Kunst in schaftlokalen
OPVOEDEND INITIATIEF
VAN HOOGOVENS
Personeel leert schilderijen zien
EEN SPORTWAGENTJE VOOR F 2500.
Gancia
Naaimachines tot in de verste
UITHOEKEN DER AARDE
Admiraal Byrd neemt er zes mee
naar de Noordpool
H
TOT DE RAND VAN DE AFGROND
Dwangmiddelen gebruikt bij
een verhoor
EXPOSITIES GEOPEND
der democratie
Moordaanslag te
Groningen
Twee personen sullen er met een snelheid
van 65 km in kunnen touren
„Goed ijzer maakt
goed lawaai
Geruchtmakende rechtszaak in Malang
DOOR LEO BRADY
Vier exposities
Oude man sloeg zijn
vrouw met hamer
Prinses Beatrix in
Nijmegen
BurgersRijwielfabriek heeft fantastisch plan
Mgr. Th. van Roosmalen
Viering van twee jubilea
op 7 October a.s.
Pater A. van Mieghem
ter aarde besteld
Nieuwe Provinciaal S.V.D.
Broeders van Huybergen
Eén jaar voor soldaat
Wegens poging tot doodslag
vermouth Torino
100 JAAR SNORREN DE SINGERS IN MILLIOEN EN GEZINNEN
Wie bij iedere hap eten
al bij voorbaat
dat zuorbranden op de
maag voelt...
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1951
PAGTNA 3
Expositie van werken van Jeanne BiermaOosting, zeer levendige aquarellen,
olieverven en pentekeningen, gemaakt met de Flo-Master, een soort tekenstift, die
een inktlijn afgeeft gelijkend op die van schrale O.I.-inkt uit een kort penseel.
(Schaftlokaal Staalfabriek).
BS eerste oogopslag zal men het een vreemde combinatie vinden, dat ijzer en
■taal met kunst gecombineerd worden. Nergens zon men later naar kunst zoeken
dan tussen de ovens van een staalfabriek en de rood-gioeiende platen in een
walserij. De combinatie is dan ook nieuw voor Nederland en de pogingen kunst
in het bedrijf te brengen vormen dan ook een experiment, waartoe Hoogovens
graag is overgegaan. Deze gedachte zit namelijk voor: in een snelgroeiend
industrie-centrum, waar steden en dorpen niet op deze groei waren ingesteld,
ontbreekt voor de arbeider vrijwel de gelegenheid in contact te komen met kunst
uitingen, bijzonder wat de schilderkunst betreft. Niettemin heeft de kunst een
verheffende invloed op de mens, die in een industrie-centrum niet afwezig mag
zijn. Vandaar dat men de kunst naar de arbeiders wil brengen, in schaftlokalen
exposities organiseert van schilderijen. Deze blijven daar enige tijd hangen, de
kunstenaar komt er eens een praatje over maken met het personeel, en de be
langstelling voor de kunst is mogelijk gewekt.
De arbeiders komen veel minder met
kunst in aanraking, dan wij ons reali
seren, merkte president-directeur ir. A.
r7f>l{ht>cs*Iir>rrninrt H' Ingen Housz gisteren-A" zijn °Pe-
j' t j f S( 11( rrrtt ningsredc tot deze exposities in het be-
J O drijf, op. Meestal zien zij niets anders
(Vervolg van pag. 1)
Het is' duidelijk, dat men niet uit
pure lust tot vrijheidsbeknot
ting de geschetste voorstellen
heeft geformuleerd; men heeft inte
gendeel, onder de indruk der gevaren
van het ogenblik en geleerd door de
ervaringen in het jongste vefleden,
zich gedwongen gevoeld paal en perk
te stellen aan de..voortgaande .onder
graving der democratische staatsorde.
De vraag is nu, of men dit mag doen
door de opoffering van rechtsgoederen
die onlosmakelijk met diezelfde
staatsorde zijn verbonden.
Laten wij voorop stellen, dat de de
mocratische vrijheden geen doel in
zichzelf zijn, maar middel tot verder
gelegen doeleinden. In wezen bete
kent vrijheid alleen maar doch dat
is al heel wat! de mogelijkheid tot
het onbelemmerd en dus op eigen ver
antwoordelijkheid doen van goede of
kwade dingen. Wie enig begrip heeft
van 's mensen tijdelijke èn boven
tijdelijke bestemming, weet daarbij,
dat die mogelijkheid dient te worden
gegeven om het goede te doen, opdat
dit waarde zal hebben voor individu
en gemeenschap beide. Wanneer men
het er vervolgens over eens is, dat het
kwade, dus ook het in maatschappe
lijk opzicht kwade, mag en moet wor
den tegengegaan met passende mid
delen, dan is het even evident dat
men zekere mogelijkheden en vrij
heden mag beknotten als dat men een
afrastering mag oprichten langs een
gevaarlijke gracht. Bij de toepassing
dezer simpele grondlijnen op de ver
wikkelde werkelijkheid van het staat
kundig leven zal men er echter voor
moeten oppassen, zich aan enig sim
plisme te bezondigen.
In feite gaat het om het tegengaan
<3er obstructiëpolitiek van de commu
nisten in de vertegenwoordigende li
chamen enerzijds en om het verhin
deren dat zij nog langer voortgaan via
hun persorganen de openbare mening
te vergiftigen anderzijds. Het is zon
der meer duidelijk, dat men gerech
tigd is, ja, verplicht kan zijn, daar
tegen op te treden, zo goed als het in
het verleden zaak was geweest scher
per op te treden tegen die anderssoor-
tige extremisten, die door hun
staatsvijandigheid en landverraad zo
veel ellende over ons volk hebben ge
bracht. Maar slechts met voorzichtig
heid, dat wil zeggen met een zorgvul-
delen, zal tot zulke précaire maatrege
len mogen worden overgegaan, pré
cair, omdat zij ondemocratisch schij
nen. Het is echter beter en redelijker
om met schijnbaar ondemocratische
middelen de democratie te beschermen
dan te dulden, dat zij door werkelijk
ondemocratische acties wordt onder
graven. Bovendien betekent ook in de
maatschappelijke orde de kwalificatie
democratisch niet de hoogste norm.
Goed en kwaad zonder meer liggen in
dat opzicht op hoger niveau. Bij een
ernstige, indringende discussie zal
men steeds bij die grondnormen te
recht komen, al doet zich onmiddellijk
de moeilijkheid voor, dat hier goed
Wordt geheten wat elders kwaad heet.
Samenvattend menen wij, dat het
vergiftigen der openbare mening zo
goed als het bedrijven van subversie
ve acties (overeenkomstig wat het
Weldenkende, d.w.z. christelijk en
humanistisch denkende, deel onzer
natie onder „vergiftigen" en „subver-
sief verstaat) moet kunnen worden
tegengegaan. De omstandigheden in
aanmerking genomen juichen wij het
daarom toe, dat de staatscommissie,
althans hij wijze van te bediscussië
ren voorstel, de mogelijkheid daartoe
m haar rapport heeft geformuleerd.
£n het is aan ons evenmin als aan
Prof. Romme duidelijk, waarom de
degering zo overhaast beide voorstel
ten der commissie heeft laten vallen.
dan wat in de woningen van hun vrien
den hangt. Dat is niet veel zaaks. De op
voeding op dit terrein ligt nog vrijwel
braak. Het genieten van kunst betekent
niettemin verheffing in het leven. Op
muzikaal gebied heeft de radio veel
weten te bereiken. De grote belangstel
ling voor muziekuitvoeringen, die te Be
verwijk worden gegeven. belangstel
ling ook van vele arbeiders bewijst
dit. Beeldhouwwerk ziet men op open
bare pleinen en langs de wegen. Maar
wat de schilderkunst betreft, ligt de
zaak geheel anders. Daarom juichte ir.
Ingen Housz het initiatief van de Pr°Pa_
ganda-chef van het bedrijf, de heer C. F.
van Dam, zeer toe.
Een nieuwe weg is geopend om de ar
beiders van deze kunst te leren genieten.
Musea vindt men niet in de directe om
geving. Bovendien is een museum een
opeenstapeling van kunstwerken, waarin
dikwijls het ware leven van een kunst
stuk de bezoeker ontgaat. Men moet het
anders zien. In een meer aangepaste om
geving.
De gedachte de kunst te brengen bij
de mensen in schaftlokalen e.d.. in een
hun vertrouwde sfeer, zal de blik voor
het schone doen opengaan.
Ir. Ingen Housz hoopte, dat deze ex
positie zowel ten dienste zou zijn van de
werkers in het bedrijf als ten profijte
van de kunstenaars.
Een viertal exposities van vier ver
schillende kunstenaars verschillend
geaard ook zijn over het bedrijf ver
deeld. In het restaurant van Walserij-
Oost treft men werk van Bob Buijs, in
het schaftlokaal van de Mekog van Jo-
han Buning, terwijl in het schaftlokaal
van de Staalfabriek veel werk van Jean
ne BierumaOosting bijzonder fraai
staat geëxposeerd. In een der lokalen
van het hoofdkantoor tenslotte yipdt
men werk van de jonge Beverwijkse
kunstschilder Jan van Fucht, leerling
van de Amsterdamse kunstenaar Van
Tongeren. Onze kunst-recensent zal aan
de geëxposeerde werken dezer dagen
een beschouwing wijden.
Het gaat er nu om: hoe ontvangen de
arbeiders en de beambten dit werk.
Waarderen zij deze exposities en doen
zij er hun voordeel mee? In dat geval
heeft dit initiatief van Hoogovens
enig in den lande ook een belangrijke
sociale betekenis.
(Van onze correspondent)
In Groningen heeft zich gisteren in
alle vroegte een drama afgespeeld,
waarbij eèn oude vrouw zodanige ver
wondingen opliep, dat zij direct door de
G.G.D. naar het Academisch Zieken
huis moest worden vervoerd. Aan de
Radebinnensinge] trok een plotseling
gegil de aandacht van matineuze huur
lieden, die kwamen toesnellen naar het
perceel, vanwaar de kreten kwamen.
Het bleek dat de bejaarde hoofdbewo
ner, de 68-jarige G. H„ zijn vrouw met
een hamer op het hoofd had geslagen.
De vrouw lag met bloedende hoofd
wonden in bed, niet in staat zich te
verweren, herstellend als ze was van
een langdurige ziekte. Uit het voorlopig
onderzoek bleek, dat de oude man was
opgestaan en uit de kolenschuur een
hamer had genomen, waarmee hij zijn
vrouw enkele slagen had toegebracht.
Uit de verklaringen van de' buurtbe
woners valt op te maken, dat de man
in kwestie een zonderling is. Er was
kort te vorer. over gesproken of zijn
aanwezigheid in het huis, waar nóg
meer mensen verblijven, wel verant
woord is. De dader is ter observatie in
een inrichting opgenomen.
Prinses Beatrix heeft Woensdag een
onverwacht bezoek aan Nijmegen ge
bracht. Zij begaf zich naar het Stevens
kerkhof en nam de in aanbouw zijnde
Sint Stevenskerk met historische toren
in ogenschouw. Het werk aan de kerk
ligt, in verband met vacantie van de
bouwvakarbeiders, momenteel stil.
(Van onze speciale verslaggever)
Naar alle waarschijnlijkheid zal de
Eerste Nederlandse Rjjwielenfabriek, de
N.V. Burgers E.N.R. te Deventer, in
Maart van het volgend jaar de eerste
auto's afleveren van een grote serie die
daar in licentie zullen worden gebouwd.
Dit wordt een klein twee-persoons wa
gentje, dat een kruissnelheid heeft van
ongeveer 65 kilometer per uur, dertig
kilometer loopt op 1 liter benzine en
gerekend volgens het huidige prijspeil
2500 gulden gaat kosten. Dit moet de
eerste auto worden die geheel in Ne
derland met motor en al wordt gemaakt.
Zo ver is het echter nog niet, want voor
lopig zal die motor nog uit Duitsland
worden ingevoerd.
Waarom Ir. A. de Geus, de directeur
van Burgers E.N.R. naast zijn onvolpre
zen fietsen nu ook auto's gaat maken,
vindt zijn oorzaak niet in het feit, dat
hij van mening is dat de fiets na een
evolutie van honderd jaar heeft afge
daan en naast de petroleumlamp en het
snuitertje in een museum voor oudheid
kunde terecht hoort. Want voor de Bur
gers-fabrieken blijft de fiets hoofdzaak.
Het valt echter niet te ontkennen, dat er
in ons land en trouwens in de gehele
wereld een enorme vraag naar kleine,
zuinige en vooral goedkope wagens be
staat. Een handelsreiziger kan door de
exorbitant hoge invoerprijs en de zwa
re lasten op de benzine, geen grote wa
gen meer gebruiken, zoals dat vroeger
het geval was, toen de benzineprijs een
vrijwel te verwaarlozen factor was.
Hoewel er in vrijwel alle autofabrieken
een streven is naar de productie van
kleinere auto's, blijft de prijs hoog en
het benzineverbruik groot.
De heer De Geus is in Duitsland in
aanraking gekomen met de „Brütsch
Kraftwagenbau" in Stuttgart en zag
daar een auto produceren, tegen een
minimum aan kosten met een bijzonder
laag benzineverbruik en een model dat
toch niet aan scooters op de kermis deed
denken. Een grappig wagentje met een
wielbasis van 180 bij 98 en een gewicht
van rond 180 kilo. Een tweetakt lucht-
Het kleine volkswagentje, dat Burgers in Deventer in
licentie gaat bouwen. In Duitsland ziet het er uit als hier
boven. In Deventer krijgt het een linnen kap, waaronder
twee (niet te omvangrijke) mensen kunnen schuil gaan.
gekoelde motor met een inhoud van
250 cc en 9 p k. dient als krachtbron.
Besprekingen met' Egon Brütsch
werden geopend en dezer dagen ont
ving de N.V. Burgers E.N.R. de licen
tie voor de bouw in Nederland, met
exportmogelijkheid naar de Benelux-
landen en Zuid-Amerika. Het wagen
tje dat in Nederland zal worden ge
bouwd, wijkt enigszins af van het ty
pe dat op de Duitse wegen te zien is.
Daar rijden alleen één-persoons mo
dellen en Burgers gaat uitsluitend
twee-persoons cabriolets bouwen.
De belangstelling in Nederland en
daarbuiten is bijzonder groot en wan
neer de heer De Geus daar op af zou
gaan. zou hij de productie direct
groot op kunnen zetten. Maar dat is
niet de bedoeling.
Men wil klein be
ginnen en deze au-
tofabriek-in-de-
fietsenfabriek lang
zaam laten groeien
tot verantwoorde
proporties. Het is
onmogelijk te
zeggen hoe groot
de productie de
eerste jaren zal
worden.
Voorlopig kan
men in de bestaan
de fabriekshallen
oyer voldoende
ruimte beschikken
om de eerste wa
gentjes te maken.
Door reorganisatie
van de rijwielfa-
briek zijn verschil
lende ruimten vrij
gekomen en moch
ten die te klein
blijken, dan ligt er
naast de fabriek in
Deventer nog vol
doende braakland
om uit te bouwen.
Aquarel Bob Buijs. Buitenhaven met gezicht op Hoogovens. Buijs heeft hier
gewerkt met het helle rood van het erts tegen een blauwe hemelkoepel. De uit
drukkingskracht van de kleuren is groot in dit aquarel (geplaatst in restaurant
Walserij-Oost).
Mgr. Th. van Roosmalen C.s.s.R., oud-
Apostolisch Vicaris van Suriname, zal
8 October zijn gouden priesterfeest vie
ren; voorts herdenkt hij 15 November
zijn veertigjarig bisschopsjubileum. Bei
de jubilea zullen Zondag 7 October in
de kathedraal te Paramaribo kerkelijk
worden gevierd.
Te Vught heeft Woensdag de plechtige
uitvaart en begrafenis plaats gehad van
pater A. van Mieghem S.J., die Zater
dag j.l. plotseling is overleden. Aanwe
zig waren oud-minister E. Sassen, bur
gemeester mr. H. Loeff uit Den Bosch
en afgevaardigden van de Jezuïeten
kloosters uit Venlo, Nijmegen en Am
sterdam. De H. Requiemmis werd opge
dragen door de superior van „Loyola",
pater dr. F. de Graaf S.J.
Pater M. Bouwmans, rector van het
missiehuis te Overijsche bij Brussel, is
benoemd tot provinciaal van de paters
van het gezelschap van het Goddelijk
Woord. Pater J. de Hosson volgt pater
J. Goeman op als rector van het missie
huis te Steyl.
Het Kapittel van de Congregatie der Broe
ders van Huybergen, gehouden onder voor
zitterschap van mgr. dr. W. Koenraadt, vi
caris-generaal van de bisschop van Breda,
heeft tot leden van het hoofdbestuur ge
kozen
Br. Clemens, alg. overste; Br. Salesius,
vicaris; Br. Venantius, Br. Cyrillus en Br.
Silverius, assistenten.
Wegens poging tot doodslag heeft de
krijgsraad te Velde-West de soldaat
eerste klasse, G., uit Enschede veroor
deeld tot een gevangenisstraf van één
iaar met aftrek, terugzetting in rang
en ontslag uit de militaire dienst zonder
ontzetting uit het recht om bij de ge
wapende macht te dienen. De auditeur
militair had vier jaar gevangenisstraf
met aftrek geëist, ontslag uit de mili
taire dienst en ontzetting uit het recht
om bij de gewapende macht te dienen.
G. heeft n.L 23 September 1950 te
Djakarta in beschonken toestand met
een revolver op een mede-militair ge
schoten. De kogel trof gelukkig geen
doel.
Advertentie
~W 1 1
(Van onze speciale verslaggever)
et verhaal gaat, dat de overleden leider van India, Mahatma Gandhi,
toen hij door zijn strijd tegen de Britse overheersing in de gevangenis
was geworpen, daar heeft geleerd, hoe een naaimachine werkte. Hu was
Gandhi helemaal geen liefhebber van de moderne Westerse machines. Hij be
schouwde het gemak als een gevaar voor de volkskracht en was er van over
tuigd, dart uitvindingen slechts tot groter rampen konden leiden. Maar toen hij
zijn volgelingen verbood moderne machines te gebruiken, moet hij een uitzon
dering gemaakt hebben voor de naaimachine, omdat deze volgens hem een van
de weinige bruikbare dingen was, ooit uitgevonden Men vertelt ook', dat admi
raal Byrd zes naaimachines meenam naar de Noordpool; dat Griekse monniken
in het aloude St. Catharina-klooster op de berg Sinari sedert jaar en dag hun pijen
met een naaimachine stikken en dat de Keizerin van Ethiopië zweert niet meer
zonder een dergelijk apparaat te kunnen leven.
■55
Voorts schijnen de negerinnen in
Afrika hun baadjes niet meer met de
hand te naaien en moeten ook de Eski
mo's de huiden van ijsberen met een
naaimachine tot winterjassen stikken.
Om van de vrouwen, die in een wat
wij normale beschaving plegen te noe
men leven, maar niet te spreken.
Velen zouden zonder naaimachine
waarschijnlijk ver terugzakken tot het
peil van minder-geklede volksstam
men. Of de vernuftige Amerikaan Isaac
Mcrritt Singer dit alles bevroed heeft,,
toen hij in Augustus 1851 dus hon
derd jaar geleden de eerste werke
lijk bruikbare machine uitvond, kan
gevoeglijk buiten beschouwing worden
gelaten. Een feit is, dat de machine
dor hem ontworpen, in een recordtijd
de gehele wereld heeft veroverd en
meer dan 100 millioen van zijn naai
machines worden sedert Augustus 1851
door huisvrouwen, tot in de uithoeken
der aarde gebruikt.
Isaac Singer had voor 1850 nooit
het plan gekoesterd een naaima
chine te ontwerpen Hij was een
zeer handig mens met een rijke in-
ven.ieve ge=st, bereid deze aan te
wenden, daar waar hij mogelijkhe
den vond om zijn capaciteiten in
geld om te zetten. Na een mislukte
demonstratie van een van zijn uit
vindingen in een winkel waar men
zich bezig hield met het repareren
van een soort thans geheel ver
geten naaimachines, werd Singer
plotseling gewaar, dat hij een veel
betere machine kon bouwen dan
deze zware, ouderwetse kasten. In
elf dagen tekende en bouwde hij
een nieuwe machine.
Het wa$ een prachtig apparaat en
had slechts één gebrek, want het werk
te niet! Teleurgesteld wilde Singer de
werkplaats verlaten, toen hij er aan
dacht, dat hij een draadverbinding, die
hij wilde maken, niet tot stand had ge
bracht. Hij keerde op zijn schreden
terug en bracht de vergeten verbinding
aan. De machine werkte, zoals geen
enkele naaimachine tevoren ooit ge
werkt had.
Rond 1835 waren de eerste naaimachi
nes uitgevonden. De Engelsman Stone
Henderson en later de Oostenrijker
Jozef Madensperger, hadden reeds vóór
S'nger, zware apparaten ontworpen. De
eigenlijke uitvinder van de tegenwoor
dige naaimachine is de Amerikaan
Howe, die voor het eerst op een ma
chine een dubbeldradige naad kan stik-
Maar in de gang wachtten de twee
rechercheurs en toen zij op hem toe
stapten, voelde hij alleen nog maar een
geweldige angst, die hem op de inge
wanden sloeg en hem krachteloos maak
te.
XIX
Toen het meisje de deur nit was ge
gaan, bleven de jonge priester en de
rechercheur zwijgend aan de voet van
de trap staan. Alberts hoge, doordrin
gende stem klonk uit het kantoortje
achter hen. Langzame, zware stappen
dreunden boven hun hoofden.
„Aan haar heb ik ook niet veel ge
had", zei Mandel eindelijk en hij keek
peinzend in de richting, waarin het meis
je was verdwenen. „Ze had helemaal
niets te vertellen. Dat is het vervelende
met die amateurs. Geen gevoel voor de
waarde van kleine aanwijzingen. Ze had
zeker verwacht, dat de moordenaar hier
zou komen om een bekentenis af te
leggenHij haalde de schouders op.
„Maar waarschijnlijk viel er ook niets
te zien".
Zij hoorden iemand op de. trap en ke
ken op. Juffrouw Lally strompelde moei
zaam naar beneden, zich met het kramp,
achtige van oude mensen aan de leu
ning vastklampend. „Martin," riep zij,
„Martin,vóór haar oude ogen de ka
pelaan herkenden. „Bent u het, kape
laan Roth?" vroeg ze. Hij glimlachte
tegen haar, zich inspannend om ondanks
zijn verwarring beleefd te zijn. „Twee
tegelijk," zei juffrouw Lally somber,
terwijl zij langzaam verder de trap af
liep. „Ze zeggen wel eens, dat er altijd
drie. tegelijk sterven." Zou ze iets we
ten? vroeg de priester zich af. Zou zij
er enig idee van hebben, wat hij uit de
flauwe doordruk op het blaadje papier
had opgemaakt? Hij keek naar Mandei
De rechercheur had zich afgewend naar
de rouwkamer, waar de pastoor lag en
ging er binnen; hij had genoeg van
kwebbelende vrouwen.
„Juffrouw Lally," vroeg de kapelaan,
(Vit het Engels vertaald door André Noorbeek
cm uitgegeven door Het Spectrum, Utrecht.)
ken. Maar aan Singer is het te danken,
dat de naaimachine, ook voor huishou
delijk gebruik over de gehele wereld
een enorme bekendheid kreeg.
Een grote groep, uiterst merkwaar
dige handelslieden hebben Isaac Singer
geholpen zijn machine over de wereld
bekend te maken Het waren veelal
avonturiers die op muilezels, in
kano's, op sleden en dikwijls te
voet alle landen van de wereld af
reisden, de meest afgelegen uithoe
ken bereiken en daar hun machines aan
de man brachten. Het moet gebeurd
zijn, dat een ontdekkingsreiziger, die,
toen hij een primitief dorpje in Tibet
bereikte, meende de eerste afgevaardig
de van de moderne beschaving te zijn,
die het dorpje bezocht. Maar plotseling
hoorde hij een bekend gezoem en zoe
kend naar de bron van dit geluid, vond
hij een Tibetaan. die met gekruiste be
nen achter een Singer-naaimachine zat
op de grond van zijn hut van gedroog
de modder De Afrikaanse negerinnen
die door agenten van Singer in hun
kralen werden bezocht, keurden de
naaimachines af, omdat zij geen lawaai
maakten, „Goed ijzer maakt een goed
geluid", zo redeneerden deze zwarten.
Zonder mankeren kwamen daarop ma
chines uit Amerika, die een lawaai
maakten als een stoomwals op een klin
kerweg. Een der agenten had moeite
Isaac Merritt Singer, die honderd jaar
geleden de eerste naaimachine voor
huishoudelijk gebruik uitvond.
om de machines in Rus.and aan de man
te brengen. Om de Russen nu te tonen,
wat de Singers waard waren, liet hij
een kwart millioen tenten maken voor
het leger van de Tsaar op inderhaast
uit Amerika overgebrachte machines En
Rusland kocht Singers.
Door dit leger van 40.000 agenten, is
de naam van Singer een soort „huishouw
delijk" woord geworden over de ge=
hele wereld, reden waarom het eeuw
feest van zijn uitvinding hier wordt
herdacht,
„heeft u Martin Lynn gezien, die avond
dat zijn moeder stierf?", Hij wierp een
zenuwachtige blik naar de deur van de
Als de jongen het gedaan had, dacht
de kapelaan ais Martin Lynn inder
daad pastoor Kirkman had vermoord
rouwkamer, alsof hij zelf een misdadiger dan was het duidelijk, wat hem te. dopn
stond. Maar telkens moest hij weer
denken aan dat gemartelde jonge ge
was.
„Ja zeker." Zij sprak luid, met een
holle stem. „Die arme jongen. Ik heb hem
gezien, vlak voor ik u opbelde, mijn-
zicht, aan dat lijden, waren dat teke
nen van.... berouw? Martin was toch
zijn verdoold schaap: als hij de jongen
uitleverde aan de wolven van de wet,
verdrie.t. Zijn moeder was alles wat hij
bezat." Tranen welden op in de oude
ogen. „Ik weet niet, wat hij nu moet
beginnen."
„Waarom heeft hij niet gewacht tot
ik kwam?" vroeg de priester. Hij dacht,
dat Mandel hun gesprek kon horen en
aan een harteloze justitie, die zich he
lemaal niet om vergiffenis bekommer
de. dan kon de zonde worden ingekap
seld en het berouw uitblijven. Als hij
Martin nog enige tijd desnoods maar
heel kort op vrije voeten liet, zou
het duistere, verwarde motief van zijn
Thans vindt men naaimachines op olie plaatsen in de wereld Nonchalant gaat
hier een vrouw uit Phong Tho in Noord Indo-China om met - zoals Gandhi het
heeft gezegd een van de meest nuttige uitvindingen ooit gedaan.
hoopte, dat zijn woorden zouden klin- daad misschien verhelderen tot berouw.
ken als de. normale vragen van een
geestelijke aan iemand van zijn parochie.
Vroeg of laat zou hij de rechercheur van
het blocnote-blaadje, moeten vertellen,
of hij nu het motief voor de zonde had
ontdekt of niet.
„Hij was helemaal buiten zichzelf."
Juffrouw Lally overgoot alles met haar
medelijden. „Hij bleef weg tot laat in
de nacht. Hij zwierf over de straat en
kwam te.rug, slap als een vaatdoek. Alsof
hij gehuild had. Die arme jongen."
Het was natuurlijk nog geen bewijs. Er
konden allerlei onschuldige redenen zijn,
waarom Martin's naam daar geschreven
stond. Het was geen besliste, aanwijzing.
„Misschien krijg ik hem er toe, dat hij
zijn plichten weer waarneemt," zei
juffrouw Lally lichtelijk snotterend. „Dat
heeft hij niet gedaan sinds de dood van
zijn vader." De kapelaan herinnerde
zich Martin's woorden op het kantoor
tje van Murray: „Jullie willen niets
in orde maken, jullie priestersHij
zag weer het verwilderde gezicht van
Mandel had de straatdeur geopend en
bood juffrouw Lally zijn arm aan. Hij
hielp haar de stoep af, waarbij hij haar
arm voorzichtig met zijn hand onder
steunde. Hij leek helemaal niet op een
wolf van de wet, meer op een herders
hond, de vriend van d° herder.
Er waren nog andere, minder mooie
mogelijkheden. De jongen zou niet goed
'rij het hoofd kunnen zijn; of hij zou de
tijd, die hem werd gelaten, misbruiken
om te vluchten. Die risico's moest hij
voor zijn rekening nemen te.rwille van
het grotere goed; hij moest het wagen,
in de hoop dat de dader berouw zou
krijgen, dat het verdwaalde schaap in
het gras zou gaan liggen, jammerlijk
blatend om te worden gevonden.
Hij ging de stoep af, achter de moei
lijk lopende vrouw en de rechercheur,
biddend, dat de dunne draad van zijn
vertrouwen niet zou breken.
XX
Toen Mandel terugkwam op het hoofd-
de jongen en de angst in zijn ogen toen bure brachten ze Craig b« hem. Hij
hij uit het souterrain kwam. Het ver- - - -- 6 U1J J
smaden
bloot aan
aÏ T L ab zap er slaP en slordig uit en hij glim-
van de genade stelde de ziel iacbte n;et meer jk dacht, dat de on-
onvoorziene. gevaren.
„Wij zouden de juffrouw wel thuis kend.
dervraging was afgelopen", zei hij mok-
kunnen brengen," zei Mandel, die in de
deuropening van de rouwkamer stond.
„Het is al laat. Ik heb de wagen hier
staan."
„Er is iets aan het licht gekomen. Wat
zie je er vreemd uit!"
(Wordt vervolgd).
Enkele maanden vóór de souvereini-
teiteoverdracht is te Malang een arres
tant, Effendi Hanafi, lid van een ram-
pokbende. gedurende een verhoor,
waarbij dwangmiddelen werden ge
bruikt, overleden. Voor de rechtszaak
tegen de betrokken politiefunctionaris
sen de Nederlandse inspecteur E. de
N. en acht Indonesiërs bestaat in
geheel Indonedië grote belangstelling,
Van de zes zittingen, die tot heden ge
houden werden, is er nog geen enkele
in rustige sfeer verlopen. De president
van de Pengadilan-Negeri, te Malang,
moet rechtspreken te midden van een
wraakroepende menigte, die voortdu
rend tracht om tijdens, voor en na de
rechtszittingen de beklaagden te moles
teren. Men verwacht, dat tijdens de
zevende zitting, Zaterdag 11 Augustus,
requisitoir en pleidooi zullen worden
gehouden.
Op last van de president is reeds bij
een van de vorige zittingen het publiek
uit de zaal verwijderd, Enige malen
was het er in geslaagd de beklaagden
vuistslagen toe te dienen. De zittingen,
die. wegens de enorme toeloop, eerst
werden gehouden in de TNI-cantine,
maar thans weer in het zaaltje van
het Landgerecht, zijn in feite slechts
toegankelijk voor persvertegenwoordi
gers. Nochtans slagen opgeschoten jon
gens er telkens in, tot de zaal door te
dringen. Eenmaal heeft de politie, toen
de menigte bij het wegvoeren van de
beklaagden al te heftig opdrong, schoten
met een stengun gelost, waardoor twee
personen gewond raakten,
De nu bijna twee jaar slepende zaak
is als volgt samen te vatten: Effenen
Hanafi, lid van een rampokbende. die
bij de oud-regent van Surabaja voor
r. 200.000 aan juwelen gestolen had, is
gedurende een verhoor overleden. Hi)
werd tijdens dit verhoor .met een kis-
tenlat geslagen en door middel van een
oud telefoontoestel onder zwakstroom
gezet. Het verhoor duurde ruim ander
half uur. Alle beklaagden hebben toe
gegeven dwangmiddelen te hebben g
bruikt.
Advertentie
moet nodig Rennies nemen. Digestif
Rennie pastilles blussen brandend
maagzuur binnen enkele minuten. Van
daar, dat gij, met eer. paar Rennies op
zak, eigenlijk overal altijd alles eten
kunt. Waar U lust in hebt en de om
standigheden bieden. Rennies kunt rJ
zonder bezwaar, onopgemerkt, overal
innemen, want water of iets anders
komt er niet aan te pas. Simpelweg Uw
Rennies laten smelten op de tong dat
is alles. En Rennies zijn nog lekker
ook....
