WONDERLAND, vacantie-attractie voor de
jeugd van Nederland
Zwitsaletten
'Eric de Moorman; DE PCUS "DEP WRAKE
n
II
TOT DE RAND VAN DE AFGROND
Snobistische super de luxe-reis
Onderzoek in Velser affaire
nog niet afgesloten
A. JURRIAAN ZOETMULDER 70 JAAR
DE MODE LAAT ZICH RADEN
Zó begint het....
ZWARTKOP
SEBOREX
Expositie van 14 Juli tot 15 Augustus in de
Houtrusthallen te Den Haag
Geen vijfde colonne in
njen der ambtenaren
Laatste televisieprogram
te Eindhoven
Grote plannen voor de
toekomst
Meer dan 180getuigen gehoord in de zaak-Menten
Schilder, dramaturg, romanschrijver
en journalist
Nieuwe vinding echter werkelijkheid
DOOR LEO BRADY 37
Tia/^^Mvic
SOCIALE ZAKEN IN
EERSTE KAMER
FESTIVAL-AGENDA
Kosten half millioen
WOENSDAG 11 JULI 1951
PAGINA 3
"ïmüal
Als kunstenaar onvoldoende tot
zijn recht gekomen
Kledingstukken gaan viermaal
zo lang mee!
Zaak-Menten
R.K. Politiebond
Houding van de pers gelaakt
Kaalhoofdigheid
dreigt I
Bijslagen krachtens de
Invaliditeitswet
De vrees voor de drie
grote B's
„FACTOTUM" WAS
EEN SUCCES
Compliment voor Nederl.
Marine
Als voelt
dat 't zuur in Vw maag
op ontbranden staat -
(Van onze Haagse redactie)
Tussen 14 en 15 Augustus a s. zullen
de twee Houtrusthallen in Den Haag
veranderd zijn in Wonderland, een ten
toonstelling, die alle dingen, die des
k'nds z(jn, te zien zal geven. De organi-
satoren hebben ons verzekerd, dat
Wonderland een paedagogisch verant
woorde vacantie-attractie zal worden,
die van groot belang kan worden voor
de ontwikkeling van de jeugd en wel
de jeugd van heel Nederland. Het is
n.l. de bedoeling om Wonderland een
punt te laten worden in het Nederland
se jeugdleven, waar de verschillende
jeugdclubs en jeugdverenigingen een
jaar lang „naar toe zullen werken".
Wonderland zal in de toekomst het
punt moeten w orden, waar de clubs op
alle mogelijke gebieden eens in het jaar
naar toe zullen komen met hun top-
Advertentie
anti-pjjn tabletten
prestaties. „Den Haag", zo werd ons
verklaard, „zal hierdoor het vacantie-
middelpunt worden, waar manifestaties
van de hele Nederlandse jeugd samen
komen".
Zaterdag 14 Juli, des middags twee
uur. zal Woutertje Wonderland voor de
ingang van 'de Houtrusthallen zacht
liggen te slapen. Even zacht zal hij dan
gewekt worden door een Prinses en
daarmede zal de tentoonstelling geopend
zijn. Er zullen dan natuurlijk enige toe
spraken gehouden worden, die gevolgd
zullen worden door een kort optreden
van het Scapino-ballet van de toneel,
groep De Gong en van het Poppenthea
ter van Guido van Deth. Woutertje
Wonderland zal weer inslapen op de
laatste tonen van het Orkest van 't In
stituut voor de Tropen, dat op 13, 14 en
15 Augustus uitvoeringen in het restau
rant van Houtrust zal geven-
Op het ogenblik is de tentoonstelling
nog volop in opbouw en het is natuur
lijk moeilijk te zien wat het allemaal
gaat worden en even moeilijk te gelo
ven. dat het allemaal vóór Zaterdag
nog klaar zal zijn. Men heeft ons ech
ter weten uit te leggen, dat er o a. een
verkeersweg zal komen met echte
stopborden en verkeerslichten; een po.
litiebureau met een verkeersmaquette.
aan de hand waarvan les gegeven zal
worden, waarna de resultaten op de
verkeersweg getoond zullen kunnen
worden. Verder zal er een kamer wor
den ingericht voor verloren kinderen
met een agent er bij (die er op past en
een wachtlokaal van de politie met een
heuse balie, waar alle mogelijke vragen
gesteld zullen kunnen worden. Er is
dan nog een brandalarmpost, waar de
kinderen zelf branden en ongelukken
zullen kunnen melden, of althans zul
len kunnen leren, die te melden.
Wonderland geeft ook een krant uit,
die natuurlijk „Wonderland" heet. De
jeugd zal kunnen zien hoe die krant
gemaakt wordt, want Wonderland zal
een eigen drukkerijtje hebben. Er is
dan verder in de grote hal nog een
marionettentheater, waar poppenspelen
met een paedagogische inslag gegeven
zullen worden; een terrein, waarop
wedstrijden en spelen gehouden worden
en waarop dagelijks een demonstratie
zal plaats vinden van rolschaatsen. Op
een podium zal muziek, toneel en bal
let uitgevoerd worden.
De kleine hal zal de hal van de
standhouders worden. Daar zal alle
mogelijke speelgoed te zien zijn; een
miniatuur-kanaal met een ophaal
brug; zweefvliegtuigen en kleine
electrische vliegtuigen, die echt vlie
gen en die de kinderen onder lei
ding zelf zullen kunnen bedienen
vanuit een echte stuurhut; de hele
Nederlandse handelsvloot en een
Maas-maquette, die de Maas zal tonen
van Maastricht tot de Moerdijk. De
jeugd zal tenslotte in staat gesteld
worden zelf te tekenen, te boetseren,
te ontwikkelen, te knippen, te zagen
enz. enz.
Het geheel zou men kunnen typeren
als; een groot amusementspark hoe
wel er toch geen draaimolens aanwezig
zullen zijn met een paedagogische
inslag, een „doe-attractie" dus. Men is
hier echter met iets totaal nieuws op
dit gebied begonnen en er zal afge
wacht moeten worden of de greep juist
geweest is.
11. Likar is schuw uit de struiken getreden na Hovin's dreigende woorden. Meer
dan ooit komt deze reus der wildernissen hem dreigend en afstotend voor, afsto
tender nog dan toen Hovin hem. hij hun eerste ontmoeting machteloos maakte. De
aanvoerder herkent hem met een oogopslag. „Wij ontmoeten elkaar dus nog cêns
zegt hij, met een stem waarin ijskoude dreiging en leedvermaak vermengd liggen.
„Uitstekend. Zet u bij het vuur, heereh
Liknrmompelt de ander. Hoewel wrok jegens de reus in hem brandtkan hij
zich niet onttrekken aan de kracht, die van diens persoonlijkheid uitgaat.
„Laten we onze vroegere ontmoeting laten rusten. We spreken over iets anders.
Awain vertelde mij dat hij niet op koning Eric gesteld is. Hoe denkt gij over de
Noorman?"
Iets in Likar waarschuwt hem dat hij onder de duistere, broeiendè blik van de
ander verstandig doet de waarheid te spreken. „Ik maakte deel uit van een samen
zwering tegen de Noormanzegt hij onrustig. „Maar hij was ons voor en wij werden
vernietigd. Een jonkvrouw, Heidrun genaamd, waarschuwde Eric, en hij sloeg
genadeloos toe!"
„Heidrun waarschuwde Ericmaar hij kon niet beletten dal zij gedood werd,"
mompelt Awain zacht. „Ik had alles willen doen om haar te redden! Ik vertrouwde
de Noorman! Het was zijn plicht geweest qm haar leven te behoedenMaar hij
faalde..," Hij strijkt mei de hand over het voorhoofd. „Ik kan niet meer denken!
Wat heeft dit nog voor zin?"
Langzaam heeft Hovin het machtige hoofd naar de spreker toegewend. Er komt
een vreemde uitdrukking in z'n ogen. Likar voelt hoe z'n hart begint te bonzen.
Wat maakt deze man zo dreigend? Als wil hij z'n angst overwinnen, zo rad begint
hij te spreken: „De Noorman kent geen genade! Een dwaas is, wie hem vertrouwt!
Geen tegenstander is tegen hc7n opgewassen. Onze leider Wendir werd door hem
geveld. En al de anderen die zich tegen hem trachtten te verzetten, vroeger: Vagen
Si gar, Omen, zelfs Balden, de listige, viel na jarenlange strijd
Hij zwijgt plotseling. Want met een ruk is Hovin opgesprongen. Zijn ruige gestalte
torent hoog op tegen het vuur. Zijn gelaat is verwrongen in een uitdrukking van
demonische woede.
„Misschien stond de Noorman in zijn recht toen hij die vijanden versloeg,'
prevelt Awain moeilijk. Maar Heidrun? De dochter van een zijner trouwste leen-
ma7inen! Waarom Heidrun?"
„Zwijg!" klinkt Hovin's stem luid. Waarom praat ge nog. Ge haat de Noor
man! Én ik, waarom denkt gij dat ik naar zijn gebied gekomen ben! Ha, ik heb
een oude vete met deze Eric uit te vechten! Een oud geheim schreeuwt om wraak!
Het waren de geesten van de nacht, die ons teza7nen brachten! Een verbond wil
ik; een verbond met jullie beiden een. verbond ter vernietiging van de gehate
Noorman!"
Een bespreking van de aangelegenheid,
Welke niet geheel juist als Velser affaire
Pleegt te worden aangeduid, wordt in
dit stadium, waarin het justieel on
derzoek nog gaande is, ook door minis
ter Mulderjje minder juist geacht, aldus
deelt hij aan de Tweede Kamer mede.
HU zou er eveneens de voorkeur aan
geven de uitkomst van het ingestelde
onderzoek af te wachten. Intussen ver
klaart hij zich gaarne bereid de Kamer
omtrent de resultaten van het onder
zoek voor zover mogelijk in te lichten.
~„Pok hlj betreurt, dat sommige publi-
t i5S !,n ecn z°banige vorm waren ge-
Lï üat daardoor het huidige Velser
Politiecorps bij het pubiiek in discrediet
gebracht zou kunnen worden. Naar
aanleiding van deze publicaties sluit
de minister zich voorlopig aan bij het
geen is verklaard door zijn ambtgenoot
van Binnenlandse Zaken.
Met betrekking tot de strafzaak te
gen de in het voorlopig verslag be
doelde politie-ambtenaar kan het vol
gende worden medegedeeld:
Betrokkene is in hoger beroep door
het Gerechtshof te Amsterdam ver
oordeeld wegens het meermalen plegen
^an het strafbare feit, het opzettelijk
gekend maken van enig geheim, dat
?o schuldige verplicht is te bewaren.
Jjmt desbetreffende arrest is inmiddels
00r verwerping van het daartegen in-
Sestelde beroep in cassatie onherroepe-
,Uk geworden. Een verzoek om gratie
n°g in behandeling.
H,
0v et gerechtshof heeft uitdrukkelijk
v erWogen, dat niet is gebleken dat de
O'dachte het ten laste gelegde heeft
fjCpleegd met voorop gezette bedoeling
aan de door hem aan een derde ter
anq gestelde stukken ruchtbaarheid
ou worden gegeven. Uiteraard heeft
v Vei'strekken van ambtelijke gege-
ons echter wel de mogelijkheid ge
opend, dat deze gegevens ook verder
do onbevoegden werden doorgegeven.
De ernst van de feiten, waarvan be-
""okkene werd verdacht,
(het een disciplinaire
Volstaan.
liet niet toe,
behandeling te
Dat aan deze politie-amb-
tcnaar riiaterieel onrecht zou zijn
aangedaan kan de minister dan ook
niet inzien.
Ook de minister acht het zeer be
denkelijk, dat in sommige gevallen
justitiële dossiers of gedeelten daarvan
in handen van particulieren zijn geko
men. Reeds in 1948 heeft zijn toenma-
'>ge ambtsvoorganger o.m. in een
rondschrijven op deze misstand gewe
ren. De minister zal terzake diligent
blijven, en mochten er zich niettemin
opnieuw zodanige gevallen voordoen,
ccn krachtige repressie bevorderen.
de nadere onderzoek in de zaak-Menten
is inmiddels met spoed en voortvarend
heid ter hand genomen. Er is een uit
gebreid gerechtelijk vooronderzoek in
gesteld tegen de onbekende dader, die
zich zou hebben schuldig gemaakt
aan diefstallen en verduisteringen ten
nadele van de heer Menten Daar het
nodig bleek meer dan 180 getuigen,
van Wie zich verscheidene in het bui
tenland bevonden, terzake uitvoerig te
horen, en omdat op medisch advies
aanvankelijk van verhoor van de heer
Menten en diens echtgenote moest
worden afgezien, heeft dit onderzoek
geruime tijd in beslag genomen. Dezer
dagen is het gerechtelijk vooronderzoek
gesloten.
De minister stelt zich voor de Ka
mers omtrent de resultaten van het
onderzoek nader in te lichten. Indien
uit die resultaten blijkit, dat termen
aanwezig zijn om tegen een of meer
verdachten een strafvervolging in te
stellen, dan zal hij voor zoveel nodig
bevorderen, dat daartoe door het open
baar ministerie wordt overgegaan.
O childer, dramaturg, romanschrijver en journalist, is A. Jurriaan Zoetmulder,
die op 10 Juli 1881 te Schiedam geboren werd, reeds door de veelzijdigheid
van zijn aanleg een opmerkelijk man. Toch geloven wij, op zijn zeventigste
verjaardag te moeten vaststellen, dat hij als kunstenaar onvoldoende tot zijn
recht is gekomen. Dit lag niet aan hem zelf. Weliswaar voert hij sedert 1923
gelijktijdig de directie en de hoofdredactie van het Eindhovens Dagblad, zodat
overvloed van zakelijke beslommeringen hem belette, zich geheel te wijden
aan letterkundige arbeid, maar de redenen, waarom hij niet altijd de erkenning
vond, die toekwam aan zijn talent, liggen toch elders.
Als medisch student aan de Rijksuniversiteit te Leiden voelde hij, dat zijn
wetenschappelijke belangstelling overtroffen werd door zijn artistieke aanleg. Hij
liet zich inschrijven aan de Rotterdamse Academie voor Beeldende Kunsten en
werd schilder.
Maar uit zijn schilderservaringen putte
zijn lust om te vertellen bruikbare stol
Zo ontstond zijn eerste novelle „In Re
traite". die in 1912 bij P. N. van Kam
pen te Amsterdam het licht zag. De
roomse klank van de titel, de luchtige
opzet van het verhaal, gecombineerd
met het feit, dat de roman niet bij een
katholieke uitgever verscheen, maakten
het werk in katholieke kringen tot een
voorwerp van eigenaardige reserve. Er
waren tussen 1900 en 1910 heel weinig
romans van katholieke schrijvers ver
schenen in Nederland. Wat in die bloei
periode van het maandblad Van Onzen
Tijd aan romankunst het licht zag bij
katholieke handelshuizen, bleek door de
vernieuwingsidealen der jongere school
niet of nauwelijks beïnvloed. Het waren
boeken van Melati van Java, Christi
ne Vetter en soortgelijke voortzetters
der romantische huiskamer-novellistiek
Rond .1910 ontstond een schuchtere
opleving. Bij 1,. J. Veen te Amsterdam
gaf „Max van Ravestein" in 1909 een
tamelijk realistisch boek over een ge
mengd huwelijk uit onder de titel „Bij
Ons." Het werd in 1911 gevolgd door
„Aan d'Overkant" van dezelfde schrij-
Advert entte
Binnenkort tonen de mode-ontwerpers
opnieuw de scheppingen 'van hun fan
tasie. Zal het modebeeld voor het ko
mende herfst- en winterseizoen veel
veranderd zijn? Geen mens, die het zeg
gen kan, maar hoe het zij, onze kleding,
die zo lang mogelijk mee moet, vereist
een voorzichtige behandeling. Dit bepeikt
zich niet alleen tot het dragen, maar
strekt zich zelfs uit tot het wassen. Het
is dan ook een geluk, dat de moderne
wetenschap eindelijk het middel heeft
gevonden, dat gevoelige wol en zachte
zijde in de was volkomen beschermt.
Knappe chemici slaagden er in het aika-
livrije Castella Wolwas met Kleur Ac
tief samen te stellen, waardoor alle
kledingstukken, die vroeger een korte
levensduur hadden, nu viermaal zo lang
meegaan. De wol- en zijde-vezels
blijven voortaan onaangetast en het
Kleur Actief houdt de kleuren even fris
en helder als waren zij nieuw. Het rose
pak Castella Wolwas met Kleur Actief
behoort, samen met het blauwe pak
Castella voor de Gezinswas met Actief
Wit tot de onontbeerlijke was-attribu-
ten van iedere vrouw.
ver. In 1912 bezorgde Marie Gijsen bij
C. L. van Langenhuijsen haar eerste
Brabantse novellenbundel, waarin
„Zusters", de langste novelle van het
boek, een eigenaardige anecdote over
de roeping tot het kloosterleven ver
telde. Het meisje, van wie ieder ver
wachtte, dat zij religieuze zou worden
trouwt, terwijl haar bijzonder levens
lustige zusje vertrekt voor het novi.
ciaat.
Dit tamelijk onschuldige begin van
een moderne werkelijkheidsverbeelding
in de katholieke romankunst, zou geen
verstandig mens achterdochtig hebben
gemaakt, indien niet tegelijkertijd een
groep, thans vergeten romans versche
nen ware, geschreven door geestelijken
die onder invloed van het krakeel rond
het modernisme, ambt en geloof on
trouw waren geworden. In 1911 ver
scheen „Celibatairen" door Jos van
Veen, in hetzelfde jaar „James" van
Leo Balet, in 1914 zag „Nonneke" van
P. Raëskin het licht.
Tegen die achtergrond moet men het
wantrouwen plaatsen, waarmee ietwat
realistische weergaven van het dage
lijkse leven der Nederlandse katholie
ken toentertijd beoordeeld werden.
Welnu: „In Retraite" vertelt hoe twee
neven, de schilder Jaap Mennings en
de student in de klassieke letteren Da
vid enkele vacantieweken doorbrengen
op de dorpspastorie van hun heeroom,
pastoor ten plattelande. David wordt
verliefd op een snibbige winkeljuf
frouw en Jaap ontvlamt voor een nicht
je van de dorpsnotaris. In feite verloopt
de geschiedenis doodonschuldig, maar
de eigentijdse recensenten maakten zich
benauwd bij zulke luchthartige humor
Toen in 1915 het verhaal vervolgd werd
in „De verloving van Jaap Mennings",
oordeelde B. H. Molkenboer O.p., overi
gens niet zonder bewondering, in De
Beiaard, dat A. J. Zoetmulder „zich aan
't kiesheidsgevoel van zijn geboeide le
zers vergreep."
Tussen die twee novellen in had Zoet
mulder een roman uitgegeven, „Ket Ge
zin van Herman Leyter" (1914), dat
volgens de methode, door Herman Rob
bers toegepast de kroniek behelsde van
een Schiedamse stokersfamilie. Het was
duidelijk, dat de auteur, zonder sleutel
romans af te leveren, zijn documenta
tie zocht in zijn eigen omgeving. Al zijn
verhalen spelen zich af m kringen van
kunstenaars en van industriëlen, waar
bij de tegenstelling in de mentaliteit
dier twee groepen van voor de hand lig-
Advertentie
malfee°m;18 April 1950 door dc toen"
minister van Justitie toegezeg-
Ter gelegenheid van 't veertigjarig bestaan
Van de afdeling Rotterdam houdt de R.K.
rontiebond ,.st. Michael" zijn driedaags
congres te Rotterdam. Voor in gebouxv
„falace" de eerste congresdag begon, werd
voor de jubilerende afdeling in de Schip-
perskerk aan de Havenstraat een H. Mis
"hsedragen door de geestelijk adviseur
an die afdeling, rector A. Olsthoorn.
oonLvoorzUter- p- H. Körner, heeft het
v®rkiaS jfeopend met een rede, waarin hij
hein 0?;®? het te betreuren dat de over-
elertieote "ion der gezagsdragers niet die
non worn Venv'.idert, die een gevaar kun-
verzocken voor ons volksbestaan. „Wij
met alle a regering met alle klem en
beschikken .0oTrdringondheid. waarover wij
in de rijen h®* geen vijfde colonne toe
De social» r Nederlandse ambtenaren",
staat volgens POBitie van de politieman
stige crisis blom,,'10® steeds aan een ern*
grotere daling J ambtenaren vindt een
plaats dan bij dPvan de levensstandaard
nivellering noemde Jn^en' De Politiek d°r
reëel gevaar voor h„„h?eI; Corner een
hii nam stelling tegLg*hel.e bevolking en
rectie. die aan een m .Jf laatste loon,cS0'j
werd gebonden. x'mumgrens van f 200
-Spr. laakt voorts de hr,.,aix,
derlandse pers vaak meen"8' te* moéten
aannemen, wanneer het "ak' h-treff
waarin de politie of een harer Ambtenaren
te betrokken Zonder een on5e?zoek in te
stellen of af te wachten. sjPnen de kran_
«en ons bloot aan een mateloze kritiek".
(Dit het Engels vertaald door André Noorbeek
en uitgegeven door Bet Spectrum, Utrecht.)
Dc doorschijnende plek
bewijst, dat de hoofd
huid gebrek lijdt aan
belangrijke voedingsstof
fen. Vult dit tekort aan
door gebruik van
Zwartkop SEBOREX!
SEBOREX werd na jarenlange arbeid door Zwartkop tot ontwikkeling
gebracht. Het bevat „Thiohom" als belangrijkste bestanddeel, dat de
vorming van de haarbouwstof „ktratine" bevordert. Past SEBOREX
's morgens en 's avonds toe door middel van een lichte drukmassage
met de vingertoppen. Het verfrist en geeft het haar nieuwe levens
kracht. Door regelmatige toepassing verdrijft U zodoende roos en
jeuken der hoofdhuid, terwijl U de haargroei stimuleert.
MET „THIOHORN"
SEBOREX WERKT WERKELIJK!
„Verdriet", zei Albert en de woorden
kwamen als door een nevel. „Dat pakt
de mensen dikwijls zo aan", zei hij, en
zijn mond wipte de overdreven verwijf- „PU,
de klanken naar buiten. „Eerwaarde, u tie van mij moeder staat
kunt niet geloven, wat we hier allemaaJn
meemaken. De mensen hebben allemaal
geen zelfbeheersing, sommigen, bedoel
ïk Het is vooral een kwestie van ge
woonte, van opvoeding en milieu
Zonder het te willen viel Martin hem m
de rede: „Wat weet u er van. U heeft
waarschijnlijk nog nooilvan.'emand^e
houden U weet met, wat het is Aioert
keek naar hem in een vaag begrijpen
en zei: „Kom. kom", hu schudde
vs/-\/-\frT nn herhaalde: ..Kom, kom
h0 u weet he? niet," zei Martin nog-
eens, zwakjes, hij boog hoofd en schou
ders naar voren, duwde zijn y*n®ers
aers naur zicj, af waarom
zijn wangen en vroeg aw
hii eigenlijk iets gezegd had Dat hieip
nütf fe kon praten 'tot je er bij neerv.e
en dan luisterden ze nog met Mmr w
moest hij nu verder doen? Zou hij doo
gaan met die vertoning en blijven doen
of hij half krankzinnig was van vei-
driet? Hij zou verlichting vinden en
misschien wel kunnen maken dat die
ogen voor altijd dichtgingen als hij aan
die jonge priester vertelde wat hij ge
daan had, als hij de hele geschiedenis
vertelde, de ene bijzonderheid na de an
dere-
„Vader geef mij uw zegen, want ik
heb gezondigdIk heb iemand ge
dood." Sluw bedacht hij, dat hij het feit
alleen z.ou kunnen biechten, zonder uit
weidingen. zonder nadere toelichting;
dat hij vergiffenis en bevrijding van de
jonge priester kon verkrijgen zonder de
feitelijke omstandigheden te onthullen.
Dat zou een goede grap zijn; op die
manier kon hij hun eigen methodes te-
een hen gebruiken: misleiding en trucs,
de letter van de wet losgemaakt van de
S£De priester vroeg: ,„Zou je naar huls
willen gaan?" en Martin keek oP naar
zijn gezicht. Dat was ongelofelijk jong,
de enkele uren sinds de vorige avond
hadden iedere herinnering aan jonge
priesters uitgewist; hij had gedacht dat
ze allemaal oud en grijs waren, oud en
grijs, met uitpuilende ogen, en dood
Maar hoe jong ze dan ook mochten zijn.
hij ging niet naar huis; nog niet. Hij was
hier niet voor niets gekomen.
,Ik wil weten, hoe het met die kwes-
van mijn moeder staat," zei hij en
hij hoorde dat zijn stem laag. bevend en
ademloos was, „Ik ben hier gekomen om
te zorgen dat zij een behoorlijke begra
fenis krijgt."
„Natuurlijk krijgt zij een behoorlijke
begrafenis," zei de jonge priester. „Dat
spreekt vanzelf. Maak je daarover geen
zorgen."
„Ik heb geld." zei Martin. „Ais het
een kwestie van geld is." Onhandig
zocht hij in zijn zak naar het biljet en
toon hij het gevonden had, smeet hij
het op de grond voor dc voeten van
Albert, waar het gedeeltelijk openviel
en liggen bleef als een vierkant blad.
„Daar is het geld," zei hij, uitdagend
opkijkend naar de jonge priester. „Ik
wil dat er goed voor haar wordt ge-
zorgd."
„Dat hebben we al m orde gemaakt,
beste jongen;" zei de jonge priester. Bes
te jongen, dacht Martin: hij is maar
even' ouder dan ik en hij ziet er uit als
een baby. Ze gingen altijd op een voet
stuk staan om op je neer te kunnen
kijken.
„Hebben jullie het in orde ge
maakt?" zei hij met afschuw. „Jullie
willen niets in orde maken, jullie pries
ters Ik heb het gevraagd." Hij zweeg
plotseling, de woorden bevroren op zijn
tong. Had hij teveel gezegd? Zouden zij
het daardoor begrijpen?
Het was nog niet eerder bij hem op
gekomen dat hij zichzelf zou kunnen
verraden, dat de zwervende woorden
ongemerkt over zijn lippen konden ko
men, dat het verraad kon schuilen in
een mondstand. „Neem het geld," zei hij
luid. in de hoop dat de heftigheid van
zijn stem de gedachten van zo-even zou
verbergen. Hii wees er naar en keek
naar Albert. „Raap het op," zei hij en
enigszins wankelend stond hij op. ,7-Jj
moet het beste hebben, daar gaat het
om." hij krijste Wi»a. ..Het waf een goe
de vrouw-
En toén stond hij daar, schuw, zonder
nog iets te durven zeggen, plotseling
bang. dat de woordenvloed dingen 'aan
de oppervlakte zou brengen, die hij niet
durfde uitspreken. Albert zweeg met
stijf gesloten lippen, er lag afkeuring
in de strakke trekken om zijn mond.
De jonge priester bukte en raapte het
geld op van de gladde vloer, bijna zon
der er naar te kijken bood hij liet Mar
tin aan.
„Alsjeblieft." zei hij vriendelijk.
„Ik wil het niet hebben." stamelde
Martin. „Het is voor mijn moeder.
Waarom zou ik dat anders allemaal heb
ben gedaan."
„Uit liefde," antwoordde de priester
zonder aarzeling. „Ik zou voor mijn
moeder hetzelfde doen. Dat is volkomen
begrijpelijk. Wij zien niet altijd in. wat
God voor heeft met: hetgeen Hij doet.
Wij denken, dat de dood een straf voor
ons is; maar het is enkel een beproe
ving. voor korte tijd. Jij moet dat geld
houden." Hij duwde het biljet in Mar
tin's slappe hand, „ik zal wel maken, dat
er goed voor je moeder wordt gezorgd."
Het zou niet meer dan billijk zijn als
ze dat deden, dacht Martin. In zekere
zin waren zij immers verantwoordelijk
voor de dood van zijn moeder Zij wa
ren degenen, die haar aan de grond
hadden vastgeklonken, zij hadden haar
beladen met de zware ketenen van een
geloof, dat de armoede verheerlijkte; zij
hadden haar berusting en geduid ge
leerd en de staart-tussen-de-benen-
houding. Maar de tirannie van de lief
dadigheid zou hun positie weer sterker
maken en de wagen weer in het oude
spoor van gehoorzaamheid brengen.
Daardoor zou zijn positie in gevaar
komen de hele voorsprong, die hij had
behaald; hij zou terugvallen in zijn rol
van ondergeschikte. Die priesters wil
den altijd het heft in handen houden.
Hij trok zijn hand weg van het geld en
deed een stap achteruit.
„Ik kan haar ook ergens anders laten
brengen, als jullie dat maar weten," zei
hij. z>ch tegen hen alle drie kerend.
(Wordt vervolgd).
gend motief is. „Geruïneerd" (1917)
schildert een berooide dichter, c'ie uit
geldnood handelsreiziger geworden is en
rekenmachines te koop aanbiedt.
In geen van deze boeken dringt A.
J. Zoetmulder zich op als „katholiek"
romanschrijver. Maar toen De Nieuwe
Eeuw in 1918 een prijsvraag uit
schreef om een goede katholieke ro
man tot vervolgverhaal te krijgen, nam
hij hieraan deel en werd bekroond
voor zijn inzending „Het lokkende
Leven". Weer is de hoofdpersoon een
kunstenaar, deze maal een musicus
Hij laat zich door vooruitzichten op
succes weglokken van de voorvader
lijke degelijkheid, dcch komt tot in
keer, als een zijner vrienden monnik
wordt. „Fata Morgana" (1919) is van
opzet wel de origineelste roman, die
Zoetmulder schreef, want een ster
vende vertelt in dit boek het koorts
visioen, waarin hem vertoond wordt,
hoe zijn bestaan verlopen zou, indien
hij bleef leven.
Historisch belang behoudt in ieder
geval de uitvoerige roman „Erik Reiner
overwint zijn schaduw" (1946), omdat
Zoetmulder hierin een beeld ontwerpt
van het ontstaan der nationaal-sccialis-
tische mentaliteit. Het fascisme nam al
vroeg zijn aandacht in beslag. Het le
vert, getransponeerd op andere tijden
en toestanden, de grondgedachte van
zijn drama „De Man van Karioth"
(1935), waarin Judas wordt voorgesteld
als de belijder van een joods-nationalis
tische ideologie. Hij komt tot verraad
aan Christus, omdat naar zijn mening
de Verlosser zijn werkelijke taak niet
begrijpt. b
In 1942 werd Jurriaan Zoetmulder als
gijzelaar ondergebracht op Beekvliet te
Sint Michiels Gestel. Hier schreef hij
voor zijn lotgenoten het kerstspel „Her
ders van Bethlehem", maar hij werd
uit gijzeling ontslagen, voordat hij de
tekst, door de acteurs reeds in studie
genomen, helemaal gereed had. Het
laatste bedrijf voltooide hij thuis, zodat
het spel toch op Kerstavond vertoond
kon worden in het kamp, waar het
diepe indruk maakte.
Met de Leidse hoogleraar Dr. B. van
Groningen en Dip W. Kok uit Leeuwar
den vervaardigde hij in het kamp bp-
vendien een revue „Kampidyllen die
op 12 December 1942 werd vertoond.
Een overtuigd en beginselvast gelovi
ge te zijn was voor Jurriaan Zoetmulder
nooit een reden om uitsluitend „katho
lieke" stellingen te verkondigen. Ook
als dagbladleider huldigde hij het denk
beeld, dat het grote aantal vrije of neu
trale vraagstukken niet moet worden in
gekrompen door de vervaardiging van
stereotiepe antwoorden, die dan als ,.de'
katholieke antwoorden gaan gelden. Het
gevolg was, dat hij meer dan eens af
week van opvattingen over „de" katho
lieke kunst, „de" katholieke politiek,
„de" katholieke maatschappijleer, gelijk
die door zijn tijdgenoten theoretisch
werden omschreven. Door zijn eigen
weg te gaan kon hij in verdenking van
eigengereidheid geraken bij wie zijn be
doeling niet begrepen. In werkelijkheid
voelde hij zich meer geroepen tot het
behoeden van een redelijke vrijheid
dan tot het vaster aansnoeren van aller
lei tijdelijke binding. Het „voor" of ..te
gen" ten opzichte van verschijnselen
als het vrouwenkiesrecht wenste hij los
van bijbelwoorden of van partijbelangen
te bekijken. Deze schijnbare vrijzinnig
heid tekent hem als onafhankelijk
journalist.
D.
(Van onze correspondent)
Het laatste programma van het sei
zoen, dat Philips' experimentele televi-
siedienst Dinsdagavond uitzond, was in
dc luchtige sfeer gehouden. Voor de
pauze sprak namens de VERON Ver
eniging voor Experimenteel Radio On
derzoek in Nederland de heer Bier
man de programma- en technische staf
toe. Piet Bijshuizen interviewde me
vrouw Boesman en de heer de Vos, die
met twee leden van de televisiestaf Za
terdag j.l. een ballontocht maakten naar
Venray. De films welke tijdens deze
tocht werden gemaakt, zijn aan de kijk-
luisteraars vertoond. Na de pauze zon
gen de Weense zangers Greta Keller en
Tony Hart weger en Teddy en Henk
Scholten eiikele operette-melodieën. Zij
deden dat in een Weens café: de decors
hiervoor waren bijzonder geslaagd. Me
dedelingen over de wijze waarop na
deze vacantieperiode zal worden uitge
zonden, werden niet gedaan.
De minister van Sociale Zaken heeft
dc Eerste Kamer medegedeeld dat hij
van plan is gelijktijdig met het ontwerp
van een nieuwe Ouderdomswet een wij
ziging aanhangig te maken van de In
validiteitswet in dier voege, dat ren
ten krachtens die wet in de toekomst
niet meer worden verleend na het be
reiken van de vijf en zestigjarige leef
tijd. Vopr personen van vijf en zestig-
jaar en ouder zal dan uitsluitend de
nieuwe Ouderdomswet gelden.
De Eerste Kamer heeft Dinsdag een
begin gemaakt met de behandeling van
do begroting van Sociale Zaken.
Minister Joekes heeft in antwoord op
de diverse sprekers gewezen op de be
zwaren, welke kleven aan het door de
Raad van Vakcentralen uitgebrachte ad
vies inzake de oudersdomspensionnering
In de eerste plaats wees hij op de basis
van vrijwilligheid waarop de bedrijfs
pensioenfondsen zijn tot stand gekomen.
Een centraal bedrijfspensioenfonds is
daarom uiterst moeilijk tot stand te
brengen. Vervolgens wees de minister
op het risico dat altijd aan een pen
sioensverzekering vastzit. De wet kan
nooit garanderen, dat de gemeenschap
in haar geheel later in staat zal zijn een.
bepaald bedrag, beantwoordend aan een
bepaalde koopkracht, zal kunnen op
brengen.
De staatssecretaris, dr. Van Rhijn,
betoogde, dat de SER is gevraagd voor
Augustus advies uit te brengen over d»
economische gevolgen van de invoering
van de wet op de werkloosheidsverze
kering. De staatssecretaris wijst in het
bijzonder op de grote'moeilijkheden, die
déze invoering zal meebrengen in het
landbouwbedrijf, in het bouwbedrijf en
in het havenbedrijf.
Sprekend over de complementaire
voorzieningen, zei dr. Van Rhijn, dat
ieder die thans in de regering werk
zaam is, de vrees koestert voor de
drie grote B's n.l. de Begroting, de
Bewapening en de Betalingsbalans.
Daarom kunnen vele op zichzelf be
langrijke complementaire maatregelen
niet genomen worden.
De vergadering werd hierna verdaagd.
De internationale mijnenveeg-oefening,
in de afgelopen week voor de Neder
landse kust gehouden, is zo heeft
schout bij nacht C. W. Slot medegedeeld
een succes geworden.
De Koninklyke Nederlandse Marine,
die als gastvrouwe optrad voor de Bel
gische, Franse, Engelse en Noorse een
heden, die aan de oefening hebben deel
genomen, heeft na afloop van de (overi
gens geheime) slotconferentie tal van
complimenten in ontvangst moeten ne
men. Want niet alleen klopten de zaken
op zee, ook de walorganisatie liep ge
smeerd. IJmuiden en Scheveningen
hebben als ..oorlogshavens" voldaan.
Zo deze oefening de hogere marinelei
ding der vijf landen nog iets moest leren
is het dit. dat op het gebied der stan
daardisering nog wel wat gedaan kan
worden. Bewezen heeft „Factotum" dat
mijnenvegers van diverse landen, na
één, twee dagen samenwerking elkaar
zo goed kunnen begrijpen, dat een per
fecte samenwerking kan worden bereikt.
Donderdag 12 Juli
AMSTERDAM
Concertgebouw 8.15 u. Concertgebouw
orkest o.l.v. Otto Klemperer.
Tuschinski De weg der hoop.
Alhambra God heeft de mensen nó
dig.
'S-GRAVENHAGE
Mctropole: Met eervol ontslag.
DELFT
Grote Markt 9 u. Ned. Comedie: Elcker-
lyc.
De tien Amerikaanse millionnairs, die
Dinsdag op Schiphol uit de KLM-con-
vair „Johannes Vermeer" slapten, heb
ben tezamen een half millioen gulden
betaald voor een super de luxe-reis, die
precies zevenendertig dagen zal duren.
De organisator van deze trip, de Ame
rikaanse journalist Temple Fielding is
de schrijver van een toeristengids voor
F.uropa, die sinds 1948 in Amerika een
best seller is.
Fielding kent Europa door en door en
is van mening dat de doorsnee Ameri
kaanse tourist niet de juiste plekjes be
zoekt. Het doel van de tocht der tien
Amerikaanse millionnairs. die stuk voor
stuk voor elke dag, dat de reis duurt,
401 dollar betalen, is naar zijn zeggen
op spectaculaire wijze de overige Ame
rikanen voor. te gaan in een beteer
sightseeing van ons werelddeel. Kosten
noch moeiten zijn gespaard om dit doel
te verwezenlijken Ten eerste is een
scherpe selectie uitgeoefend op de deel
nemers. Niet minder dan tachtig Ame
rikanen schreven in op deze tocht, die
14.850 dollar per persoon kost, het „zak
geld" inbegerpen. Niet meer dan tien
hunner konden de scherpe toets der cri-
tiek van Fielding doorstaan. Ook zorgde
hii er voor, dat geen enkel echtpaar de
tocht meemaakt. De stop in Amsterdam
was slechts een tussenlanding, want ons
land komt niet in het schema van Fiel
ding voor. Wel echter Denemarken, waar
Fielding zelf sinds enige tijd woonachtig
is. En dan staat een tocht op het pro
gramma naar het uiterste Noorden van
Scandinavië. Hier zal gebruik gemaakt
woorden van ecn der luxueuze San-
dringham vliegboten van de Scandina
vian Airlines System. In Italië heeft
de ondernemende journalist voor ziin
tien millionnairs de beschikking over de
privétrein van Mussolini, waarin na de
oorlog nog niemand heeft gereden.
En buiten Europa zullen zij o.a. loge
ren in het paleis van Haile Selassie.
Onder de tien deelnemers, van wie zes
dames zijn, bevinden zich onder andere
twee oliemagnaten, een mode-expert, de
weduwe van de directeur van het groot
ste warenhuissyndicaat in de V.S. en de
chef fotograaf van U. P.
Advertentie
dadelijk één of twee Reruiies en *t vuur
is bij voorbaat geblust. Hoewel Rennies
de hevigste aanval van brandend maag
zuur dadelijk bezweren, is *t beter m bil
voorbaat te nemen. Talloze lijders ai>n
zuurbranden nemen als vaste gewooo~
te hun Rennies dadelijk na tafel, t J*
ook zo gemakkelijk: een stuk af wat
Rennies in handtas of vestzak. Ze ziju
één voor één verpakt, handig en hygië
nisch. Vraag een doos Rennie6 hii Uw
*v not hek er of Drogist.
