Het epos van een groot kanaal
Korte historie doch rijke toekomst
E
GOOD
CATCH
iilMota
In dienst van
Europ
ees
Amsterdam
achterland
en
BLOEMENCORSO
AALSMEER
Geen onjuist financieel beleid bij
Door de Eeuwen Trouw
Mensen op reis
Verstarring
75 jaar oud, maar
altijd jong
Stille verjaardag
op t Loo
Oud-min. Kraus
overleden
komt 8 Sept. 3 uur
IVOltOL: de beste garantie tegen tandbederf
Ereraad doet uitspraak:
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1951
PAGINA
Nieuw Tweede-Kamerlid
MIXTURE
DOOR ALEXANDRA OR ME
Liturgische weekkalender
Wanneer wij de Misformulieren
van de Zondagen na Pinksteren
met elkaar vergelijken, dan valt
8' spoedig op. dat zij ten doel hebben
ons de lessen van Christus in herinne
ring te roepen en ons zodoende tot een
diep godsdienstig leven willen aanspo
ren. Maar evenzeer valt ons dan op, dat
Vooral het gebod van de liefde telkens
v-eer terugkeert. Geen wonder, want is
dit niet Gcds voornaamste gebod! En
het wezen van het Christendom!
Ondanks het prachtige voorbeeld van
Christus zelf en van Zijn ware echte
volgelingen, de heiligen, schieten wij
juist in dit punt het meest te kort. De
eerste Christenen begrepen Gods gebod
beter dan wij. Eenvoudig, als iets, dat
vanzelf spreekt, stonden hun harten wijd
open voor hun medemensen, zózeer zelfs
dat de heidenen de Christenen kenden
aan hun liefde voor elkander.
Langzamerhand trad echter ook hier
«en verslapping in. Men zegt wel eensjO
dat de door de zondeval bedorven, zelf
zuchtige natuur, als ze door de voordeur
op straat wordt gezet, door een achter
deur weer binnenkomt. In elk geval lig
gen eigenliefde en zelfzucht zó diep jn
onze aard verankerd, dat blijvende strijd
en zelfverloochening nodig zijn om
Christus' gebod behoorlijk na te komen.
Dat dit moeilijk is, zal niemand ontken
nen. vooral omdat iedere goed-willende
al gauw merkt, hoe hopeloos al
leen hij met zijn voornemens en pogin
gen van naastenliefde staat te midden
ven een kille, berekenende wereld, waar
ieder alleen maar voor zichzelf schijnt
te bestaan. Juist daarom luidt Christus'
eerste gebod: God en onze medemens
liefhebben.
Wij kennen Zijn eigen voorbeeld. Als
e o i t iemand in het leven alleen heeft
gestaan, met een hart,vol liefde, dan
was het Christus in de dagen van Zijn
Lijden. Bespotting noch laster waren in
staat Hem terug te houden van het hoog
ste offer. Hij heeft inderdaad recht van
spreken, als Hij liefde vergt van Zijn
volgelingen.
Nu is het een helaas veel verbreide
taktiek onder de z.g. goede Christenen
hun praktijk van naastenliefde te beper
ken tot mensen, die naar eigen oordeel
daarvoor in aanmerking komen, of, mis
schien juister gezegd, een zekere cate
gorie uit te sluiten van hun daadwerke
lijke bemoeiingen. Op zich is deze han
delwijze al in geen enkel opzicht goed
te praten, maar veel erger is het nog,
wanneer men deze manier van doen nog
tracht te motiveren met godsdienstige
motieven.
Nieuw is zo'n houding helemaal niet.
Het Evangelie van de zestiende Zondag
Ba Pinksteren licht ons daarover vol
doende in!
Jesus is te gast bij een van de voor
naamste Farizeërs. Óp zich zelf al een
veelzeggend feit in dit verband. Natuur
lijk wordt Hij nauwkeurig bespied. Elk
w-oord. elke blik, elk gebaar van Jesus
is belangrijk voor deze letterzifters. Ze
zcuden Hem zo graag betrappen op een
overtreding van de wet. De wet dan al
tijd zoals z ij die uitleggen!
Een zieke komt binnen in de hoop zijn
gezondheid terug te krijgen. Een pracht-
geiegenheid voor Jesus om de Farizeërs
de les te lezen. Tot hun verbazing horen
ze de vraag stellen, die hun geheime
gedachten openbaart: Mag men op de
Sabbat eigenlijk wel genezen? Het was
die dag juist Sabbat!
Geen antwoord! En Jesus gaat voort:
„Wie van u zal zijn ezel of zijn os, die
ir een put gevallen is, er niet aanstonds
Uittrekken, zelfs op een Sabbat-dag?"
Heel nuchter tekent St. Lucas daarbij
aan: „Ze wisten er niets tegen in te
brengen."
Eigenlijk gaat het hier in de grond
om 'een wezenlijk verschil tussen
de leer van Jesus en de opvattin-
Seri van dc Farizeërs. Dezen hadden een
tot. in de kleinste bizonderheden uitge
werkt systeem van voorschriften uitge
dacht. waardoor de eigenlijke geest van
de wet zeer in verdrukking kwam, en
waardoor zij vaak in staat waren zich
van de werkelijk grote verplichtingen
van de wet ontsiagen te achten.
In Jesus' leer echter hebben wetten
en voorschriften geen betekenis, als zij
het onmogelijk maken Gods voornaam
ste gebod, de liefde tot Hem en de
medemens, volledig ten uitvoer te leg
gen. Daarom zei Jesus ook bij een an
dere gelegenheid tot de Farizeërs:
Waarom overtreedt gij de wet Gods
terwille van uw eigen overleveringen?
Deze zeer afkeurenswaardige Fari-
zeërmentalitéit is ook onder ons. Chris
tenen. helaas geen ongewoon verschijn
sel. Ook onder ons is langzamerhand een
geestesgesteldheid gegroeid, die het we
zen over het hoofd ziet terwille van een
menigte zelf uitgevonden, onverdedig
bare bijkomstigheden.
De ware. grote, roekeloze liefde, die
geeft en zichzelf wegschenkt, vrij van
die z.g. krententellersgeest, kennen wij
nog niet.
Wij hebben ons leven te veel ingedeeld
in hokjes en vakjes, in dierbare gewoon-
tetjes en traditietjes. waarvan wij tot
geen enkele pri.is wensen afstand te
doen noch af te wijken. Wij voelen ons
te ..goed", te ..heilig" zelfs een slecht
voorbeeld geven mag immers niet!
om zo maar om te gaan met zwakke
of gevallen broeders. Dat kan men toch
ook voor zijn kostbare fatsoen niet
doen! Het meer dan belachelijke stands
verschil. waardoor de een „meneer" en
de ander slechts doodgewoon „Janssen"
is. belet ons belangstelling te tonen voor
Wie ook maar één sport lager staat op
de maatschappelijke ladder. Alsof Chris
tus niet bij voorkeur armen en zon
daars opzocht en met Farizeën omging!
De gezonden hebben immers g^een ge
neesheer nodig, maar wel de zieken.
De les. die Jesus in het Evangelie de
Farizeërs voorhoudt, wijst evenzeer op
een zieke plek in onze samenleving.
De ware liefde kent geen grenzen noch
in het huisgezin, noch in de maatschap
pij. Zij maakt geen verschil tussen arm
en rijk, tussen landgenoten en vreem
den.
Wij zijn allen broeders en zusters on
der 'elkaar, omdat wij allen kinderen
Van dezelfde God zijn.
Binnen redelijke grenzen natuurlijk,
bestaat er geen excuus voor het nalaten
Van een liefdedaad tegenover iedereen,
van wie wij weten, dat hij in nood ver
keert En verre van ook maar iets van
ons prestige of goede naam in te boeten.
Wanneer wij goed en liefdevol zijn te
genover armen, zwakken en zondaars.
Verdienen wij daardoor juist in waar
heid de naarri. echte Christenen te zijn-
Geen stand, geen ambt. geen beroep,
geen traditie is ooit bij machte ons „te
goed" te maken voor de omgang met
een hulpbehoevende, in welk opzicht
ook. En wie zich daar ..te goed" voor
acht,, wel. daarover heeft Jesus reeds
het Ziine gezegd, toen Hij Zijn oordeel
Uitsprak over de Farizeër en de tolle
naar.
Ware liefde verdraagt geen dwang van
belemmerende voorschriften. Zolang
deze ons gewichtiger schijnen, komt on
ze liefde niet tot bloei, verstart ze
onder een kille en in de grond zelfzuch
tige „vormendienst, die. al dan niet on
der het mom van godsdienstigheid ..ge
pleegd". in géén geval iets met waar en
levend Christendom te maken heeft.
L.
De voorzitter van het centraal bureau
hoeft benoemd verklaard tot lid van de
Tweede Kamer in de vacature, ontstaan
hoor het ontslag nemen van de heer J.
H. Hermans te Vaals, mevrouw M. E.
NobbeOdinot te Hilversum. De negen
voor haar op de lijst der C.P.N. voorko
mende candidaten hadden verklaard niet
Voor benoeming in de onderhavige va-
oature in aanmerking te willen komen.
Al te veel put de mens zijn dagelijkse wijsheid uit oude baker
sprookjes, Latijnse adagia of volksspreekwoorden van lang
vervlogen tijden. Dooddoeners, als: „wij leefden nimmer
sneller dan in deze tijd", blijken bij nader onderzoek allerminst
de waarheid weer te geven. De technische en technisch-econo-
mische vooruitgang van deze tweede helft der twintigste eeuw
moge velen verbijsteren, men mag eigenlijk niet vergeten dat,
terwijl er in 1825 voor het eerst ter wereld in Engeland een en
kele spoortrein reed, in 1850 Europa èn Amerika in een dicht net
van spoorlijnen gevangen waren. En de verkorting van het aantal
arbeidsuren, nodig voor de bewerking van één hectare land, was
in de periode van 1830 tot 1890 véle malen groter dan in de daar
op volgende zestig jaar.
In de hoogtijdagen van de industriële
en technische expansie der negentiende
eeuw werden de plannen tot doorgra
ving van Holland op zijn smalst, ver
wezenlijkt. In de jaren waarin de Duit
se staalindustrie de wereldmarkt in ver
wondering bracht, terwijl in Amerika
de eerste petroleumbron in exploitatie
kwam. Japan voor het wereldverkeer
werd geopend, Afrika tot wingewest van
Europa werd. in Australië het goud tien
duizenden lokte en honderden tot, rijk
dom bracht en India in het bezit van
de Engelse kroon kwam, werd door
twee Engelse ingenieurs, werkzaam bij
de Amsterdamse Duinwater Mij., met
medewerking van enkele bestuurderen
van deze zelfde Duinwater Mij. die
reeds een pijpleiding van Haarlems dui
nen tot de Amsterdamse Haarlemmer
poort had doen aanleggen een con
cessie-aanvrage voor het graven van
ee.i kanaal van Amsterdam naar dë
Noordzee ingediend. Want Engelse tech
niek, Engelse industrie en Engelse ha-
venbouw gaven in die dagen de toon
aan.
Ook Amsterdam was in deze tijd be
zield met een merkwaardige onderne
mingslust. merkwaardig wijl enkele de
cennia vóór dien, Amsterdams haven en
handel liever geen nieuwe experimenten
waagden en er openlijk de voorkeur
aan gaven alles maai* bij het oude te
laten. Veel en vaak zijn de in 1852 voor
het eerst openbaar gemaakte Noordzee
kanaal-plannen gewijzigd voor en aleer
op 8 Maart 1865 's middags om drie uur
de eerste spade in de grond kon worden
gestoken.
De Engelse aannemers, die met dit
werk begonnen waren, hebben er fi
nancieel allerminst plezier aan be
leefd! Want wel hadden de Engelse
ingenieurs ervaring opgedaan met de
aanleg van havenhoofden in Dover,
maar golfslag, getijstroom en branding
bleken aan de Nederlandse kust zo
veel sterker te zijn dat geen haven
hoofd het tegen storm en watergeweld
kon uithouden dan nadat de buiten
zijde van de hoofden met golfbrekers
van 20 ton zware betonblokken was
voorzien wat in die jaren f 3.4 mil-
lioen extra kostte!
Op 1 November 1876 kon Koning
Willem III het kanaal officieel openen
Een regenachtige November, met veel
muziek bij de sluis en veel parapluies
en toespraken.
Driekwart eeuw heeft het Noordzee
kanaal zijn goede diensten aan Amster
dam, aan Nederland en aan het Europe
se achterland bewezen. Met de groei
van de scheepsafmetingen werd het ka
naal regelmatig verbreed en verdiept;
er kwam een tweede sluis, er kwam in
de jaren voor 1930 een derde sluis, de
Noordersluis, grootste zeesluis ter we
reld. Zodat het Noordzeekanaal, waar
van de diepte langzaam van 7.5 meter
op 13 meter werd gebracht, de bodem
breedte van 27 meter op 75 meter, en
de breedte op de waterspiegel op 160
meter, het grootste zeekanaal ter we
reld vormt, groter dan Suez- of Pana
makanaal.
Zeeweg ven Amsterdam
en groot kanaal heeft, met
de mens die er leeft en
werkt, een eigen leven. In
driekwart eeuw groeide aan de
Apeldoorn had zich gisteren feestelijk
in rood, wit, blauw en oranje gestoken
ter ere van Prinses Wilhelmina, die haar
71ste verjaardag vierde. De Prinses
deed dat in alle stilte en de talrijke
honderden, die zich in de loop van de
dag ophielden in de omgeving van het
paleis, in de stille hoop een glimp van
de jarige op te vangen, werden daarin
teleurgesteld. Zij moesten volstaan met
het tekenen van het felicitatieregister.
Namens het gemeentebestuur van
Apeldoorn werd door mej. J. van Cleeff
een veldbouquet bezorgd, dat door de
gemeentelijke plantsoenendienst was sa
mengesteld. In de namiddag was er
voor het voltallige personeel van het
paleis en houtvesterij, alles bijeen ruim
vierhonderd personen, een feestelijke
voor het voltallige personeel van
paleis, waar de muziekvereniging „Wil
helmina" uit Gortel-Niersen onder lei
ding van de heer W. J. Wensink, be
drijfsleider van de Koninklijke boerde
rij, een achttal nummers blies en de
christelijke gemengde zangvereniging
„Zingt den Heere" uit Hoog-Soeren on
der leiding van de heer H. M. van Gogh
vijf liederen ten gehore bracht. Voorts
werd het Polygoon-journaal vertoond
dat destijds op de reis van Prins Bern-
hard naar Zuid-Amerika is vervaar
digd. Een gedeelte van de middag werd
door de gehele Koninklijke familie bij
gewoond.
Na afloop maakten Koningin Juliana.
Prins Bernhard en de vier Prinsesjes per
auto een rijtoer door de bossen in de
omgeving. Het was intussen gaan rege
nen, zodat de publieke belangstelling
vrijwel was verdwenen.
Noordzeekust een nieuwe ha
venstad: IJmuiden. Er groeide
een Nederlandse staalindustrie,
er kwam een der grootste vis-
sersbedrijven ter wereld, met
industrieën, die daarmee direct
of indirect samenhingen. Dag en
nacht varen op het Noordzee
kanaal binnenschepen, die ijzer
of kunstmest halen en brengen;
die zand van West naar Oost
vervoeren.
Maar ondanks alle binnenlandse be
drijvigheid is het Noordzeekanaal in
de «erste en voornaamste plaats de
zeeweg van en naar de Zee- en Rijn
haven van Amsterdam. In IJmuiden
wonen honderden werkers van Hoog
ovens en staalfabrieken; er wonen vis
sers en arbeiders van de papierfabriek.
Maar de sluizen en de zeescheepvaart
zijn en blijven de hoofdzaak. Want er
zijn ter wereld groter staalfabrieken,
omvangrijker papierindustrieën; maai
er bestaat ter wereld slechts één enkele
sluis met een kolk van 400 meter leng
te, 50 meter breedte en 15 meter diepte!
Het Noordzeekanaal: dat is de
Advertentie
H4
sluismeester aan de Noordersluis, die
bij ieder schutten rekening houdt met
het feit, dat buitengaats een schip
wacht, waarvoor de havenarbeiders in
Amsterdam al besteld zijn, terwijl drie
schepen opstomen om uit te varen, die
vanwege de sterke Zuid-Wester niet in
het toeleidingskanaal kunnen blijven
liggen. Als waterpeil in sluiskolk en
buitenhaven op gelijke hoogte zijn.
heeft de man nog slechts aandacht voor
twee kleine witte lampjes, die afwisse
lend aan- en uitgaan; ten teken, dat de
1200 ton zware deur tegen de sponning
van de Zuider kolk-wal. links of rechts
tegen de muur drukt. Want de stroom
en de mengeling van zout en zoet water
drukken de deur nu eens naar binnen, dan
weer naar buiten En slechts op dat
ene ogenblik waarop de deur, volkomen
in evenwicht, los van de sponning staat,
op het moment waarop beide lampjes
gedoofd zijn, kan de deur, met een
vaart die telkens weer opvalt, naar
binnen gehaald worden. Dan komt
het binnenvaren en het meren en het
gelijk maken van kolkpeil en kanaal-
peil en het openen van de binnendeur
en het uitvaren.... en dat alles is bin
nen 15 minuten gebeurd en dertig dui
zend ton varen in het stille water van
het Noordzeekanaal Amsterdams haven
tegemoet.
Het Noordzeekanaal: dat zijn de
mannen van de koperen ploeg, de vlet-
terlieden, die in Amsterdam aan boord
gaan als roerganger en die, evengoed
als de loods aan boord, iedere stroom
uit zijkanalen, iedere windval kennen
en die bij de sluis in hun vlet van boord
gaan. Het Noordzeekanaal: dat zijn
de mannen van de Rijkshavendienst, die
met de duimstok aan boord gaan van
een met zand geladen binnenschip om
na te meten of het vrijboord wel zo
hoog is als het politiereglement het
voorschrijft; dat zijn de mensen van de
Rijkswaterstaat, die zich zorgen heb
ben te maken over de duizenden kilo
grammen zout, die met ieder schip, dat
door de Noordzeesluis geschut wordt,
naar binnen komen en de tuinder in
Noord-Holland moeilijkheden dreigen
te berokkenen bij zijn cultuur. Het zijn
de loodsen, die uit alle honderden sig
naallampen en tonnen en reibakens de
juiste keus moeten doen, en de mannen
van de kustwacht, die op de Semaphore
het eerst een binnenkomend schip in
het oog krijgen en met de sluis over
leggen wie eerst binnenkomt en wie
later uitgaat. Maar het Noordzeekanaal,
dat zijn vooral de Nederlandse, en de
vreemde schepen, die in steeds groter
getale, hoog op het water, langs de la
ger liggende polderlanden varen, na
gestaard door domme koeienogen van
de grasgroene dijken.
In 1880 voeren 5000 schepen door
de sluizen; in 1900 waren het er ruim
9000. De opleving van het Amsterdam
se havenverkeer is zeker niet onmid
dellijk met de aanleg van het Noord
zeekanaal begonnen. Omstreeks 1^95
was de Amsterdamse koopvaardijvloot
kleiner dan in de zeventiger jaren,
terwijl de vloten van Hamburg of
Antwerpen in tonnage verdrie- of ver
viervoudigd waren. Amsterdams her
stel begon in deze nieuwe eeuw. in
de loop waarvan het aantal in IJmui
den geschutte schepen steeg van 22.000
in 1908, met 23 millioen m3. tot 27.000
schepen met 47 millioen m3 in 1937,
en 30.244 schepen met 54 millioen m3
in het jaar 1950. de hoogste tonnage
in vijf en zeventig jaar!
Naar rijker toekomst
de Rijnsteden dan enige andere Europese
haven, strekt zich thans uit van de
grootste zeesluis ter wereld IJmuiden
tot, de grootste binnensluis ter wereld
Tiel. In de grote verkeersweg:
NoordzeeAmsterdamse havenEuro
pees achterland, die door het komende
nieuwe Amsterdam-Rijn-kanaal een nog
groter betekenis voor Amsterdam en
voor Europa heeft gekregen, vormt het
land doorsnijdende, landenverbindende,
75 jaar oude maar altijd jonge Noordzee-
kanaal een der voornaamste schakels.
Het Noordzeekanaal-heeft in dc toekomst
een groter rol dan in de historie der
afgelopen driekwart eeuw.
Welfc een machtige aanblik het hoog
oven-complex in vogelvlucht oplevert
ziet men op bijgaande luchtfoto. De
ze industrievestiging is een rechtstreeks
gevolg geweest van het graven van het
Noordzeekanaal en het aldus ontstaan
van een uitnemende verbindingsweg
naar zee en naar het Europese achter
land.
Rechts op de foto ziet men een deel'
van het kanaal; op de achtergrond (bo
ven op de fotode P.E.N. en de papier
fabriek van Van Gelder.
29 Augustus j.l- i«. bijna negentig jaar
oud, na een langdurige ziekte overle
den. prof. dr. ir. .1. Kraus, oud-minister
van Waterstaat-
Prof. dr. ir. Jacob Kraus werd 14 Oc
tober 1861 te Groningen geboren. Hij
studeerde aan de toenmalige polytech
nische school te Delft, waar hij in 1883
slaagde voor het civiel-ingenieursexa-
men. In 1890 vertrok hij naar Chili,
waar hij werd benoemd tot hoogleraar
in de waterbouwkunde aan de univer
siteit te Santiago-
In 1898 werd hij hoogleraar aan de
polytechnische school. Toen hij later be
noemd was tot hoogleraar-directeur,
droeg de regering hem op, een ontwerp
samen te stellen voor reorganisatie dei-
polytechnische school. Toen deze reor
ganisatie tot stand was gebracht, werd
prof. Kraus benoemd tot de eerste rec-
tor-magnificus der Technische Hoge
school. In 1907 verleende de Hogeschool
hem het ere-doctoraat.
Intussen was hij in 1905 in het kabinet
boeman Borgesius minster van Water
staat geworden. Na zijn ministerschap
Advertentie
in het Olympisch Stadion
MET STADIONSPEL „UTOPIA"
f 2.50 - f 2.- - f 1,- - f 0.50
bekleedde prof. Kraus van 1908 tot 1911
het lidmaatschap der Prov. Staten van
Zuid-Holland en dat van de Eerste Ka
mer. Voorts werd hij lid van het college
van curatoren der Technische Hoge
school en vervolgens president-curator.
Prof. Kraus was ridder in de orde
van de Nederlandse Leeuw en comman
deur in de orde van Oranje-Nassau.
>.v *:-S. ;T>.
1 .- y
Advertentie
Nog lijden Amsterdam en het Noord
zeekanaal onder de last van twee
scheepvaartstorende spoorwegbrug
gen. Maar een deel van de tunnel die
bij Velsen weg- en spoorwegverkeer
onder het kanaal zal leiden, is-reeds ge
reed en binnen zeven jaar zal de be
faamde en beruchte Velserbrug verdwe
nen zijn. Kanaalversmalling en de on
diepten bij de b rugpij Iers zullen tegelijk
kunnen verdwijnen.
Amsterdams havengebied, dichter bij
De ereraad, die werd ingesteld naar
aanleiding van het conflict tussen dc
stichting „Door de Eeuwen Trouw" en
dc stichting „Helpt Ambon in nood"
heeft thans uitspraak gedaan.
Dc ereraad heeft zich voornamelijk
bezig gehouden met een viertal beschul
digingen vanwege „Helpt Ambon in
Nood" tegen „Door de Eeuwen Trouw"
ingebracht. Deze beschuldigingen kwa
men op het volgende neer: a. D.D.E.T.
zou de verzamelde gelden niet op de
juiste wijze hebben besteed; b. D.D.E.T.
zou door afbreken der besprekingen de
mogelijkheid van samengaan der beide
stichtingen hebben afgesneden: c. van
wege D.D.E.T. zou ongeoorloofde pressie
op leidende Ambonezen zijn uitgeoefend
en d. D.D.E.T. zou zelfs de vriendelijk
door H.A.I.N. aangeboden steun hebben
geweigerd.
DE RUSSEN
VERTALING: FRANS VAN OLDENBURG ERMK.E L
KOMEN
„Je kon je schoenen beter naar bene- Muki lag voortdurend te woelen en werd van alle kanten geschoten. En het
den nemen, adviseerde Fifi. werd wakker bij het minste gerucht, was geweervuur. Maar wie schoten er?
Maar Jumbo zette ze in een kast in de T>e honden hadden vlooien, en sommi- En op wie schoten ze? De boomgaard
vestibule. Hij wilde niet gelovert, dat de gen waren op hun nabijheid niet gesteld, was leeg. Ze schoten dus vanuit de
Russen dergelijke artikelen zouden ste- Zo ging er veel tijd heen. voordat we loopgraven en van achter de heggen,
len. Fifi's raad wekte bij Jack echter het er over eens waren, wie naast wie Jack deed de deur iets verder open, en
een onbedaarlijke bedrijvigheid. Alles wilde liggen, wat hij of zij als dekens hij en Jumbo slopen naar buiten als
wat los en vast was, begon hij naar de z.ou gebruiken en wat als hoofdkussen, twee kleine jongens, die Indiaantje spe-
kelder te sjouwen, als een hamsterrat, Eindelijk echter was iedereen tevreden len. We konden kreten horen, die uit de
die graantjes naar zijn hol sleept. Tegen en legden we ons ter ruste,
de muren hingen de bordpapieren pop
Tur„n HOOFDSTUK II
penkastfiguren, die ik voor Muki als
kerstcadeautje gemaakt had. Die ble
ven hangen. Maar voor de rest droeg
Jack al wat hij dragen kon de kelder
trap af. Toen ik voor de tweede keer
23 DECEMBER
De zon was nauwelijks op. Stil ging
boomgaard kwamen, van de helling,
vlak voor ons. Ik ging voorzichtig naar
de deur. gevolg door Fifi. Jack draaide
zich naar ons om en zei vlug:
„Het zijn de Russen!"
„Kom nou!' We wilden hem niet ge
loven maar hij stond opnieuw doodstil
naar beneden ging bleek Els e ü?t lou- jk na" d* deur om vluchtig het terrein 0m te luisteren en draaide zich toen me
ter verveling alles een andere plaats \e Yerkenn®n^ ,Het d°rP. was. lee?V want een stralend gezicht naar ons om.
gegeven te hebben. En ik moest toege- d® Jfóphntvuur En ook- ^e^DniK^s a n hoorde z*i Ik hoorde ze heel dui
ven. dat ze het beter h'ad gedaan dan ik. hed geschutvuur. En ook de Duitsers delijk roepen: Davvay! Davvay!" (Geef,
Ook de honden zouden bij ons sla- schenen zich ergens verstopt te hebben, geef!)
pen. Daar was mijn rasstraathond, Alf. want nergens viel er een te bekennen. Nog geloofden we hem niet. Ik ging
en Frafizi's oude setter Isa, maar niet *n schuilplaats zaten we kalm en zelfs een eindje van de deur staan, daar
de langharige taks van de Zwijger. Die geduldig en deden aisoi er mets aan de het me begon te vervelen, toen ik plot-
was achtergebleven op het Herenhuis, hand wa?; Ue lucht in een onderzeeer, seling Jumbo's stem hoorde:
overgelaten aan de genade en dieren- "jet avenl °P d_e bodem van de zee ge- ..Het zijn de Russen!"
liefde der Duitsers. Ik herinner me, strand. kon niet slechter zijn dan de ..Kom! Kom vlug!"
hoe ik de Zwijger en zijn vrouw ver- atmosfeer in onze kelder. Om een uur Hij had geen tijd om méér te zeg-
achtte. omdat ze zo'n onschuldig dier e|' werd Jack naar de Vilia gestuurd gen voor ik al buiten was. Daar. voor
verrieden en het in het huis lieten, dat J5"1 te zien. hoe het met de vooruitzich- me, stonden twee Russen. Ze zagen er
ze zelf ontvlucht waren om hun leven ten voor het middagmaal stond. Mathil- uit. als geknipt uit een anti-Sovjet- af-
te redden. Alf ging onmiddelijk op de was m de keuken en kookte naar fiche van de Nazi's, maar hun gezichten
Elsie's strozak liggen, omdat het de eni. hartelust alsof er niets aan de hand waren breed en eerlijk, en hun grote
ge was. die was opgemaakt en omdat was. Mathilde bezat de moed van de monden stonden open in een kinderlij-
er een met bont gevoerde reisdeken eenvoudigen van harte. Zoals ook heel ke. goedhartige glimlach. Zo waren ze
overheen lag. Er volgde een gil. en een domme kinderen niet bang zijn voor dus eindelijk gekomen. Ze bestonden
stroom van verwensingen kwam op de spoken, omdat ze niet in staat zijn zich dus werkelijk. Ze hadden ons bevrijd,
kop van de hond neer. Elsie kon geen die voor te stellen, zo was onze Mathil- en hier stonden er nu twee van hen
honden uitstaan. de, die nooit een oorlog had meege- voor me.
..Neem die hond van je van mijn bed!" rnaakt, volkomen buiten machte om in „We zijn Polen!" riepen We alle twee
riep ze. Ik wil niet met honden in één te zien. waarom het voor haar gevaar- en strekten hun onze handen toe En
schuilplaats slapen Weg, hond! Vooruit! $k wezen. als ze in haar keuken toen. voor het eerst echt en niet om te
Weg zeg ik je1" bleef. Niet dat we tegen haar moed ook oefenen: Zdrastvojtie! (Welkom!)
'v maar enig bezwaar hadden. Dank zij Zo zagen ze er uit, onze eerste twee
stek van al on7e°toek°omstise ononis" het feit immei'S. dat smeekbeden noch Russische soldaten: beiden waren ze in
tek van al °nze toekomstige onenig dreigementen haar naar de kelder kon- lompen, althans gekleed in opgelapte,
neaen. r-n dat zouden er veel zijn. den krijgen, kregen wij tenminste warm onverstelbaar vuile uniformen en lan-
Zachtjes riep ik Alf. Hij stond op met eten Een dergelijke moed is echter even ge, bruine soldatenjassen. Eén hunner
rfftWa«al?1fa6 van een verstandig dier, onuitstaanbaar als lafheid; en een der- had over zijn jas heen ook nog een stuk
helft lnUlieoenalan ™°tn,i geleerd gelijk soort held veroorzaakt op critie- zeildoek geslagen met reusachtige, brtli-
neeit. en nep naar me toe. ke momenten evenveel last als de eer- i,e en groene vlekken, dat waarschijnlijk
We begonnen opnieuw onze „bedden" ste de beste lafaard. Noch de ene noch als camouflage-dek voor een klein Duits
in orde te brengen, die door Elsie ver- de andere mentaliteit is in tijden van kanon had gediend. Op hun hoofd droe-
plaatst waren. Misschien zou je denken, gevaar gewenst. gen ze petten van namaak-schapenleer
dat het niet moeilijk moest zijn om ze Verschillende uren later gingen Jum- met oorkleppen, die met een stuk band
op geschikte wijze te rangschikken on bo en Jack de trap op naar de deur. die opgebonden waren. De een was jong.
op te stellen, maar Jumbo snurkte en ze voorzichtig op een kier open deden, donker, mager en niet al te snugger,
memand wilde in zijn buurt slapen. Er was geen twijfel mogelijk. Er (Wordt vervolgd).
De raad heeft geen aandacht be
steed aan de gedragingen van
D.D.E.T. in de affaire-Sweerts en
aan de in verband daarmede geuite
beschuldigingen van wapensmokkel
e.d., aangezien de beide partijen
elkaar op dit punt geen grieven
In a ken.
Ten aanzien van het eerste punt van
onderzoek verwerpt de raad de beschul
diging. dat D.D.E.T. een onjuist finan
cieel beleid zou hebben gevoerd. Daarvan
is niets gebleken, de uitgaven waren in
overeenstemming met het doei van de
stichting. Dat niet elke onderneming
welke werd gesteund, met succes werd
bekroond, is geen reden het financieel
beleid af te keuren.
Ten aanzien van het tweede punt van
onderzoek constateert de raad. dat men
zich van weerszijden aan gebrek aan tact
heeft schuldig gemaakt en dat de ver
houding van beide stichtingen door een
reeks van over en weer gemaakte fouten
is vertroebeld. De oorzaak ligt hier bij
beiden.
Ten aanzien van het derde punt van
onderzoek stelt de raad vast. dat er,
doordien de Ambonezen financieel ge
heel op steun der beide stichtingen, maar
vooral van D.D.E.T., waren aangewezen,
bijna onvermijdelijk en buiten de schuld
der betrokkenen een situatie moest ont
staan, waarbij" de Ambonezen de indruk
konden krijgen niet meer de hun toe
komende vrijheid en zelfstandigheid te
genieten. D.D.E.T. heeft van haar zijde
ook inderdaad niet altijd de juiste gren
zen in acht genomen. Ten aanzien van
het vierde punt van onderzoek komt de
raad tot de slotsom, dat de houding van
D.D.E.T. niet in overeenstemming was
met de goede zorg voor de haar toever
trouwde belangen.
Vervolgens verwerpt dc raad een be
toog van de zijde van H.A.I.N. gevoerd,
dat deze stichting geen, en D.D.E.T.
w 1 een politiek karakter zou dragen.
Beide stichtingen immers kiezen in hun
doelstellingen en optreden partij voor de
republiek der Zuid-Molukken.
Tenslotte spreekt de raad uit. dat de
persconferentie, waarop de oeschuldi-
gingen tegen D.D.E.T. zijn uitgesproken
veel schade aan de Ambonese zaak heeft
gedaan. Het houden van die persconfe
rentie wordt door de raad. wanneer men
let op de bedoelingen, welke de organi
satoren ermede hebben gehad, en op het
onvoldoende bewijsmateriaal, dat hur
toen en later ter beschikking stond,
ernstig afgekeurd.
De raad beëindigt zijn beschou
wingen met een uitdrukkelijke er
kenning van de verdiensten van
beide stichtingen jegens de zaak der
Ambonezen en van de opofferings
gezindheid. welke de bestuursleden
hebben betoond. Als oplossing voor
de gehele controverse tussen beide
stichtingen beslist de raad, dat
H.A.I.N. zich voortaan zal beperken
tot het verlenen van studiebeurzen
aan Ambonezen en het overige ter
rein aan D.D.E.T. laat.
Teneinde de verantwoordelijkheden
der stichtingen en die van de Ambonezen
beter te scheiden, zullen beide stichtin
gen voortaan de gelden, voor het nood
lijdende Ambon bestemd, aanwenden in
overleg met of op aanwijzing door een
gezamenlijk te benoemen trustee, die
terzake zal worden geadviseerd door een
commissie van leidende Ambonezen.
„Mag ik u even helpen vra
gen wij aan een jongeaa „e hevig
worstelt met een varkens,en kosjer.
Aan liet handvat bungelt een r >od-wit
blauwe label, waarop slaat: CREW".
,Ja, ik ben stewardess bij dc K.L.M.
Gisteren om tien uur ven okken wij
uil New York, vanmorgen om half
zeven zijn wij geland. En nu ga ik
maar eens een vriendin opzoeken. In
geen jaren heb ik in de trein gezeten".
De hele coupé luistert mee naar de
verhalen van het meisje.
„Ongelooflijke dingen maak je mee",
vertelt zj dan verder, „zo moet u
weten, dat mijn ouders vlak \a de
eerste wereld-oorlog een tijdlang een
Hongaars jongetje in huis gehaa le b
ben, zoals zoveel Nederlanders. In 1920
ging hij terug naar Hongarije en in
194ti kwam ik met een kist m boe da-
pest. Ik probeerde hem toen weer op
te snorren, maar dat lukte niet. Vong
jaar, vier jaar later dus, werd ik uit
genodigd om een avondje door te
brengen bij een familie ergens in Zuid-
Amerika. Onder de andere gasten was
ook een donkerogige jongeman. In de
loop van het gesprek bleek hij Hon
gaar, vier jaar in Holland geweest te
zijn en.... het bewuste pleegkind van
■mijn ouders te z\in".
De coupé reageert op de bekende
manier.
„Ssssssttt".
„Hoebestaatut".
En dan komt de vraag, die elke
medereiziger al van het Centraal Sta
tion op de lippen kleeft;
„Bent u nou nooit oang, als u weer
in zo'n vliegtuig slapt'.'"
„Toen ik bij de K.L.N1. als stewardess
aangenomen was, kwam ik huilend bi.i
moeder thuis. Het eerste jaar moet je
door sommige minder prettige dingen
heen bijten, maar daarna is die baan
één doorlopend plezier en is angst er
niet meer bij. Natuurlijk, als er weer
iets gebeurd is en mensen met wie je
samengewerkt hebt en die je goed
kende, verongelukken, moet je wel
eens iets wegslikken".
Buiten veegt een lucht als een om
gevallen inktpot langs het coupéraam.
Bliksemstralen schieten er sissend
doorheen.
De stewardess drukt zich vaster in
haar hoekje en bekent:
„Voor onweer, daar ben ik als de
dood voor".
ZONDAG 2 September: 16e Zondag na
Pinksteren; Mis v. d. dag: 2 H. Stephanus:
tot alle heiligen; Credo; prefatie v. d.
H. Drievuldigheid; groen.
MAANDAG: Mis v. d. 16de Zondag na
Pinksteren: 2 tot alle heiligén: 3 voor alle
overledenen; 4 naar keuze: gewone prefa
tie; groen Roermond: Kerkwijding v. d.
Kathedraal;* Mis Terribilis; Credo; gewone
prefatie: wit.
DINSDAG: als Maandag, behalve: 3 naar
keuze: Roermond: 2 tot de H. Maagd; 2
voor Kerk of Paus.
WOENSDAG: H. Iraurentius Justinianus,
bisschop, belijder; Mis Statuit; 2 tot alle
heiligen: 3 naar keuze: (Roermond: 2
kerkwijding; 3 tot de H. Maagd; Credo);
wit.
DONDERDAG: als Dinsdag.
VRIJDAG: als Dinsdag; ook: Eerste Vrij'-
dag v. d. maand; Plechtige votiefmis ter
ere v. h. H. Hart; Mis Cogitationes, Cre
do; prefatie v. h. H. Hart; wit.
ZATERDAG: Maria geboorte; eigen Mis;
(in gelezen Missen: 2 H. Hadrianusl; Cre
do; prefatie v. O. L. Vrouw, wit.
ZONDAG 9 September: 17de Zondag na
Pinksteren; Mis v. d. dag; 2 H. Gorgo-
nius; 3 tot alle heiligen; Credo; prefatie
v. d. H. Drievuldigheid: groen/ Roer
mond: 2 kerkwijding; 3 H. Gorgonius.
Tijdens het concert van het Residen
tie-orkest in de Kurzaal op 3 September
onder leiding van Willem van Otterloo
zal het solisten-examen worden gehou
den van de violist Wim Stenz. een leer-
1'PS van Joachim Röntgen, aan'het Ko
ninklijk Conservatorium, Den Haag.
