TWINTIG HAARLEMMERS NAAR
1000-JARIG THORN
Avontuur der verbroedering
tussen Noord en Zuid
lEric de N/oor man; 1>E P13US PEP WRAKE
TROPHY
DE PLAATS VAN DE LEEK IN DE KERK
Arrestaties
in Oost-Java
TOT DE RAND VAN DE AFGROND
Vier duizend
onderduikers
TEHERAN:
DUURT
GESPREK
VOORT
Benoemingen in het
bisdom Haarlem
Diocesane studiedagen van de K AB.
te Voorhout
AKKERTJES
Scherpe controle
op de pers
Jeugdfestival in
Berlijn gesloten
Drie beswaren tegen de voorstellen
van Stokes
DOOR LEO BRADY
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1951
PAGINA 3
^4.
Opgetogen burgerij
Prof. Friethoff O.P.
vraagt ontslag
Lector Barendse O.P.
zijn opvolger
VUURWERK OP
KAMPEERTERREIN
CORK TIP f. 0.85
Explosie in Singapore
eist vijftien doden
Leerzame inleidingen
Wèg die pijn
Vermoeidheidverveling
en defecte luidsprekers
Guerilla-strijders naar
Zuid-Celebes
VRAAG NAAR
Mossadeq beseKuldigd
Ver van zijn haardstad Haarlem, op drie kilometer afstand van het Limburgse
stadje Thorn, stapte in de late namiddag van verleden Zaterdag Godfried Bomans
uit de voorste auto van een stoet van zes, om een laatste appèl te houden, voordat
hij en de zijnen, afgevaardigden van de Haarlemse kunstenaarssociëteit „Teister-
bant", hun joyeuze entree zouden maken in het duizendjarige witte stadje, ten
einde aldaar de reeds lang toegezegde contributie te gaan leveren aan de toen
juist tot een hoogtepunt geklommen feestelijkheden. President Bomans en portier
Spoor namen plaats in een open wagen, de overige auto's volgden en cortege daar
achter. Het was groots en indrukwekkend, want Spoor was gestoken in het uni
form van zijn dienstbaarheid, door witte handschoenen en de obligaat op te
houden pet tot enkel waardigheid verheven.
Aldus het voorspel van de verwerkelijking van het langs zo merkwaardige
wegen gegroeide plan, waarover wij reeds eerder uitvoerig berichtten: de socië
teit, genaamd naar het rijk, waarvan Bilderdijk zich koning droomde, ging haar
verbondenheid betuigen met het stadje, eens door de Graaf van Teisterbant
gesticht.
nen; zij zouden wellicht Dinsdagmor
gen arriveren
De Maastrichter Stef Kleyn bood ver
volgens een door Frans Vos vervaardigd
schilderij aan de Haarlemse gasten aan
waarna Harrie Prenen met passende
verve zijn in Bilderdijkiaanse trant ge
schreven gedicht voordroeg, culmine
rend in de strophe:
En het is geworden wat men er zich
van had voorgesteld, een verbroedering
tussen Zuid en Noord op geen andere
wezenlijke titel dan de spontaan gevoel
de behoefte daaraan. Zo werd het ook
begrepen door de burgemeester en de
pastoor van Thorn, door de feestcom
missie en de opgetogen burgerij. Het
begon met een ontvangst ten stadhuize.
waar enige subtiele zinspelingen op de
verbeide erewijn, zoals deze vervloch
ten lagen in een eerste rede van God
fried Bomaris, voldoende bleken om de
champagne uit haar schuilhoeken van
daan te halen; het vond zijn glorieus
vervolg op de feestwei, waar de spitse
eloquentie van Noord en Zuid hoogtij
vierde, Harrie Prenen zijn voor deze ge
legenheid geschreven vers voordroeg en
de beide, onderling moeitevol harmo
niërende, harmonieën van Thorn bewe
zen, hoe rijk een repertoire kan zijn.
wanneer men zich tot marsen weet te
beperken.
De stoet, die zich door het rijk ver
lichte Thorn langs de prachtige Stifts-
kerk en het enige monument, dat, naar
een zegsman beweerde, voor een belas
tingambtenaar ooit in Nederland was
opgericht, in de richting der feestwe;
bewoog, was van een wonderlijke sa
menstelling. Voorop gingen twee bomen
van kerels, door hun leren voorschoten
kenbaar als behorend tot het gilde der
brouwersgezellen en dragend aan een
abondant versierd juk een tachtig kilo
gram zwaar fust bier. Vlak achter deze
beloftevolle voortrekkers en zich rege
lend naar hun langzame tred kwamen
Godfried Bomans, Harrie Prenen, de
Verdere Haarlemse gasten en de verte
genwoordigers der burgerij. Inmiddels
had zich welhaast de voltallige Thornse
bevolking op de feestwei verzameld, met
spanning wachtend op de wonderlijke
dmgen, die te gebeuren stonden. Nadat
gasten en gastheren zich op een over
dekt podium hadden opgesteld, te linker
en te rechter geflankeerd door de beide
inheemse muziekcorpsen, sprak aller
eerst de burgemeester een hartelijk be
groetingswoord, waarin ondanks enige
malicieuze toespelingen op de „kaas
koppen" van het Noorden een hang
naar verbroedering duidelijk te onder
kennen viel.
Godfried Bomans hield daarna zijn
excellente rede, waarover generaties
van Thorners nog zullen spreken.
Openhartig, en precies legde hij uit,
waarom er slechts twintig afgevaar-
dtfiden der sociëteit waren gekomen,
Ofschoon zo nauwe banden Thorn met
Teisterbant verbonden. Alle drie
honderd en zoveel leden hadden wil
len komen, maar waar het een kun
stenaarskring betrof en dus slechts
zes leden in het bezit ener auto
waren, moesten de meesten wenend
achterblijven. Zeven roekeloos begees
terden waren de tocht te voet begon-
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft eervol ontslag verleend aan de
zeereerw. heer J. G. Onel, die pastoor
Was te Roelofarendsveen. Benoemd tot
kastoor te Roelofarendsveen de weleerw.
heer D. Schoenmaker; tot pastoor te
Dordrecht (H. Bonif.), J. P. van Houten;
tot pastoor <te Wormerveer, H. H. West-
dijk; tot pastoor te Haastrecht, Th. van
^ugt, die godsdienstleraar was aan het
U.K. Lyc. v. Meisjes te Den Haag.
Heeft benoemd tot leraren aan het
klein-sem. „Hageveld" te Heemstede, de
Weleerw. heren Chr. J. Wüst, die kape
laan was te IJmuiöen en A. G. W. Nijs,
die kapelaan was te Warmond. Tot ka
pelaan te IJmuiden (H. Greg. v. Utrecht)
J. C. M. Hamers (neom.)te Warmond,
J. J. M. Stieger (neom.); Amsterdam
(O. L. Vr. v. Alt. Bijst.); P. J. J. Hof
stede; te Rotterdam (H. Teres.) L. L.
Pas; te Volendam, P. A. M. Al; te Hoog-
karspel, G. M. J. A. Schlatmann (neom.t;
te Haarlem (H. Joan, de Doper), H. N.
M. van der Plas; te Rotterdam (H.H.
Mart. v. Gorcum), J. A. Dekker; te
Lisse (H.H. Engelbew.) A. J. Hubers;
te Kudelstaart, S. A. Bruin (neom.); te
Amsterdam (H. Bonif.), J. M. Wijsbroek;
te Rotterdam (H.H. Mart. v. Gorcum),
A. Blonk; te Overschie, A. J. Hogema;
te Wervershoof, G. H. Lagerberg; te
Den Haag (H. Liduina), N. Buurman;
■e Alkmaar (H. Laur.), J. A. H. Buffing;
je Heemskerk, W. Th. Rriebel; te Ouder
kerk aan de Amstel, J. G. J. Straathof
fheom.); te Den Haag (H. Familie). N.
V Duyn; te Beverwijk (H. Agatha), S.
s van Gastelen; te Katwijk a.d. Rijn,
yf- M. I. van den Ende (neom.); te Am-
verdam (H. Nic. binnen), N. P Velze-
£°er; te Den Haag (H-H.Engelbéw.) A.
j' H. Drost; te 's Heerenhoek, F. J. de
(°nS; te Middelharnis A. Ph. Harding
re°m.); te Den Haag (H. Jeroen),
V', C. Raadschelders; te Leid-
bendam, M. W. Meiman; te Diemen
jietnerbrug), C. J. Kuik (neom.); te
te Daag (H. Sacram.), A. L. Umans;
te Hippol.), B. J. van Bommel;
tp Alphen a. d. Rijn, L. M. G. Biemans;
v Heemster, A. B. M. Douwes; te De
- Wakel, J. F. Steenman (neom.); te
-6n Haag "(O. L. Vr7w G~. Raad")","'f
"es
t
te Scheveningen (H. Ant. Abt)
C. J. P.
E.
Bak-
Zondag
Ln^ scling; te Amstelveen, A
(hn te Leimuiden,
A. vT'H' te Schevenii.0.
duitta? der Voorn; te Rotterdam (H. Li-
Woua J- A- Huiberts; te Zoeter-
^hizen ^oan- Onth.), C. Nieuwen-
ieeom te. Hoofddorp, E. J. van Poecke
T,eyii2"); te Westerblokker, B- C. van
^oel rflen <neom-H te Alkemade, J. J.
kers (keom.); te Ursem, G. P. M. Geu-
Z.
heer 'nh Hxc. heeft aan de weleerw.
ëegevenvan *?er Hinden, opdracht
?oort ZJJh studies in de Klassieken
Hijrnegen °P de Universiteit te
In Aartsbisdom
6 Jnh rt!i)isschop van Utrecht, Z.
koerpri t' ,Kardinaal de Jong, heeft be
daren,, ore-kanunnik van het hoog-
6erw f thetropolitaan kapittel de hoog-
toor van Ct A' Van Laak' ®mir-pas-
„Daarom, toen wij van ver
Uw f eestfanfare hoorden,
Rees Teisterbant omhoog en
ging er spoorslags heen.
En thans op deze plek zijn
't Zuiden en 't Noorden,
Zolang vaneengescheurd,
weer broederlijk bijeen!"
Nauwelijks was de storm van applaus
verklonken of Godfried Bomans benutte
de stilte tot het stellen van een reeks
indrukwekkende daden; het aanbieden
van geschenken, symbolische en echte.
De echte bestonden in buitengewone
lidmaatschappen der sociëteit Teister
bant en in twee kransen, onderscheiden
lijk voor de vaandels der beide muziek
corpsen. Eén zware opgave werd gesteld
aan zijn diplomatie, toen moest worden
uitgemaakt, welk vaandel het eerst
moest worden begiftigd, want tussen de
beide corpsen (een „wereldlijk": de
Koninklijke harmonie, en een „kerke
lijk": de harmonie St. Michaël) heerst
een discrepantie, zó vruchtbaar, dat de
partijtegenstellingen in de Thornse ge
meenteraad er op bleek te kunnen wor
den gebouwd. De te rechter tijd ontdek
te omstandigheid, dat des heren Bo
mans' schoonvader erelid der „Konink
lijke" was geweest, bracht gelukkig
uitkomst.
Voorzitter Palmen van het feestcomité
besloot de plechtigheid, door de Thornse
burgerij met zóveei waarderingsvolle
spanning bijgewoond, dat zij voor de
rest van de avond haar vermaak zochi
in feestelijk sedans op de zomerse wei
Het Nederlandse Episcopaat heeft aan
prof. magister dr. C. Friethoff O.P.,
hoogleraar in de Thomistische wijsbe
geerte aan de Gem. Universiteit te Am
sterdam, op diens verzoek eervol ontslag
verleend In zijn plaats is benoemd Pa
ter lector B. Barendse O.P., die profes
sor was in de philosophie aan het kloos
ter der paters Dominicanen te Zwolle.
Pater Barendse, in 1906 te Amsterdam
geboren, is in 1924 bij de Dominicanen
ingetreden en heeft zijn wijsgerige stu
dies gemaakt in het studiehuis der orde
te Zwolle, zijn theologische in het
Studium Generale der Franse Domini
canen „Le Saulchoir" in België waar hij
in 1932 tot lector is bevorderd. Daarna
is hij benoemd tot professor te Zwolle
om metaphysica en criteriologie te doce
ren. Sinds 1950 gaf hij aan de philosophi-
sche faculteit van de Saulchoir colleges.
Hij is bekend door zijn wijsgerig werk
in het Tijdschrift voor Philosophie, in
de „Bulletin Thomiste", en door zijn
cursussen in de studiekringen van prof.
Granpré Molière. Hij is bestuurslid van
de Ver. voor Thomistische Wijsbegeerte.
Het jaarlijkse vuurwerk, aangeboden
door de kampeervereniging Bakkum,
had ook nu weer een geweldige be
langstelling.
Moest het vorige week wegens het
ongunstige weer uitgesteld worden,
Zaterdagavond was dit gelukkig niet
het geval en om acht uur trokken de
bewoners van het kampeerterrein, voor
afgegaan door het fanfarecorps D.I.U.
naar het strand.
Voor de aanvang van het vuurwerk
werden door kampeerders enige volks
dansen uitgevoerd.
Voor de aanvang van het vuurwerk
sprak de heer Jansma, voorzitter van
de K.V.B. de aanwezigen toe en sprak
een woord van welkom tot burgemees
ter Smeets. Ook dankte hij de aanwe
zigen voor de financiële steun, waar
door dit vuurwerk mogelijk was.
De aankondiging „groot vuurwerk
is werkelijk niet overdreven geweest.
Twaalf prachtige stukken met water
val, raket, gouden regens, bengaals
vuur, dit alles volgde elkaar snel op.
Werkelijk een grandioos vuurwerk en
het hartelijk, langdurig applaus was
dan ook welgemeend.
44. Aumin gunt de krijgerdie achter hem opduikt, geen gelegenheid om ook maar
een kreet te slaken. Of de man door Hovin is gezonden om hem te doden dan wel
slechts uit nieuwsgierigheid het heimelijke gedrag van de jonge edelman bespiedt, is
op dit ogenblik van geen belang meer. Elk oponthoud betekent een wisse dood! Met
een flitsende zwaai trekt Awain z'n zwaard en een forse slag met het plat van het
wapen tegen de slaap toegebracht doetje wapenknecht zonder geluid ineen zinken.
Nog voor hij geheel stil ligt heeft Awam zijn paard reeds langs hem heen geleid en
steekt met kloppend hart het slotplein over.
Voor de Westelijke poort staan enkele wachters, die opschrikken als zij hem zien
naderen en verbaasd hun speren heffen.
„Ik rijd uit in opdracht van heer Hovin," zegt Awain rustig. „Om de sterkte van
het naderende leger des konings te bespieden. Gij kunt mij over een uur terug ver
wachten
Advertentie
Hij kan niet verder gaan. Een woedend geschreeuw uit de richting van de stal
maakt hem duidelijk dat de neergeslagen wapenknecht daar ontdekt is. Er is geen
ogenblik meer te verliezen. Awain laat zijn paard stijgeren, en eer de ontzet terzijde
springende wachters zich hersteld hebben draaft hij in volle ren de valbrug over.
Tientallen pijlen snorren om hem heen. Krijgers slingeren zich op paarden om hem
te achtervolgen. Maar Awain drukt dieper zijn paard de sporen in de flanken en
denkt er nog slechts aan hoe hij op tijd moet komen om het koninklijk leger te
waarschuwen voor Hovin's verraderlijke hinderlaag.
En op hetzelfde moment gaat de reus een dichte drom mannen voor door de ge
heime gang die de burcht verbindt met het woud. Houdt u gereed," sist hij, als
schemerig licht het einde van de gang aankondigt. Binnen enkele ogenblikken vallen
wij aan
VIRGINIA
VIRGINIA DE LUXE
PLAIN CORK TIP I. 1.
Minstens 15 personen werden gedood
en 20 gewond na twee explosies welke
vanochtend vroeg de 11.000 ton metende
tanker Dromus op de rede van Singa
pore in brand hebben gezet. Bij het aan
breken van de dag was men de brand
meester. Verscheidene leden van de be
manning van dit schip, dat eigendom is
van de Anglo-Saxon Petroleum Com
pany, sprongen van het brandende vaar
tuig en zwommen naar de kant. De
oorzaak van de explosies is niet bekend.
Een deel van de lading van 7.000 ton
benzine en 3.000 ton diesel olie geraakte
in brand voordat de tanker buiten de
haven kon worden gesleept. Men slaag
de er echter in de brand meester te
worden. De politie stelt een onderzoek
in naar de oorzaak van de explosies,
maar er is geen enkele aanwijzing dat
sabotage vermoed wordt.
(Van onze corespondent)
„Wij in de kerk" luidde het algeme
ne thema van de studiedagen, waarvoor
de kernen der Katholieke Arbeiders
Beweging uit het bisdom Haarlem
ruim, tweehonderd deelnemers in
Voorhout bijeen zijn geweest.
Dr. A. Olierook, directeur van het
Ontwikkelingscentrum der K.A.B., wees
Zaterdagmorgen in zijn proloog op de
noodzakelijkheid der standen. Zich tegen
de maatschappelijke ongelijkheid ver
zetten is onmogelijk. „Het komt er op
aan, dat de verschillende standen el
kaar begrijpen en waarderen."
Prof. Anton van Duinkerken sprak
over „De kerk heeft naast een godde
lijk ook een menselijk karakter."
De Kerk van Christus is de kerk van
de God-mens, niet van God alleen.
Christus stichtte de zichtbare kerk, om
als God-mens onder de mensen te zijn. Het
apart-zetten van het Goddelijke doet
veel kwaad. Juist door de God-mens
Jezus Christus komen wij tot de Vader.
Zij, die de Kerk enkel totalitaire
bevoegdheden toekennen, vergeten
dat zij geboren is uit menselijke liefde
en Goddelijke liefde. Het zichtbaar
zijn van de Kerk is onderhevig aan de
veranderingen in de loop der ge
schiedenis.
Dat de Kerk eeuwig is, wil niet zeg
gen, dat haar leden tegen dwaling wor
den behoed. Geen mens heeft altijd ge
lijk, omdat hij katholiek is. Zelfs de
Zoon heeft niet gezegd: wees volmaakt
zoals Ik volmaakt ben, maar: zoals de
Vader volmaakt is. Dat is een kenmerk
van Christus menselijkheid, die naast de
Goddelijkheid in de kerk voortleeft."
Dr. F. Holthuyzen hield Zaterdagavond
een vrij zakelijk, maar niet minder
boeiend betoog over het onderwerp
„Niets zonder de Bisschop".
De zucht naar nieuwe dingen, die Paus
Leo XIII in „Rerum Novarum" noemde,
bestaat nog. Daardoor ontstaat er dik
wijls critiek op het beleid van de be
stuurders, met name de bisschoppen.
Men moet evenwel beseffen dat het be
stuur over de bisschoppen ook een men
selijk karakter heeft. De mogelijkheid
bestaat altijd, dat de bisschop een beslis
sing neemt, die de leiders van het sociale
leven niet prettig vinden. Gehoorzamen
aan een feilbare bisschop valt niet altijd
mee. Laten we dat toch doen en dan met
een acte van geloof erbij.
De bisschop moet als bestuurder voor
zichtig zijn en Sint Thomas noemt het
zelfs de bestuurdersdeugd bij uitstek.
Deze voorzientigheid houdt echter een
zeker afremmen in. Komt het gezag nu
achteraan? Neen: Wat de vernieuwers
willen is sensationeel optreden door gro
te veranderingen aan te brengen en dat
doet de bisschop niet. Wat hij wel doet,
wordt te veel óver het hoofd gezien en
dan krijgen we de indruk dat het gezag
achteraan, komt.
De volgende spreker was mr. L. Baas,
die sprak over de plaats en de taak van
de ieek in de kerk. „Het lidmaat zijn
van het Mystiek Liihaam van Christus,"
aldus mr. Baas, „brengt een belangrijke
apostolaatstaak mee voor priester en
leek. Hierbij heeft de leek een zielzorg
verantwoordelijkheid voor het buiten
kerkelijke leven. Door de heersende ont
kerstening drukt deze taak zeer zwaar.
Om deze te kunnen verrichten, moeten
we een diepgaand geestelijk leven leiden.
Rector J. Th. Kraakman sprak Zon
dagmiddag over „Wrijfvlakken in de
huidige kerkelijke praktijk".
Spreker zette uiteen, dat de Kerk
leeft en werkt in de wereld en dat ze
dus aan het aardse gebonden is- Vroe
ger was men in geweten verplicht, een
tiende gedeelte van zijn bezit aan de
kerk te geven. Deze methode is in ver
val geraakt en in Juli 1907 afgeschaft.
Zoals echter de staat bestaansmogelijk
heid verschaft aan de bestuurders, zo
moet de Kerk dat ook ten opzichte van
haar bedienaars. Dat is geen kwestie
van naastenliefde, maar van recht. Nu
kennen wij de zogenaamde stoolrech
ten en andere taxen o.a. bij rouwen en
trouwen. Dit zijn bijdragen, die wij ge
ven op grond van een goedgekeurde
gewoonte. Er is geen sprake van be
taling, want het geestelijke wordt niet
met het stoffelijke verkocht, We moe
ten dat niet als een last, maar als een
zedelijke plicht zien. Er zijn parochies
waar het plaatsengeld dé bron van in
komsten is- Er bestaan immers prak
tisch geen grote fondsen, de kerk is
aangewezen op de vrijwillige bijdrage.
Het is goed, dat men weet in hoeverre
de staat de priesters steunt. Zo zijn er
van de 350 priesters in ons bisdom 203
die een salaris krijgen dat varieert van
400 tot 500 gulden per jaar. Van de 592
kapelaans ontvangen er 140 de somma
van honderd tot honderdvijftig gulden
per jaar.
Volgens een rekensom van de inlei
der geeft de staat per jaar f 111.000 voor
de kerk uit, wat neerkomt op ongeveer
twee gulden per week per priester
Sinds tientallen jaren krijgen de geeste
lijken van nieuwe parochies geen cent.
Weet men, dat een toog tweehonderd
gulden kost en dat de pastoors in ons
bisdom gemiddeld 1400 tot 1600 gulden
per jaar huishoudgeld uit de kerkenkas
krijgen?
Zo leeft de kerk op basis van vrijwil
lige offervaardigheid, die ons katholie
ke geloofsleven zozeer kenmerkt. Critiek
van leken op dubieuze of foutieve prak
tijken is geoorloofd. mits zij aan het
juiste adres ter kennis wordt gebracht,
op kennis van zaken is gebaseerd en
door goede motieven en intenties inge
geven wordt, zo zei rector Kraakman.
Als laatste inleider sprak de heer Her
man Divendal over samenwerking van
priester en leek in de moderne geeste
lijke noden. Hij wees op het belang van
een geest van meeleven en meewerken
aan het volbrengen van de zending: het
vestigen van het Rijk Gods. Dit vraagt
samenwerking. De priester kan het zon
der de leek niet stellen.
Advertentie
- die Uw nachtrust, Uw humeur
en Uw lust tot werken ver
stoort. Neem bij hoofdpijn,
kiespijn, zenuwpijn een paar
...die helpen direct! J
-
In een officiële verklaring, die Za
terdag in Surabaja is gepubliceerd,
wordt bekend gemaakt, dat op last van
de Indonesische regering een aantal
personen in Oost-Java is gearresteerd.
Gezegd wordt, dat de arrestaties niet
gericht zijn tegen een bepaalde groep of
ideologie. De bevolking wordt aange
spoord rustig te blijven en op normale
wijze haar dagelijkse werkzaamheden
te verrichten.
Naar Aneta verneemt bevinden zich
onder de zes en twintig arrestanten
verscheidene journalisten, onder wie
Go Tjing Hok, hoofdredacteur van de
„Javapost", welk blad in de afgelopen
weken opzienbarende onthullingen
heeft gedaan over het bestaan van een
ondergrondse beweging in Indonesië,
die gericht zou zijn op de omver
werping van de regering. Voorts zijn
gearresteerd de hoofdredacteur van de
„Trompet", Masjaraket, en van „Thay
Khong", Siang Po, alsmede een drietal
redacteuren van dit blad en een redac
teur van het weekblad „Demokrasie".
Verder zijn aangehouden de plaatse
lijke voorzitter van de Partai Kommu-
nïs Indonesië, Hutapa, twee bestuurs
leden van de afdeling Surabaja en een
Nederlands gedemobiliseerd KNIL-
man. Van de Sobsi werden in Surabaja
gearresteerd Surono, die tevens voor
zitter is van de SBKA (vakbond spoor
wegpersoneel) en het bestuurslid Suto-
mo. Onder de gearresteerden bevinden
zich tenslotte de voorzitster van de
vrouwenorganisatie „Gerwisx", mevr.
Parjani Ilham, de voorzitter van de
Indonesisch-Chinese vriendschapsbewe-
g'ing en een leerlinge van de Chinese
school.
Ook Amerikanen in arrest?
Het blad van de Masjumi ,Abadi"
weet te melden, dat bij de razzia's in
Djakarta ook twee Amerikanen zouden
zijn gearresteerd. Noch bij de procureur-
generaal noch van Amerikaanse zijde
kon men aan Aneta hieromtrent inlich
tingen verstrekken.
De jongste arrestaties hebben zich
niet beperkt tot Surabaja, doch strekten
zich uit over de residenties Malang, Bod-
jonegoro, Madiun en Kediri. Het aantal
arrestanten beloopt daar 175.
De procureur-generaal, Suprapto.
heeft aan het dagblad „Keng Po" me
degedeeld, dat de regering in de huidi
ge toestand niet zal schromen strenge
maatregelen te treffen tegen alle publi-
caties in de pers, die het karakter dra
gen van „ongezonde" critiek en die het
land kunnen benadelen.
„Keng Po" vernam voorts in rege
ringskringen, dat men verscherping van
de perscontfóle van belang acht voor
het waarborgen van de veiligheid van
land en volk. Vooral de buitenlandse
pers dient thans te beseffen, dat zij
slechts gast is in Indonesië. Zij dient
zich daarom als gast te gedragen, aldus
deze kringen. (Volgens nieuwe richt
lijnen behoren o.m. vele Chinese bla
den tot de buitenlandse pers).
Uit berichten, die te Djakarta uit
de grote plaatsen in de Archipel zijn
ontvangen, blijkt, dat de viering van
de 17e Augustus overal zonder inci
denten is verlopen. Het enige inci
dent waarvan melding wordt ge
maakt. is de ontploffing van een
handgranaat in Bandung op Donder
dagavond, die echter geen slacht
offers heeft gemaakt of schade ver
oorzaakt heeft. De politie is er in ge
slaagd de twee daders te arresteren.
70
(Uit het Engels vertaald door André Noorbeek
en wit gegeven door Het Spectrum, Utrecht.)
En toen zag hij Craig; dat moest de
andere gevangene zijn geweest. Hij zag
er ook als een gevangene uit, heel an
ders dan eerst: zijn kleren waren ge
kreukeld en vol vlekken, hij was ze
nuwachtig en trok hevig aan een slap,
platgedrukt eindje sigaret. Hij zat in
een stoel tegenover Martin; hij glim
lachte niet meer en was helemaal niet
meer zo zelfbewust.
„Mijnheer Craig", fluisterde Martin;
de norse ogen flikkerden hem vijandig
aan. Martin schrok er van zoals Craig
was.veranderd. Dat was wéér een sym
bool van zijn eigen toekomstmogelijk
heden, dat voor zijn ogen in stukken lag.
Hij vroeg zich af. of dan niemand de
last van een schuld kon dragen en
prettig voortleven in de catacomben
van de opstandigheid, vrij van de voor
schriften voor brave Hendrikken. Zijn
vader in geen geval en het meisje ook
niet; en blijkbaar zelfs Craig niet, van
wie hij in dat opzicht nog het meest had
verwacht. En wat had Craig te maken
met de roofoverval of met het gebeur
de in de pastorie?
Mandel deed omzichtig de deur dicht
en voelde eerst nog of die wel goed
gesloten was, voor hij zich omwendde
naar de aanwezigen in de kamer.
Martin begreep niets van de situatie;
het leek alles een ingewikkeld weefsel
van intriges, die alleen ten doel hadden
zijn wil te breken, een samenzwering
van de burgerlijke middelmatigheid.
Waren alle verontrustende elementen
van die avond vol verschrikkingen hier
bijeengebracht, alleen om hem angst
aan te jagen? Of was er een ander, in
tiemer verband tussen al die dingen;
werden ze allemaal aan elkaar geregen
door een wonderlijk toeval: de priester,
het meisje, Craig en Evers en ook
Mandel, die zijn blikken nu onheil
spellend over hen allen liet gaan. Er
gens zat de bedreiging; ze waren in ze
kere zin allemaal knechten van de oude
priester: ze handelden volgens een plan,
dat deze zou hebben goedgekeurd. Maar
staan, was die een vriend of een vijand?
Alleen de positie van Mandel was dui
delijk: hij was een vijand; zijn bedaar
de gezicht wees de weg naar de af
grond. Als hij er maar op kon vertrou
wen, dacht Martin, dat de kamer hem
niet zou verraden. Hij had voor het
faald, en de hele weg aflopen naar de
bittere vrede van het kwaad.
Maar de droom schakelde weer over
naar zijn tegendeel; door het gewicht
van de schuld, doordat zijn handen zo
groot leken, door de angst, die hij in de
hal van de bioscoop had uitgestaan, door
ogenblik zijn verlangen vergeten om te de rondtollende biechtstoelen en het
worden beschuldigd, alleen toegevend hoofd van de oude priester. Als hij al
aan de instinctieve drang om niet te
worden gepakt. Door die zorg werd hij
onvoorzichtig, zodat
hem kon paaien.
Van de plaats waar hij stond, links
van de haard, kon hij het duidelijk
zien; het stond als een edel werkstuk
op het schrijfbureau, precies op de
plaats waar het had gestaan, toen hij
het de laatste keer had gezien toen
hij het er zelf had neergezetHet
lette niet op hem; het deed niets, het
het kruisbeeld blijven. Welke
ware vrijheid?
te slim was geweest, zou zijn vrede, zijn
verkwikking misschien voor altijd uit-
oplossing beloofde de
U wilt zeker wel weten, wat dit alles
te betekenen heeft?" vroeg Mandel hun
verlegen. Het leek wel een zakenconfe-
rentie met vertegenwoordigers uit afge
legen delen van het land. De rechercheur
stond aan de andere kant van het
schrijfbureau van pastoor Kirkman,
dicht bij de deur en ver van hen alien
af. Achter zijn lange gestalte hing een
was onbeweeglijk en alleen maar een verkleurde plaat van een Madonna met
stuk brons. Jij zou mij als de dader Kind naar Rafaël.
kunnen aanwijzen, zei hij tegen het cru
cifix; jij zou alles in orde kunnen ma
ken. Maar tegelijkertijd was hij bang
U begrijpt, dat het over de moord
gaat." Craig bewoog zich zenuwachtig
in zijn stoel. Het meisje verschoof nauw
dat het zou gebeuren. Er gebeurde merkbaar, de beugel van haar handtasje
evenwel niets. Het corpus getuigde niet, tikte ergens tegenaan. De moord, dacht
het was alleen maar een magere, smar- Martin; misschien hebben ze dan toch
telijke pop op een effen kruis, keurig Mandel mompelde nog meer.
in metaal uitgevoerd, de armen uitge
strekt, het hoofd gebogen, het bolle
schedeldak met zorg gevat in de ge-
styleerde doornenkroon.
Mandel mompelde iets tegen Evers bij
de deur; Craig stak een nieuwe sigaret
op. Martin's onderkaak spande zich in
eer. soort inwendige glimlach, terwijl hij
naar het kruisbeeld staarde. Hij was
Martin keek naar het meisje erj span
de zijn lippen tot een vage glimlach; ze
waren de vorige avond kameraden ge
weest. Wat had zij sindsdien gezegd of
gedaan? Wat zou ze nu doen? Maar zij
scheen hem niet te zien en zijn blikken
gingen verder naar Craig, die ongeluk
kig, in elkaar gezakt, onder een donker
WKÊ schilderij van de Kruisiging zat, waarop
toch wel heel slim te werk gegaan, beter het bleke Lichaam sterk verlicht hing
dan hij gedacht had. Omdat het crucifix in het midden van de rechthoekige lijst,
nog op dezefde plaats stond, was hij er i i.*—j
zeker van, dat de mogelijkheid, dat het
als wapen zou zijn gebruikt, niet bij hen
was opgekomen: die medeplichtige van
hem werd in geen geval verdacht. Hij
tuurde er behoedzaam naar en trachtte
er iets aan te ontdekken, dat er niet
hoorde, een vlekje of iets dergelijks.
Maar hij zag niets. Misschien had hij
helemaal geen reden om zich ongerust
te maken. Misschien konjiij zich met de
tegen een achtergrond van honende ge
zichten. de man, die er van ver
dacht wordt," Mandel wachtte even. Hij
zal mijn naam noemen, dacht Martin.
Maar dat. deed hij niet. „John Travis
Craig." Martin kon zijn oren niet gelo
ven. Craig en pastoor Kirkman. Craig
verdacht van het misdrijf, dat hij zelf
had gepleegd, zijn eigen, persoonlijke
misdaad. Hij keek naar de man, die de
vriend was, Craig zat daar nog, versla-
Zondagavond hebben 500.000 jonge
Duitse communisten op het Marx-Engels-
piein in Oost-Berlijn trouw gezworen
aan Stalin, aan de beweging voor we
reldvrede en aan het vaste voornemen
„de misdadige plannen van de weste
lijke oorlogsstokers te doen mislukken".
Driemaal schreeuwden de fanatieke
jongelui: „Wö zweren het".
Aan de eedsaflegging gingen twee
uren van redevoeringen vooraf, uitge
sproken door een Duitse, een Franse
een Russische, een Chinese, een Kore
aanse en een Amerikaanse communist,
gericht tegen het Westen. President
Grotewohl spande de kroon met de ver
klaring, dat de communisten de herbe
wapening van het Westen zouden sa
boteren en stakingen zouden verwekken.
Onder leiding van hun voormannen
werden de jongelieden in vrachtwagens
naar de samenkomst gébracht. Het
Marx-Engels-plein en de naburige stra
ten waren stampvol. Het luidsprekers
systeem faalde en de redevoeringen kon
den slechts bij de ere-tribune goed wor
den gevolgd. Over het geheel hing een
atmosfeer van vermoeidheid en verve
ling. Het vuurwerk, dat de avond be
sloot, viel daarentegen zeer in de smaak.
Gedurende de demonstratie dwarrel
den honderden pamfletten op de „Marx-
Engels-platz" neer. Deze waren afkom
stig van ballons, die in West-Berlijn wa
ren opgelaten.
Zoals Zaterdag in een deel van onze
oplage nog kon worden gemeld, zijn
vierduizend voormalige guerilla-strijders,
die in Makassar zouden worden geïn
stalleerd als leden van de Apri, naar
„schuilplaatsen in Zuid-Celebes" ver
trokken, met medeneming van twee
miliioen Rupiahs. 4500 militaire unifor
men en een aantal trucks.
De gue.rilla-kwestie in Zuid-Celebes,
die reeds sinds het vorig jaar slepende
is, zou Vrijdag j.l. voorgoed uit de we
reld zijn door opneming van vier
guerilla-bataljons in de Apti. De minister
van Binnenlandse Zaken van de Repu
bliek Indonesia, mr. Iskak Tjokrohadi-
surjo, was voor deze gelegenheid naar
Makassar gevlogen.
Daar wachtten echter, aldus de cor
respondent van Aneta, de vele autori
teiten tevergeefs, totdat tenslotte per
luidspreker bekend werd gemaakt, dat
de plechtigheid geen doorgang zou vin
den, omdat de vier betrokken bataljons
niet waren gearriveerd. De territoriale
troepencommandant van Oost-Indonesië,
kolonel Kawilarang, gaf in een korte
rede uitdrukking aan zijn teleurstelling.
„Er zijn geruchten, dat de batal
jons de aangewezen rayons hebben
verlaten. Gezien deze omstandighe
den zal de regering gepaste maat
regelen treffen", zo zeide hij.
Het ministerie van Defensie te Dja
karta heeft nog medegedeeld, dat een
bekend guerilla-commandant zijn onder
geschikten heeft overgehaald de rayons
te verlaten, omdat de met het territori
ale commando gesloten overeenkomst
niet zou zijn uitgevoerd voor wat be
treft de vrijlating van de guerilla-
gevangenen en de overplaatsing van
reactionnaire stafofficieren.
Deze punten kwamen echter niet voor
in de officiële tekst van de overeen
komst, aldus de woordvoerder van het
ministerie van Defensie, die tenslotte
zei, dat „om de veiligheid van de be
volking te verzekeren moet worden op
getreden tegen groepen, die niet in staat
blijken te zijn de constructieve taken
jegens het land en het volk op zich te
nemen".
Aan de voorzitter van de regerings
raad van de Nederlandse Antillen, mr.
dr. Da Costa Gomez, is gevraagd, of
achter de staking op „Lago" communis
tische agitatie zou kunnen staan. Zijn
antwoord was, dat naar zijn mening de
Nederlandse Antillen nog niet besmet
zijn door het communisme.
Advertentie
CAMERA'S
FILMS
van Craig en van het meisje verwachtte nodige brutaliteit door de hele zaak gen, bijtend op een sigaret. Kon dit nog
hij toch niet, dat ze hem op die manier
in de val zouden laten lopen. En de
kapelaan, die aan zijn kant scheen te
heenslaan en zich een weg banen naar
een werkelijke vrijheid, slagen waar zijn
vader en Craig en het meisje hadden ge-
wel een valstrik zijn?
(Wordt vervolgd).
Na drie en een half uur met de Britse delegatieleider Stokes, en de Amerikaanse
bemiddelaar Harriman te hebben beraadslaagd, heeft de Perzische premier, dr.
Mossadeq vandaag tegenover persvertegenwoordigers verklaard: „Ik hoop nog
steeds dat wij in staat zullen zijn tot een regeling te komen. De toestand ziet er
heden beter uit dan gisteren". Minister Stokes en Truman's speciale vertegen
woordiger Harriman hadden vanmorgen weer contact met premier Mossadeq
opgenomen, teneinde te pogen een dreigende mislukking van de olie-onderhan
delingen te voorkomen.
Deze laatste poging van Harriman en Stokes volgt op de weinig hoopgevende
ontwikkelingen, die zich gisteren in het gesehil hebben voorgedaan. In aanwezig
heid van Harriman zijn de Britse en de Perzische delegatie gisteren bijeengeko
men, om de bezwaren van Perzië tegen de Britse voorstellen te bespreken.
inhouden, dat zijn voorstellen niet ver
enigbaar zijn met het principe van
nationalisatie. De Perzen stellen zekere
punten als basis voor het_ bereiken voor
een oplossing van de impasse. Deze
punten zijn:
1. Perzië zal Engeland alleen olie ver
kopen voor binnenlands verbruik in
Engeland en niet voor wederverkoop op
de wereldmarkten.
2. Perzië zal geen Brits personeel op
collectieve basis in dienst houden, doch
zal individuele contracten sluiten met
iedere Engelsman, did in de nationale
Perzische oliemaatschappij zou willen
werken.
3. Perzië stemt niet in met oprichting
van een organisatie voor transport en
verkoop van olie in het buitenland.
Naar te Basra Zondag is meegedeeld,
zal Maandag de Engelse torpedobootja-
ger „Chivalrous", die onlangs uit de
Middellandse Zee te Basra is aangeko
men, een ligplaats kiezen bij de kruiser
„Euryalus" ter hoogte van Abadan. In
de Perzische Golf bevinden zich thans
verder de torpedobootjagers ..Chequers
„Chieftain", ..Chevron", het fregat
„Wren" en enige bevoorradingsschepen.
De Perzische afgevaardigden verlieten
onmiddellijk het paleis voor een bespre
king ten huize van premier Mossadeq.
Deze besprekingen duurden twee uur
Ir, de Madjlis (het parlement) deden
afgevaardigden van alle partijen aan
vallen op het Britse voorstel. Premier
Mossadeq, die beschuldigd werd van het
voeren van „geheime onderhandelin
gen", werd gewaarschuwd het voorste)
niet te aanvaarden. De voorzitter deelde
mee. dat hij de premier zal verzoeken
op Donderdag in een geheime zitting
van het parlement rapport uit te
brengen.
Stokes heeft Zondagavond in de tui
nen van het parlementsgebouw ter
overstaan van leden van het Perzische
parlement een uiteenzetting gegeven
over zijn voorstellen. Een afgevaardigde
deelde later mee, dat Stokes „zeer op
gewekt en vol vertrouwen" scheen. De
Perzen hadden geen commentaar op
Stokes' verklaring gegeven.
Uit officiële bron verneemt U.P., dat
het Perzische antwoord aan Stokes zal
