Televisie gaat starten
In September begin met een
experimenteelvan drie
sober program
uur per week
GELUIDSFILM BESTAAT
VIJF EN TWINTIG JAAR
Frater Wigbertus v. Zon
overleden
Lid van Sint Lucasgilde op zoek
naar Charles Eyck
HET ZONNEHUIS TE BILTHOVEN BESTAAT
VIJF EN TWINTIG JAAR
STRAKS EEN STUDIO IN
HILVERSUM?
BEELDEN UIT MOSKOU
VIA DE MELKWEG
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
De stilte als gelaidselemenï
Schilder had „een heel
goede bui
Een gastvrij oord voor catechumenen
(Van onze speciale verslaggever)
Waarschijnlijk in September (maar mo
gelijk ook pas in October, zegt Pr°L
Kors voorzichtig) begint Nederland officieel
aan het hoofdstuk: televisie. De zender
Lopik start dan met een nationaal pro
gramma, verzorgd door de gezamenlijke
omroepverenigingen en daarna zal iedere
week opnieuw de zender Dinsdags- en Vrij
dagsavonds anderhalf uur lang in de aeiher
zijn. Elk der vier omroepverenigingen
komt zo eenmaal in de veertien dagen aan
bod en twee jaar achtereen kan Nederland
derhalve drie uur per week (en mogelijk
na Januari zes uur) genieten van een eigen
experimenteel televisieprogramma. Lei wel:
experimenteel, want dat is hei belangrijkste
woord dal het televisiebedrijf op dit ogen
blik bezigt. Overal hoort ge het. Iedereen
zegt het en geen ielevisieman, die niet uit
voerig komt uitleggen waarom dit woord
inderdaad voortdurend en overal moei
worden gebezigd en herhaald. Eerlijk ge
zegd, die uitleg is nauwelijks noodzakelijk,
want ieder die al is hei maar voor één
dag in de Hilversumse of Bussumse
televisiewereld onderduikt, bemerkt ogen
blikkelijk, dat men hem zelfs op de meest
voor de hand liggende vragen het ant
woord schuldig blijft en moei blijven. Men
weet hei namelijk niet. En men weet hei
niet, omdat niemand ervaring, niemand
routine en niemand zekerheid heeft. Neder
land begint een experiment mei een aantal
medewerkers, voor wie de eerste resul
taten een even grote verrassing zullen vor
men als voor de kijkers. Kortom, hei wordt
een forse slag in de lucht en geen kijker
mag vertoornen omdat hem dat misschien
op een bepaald ogenblik zal mishagen.
De financiering
KONINGIN ONTVANGT
VEERTIG VROUWEN
Bekend Esperantist
Zenders in Zuid en Noord
Nieuw tehuis wordt
gezocht
Een hele toer
Eindelijk gevonden
Examens
Bureau Zuid-Molukken
RECHTSVORDERING TEGEN DE
STAAT DER NEDERLANDER?
Wegens gebeurtenissen
te Woerden
HR. MS „VAN SPEIJCK"
OP THUISVAART
DINSDAG 31 JULI 1951
PAGINA 5
De enige experts immers, die wij bezit
ten, zijn de mannen van Philips, die tij
dens de experimentele uitzendingen van
Eindhoven de nodige vakkennis hebben
opgedaan en die nu dan ook meteen als
instructeurs moeten optreden. En nu wij
toch over Philips en over instructeurs
spreken: het is misschien wel nuttig,
wanneer wij om alle misverstanden te
voorkomen eerst even nadrukkelijk
vaststellen in welke organisatorische
vorm de televisie in Nederland straks
bedreven gaat worden.
Welnu, de programma's worden op
gesteld, uitgevoerd en betaald door de
vier omroepverenigingen. Daarvoor is
in totaal een bedrag van f 1.200.000 uit
getrokken; hetgeen dus betekent, dat
ieder van de omroepen voor de eerste
twee jaar drie ton voor de televisie ter
beschikking heeft gesteld. Iedere om
roepvereniging maakt voorts haar
eigen programma's, kondigt die voor
lopig aan in haar eigen radiogids en
iedere omroepvereniging begint zelf
met de opleiding van een televisiestaf,
die in geen geval ook radiowerk te
doen krijgt. Die scheiding namelijk
tussen radio en televisie wordt sterk
en principieel doorgetrokken.
De technische apparatuur en de studio
ln Bussum worden betaald en verzorgd
en zijn eigendom van Philips. Dit De-
drijf heeft bovendien gratis zijn vak
mensen en hun ervaring ter beschikking
van de omroepen gesteld en Eric de
vues, die in Eindhoven ais regisseur tde
belangrijkste man in de televisiewereld)
Zijn sporen verdiend heeft, treedt ook nu
in Bussum voorlopig weer als regisseur
op. Hij zal een van de belangrijkste lei
ders zijn in dat Irene-kerkje, dat in 1802
gebouwd werd en dat nu aoor ingenieu
ze technici is omgetoverd tot Neerlands
televisiestudio nummer één. Overigens,
het is wel duidelijk, dat het niet in de
bedoeling ligt de televisiestudio defini
tief in Bussum te huisvesten. Dit ge
bouw bv. is weliswaar door Philips met
een joyeus gebaar aan de omroepen ter
beschikking gesteld, maar zijn eigenlijke
bestemming is die van televisielaborato
rium voor de N.S.F. En vroeg of laat
zullen de omroepen het dus weer moeten
ontruimen. Dan gaan zij natuurlijk naar
Hilversum, de zendstad bij uitnemend
heid, en of zij daar dan of weer een be
staand gebouw zullen betrekken of een
heuse, levensgrote nieuwe studio bou
wen, is bekend noch actueel. De tijd zal
het wel leren en als de televisie in Ne
derland werkelijk aanslaat, wordt het
natuurlijk nieuwbouw. Voorlopig begin
nen wij dus in Bussum. De hele staf
van de regisseur tot en met de juffrouw
van de administratie en alle omroep
mensen incluis zal 30 a 35 man be-
Men zal zich herinneren, dat er
nog niet zo heel lang geleden in ons
land berichten circuleerden over plot
seling waargenomen Russische tele
visiebeelden. Deze berichten deden
een stroom van geruchten ontstaan,
waarbij sprake was van opzettelijke
dyoarsbomerij, geheime stoorzenders,
uitzendingen van Leipzig uit, enz.,
enz. Toevallig is dit geval dezer dagen
geheel tot klaarheid gekomen en
daarbij is gebleken dat voor derge
lijke veronderstellingen geen aanlei
ding bestaat. In Genève namelijk is
onlangs een internationale conferen
tie van o.a. ook televisie-experts ge
houden, waarop deze merkwaardige
beelden eveneens ter sprake kwamen.
De Russische afgevaardigden, die
reeds van de meest alarmerende ver
halen op de hoogte waren, deelden
toen mede, dat deze opgevangen beel
den deel uitmaakten van de reguliere
uitzendingen van de zender Moskou.
Het feit, dat delen van die uitzendin
gen zover en zo scherp zijn doorge
drongen maakte op de deskundigen
niet veel indruk. Het is namelijk
bekend dat bepaalde uilzendingen
van Philips' experimentele televisie
zender in Ierland en andere normale
uitzendingen van de BBC in Zuid-
Af rikc werden opgevangen. Een
stringente verklaring voor deze feiten
heeft men nog niet, doch men neemt
aan dat sommige secundaire televisie-
stralen niet zoals de overige bij de
horizon definitief de aarde verlaten,
doch dat het bij zeer aparte weersge
steldheden en onder zeer bijzondere
voorwaarden mogelijk is dat zij via
hogere luchtlagen naar de aarde wor
den teruggekaatst. Wat het geval
Moskou betreft, wij vernemen van
deskundige zijde dat men hier zelfs
aan een wel zeer merkwaardige
reflectie denkt. Het zou namelijk niet
onmogelijk zijn, zo zegt men, dat een
zich in die periode in de Melkweg
bevindende meteoorstofregen eenvou
digweg als spiegel gewerkt heeft en
de stralen van de Moskouse zender
weer tot in Nederland deed doordrin
gen. Bewijzen voor deze theorie heeft
men niet, doch mede door het on
derzoeken van deze kwestie hoopt
men nadere gegevens te verkrijgen
omtrent de aard en de intensiteit van
televisiestralen.
dragen. Die heren komen al in de eerste bezitters. Of er spoedig veel meer zijn,
week van Augustus bijeen, want dan be- js een brandende kwestie, die gezien
ginnen de mannen van Philips die van aanschaffing en installatie
de radio te instrueren en moeten de
Binnenkort om precies te zijn op 6' Augustus zal het vijf en twintig jaar
geleden zijn, dat de eerste „sprekende film" in Amerika werd vertoond, met name
„Don Juan". Dit is maar een titel, Men kan evengoed een andere film noemen van
de vele, die „Don Juan" hebben verdrongen, want alle films van die woelige eer
ste jaren lijken als twee druppels water op elkaar.
programma's worden voorbereid, wil
tenminste Nederland inderdaad op het
aangekondigde tijdstip zijn eerste uit
zendingen kunnen savoureren.
Over die programma's wordt onder
tussen op het ogenblik hevig gediscus
sieerd. De omroepen hebben zich name
lijk verenigd in een Nederlandse televi
siestichting, waarvan prof. Kors voor
zitter is en voor en aleer men het er in
die kring helemaal definitief over eens
is, zal nog wel enig water de sluis van
IJmuiden gepasseerd zijn. Toch kan men
er, heel in het algemeen, wel iets van
zeggen: 1. de programma's mogen niet
duur worden, derhalve geen kostbare
shows en geen groots gemonteerde bal
letten; 2. men zal zeer speciaal zijn aan
dacht richten op wat men nog vry
vaag overigens instructieve en educa
tieve uitzendingen noemt. Het amuse
ment zal zijn plaats krijgen, het „toneel
spel" in kleine bezetting ook en dan niet
te vergeten de onmisbare televisiefilm,
waaraan wij elders in dit nummer bij
zondere aandacht besteden. Een heel
belangrijke rol zal natuurlijk ook wor
den toebedeeld aan de rubriek actuali
teiten. Daarover worden, als wij ons niet
vergissen, onderhandelingen gevoerd én
met de journaalproducers èn met de Ne
derlandse Bioscoopbond, en men mag
zonder twijfel de hoop uitspreken, dat
die besprekingen de allerbeste resulta
ten mogen opleveren. Dan, natuurlijk,
kan men zich een met kaarten, foto's en
filmstukjes toegelicht buitenlands over
zicht voorstellen of een gesproken weer
bericht. Wat de godsdienstige uitzendin
gen betreft, prof. Kors heeft ons als zijn
mening kenbaar gemaakt, dat voorlopig
een uitzending van een Lof of van een
H. Mis niet aan de orde kan komen. Ten
eerste niet, omdat zulks vooralsnog tech
nisch onmogelijk is en ten tweede omdat
daardoor de godsdienstoefeningen te
veel gestoord zouden worden. Daar staat
tegenover, dat buiten-processies en
doopplcchtighcden zich juist wel weer
bijzonder voor televisie lenen.
Deze programma's, waarover dus nog
geen definitieve overeenstemming is be
reikt, staan of vallen natuurlijk met de
beschikbare gelden. Voor de eerste twee
jaar is die kwestie wel min of meer ge
regeld, maar dat neemt toch niet weg,
dat men in radiokringen hoopt en ver
wacht, dat nog tijdens de experimentele
periode een noodwetje zal worden afge
kondigd, dat de „kijkgelden" regelt.
Iedere televisietoestelbezitter zal, zo
neemt men aan, jaarlijks dertig gulden
belasting moeten betalen en uit die
fondsen zullen de radio-omroepen, die
na de experimentele periode ook nog de
gehele techniek zullen moeten verzor
gen, waarschijnlijk voor hun werk wor
den gesubsidieerd.
Een klassieke strijdvraag daarbjj is
nu of kijkgeld alleen voldoende zou
zijn voor de gehele financiering der
televisie. Velen menen, dat betaalde
reclame volstrekt onmisbaar is. De
omroepverenigingen, zo heeft ons prof.
Kors categorisch verklaard, zijn prin
cipiële tegenstanders van reclame.
Mocht echter, zo voegde hij eraan toe,
de overheid de mening zijn toegedaan
dat dit commerciële element niet ge
mist kan worden, dan zou het denk
baar zijn, dat dergelijke uitzendingen
buiten de zendtijd der omroepen wor
den gehouden. B.v. een half uur re
clame voorafgaande aan het officiële
programma. De aan deze reclames te
stellen eisen alsmede de verantwoor
delijkheid voor dergelijke uitzendin
gen zouden bij de wet geregeld dienen
te worden.
Voorlopig echter beginnen wij zonder
reclame. Zij zou uiteraard op dit ogen
blik ook weinig zin hebben, want al
heeft de zender Lopik voldoende capa
citeit om vijf millioen Nederlanders te
bereiken, er zijn op dit ogenblik hoog
uit enkele duizenden televisietoestel-
Advertentie
U call 's morgens ..kiplekker"
nit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal ln
Jiw Ingewanden doen stromen, andera ver
teert uw voedsel niet, het bederft. U raakt
reratopt. wordt humeurig en loom. Neem
??^rP^*"taard,?• CARTER'S LEVERPILr-
letjes om die liter gal op te wekken en
u,T-«??£?verterinS stoelgang op natuur-
Een plantaardig zacht
2J2iel' overtroffen om de gal te doen
stromen, miat Carter's Leverpületjes.
Maandagmiddag heeft H.M. de Ko
ningin ten paleize Soestdijk de leden
van de board en de council van de In
ternational federation of university wo
men ontvangen, die momenteel op uit
nodiging van de Nederlandse vereni
ging van vrouwen met academische op
leiding, haar jaarvergadering in ons
land houden. De Koningin onderhield
zich geruime tijd met het gezelschap,
dat uit een veertig vrouwen, tezamen
drie en twintig landen vertegenwoordi
gend, bestond. Een geanimeerd gesprek
werd gevoerd over de positie en de taak
van de academisch gevormde vrouw in
de tegenwoordige maatschappij.
Frater Wigbertus van Zon, een be
kende Esperantist, is Maandag in de
leeftijd van 82 jaar te Vught overleden.
De thans overledene werd 22 Maart 1869
in Vught geboren. In 1880 trad hij in de
fraters-congregatie van Tilburg en was
achtereenvolgens werkzaam te Oss,
Grave en Tilburg; in 1892 vertrok hij
naar de missie van Curasao waar hij
acht jaar bij het onderwijs werkzaam
was. Hij behaalde daar o.a. de akten
Spaans en Engels. Na zijn terugkomst
in 1900 was hij werkzaam in het insti
tuut Ruwenberg te St. Michielsgestel,
de Bossche kweekschool voor onderwij
zers, te Tilburg en te Reusel. In 1922
behaalde frater Wigbertus het diploma
A en B Esperanto.
Hij correspondeerde van Steenwijk
uit met Esperantisten in nagenoeg alle
landen der wereld. „De navolging van
Christus" van Thomas a Kempis heeft
hij o.a. in het Esperanto vertaald.
Mr. G. M. J. W. van de Ven uit
s-Gravenhage is met ingang van 16
Augustus benoemd tot burgemeester
van de gemeente Schayk.
rond de duizend gulden kosten, ook nog
enige bijzonder interessante sociale as
pecten biedt. Om met prof. Kors te
spreken; het zal wel meevallen; als de
mensen speelgoed willen, kopen ze het,
desnoods op afbetaling.
Hoe dit ook zij, de ontwerpen voor
een verdere uitbouw van de zendappa
ratuur, die overigens niet door Philips
maar door de P.T.T. beheerd worden,
zijn klaar. Er komt nog een zender in
Zuid-Oost en een in Noord-Oost Neder
land, zodat (wanneer?) het hele land
bestreken wordt. Voorts zijn op het
ogenblik Philips-mensen druk in de
weer om nauwkeurig de veldsterkte van
Lopik te meten. Philips voelt zich na
melijk een tikkeltje moreel verant
woordelijk voor de toestelbezitters in
het Zuiden en het is helemaal niet on
denkbaar. dat Philips zelf in afwach
ting van het gereedkomen van de Zuid-
Oostelijke zender Lopik voor het
Zuiden zou relayeren.
Tenslotte nog een enkel woord over
de studio: hoog in de (verhoogde) to
ren staat een straalzendertje, dat de in
Bussum opgenomen beelden doorzendt
naar Lopik. Alle anders luidende ge
ruchten ten spijt, die verbinding is uit
stekend. In de studio zelf kan worden
gewerkt met drie camera's. Het ver
lichtingssysteem, dat men in Eind
hoven gebruikte, namelijk de sterke
maar geen nuancering toelatende kwik
damplampen, is gewijzigd. Men ge
bruikt nu batterijenschijnwerpers, zo
als gebruikelijk in
alle filmstudio's en
hoopt daardoor de
dieptewerking van
het beeld te kun
nen vergroten.
Over dat beeld
gesproken, op dit
ogenblik wordt in
Bussum al druk ge-
experimenteerd. De
cameramensen
richten daarbij de
toestellen dikwijls
vanuit de kerk op
straat en de vrou
welijke jeugd van
Bussum weet dat.
Heel vaak ver
schijnt zij dap ook
in de snoezigste
jurkjes met haar
opvallendste glim
lachje voor de lens.
Zij bloost en hoopt
diep in haar
hart „ontdekten
straks beroemd en
gevierd te worden.
Helaas, haar tech
nisch inzicht is zo
gering, dat zij veel
vuldig de camera
te dicht nadert.
Het gevolg is
triest: haar schoon
heid verwordt tot
een donkere scha
duw en een scha
duw kan misschien
wel mooi zijn, zij Het vroegere Irene-kerkje tn Bussum. dat door de tech-
is nooit knap.'nici is omgetoverd tot een moderne televisiestudio.
De schonen van Bussum weten, dat het camera-oog hen ziet. En misschien, mis
schien worden zij ontdekt
Toen men er eenmaal en zelfs op
verschillende manieren in geslaagd was
het geluid op een filmband vast te
leggen of het geluid van een gramofoon-
plaat nauwkeurig gelijk tc laten vallen
met het visuele beeld, voelde de indus
triële filmregisseur zich in opdracht van
zijn producers verplicht zoveel geluid in
zijn films onder te brengen als maar
mogelijk was. Iedere deur, die men zag
dichtslaan, hóórde men dichtslaan, alle
voeten die" men zag dansen, hóórde men
dansen, alle monden die spreken kon
den, deden het ook en hoe! en
men zocht meer dan ooit tevoren naar
deuren, voeten, monden, revolvers,
claxons, onweren.... Het lawaai was
opnieuw ontdekt en de klant zou waar
krijgen voor zijn geld.
Dat al dat geluid op oorverdovende
wijze een einde was komen maken aan
de nieuwe kunstvorm, die de „stomme"
film bezig was te worden, kon slechts een
kleine groep van avantgardisten deren.
De filmhandel trok er zich niets van
aan en terecht, want de filmhandel be
greep er niets van en waarom zou men
zich druk maken over iets dat verdwijnt
wanneer een nieuw fenomeen gereed
staat om het oude te vervangen met nóg
meer kans op geldelijke winst.
Wim Langendijk, lid van het Bever-
wijkse Sint Lucasgilde van Amateur
schilders, vertelt in de „Paletdop", het
aardige contact-orgaan van deze ama
teurs, van een bezoek, dat hy tijdens een
vacantie-tocht door Limburg aan Char
les Eyck heeft gebracht.
Aan dit interessante artikel ontlenen
wij het volgende: Ik had nog enkele
vrije dagen te goed en kreeg het zomaar
in m'n hoofd om naar Limburg te gaan.
Eerst naar Maastricht, een pracht van 'n
oude stad met vele mooie bouwwerken,
bruggen, kerken, oude gevels enz. Na
een paar uur zwerven door de stad
plakte mijn tong aan mijn verhemelte,
dus eerst maar even losweken. Bij een
kop koffie en de plattegrond van de
stad, kwam opeens de naam Charles
Eyck in m'n gedachten met onmiddellijk
zoiets als een impuls: ..Ik wil en ik zal
nu werk van hem zien." Maar waar zit
hij? Naar de V.V.V., daar weten ze wel
meer. En ja hoor.. „Oho", zei de juf
frouw, die mij. hielp „dat is héél mak
kelijk te vinden, u loopt maar. eerst zó,
dan rechts, dan links, en dan maar
rechtuitNet 'n kookboek, zoveel
van dit en zoveel van dat en 't gerecht
is klaarDariR u wel. En ja hoor.
Na een stief kwartiertje stond ik voor
een groen deurtje, dat toegang verschaf
te tot de oude Sin Andrieskapel, waar
Charles Eyck een van zijn ateliers heeft.
Want dit is niet zijD enige, hij heeft er
meer. Na een flinke bons op de deur
werd er niet opengedaan. Ik liet mij
hierdoor echter niet afschrikken. ik
zou en ik moest werk van hem zien, nu
ik zo dicht in de buurt was.
In het naastgelegen schoolgebouw had
ik meer succes. Na een druk op de bel,
ging de deur wagenwijd open en 'n
meisje vroeg, wat ik wilde.
Prompt zei ik, dat ik even bij meneer
Eyck moest zijn. „O, loopt u dan maar
hier over de binnenplaats en dan die
deur daar in die hoek, daar is wel
iemand."
Hè, hè, daar stond ik dan voor de
deur van het atelier. Op mijn bescheiden
klopjes werd, na even geduld beoefend
te hebben, de deur voorzichtig op een
kiertje geopend en een kleine man
vroeg naar het doel van mijn komst.
Doodnuchter zei ik, even meneer Eyck
te willen spreken. „Komt U binnen".
En daar stond ik dan temidden van le
vensgrote en nog groter beelden van
gips en klei. Bij een van die beelden
stond een man met een klein sikje
boven op een trap. Toen hij mij zag,
daalde hij af, stelde zich voor en al
(Van onze correspondent)
Op 16 Augustus a.s. zal het 25 jaar geleden zijn, dat te Bilthoven het Zon
nehuis werd gesticht. Het Zonnehuis, voor vele katholieken misschien een niets
zeggende naam; voor vele niet-katholieken een begrip, hetzij als plaats waar velo
onbegrijpelijke en weinig gewaardeerde zaken uit het katholieke geloof duidelijk
werden, hetzij als het vertrekpunt voor een reis naar het land der grote genade,
waar uiteindelijk de sluier van de niet -ziende ogen werd genomen. Want het
Zonnehuis staat open voor ietier, die, op welke gronden dan ook, op de hoogte
wil komen van het katholicisme in al zijn aspecten: de dogmatiek en liturgie
evenzeer als de cultuur en het gewone leven van alledag. Het Zonnehuis heeft
aan ook niets van het onpersoonlijke, dat zelfs het beste conferentieoord nog
hééft; het bezit een huiselijk karakter, dat mede wel door de inrichting worat
bepaald, maar dat toch grotendeels voortspruit uit de bij uitstek christelijke deugd
der blijde gastvrijheid.
bied door katholieke geleerden en
kunstenaars verzorgd. De parochiekerk
in Bilthoven biedt gelegenheid voor het
bijwonen der kerkelijke plechtigheden
door het jaar. En de liturgie van de
grote kerkelijke feesten wordt 's avonds
tevoren in het Zonnehuis uiteengezet,
eventueel met gramofoonplaten of licht
beelden. Ook in huiselijke kring worden
deze feesten gevierd, zoals dat in ka
tholieke families gebruikelijk is.
Het zijn de Vrouwen van Bethanië,
die sinds Augustus 1940 deze gastvrijheid
voortdurend beoefenen als opvolgsters
van zulke eminente mensen als o.a. de
missie-arts dr. Oomen, de bekende
schrijver ir. Edmond Nicolas, pastoor
Metz en juffrouw Bouvin. Hun dienen
de taak is het hier een werk te vol
brengen, dat onder geen omschrijving
te vangen is en waarvan uiteindelijk
de voltooiing van hen nooit afhankelijk
is. Men kan alles verklaren en alles
doen begrijpen en aanvaardbaar maken
en zodoende velen begrip bijbrengen
voor het Katholicisme. Maar wie van
die velen zullen gaan geloven, is een
zaak die geen mens kan uitmaken en
waarvoor men slechts kan bidden.
Speciaal bij hen, die met heel hun
wezen de waarheid zoeken, maar nog
lang geen keuze kunnen doen, zijn de
dagen van geestelijke verdieping bij
zonder in trek, omdat in zo'n bijeen
komst van een tiental gelijkgezinde en
toch alle van elkaar verschillende per
sonen het directe contact met God zo
veel gemakkelijker tot stand komt.
Daarnaast staan de lezingen, conferen
ties, weekends en cursussen op dogma
tisch, wetenschappelijk en cultureel ge-
En naar dit Zonnehuis komen men
sen van ieder beroep, van elke levens
overtuiging, uit alle gewesten. Niet
slechts het Gooi van Utrecht tot Am
sterdam, maar Goes evengoed als
Leeuwarden zijn de woonplaatsen van
de studenten en professoren, maat
schappelijke werksters en verpleeg
sters, juristen en ingenieurs, artsen en -
kunstenaars, journalisten en technici; i geschenk onder couvert aanbieden, be-
van gereformeerden zo goed als van stemd voor kapel en bibliotheek, waar-
afgelegen. Daarom is men maris sinds
September op zoek naar een nieuw
Zonnehuis, dat bij Hilversum zou moe
ten komen. Men heeft deze plaats uit
gezocht, daar men in het Gooi wilde
blijven en deze stad goede verbindingen
heeft, maar bovendien meer mogelijk
heden biedt dan Bilthoven, al was het
alleen maar in keuze van kerken. Zo
dra men er in slaagt op een rustige
plaats in of bij Hilversum een gebouw
te verwerven, zal men verhuizen, ook
al zal het afscheid van Bilthoven zowel
de gastvrouwen als vele katholieke en
met-katholieke vrienden zwaar vallen.
Hier liggen nu eenmaal vijf en twintig
jaren van wederzijds begrip, van vol
komen vrij uitspreken, van contact van
mens tot mens op de lange weg naar
God.
Niet alleen de voleinding van hun
moeiiyke geestelijke arbeid hebben de
Vrouwen van Bethanië in Gods handen
gelegd, maar ook de materiële basis
daarvoor. Voor hun werk wordt niet
betaald en slechte hun, die blijven lo
geren, wordt een bedrag van enkele
guldens gevraagd voor logies en voe
ding, zo zij dit althans betalen kunnen.
Maar afgezien van een kleine subsidie
van de St. Willibrordvcreniging bestaan
hun inkomsten uit vrijwillige giften. Die
kunnen groot of klein zyn (Giro 162260
t.n.v. Comité Zonnehuis). Zij zijn altijd
welkom. En voor een vaste gift van
honderd gulden jaarlijks wordt men
zelfs met de titel „Steunpilaar" (met
oorkonde) getooid
19 Augustus is de grote feestdag,
waarvoor zich een feestcomité onder
voorzitterschap van prof. dr. W. Bronk-
horst gevormd heeft. Dit comité wil een
vrijzinnigen, van schijn-christenen,
joden en humanisten, van mensen, die
nog bewust gemaakt moeten worden,
dat ze zoekende zijn. Rond vijfhonderd
logeren er elk jaar en een ongeveer
gelijk aantal bezoekt min of meer ge
regeld de lezingen
Zo is het Zonnehuis, ondanks het na
de oorlog verworven dependance „Ca
sablanca" vaak te klein voor zijn gas
ten, waar nog bijkomt, dat het in Bilt
hoven wel mooi en rustig ligt, doch zeer
voor men desgewenst ook zijn bijdrage
kan schenken. Maar de belangrijkste bij
drage voor heel dit werk is toch wel
het gebed en met name het H. Misoffer.
Op 19 Augustus zal pastoor Metz dit
om 10.45 uur celebreren in Bilthovens
parochiekerk met assistentie van pas
toor Popma en prof. Fortmann. In de
met muziek opgeluisterde f eestvergade
ring spreekt J. A. M. Weterman, pr.,
over „Ik geloof in Jezus Christus, Zijn
enige Zoon, Onze Heer", aldus het doel
van dit en ons werk samenvattend.
heel gauw waren we in een geanimeerd
gesprek gewikkeld.
Hij begon direct iets te vertellen over
het grote verzetsmonument, waar hij
aan bezig was en was blijkbaar zeer
benieuwd naar wat ik feitelijk hier
kwam doen, dus zei ik hem dat ik graag
wat werk van Charles Eyck wilde zien.
Nu trok hij een heel bedenkelijk gezicht
en mompelde: „jammer, wat jammer,
meneer Eyck is net weg en komt hier
vandaag niet weerom, maarmis
schien kunt u hem nog wel thuis tref
fen, echterhij heeft nooit tijd om
iemand te kunnen ontvangen want hij
heeft het altijd geweldig drukNu
daar was weinig aan te veranderen, dus
ik bedankte hem vriendelijk en wilde
weggaan.
„Maar wacht u 'n ogenblik, meneer
had vanmorgen een heel goede bui, ik
zal eens bellen of het gelegen komt"
en ja hoor, „ik heb goed bericht voor u,
of u direct maar bij hem wil komen,
dus schiet zo vlug mogelijk op anders is
hij misschien weer weg daar hij bijna
zo goed als nooit voor belangstellenden
thuis blijft".
Maar nuhoe kwam ik zo gauw bij
hem? „Ja, u moet eerst met de bus naar
Meerssen en dan verder met een bus
naar Ravenbos, bij 't kapelletje uitstap
pen en vraag dan maar naar het huis
van Eyck; ik ben echter bang dat u het
nooit zult .vinden, omdat het geheelin
het groen verscholen ligt". Met deze
weinig hoopvolle woorden nam ik af
scheid. Wat nu te doen? Goede raad was
duur, niet langer denken, dan maar een
taxi nemen. Nu ik zover was moest ik
doorzetten. Onderweg vertelde de
chauffeur mij wat over het leven van
dc bekende schilder. En daar stond ik
dan als „amateur" voor het grote witte
huis. Ik liet de klopper vallen, wijd
opende zich de deur een meisje vroeg;
„Is u mr. Langendijk?". „Ja die ben ik".
„Wilt u even wachten, ik zal meneer
roepen'.
Ondertussen keek ik mijn ogen uit, in
het voorhuis stond een Pièta op een gro
te halkist, op de grond lag een Gene-
muider mat, recht voor mij uit een
weelderige plantentuin omgeven door
witte zuilen, die dienden om een glazen
kap te steunenik had ogen te kort.
Daar kwam Charles Eyck, stak direct
zyn hand uit en wees naar z(jn mond.
Nu wist ik wel dat hij niet kon spre
ken en doof was. pakte vlug potlood en
papier en schreef wie ik was en wat ik
wilde. Hij wenkte dat ik hem moest
volgen de trap op, daar liet hij mij bin
nen in een grote ruimte met aan de
wand veie schilderstukken, een ezel met
nog nat doek in een hoek, een grote ron
de tafel heel laag met grote rieten stoe
len, links en rechts prachtige doeken
pullen, enz.
Toen kwam ook zijn vrouw, mevr. Ka
rin Mayer geboren te Stockholm 20
April 1901. Zij vertelde me dat dit haar
atelier was en dat deze werken klaar
hingen om naar een tentoonstelling te
gaan. Voor het werk van haar man
moesten we naar een ander vertrek.
Daar wist ik ook niet wat ik zag..
Aan de wand een stelling met schuifla
den met een legio tekeningen en schet
sen. Hij trok diverse schuiven uit en
liet mij de tekeningen zien. Ik vroeg
hem of hij geen schets of krabbel voor
mij had, echter dit was reuze lastig daar
ik alles schrijven moest. Zo schreef hij
dan weer dat hij de laatste twee jaar
niets voor zichzelf had kunnen maken
omdat er zoveel opdrachtwerk nog ge
maakt moest worden. Nadat hij mij nog
verschillende mooie dingen had laten
zien gingen we naar beneden om de
prachtige tuin te bewonderen.
Ik bedankte hartelijk en na een vrien
delijk afscheid wees hij mij de weg naar
het kapelletje, vanwaar de bus vertrok
naar Meerssen. Die was ver over tijd,
zodat ik volop tijd had om een praatje
te maken met mensen uit het dorp.
AMSTERDAM. M.O. handelswetensch. A.:
P. Kuiper, Zwolle; J. Overeijnder, Gouda;
G. Roozen, Heemstede; G. v. Riel Paap,
Rijswijk; M. Roobol, Den Haag; H. de Roo,
Amsterdam en J. v. Rongen, Schiedam.
Engels M.O.; mej. W. Snijder en de he
ren; G. Meysal, J. v. Ammeren en A. Os
kam.
M.O. handelsw. A: W. Schel, Rotterdam;
E. Sennema, Heerenveen; G. Schols. Ge
leen; A. Schenk, Amsterdam; A. Schildt,
Rotterdam; J. de Rijcke, Souburg.
AMSTERDAM. Engels MO A: mevr. J.
Stuerv. Harte. A. Depoortere, Th. Ge-
raets, A. v. d. Hooven, A. Jacobs, G. Otten,
E. Ronner, H. v. Wijk, H. v. d. Zijden en
J. Verschuren.
UTRECHT. Tandartsex.: M. Verplanken,
Den Haag; J. Weil, Utrecht; K. Bouman,
Zeist; H. Dirksen, Oegstgeest.
's-GRAVENHAGE. Notarieel examen: E.
Wientjes. Haarlem, tweede ged. Nederl.
MO B: J. Blessinga. Sneek. Nederlands
MO A: B. Witzel, Overveen; mej. A. Pozzi,
Utrecht; R. Schippers. Beverwijk; G. Drese.
Slochteren; mej. M. v. Westenbrugge. Ny-
kerk: A. Bloot. Amsterdam: J. Janssen,
Honselersdijk: G. v. Beek, Nijmegen: J. v.
Houts, Zaandam; P. Simons. Tilburg; mej.
M. Loozen. Sittard; P. Lamain. Wissekerke;
mej. J. Lampe, Eindhoven; C. v. d. Heiden,
Rijswijk; B. Eertink, Enschede; H. Mondna,
Hilversum; S. v. d. Berg, Deventer; K. de
Boer. Lutjegast; J. V. Oseh, Schimmert;
mej. L. Haitjema. Amsterdam; mej. W.
v. Cranenbuyk, Vaals; H. Bijl, Rotterdam.
De geest waait, waar hij wil en al
is het waar, dat de film(kunst) aan
de stomme vertoning een volledig in
strument had voor de gave ver-beel
ding van al wat de filmkunstenaar te
zeggen kon hebben, de geluidsfilm had
dat evenzeer. Méér zelfs als het er om
gaat de kwantiteiten van beide vor
men tegen elkaar af te wegen, maar
precies evenveel als het er om gaat,
de artistieke kwaliteiten met elkaar te
vergelijken. De geluidsfilm, die het op
kan nemen tegen de stomme film „De
Aarde" van Dovschenko, moet nog
gemaakt worden, maar zelfs bij de
twintigste aanschouwing van dat
prachtige werk moet men zich van
tijd tot tijd troosten met de overwe
ging, dat er ook geluidsfilms zijn. al
zou „De Aarde" bij iedere toevoeging
van geluid een stap achteruit gaan,
zoals „Potemkin" en „Storm over
Azië" die stap zeer nadrukkelijk heb
ben gedaan. Wij zijn de zwijgende
film ontwend, maar zij is en blijft een
respectabele realiteit.
Intussen heeft dan de geluidsfactor
zijn tol geëist, maar ook betaald, want
Van Ginneken's „Psuche nikai, vele
jaren vóór de komst van het geluid in
de film geformuleerd, is op de gang
van zaken in de filmomwikkeling vol
ledig en brillant van toepassing. Niet
alleen de kunstenaars in de filmwereld,
zeifs de zoekers naar de (niet te ach
terhalen) desiderata zijn vrij spoedig tot
de ontdekking gekomen dat de film het
rhythme niet missen mag op straffe van
hopeloze verveling en aangezien het ge
luid. als bij het beeld horend verschijn
sel, een belemmering voor de rhythmiek
was, is en blijven zal, is men van lie
verlee tot de erkenning geraakt, dat
de stilte als een element van geluid
moet beschouwd worden.
Een van de eerste films, waarin deze
erkenning een fascinerende bevestiging
heeft gevonden is Ruttmann's „Melodie
der Welteen experiment dat van meet
af aan midden in de roos trof. Ruttmann
georuikte hier het geluid als een nieu
we dimensie, als een verschijnsel, dat,
losgemaakt van het beeld, mét het beeld
en via de compositie een spel kon spe
len. waarin die twee elementen elkaar
zodanig aanvullen, verhevigen, ver
nieuwen, dat er een nieuw en samen
gesteld element ontstaat: het element
„film", in casu het element „geluids
film".
Men vindt in de verdere evolutie
van de film deze stelling herhaaldelijk
bevestigd. Noem ze maar op, al die
films, die de bewijzen in overvloed be
vatten: Werton's „Enthusiasmus" en
„Wiegelied", „Die Nacht gehort uns"
van Carl Froelich, Ruttmann's stede
films. Fischinger's muziekfilms, Anatole
Litvak's „Towaritsch", Bernard Vor-
haus' „His last journey", John Crom
well's „Of human bondage", Edmond
Gréville's „Marchand d'amour", Henri
Hathaway's „Peter IbbetsonMax de
Haas' „Ballade van de hoge hoed", Da
vid Lean's „Brief encounter", René Clé
ments „Bataille du rail", Robert Flaher
ty's „Louisiana Story", Vittorio de Si-
ca's „Ladri di bicyclette", Roberto Sot-
sellinis „Paisa" enz. enz. om nu nog
maar niet te spreken van de vele cere
brale maar van inzicht getuigende
avantgardistische studies, die in de
loop der jaren zijn ontstaan en hun bij
dragen tot de rijpwording van het in
zicht hebben geleverd.
Er is geen film van betekenis aan te
wyzen, waarin de regisseur niet op zoek
ls ,naar de synthese tussen beeld en
geluid. Er is zelfs geen slechte film aan
te wijzen, die niet een aantal pogingen
doet, want het bloed kruipt waar het
niet gaan kan en de mens wil zijn spel
spelen, als hij maar even de kans krijgt.
Een analyse van de meest willekeu
rig gekozen klucht of het allertoeval-
ligste drama zou op dit stuk de ene ver
rassing na de andere aan het licht bren
gen. In de filmentieken ontmoet men
nu en dan de uitdrukking een toneel
matige film steen des aanstoots voor
hen, die het filmrhythme als onaantast
baar erkennen. Sommigen, die spoedig
vermoeid raken in de strijd of het con
formisme als een religie belijden aan
vaarden de toneelmatigheid als een
soort tussenvorm, die er wel altijd zal
zijn. Maar het merkwaardige feit doet
zich. voor, dat beide categorieën, de ene
bewust, de andere argeloos onwetend,
de eisen van het filmrhythme als een
axioma aanvaarden, ook in de geluids
film.
In 25 jaren heeft de „sprekende film",
die doorgaans nog te veel praat- en te
weinig geluidsfilm is, toch een ontwik
keling doorgemaakt, welke respect af
dwingt. De talloze belemmeringen voor
die ontwikkeling zullen wij in het kort
bestek van deze beschouwing maar
achterwege laten om te volstaan met
de 'conclusie, dat het resultaat van 25
jaar groei respectabel moet genoemd
worden. Vijf en twintig jaar is als
een csconde in het groeiproces van een
cultuurvorm.
Dbg.
Het Bureau Zuid-Molukken te Den
Haag deelt het volgende mede:
„Naar aanleiding van de gebeurtenis
sen te Woerden, waarbij Nederlandse
ambtenaren, in opdracht van de Neder
landse regering, eigenhandig, de Neder
landse en Zuid-Molukse vlaggen hebben
neergehaald en daarbij die vlaggen op
onheuse wijze hebben bejegend, deelt
genoemd bureau mede, dat tenzij de
regering zich alsnog bereid toont tot een
minnelijke regeling vermoedelijk
binnenkort een burgerlijke rechtsvorde
ring terzake van belediging tegen de
Staat der Nederlanden zal worden aan
hangig gemaakt, wegens krenking van
de hoogste eergevoelens der Ambonezen
jegens de Nederlandse vlag en jegens
hun eigen vlag".
Hr. Ms. fregat „Van Speyck welk
schip op 15 November 1949 uit Den
Helder naar Curasao vertrok en sedert
5 December van dat jaar aldaar is ge-
stationneerd, vertrok 12 Juli uit Willem
stad op thuisreis naar Nederland.
Het schip, dat onder bevel staat van
luitenant ter zee der eerste klasse K, J.
Roberti, wordt morgen ter rede van
Den Helder verwacht en zal Donderdag
2 Augustus om 15.00 uur de haven van
Nieuwediep binnenvaren.
Sa-
de
;en
sen
en
De
dse
ne-
net
iet
ïen
uw
iet
jor
te
de
le
ter
ui-
,kt.
aar
Lu-
us-
m-
ise
n.
ïen
ve-
