Luilakmarkt in Haarlem
-■ -
m-
1spw
ir p
C. J. v. d. Broek
3
777
DE WEEK IN STAD EN STREEK
Haarlems Kathedrale Basiliek verrijkt met
nieuwe aanwinsten
uzêtm
u:
jjk1 f I f rjd
F i.t
COLD WAVE??
il
firn
H
Nieuw leven bij Onze Lieve Heer
op Solder
'Lfej Sh'
jot Meet
Mtupcuon
2£3i
v «dm
Weelderige uitstalling van bloemen
17 -
Zephir
Herenpyama's
Metselaarsgereedschap
AGENDA
Dr. Drees enige weken
afwezig
ST4TE («PRESS
Uw LINCOL-wasdoos
MOLENDIJR'S KAPSALONS
EEN VAKMAN VOOR UW BED
1 DAG RETOUR
ZATERDAG 12 MEI 1951
PAGINA 2
#;iï#ér
- »f 'JA,
2, - *V''^Z
S - Wa
N - f! fclÉP^# - 4f
1 *yi f 4 |v,
g v W
I Hf M V Plfi I
Jubilea bij de N.Z.H.
Zomerdienst N.Z.H.
Burgerlijke Stand
BLOEMENDAAL
GEMEENTERAAD
Ziekentriduum Bloemendaal
Autozegening te
Bloemendaal
7a. v. VRSTENHOVEN
Rembrandt-tentoonstelling
in Vleeshal
Uitzonderlijke culturele
manifestatie
Extra-stoptreinen voor
de bollen
BILJARTEN
ZANDVOORl
Splinters
20 for fl. l.~"
SANTPOORT
NIEUWE STRAATNAMEN
Kerkbericht
Zondagsdienst
Pinksteren, zinrijk feest voor kunstenaars
HERHALING VAN
VERRASSINGEN
Ja, maar van
-I
WEDERINRICHTING IN VOLLE GANG
HAARLEMSCH MATRASSENHUIS
:si:' t mt
f
(ÉS «P: ïr\' 5 I
Advertentie
De jaarlijkse Luilakmarkt trok in cbe avonduren duizenden bezoekersdie langs
de volop met bloemen en feeëriek verlichte stalletjes trokken. Foto: Een schui
felende menigte trok langs de verlichte smalletjes.
De stroom mensen, die zich schoor
voetend over de Lnilakmarkt bewoog,
overspoelde het jongetje, dat verwoede
pogingen in het werk stelde om de gul
den terug te vinden, die zojuist in de
drukte verloren was gegaan. Een paar
vriendjes hielpen mee zoeken. Het waar
devolle papiertje moest gevonden wor
den, anders zat moeder vanavond zonder
bloemen, mérkte een van hen op. Onver
moeid zochten ze in de mensenmassa en
ze hadden succes. De zegekreet „ik heb
het" was er het bewijs van. Met zijn al
len trokken ze naar het bloemententje
aan de overkant. De gulden werd om
gezet in een prachtige bloem. Moeder
zou haar bloemetje niet missen
De jeugd is rijk vertegenwoordigd op
de Luilakmarkt. In lange rijen slingeren
jongens en meisjes zich langs de kraam
pjes. Luilak is het feest van de bloemen
en dus ook het feest van de jeugd.
De ouderen kunnen er echter even
veel plezier in vinden om te defileren
langs kraampjes en tentjes met de geu
rende bloemen. Dat bewees wel de ein
deloze drom mensen, die gisteravond
samenstroomde en, naar het scheen, bij
de Houtbrug de beste toegang vond tot
de Luilakmarkt.
Verkeersagenten regelden daar het
verkeer van en naar de binnenstad en
loodsten de dichte rij voetgangers van
de ene singel naar de andere. In de
grachten weerkaatste het licht van de
vele lampen, die in een grote sliert de
singel omzoomden. Vol ijver trachtten
de bloemenkooplui hun waar aan de
man te brengen. Zij waren niet alleen
De verkoopster in de patates-frites-
kraam had het minstens even druk met
het bedienen van haar klanten. De bak
lucht verdrong hier en daar de geur van
de bloemen.
Tot laat in de avond ■duurde het ver
tier van deze zoveelste Luilakmarkt. In
groepjes trokken de mensen naar huis
met de bloemen, die ze gel»cht hadden.
En hoevelen zijn er niet geweest, die
nog even voor het naar bed gaan de
huisdeurbel hebben afgezet als voor
zorgsmaatregel voor de komende dag,
wanneer de jeugd reeds in alle vroegte
de langslapers komt wekken al of niet
met het bekende Luilakversje:
Luilak
Slaapzak
Beddezak
Kermispot
Staat om negen uren op!
Er zijn deze week twee jubilea bij de
N.Z.H.V.M. Dinsdag 15 Mei zal de hoofd
inspecteur W. v. d. Vijver uit Leiden
zijn 40-jarig jubileum vieren en Woens
dag 16 Mei viert de Haarlemse contro
leur L KuiDers eveneens zijn 40-jarig
jubileum.
Met ingang van 20 Mei wordt de zo
merdienst van de N.Z.H.V.M. ingevoerd.
De bussen van Haarlem naar ÏJmuiden
gaan om het kwartier rijden en ook
Velserbeek is nu per bus te bereiken.
In Bloemendaal wordt het eindpunt
verlegd naar hotel Zomerzorg. Tenslotte
zal om 12 uur 's nachts nog een bus van
Haarlem naar Hillegom rijden.
Ondertrouwd: A. J. Bakker en C. K.
Weber.
Gehuwd: G. H. L. Verwey en E. La-
tenstein.
Geboren: M. J. C. DiebenOoms z.,
M. J. H. GrandiaAppelboom z., H. M.
E. Baarsvan Dam z., S. W. Klaassen-
Jas z., C. M. SchwithalBlok d., P. A.
de Vré—van der Velde d.. W. Baart-
mansde Kousemaeker d.. G. M. T. de
BoerSanberg.
Overleden: W. H. Scheffer 71 j„ Denys
van Hullelaan.
De Raad der gemeente Bloemendaal
komt Donderdag 17 Mei om kwart over
twee ten raadhuize te Overveen in ver
gadering bijeen. Opnieuw komt in be
handeling het uitbreidingsplan in
hoofdzaak. Het raadslid ir. De Vassie
heeft de NoordZuidweg bewesten
Haarlem in kaart doen brengen. Met
zijn voorstel kunnen B. en W. zich
verenigen. De ontwerper van het plan
:n hoofdzaak, ir. Kuiper, heeft een
overzicht van het woningbouwprogram
ma voor Bloemendaal gemaakt De cij
fers dienaangaande zijn nog niet aan de
pers verstrekt. Voorgesteld wordt ver
der de algémene politieverordening aan
te vullen met een bepaling betreffende
het afbranden van verflagen en het
doorzoeken van vuilnisemmers die aan
de weg staan.
Het Nationaal Ziekentriduum in de
Prima Primariakerk te Bloemendaal
zal dit jaar plaats hebben op 10, 11 en
12 Juli.
De verkeersregeling voor de auto-ze
gening op 2e Pinksterdag vóór de R.K.
Kerk te Bloemendaal is als volgt: men
rijdt de Zomerzorgerlaan in vanuit de
richting hotel Zomerzorg en vertrekt na
de zegening over de Bloemendaalseweg.
Advertentie
moderne streepdesslns, maat 48 t/m 56.
ruim model. Prima kwaliteit 12.75
Qetadmtraat 4—6 - Klevecpark - TUL 10413
De Rembrandttentoonstelling, die van
2 Juni tot en met 2 September mede in
het kader van het Holland Festival in
de Vleeshal zal worden gehoudenbe
looft een uitzonderlijke culturele mani
festatie te worden. Een uitgelezen keu
ze van meer dan veertig tekeningen en
pl.m. 135 etsen van Rembrandt, geëxpo
seerd in de daartoe zo geëigende sfeer
van het vroeg-zeventiende eeuwse mo
nument aan de Grote Markt, zal met
de architectuur van dit gebouw een
uniek ensemble vormen. Zowel voor
vreemdelingen als landgenoten zal deze
combinatie een gelukkig onderdeel zijn
van het zomerprogramma, omdat zij in
een bezoek de glorie onzer gouden eeuw
in zeer exquise vorm tastbaar gemaakt
zullen zien.
De kern van de collectie tekeningen
wordt gevormd door de fraaie verzame
ling uit het Te.yler Museum, aangevuld
met bruiklenen uit het museum te Gro
ningen, het Rijksprentenkabinet en het
museum Fodoi te Amsterdam, de col
lectie Ferdinand Lugt te 's-Gravenhage
en enkele bezittingen uit particuliere
verzamelingen, waaruit de collectie etsen
is samengesteld. Laatstgenoemde grafi
sche producten zullen worden geëxpo
seerd op de eerste verdieping, die in
haar oorspronkelijke staat nog nimmer
voor het publiek was opengesteld. Be
halve de collectie etsen zal deze ruimte
met uitzicht op de Bavo, Markt en Spek-
straat een openbaring zijn voor iedere
bezoeker.
Tweede Pinksterdag zullen extra
stoptreinen rijden op de lijn Amster
dam—Den Haag ten behoeve van be
zoekers aan de bloembollenvelden.
BIOSCOPEN:
Rembrandt: Ben je vrij vanavond? (a. 1.)
2, 4.15, 7 en 9.15 u.
Palace: Het meisje uit Artis (a, 1.) 2,
4.15, 7 en 9.15 uur.
Luxor: De onvindbare Pimpernel (14 j.)
4.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: Moeder is studente (14 j.) 2.30,
7 en 9.15 u.; Zo. 2, 4.30, 7 en 9.15 u.
City: De dochter van Rosy Ogrady (a. 1.)
2,15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Gold-rush" en „Avontuur op
Hawaii" (14 j.) 2.30, 7 en 9.15 u.; Zo.: 2,
4.30, 7 en 9.15 uur.
Zaterdag 12 Mei
Stadsschouwburg: Comedia met .„Vader
thuis", 8 uur.
Palace: Bamby (a. 1.) 10.30 uur.
Zondag 13 Mei
Stadsschouwburg: Comedia met „Vader
thuis", 8 uur.
Maandag 14 Mei
Stadsschouwburg: Comedia met „Goud en
Antiek", 8 uur.
Concertgebouw: Nationaal Accordeon Con
cours m. m. v. 18 orkesten, 9.3017.30 uur.
Jubileumconcert m. m. v. Gem. Volksmu
ziekschool „Klavarskribo" uit België e. a.,
8 uur.
Openluchttheater Bloemendaal: Nationale
Gymnastiekwedstrijden ter gelegenheid van
het 40-jarig bestaan van de Kennemer
Turnkring, 9.30 uur.
Dinsdag 15 Mei
Palace: Bamby (a. 1.) 10.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Museum Het Huis van Looy, KI. Houtweg
103: Werken van 12 Haarlemse kunstenaars.
Geopend op werkdagen van 1017 uur. 's Zo.
van 13—17 u. (tot en met 13 Mei).
Kunsthandel Leffelaar, Grote Markt: Ré
Do.ja toont haar met de hand vervaardigde
rieten tassen en accessoires voor middag en
avond. Geopend op werkdagen van 1017 u.
's Zo. v. 1416 vuur.
Kunsthandel Leffelaar Wagenweg 102:
Eretentoonstelling (schilderijen en tekenin
gen) door Prof. Willem v. d. Berg. Geopend
op werkdagen van 1017 uur (tot en met
26 Mei).
De Muurbloem, Lepelstraat 5: Expositie
van hardbedrukte stoffen van 't Paapje te
Voorschoten. Geopend op werkdagen van
9.30—17.30 uur. 's Ma. van 13.30—17.30 uur
(tot en met 12 Mei).
Vleeshal, Grote Markt: „Uw Industrie".
Tentoonstelling van de Ver, „Nederlands
Fabrikaat". Geopend van 917 uur voor
leerlingen onder leiding en voor volwasse
nen van 1922 uur (tot en met 12 Mei).
APOTHEKEN:
De Zondag-, avond- en nachtdienst van
de Haarlemse apotheken wordt van 1220
Mei waargenomen door fa. Duym Keur,
Keizerstraat 6, tel. 10378; Begemann
Sneltjes, Kruisweg 30, tel. 10043; Mamix-
Apotheek, Marnixstraat 65, tel. 23525.
ZIEKENVERVOER
Fa. Mathot, Gr. Houtstraat 9, telefoon
11900; Margriet, Turfmarkt 19 rd., telefoon
21400; te Heemstede Fa. Buitenman en Co.,
Raadhuisplein 7, telefoon 28523.
R.K. Militair Tehuis „De Burcht", dage
lijks de gehele dag geopend.
De Open Deur: Inlichtingenbureau over
het Rooms-Katholicisme (Kruisweg 25).
Spreekuren: dagelijks (beh. Zondag): 1012
en 14.30—21.00 uur.
R.K. Gezinszorg (Kenaupark 18). Spreek
uren: Maandag, Woensdag en Vrijdag van
8.30—10.00 uur.
Wit-Gele Kruis (Kenaupark 15)Kraam-
verzorging spreekuren: Ma. 24 uur; Wo.
22> u.; Do. 1011 uur.
Bur. voor Huwelijksvoorlichting: spreek
uur Rector de Bot: Di. 4—5 u. en Dinsdag
avond 7.308.30; spreekuur Dr. Tervooren,
Mauritsstraat 9, dag. van 13 3014.30 en na
afspraak. Kantooruren 95 uur.
Dc uitslagen tussen Hof v. Holland en
D.E.S. luiden:
Wiekamp
160
86
18
19
4.77
Bloemink
220
220
18
49
12.22
A. Goedemans
150
150
33
25
4.54
v. d. Veldt.
130
79
33
14
2.42
v. Oech
50
50
45
5
1.11
Hoenderdos
50
46
45
6
1.02
Schrijder
65
65
45
9
1.44
Hooydonk
60
46
45
5
1.02
Wesseling
75
53
49
8
1.08
Vernout
80
80
49
11
1.63
v. d. Linden
110
101
36
15
2.80
Loerakker
100
100
36
15
2.77
Eindstand 13—11 voor H. v. Holland.
H. V. Holland blijft dus weer een jaar
in het bezit van de Nobelsbeker.
Naar wij vernemen rekent de N.Z.H.
oo een grote drukte op de beide Pink
sterdagen. Daarom zal al het beschikba
re materieel worden ingelast.
De minister-president, dr. W. Drees,
zal van heden af voor een periode van
veertien dagen afwezig zijn.
In April kwamen te Zandvoort vijf
woningen gereed en werd met de bouw
van twaalf woningen een aanvang ge
maakt. Op 1 Mei waren in aanbouw
honderd twee-en-vijftig woningen. In
voorbereiding zijn nog plannen voor de
bouw van in totaal negentig woningen.
Het elftal van de Zandvoortse politie
verloor met 32 een competitiewed
strijd tegen een elftal van de politie van
Heemstede.
In April nam de bevolking van Zand
voort toe door vestiging met 172 en door
geboorte met 25 personen. Zij vermin
derde door vertrek met 143 en door
overlijden met 10 personen. Het aantal
inwoners steeg van 11.263 tot 11307.
Advertentie
Het is gewenst, aldus B en W. van
Velsen, dat aan de wegen, geprojec
teerd over de onlangs aangekochte
gronden in „Bosbeek", alsmede aan die,
welke zijn gelegen achter de Harddra
verslaan, te Santpoort, namen worden
gegeven. Hiervoor zijn namen uitgekozen
van voorheen bestaan hebbende buiten
plaatsen in de gemeente. Het voorstel
van B. en W. is nu aan deze wegen de
volgende namen te geven: Bosbeeklaan,
Eyndenhoefflaan, Velserhooftlaan, Jagt-
lustlaan en Papenburghlaan.
O. L. Vrouw van Altijdd. Bijstand:
Zondag H.H. Missen 7, 9 (Hoogmis) en
11 uur, 's avonds 7 uur plechtige Ves
pers. Maandag H. H. Missen als Zondag,
7 uur Lof. In de week H. H. Missen 7 en
8 uur, iedere avond 7.30 uur Lof. Dins
dag 10 uur gez. Huwelijksmis, 8 uur
Maria-congr. jonge vrouwen. Woensdag
8 uur H. Familie jeugd-afdeling. Zater
dag 59 uur biechten. 7.30 u. Broeder-
schaps-Lof.
Artsen: Beide Pinksterdagen Ph. J.
Haselager, Hoofdstraat 153, Santpoort,
tel. 8570.
Apotheken (beide Pinksterdagen en
nachtdienst): Apotheek De Wilde,
Broekbergenlaan 4(* Santpoort, tel.
8284 en Bloemendaalse Apotheek, Bloe
mendaalseweg 85. Bloemendaal, -tel. K
2500—22181.
Advertentie
brengt 5 centen op mét de kans op
een aardige verrassing!
5e Verrassing is uitgereikt door levens
mid delenbedr ij f H. VERDONSCHOT,
Glipperweg 37, Heemstede.
Fanmorgen heeft de jaarlijkse
veldslag tussen de dauwtrap
pers en de langslapers dan
weer in alle hevigheid gewoed. Voor
al de jeugd heeft van de zonsopgang
genoten, terwijl de bezadigde over ja
rigen, in de dekens gerold, het ha
nengekraai en luilak-gezang trotseer
den. Laat ik U bekennen, dat ik niet
behoor tot de helden, die op Pinkster-
Zaterdag om 4 of 5 uur opstaan. Per
slot van rekening is het vasten- en
onthoudingsdag, wat wil zeggen: wei
nig eten. versterkingen doen en dus
hard werken. En zo'n dag leent zich
zeer slecht om extra te rekken. Lie
ver ben ik gisteravond laat naar de
bloemenmarkt gegaan om wat te slen
teren tussen de opeen gepakte fees-
telijke Haarlemmers; bloemen, olie
bollen en zure bommen te zien en te
ruiken. Maar wat een ellendige desil
lusie. Hoe is men er in vredesnaam
toe gekomen om deze Luilakmarkt
langs onze mooie singels aan de zoom
van de Hout versterkt electrisch te
verlichten? In de afgelopen jaren
werden in de kramen persgaslampen
gebruikt, doch „dank zijde mede
werking van het gemeentebestuur en
het Marktwezen stralen nu de bol
letjes van de 60-jarige Philips. Alle
respect voor de Eindhovense licht
brengers, maar op de Luilakmarkt ho
ren zij niet thuis. Het dubieuze licht
van die sissende 'persgaslampen ver
hoogde de romantiek van de potjes
veiling; de bloemen en planten van
één familie kregen door de wisselen
de belichting, van schemerachtig tot
hel wit, telkens weer een ander aan
zien. zodat de geranium op de fuch
sia leek èn de afrikaan op het leeu
wenbekje. Was het al niet erg genoeg,
dat de petroleumlampen van onze
voorouders verdrongen werden door
het gloeikousje?
Is het niet mensonterend, dat de
kooplieden in ballonnen deze hemel
vaar der s ter plaatse opblazen met be
hulp van een grote Iqnge fles water
stofgas? Waar blijft het mysterie van
deze skymasters, die uit elkaar kun
nen spatten op een nooit te bereke
nen moment om omgetoverd te wor
den in kindergehuil? Het niet weten
van hoe was het wondere'
Zou de haring zo lekker smaken
als ze automatisch werd schoonge
maakt, zodat de visboer zijn vakman
schap niet meer behoefde te tonen,
terwijl anders het water U tijdens het
fileren van het hartige hapje reeds
uit de mond liep? En staat U het door
een motor gedreven wiel van het
straatorgel aan? Daarom, bewoners
van de Spaarnestad, houdt de Luilak
markt in ouderwetse trant in ere,
sjouwt met Uw bloempot tussen het
Haarlemse nachtleven, schrik van de
zevenklapper en stopt zelf een speld
tussen Uw huisbel om zeker te zijn
van een grote vreugde.
Langs de oevers van de zuid-sin
gels liggen nu nog de oude
schuiten, die de bloemen en
planten met duizenden naar de markt
brachten. Maar morgen zal een gloed
nieuwe salonboot door het vuile
grachtwater en het groezelige Spaar
ne klieven om U te laten zien hoe
mooi de stad wel is.
„De Spaarnekliever" heet dit admi
raalschip, dat een comfortabele plaats
biedt aan 60 personen. Zesmaal per
dag zal 'dit juweel een vaart van vijf
kwartier maken door het Spaarne
naar de Mooie Nel met futen, meeur
wen en hopelijk zonneschijn op kab
belende golfjes) en Spaarhdam (met
paling, Hans Brinker-monument en
sluizen). Ge zult de stad meer lief
hebben als ge onder de Gravestenen-
brug vaart of de statige huizen aan
de Nieuwe Gracht beter kunt bewon
deren. Kapitein Stëkveld,rad van
tonge en stuurvast, zal U vertellen
waar ge zijt, waar de historie spreekt
of de moderne techniek haar gelaat
toont; hij zal U een koele dronk aan
bieden en het dak "van zijn trots
vaartuig volledig kunnen sluiten als
het gaat regenen. De nieuwe boot is
in Haarlem gebouwd en tijdens de
rondvaart zal U getoond worden wat
onze scheepsbouwers nog meer ver
uit het holle binnenste van een der
poten 'n papier te voorschijn, dat op
22 Maart 1822 beschreven was. Lees
maar! Wij inderdaad lezen.
„Robert Bouman' heeft deze tafel
gemaekt. Bij F. Grcenewalt in het
jaar 1822. Zo.z."
Wij draaiden het briefje om en la
zen verder: „De Levensmiddele zijn
thans voor Een Redelijke prijs te Be-
koomen. 2 pond Wijten-Brood 4 Stui
vers. Een Maat aardappelen 14 dui-
mogen, daar aan het lokkende Spaar
ne met zijn klinknagel-geratel en
fleurige zeiljachten, met zijn omzo
ming van eeuwenoude huizen en
bedreigde grasvelden, met zijn kei
harde industrie en rustiek koeien-ge -
loei.
Weet ge wel wat we bezitten?
/k bezit 'n heel interessant docu
ment, vertelde deze week 'n le
zer en om het bewijs te leveren,
toonde hij aan de redactie-leden 'n
vergeeld briefje, aan beide kanten
beschreven. „M'n tafel met bolpoten
moest gerepareerd worden," verklaar
de de ma*. Bij het v&weuwe* kwam
ten. Een vies Jenever voor 8 Stui
vers. Een schelling anderhalf pond
Booter, een Maatje Meel een oortje."
Gelukkige tijd, bijna honderd en
dertig jaar geleden Heeft u soms een
hele oude tafel of stoel op zolder
staan? Verricht er dan sectie op, want
je kunt nooit weten wat er uit te
voorschijn komt. Denkt U eens in,
dat U ook 'n briefje vindt met de
mededeling: Jan Paaltjes heeft in 1673
een gouden staaf in deze stoel ver
stopt. Z.o.z."
En U het briefje zenuwachtig om
draaien om te lezen:
„Zijn achterkleinzoon heeft de gou
den staaf in 1753 gevonden en er goe
de sier van gemaakt."
Ge weet niet alles van uw voorge
slacht, zomin als
SPAARNEBABBELAAR
N.B. Het gebruikelijke nieuws uit
De Zilk kan ook ditmaal niet achter
wege blijven.
Een jeugdig paar, fietsend langs de
Leidsevaart, schepte er in dartele
overmoed behagen in elkander bij toer
beurt vooruit te duwen. Dit veroor
zaakte danig veel pret en het zou he
lemaal niet in de krant zijn gekomen
wanneer het mannelijk deel op een
gegeven moment niet te hard geduwd
had. Hierdoor raakte zijn partner de
macht over haar stuur volkomen kwijt
en reed pardoes in het water. De ge
schrokken jongeling kon haar door
handreiking weer op het droge krij
gen, zodat hij met zijn natte vrijster
naar huis kon gaan. Eilaas, hoe on
dankbaar is soms de mens, want en
kele oorvijgen waren zijn loon. Of de
verkering daarmede is afgelopen ver-
m-eidt de historie met.
Ofint Lucas is van oudsher de patroonheilige der schilders om het feit dat hij
het portret van de H. Maagd zou geschilderd hebben.
Hoeveel nuchtere reden is er eigenlijk de Heilige Geest, de Schep
per, aan te roepen met een „Veni Creator" voor allen die scheppen: kunstenaars
en geleerden. Pinksterenhet hoogfeest van de Verlichter der geesten, een feest
van dank voor hen die hebben mogen zien. Want de kunstenaar bestaat slechts
bij de gratie van zien of horen en zijn vingers zijn, niet meer en niet minder,
de werktuigen, waarmee dat geziene wordt vastgelegd voor menselijke waar
neming; hoe vaardiger de vingers, hoe soepeler en gevoeliger, des te gevoeliger
medium hij'is en des te absoluter de weergave van het geziene. Door de geest
wordt de vorm méér dan materie, klank meer dan geluid: een volgeladen draag
ster van de ontroering in kleurstelling, vormgeving of klankverhouding.
heid, een zuivere kleurgeving en be
heerste tekening onderscheiden het eer
ste van het tweede stel, dat, uitgevoerd
door een leerling, in de problemen van
het teken-dilettantisme is blijven steken.
Vervolgens passeren we het hek, dat
de nieuwe Mariakapel afsluit van de
kerkruimte.
De prachtige opzet van het strakke
stramien is met volgehouden in de
verschillende elementen. De op zich
zelf waardevolle vondst van de drie
kronkelende slangen op elk deel is
helaas niet uitgespeeld maar geforceerd
bij het vlechten. Op het algemene sil
houet heeft dit echter geen invloed.
Overigens ziet men hier een voortreffe
lijk en stijlvol stuk ambachtskunst.
Als een variant op de z.g. Mantel-
Maria verenigde Pater Ran dag
de vereerders van Sint Jozef naast
diens uitbeelding in de ramen van dé
Jozefkapel.
Maar geest wordt ook gevraagd van
de ontvangende mens, het publiek, en
hoe gevoeliger die geest, des te abso
luter de afstraling van de geest van de
kunstenaar waargenomen wordt van uit
de materie waarin deze zijn visioen
heeft geheeld.
Er is een relatie tussen geest, kun
stenaar en mensheid, in de rangorde
zoals hier geschreven. Men mag van de
kunstenaar niet verlangen, dat hij de
geest zo sterk transformeert in waar
neembaarheid, dat die door het meest
verharde bolster van ongeoefendheid bij
de waarnemer doordringt om deze in
verrukking te brengen. Dit is een onmo
gelijkheid tengevolge van de subtiliteit
van de geest: achter een oppervlakkige
kenbaarheid, vibreert in het kunstwerk
het geheim, en het is aan de waarne
mer, althans hiervoor zich op de tenen
te rekken om het te benaderen.
De Kerk heeft de kunsten geaccep
teerd als middelen om te getuigen, te
helpen meedelen van de Waarheid, die
zij te verbreiden hééft.
Kunstenaars hebben altijd in die
Waarheid een bron gevonden van di
recte bezieling, en de meest verrukke
lijke kunstschatten zijn in de eeuwen
hieruit geboren.
Daarover hebben we al meer geschre
ven. De kerkelijke principaal draagt
een zware verantwoordelijkheid, die
drievoudig is: een aan de religie, een
aan de kunst en een aan het volk. En
aan de zuivere eisen van deze drie
grootheden moet het sacrale kunstwerk
voldoen. Net zomin als in financiële,
sociale of bouwkundige aangelegenhe
den, mag er ook in kunstzaken gelief
hebberd worden.
In de Haarlemse kathedrale paro
chie is dit begrepen door plebaan H.
W. Agterof, die een commissiev an
advies samenstelde, die het praedicaat
„bisschoppelijke" heeft verkregen en
waarin de genoemde elementen zijn
vertegenwoordigd. Nu in vlot tempo
kunstwerken in de Kathedraal zijn
geplaatst en er meerdere in de loop
der jaren zullen volgen, gaat deze
commissie op de drievoudige kwali
teit van de versiering, waarvoor tij
dens haar activiteit opdracht wordt
verstrekt, haar stempel drukken.
Dezer dagen hebben wij de aanwin
sten van de laatste jaren in ogenschouw
genomen en we kunnen een ieder, die
sinds enige jaren al mocht hij in de
Kathedraal ter kerke zijn geweest
daar niet heeft rondgewandeld, aanra
den van de belangwekkende toevoegin
gen aan de kunstwaarde kennis te ne
men,' èn de- grootsheid van het geheel,
in zijn staat van groei, nogmaals te on
dergaan.
Want, kapel in-kapel uit wandelend
en daar vindend een herhaling van
verrassingen die men, van de vaste
knielplaats af, niet heeft vermoed, moet
men de Kathedraal ondergaan als een
levend geheel met een nuancering van
stemmingen, afhankelijk zowel van het
uur van de dag en de belichting van
het seizoen, als van de leeftijd en de
toevallige gesteldheid van de bezoeker.
Tijdens ons bezoek stroomde de in
houd van zeker drie autobussen met
schoolm isjes leeg in de kerkruimte
De Kathedraal verdraagt dit lenteach
tig bewegen.
Wij stonden voor een triptiek van
G. H e m a n, die in de tijd,
waaraan zij herinnert, zeker een
altaarstuk zou genoemd zijn.
De schilder heeft het onderwerp ge
nomen uit het leven van de H. Liduma,
en dit kennende had men een sterkere
structuur van de gedachte mogen ver
wachten. Het visioen van de hemelse
tocht naar de rozenboom als middenluik,
geflankeerd door het meisje spelend bij
het ouderhuis tegen een achtergrond van
kerkhistorische en maatschappelijke
plagen en: het meisje, gevallen op het
ijs, zijn niet in staat een de logica be
vredigende binding te vormen. Elk der
drie taferelen, waren zij los van elkaar,
zouden geen behoefte oproepen aan de
beide overige. De schildertrant is uit de
tijd van Jeroen Bosch van welke sug
gestie het de felheid en uiteraard de
brille mist. Toch is er een eerlijkheid en
een zekere spiritualiteit aanwezig, die de
triptiek boeiend maakt en de aanschou
wer er van niet onberoerd laat.
De sacramentskapel is verrijkt met
een raam van de hand van Frans
Balendong, die een extra moeilijk
heid te verwerken gehad moet hebben
door de schaarse lichtval door dit ven
ster te verrekenen in zijn werkwijze.
Rondom een offerende priester, waar
boven een „Genadestoel", d.i. God de
Vader, die zijn gestorven Zoon toont,
plaatste hij vier mannen van eucharis
tische bezieling: Paus Pius X en Sint
Thomas van Aquino en de dichters Von
del en Broere, die beiden lofdichten op
het H. Sacrameijt hebben geschreven. De
directe handeling, die hier dus als hoofd
thema is genomen, toont in de compo
sitie een streving omhoog; de kleur is,
ook door de verplichte beperking, wat ijl
gebleven, maar hierdoor ontstonden rust
en waardigheid.
Boven Mari Andriessen's relief
met de synthese van het leven van Sint
Vincentius en in de goede aansluiting
van stijlverwantschap, zijn twee raam-
stellen geplaatst, waarin G i s 1 e
Waterschoot v. d. Gracht ge
zellig en gemoedelijk oyer die illustra
tieve heilige vertelt in de volkstoon.
Zij heeft zich behoed voor een al te uit
bundig verhalen; een sympathieke sober-
Advertentie
SANTPOORTEKPLEIN 1, Tel. 19706
d
- <&- f i-S;
et Kerstmis-gilde is een middel
eeuws instituut dat de Reforma
tie heeft overleefd. Door erf
recht hebben zeer oude Haarlemse fa
milies hierin een „stoel"; slechts bij
uitsterven kan de vrijkomende stoel
gekocht worden. Zijn leden wonen thans
goeddeels buiten Haarlem, sommigen
zelfs in het buitenland. In de kapel van
dit gilde, die uiteraard met Kerstmis
motieven wordt versierd, is enige we
ken geleden een drietal raamvakken be-
glaasd door Han Bijvoet, de man
van de wonderschone machtige tran-
septramen. Bij de voorstelling: de aan
bidding der drie koningen heeft Bij
voet zich laten leiden door de weelde
rige beeldende tekst van het epistel,
waaruit een veelheid van kleur, flonke
ring en détail is ontstaan.
De Kruiskapel, die eveneens van
Bijvoet een levensgrote „Calvarie
berg" heeft als altaarstuk, inspireerde
Jan Schoemakers tot een weer
gave van het glorieuze aspect van de
kruisdood. Christus zelf verschijnt er
als de verrezene in een gloed van kleur
en zijn getuigen zijn: Petrus en Paulus,
Sint Antonius de abt, Constantijn de
Grote en de kleine Heilige Theresia.
Heftig van kleur soms en in de char
mante voordracht van de Limburgse
school. Het Franciscusbeeld van Char
les Vos dat nu nog eenzaam tussen
de lege nissen staat zal binnenkort ge
flankeerd worden door de overige vijf
beelden, hetgeen ons doet besluiten het
beeld eerst straks in het verband van
de complete galerij te bespreken.
Alle hier genoemde aanwinsten zijn
schenkingen, soms van verenigingen,
soms ook van particulieren.
Mogen deze ter ere Gods geschonken
kunstwerkén het kerkvolk stichten,
maar ook nader brengen tot de kunste
naar in ontvankelijkheid voor diens
uitingen, getuigenissen van een geïnspi
reerde geest.
L. T.
■XX
§8*-
Raam, ontworpen erè uitgevoerd doof
Gisèle Waterschoot van der Grachtuit
de série ih de St. Vincentiu'skapël der
Haarlemse Kathedrale Basiliek
(Van onze speciale verslaggever)
Er is nieuw leven bij Onze Lieve
Heer op Solder op de O. Z. Voorburg
wal in het hart van oud-Amsterdam.
Het Museum Amstelkring, dat ten
dode gedoemd scheen, is als herboren
en maakt zich gereed om zijn deuren
weer te openen. De monumentale
conservator, mijnheer La Rooy met de
grijze baard en het eerbiedwaardig
calotje, schrijdt weer als een groot
vorst door het hem zo vertrouwde
huis en verzorgt met bekwame spoed
de wederinrichting van zijn geliefde
museum. Nog leest men achter een
van de benedenvensters de medede
ling aan het publiek „wegens restau
ratie gesloten", achter welk sinister
papiertje zich de tragedie van Am
stelkring dreigde te voltrekken, maar
het heeft er de langste tijd gehangen.
Op 1 Juni 1950 sloot Amstelkring zijn
deuren en begon de liquidatie, die
gelukkig te elfder ure is opgehou
den; het nieuwe bestuur streeft er
thans naar om nog in Juni van dit
jaar en wel zo vroeg mogelijk tot her
opening over te gaan.
Intussen heeft Amstelkring zijn eer-
Mijnheer La Rooy, de markante conser
vator van het Amsterdamse Museum
Amstelkring, beter bekend als Onze
Lieve Heer op Solder, dat zeer binnen
kort zijn deuren weej opent.
Advertentie
35 jaar ervaring
NIEUWE TIJK en BIJGEVULD met JA VA-KAPOK in
MAAKLOON: 1 persoons matras f 12.50
2 persoons matras f 15.—
Nog enige VERENTIJK voor Uw verenbed. Ook per meter
ËÜKtffJj KÜUiSsXIiAAT 193
TELEEOON gebleken.
ste bezoekers al weer gehad. Het was
Burgemeester d'Ailly, die het gebouW
wilde laten zien aan de Amerikaanse
ambassadeur. De dag viel wel ongeluk
kig want juist was een legertje van
schoonmaaksters bezig het gebouw, vóór
de wederinrichting begon, een grote
beurt te geven, maar dit mocht de
hoge bezoekers niet weerhouden. D®
heer La Rooy leidde hen rond. waarbij
de Ambassadeur het enthousiasme derf
de van alle buitenlandse bezoekers vóór
hem over dit unieke en in vreemds
ogen wel heel bijzondere monument. En
op Tweede Pinksterdag zal het kerkje
v/eer in gebruik komen. Der traditie ge
trouw zullen de eindexaminandi van
het St. Ignatius College op die morgen
na het maken van de Stille Omgang er
de H. Mis bijwonen.
Ook het bestuur vergadert thans
weer in de Regentenkamer, onder het
oog van Jacob Buyck, de laatste pas
toor van de Oude Kerk, en van Ba-
lichje Occo, de dappere echtgenote
van de voornaamste figuur van het
laatste katholieke burgemeesterscol
lege van Amsterdam vóór de Altera
tie van 1578, de onwrikbare Joost
Buyck. Niet velen zullen weten, dat
het nazaten zijn van deze prominente
katholieke Amsterdamse familie uit
de dagen van de overgang der macht
in Amsterdam in Gereformeerde han
den, die nog eens in Amerika de
Buick-fabrieken zouden stichten. Ook
de Evangelisten van de bekende acht
tiende eeuwse schilder Jacob de Wit
sieren gelukkig nog dit zeldzame
vertrek uit de tweede helft van de
zeventiende eeuw, dat nog geheel de
sfeer ademt van Pieter de Hoogh eö
als zodanig uniek is geworden in d«
Nederlanden.
De bezittingen van het Museum, voor
zover zij reeds niet in andere handen
bleken overgegaan, zijn uit de depots
der veilingen thans geleidelijk terug*
gekeerd. Een aantal acolythen van de
Mozes en Aaronkerk helpt de heer La
Rooy bij de wederinrichting van de
bibliotheek, welke weliswaar een enkrf
zeldzaam en kostbaar stuk mist, maar
verder weer kan worden opgebouwd.
Op de bibliotheek zagen wij ook bet
crucifix,vervaardigd uit hout van efn
heipaal van de afgebroken H. Stede,
gelukkig weer staan en ook de oor
spronkelijke papegaai, waar de paro
chiekerk van de H. H. Petrus en PaU,T
lus in de Kalverstraat haar typisc)*
Amsterdamse bijnaam aan dankt. Pater
Brugmans, in zijn „houten broek", kom»
weer in het kerkje aan de wand.
tuurlijk, er ontbreekt veel. Zoals
kend waren tal van waardevolle stuk
ken reeds verloren toen de liquida»*
kon worden gestuit. Het is echter b®
kend waar zij zijn en men hoopt dit a-
les terug te kunnen verwerven.
dit en voor heel de zware zorg der w
derinrichting en vooral de consolida»
van het Museum hoopt het nieuwe
stuur zich binnenkort met een beroep
om steun te richten tot de katholiek
van stad en land, en ook tot an~f e„
denkenden, wier belangstelling en m
leven in de afgelopen, voor het f
donkere tijd, opmerkelijk S1'
