De „Osservatore Romano" ontmaskert de methodes
van het Sanhedrin te Boedapest
cCe STRUD OM +tEIDT!OW
TOT DE RAND VAN DE AFGROND
Brief aan Hongaars episcopaat stond
in Osservatore van 10 Februari 1949
■m
OP HET LANDGOED „M0NNIKEN-BRA.1K" ZAL HET EERSTE
NED. KARTUIZERKLOOSTER VERRIJZEN
Bouw van zeven der twintig klooster
cellen reeds verzekerd
Echtelijk drama te Qiemen
VIER VRAGEN GESTELD OPDAT DE WERELD
ZICH EEN OORDEEL KAN VORMEN
Beklaagden willen de
aanklacht overtreffen
FESTIVAL-AGENDA
Man verwondt zichzelf
levensgevaarlijk
Wij halen het wel even,
mijnheer Stokowsky
In het IJsselmeer
verdronken?
Mag. dr. J. v. d. PLOEG
MAANDAG 25 JUNI 1951
PAGINA
KIESPIJN! «-
BENOEMINGEN
Examens
Voor nu
en nog's.... Broches!
DOOR LEO BRADY
23
Smedenpatroons en werkgevers
staalbedrijven bijeen
Geen sociale politiek van
de uiieg tot het graf
NEDERLANDSE LEERLING-
VLIEGERS KRIJGEN BREVET
Ouders van beste leerling
in Amerika
VOORWAARDELIJKE STRAF
VOOR HILVERSUMS AGENT
Opvolger van Mgr. Alfrink
te Nijmegen?
PATER HERMANS IN CHINA
GEARRESTEERD
LIVORNO AMERIKAANSE
DOORVOERHAVEN
(Van onze Romeinse correspondent)
Dagelijks levert de „Osservatore Romano" thans een commentaar op de
berichten die vanuit Boedapest de vrije wereld bereiken over het proces
tegen mgr. Grosz, Aartsbisschop van Kalocsa. Zie hier de vertaling van het
buitengewoon scherpe artikel van de Osservatore van 24 Juni 1949, waarin
op sarcastische wijze de gang van het proces wordt getekend en waarin
bovendien gesproken wordt over de brief van Paus Pius XII aan het
Hongaarse Episcopaat van Januari 1949, waarin de Paus de Hongaarse
Bisschoppen aanzette tot opstand tegen het communistische regime.
De Osservatore noemt dit een sensationele onthulling van het Sanhedrin
van Boedapest en meent daardoor gerechtigd te zijn, op haar beurt een
sensationele onthulling te doen: deze Pauselijke brief werd in de kolommen
van de Osservatore gepubliceerd op 10 Februari 1949.
de oude overheersers van zijn land. Men
kan zich dus indenken hoe de 150 man pu
bliek, weggehaald uit de claque van .iet
Volkstheater om te komen zitten op de
publieke tribune van het Volkstribunaal,
even hun adem hebben ingehouden.
Ik heb altijd gerekend antwoordde
Farkas op de mogelijkheid van een Joe
goslavische inval en op de steun van Tito.
Het applaus, de ovatie, na een eerste
ogenblik van verwarring om zulk een
vraag, moet wel overweldigend geweest
zijn en vooral gericht aan het adres van de
regisseur.
De Osservatore schrijft dan:
„Zonder ook maar iets uit te laten
lekken van de algemene verontwaardi
ging, waarmee de beschaafde wereld
heeft kennis genomen van de reeksen
„bekentenissen'' van alle verdachten in
de processen aan de andere kant van
het IJzeren Gordijn, is het persbureau
van de zogenaamde rechtbank van Boe
dapest begonnen met het uitgeven van
communiqué's over de zelfbeschuldigin
gen en auto-requisitoirs van de verdach
ten. en over de vragen en antwoorden
tussen de president van de rechtbank en
de beschuldigden, die van te voren schij
nen klaargemaakt, als interviews van
een journalist, waar de antwoorden niet;
afhangen van de vragen, maar omge
keerd de vragen afhangen van de te
geven antwoorden; waar het kortom niet
de ondervrager is, die vraagt wat hij
wil weten, maar waar de ondervraagde
zich doet vragen, wat hij bekend wil
maken.
Deze indruk krijgt men tenminste,
wanneer men de verhoren volgt van
Mgr. Grosz en van zijn „medeplich
tige" Farkas, die voor het gemak van
de aanklagers benoemd schijnt te zijn
tot „procurator van de Heilige Stoel."
Beiden willen spreken en niets dan
spreken. Zij zijn bang, dat ze te weinig
zeggen. Ze verzwijgen geen enkele
omstandigheid. Ze noemen nog om
standigheden, behalve de door de aan
klager genoemde. Ze willen de aan
klacht nog overtreffen.
Ze willen aan mogelijke verdedigers
mogelijke argumenten ontnemen. Ze
willen zelfs die parodie van een verde
diging nog op losse schroeven zetten,
die straks alleen maar zal worden uit
gesproken om de toestand van de ver
dachten nog erger te maken. Ook dat
is een nieuwe methode van het proces
recht van deze „legale" agressie. Men
maakt de verdediging tot een beschul
diging. Men beschuldigt verdachte en
zijn verdediger beschuldigt hem nog
eens te meer.
En zo heeft Mgr. Grosz, de man, die
tot grote voldoening van de regering
tenslotte de .plaats heeft, ingenomen van
de intransigente en cuischadelijk ge
maakte kardinaal Mindszenty, de be
kentenis afgelegd, dat hij met hem be
trekkingen heeft onderhouden, dat hij
zijn executeur testamentair geweest is
ook voor wat de bedragen betreft die
Amerika te zijner beschikking gesteld
'had voor het bescheiden bedrag van 270
millioen dollar ofwel 162.600 millioen
Lire.
En dat hij met dat bedrag niet het
hele apparaat van de tegenstander heeft
omgekocht, maar met veel moeite en
groot risico, samen met de andere be-
schuldigden, een staatsgreep heeft voor
bereid om de monarchie te herstellen.
En daarvan was de nieuwe regering al
klaar onder voorzitterschap van Stefan
Brledrich, de „eerste minister-president
van het fascistische regime Horthy", die
voor dit ambt was uitgekozen, waar zo
wel kardinaal Mindszenty als Mgr. Grosz
door de Nazi's vervolgd werden omdat
ze beiden anti-fascistisch waren En
hiertoe beperkte zich de bekentenis niet
Het was overduidelijk, dat degene, die
dit aardige sommetje te zijner beschik
king had, geen enkel regime omver ge
worpen heeft en niets hersteld heeft, of
wel een fantast was ofwel in elk geval
helemaal niet gevaarlijk. De bekentenis
ging echter verder, opdat de verant
woordelijkheid scherper zou worden om
schreven.
Verdachte liet zich vragen:
Wat kunt U zeggen over de organisa
tie van bewapende groepen en over de
hulp van de uitgewekenen?
Ik bevestig wat ik tijdens het voor
onderzoek gezegd heb.
Maar wat bedoelde U in het voor-
Onderzoek met de woorden „omverwerping
van de democratische regering"?
Waar de Rechter-commissaris dit in het
vooronderzoek niet gevraagd had, zijn er
twee mogelijkheden: ofwel de Rechter
commissaris begreep meer dan de Presi
dent van de rechtbank, ofwel de verdach
te, die meende, dat hij zijn schuld tijdens
het vooronderzoek nog niet duidelijk ge
noeg had laten uitkomen, heeft erop aan
gedrongen, om zulks nog ter terechtzit
ting te mogen doen.
Wij wilden, zo verklaarde hij, de
volksdemocratie afschaffen door een ge
wapende opstand. De geestelijkheid heeft
opdracht gekregen zich daartoe te organi
seren.
En toen verdachte ervan overtuigd was,
dat de rechtbank hem goed begrepen had
zweeg hij.
Toen was het de beurt van. de eerste
medeplichtige: Farkas. Door de regering
gediplomeerd procurator van de medeplich
tigheid van de H. Stoel. En deze bevestig
de op alle punten de „bekentenis" van
Mgr. Grosz, waarna hij op zijn beurt net
recht voor zich opeiste, om nog iets oor
spronkelijks te mogen toevoegen aan de
morele „harakiri" van de beschuldigden.
„Otto van Habsburg is via het Amerikaanse
gezantschap op de hoogte gesteld van de
samenzwering." En de rechtbank moet al
gedacht hebben „Is dat alles?" wanneer zij
niet geweten had. dat de beschuldigde op
nog een vraag wachtte: de vraag, die het
meest kenmerkend is voor de Macbe-
thiaanse nachtmerries van de Cominform.
Wat denkt U van de mogelijkheid van
een Joegoslavische aanval?
Het is duidelijk, dat de Habsburgse sa
menzweerders aan zo iets nooit gedacht
hebben en er nog veel minder -raar ver
langd hebben. Want hoe deviationistisch
Tito ook mag zijn, hij zal wel terugschrik
ken van een herstel aan zijn grenzen van
Dinsdag 26 Juni
AMSTERDAM
Concertgebouw, 11 uur: Hans Henke-
mans
Stadsschouwburg, 8 uur: Un Ballo in
Maschera, door Ned. Opera.
Carré, 8 uur: Kigeneia door Nederl.
Comedie.
I. C. C„ 9.30: Pantomime „Pierrot le
Pendu".
SCHEVENINGEN
Kurzaal, 8.15: Omroep-Kamerorkest.
Onmiddellijk daarna begon de scène
van de beschuldigde Havey, die vertel
de, dat hij spion van Horthy was ge
weest bij de emigranten en dat hij al
vanaf 1 Juli 1949 was voorbestemd vooi
het ministerie van Handel van de her
stelde monarchie, hoewel hij pas in Sep
tember hoorde, dat Mgr. Grosz het
hoofd van de samenzwering was. In af
wachting van zijn portefeuille, om de
tijd door te brengen en zijn angst te
verdrijven, was hij aanvoerder van de
gewapende benden. Op dat moment
komt pastoor Borisk op. Inderdaad, hij
is het geweest, die Farkas de portefeuil
le van Handel heeft aangeboden, aan
gezien hij van de Amerikaanse legatie
opdracht gekregen had, een nieuwe re
gering te vormen en er een programma
voor op te stellen. Na deze opmerking
volgt er een entract, waarna men ver
der ging met het verhoor van de voor
malige beambte aan de Amerikaanse le
gatie Alaios Pangracz, die, volgens het
communiqué van de rechtbank, alle on
derdelen van de tegen hem ingebrachte
aanklacht bevestigde en die bovendien
nog onweerlegbare bewijzen aanvoerde
voor zijn eigen schuld.
Daaraan kan men toevoegen, dat deze
onweerlegbare bewijzen karakteristiek
zijn voor dit proces. Ze worden geleverd
ofwel door de verdachten, die, blijkbaar
bang dat er aan hun woorden geen
geloof zal worden gehecht, zulke grotes
ke inspanningen doen om zichzelf te be
schuldigen (en dan te bedenken, dat de
beschuldigden bij processen in de oude
wereld even bang zijn, maar dan dat zu
niet geloofd zullen worden bij hun ver
dediging en dat ze onweerlegbare be
wijzen trachten aan te voeren voor hun
onschuld!) of wel door de rechtbank.
En als klap op de vuurpijl heeft de pre
sident van de Rechtbank „een originele
brief (sic!) van de Paus te voorschijn
gebracht, waarin Pius XII Mgr. Grosz
aanmoedigde, zich te verzetten tegen de
noodlottige ontbindings-actie van de
communistische regering. Grosz heeft
toegegeven dat deze brief authentiek is."
Wij geloven dat de sensatie, die deze
onthulling teweeg bracht, het nog niet
haalt bij de onthulling vbn thans. En dan
een onthulling van ons: Ziehier: Ook wij
geven toe, dat de brief authentiek is,
eenvoudigweg omdat de brief gepubli
ceerd is in de Osservatore Romano van
10 Februari 1949. De brief is niet alleen
gericht tot mgr. Grosz, maar tot heel het
Hongaarse episcopaat en werd geschre
ven onmiddellijk na de gevangenneming
van kardinaal Mindszenty.
Maar ook wij willen ons niet tot deze
eenvoudige bekentenis beperken. Ge
heel meegesleept door de sfeer van het
proces willen we er nog iets aan toevoe
gen. Alleen willen wij ditmaal de vra
gen stellen.
Wij doen dat tegenover de publieke
opinie van de hele wereld. Ook wan
neer wij weten, dat de ondervraagden
zullen zwijgen, omdat wij van hun
kwaadwilligheid overtuigd zijn.
Wij vragen:
1. Waar, in welke woorden en in
v/elke zin de Pauselijke brief aanzet tot
„verzet tegen de noodlottige ontbin-
dings-actie van de communistische re
gering";
2. Of het soms niet waar is. dat de
Pauselijke brief alleen releveert dat „de
godsdienst-vrijheid van de Kerk" steeds
meer is beperkt (tot aan de gevangen
neming van de Primaat) en de bisschop
pen aanspoort, met onverminderde ijver
hun herderlijk ambt uit te oefenen;
3. En wanneer dit niet waar zou zijn
en wanneer het document inderdaad het
bewijs leverde voor een politieke op
dracht, gericht tegen de regering en te
gen de staat, waarom deze brief dan
niét onmiddellijk inplaats van eerst nu
gewraakt werd;
4. Na dit te hebben vooropgesteld:
waar deze brief gedateerd is op 2 Janua
ri 1949 en door ons meer dan een maand
later gepubliceerd werd en waar het
Episcopaat hem toen dus al lang ont
vangen had en aan deze vermaning
reeds op voorbeeldige wijze de hand ge
houden had, waarom dan pas nu. en niet
toen al, de bisschoppen ter verantwoor
ding geroepen zijn wegens dezelfde mis
daad waarvan nu Mgr. Grosz beschul
digd wordt, n.l. van het document te
hebben ontvangen.
Wij zijn hier niet in de rechtzaal van
Boedapest tegenover wat claqenrs, die
met een groot aantal identiteitsbewijzen
zijn toegelaten; wij beperken ons hier
niet tot de communiqué's van de recht
bank; we staan hier niet tegenover een
menigte „kameraden" die buiten staat
gesteld zijn tot een confrontatie met de
werkelijkheid, tot elke controle op de
onbeschaamde leugens; wij staan hier
tegenover de wereld, die weet, contro
leert en confronteert en die ons kan
weerleggen of die de knoeiende „rech
ters" kan ontmaskeren.
Laat men antwoord geven.
Maar men zal het niet doen.
En de wereld zal oordelen over dit
stilzwijgen, zoals de wereld oordeelt
over de moeizame woorden van de be
schuldigden, die begraven zijn onder de
puinhopen van deze onherstelbare blun
der, over heel de valse enscenering
van dit process.
Want wanneer de regering het nodig
vindt om zich van alle kanten ver
plichte petities te laten opsturen, waarin
er geprotesteerd wordt en aangedron
gen op een voorbeeldige straf (zo ze
ker is de regering van haar zaak en zo
overtuigd van de rechtvaardigheid van
haar nieuwe daad van vervolging);
wanneer er bij deze stroom van brieven
die naar de regeringsbureaux gestuurd
worden, een is, waarin de „leerlingen
van de Faculteit voor Bouwkunde" ui
ting geven aan hun verontwaardiging
„over de nieuwe aanslag van de schoe
nenpoetsers van het Vaticaan". dan
kunnen wij daaruit de conclusie trek
ken, dat er niemand is, die kan spreken
over schoenenpoetsers van de Hongaarse
volksrepubliek. Want wanneer deze, bij
bet uitoefenen van het recht, bij het
verrichten dus van de hoogste en meest
plechtige taak van de overheid, zover
gekomen is, dat zij lesjes en uiteenzet
tingen in ontvangst neemt van de leer
lingen van haar scholen, gesteld met
zulk een edele stijl, dan kan zij niemand
vinden, zelfs niet onder de schoenen
poetsers, die haar wil dienen.
Advertentie
Mijnhardt's Kiespijnpoeders.Doos45 ct
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd tot: pastoor te Voorburg
(O. sL. Vr. Hemelvaart) de weleerw.
heer P. N. Borsboom; tot pastoor te
Heerhugowaard (H. Hart) de weleerw.
heer P. L. Bangert; tot pastoor te Rot
terdam (H. Ant., Abt) de weleerw. heer
Th. A. L. Sprenger; tot pastoor te Heer
hugowaard (H Dionysius) de weleerw.
heer G. W. van Diest; tot pastoor te
Brielle de weleerw. heer A. M. van No-
belen, die kapelaan was te Amsterdam
(H. Bonifacius).
44. De lippen opeengeklemd in een. wrede dunne streep rijdt Wendir, na zijn laffe
aanslag op Heidrun in vliegende galop de krijgsknechten na, die een goed heen
komen zoeken. Hij jaagt zijn paard op tot het uiterste en weldra heeft hij de achter
ste ruiters ingehaald.
„Halt!" dondert zijn stem, en met een weergaloos snelle wending werpt hij zijn
rijdier voor dat van de hoofdman. Steigerend komen de paarden tot staan. „Hebt gij
uw verstand verlorenvraagt Wendir dreigend. „Vluchten met al uw mannen voor
die vermaledijde Noorman en zijn twee helpers?"
Met bliksemende ogen ziet de oproerige rechter de hoofdman aan. „Bang,gromt
hij verachtelijk, bang voor drie mannen!"
Een woedende verwensing komt hem over de lippen. Vooruitomkeren. Wij
vallen aan! Wij hebben niets meer te verliezenmaar... alles te winnen! Nu of
nooit!"
Strak kijkt de hoofdman zijn burchtheer aan. In Wendir's ogen ziet hy de brutale
wanhoop van de speler, die alles op één worp zet. „Wij vechten niet tegen de
koning!" zegt hij krachtig, „zelfs niet voor u, heer Wendir! Ik doorzie uw vuig
bedrijf. Ce hebt gelogen. Niet de jonkvrouwe smeedde een complot tegen de koning
gij heer Wendir, gij zijt de verrader!"
Een instemmend gemompel klinkt op en dreigend gaat hij verder: Heer Wendir.'
Wij staan aan 's konings zijde! Wij zullen dat tonen ook! Gij zijt nu mijn gevangene.
In naam des konings!"
Slechts een ondeelbaar ogenblik deinst Wendir terug voor de uitdaging.
„Rebellen!" sist hij, met een onderzoekende blik op de krijgsknechten rondom
hem. Maar het zijn dreigende blikken die hij ontmoet en slechts een viertal ruiters
tracht zich naar voren te dringen om hem te beschermen. Met een felle ruk aan de
teugel doet hij zijn paard wenden. Een machtige zwaardhouw treft de krijgsman,
die hem in dé weg staat. Voor iemand goed beseft wat er gebeurt, heeft Wendir
zich losgemaakt uit de groep en gaat er in wilde ren van door.
„Voor de koning!" buldert het de onthutste krijgsknechten in de oren. Haifa en
Ewoud, de beide beoeleiders van Eric, rijden op hen toe. „Volgt mij!" beveelt Haifa,
met een wijde armzwaai in de richting van de vluchteling. ,Jk leid u! Grijpt de
verrader!"
Achter Haifa zetten zij de achtervolging in en meter voor meter winnen zij op
Wendir Met een vertwijfelde krachtsinspanning weet deze, diepgebogen over de
kop van zijn rijdier, voor te blijven. Maar plotseling struikelt het paard en de
rechter stort ter aarde, om echter meteen weer op de been te komen. Razend snel
heft hij zijn boog en dodelijk getroffen glijdt een van de voorste ruiters met een
zachte kreet van z(jn paard.
.Grijpt hem nu!" schalt Halfa's woedende stem. Wendir loopt voor zijn leven
naar de bosrand en voor zij hem kunnen bereiken, verdwijnt hl) in de struiter*.
„Laat de kerel niet ontsnappen!" buldert Haifa, „een weitas vol goud en s konings
dank voor hem, die de verrader grijpt. Dood of levend! Vooruit.
AMSTERDAM, R.K.H.B.S., St.. Ignatius-
college.
Afdeling B, le, 2e en 3e groep. Geëxam.
29 candidaten, geslaagd:
Herman Albers, Eby Borsten, Leo Cof-
feng, Herman v. Dijk, Rudolf Goedknegt,
Louis Janssen, Gerard Klepper, Anton
peerdeman, Tom Schouten, Leo Spaan, Wim
Stokhof, Ben Veerkamp, Tony Veerkamp,
Theo Verdunnen, Hans Wessendorp, Bertus
Wolfkamp, Jan Wortel, Theo Zwartkruis,
Henk v. Boom, Paul Bijlmer, Dick v. Dijk,
Wim Grimberg, Reinier Halewijn, Harry
Heym, Henk Hurkmans, Huub Jansen, Rudi
Jansen, Wim Trompen.
AMSTERDAM, R.K. Gymnasium, St. Ig-
natiuscollege.
3e groep, geëxamin. 11 cand. afd. B, gesl.:
J. Beems, A. Broess, F. Dijkman, J. Hon-
ning, F. Kolder.
Het examen wordt voortgezet met 4 can
didaten. Na voortgezet examen slaagde nog
van de 2e groep voor diploma A: J. Tromm.
AMSTERDAM R.K. Lyceum voor
Meisjes, afd. M.M.S. Geslaagd de dames:
A. v. d. Berg. M. Coomans, M. Dirks, J.
V. d. Einden, H. v. Grieken. J. v. Liempt,
ph. Naber. M. ter Steege, A. Sweerts, P.
Wiemers. A. IJzendoorn allen Amster
dam en A. v. Oostwaard. Naarden.
AMSTERDAM. Cand. rechten, mej. H.
Schouteten, Amsterdam: mei. A. Notebaard,
Amsterdam; en de beer J. Liese, Amsterdam.
LEIDEN. Cand. Ned. Recht: mej. A.
G v. Riet Paap, Den Haag; idem A.
Styrum, Heemstede; R. P- Bloemsma,
Hilversum.
Zoals reeds in een deel van onze
vorige oplage is gemeld, heeft Zaterdag
ochtend een inwoner van Diemen bij
een echtelijke ruzie getracht, zijn vrouw
van het leven te beroven) Daarna heeft
hjj zich zelf levensgevaarlijk gewond.
Omstreeks kwart over negen werden
de buren van de familie opgeschrikt
door luid gegil. Toen een van de buur
vrouwen het huis binnendrong, trof zij
beneden het echtpaar in een hevige
worsteling aan, waarbij de man met een
priem zijn vrouw talrijke steken toe
bracht.
De buurvrouw slaagde er in het vech
tende echtpaar te scheiden. Terwijl zij
z.ch ontfeimde over de hevig bloeden
de vrouw, heeft de man zich naar de
keuken begeven, waar hij zich met een
mes een zeer ernstige verwonding aan
de hals toebracht. Toen hij daar even
later werd gevonden, had hij reeds zo
veel bloed verloren, dat ernstig voor
zijn leven moet worden gevreesd. Hij
Advertentie
(Uit het Engels vertaald door André Noorbeek
en uitgegeven door Het Spectrum, Utrecht.)
III
Malcolm had die nacht twee maal op
gebeld; de eerste keer kort nadat zij
thuis was gekomen, had zij hem in en
en zij begon banale herinneringen op te teit moest temperen „en een tikje
halen. Rita lag achterover in bed, zich afkeer".
ergerend aan de manier, waarop Mary
Jane het gebeurde met banaliteiten be-
„Houd alsjeblieft op", zei ze; zij merk
te, dat ze glimlachte en kon niet. uit-
zoedelde. „Hij had zo'n mooie ziel," zei maken, of haar aarzeling om zijn lucht-
kèïê woorden vertéld wat ër gebeurd Mary Jane en terneergeslagen ëmg zij
den verteld wat er gebeura d Mj genietend van haar onbaat-
was en geweigerd, verder te spreken; de vprfiriet
hadede iciT/' onSeveer een uur ^ater, De prettige kamers en de goede stand
me?jn H d°0r stille ka- j,adden ,je regeling voor Rita aanvaard-
mer gerinkeld, zodat Mary Jane in de baar gemaakt. Het was niet moeilijk,
slaapkamer had liggen zuchten en woe
len. Die tweede keer had Rita er in toe
hartigheid te delen een gevolg was van
werkelijke afkeuring, of alleen maar
van een van die gewoonten, waaraan zij
nog niet helemaal was ontgroeid,
„Van zijn standpunt gezien is het een
zegen, is het niet? Hij gaat naar de he-
gestemd, ergens met hem te gaan ont- natuur'«* van de
bijten. Arme schat, je hebt me nodig," ?_f^aaL SïfAEë STHm vandeVa!
je hebt me nodig,
had hij gezegd. En zijn resonerende stem
had voor haar weer de wereld opgeroe
pen, die zij door de narigheid van de
met Mary Jane samen te wonen; ze was mej jn jjgt ergste geval naar het
natuurlijk vervelend, ze raakte niet uh - vagevuur".
„Hij is nu dood", mompelde zij en ze
moest er ineens aan denken, dat moord
op een priester erger was dan het ver
moorden van een gewoon mens; zijn
kinderen van de hoogste klas van de pa-
rochie-school. waar ze les gaf verve
lend was ze, maar niet lastig. Ze zagen
elkaar alleen als Rita eens vroeg thuis
dood van de oude man bijna was verge- elkaar alleen ais daaraan was heilige wijdingen maakten de zonde
ten: de wereld van pnnvfnrf var» ppn kwam, of vroeg ops on aaraa - nncr zwaarder.
ten: de wereld van comfort, van een
goed leventje en aangename conversatie,
die kapelaan Roth de vorige avond had
vernietigd. Maar die wereld bestond
nog, zei ze in zichzelf, terugdenkend aan
de stem van Malcolm; en zij kon die nu
binnengaan, nu de barrières opgeruimd
en de geboden ongeldig waren gewor
den: nu de oude man dood was. Ja, zij
had Malcolm inderdaad nodig.
„Pastoor Kirkman vermoord!" Mary
Jane, die in de half-open deur stond,
keek verbijsterd naar haar. Zij waren
wonderlijke kamergenoten. Mary Jane
stond altijd het eerst op, was altijd het
eerst aangekleed, haastig en zonder zich
te beklagen trok zij haar eenvoudige, le
lijke jurken aan en ging naar de Mis.
Zij ontstelde van het nieuws; het onver
klaarbare verstoorde op brutale wijze
het nauwgezette schema van haar een
voudige devotie. „Een degelijk katholiek
meisje," had pastoor Kirkman Mary
Jane' Glennon genoemd, toen hij hun sa
menwonen had voorgesteld als een nau
welijks verbloemde poging om Rita on
der 'deugdzame invloed te brengen. En
deugdzaam was Mary Jane inderdaad.
Ze had die woorden in een rand om
haar stijve hoed kunnen dragen. Haar
godsdienstigheid volgde haar op de hie
len als een schoothondje, zorgvuldig ge
borsteld en gevoerd, een welgemanierd,
karakterloos dier, zonder lelijke streken.
het te danken, dat zij met elkaar over
weg konden. Het moet Mary Jane ge
weest zijn, die aan pastoor Kirkman had
verteld over haar plan om er vandoor
nog zwaarder.
„Het zou schijnheilig zijn, als ik deed,
of ik het betreurde verklaarde Mal
colm openhartig, „?onder hem zouden
de toebereidselen hadden haar we nu al getrouwd zijn in plaats van
te gaan;
verraden.
Rita bedacht dit met een berusting,
hier te zitten ontbijten".
„Hij is nu dood", herhaalde zij.
„Hij
die alleen uit het gebeurde van de vo- is er niet meer. Er staat ons niets meer
rige avond kon worden verklaard. Tot in de weg
haar eigen verwondering vroeg zij zich „Absoluut niets Zij kon nu ieder
plotseling af, of een schild vol banali- ogenblik zijn vrouw worden; er waren
feiten, zoals dat van Mary Jane, met irv.*
de ingewikkelde patronen van de oude
gemeenplaatsen, niet de beste verdedi
ging was tegen dood en ontgoocheling.
Het katholicisme bood blijmoedig aan,
alle problemen op te lossen, bedacht zij
bitter.
Tegenover Malcolm aan de ontbijtta
fel in het hotel, waar ze hadden afge
sproken. kwam zij tot de conclusie, dat
Mary Jane toch niet het monopolie van
de toevluchten had.
„Niet alleen gebeurt het onverwach
te altijd, maar we zouden het ook moe
ten verwachten", zei hij, na haar vluch
tig-beleefd te hebben gecondoleerd. „Ik faal geen nectar
geen beletselen meer. Voor het eerst
kon zij ongehinderd aan die mogelijk
heid denken; voor het eerst dacht zij
rechtstreeks aan hun huwelijk. Tot nu
toe had ze meer over de tegenkanting
dan over het huwelijk zelf gedacht; de
moeilijkheden hadden een bijzondere
betovering aan dit huwelijk verleend.
Het lag daar als een verboden water,
dat achter gesloten hekken lokt. Nu
stond het hek wijd open en het water
zag er ongelooflijk normaal uit.Zij had
zich genot voorgesteld, geestigheid, ge
borgenheid, comfort. En er was alleen
maar gewoon, schoon water; en heie
kan er werkelijk niet rouwig om zijn",
vervolgde hij met moedwillige openhar
tigheid. „De oude baas stond tenslotte
ons geluk in de weg. Mijn enig persoon
lijk gevoel voor hem was, dat ik een
„Wat vreselijk," had Mary Jane van de hekel aan hem had", zijn blik sug-
jj m-.-i- n, gereerde een glimlach, die zijn brutali-
moord gezegd. „Gisteren heb ik nog
„Het zou pijnlijk geweest zyn, als we
gisteren getrouwd waren", zei Malcolm.
„En dan terug te moeten komen voor
de begrafenis en het onderzoek. Mijn
hoofd zou daar zeker niet naar hebben
gestaan".
(Wordt vervolgd).
(Van onze speciale verslaggever)
In aanwezigheid van slechts enkele ingewijden is Zondagmiddag op het
raadhuis van Tubbergen in Overijssel door twee vertegenwoordigers van de
stichting „Dionysius de Kartuizer", die de terugkeer van de Kartuizers naar
Nederland voorbereidt, de koopacte ondertekend, waarbij het 21 HA. grote
landgoed „Monniken-Braak" onder het gehucht Flieringen in de gemeente Tub
bergen, voorheen bezit van mrTer Kuile, het eigendom van deze stichting is
geworden. Op dit terrein hoopt de stichting binnen afzienbare tijd weer een
Kartuize op Nederlands grondgebied te kunnen bouwen. Voor deze eenvoudige
plechtigheid, die een mijlpaal in het geestelijk leven van ons land genoemd mag
worden, was speciaal 24 Juni uitgekozen, de feestdag vam Johannes de Doper,
daar op dezelfde gedenkdag in het jaar 1084 zeven godvruchtige mannen de bis
schop Hugo van Grenoble bezochten met het verzoek een onherbergzaam terrein
aan hen af te staan, om daar als kluizenaars te gaan leven. Een van hen was de
H Bruno die stichter zou worden van de Kartuizer orde. De gebeurtenis te
Tubbergen werd o.m. bijgewoond door de Commissaris van de Koningin in
Overijssel, ir. Ridder de van der Schueren, burgemeester Kolenbrander van
Tubbergen, de Deken van Almelo en de pastoors van Fleringen en Albergen.
Van deze gelegenheid heeft de stich
ting „Dionysius de Kartuizer" gebruik
gemaakt om de Katholieke pers in te
lichten over haar doel en streven en
wat bereikt is na haar oprichting in
1946. Door haar acties kon in de voor
bije vijf jaren voldoende geld worden
verzameld voor de aankoop van de
„Monniken-Braak". Lange tijd heeft
men geaarzeld met de beslissing waar
de toekomstige Nederlandse Kartuize
moest komen. Men zocht een plaats,
waar eenzaamheid en stilte verzekerd
zouden zijn, ver van het gewoel der
wereld en de grote bevolkingscentra,
liefst in een gebied waar de katholieke
cultuur reeds eigen tradities geschapen
zou hebben. Men heeft gedacht aan
Drente, de Veluwe en Brabant, maar
tenslotte Tubbergen verkozen, mede
dank zij de onvermoeide activiteit van
burgemeester Kolenbrander, die in niet
onbelangrijke mate de hand heeft ge
had bij de aankoop van „Monniken-
Braak".
Ruim drie weken geleden heeft de
prior van het Nederlandse convent te
Calci bij Pisa in Italië. Dom Alber-
tus Jansen-Hendriks. hét landgoed be
zichtigd en goedgekeurd Daarna is
hii naar de Grande Chartreuse, de
bakermat van de Kartuizers, gereisd
om de mogelijkheden van stichting
ener Kartuize in Tubbergen te be
spreken. In gezelschap van de procu
rator van de Grande Chartreuse is
hij naar Overijssel teruggekeerd,
waarna ook de goedkeuring van het
Moederklooster volgde
Het is onmogelijk te zeggen, wanneer
met het bouwen van de Kartuize te
Tubbergen begonnen zal worden. Hier
voor is zeer veel geld nodig Reeds is
de bouw van een zevental cellen ver
zekerd. Schiedam wil er b.v. een doen
bouwen, Amsterdam zo hoopt de
is naar het Onze Lieve Vrouwe-gasthuis
te Amsterdam overgebracht.
Uit het onderzoek is gebleken, dat de
msn en de vrouw ruzie hebben gekre
gen over een geldkwestie. De man wond
zich daarbij zo op, dat hij zijn vrouw
beet greep en haar trachtte te wurgen.
Zijn vrouw wist echter los te komen,
waarna zij haar man met een priem te
lijf ging en toen zij hem wist te ont
vluchten van de trap duwde. Be
reden heeft hij de pogingen om zijn
vrcuw van het leven te beroven voort
gezet, maar de inmiddels gearriveerde
buurvrouw wist het slachtoffer te ont
zetten.
De verwondingen, die de vrouw heeft
opgelopen, zijn niet levensgevaarlijk.
Zij wordt voorlopig verpleegd in de
woning van haar buurvrouw.
Bij de omgrenzing van onze bedrijf
schappen zullen wij er vooral voor moe
ten waken, dat het subsidiariteitsbegin
sel tot gelding kan komen. Door het
vormen van Dedrijfschappen, die te
veel branches omvatten, wordt het ver
band tussen het bedrijfsleven en het
publiekrechtelijk orgaan te klein. Wij
moeten streven naar zo klein moge
lijke bedrijfschappen, die doelmatig en
efficiënt kunnen werken Aldus betoog
de het Tweede Kamerlid Th Hooij, op
het negen en twintigste congres van de
Nederlandse Katholieke Bond van Sme
denpatroons en Werkgevers in Staal-
verwerkende Bedrijven, welke Zater
dag en Zondag in de Dierentuin te Den
Haag werd gehouden. De heer Hooij
wees in zijn rede op de noodzaak voor
het Middenstandsbedrijfsleven in het
algemeen meer vormen van economi
sche samenwerking toe te passen. Voor
het ambacht kunnen deze bestaan in
het gezamenlijk exploiteren van een
appaiatuui, gezamenlijk inkopen en het
gezamenlijk zoeken van markten, waar
bij de mogelijkheid van export niet
uitgesloten is.
Ten aanzien van de sociale politiek
van de overheid, ten opzichte van de
zelfstandigen, meende de heer Hooij,
dat deze geen programma van de wieg
tot het graf moest bevatten. Wel toonde
hij zich voorstander van bepaalde so
ciale voorzieningen te weten een kin
derbijslagregeling, een gedeeltelijke
ouderdomsvoorziening cn een uitbrei
ding van verplichte ziekenfondsverze
kering tot de zelfstandigen.
Bij de bestuursverkiezing werd de
heer Kupers voor het Limburgse dio
cees herkozen Voor het bisdom Haar
lem werd de heer Pley en voor het
bisdom Den Bosch de heer Derks ge
kozen Zondagochtend werd in het Ka
tholiek meisjeslyceum door de Bonds-
adviseur, pastoor Sicking, de H. Mis
opgedragen.
Een bonte feestavond en een auto
tocht door Den Haag en omstreken,
omlijstten het congres.
Leopold Stokowski, de beroemde dU
rigent, kwam Vrijdag in zijn hotel te
Den Haag |ot ne ontdekking, dat een
partituur, die voor de repetities van 'n
concert, dat Woensdag 27 Juni gehou
den moet worden, In New York was
blijven liggen.
Goede raad bleek ditmaal niet duur.
De telex met New York ratelde een
poosje tot men daar wist, waar de par
tituur gevonden kon worden. „We halen
het wel even, mijnheer Stokowsky",
luidde het antwoord van het K.L.M.-
kantoor in de nieuwe wereld. Zaterdag
morgen nam een der K L M-vogels het
bundeltje muziek aan boord en Zondag
morgen werd het door een speciale
koerier aan de dirigent overhandigd.
„Vliegen is nog vlugger, dan je
denkt", verzuchite deze-
stichting wil trachten de bouw van
de kloosterkerk voor zijn rekening te
nemen. Maar er dienen twintig ceUen
te komen om de Kartuize volledig te
maken plus nog een refter, kapittelzaal,
bibliotheek en gastenverblijf, al zal
men trachten deze laatste voorlopig m
enkele grotere cellen onder te brengen.
Het landgoed „Monniken-Braak'' be
staat voor het grootste deel uit woeste
grond, bos en heide. Er staat een kleine
boerderij, waarom heen enkele hectaren
in cultuur zijn gebracht Men merkt er
niets van de wereld. Een half uur moet
men gaan van de bebouwde kom van
Tubbergen om er te komen. Een iaeaal
oord voor contemplatie in de eenzaam
heid. Een zeer goede keuze van de
stichting „Dionysius de Kartuizer die
langzaam haar idee doet groeien tot het
levende werkelijkheid wordt. Want:
„Kartuizers en eiken groeien lang
zaam. maar sterk."
Zo zal er dan eerlang weer een Kar
tuize in Nederland zijn, het land, waar
mee de Kartuizer prde door zeer oude
relaties verbonden is en aan welks cul
turele vorming zij in vroeger eeuwen
haar edelste krachten gaf. Immers, tus
sen de veertiende en het einde van de
achttiende eeuw zijn er twintig Kartui-
zen in Nederland geweest, verspreid
over alle provincies en Vlaanderen. De
reformatie in de zestiende eeuw heeft
aan de Kartuizers in Nederland gevoe
lige verliezen toegebracht Vele kloos
ters werden verwoest en alleen dat van
Roermond kon blijven bestaan, tot ook
deze verblijfplaats van de beroemde
schrijver „Dionysius de Kartuizer te
gen het einde van de achttiende eeuw
door de Franse revolutie moest verdwij
nen. hetgeen een grote verarming bete
kende voor onze lage landen.
Reeds voor de oorlog brak het stre
ven baan om de Kartuizers weer naar
ons land te brengen, welk streven
vaste vorm kreeg toen in 1946 de sticii-
ting „Dionysius de Kartuizer" werd
opgericht. Gedurende de laatste 25
jaren is er een jonge generatie van
Nederlandse Kartuizers ontstaan, een
dertigtal in totaal, die voornamelijk
verenigd zijn in de Kartuize van
Calci bij Pisa, die sedert de advent
van 1946 betrokken is door een ge
hele Nederlandse communauteit. Dit
convent hoopt, wanneer het na enige
jaren zodanig is uitgegroeid dat het
twee kloosters kan bevolken, naar
Nederland te komen. Want het is de
bedoeling dat ook het klooster van
Calci voor Nederlanders behouden
blijft.
Voor de verwezenlijking hiervan heeft
de stichting „Dionysius de Kartuizer"
nog zeer veel geld nodig. Giften worden
dan ook gaarne ingewacht op gironum
mer 50315 ten name van de stichting,
adres: Kerkeboslaan 2 te Wassenaar.
Van dat geld wil men passende gebou
wen in Tubbergen doen ontstaan. Een
voudig en sober van opzet maar toch
overtuigend van goede smaak. Een
bouwwerk dat ons verheft, en tegelijk
bet landseigene in de bouw doen uitko
men.
Jo Borgstein, een 24-jarige Neder
landse militaire vlieger, heeft zijn bre
vet als straaljagerpiloot gekregen. Zon
dag is hij in aanwezigheid van zijn
ouders tot officier beëdigd.
Borgstein was de beste leerling van
een groep van ruim dertig Nederlanders
die in Arizona en Texas gedurende een
jaar zijn opgeleid door instructeurs van
de Amerikaanse luchtmacht. Als belo
ning voor zijn uitmuntende prestaties
als leerling mochten zijn ouders per
vliegtuig overkomen om de plechtige
beëdiging van hun zoon en diens kame
raden bij te wonen. Zij arriveerden Za
terdag op de vliegbasis Williams in Ari
zona na een lange reis uit hun woon
plaats Utrecht.
Zondagmorgen zijn de heer N. van G.
van de waterpolitie te Harderwijk en
zijn vriend, de F. B„ met een kano het
IJsselmeer opgevaren. Zij waren des
avonds nog niet in Kampen terug. Men
maakte zich ongerust en derhalve werd
de waterpolitie te Kampen, Elburg en
Urk gewaarschuwd. Een onderzoek werd
ingesteld, evenwel zonder resultaat.
Maandagmorgen kreeg men echter be
richt van een familielid van een der
vermisten, dat de kano met de kiel natir
Doven drijvende was gevonden bij het
gemaal van Oosterwolde. Aangenomen
wordt thans, dat deze beide jonge men
sen, resp. 29 en 26 jaar oud, in hei
IJsselmeer zijn verdronken.
De 32-jarige Hilversumse agent van
politie en amateurbokser A. C. R„ die
om redenen, welke hij zelf niet juist
ónder woorden wist te brengen, in een
kapperszaak een flesje parfum van 1.50
bekeek en het beschaamd in zijn zak
stak toen onverwacht de kapper binnen
kwam, is door het Amsterdams Gerechts
hof in hoger beroep tot één maand voor
waardelijke gevangenisstraf veroordeeld
met een proeftijd van drie jaar en een
'geldboete van 25 of tien dagen.
Tot opvolger van Mgr. prof. dr. B. J.
Alfrink, die onlangs tot Coadjutor van
Z. Em. Joh. Kardinaal de Jong is be
noemd, zal, naar wij vernemen, een de
zer dagen tot hoogleraar in de exegese
en de Oosterse talen aan de Katholieke
Universiteit te Nijmegen worden be
noemd Magister dr. Johannes P. M. van
der Ploeg O.P.
Magister Van der Ploeg werd 4 Juli
1909 te Nijmegen geboren en volgde zijn
middelbare opleiding op het St. Ignatius
College te Amsterdam. Na zijn priester
wijding in 1932 werd hij naar Rome ge
zonden, waar hij in 1936 promoveerde
tot doctor in de theologie „summa cum
laude". Na zijn terugkeer werd hij pro
fessor in Zwolle en aan het Albertinnm
in Nijmegen, waar hij bijbelwetenschap
pen en de Oosterse talen doceerde. In De
cember 1946 promoveerde hij opnieuw
te Rome voor de Bijbelcommissie tot
doctor in de exegese. Twee jaren daarna
verbleef hij in Palestina, waar hij stu
deerde aan de Ecole Biblique der Do
minicanen in Jeruzalem. Hij verbleef in
de Libanon en doorkruiste in vele rich
tingen Palestina, waar hij thans nog ver
blijft.
Bij informatie bij de Kath. Universiteit
kon men ons bovenstaand bericht nog
niet officieel bevestigen.
Pater Henri Hermans, een Nederland
se missionaris te Tientsin, is door de
Chinese communisten gearresteerd, aldus
bericht A.P. uit Hongkong.
Italië heeft er in toegestemd, dat de
haven van Livorno door de Amerikanen
gebruikt wordt „om de voorzienings
moeilijkheden voor de Amerikaanse
troepen in Duitsland en Oostenrijk te
verminderen." De nodige installaties
zullen op Amerikaanse kosten worden
verbouwd. Zij zullen door Italiaanse po
litie worden bewaakt. Vele werklozen
uit de streek zullen de Amerikanen in
dienst nemen.
De minister van Landbouw is bereid
gevonden de extra-heffing van één cent
per ei bij export naar Duitsland voor
lopig uit te stellen.
