Van gouddelverskamp tot wereldstad
KAFFERDANSEN IN DE
GOUDMIJNEN
Kamer accoord met voorziening
bestuur Finsterwolde
LUNSHOF IN HET ONGELIJK
DE WERELD VAN DEZE WEEK
In Johannesburg meer uren zonneschijn
dan aan de Rivièra
Rerum Novarum
Haring-race in de 'aatste
minuut beslist.
Minister Mansholt houdt pleidooi voor
samenwerking in landbouw
Een bezoek aan Zuid-Afrika
Grove verwaarlozing
van de taak
Excelsior II, Kw. 78, officieel als
winnaar aangemerkt
Van hoogste belang voor
West-Europa
Noord-Atlantisch Pact
moet op de agenda
Voor een gezonde
Bologna slagveld in
verkiezingsstrijd
ZATERDAG 26 MEI 1951
PAGINA 7
Dameshoed van bedrukt
cretonne met kinbandje
Europese invloed op
kleding
„Zo iets zie je niet iedere
dag in Holland"
MMHi MÉM m
Geheime stukken
hem ter hand gesteld
EEN ATLANTISCHE
SCHEEPVAARTPOOL
In geval van oorlog of
bij een noodtoestand
Gen. Bradley 1 Juni
naar Europa
„Ultimatum" van Gromyko
natuurlijke gelaatsverzorging
Hamea-crème. 45-90 cl
NOTERING HOLLANDSE
NIEUWE
Felle redevoeringen van
kopstukken der partyen
Spofford in Nederland
Onderscheiding prof. dr.
W. J. de Haas
TT 7 einigen in Europa zullen beseffen, dat Johannesburg, de bedrijvige stad,
yy wier leven hoofdzakelijk om de goudwinning heen draait, op 6000 voet
gelegen, even hoog is als menig Zwitsers vacantieoord. Doordat de stad
zich op een hoogvlakte bevindt, is uiterlijk niet te merken, dat je op zo grote
hoogte leeft, maar je voelt, dat de lucht ijl en prikkelend is en je tot groter acti
viteit aanzet. Zelfs op hete dagen waait nog een frisse wind door de straten. De
Johannesburg er s houden trots vpl dat hun stad het gezondste klimaat van de
hele wereld bezit. Bewoners van andere steden werpen hiertegen op, dat het
fijne stof. dat van de dumps afkomstig is en bij stormweer opgewerveld wordt,
onmogelijk gezond kun zijn. Ik durf in deze lokale controverse geen partij te kie
zen. In ieder geval wijst de statistiek m-ser uren zonneschijn aan dan aan de
Rivièra. In de winter schijnt overdag de zon, maar als zij ondergaat daalt het
kwik binnen korte tijd onder nul. De straten en parken van Johannesburg
kunnen zelfs overdag wit staan van de rijp, doch sneeuw valt er slechts zelden,
omdat in Transvaal do winter het droge jaargetijde is. De neerslag valt in de
zomer.
Binnen vijftig jaar heeft Johannesburg
zich van een nederzetting van gouddel
vers tot een moderne wereldstad ont
wikkeld. Het is nu precies twintig jaar
geleden, dat ik haar bezocht. Toen be
stond nog maar de kern van het hui
dige Johannesburg, een twaalftal stra
ten met lage gebouwen in het vierkant,
die je in een half uur kon omlopen. Bui
ten de stad lagen temidden van welver
zorgde tuinen, de villa's dar magnaten.
Ik was verbaasd nu te midden van hoge
kantoorgebouwen te staan. De stad heeft
zich binnen die korte spanne tijds ver
over haar centrum heen uitgebreid. Mij
lenlang voeren drukke straten uit de
binnenstad en dan beland je pas aan de
heuvels der buitenwijken, waar nu de
villa's gelegen zijn.
Deze stad is springlevend en klaar
wakker. De goudwinning stimuleert vele
andere bedrijven, die op hun beurt weer
bankwezen en. winkels bezig houden. En
als het werk van de dag is afgelopen
begint het amusementsleven. Niet al
leen telt Johannesburg vele bioscopen,
het heeft ook een eigen orkest. Verschil
lende toneel- en balletgezelschappen
bezoeken de stad geregeld, en het ama
teurtoneel is tot grote bloei gekomen.
In de stadsbibliotheek is een verza
meling „Africana" ondergebracht. Oude
boeken en prenten. Boesman-tekeningen
(op rotsblokken zowel als m reproduc
tie), wapenen, muziekinstrumenten en
kunstnijverheid van inboorlingen geven
een duidelijk beeld van de ontwikkeling
van dit continent. De geologische afde
ling bevat veel omtrent aardlagen en
formaties en een verzameling van ert
sen, edel- en halfedelstenen, dié in dit
land worden gevonden.
Tot de „show-places" behoort de die
rentuin, bij welk woord de nadruk op
„tuin" dient te vallen. Want hij munt
niet zo zeer uit door volledigheid der
exemplaren als wel door zijn prachtige
aanleg. De toegang is vrij en deze tuin
vormt een groot recreatie-oord met een
restaurant en vele theegelegenheden,
waar men ook op de grote grasperken
mag picnicken of languit mag liggen.
De Hollandse kunsthistoricus en schil
der Hendriks heeft kans gezien een klei
ne, maar vrij complete kunstverzameling
in het Museum bij elkaar te brengen.
1r 7 et meest fascinerende, wat ik tn
f~1 Johannesburg zag, was een in-
boorlingendans in de goudmij
nen. Deze dansen hebben nog maar mei-
nip met de oorspronkelijke dansen der
verschillende stammen te maken, hoe
wel iedere groep toch nog zijn eigen
karakter heeft behouden. Zij worden
(Vervolg van gag. 1)
Lering en Leiding van Mei 1951, het
kaderorgnan van de KAB, herinnert er
©an, dat het niet te verwonderen is, dat
de Pauselijke richtlijnen op sociaal ge
bied een diepgrijpende invloed hebben
uitgeoefend ook in niet-katholieke
kringen. „Volgens het onverdachte ge
tuigenis van Albert Thomas, de eerste
directeur van Internationaal Arbeidsbu
reau, is Rerum Novarum een verzanqe-
lingsteken, een vlag waaronder katho
lieken en vele anderen zich trouw blij
ven verenigen. En is het niet hoogst
merkwaardig, dat niet minder dan zes
van de negen beginselen, waarmede de
arbeidsclausule, die aan het verdrag
van Versailles gehecht was, opent, in
Rerum Novarum letterlijk zijn terug te
vinden? Door de invloed der Pauselijke
encyclieken zijn de liberale staats- en
maatschappij-ideeën verzwakt en is de
staat begonnen zich het lot der econo-
misch-zwakkeren aan te trekken. Het
grootste ordeningsplan, door Pius XI in
Quadragesimo Anno ontworpen heeft
veel aanhangers gevonden ih niet-ka
tholieke kringen, waarvan de invoering
van de publiekrechtelijke bedrijfsorga
nisatie in ons vaderland getuigt."
Wereldomvattend sluit in standenom-
vattend. De toenadering van de maat
schappelijke groepen onderling is een
van de meest zegenrijke gevolgen ge
weest van het verschijnen dezer beide
encyclieken. Dit laatste schijnt veel
langzamer tot het grote publiek door te
dringen. En toch, van welk een levens
betekenis is dit laatste. Wanneer we aan
de grote revoluties denken die de his
torie ons gebracht heeft, de Franse re
volutie, de Russische, om nog maar niet
te spreken van de „kleinere' die er
zich zo menigvuldig hebben voorge
daan. zien we dan niet telkens weer dat
op de bodem van deze maatschappelijke
gebeurtenissen altijd rust de schrille te
genstelling. langzamerhand gegroeid
tussen diverse maatschappelijke groe
pen?
Elk mens hunkert naar vrede, naar
geluk. Weliswaar zijn de middelen die
hij hanteert om dat menselijke ideaal
te verwezenlijken vaak volkomen fout.
Be menselijke kortzichtigheid voert
vaak tot het hanteren van middelen, die
tot het tegendeel van geluk voeren. In
do Pauselijke richtlijnen neergelegd in
Rerum Novarum en Quadragesimo An
no mogen wij, de recente historie is er
om dit te bewijzen, fundamenten zien,
tvaarop ieder bouwen kan, hij zij ar
beider of werkgever, staatsman of zie-
leleider, hij zij katholiek of niet.
Vandaar dat het niet verwondert, dat
met de 60 000 in Rotterdam meejuichen
kunnen en zullen, Bisschoppen en Mi
nisters, Kamerleden, werkgevers, boe
ren, middenstanders, want Rerum No-
varuro "betekende een zegen voor allen.
Het zij de arbeiders gaarne gegund, dat
zij 4e voornaamste brengers zijn van
buide en dank aan de grote sociale Pau
sen, maar het moge een vlam van ver
nieuwd op de godsdienst gebaseerd en
thousiasme doen uitslaan over Neder
land en over de wereld, een. vlam. die
verteren zal wat nog rest aan onjuiste
opvattingen, een vlam die verlichten
hen die leiding moeten geven, een
vlam die verwarmen zal allen die aan
sociale vrede arbeiden.
's Zondags gehouden en zijn als recre
atie voor de arbeiders bedoeld.
Na wat zoeken komen wij bij een der
mijnen buit-en de stad aan. Een arena
van rood zand stelt het schouwtoneel
voor. Daaromheen is een stenen amphi
theater met zitplaatsen gebouwd. Drie
kwart der ruimte is voor de zwarte toe
schouwers, de rest (met een zonne
scherm) voor de blanken gereserveerd.
Het publiek der inboorlingen biedt een
schilderachtig gezicht. Er zijn ook vrou
wen en kinderen bij, en veie felle kleu
ren van jurken en hoofddoeken vlammen
op. Een der kaffers schijnt zelfs last van
de zon te hebben, want hij draagt een
grote gebloemde cretonne dameshoed
met kinbandje, die blijkbaar de vervul
ling van een wensdroom, voor hem be
tekent.'
De dansers beginnen op te treden.
Eerst zijn de Shangaans aan de beurt. Zij
zijn gekleed in lange Europese broeken
met witte truitjes, van hun oorspronke
lijke dracht zijn slechts kleine rosetten
van bont op schouder en middel over
gebleven. Zij dansen meesterlijk, stam
pen op de grond en slaan met stokken
tegen hun schilden aan. Het begeleiden
de gezang kunnen wij niet verstaan,
maar naar het opstijgende gelach te oor
delen, is het van humoristische aard.
Bij de volgende dans merkte ik op, dat
de Europese invloed reeds veel vat op
deze natuurmensen gekregen heeft.
Twintig jaar geleden dansten zij nog met
een bloot bovenlijf en droegen kralen-
versieringen aan hun lendedoeken. De
stam der Baca's heeft Russische laar
zen aan, in rood en zilver. Zou dit reeds
de invloed van Moskou zijn? Verder
kbakibroeken en bordeaux-rode truitjes
en baret. Als muziekinstrumenten ge
bruiken zij guitaren eneen post
hoorn! Zij vertonen een soort Afrikaanse
„Schuhplattler" en eindigen telkens met
de duim naar boven als bij de „Big
Apple". Bij dit laatste gebaar is echter
moeilijk uit te maken, of zij of wel do
Europeanen plagiaat gepleegd hebben!
De volgende groep der Njambans heeft
weliswaar houten instrumenten, maar
een der deelnemers heeft het zelfs tot
een bril gebracht, waarvan ik de nood
zakelijkheid enigszins in twijfel trek. Zij
zijn kort en gedrongen.
De Basuto's geven een originele ver
toning. Een der dansers heeft een staart
en stelt een aap voor. De anderen beslui
pen hem al dansende en sissen daarbij
tussen hun tanden. Blijkbaar de naboot
sing van een jachttafereel.
Opvallend zijn de Zingli-Zwazi, door
dat zij een scheiding in het haar dragen
en deze plukjes gebleekt zijn. Zij dragen
rode lendedoeken. Een deel slaat op
trommels van beestevellen en zingt. De
dansers wringen zich in bochten en val
len aan het eind op de grond. De Mpon-
do's weer stampen rhythmisch op de
grond, zwaaien hun voelen tot aan hun
hoofd en klappen met buitengewone
lenigheid hun handen er onder door.
Het meest oorspronkelijk zijn de
Xhosa's. Zij zijn ,nog in origineel
costuum. gekleed, dragen veren op
het hoofd, schapenvel om de benen,
een groene lendeschort en rode ban
den om schouder en arm, en de voor
danser een grote gekromde hoorn.
Hun bovenlijf is onbedekt, want het
neemt ook een bijzondere functie in.
Een snoer met kleine belletjes is er
om heen gespannen, en als zij be
ginnen te dansen brengen zij al de
spieren van hun borstkas in bewe
ging (een hoedanigheid, die de blan
ken verloren hebben), waardoor al
de belletjes beginnen te rinkelen.
Om één der benen dragen zij een
kralen ring, die het rhythme van
hun stampen onderstreept. De voor
danser munt bijzonder uit. Rugge
lings kruipt hij over de grond. Even
later draait hij als een tol in het
rond en laat zich aan het einde neer
vallen.
Muzikaal is het indrukwekkende
orkest der Chopi's. Vijf rijen houten
xylophoons zijn opgesteld, zij werken
met ratels en trommels. Zij beginnen
met Europese deuntjes en zouden
voor geen jazzband onderdoen Ter
wijl ze Tipperary ten beste geven,
staan de dansers nog bij de ingang.
Maar als zij op Afrikaanse muziek
omschakelen treden zij met schilden
gewapend op tot een krijgsdans.
Anderen komen hun tegemoet en
wringen zich als slangen in het zand.
Het strijkje moedigt hen met kreten
aan. Zij stampen en slaan met hun
schilden in het stof. De dans wordt
hoe langer hoe woester en uitgelate-
ner. Je zou je kunnen voorstellen,
dat ergens een blanke aan 't spit
wordt geroosterd! En plotseling is
de dans afgelopen en speelt hun
strijkje heel mak „God save the
King".
Wij hadden ons geen ogenblik ver
veeld. De charme dezer dansen berust
niet als die der Aziatische volkeren op
raffinement of moraliserende inhoud,
maar boeit door het wilde rhythme.
Ik kon me nauwelijks van het toneel
losmaken. Terwijl ik met de menigte
mee naar buiten loop. hoor ik op eens
voor me een stem in 't Hollands zeggen:
„Zo iets zie je ook niet iedere dag in
Holland". Een uitspraak, die ik volko
men kan beamen.
T. K.-S.
Tijdens het bezoek, dat Prins Bernhard in de afgelopen dagen aan de provincie
Groningen heeft gebracht, heeft Z. K. H. ook de gemeente Finsterwolde bezocht,
die binnenkort een regeringscommissaris zal krijgen. Prins Bernhard in gesprek
met de tegenwoordige burgemeester, de heer J. Tuin (rechts).
De Tweede Kamer heeft Vrijdagmid
dag het wetsontwerp tot voorziening in
het bestuur van de gemeente Finster
wolde goedgekeurd met 57 tegen 6 stem
men. Tegen de CPN.
Tevoren had de heer Stokvis (CPN)
een motie ingediend, waarin werd voor
gesteld de beraadslagingen te schorsen
en door de Kamer een commissie te
doen benoemen uit vertegenwoordigers
van alle partijen, die een nauwkeurig
objectief onderzoek zal instellen naar
alles wat in Finsterwolde is gebeurd en
aanleiding heeft gegeven tot indiening
van het ontwerp.
Deze motie werd verworpen met 57
tegen 6 stemmen, die der CPN tegen.
Bij de artikelsgewijze behandeling
kwam aan de orde een amendement van
de heer Scheps (Arb.), die daarin wilde
doen bepalen, dat de wet met ingang
van 1 September 1953 vervalt. In het
ontwerp wordt als datum genoemd 1
September 1952, tenzij de wet reeds is
vervallen omdat gevaar voor grove ver
waarlozing van de regeling en het be
stuur van de huishouding der gemeente
niet langer aanwezig zou worden geacht.
Dit amendement werd verworpen met
44 tegen 18 stemmen, die van de PvdA.
Minister van Maarseveen heeft nog
eens beklemtoond, dat er zo voldoende
is aangetoond, dat er sprake is van
grove verwaarlozing van de taak van
het gemeentebestuur. Een der grondbe-
gjnselen van een goed bestuur is ge
schonden. Spr. meent, dat er aandacht
moet worden geschonken aan de sociale
toestanden die zich in Groningen ten
piattelande hebben ontwikkeld. Naast
de sociale omstandigheden noemde de
minister de onkerkelijkheid oorzaak van
de communistische gezindheid.
De heer Wagenaar (CPN) heeft nog
verlof gevraagd tot het stellen van vra
gen aan de regering over de huidige re-
geringspolitiek met betrekking tot het
vraagstuk van het Verre Oosten. Dins
dag zal over deze interpellatie-aanvra
ge worden beslist.
Met een enerverer.de finish tot in de
laatste minuut, is Vrijdagmiddag tegen
half drie de beslissing gevallen. De
Katwijkse haringjager Excelsior II Kw.
78 is winnaar geworden van de ha
ring-race 1951, al durfde niemand op
de wal daarop meer te hopen. Dat er op
gehoopt werd, ligt voor de hand, want
er waren heel wat „Kattekers" naar
IJmuiden gestroomd om dit nieuws uit
de eerste hand te hebben. Zij hebben
het gekregen en op een zo spectaculaire
wijze, dat heel Katwijk er Vrijdagavond
niet over uitgepraat kon komen.
Na de koele ontvangst van de Prin
ses Marijke Sch. 9, die direct na 't lossen
van zijn lading naar Scheveningen ver
trok. bleef IJmuiden in spanning ach
ter. De geruchten spraken elkaar tegen
en niemand was in staat met zekerheid
te zeggen, wie de race zou winnen. Te
gen 1 uur werd het duidelijk, dat ie
strijd zou gaan tussen Vlaardingen en
Katwijk en de Katwijkse Middenstand
Centrale, die met een reeks luxe en be-
vlagde wagens naar IJmuiden was ge
komen, liep te popelen op de kade.
Om ongeveer kwart over twee voe
ren vlak na elkaar twee loggers de pie
ren binnen. Voorop de Frida VI. 203 en
vlak daarachter de Excelsior II Kw. 78.
Deze laatste stelde wanhopige pogingen
in 't werk om de Vlaardinger voorbij te
komen, maar de Frida haalde bakboord
uit en toen was er geen passeren meer
aan. Met grote snelheid stoomde de
Vlaardingse logger de Vissershaven bin
nen, maar dat kostte hem ook de over-'
winning. Want door zijn vaart kon hij
niet gauw genoeg aan ie kant komen,
wat de Excelsior II wel voor elkaar
bokste en zo maakte deze toch als eer
ste vast en werd daarmee officieel win
naar van de haring-race.
Luid riepen de claxons van de wagens
de binnenkomers een welkom toe. schril
scheurden de stoomfluiten door de
lucht en op de kade was niets dan ge
juich en een warreling van zwaaiende
In zoverre als het met haar
onderzoek strekte heeft de
Parlementaire Enquête-com
missie zich ook bezig gehou
den met de beschuldigingen,
die de heer Lunshof aan het
adres van oud-minister Van
Heuven Goedhart heeft ge
richt. Dat geschiedde in een
tweetal brochures, waarvan
vooral de tweede „Als dieven
in de nacht" het beleid van
de heer Van Heuven Goed
hart in Londen raakt. Uit de
onderzoekingen van de En
quête-commissie blijkt over
duidelijk, dat de aantijgingen
van de heer Lunshof niet
steekhoudend zijn en dat hij,
met steun van de heer Van
Houten en de heer Somer
van het bureau Inlichtingen,
op onverantwoordelijke wijze
en volkomen ten onrechte
een aanval heeft gedaan op
de integriteit van deze oud-
minister van Justitie. Aan bet
licht kwam, dat de heren
Van Houten en Somer aan de
heer Lunshof geheime stuk
ken uit het archief van het
B.I. de Nederlandse eon-
tra-spionnagedienst in Lon
den ter hand hebben ge
steld. De Enquête-commissie
heeft deze feiten aan de mi
nister van Justitie ter kennis
gebracht voor een justitieel
onderzoek naar een eventuele
schending van de geheimhou
dingsplicht.
De voornaamste aantijgin
gen van de heer Lunshof en
de resultaten van het onder
zoek der Enquête-commissie
volgen hier:
1) Bij het vertrek van de
heer Van Heuven Goedhart
naar Engeland zou Meyer
Schwencke die in het be
gin van de oorlog heulde met
de vijand en tegen het einde
getracht heeft zich te dekken
bij de illegaliteit een be
langrijke rol hebben ge
speeld. Dit is niet waar. De
heer Van Heuven Goedhart
is naar Engeland uitgezonden
door de z.g. Grebbecommis-
sie, die vond, dat er aan net
contact tussen Londen en Ne
derland veel ontbrak. Meyer
Schwencke heeft zich slechts
beperkt tot het doorgeven
niet aan de heer Van Heuven
Goedhart van de inlich
ting, dat hij door de S.D. met
grote ijver werd gezocht.
2) Op voorstel van de heer
Van Heuven Goedhart zou,
volgens Lunshof, de heer
Warendorf te Londen tot
substituut-officier van justi
tie zijn benoemd. De heer
Lunshof insinueert hierbij,
dat deze zaak niet erg zuiver
is. De heer Warendorf zou
door het'M.G. ontslagen zijn,
maar de heer Van Heuven
Goedhart had hem de hand
boven het hoofd gehouden.
Uit het onderzoek is geble
ken, dat de bemoeienissen
van de heer Van Heuven
Goedhart met de heer Wa
rendorf bij zijn benoeming
louter van formele aard zijn
geweest.
3) Volgens Lunshof heeft
de heer Van Heuven Goed
hart steeds stelling geno
men tegen „De Telegraaf"
ten voordele van „Het Pa
rool". Be Enquête-commis
sie is gebleken, dat „Het
Parool" twee plannen koes
terde. Het plan-U voor een
uitgave in Utrecht. Het
plan-A voor een uitgave in
Amsterdam. Daartoe heeft
de heer Van Heuven Goed
hart onderhandelingen ge
voerd. Dat was in 1943. Hij
zou na de oorlog hoofd
redacteur van „Het Parool"
worden. Toen hij minister
van Justitie werd, heeft hij
van Londen uit doen we
ten, dat hij voor enigerlei
functie bij „Het Parool"
niet meer beschikbaar was.
De telegrammen, hierbij
uitgewisseld, zouden, vol
gens Lunshof, een discussie
inhouden over de onteige
ning van „De Telegraaf" en
zijn machinerieën ten voor
dele van „Het Parool". De
telegrammen hadden even
wel alleen betrekking op
het besluit van de heer
Van Heuven Goedhart om
geen functie bij „Het Pa
rool" te vervullen zolang
hij als minister fungeerde.
4) De heer Van Heuven
Goedhart zou invloed hebben
uitgeoefend bij de totstand
koming van het Tijdelijk
Persbesluit en het Tribunaal-
besluit, waarbij het werd mo
gelijk gemaakt het vermogen
van overledenen alsnog ver
beurd te verklaren Uit de
verklaringen van ministers
en de stukken blijkt, dat
zulks niet het geval is ge
weest. Ten nadele van „De
Telegraaf' heeft de heer Van
Heuven Goedhart dus ook
hier geen persoonlijke in
vloed uitgeoefend.
5) Volgens de heer Lunshof
zou de heer Van Heuven
Goedhart door het verzenden
van brieven aan de heer
Bosch van Rosenthal en
Frans Goedhart het leven
van freule Van Hardenbroek
in de waagschaal hebben ge
steld voor een particulier be
lang. Inderdaad heeft de.heer
Van Heuven Goedhart deze
brieven aan de freule ter
hand gesteld. Zij zeide een
manier te weten om ze naar
bezet Nederland over te
brengen, heeft van de inhoud
kennis genomen, maar ze ten
slotte niet zelf gesmokkeld.
Ze kwamen in handen van
geallieerde militairen en
kwamen terecht bij het Bu
reau Inlichtingen, waarop de
De Nederlandse regering heeft in
antwoord op de Franse uitnodiging tot
het houden van een bespreking met de
achttien Westerse landen, de Franse re
gering in overweging gegeven, na de
ratificatie van het plan-Schuman een
conferentie te beleggen, waarop richt
lijnen kunnen worden vastgesteld van
algemene strekking voor de West-Euro-
pese samenwerking in de landbouw, ai-
dus heeft minister Mansholt op een bij
eenkomst van Wageningse studenten
medegedeeld.
De Ne'deriandse regering erkent de
wenselijkheid van een hoger gezagsor
gaan overeenkomstig het Franse plan
voor de integratie in de West-Europese
landbouw, maar wil daarnaast zoeken
naar een verbinding tot samenwerking
met landen die een hoger gezagsorgaan
niet kunnen aanvaarden. De conferentie
moet volgens de minister tevens een
appèl zijn aan alle boeren van West-
De Noord-Atlantische verdragsorga
nisatie (Nato) heeft Vrijdag een plan
bekend gemaakt voor de mobilisatie
van de zeeschepen in een grote pool
in geval van oorlog of noodtoestand.
Het plan voorziet er in, dat iedere
deelnemende regering in geval van oor
log of noodtoestand in oorlogstijd al
haar koopvaardijschepen in een cen
trale pool brengt welke bestuurd zou
worden door een 'nieuwe centrale orga
nisatie, de „Defence Shipping authority".
Er komen twee hoofdkantoren te
Washington en te Londen.
Niet tot de Nato behorende landen
zouden worden uitgenodigd tot de pool
en de „Defence Shipping authority" toe
te treden.
Het doei van de „Defence shipping
authority" is de scheepvaart zo te or
ganiseren, dat de grootst mogelijke
economie bereikt wordt. Ook moet de
scheepvaart doeltreffend en snel be
schikbaar zijn om te voldoen aan de
zowel militaire als civiele behoeften
der samenwerkende landen.
De schikkingen tussen elke regering
en de reders zouden een kwestie van
binnenlandse zorg van de regering zijn,
Individuele eigenaars zouden echter
geen direct belang mogen hebben bij
de financiële resultaten van het ge
bruik van bun schepen.
De Amerikaanse stafchef generaal
Omar Bradley zal op 1 Juni naar Euro
pa reizen voor Conferenties met gene
raal Eisenhower en Noord-Atlantische
militaire leiders.
De voorzitter van de gemeenschappe
lijke stafchefs zal op 2 Juni te Parijs
aankomen, om dan onmiddellijk met
generaal Eisenhower, autoriteiten van
het militaire hulpprogramma en de
Franse stafchefs te confereren-
- De zesde Juni gaat hij naar Lon-
heer Somer onder toezending den voor besprekingen met de Bntse
van fotocopieën van deze stafchefs en admiraal Robert B Carney.
Europa om aandacht en belangstelling
voor de samenwerking te wekken.
Minister Mansholt vestigde er de aan
dacht op, dat de landbouwintegratie van
West-Europa een moeilijke zaak is met
zeer veel aspecten. Het zal jaren duren
voor het tot een volledige samenwer
king zal komen. Tenslotte is de land
bouwintegratie een agrarische hervor
ming die niet in enkele snelle etappes
kan worden bereikt. De samenwerking
is een zaak van ondergang of behoud
De minister waarschuwde tenslotte dat
zodra de oorlogsinspanning zal vermin
deren een crisis zou kunnen uitbreken,
die nationaal niet zou kunnen worden
opgevangen, doch wel internationaal,
indien de landen elkaar zouden willen
steunen.
De plaatsvervangers van de Grote
Vier zijn Vrijdag drie-en-een-half
uur bijeen geweest Na de vergade
ring deelde een Westelijke woord
voerder mede dat Gromyko een
„ultimatum" had gesteld. Hij ver
klaarde, dat, tenzij de kwestie van
het Noord-Atlantische Pact door de
ministers besproken werd, het voor
hen geen ztn had bijeen te komen.
De plaatsvervangers besloten Zater
dag niet bijeen te komen en gingen tot
Maandag uueen
De Engelse plaatsvervanger, Davies,
achtte Gromyko's eis in directe tegen
spraak met de oorspronkelijke Sovjet
nota, waarin orr. een bijeenkomst van
de ministers werd verzocht. In geen der
Sovjet-nota's over dit onderwerp werd
het Atlantisch Pact als onderwerp ge
noemd. Dit punt werd pas in een ver
gevorderd stadium der besprekingen
door de Sovjets naar voren gebracht
Advertentie
handen. Bij monde van de heer J. Hop
penbrouwer bood de Katwijkse Mid
denstands Centrale een grote krans aan
de schipper, Piet Hoek. maar volgens
hem was het bloemstuk verdiend door
de gehele bemanning en daarom werd
het voor aan de commandobrug opge
hangen.
Velsens gemeentebestuur kwam aan
boord, vertegenwoordigd door de loco
burgemeester, .wethouder W. F. Visser,
alsmede wethouder J. C. Aschoff en
de gemeentesecretaris, de heer J. Veen-
stra. Namens het gemeentebestuur bood
de heer Visser aan schipper Piet Hoek
de zilveren legpenning van de gemeen
te aan, met een daarbij behorende oor
konde. uitgevoerd in de gemeentelijke
kleuren. Hiermee was voor de eerste
maal in de geschiedenis de .Prijs van
IJmuiden" uitgereikt.
Ondertussen was reeds met de los
sing van de lading begonnen. Een voor
een zwaaiden de vaten uit het ruim
door de lucht op een gereedstaande
vrachtwagen en binnen een uur na aan
komst ijlde een stoet van bevlagde wa
gens, voorafgegaan door de motorpo
litie uit Katwijk, naar het einddoel:
Katwijk, waar de vangst zou worden
verkocht. Daar is ook de bemanning of
ficieel door het eigen gemeentebestuur
ontvangen.
In totaal zijn er Vrijdag in IJmui
den 630 kantjes nieuwe maatjes aan
gevoerd. Deze vangst van de eerste
nacht werd aangebracht door zes
schepen, namelijk de Sch. 9 met 51,5
kantje, de KW 78 met 57 kantjes,
de VI. 208 met 63 kantjes, de KW 368
met 163 kantjes, de VI. 132 met 39.5
kantje en de IJm. 75 met 253 kant
jes. Van de laatste ging onmiddellijk
na aankomst een „achie", een vaatje
met 120 harinkjes, op de trein om op
de Haak-in-bazar zoveel mogelijk geld
op te brengen voor de kankerbestrij
ding.
Scheveningen had Vrijdag de primeur
van de eerste Hollandse Nieuwe en daar
werden dan ook de hoogste prijzen ge
maakt. Het eerste kantje werd ver
kocht voor f 619, maar later liepen oe
noteringen terug tot f 480. In Katwijk
varieerden de noteringen voor de aan
voer van de KW 78 van f 520 tot f 260
per kantje en in Vlaardingen honoreer
de de, handel de aanvoer van de VI. 208
met f 402 tot f 279 per kantje. Later
op de dag liepen de prijzen in de ver
schillende plaatsen echter aanmerkelijk
terug. Maar op een goedkoop harinkie
zal de liefhebber nog wel enige weken
moeten wachten.
De eerste notering van de te Scheve
ningen binnengebrachte Hollandse Nieu
we is als volgt: de grote soort bracht
f 480 op en de kleinere soorten f 517
tot f 619, alles per kantje.
(Telegrafisch van onze Romeinse
correspondent)
Bologna, hedenmorgen.
Zelfs de Italianen, die op dit ft-
■ied toch wel iets gewend zijn, verwon
deren zich over de ongekend hevige
campagne die in Bologna voor de ge
meenteraadsverkiezingen wordt gevoerd.
Uit de activiteiten van alle partijen
blijkt, dat zij Bologna het belangrijkste
slagveld vinden van de verkiezingsstrijd
die in heel Italië woedt, en die morprn
beslist zal worden. Bologna is de meest
critieke plaats, omdat het de hoofdstad
is van een volmaakt communistische
provincie midden in Italië, en bovendien
omdat beide blokken er vrijwel even
sterk menen te zijn.
Alle kopstukken van de Italiaanse
partijen zijn te elfder ure in Bologna
gearriveerd voor het sluiten van de
campagne. Met een uur tussenpoos spra
ken Nenni en Saragat gisteravond een
grote menigte op het Domplein toe. Don.
derdagavond hield De Gasperi er een
redevoering en Woensdagavond richtte
Togliatti zich in felle bewoordingen tot
ae mensenmassa op het Domplein. De
einduitslag zal Dinsdag pas bekend zijn:
Maandag kan men alleen gedeeltelijke
resultaten verwachten.
brieven bij schrijven van 12
April 1945 de minister van
Oorlog van het gebeurde in
kennis stelde. Ook in deze
zaak acht de Enquête-com
missie de aantijgingen van
grond ontbloot.
Bij de behandeling van de
zaak-Lunshof wenste de heer
Lunshof niet te zeggen hoe
hij aan zijn gegevens kwam,
zich beroepend op het jour
nalistiek ambtsgeheim. Het is
de commissie gebleken, dat
de heer Lunshof beschikte
over het geheim persoonlijk
schrijven van de heer Somer,
chef van het B.I., aan de mi
nister van Oorlog d.d. 12
April 1945, waarin de brieven
van de heer Van Heuven
Goedhart naar bezet gebied
als bijlagen waren toege
voegd. Dit schrijven met de
brieven had de heer Somer
aan de heer Van Houten van
het B.I. ter hand gesteld. Zo
als in de aanhef vermeld is
de minister van Justitie van
een en ander op de hoogte
gebracht.
commandant van de Amerikaanse ma
rine-eenheden in het Oostelijk deel van
de Atlantische Oceaan en de Middel
landse Zee.
Bradley is voornemens op 10 Juni uit
Londen naar Washington terug te ke
ren.
Charles Spoflord, voorzitter van dc
Noord-Atlantische raad in Londen, arri
veerde Vrijdag in ons land. Na zijn aan
komst had hij een lang onderhoud met
de minister van Economische Zaken,
prof. van den Brink. Aangenomen
wordt, dat gesproken is over de finan
ciering van de Nederlandse verdedi
gingsplannen, waarbij eventueel gebruik
gemaakt zou kunnen worden van de
tegenwaaiderekening van de Marshall-
gelden. Vrijdagavond ontmoette Spofford
wederom prof. van den Brink, en boven
dien de ministers Lieftinck en Stikker.
Prof. dr. W. J. de Haas, oud-hoogleranr
aan de Leidse Universiteit, is benoemd tot
„fellow" van de „Royal Society of arts" te
Londen.
In Parijs hebben de
plaatsvervangers der vier
ministers van Buitenland
se Zaken bijna
overeenstem
ming bereikt.
«C/il-* Als men de ba
lans opmaakt,
rn\ dan hebben de
r Russen vrijwel
over de gehele
linie hun zin
gekregen. De Westelijken
hebben er in toegestemd
de demilitarisatie van
Duitsland op de agenda te
zetten, ze hebben tevens
een reeks van andere
eisen ingewilligd, zoals het
op de agenda plaatsen
van het vredesverdrag
met Duitsland, de kwestie
der bewapening en het
vraagstuk Triëst. Nu wil
len de Russen nog één
punt er by op de agenda
hebben: het Atlantisch
Pact. Maar op dit punt
houden de Westelijken
het been nog stijf. Voor
hoelang? Het is we)
moeilijk aan de indruk te
ontkomen, dat de Russen
met hun starre houding
tóch h'i.i zin krijgen. Ook
al verklaarde Davies
de woordvoerder van
Groot-Britlannië dat
de Westelijken „onder
geen omstandigheden" er
in zouden toestemmen.
De oorlog in Korea zal
waarschijnlijk „als een
nachtkaars uitgaan". Dat
ie de lichtelijk
verbluffende
mededeling die
de hoogste fi
guur onder de
chefs van de ge
nerale staven
van Amerika,
generaal Omar Branley
deze week aan de wereld
deed. Weliswaar zal er na
onderhandelingen mis
schien geen vrede geslo
ten worden zo ver
klaarde hij maar het
kan zijn, dat de commu
nisten hun aanvallen een
voudigweg staken! En dan
zou het hele avontuur
glansloos eindigen! Gene
raal Bradley's verklaring
deed in menig opzicht
verrassend aan, want de
hele wereld was eigenlijk
voorbereid op een tegen
gesteld verloop. Niemand
verwachtte immers een
geleidelijk uitdoven van
de brand, integendeel
men was geprepareerd op
heel ander vuurwerk
Atoomartillerie zou zor
gen voor de nodige klap
pen op de vuurpijl en dan
zouden de Chinezen wel
eieren voor hun geld moe
ten kiezen. Maar bet gaat
blijkbaar wéér anders
dan men zich had voorge
steld. Dat is meestal zo
en als de hoogste mili
taire deskundige het ons
vertelt, moeten we het
wel aannemen. Of heb
ben we hier misschien te
maken met een krijgslist?
In Perzië heeft men de
ze week het opwindende
spel om het licht brand
bare vocht pe
troleum hard
nekkig voortge
zet. De Brits-
Perzische be
trekkingen zijn
na de weigering
van Perzië om door ar
bitrage een oplossing voor
het olieconflict te zoeken
in een critiek stadium ge
komen. Maar de Perzen
houden vast aan hun na
tionalisatie-plannen en ze
eisen, dat de Anglo-Iraan-
se Oliemaatschappij haar
fabrieken en installaties
ter waarde van 500 mil-
lioen pond sterling on
middellijk overdraagt. De
ze grote petroleummaai-
schappü heeft haar beta
lingen aan de Perzische
regering gestaakt en het
gevolg is, dat men in Te
heran met een lege schat
kist zit. De minister-pre
sident Mossadeq had de
wijk genomen in het
parlementsgebouw uit
vrees voor aanslagen der
fanatieke Perzische natio
nalisten. Hij is, volgens de
laatste berichten, heime
lijk naar zijn woning te
ruggekeerd. De oliemaat
schappij heeft intussen
besloten haar tankervloot
uit de Perzische wateren
terug te trekken. Zodat
de Perzen, als ze al pe
troleum kunnen produce
ren, buitengewoon veel
moeite zouden hebben om
dit veelbegeerde product
op de wereldmarkt te
brengen.
Onze aandacht werd
deze week verder nog in
beslag genomen door de
gebeurtenissen
in Spanje. Men
verneemt wei
nig bijzonder
heden, want de
censuur belem
mert een be
hoorlijke berichtgeving.
Maar de beweging in
Madrid was wel zó spec
taculair, dat het onmoge-
Ujk was, de wereld er on
kundig van te laten blij
ven. Negen tiende deel
van de 400.000 Madrileen-
se arbeiders hadden ge
hoor gegeven aan de op
roep om geen gebruik te
maken van het openbaar
vervoer. Aldus betoogden
zij tegen le duurte der le
vensmiddelen. die het le
ven in Spanje onhoud
baar maken.
