzocht de heer Bodegraven
het nummer van de N.S.F. (8841) op een
telefoontoestel aan te slaan. Toen dit ge
schiedde sprongen lampen aan in een grote
schemerlamp in de vorm van de vroegere
grote radiomast van de N.S.F. en vormde
samen de tekst „N.SJ. Hilversum en Den
Haag haken in voor f 6105.De heer
Kouwen deelde nog mede dat het initiatief
tot 't uur overwerk door het personeel zelf
genomen was.

De internationale vereniging het Rijn
schepenregister vergadert 30 en 31 Mei
a.s. in het gebouw van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Amster
dam.

In dit fabriekje startte Philips in 1891 met de vervaardiging
van gloeilampen. Thans is hierin het Philips-museum
gevestigd.

Advertentie

Gisteren is bekend gemaakt, dat het
Vaticaan binnenkort een tweetal post
zegels zal uitgeven ter herinnering van
de afkondiging van het dogma der Ten
hemelopneming van de Heilige Maagd
Maria.

De zegels hebben resp. een waarde
van 25 en 55 Lire. De eerste is rood
bruin van kleur en vertoont een af
beelding van de Paus aan de voet van
de troon, die op het St. Pieterplein was
opgesteld, toen Hij het dogma afkon
digde. Aan de bovenrand van de zegel
staat in het Latijn: „Maria is ten he
mel opgenomen." Onder de afbeelding
staat de datum van de afkondiging van
het dogma 1 Nov. 1950.

De zegel van 55 Lire is staal-blauw
van kleur en vertoont een afbeelding
van het overvolle St. Pietersplein, ten
tijde van de plechtigheid, met op de
achtergrond twee zwevende engelen.
De zegel draagt in het Latijn het on
derschrift: „De engelen verheugen
zich" gevolgd door de datum van de
plechtigheid. De nieuwe postzegels
zullen van 8 Mei a.s. tot en met 31
Dec. 1952 worden verkocht

Ter gelegenheid van het Festival of
Britain zullen speciale postzegels in al
le «postkantoren in Engeland verkocht
worden.

De directeur-generaal der Posterijen
deelde gisteren mede, dat de zegels in
twee waarden uitgegeven worden
2i/2 penny en 4 penny. Beide zegels zul
len tweemaal zo groot zijn als de nor
male zegels en afbeeldingen vertonen
van symbolen op het festival betrek
king hebbende.

Met het ss „Rijnkerk" van de Holland
Afrika Lijn dat Woensdag in de
hoofdstad wordt verwacht zal het
grootste na-oorlogse dierentransport in
ons land aankomen.

Bestemd voor diverse dierenparken
bevinden zich aan boord o.a. 1 giraffen,
IA struisvogels, 4 neushoorns, 6 wilde
beesten, 2 oryx, 38 zebra's, 2 olifanten en
2 kuifkraanvogels.

De Officier van Justitie bij de Amster
damse rechtbank eiste tegen de 32-jarige
L. uit Weesp acht maanden gevangenis
straf, waarvan vier voorwaardelijk met
een proeftijd van drie jaar met onder
toezichtsteliing van de reclassering. Hem
was ten laste gelegd, dat hij op 6 Septem
ber j.l. in een kast in zijn huis aan net
Kerksteegj e te Weesp brand had gesticht
en daarna zijn woning had verlaten.
„Een beklagenswaardige man" noemde
de officier de verdachte, die zijn daad
toegaf. Het was een wanhoopsdaad. De
tean kon de kosten van het opknappen
van zijn huis niet betalen. „Was zijn op
zet geslaagd, dan zou zonder twijfel het
steegje afgebrand zijn," aldus de officier.
Uitspraak 24 Mei.

Wat Is in deze onderneming het be
langrijkst, wil de leek steeds weten.

Zijn het nog altijd de lampen, waar
van men er in 1891 een vijfhonderd per
dag maakte en die thans in hoeveelhe
den van tien- en honderdduizenden de
fabriek uitstromen? Of staan de radio
toestellen, waar men zich een vijf en
twintig jaar geleden op geworpen heeft,
nu op plan-één? Misschien worden
het straks wel televisie-apparaten?

Bij een bezoek, dat wij brachten aan
de Philips-fabrieken, hebben we de in
druk gekregen, dat voor een antwoord
op deze vragen men niét allereerst moet
zien naar de grote zalen, waar naarstige
meisjeshanden een bepaalde minuscule
schakel leggen in het letterlijk tot in de
puntjes uitgesplitste fabricageproces van
dit of dat product en evenmin naar de
ingenieuze, in het bedrijf zelf ontwik
kelde machines, die met schier feilloze
accuratesse onvermoeid dit of dat massa
artikel in een opeenvolging, welke geen
eind schijnt te kennen, produceren. Dit
alles spreekt sterk tot de verbeelding en
wie met grote getallen wil goochelen,
komt bij deze meesterstaaltjes van mo
derne bedrijfsvoering rijkelijk aan zijn
trek.

In verband met pokkengevallen in
Tilburg acht de hoofd-inspectie der
Volksgezondheid te 's-Gravemhage het
raadzaam in het feestprogramma van
het zestigjarig jubileum der N.V. Philips
Gloeilampen Fabrieken teEindhoven
enige wijzigingen aan te brengen. Hoe
wel de gemeente Eindhoven niet is
besmet, zijn deze wijzigingen thans, ten
einde de nodige voorzichtigheid te be
trachten, aangebracht.

Daardoor komt in de eerste plaats de
officiële receptie van de raad van be
stuur der N. V. Philips, welke Dinsdag
zou worden gehouden, te vervallen.
Voorts zal de tentoonstelling van werk
stukken van de jubileumwedstrijden
evenals die van Philipsproducten in de
nieuwe hal aan de Jonghlaan tot nader
aankondiging niet door het publiek
kunnen worden bezocht. De sprookjes-
tuin in het Stadswandelpark zal door
gang vinden, maar er zullen maatregelen
worden getroffen tegen tè grote opeen
hopingen van bezoekers. De vermaak-
centra zullen eveneens, zij het in enigs
zins gewijzigde vorm, blijven gehand
haafd. Tenslotte wordt aan het Philips-
personeel met nadruk verzocht geen
familieleden, vrienden of kennissen uit
Tilburg en Geldrop (Zesgehuchten)
gedurende de feestdagen naar Eindhoven
te laten komen.

Philips en Eindhoven worden in één
adem genoemd; bij het 60-jarig bestaan
zijn echter nog op tal van andere plaat
sen in den lande aftakkingen van de
centrale industrie en met Philips geas
socieerde bedrijven gevestigd. Men zie
onderstaande, nog niet eens geheel vol
ledige, opsomming:

Amsterdam: Neonfabriek.

Baarn: Philips' Phonografische industrie.
Doetinchem: Decca (aflopende prod.).
Drachten: Philishave (in Mei '51 be
gonnen).

Eindhoven (met Strijp): lampen, radio
toestellen, Philite, laboratoria enz.
Heerlen: montage radiobuizen.
Hilversum (NS.F.): o.a. tele-communi-

catie, televisie, radar.

Middelburg: Vitrite-works.
Oss: armaturen van plastocel.

Roermond: kappen rijwiellantaams.
Roosendaal: TL-buizen.

Sittard: radiobuizen.

Utrecht: lasstaven.

Valkenswaard: diamantboorderij.

Weesp (met onderdelen in Adam en
Olst)Philips-Roxane.

Veel essentiëler is echter bij Philips
wat er ligt vóórdat de machines aan het
draaien gaan en een nieuw product op
de transportband wordt gezet. Dan is
namelijk reeds lang de voorbereiding
op de totstandkoming van de productie
achter de rug, een hele historie van
denken en zoeken, van het ontdekken
der theoretische grondslagen, zonder
welke men waarschijnlijk nooit op het
idee zelf gekomen zou zijn. Die voorbe
reiding geschiedt in wat bij Philips alge
meen bekend is als het „Nat. Lab."

Experimenteren heeft er bij dit be
drijf van het eerste begin af en zelfs
voordien in gezeten: reeds voor de op
richting der fabriek deed ir. Gerard
Philips in een bijgebouwtje van zijn
ouderlijk huis te Zaltbommel de eer
ste proeven voor het maken van ge
spoten kooldraad en in de eerste le
vensperiode der onderneming was er
al een scheikundig laboratorium, waar
allerlei onderzoekingen zijn verricht
rondom de chemische technologie van
het bedrijf. Verscheidene chemici, die
daar gewerkt hebben, kwamen later
op belangrijke posten in verschillende
fabrieken van het concern.

Van alle historische data, welke er bij
het 60-jarig jubileum te vermelden zijn,
is zeker niet de minst belangrijke: de
le Januari 1914, toen het Natuurkundig
Laboratorium werd opgericht, nadat de
heer Philips bij zijn reis door Amerika
de éclatante successen had gezien die
door toepassing van de physica aldaar
verkregen waren. Het Natuurkundig La.
boratorium is niet een gewoon fabrieks-
of ontwikkelingslaboratorium gebleven,
doch werd al spoedig een echt research-
lahoratorium, in die dagen voor Neder
land iets nog volkomen ongekends.

Dit schijnt wel hoofdzakelijk te dan
ken te zijn aan de grote vrijheid, die
gegeven werd om het onderzoek te ver
diepen en niet minder aan de verliefd
heid van de eerste twee physici. prof.
dr. G. Holst nu nog commissaris van
de N.V. en dr. Oosterhuis, op cle re
search.

Dat de in het laboratorium verworven
inzichten en ideeën veelal spoedig hun
verwezenlijking hebben gevonden in de
fabricage van nieuwe producten, is
vooral te danken aan de stuwkracht van
dr. Anton Philips, broer van Gerard. De
rol van dit laboratorium, dat men zon
der overdrijving het zenuwstelsel, de
hersenen, van het bedrijf kan-noemen,
blijkt het duidelijkst uit het feit, dat in
de jaren van de eerste wereldoorlog
eigenlijk reeds bijna alle problemen ge
raakt werden. In die periode werden
dan ook de grondslagen gelegd voor
practisch alle gebieden, die de hoofd
activiteit van het latere concern zouden
worden: gloeilampen, gasontladingslam
pen, buisgelijkrichters, radiobuizen en
radió-apparatuur, röntgenbuizen.

Het is niet te veel gezegd, wanneer
men stelt, dat het doordringen tot de
fundamentele verschijnselen het labo
ratorium een leidende positie in de we
reld heeft bezorgd en de fabriek een
voorsprong heeft gegeven in de ontwik
keling van nieuwe producten. Telkens
weer komt in de overzichten van het
bedrijf, die ter gelegenheid van het 60-

jarig bestaan verschenen zijn, naar vo
ren hoe het „Nat. Lab." een nieuwe
richting aanwees op momenten, die. naar
achteraf blijkt, van beslissende beteke
nis zijn geweest: Het onderzoek van de
electronen-emissie leidde tot de vinding
van een kathode, waardoor Philips op
het gebied van radiobuizen voorop kon
gaan. Dank zij ander pionierswerk kon
Philips als eerste met luidsprekers,
voorzien van permanente magneten, op
de markt komen. De research aan scha
kelingen leidde tot draaggolftelefonic
onderzoekingen naar de invloed van het
licht op mens en dier tot bereiding van
vitamine-D, waar de industrie Philips-
Van Houten (thans Philips-Roxane) uit
is voortgekomen. Dat Philips ondanks
de vertraging, veroorzaakt door de
tweede wereldoorlog, bij de projectie-
televisie op het eerste plan staat, is
vooral een gevolg van de voorsprong,
die het laboratorium bezat o.a. in de
constructie van de benodigde projectie
buizen. En zo verder.

Wanneer men dus vraagt naar het be
langrijkste onderdeel van het bedrijf,
dan geloven we dat de wetenschappe
lijke werkplaats bovenaan moet staan.
Ze is niet zo spectaculair, maar zonder
de berekeningen en metingen en proe
ven, in alle ernst aan de laboratorium
tafels verricht, zouden de vakmensen-
in-de-practijk maar een zeer gering deel
van de mogelijkheden, die hun thans ter
beschikking staan, hebben om feitelijk
een productie te leveren in de omvang
en verscheidenheid, welke het bedrijf
vandaag aan de dag kent. In het Natuur,
kundig Laboratorium werken thans
circa 1000 mensen en in de ontwikke
lingslaboratoria der verschillende onder,
delen van Philips in binnen- en buiten
land nog eens 3500 man. Vier- tot vijf
honderd universitair-geschoolden ver
richten dagelijks fundamentele research.

Het Philips-perscmeel is in zestig
jaar van 25 mensen in Eindhoven ge
groeid tot 80.000 werknemers in bin
nen- en buitenland. Het kapitaal, dat
Frederik Philips in 1891 in de onder
neming van zijn zoon Gerard wilde
steken, bedroeg f 75.000 het aan
delenkapitaal van de tegenwoordige
N.V. is 145.000.000 groot.

De vloeroppervlakte der fabrieken,
die bij de oprichting 400 m2 was, is
bij het 60-jarig jubileum een-en-een
kwart millioen vierkante meter.

In de aanvangsperiode van het
bedrijf was de behoefte in Nederland
aan kooldraadlampen nog veel te ge
ring voor de bescheiden omzet van
500 lampen per dag; in 1951 bestaai
door de ontwikkeling van de buiten
landse Philips-maatschappijen in 25
landen een fabricage van Philips
producten.

Bij het bedrijf in Eindhoven werken
thans rond 3000 werknemers uit
België; o.a. voor het vervoer van dit
personeel beschikt Philips over 90
eigen autobussen.

Om enig idee te geven van de om
vang der huidige productie kan ver
nield worden, dat er alleen al een
dozijn tot vijftien wagons met Phi-
lips-artikelen dagelijks uit Eindhoven
vertrekken; hierbij is dus nog niet
gerekend het vervoer per schip en
niet vrachtauto's, die tot Hamburg en
Nice gaan.

verklaarde, dat bij de thuiskomst van
baar man het kind gevraagd had „is
pappie thuis?". Het was naar de slaap
kamer gedaan en toen het vader zag
was het begonnen te huilen.

Met de woorden „Wimpie gaat in de
kast" was de man uit bed gekomen en
had het kind behalve de klappen nog
een schop gegeven. Daarna had hij het
in het gasmeterkastje opgesloten en
tegen zijn vrouw gezegd „laat hem maar
de gehele dag zonder eten daar zitten".

„Hebt u dan geen tegenwerpingen ge
maakt?". vroeg de president

„Ik heb thuis niets te zeggen", was
het antwoord.

„Wat hebt u daarna gedaan?"

„Ik ben z.gji. melk gaan halen, maar
ging naar de politierechter".

Een hoofdagent van politie tezamen
met een kinderinspectrice waren naar
het huis gegaan, waar zij het kind bijna
ontkleed en geheel verkleumd in het
kastje aantroffen, geleund tégen de gas
meter. die enigszins lek was. Zij hadden
nog aan een van de andere kinderen het
een en ander gevraagd en dat had ge
zegd „Pappie heeft het gedaan".

De officier noemde verdachte in zijn
requisitoir iemand met een intens laag
karakter. Hij achtte de ten laste gelegde
feiten bewezen en eiste een gevangenis
straf van een jaar.

Nadat de verdediger aan het wbord
was geweest, waarbij deze zei, dat het
niet ging om het vermoeden.* maar om
het recht in deze zaak en vrijspraak had
gevraagd, bepaalde de president de uit
spraak op 24 Mei.

AMSTERDAM Doctoraal natuurk. mevr.
H. S. Mullerv. d. Meulen en E. van Al
phen (Amsterdam); cand. wis- en nat. meg.
E. Petersen, mej. J. Luyckx, H. Rathman
(Amsterdam) en H. Zwart (Hilversum);
cand. pol. en soc. wetensch. dr. J. de Roy
(Bilthoven) en F. Wanninkhof (Amsterdam)
cand. Duits D. Monté, (Haarlem).

LEIDEN Geneesk. de dames M. 6e
Bruyn, Den Haag; M. Dubru, Rotterdam; C.
Kors, Leiden; A. v. Riesen, Rotterdam; 3d.
G. Bink. Rotterdam; J. Calje, Hardinxveld;
R. Hali, Den Haag; J. Kofman, Voorschoten;
J. Mulder. Delft; A. v. Noort, Den Haag; P
v. Santbrink, Schiedam; C. Verdoorn, Pa-
pendrecht; P. Versteeg, Dordrecht en J. v. d.
Waal, Ridderkerk.

UTRECHT Cand. geschiedenis: mej. M.
v. Nimwegen, Utr.; doet. rechten: L. Speel
man (cum laude), Den Haag; F. v. d. Berg,
Utrecht; W. Alberts, Utrecht; H. v. d Berg,
Zwolle; doet. geneesk.: A. v. d. Willigen,
Hilversum, H. Oort, Hilversum, mej. W.
Knoop, Heusden, mej. C. Maessen, Roer
mond, J. v d. Ley, Hilversum, A. Roeien,
Utrecht, N. Karsemeijer, Alphen a. d. Rijn,
C. Kurstjens, Utrecht, C. Vollgrafi, Rijswijk.

Wfj hebben geschreven over de ont
wikkeling in het Philips-bedrijf en daar
is een verhaal zonder einde van te ma
ken.

Telkens weer zou men nog meer wil
len vertellen. Over het begin van deze
eeuw, toen, volgens een klassiek gezegde
in Eindhoven, Anton Philips in een spor
tieve wedstrijd meer trachtte te ver
kopen dan de fabriek kon maken en
Gerard Philips meer poogde te produ
ceren dan zijn broer kon verkopen. Over
de zware proeven, die men allerlei pro
ducten laat doorstaan alvorens ze de
deur uit gaan: zo bijvoorbeeld het plaat
sen in kunstmatige zandstormen van
radiotoestellen, die bestemd zijn voor
woestijngebieden. Over het nog jonge
Cyclotron, waarmede radio-actieve iso
topen worden bereid, zowel om diagno
ses te stellen ais voor de therapie bij
kanker, bloedziekten, schildklieraandoe
ningen enz. Over de planten- en bacte-
riënbestraling, waardoor b.v. tulpen en
narcissen geforceerd kunnen worden en
appels, die niet kleuren in twee etmalen
onder blauw licht rood worden gemaakt.
En er is nog zoveel meer....

Doch minstens even boeiend als de
ontwikkeling binnen het concern is wat
zich daarbuiten door toedoen van Philips
voltrokken heeft.

In leeggekomen fabrieksgebouwen,
hoewel getuigen van een minder succes
vol verleden, is het Philips-bedrijf ge
start; het geschiedde in Eindhoven, om
dat in de toenmalige depressieperiode de

lonen daar laag waren en de arbeider
van deze Brabantse plaats de reputatie
genoot wel werkwillig te zijn. Wat er na
zestig-jaren-Philips veranderd is aan
Eindhoven, behoeft niet nog eens her
haald te worden: een zo dynamische
ontwikkeling als die, welke hier plaats
vond, is in Nederland uniek. De fabriek
heeft haar stempel gezet op de stad
dat is reeds een versleten uitdrukking
geworden.

Wat dat echter precies betekent, rea
liseerden we ons scherp bij een gesprek
met het dochtertje van een Philips-
employé. Het kind was naar de film ge
weest. Waar? In het Philips-Ontspan-
ningsgebouw. Gaan jullie ook nog wei
eens naar een andere bioscoop? Nee,
kwam het antwoord, waarin wij verwon
dering hoorden om deze vraag: vader
werkt immers bij Philips! Voor dit kind
was het domineren van het bedrijf over
het hele doen en laten van het gezin,
waar zij deel van uitmaakte, iets van
zelfsprekends en het idee, dat men ook
nog naar een andere bioscoop zou kun
nen gaan, kwam niet bij haar op. Wat
bij Philips gebeurt, zegt haar stellig
meer, dan wat er leeft in de stad Eind
hoven of in de provincie Noord-Brabant.

Thuis hangt wellicht, zoals bij vele
personeelsleden, vooral van de oudere
garde, een foto van de oprichters der
fabriek: haar broertjes gaan naar de
Philips-kleuterschool, zij zelf naar de
Philips-lagere school en straks naar de
Philips-huishoudschool. Vader speelt in
de Philips-kegelclub, at in de oorlog de
Philiprak, wordt bij ziekte behandeld

door de Philips-polikliniek en krijgt zijn
medicijnen uit de Philips-apotheek. Het
gezin kan wonen in een van de 6000
Philips-huizen; op feestdagen trekt do
Philips-harmonie voorbij en het kind
ziet in de stad de naam Philips in wan-
depark en sterrenwacht.

Spottend wordt wel eens gezegd,
dat er alleen nog een Philips-kerk aan
de reeks ontbreekt.

Men antwoordt dan dat de buiten
staander geneigd is deze dingen te over
drijven. Met ze toch in een opeenhoping
te noemen willen wij het vele goede, dat
al deze instellingen aan Eindhoven en
aan het Philips-personeel in het bijzon
der gebracht hebben, geen afbreuk doen:
de stad is er groot door geworden en
duizenden mensen hebben er betere le
vensmogelijkheden door gekregen. Het
is ook niet gemakkelijk of misschien
wel in het geheel niet mogelijk aan te
geven hoe het anders gekund zou heb
ben en wij hebben niet de indruk, dat
het gros van het personeel en wat zich
daaromheen heeft gegroepeerd, deze
toestand ervaart als een last integen
deel.

Maar dat neemt niet weg, dat deze
greep van het bedrijf op de mens oók
bij een jubileum gesignaleerd moet wor
den. Er steekt een soms toch wel ver
bijsterende ontwikkeling in, die, of men
haar nu toejuicht, dan wel afkeurt, aan
dacht verdient: het domineren van het
concern boven de andere maatschappij-
vormen.

De werkers bij Philips, die zelf in de
verste verte het bedrijf niet meer kun
nen overzien nemen dit alles vrij rustig
en laconiek, zoals het is: de geschiedenis
van het bedrijf kent niet één staking,
behoudens dan tegen de Duitsers.

„De kwalificatie „beestachtig" is voor
verdachte nog te goed, omdat hierdoor
de dieren onrecht zou worden aange
daan. De dieren zorgen tenminste nog
voor hun jongen, maar deze ontaarde
vader mishandelt zijn kind". Aldus de
officier in zijn requisitoir, dat hij gis
teren hield tijdens de behandeling voor
de Haarlemse rechtbank van een erger
lijke kindermishandeling.

Verdachte had al eens meer terecht
gestaan voor opzettelijke mishandeling
van een zijner kinderen. Hij was toen
veroordeeld tot 6 maanden gevangenis
straf Tijdens de rechtszitting had hij
gezegd: „Geef me maar een jaar". Nu
stond hij weer terecht voor eenzelfde
feit. Op 2 Februari van dit jaar was hij
van nachtdienst thuis gekomen en naar
bed gegaan. Zijn 4-jarig zoontje was
gaan huilen en hij had zijn vrouw ver
zocht het kind naar zijn slaapkamer te
brengen. Daar had hij het twee harde
klappen gegeven Tegen zijn vrouw zou
hij gezegd hebben: „Als het kind in het
vervolg weer lastig is. zet het dan maar
in het gasmeter-kastje".

„Hebt u het kind dan niet zelf in dat
kastje gestopt?", vroeg de president.

„Neen. edelachtbare, dat heeft mijn
vrouw gedaan".

De echtgenote werd gehoord en deze

Uit het jaarverslag over 1950 der Am«
sterdamsche Droogdok-Mij. blijkt, dat het
exploitatie-overschot f 2.729.779 (f 2751.510)
bedroeg na reservering voor belastingen.
Na afschrijving ten bedrage van f 1673.290
(2.016.007) resteert een saldo-winst van
f 194.341 f t 509.715). Voorgesteld wordt
evenals vorig jaar een dividend uit te ke
ren van 5 pet. op pref. aandelen en van
12 pet. op de gewone aandelen.

Het bedrijf was gedurende 1950 volledig
met werk bezet. Het herstelde Hendrikdok
is vrijwel ononderbroken bezet geweest.
Het herstel van de geleden oorlogsschade is

beëindigd.

Het bestuur van de Kon. Fabriek voor
Rijtuigen en Spoorwagens J. J. Beijnes te
Beverwijk zal aan aandeelhouders voor
stellen het dividend over 1950 vast te stel
len op 8 (6) pet. voor de preferente aan
delen A en 714 pet- voor de gewone
aandelen. 1

Advertentie

eenstemmig van oordeel dat het ontwerp
Panta Rei onder de vier inzendingen
bekroond moest worden. Nog drie andere
beeldhouwers was de opdracht verstrekt
een ontwerp van een fontein te maken.
De foto die wij hiernaast afdrukken is
het eerste van vier en twintig reliëfs,
dat dezer dagen in klei is gereed geko
men. Het stelt twee fabrieksmeisjes voor.
Deze reliëfs worden 1.20 m boog. zullen
als een grote krans het basement van
de fontein versieren. Zij symboliseren de
werkers in het bedrijf: de ingenieurs, de
arbeiders en het administratie-perso
neel.

Wat 'a gcnol, aU Uw foto's U al dia momen
ten ran geluk, van blijdschap en plezier, weer
voor ogen brengen en opnieuw doen beleven I

Zorg dat ze goed zijn!

Foto's op Kodak Film

altijd goed I

Omstreeks half vier gistermiddag is
een Deens sportvliegtuig, dat op Schip
hol was geland, op de taxibaan door de
wind gegrepen en omver geworpen.
Het toestel werd negentig graden om
gedraaid en kwam precies met de vleu
gels op de rolbaan te liggen. De beide
inzittenden, de heren Thomas Sr. en
Thomas Jr. uit Kopenhagen bleven on
gedeerd.

Als gevolg van het abnormaal koude
en natte voorjaarsweer zal het asper
ge-seizoen dit jaar belangrijk later zijn
dan normaal het geval is. Noord-Lim
burg. dat te Venlo veilt, is met zestig
procent van de nationale productie de
hoofdleverancier van asperges. Voor de
a-sortering en de b 1 kwaliteit wordt
nog grif f 3.J— per k g. bestaald; de
vierde soort handhaaft zich op een
prijs van om en bij f 1.50.

„Panta Rei", alles groeit, alles beweegt,
alles ontwikkelt zich, dat is het motto,
waaronder de Amsterdamse beeldhou
wer, Hub van Lith, een ontwerp van
een grootse fontein vervaardigde. Een
maal uitgevoerd in steen (een werk
waar Van Lith ongeveer vier tot vijf
jaar voor nodig denkt t£ hebben) zal dit 't
geschenk vormen van het gehele per
soneel van Philips ter gelegenheid van
*het zestigjarig jubileum van de fabriek.
Een jury bestaande uit leden van het
personeel aangevuld met vakmensen uit
de beeldhouwerswereld. zoals Mari An-
driessen en prof. V. P. Esser waren

Boven deze figu
ren uit rijzen op
hoge, taps toelopen
de zuilen drie grote
vrouwenfiguren om
hoog. Zij stellen
„het licht", „de
roep" en' „het kij
ken" voor en zijn
als zodanig een
symbool van de
grondslagen van het
Philipsbedrijf n.l.:
de gloeilamp, de
radio en de tele

visie.

De beelden op de
hoge zuilen hebben
gezamenlijk enigs
zins de vorm van
een harp. Tussen de
figuren zal het wa
ter opspuiten als de
snaren van dit in
strument. De beeld
houwer Van Lith,
die thans 43 jaar
oud is en reeds eer
der van zich deed
spreken, heeft met
dit ontwerp een
bijzondere prestatie
verricht. Het is
visionnair en monu
mentaal van opzet
en de reliëfs, die
reeds op ware
grootte ontworpen
zijn, tonen dat hij
ook in de details
deze zin voor mo
numentaliteit niet
Fabrieksmeisjes, reliëf van Hub van Lifh voor zijn Philips- zal verliezen.

monument te Eindhoven. M.