Negen zusters in een bouwval
De filmkeuring in 1950
„HET LAATSTE ZEILSCHIP
weer in de vaart
komt
e
Oorlogsgravenstichting
bestaat vijf jaar
m ÜlMotCl
Zeven jaar wachten
vergunning zonder
op een
succes
Protestdemonstratie tegen
dwangarbeid
Tienmaal meer
inkt
P
Amsterdam op de Jaarbeurs
te Frankfort
Modelschool in Den Bosch
Zwammen groeien
onder plafond
Centrale commissie bezorgd over
de televisie
K. V.P.-partij
congres
Pamir en Passat lagen al bij
de sloper in Antwerpen
J
DEN HAAG OP 15 SEPTEMBER:
Verklaring van
artikel 7"
M.L.D. -eskaders op Eng.
vliegkampschepen
Op 20 en 2i October
Thans Lübeck als
thuishaven
Een gorilla
liep over het strand
Drie
candidaten
DUIDELIJK BEELD VAN DE HAVEN
EN HAAR VERBINDINGEN
DINSDAG 4 SEPTEMBER 1951
PAGINA 3
Brandblusapparaat in
autobussen
Benoeming
Nieuwe ballpoint slaat
alle records
er was echter
geen gevaar
DOOR ALEXANDRA ORME
HUISHOUD- EN INDUSTRIE-ONDERWIJS
Mr. Van Hoogstraten
naar Nederland
Onderscheiden
(Van onze Brabantse
zei mère-supé-
correspondente)
it is onze keuken. Het beste vertrek van ons hele klooster
rieure en ze opende een deur.
„Pats", zei het tuimelraam en viel met een klap open.
„V ziet, alles sluit hier hermetisch", zei de soeur, die tijdelijk de keuken-
zuster vervangt en met een ferme duw van een stok flapte ze het onwillige raam
weer dicht. De keuken bleek inderdaad het beste vertrek te zijn. Er zaten geen
zichtbare gaten in het plafond en in> de onwillige ramen zaten hele ruiten.
„Alleen daar bij het raam lekt het een beetje door als het regent, voor de
rest gaat dit nog wel", zei mére-supérieure.
Zover is het gekomen met het klooster der Zusters Franciscanessen-Peniten
ten te Standdaarbuiten, dat ze al blij zijn, dat er tenminste nog een lokaal is,
waar het alleen maar een beetje lekt als het regent. Jammer genoeg regent
het in ons land zowat altijd, zodat lekkage en van vocht druipende muren er tot
de alledaagse verschijnselen behoren.
„Maar ik heb laten afkondigen, dat we
geen nieuwe leerlingen kunnen aan ne
men", vertelt ze ons. Een nieuwe meis
jesschool is verleden jaar klaar geko-
men-en daar gaan de zusters af en toe
hun troost zoeken als het haar in de
troosteloze bouwval, die haar klooster
is, te bar wordt.
Het klooster is oud, gedeeltelijk da
teert het van 1859, maar tot de oorlog
Was het goed onderhouden. Het ver
toonde de gebruikelijke ouderdomsver-
schijnselen, maar was, zeker voor deze
zusters, die aan Franciscaanse eenvoud
gewend zijn, goed te gebruiken. In de
oorlog kwam het klooster in de vuur
linie te liggen. Kogels en granaatscher-
ven doorzeefden muren en dak en
twee voltreffers richtten een gruwe
lijke ravage aan. De kapel werd een
puinhoop en het hele klooster, dat
Weliswaar nog overeind staat, is feite
lijk niet veel meer. Buiten de keuken
zagen we er geen vertrek, waarvan het
plafond niet gedeeltelijk naar beneden
is gekomen of is doorzeefd met kogel
gaten.
Moeder-overste leidt ons rond en
Vertelt er saillante bijzonderheden bij.
.,Daar was vroeger onze slaapzaal",
Wijst ze en een aantal met planken
dichtgespijkerde vensters grijnst ons
aan. „Maar de vloer heeft het begeven
en nu slapen we in drie kamers." De
gaten in de vloer zijn provisorisch met
planken en oude deuren dichtgelegd,
maar niemand mag deze zaal nog be
treden, omdat het levensgevaarlijk is.
De regen en de wind, die direct na de
verwoesting vrij spel hadden in het
stukgeschoten gebouw, hebben de oude
floeren en plafonds grondig geruï
neerd.
In een kamer, waar de wijkzuster
tijdelijk haar spullen heeft opge
slagen, kijken we door de kieren
recht in de grauwe wolkenhemel.
De deur van de recreatiezaal staat
de hele dag open, omdat de ramen,
die er helemaal dreigden uit te val
len, met spijkers zijn dichtgetim
merd. „Die bruine vlekken onder
het plafond zijn zwammen", licht
onze begeleidster toe. „Die vegen
we van tijd tot tijd eens af." Het
kamertje van de wijkzuster heeft
een wand, die gestreept is door het
binnensijpelend regenwater en voor
haar werktafeltje is de vloer met
enige planken gedicht, omdat de zus
ier er op een kwade dag gewoon
- doorgezakt is.
Van de vroegere school zijn practlsch
Ihaar twee klassen meer bruikbaar. Die
borden nu benut als kleuterschool
hoewel de zusters zelf erkennen, dat het
er feitelijk niet mee door kan. „Hoe
kunnen we enig opvoedkundig effect
hereiken in zo'n omgeving?" zegt mère-
supérieure. 't Is dan ook alleen om de
overbelaste moeders te helpen, dat de
zusters de kleuterschool niet sluiten.
Zeven jaar zitten nu de negen zus
ters al in deze ruïne. De plannen voor
een nieuw, eenvoudig klooster zijn
klaar, evenals voor een nieuwe kleu
terschool, maar nog altijd wachten de
zusters met kloosterlijke lankmoedig
heid op de bouwvergunning. Elke cent
besteed aan reparatie van deze bouw
val is weggegooid.
„Men heeft ons gezegd, dat er mis
schien in het laatste kwartaal van dit
jaar nog wat extra bouwvolume zou
komen", zegt moeder-overste hoopvol,
„en wij staan wel bovenaan op de lijst."
„Ik hoop het", zegt soeur Ricarda,
die het hele bevrijdingsdrama heeft
meegemaakt, „maar ze hebben ons
in deze zevenjaar al zo dikwijls van
die dingen verteld."
„Maar hoe komt het dan, dat b.v.
uw zusters in Klundert wel al een
nieuw klooster hebben?" vragen wij.
„O maar, die hadden helemaal
niets meer!" zegt mère supérieure.
„Dat is nog veel erger, als je hele
maal niets meer hebt."
Wij zijn haar hierin maar niet bijge
vallen, want we weten werkelijk niet
of dat wel erger is. In elk geval
blijkt, dat als je helemaal niets meer
hebt, er tenminste iets wordt gedaan om
daaraan een einde te maken.
De zusters in Standdaarbuiten hebben
nog wel iets, een verblijf, dat ieder
ogenblik van de dag boven haar hoofd
dreigt in te storten. Verscheidene keren
zijn er al stukken plafond naar bene
den gekomen, gelukkig tot nu toe zon
der dat er slachtoffers zijn gevallen. In
dit gebouw, dat schreeuwt om onbe
woonbaarverklaring, wonen negen zus
ters, die de hele dag besteden aan het
onderwijs van de jeugd en aan de ge,
zondheid van anderen en ze wachten
met Franciscaans geduld ops een bouw
vergunning. Al zeven jaar
(Van onze Haagse redacteur)
De Fransman David Rousset, bekend
om zijn proces met „Les Lettres Fran-
caises", zal waarschijnlijk op 15 Sep
tember in Den Haag komen spreken.
Dan wordt namelijk op het Binnenhof
een grote protestbetoging gehouden
tegen het systeem van dwangarbeid.
In Tsjechoslowakije, Roemenië en an
dere landen achter het Ijzeren gordijn,
in Joegoslavië, Spanje en Griekenland,
in China en het Midden-Oosten worden
de concentratiekampen blijvend toege
past als strafinstrument tegen politieke
tegenstanders. In totaal lijden op de
gehele wereld meer dan tien milliocn
personen onder dit onmenselijk systeem.
Met name uit de kringen van oud-po
litieke gevangenen, die zelf de schier
mateloze ellende van het concentratie
kamp hebben ervaren, heeft zich het
vorig jaar een internationaal comité ge
vormd, dat het wereldgeweten wil wak
ker schudden. De bedoeling is daarbij
niet een politieke actie te voeren; zo
richt zich de activiteit van deze groe
pering niet alleen tegen de verdrukking
door communisten, maar wil men even
zeer communisten, die bijv. in Spanje
vervolgd worden, bevrijden.
Dat het streven om de dwangarbeid
te elimineren toch niet zo uitzichtloos
is, als men geneigd is te denken, kan
blijken uit het feit, dat maarschalk
Tito in overweging heeft genomen een
onderzoek in Joegoslavië toe te staan
en inmiddels een niet gering aantal
mensen uit de kampen heeft ontslagen,
zij het met meldingsplicht. Ook in
Griekenland is er kans, dat men een
onderzoek zal accepteren en in Spanje
is men zo ver, dat binnenkort een
commissie van onderzoek wordt toege
laten, die volledige vrijheid zou krij
gen om naar eigen keus de stand van
De Centrale Commissie voor de Film
keuring deelt in haar jaarverslag over
1950 mee, dat in dat jaar 1983 films zijn
behandeld tegen 2136 in 1949. In 80 films
berden coupures aangebracht. Van één
film konden drie acten met een totale
lengte van 793 meter niet voor openbare
Vertoning worden toegelaten. Vijftien
Srote films werden in 1950 definitief niet
toelaatbaar verklaard voor openbare
Vertoning, te weten: uit Amerika: White
Heal, Out of the Past, Gun Crazy, Lar-
cency, Kameraad X Sorry, Wrong num
ber, Geboortegrond, Alarm, De Indrin
ger, Night and, the City, De vrouw op
bier 13, Het complot der verdoemden;
tdt Duitsland: De appel is geplukt,
Vriendinnetje; uit Zweden; Stel je voor
fat de dominee trouwde.
Duitsland verdubbelde in 1950 het aan
tal in Nederland ingevoerde grote films
ton opzichte van 1949, terwijl Amerika
terugviel van 394 op 334 grote films,
"rankrijk gaf een vermeerdering van
ongeveer dertig procent, Rusland bracht
bet aantal van negen op vijftien, Italië
poerde in 1950 18 grote films in. Oos
tenrijk viel terug van 25 op 9.
Volgens de commissie is de algemene
lr>druk, dat het ontwerp film- en bio-
fooopwet, waarover wel reeds een voor
lig verslag der Tweede Kamer, maar
geen Memorie van Antwoord is ver
benen wel niet het Staatsblad zal be
kken.
Enkele door de Centrale Commissie
kouitc klachten, o.a. over onwaardige
eciame voor de film „Bittere rijst" en
?ver in theaters gedurende contrólctoch-
H°n geconstateerde overtredingen werden
?oor het hoofdbestuur van de Neder-
'hdse Bioscoopbond onderschreven.
t televisie maakte in (le vergaderin-
van de huishoudelijke commissie
IJzermalen een punt van bespreking uit
•Aals de situatie zich thans ontwikkelt,
dus het verslag, moet er rekening mee
0r<len gehouden dat binnen enkele
ren de televisie ook Nederland zal ver-
Als men de berichten uit Ame-
"fdor de televisie totaal worden ont
Vo Cllt' ^an toekomst er ook
w0r ons land somber uit, om van bet
Vja.aS:stuk der filmuitzendingen per tele-
Zzendcr maar niet te spreken. De
Het en' fe bij een nader onderzoek van
blij,'Waagstuk der televisie zijn gerezen
afd 2° veelomvattend te zijn, dat een
blj.P^dde regeling niet eenvoudig zal
bliiftCn' De huishoudelijke commissie
tij, "aar aandacht echter ten volle aan
Probleem wijden.
t-
bpo ls huishoudelijke commissie
vallen, zo wordt in het verslag
moet geloven, dat aldaar de gezin-
- noS gezegd, dat er bij de pers en
bost k een verkeerde mening heeft
'gevat over de vraag op welke films
het praedicaat, bedoeld in artikel 1 der
bioscoopwet wordt toegepast. De meeste
gemeentelijke verordeningen op de ver
makelijkheidsbelasting bevatten de be
paling dat op de z.g. artikel 1-films een
verlaging der vermakelijkheidsbelasting
zal worden toegepast. Menigmaal komt
de huishoudelijke commissie ter ore, dal
men zich van een film met culturele of
documentaire waarde afvraagt, waarom
zij niet als „artikel 1-film" wordt be
schouwd. De bioscoopwet, zo verduide
lijkt de commissie, kent noch de uit
drukking „cultureel" noch „documen
tair", ze kent slechts films betreffende
een onderwerp van wetenschap, handel
nijverheid of landbouw. Het is derhalve
duidelijk dat de Centrale Commissie niet
verder kan gaan dan de wet toelaat en
dat ze. hoe gaarne ze dat ook dikwijls
zou willen doen, aan mooie films die op
een hoog cultureel peil staan, doch die
geen der genoemde onderwerpen bevat
ten, niet het artikel 1-praedicaat kan
toekennen.
De twee squadrons van de Marine
Luchtvaartdienst, die sedert het begin
van dit jaar in Engeland zijn gestation-
neerd voor een oefenperiode in het ver
band van de Britse marine, zullen bin
nenkort worden geplaatst aan boord van
Engelse vliegkampschepen, die deelne
men aan de najaarsoefeningen van de
Britse Home Fleet.
De najaarsoefeningen van de Britse
Home Fleet zullen tot December duren.
Zij worden gehouden in de Schotse wa
teren, de Atlantische Oceaan en nabij
Gibraltar.
Blijkens een beschikking van de direc
teur-generaal van het Verkeer in de
Staatscourant moet met ingang van 1
December 1951 in elke autobus tenminste
één brandblusapparaat van een goedge
keurd merk en type aanwezig zijn. Het
brandblusapparaat moet onder het be
reik van de bestuurder en de passagiers
zijn aangebracht.
De hoogeerw. pater Provinciaal der
Dominicanen heeft benoemd tot Supe
rior van het St. Dominicus-College te
Neerbosch de zeereerw. pater dr. Cani-
sius Nolet O.P. Pater Nolet werd gebo
ren te Arnhem in 1909, deed zijn intre
de bij de paters Dominicanen in 1928,
werd priester gewijd in 1934 en is sinds
1945 aan het St. Dominicus-College ver
bonden.
zaken op te nemen. Deze laatste com
missie, welke onder voorzitterschap
staat van de Nederlander J. de Swart,
beschikt zelf over zeer veel gegevens
over de Spaanse kampen, bijgewerkt
tot 1 Juli j.l.
De heer De Swart zal eveneens op
Zaterdag 15 dezer te Den Haag spreken
en voorts zal die avond op het Binnen
hof, dat de burgemeester voor deze ge
legenheid ter beschikking heeft gesteld,
nog het woord worden gevoerd door
de heer K. R. van Staal, secretaris van
de Nederlandse Vereniging van Ex-Po
litieke Gevangenen. In een vijftigtal
andere plaatsen in den lande zal deze
protestbetoging herhaald worden.
Het internationale comité arbeidt ge
heel financieel onafhankelijk van de
regeringen; van de internationale vak
beweging werd reeds een steun ontvan
gen ten bedrage van frs. 60.000 en voorts
wordt een beroep gedaan op particulie
ren en organisaties.
(Van onze correspondent)
De Groninger vulpenfabriek Vindus
N.V., is er in geslaagd een nieuwe ball
point te maken die tienmaal zoveel inkt
bevat als de tot dusver in de handel ge
brachte pennen. Deze vinding, waarop
inmiddels octrooi is aangevraagd, kan
van grote betekenis zijn voor ons land
omdat zowel in binnen- als buitenland
voor dit product grote belangstelling
bestaat. Immers de levensduur van de
pen is eveneens tienmaal zo groot en de
prijs blijft gelijk aan die van de huidige
pennen. Er liggen voor ons land in dit
nieuwe ballpointproduct e::portkansen.
Tot dusverre moest een groot aeei van
de hUr ie lande verkrijgbare ballpoints
worden geïmporteerd-
Zaterdag 20 en Zondag 21 October
wordt in gebouw Tivoli te Utrecht het
vierde congres van de Katholieke Volks
partij gehouden. Het congres wordt Za
terdag geopend met een plenaire zitting,
waarin partijvoorzitter W. J. Andriessen
de plannen zal uiteenzetten voor de
komende periode. Vervolgens brengt de
partijsecretaris, dr. L. A. H. Albering,
verslag uit.
In de middag zijn de sectievergaderin
gen. Dan worden de volgende onder
werpen behandeld: Onze Europese taak,
ingeleid door prof. mr. L. A. G. Schlich-
ting, hoogleraar aan de Katholieke Uni
versiteit te Nijmegen; De emancipatie
voltooid, ingeleid door de zeereerw. heer
K. Roncken, hoofdaalmoezenier van de
Arbeid in het bisdom Roermond; De
sociale ontwikkeling sinds de bevrijding,
ingeleid door J. A. Middelhuis, algemeen
secretaris van de Ned. Katholieke Ar
beidersbeweging in Nederland en Enige
aspecten van het financieel-economisch
beleid van de regering, ingeleid door
prof. dr. G. W. Groeneveld, hoogleraar
aan de Kath. Universiteit te Nijmegen.
In de tweede plenaire zitting op Za
terdagavond zullen enkele der buiten
landse gasten het woord voeren, o.a. de
voorzitter van de C.V.P. in België, Th.
Lefèvre, die zal spreken over: De toe
komst van Europa.
In de derde plenaire zitting op Zon
dagmorgen zal de voorzitter van de Ka
tholieke Tweede-Kamerfractie, prof. mr.
C. P. M. Romme, tenslotte verslag uit
brengen over het parlementaire werk
in de afgelopen periode.
amir, „het laatste zeilschipkomt weer in de vaart!
Zij en haar zusterschip.Passat, welke reeds te 'Ant
werpen bij de sloper voor de wal lagen, zijn aange
kocht door een rederij le Lübeck en zullen als vrachtva
rend schoolschip weer zee kiezen, zij het ditmaal met mo
tor-hulpvermogen, wat het schip te allen tijde een snelheid
van tenminste 8 mijl garandeert. Op haar jongste en naar
het scheen onherroepelijk laatste reis, tevens de laatste
graanrace van Australië naar Engeland, waaraan alleen nog
de beide zusterschepen deelnamen, maakte Pamir door
windstilte niet minder dan 57 dagen geen enkele voort
gang. Zij verloor dan ook de race en kwam twee weken la
ter dan de fortuinlijker Passat in Engeland aan. De eige
naar, de bekende zeilschipreder Edgar Eriksson, uit Ma-
riehann op de Alandseilanden. besloot hierna de schepen
van de hand te doen. Zij verkeerden nog in uitstekende
conditie, maar daar zich geen liefhebbers voordeden, wer
den zij opgelegd en verdwenen tenslotte naar Antwerpen,
naar de sloper. Niemand had ooit durven denken en hopen,
dat zich daarna, waarschijnlijk op het' allerlaatste ogen
blik, de kans nog zou keren: Pamir en Passat komen
terug op de wereldzeeën en zij zullen er welkom zijn.
„Het laatste zeilschip", zoals de Duit
se schrijver Heinrich Hauser, in 't boek
dat hij schreef na een reis van 116 da
gen met Pamir rond Kaap Hoorn, de
viermastbark noemde, werd in 1905 op
de werf van Blohm Voss te Hamburg
gebouwd en het was de oude Hamburg-
se zeilrederij F. Laeisz, die haar in de
vaart bracht. Toen Hauser in 1930 aan
boord van de Pamir was, kon men ove
rigens dit schip nog lang niet het laat
ste noemen in zijn soort. Zowel Laeisz
als de Fin Eriksson hadden in de der
tiger jaren nog verschillende grote zeil
schepen in de vaart, zoals de „Kroon
prinses Cecilie", waarmee onze landge
noot de Amsterdamse candidaat-notaris
W. Leciercq eveneens een reis om Kaap
Hoorn maakte. Het voortreffelijk boek,
dat hij hierover schreef; „Wind in de
Zeilen", werd onlangs herdrukt en Le
ciercq heeft ret zelf nog verkocht
tijdens de jongste boekenweek, in de
Amsterdamse Bijenkorf. De „Kroon
prinses" is reeds lang gesloopt en bij
een gesprek, dat wij na afloop van de
Boekenmarkt met de heer Leciercq
hadden, kwam Pamir nog uitvoerig ter
sprake, zoals het toen óók op zijn on
dergang wachtte. Als er één zich ver
heugt over dit phenix-achtig herver-
schijnen van beide viermasters aan de
horizon, dan is het stellig de heer Le-
Zo zal de Parmir
weer varen.
clercq. En wij voor ons kunnen ais vroe
ger opnieuw de hoop koesteren, dat op
enigerlei wijze een dezer schepen ons
nog ééns onder de ogen komt. Om te
zwijgen van met zo'n schip onder zeil
te zijn. al was het maar enkele dagen,
uren.
„Nooit heb ik kunnen geloven,"
schrijft Heinrich Hauser, „dat het zo
wonderlijk kon zijn. Ik kan het niet
beschrijven. De aanblik van deze gi
gantische torens van linnen lijkt me
geweldiger dan het schip van de
hoogste domkerk. Mijn hoofd duizelt.
Het verwart fne Het is zo feestelijk.
De zachte, dóch onweerstaanbare
vaart te voelen, die ons meeneemt,
maakt, dat het lichaam schijnt te
zweven. De 'vier grote sparren met
hun dwarsbalken zijn een gehele
wereld geworden, een wereld vol
wonderlijke vormen en ongelooflijke
kleuren. De vroege zon werpt een
stralend en spookachtig licht op al
deze kleurschakeringen van dofgrijs
tot doorschijnend oranje-geel. En
boven is alles nog veel mooier. Een
enkele ra schijnt groter dan het hele
schip, en ze is zo stevig gevoegd en
dik, men ligt er zo rustig op als in
een breed bed, diep onder zich het
schip, heel klein, voortwaaiend over
de glinsterend blauwe, met schuim-
strepen doortrokken zee. De wind
bruist en stoot tegen de mast, zeker
en sterk, met krachtige, vaste greep
en hij jaagt ons voort".
Deze droom van de zeevaart leeft dus
weer voort en daarmee heel de roman
tiek van het zeilschip, vooral nog van
zijn laatste glorietijd, die der clippers,
de thee- en graanraces, de avonturen,
zoals beschreven door Conrad, Mase-
field, Traven, waarin ook Nederland
zijn roemrijk aandeel heeft gehad.
Nederlands „laatste zeilschip" was het
driemastvolschip „Europa", in 1898 ge
bouwd bij de werf Huygens Van Gel
der op Oostenburg te Amsterdam, als
laatste van de vijf grote zeilschepen, die
hier van stapel liepen In Januari 1909
meldden de dagbladen de verkoop van
het schip naar Noorwegen voor slechts
4800. In zijn boek „Europa Ahoy!"
heeft A. C. Metzelaar de geschiedenis
geschreven van dit schip, waarop hij
in 1906 als stuurmansleerling monster
de. Hij geeft in zijn reisbeschrijvingen
een goed beeld van wat ook Nederland
nog in de zeilvaart vlak voor hét ver
dwijnen daarvan presteerde.
F. Th.
Advertentie
Met nadrukkelijk
gebaar onderstreept
Robert Schuman
zijn verklaring, dat
Frankrijk voorstan
der is van de opna
me van Griekenland
en Turkije in het
Atlantisch Pact. De
Franse minister van
Buitenlandse Za
ken deelde dit eind
vorige week mede
op een persconfe
rentie in Parijs,
vóór zijn vertrek
naar de Verenigde
Staten. Bij deze ge
legenheid noemde
Schuman de toela
ting van Spanje tot
het pact „niet mo
gelijk in de huidige
omstandigheden". In
de Spaanse hoofd
stad ziet men, even
als in Griekenland
en Turkije, de ko
mende besprekingen
van de landen van
het Atlantisch ver
drag met grote be
langstelling tege
moet.
Een strandstoel maakte de indruk van
een Gorilla en die hollende mensen
waren gewoon aan het voetballen. Die
straaljager was niets anders dan een
zeemeeuw. Zó zagen zijn vacantieioto's
eruit. Nu hij een Philips Flitscamera
heeft gekocht, mislukt er geen enkele
meer, want, de bediening is uiterst een
voudig. Overdag de mooiste opnamen
zonder flitslamp en 's avonds of bin
nenshuis even brillante snapshots met
flitslicht.
Onder auspiciën van de Vereniging
„De Amst.erdamsche Haven" hebben
de grote in Amsterdam gevestigde lijn-
rederijen in het Nederlandse paviljoen
van de Frankfurter Messe" de volgende
projecten tentoongesteld:
Het Amsterdam-Rijnkanaal, dat ge
reed komt in 1952, wordt weergegeven
als voornaamste blikvanger door een
grote kast voorzien van 't z.g. transpa-
13 September zal het vijf jaar geleden
zijn, dat op initiatief van dr A. van
Anrooy de Oorlogsgravenstichting werd
opgericht, met als doelstelling de ver
zorging van alle Nederlandse oorlogs
graven waar ter wereld ook.
Het Nederlandse volk in al zijn ge
ledingen heeft in de afgelopen vijf jaren
zeer belangrijke bijdragen ter beschik
king gesteld voor het fonds der stich
ting, die oorspronkelijk beschikte over
4 werkkrachten en die is uitgegroeid tot
een instelling, waaraan een personeel
van 23 betaalde en 5 vrijwillige leden is
verbonden.
Ter gelegenheid van dit vijfjarig be-
DE RUSSEN KOMEN
VERTALING: FRANS VAN OLDENBURG ERMKE
Ik vertelde hem, dat het dorp beneden
aan de voet van de heuvel lag. Nog pra
tend liepen we de voordeur uit en het
terras op. De officier scheen te besef
fen, dat hij mij hoe dan ook een verkla
ring schuldig was voor het feit, dat die
bende soldaten plunderend door het
huis draafde.
„U had thuis moeten blijven, zei hij,
„en niet moeten vluchten. Als u thuis
was gebleven, zouden ze niets aange
raakt hebben, dan was er niets ver
dwenen".
En terwijl hij dit zei, speelde hij met
Jack's stijgbeugels, welke glinsterden
in het bleke licht van de ondergaande
zon. Ineens ging bij weg zonder verder
nog een woord te zeggen. Ik keek naar
zijn lange, pasklaar gemaakte en uit
stekend zittende jas. In het weggaan
zwaaide hij met de stijgbeugels, zodat
ze tegen elkaar rinkelden, ik zuchtte
en ging het huis weer binnen. Het is
niet gemakkelijk om dit. nieuwe Rus
land te begrijpen, dacht ik.
Het huis was vol mensen. Soldaten in
vuile, gelapte tunieken rommelden in
alle laden. Plotseling viel het Jumbo
in, dat ze misschien wel zijn schoenen
zouden kunnen stelen. Hij haastte zich
om zeker te zijn en tot zijn grote ver
bazing vond hij de vestibule leeg ge
ruimd. In zijn kamer stond alles over
eind. Al de laden waren open getrok
ken. Alle kasten stonden open. Een
horde van zes of acht soldaten draafde
door alle kamers.
„Wat zoeken jullie"? vroeg ik. „Ap
pels", was het antwoord. Ze schenen
me nauwelijks op te merken. In ieder
geval scheen mijn aanwezigheid hen bij
hun speurtochten geenszins te hinderen.
Ik moet evenwel toegeven, dat ik nog
al zonderling gekleed was in een mari
neblauwe broek, waarvan de pijpen in
zware rijlaarzen van grijs vilt waren
gestopt, en een soort houtvestersbuis,
dat al een hele oorlpg achter de rug
had. De eerste paar maanden zou ik
die dracht aanhouden; en voor het
kleine contingent van het Russische le
ger, dat door Mora trek, zal die excen
trieke mode van mij onvergetelijk blij
ven. Ik zou die mannen graag wat ap
pels hebben gegeven, maar er waren
er geen.
Een van de soldaten, met van elkaar
staande tanden en een balsturige lok
haar, welke telkens van onder zijn pet
vandaan kwam. begon een praatje met
me. De anderen noemden hem „onze
hoofd. Want je moet weten, dat een
Russische soldatenpet niet zo maar zon
der meer een hoofddeksel is. Wanneer
ik te doen had met een stomme Russi
sche soldaat, dan kon ik zijn diepste
innerlijke emoties aflezen van de be
wegingen van zijn pet. De pet dient
hem tot het uitdrukken van die gevoe
kapitein", maar voor mij scheen hijlens, waar in de onvolmaakte mensen-
in niets van de anderen te verschillen.
In werkelijkheid bleek hij tweede lui
tenant te zijn, maar toen wisten we
nog niets van de rangorde in het Rus
sische leger af en kenden ook niet de
voorliefde van de Russen om zichzelf
een paar rangen te bevorderen.
„Kapitein" Iwan ging op een Louis
XVI tafel in de hall zitten, cmringd
door zijn soldaten in gemakkelijke stoe
len en oo de divan, die scheer, te steu
nen onder hun gewicht. „Wacht", zei
ik, ..wacht; ik g'a jullie wat te eten ha
len".
Blij iemand te hebben, met. wie ze in
dit vreemde land konden praten, maak
ten ze het zich nog wat gemakkelijker.
Ik bracht een schaal met brood en
worst. Ze wilden glazen.
..Drink je brandewijn, Lida"? Ik had
hun gezegd, dat ik Lida heette, want
dat klonk Russischer en was gemakke
lijker te onthouden. Ik bleef geduren
de de hele Russische bezetting zo he
ten.
„Ja, als die er is", antwoordde ik. En
een waterkruik vol pure alcohol werd
op de tafel geplant. In het dorp bene
den. aan de voet van de heuvel, waren
ze nog steeds tegen de Duitsers aan
het vechten.
Jumbo keek naar die soldaten, die
hun glazen met pure alcohcl vulden
en er maar heel weinig 'water bij de
den, met al de afschrik van de echte
westerling. We dronken ieder een glas
en hapten in ons biood met worst. En
opnieuw deed Moedertje Wodka wonde
ren. Ons gesprek werd luider en luider
en steeds levendiger. De petten van de
soldaten begonnen verbazend snel rond
hun hoofd van plaats te verhuizen: van
op hun rechter oor tot op hun linker,
van diep in hun ogen tot achter op hun
taal geen woorden voor zijn. De pet
van het Rode Leger had, zoals we leer
den beseffen, een heel eigen taal. Dat
is natuurlijk de reden, waarom die pet
alleen in gevallen van uiterste nood
zaak wordt afgezet en dan enkel door
hoge officieren, die veel minder impul
sief zijn dan de gewone soldaat en van
wie de meesten de Russische taal
een van de rijkste ter wereld ge
schikt genoog schijnen te vinden om
hun vreugde, verrassing of afkeer uit
te drukken. Hier volge dan een kort
lesje in petten-taal:
De pet met oeide handen een paar
centimeter boven het hoofd gehouden
drukt grote opwinding uit. (Dit kan
vreugde zijn op het zien van een fles
wijn of bij het bericht van een grote
overwinning). Langzaam terug gescho
ven to* achter in de hals drukt zij moe
heid uit of gespannen nadenken óf
de betreffende soldaat wil iets zeggen,
maar is het vergeten. (Het ontbloten
van het voorhoofd schijnt blijkbaar de
werking van het geheugen ten goeds
te komen). Over de ogen getrokken,
vaak zo, dat er geen ogen te zien zijn,
geeft de pet duidelijk boosheid aan.
(Tijdens de beschrijvingen van de ver
nielingen en totale vernietiging van
Oekraïnse steden dalen alle petten on
veranderlijk tot diep over de ogen
hunner eigenaars). Over een oor ge
trokken, hetzij het linker of het rech
ter, spreekt de pet van verbazing, ont
zetting, verlegenheid en soms van uit
gelatenheid. Is de eigenaar nuchter, dan
zijn de bewegingen van zijn pet lang
zaam, maar na een paar wodka's nemen
die verschuivingen een steeds sneller
tempo aan.
(Wordt vervolgd).
staan heeft de stichting een bijzondere
mededelingenblad uitgegeven, waarin
o.m. enkelè korte artikelen staan van dr.
W. Drees, minister Van Maafseveen,
minister Staf, minister Joekes, en de
voorzitter van het Nederlandse Rode
Kruis, ir. F. C. Baron van Tuyll van
Serooskerken van Zuylen.
Uit dit mededelingenblad blijkt o.m.,
dat alle rijksgraven in Nederland thans
door de Oorlogsgravenstichting van het
ministerie van Oorlog zijn overgenomen.
Nog dit jaar zullen zij definitief zijn in
gelicht. Er zijn in Nederland gelegen-
894 militaire rijksgraven, 232 civiele
rijksgraven, 66 stichtingsgraven, 961
militaire particuliere graven en ca. 3000
civiele particuliere graven.
In Duitsland heeft de stichting be
moeienis met de graven van politiek-be-
trouwbare Nederlanders, die gedurende
de jaren 19401945 zijn weggevoerd of
aldaar verplicht te werk zijn gesteld en
daarbij zijn omgekomen in concentratie-,
gijzelaars- of arbeidskampen, alsook de
in krijgsgevangenschap gestorven mili
tairen. Van deze graven zijn er thans
leeds 15000 bekend.
Verdei- bevinden zich in het buiten
land nog 800 graven van leden, behoord
hebbende bij het personeel van de Ne
derlandse koopvaardij, verspreid over
de héle wereld.
rant-spiegelreflex. Deze is onverlicht een
gewone spiegel; bij inschakeling van de
lichtbron verdwijnt de spiegel en komt
de kleurenkaart van het nieuwe Am
sterdam-Rijnkanaal te voorschijn. Hierop
is ook de oude verbinding met de Rijn
aangegeven, zodat duidelijk tot uiting
komt, welk een enorme verandering
zich in 1952 zal voltrekken. Behalve de
ze verbetering, welke zo van ongemeen
belang is voor Amsterdam en zijn natio
naal en internationaal achterland, wordt
door middel van hetzelfde spiegel-reflex-
systeem op een andere kaart de uitste
kende verbinding van Amsterdam met
de Noordzee aangegeven. Daar de Am
sterdamse haven thans over een verbe
terde outillage beschikt, zowel door het
stukgoederen- als het stapelgoederenver-
keer, springt duidelijk in het oog, welk
een belangrijke rol van 1952 af de Am
sterdam-Rij nverbinding en het Noord
zeekanaal zullen spelen.
Geëxposeerd worden verder twee
modellen van Rijnschepen, t.w. een mo
del van een huidig motorschip met als
vergelijking dat van een vroeger
stoomschip, waarvan de vloot thans is
opgelegd.
Door middel van vergrotingen wordt
de aandacht gevestigd op de volledige
moderne vloot motorschepen van de
Amsterdam-Rijnrederij „De Nieuwe
Rijnvaart Maatschappij", die de ver
binding onderhoudt tussen Amsterdam
en alle Rijn-, Main- en Neckarhavens,
alsmede die van het West-Duitse kana-
lensysteem.
Voorts een vergrote foto met een mo
torschip op het reeds ten dele verbre
de Amsterdam-Rijnkanaal; een grote
kaart van het gehele stroon.gebied van
de Rijn completeert de voorstelling van
Amsterdam als oudste mondingsha
ven van deze rivier.
De gemakkelijke bevaarbaarheid van
het Noordzeekanaal wordt aangetoond
door een duidelijke foto. waarop een
passagiersschip van 30.000 ton een an
der passeert.
Een duidelijke kaart geeft de ver
bindingen over de gehele wereld aan
van de Amsterdamse lijnrederijen. In dit
gedeelte van de Stand bevindt zich het
verlichte model van 't vlaggeschip der
Amsterdamse haven, het m.s. „Oranje",
dat zeker de belangstelling van de be
zoekers zal hebben.
(Van onze correspondent)
De vereniging St. Anna te Den Boseh,
het centrale orgaan van meer dan 700
katholieke huishoud- en industriescholen
voor meisjes in Nederland, België en In
donesië, opent Woensdag een nieuwe
huishoudschool achter het gebouw van
de vereniging aan de Hinthamerstraat
te Den Bosch. Deze school is bestemd
voor de opleiding van leraressen en te
vens als model-school voor alle aange
sloten huishoudscholen. Daartoe is in het
lokaal voor de kook-, was- en strijk-
lessen een Bruynzeel-inventaris aange
bracht die in Nederland nog uniek ge
noemd mag worden.
Een soortgelijke inventaris was door
de Bruynzeelfabrieken op adviezen van
cc vereniging St. Anna vervaardigd voor
de tentoonstelling Schoolstad. Waar deze
echter op acht leerlingen berekend was,
is de thans aangebrachte keuken voor
twaalf leerlingen ingericht. Voorts om
vat het nieuwe gebouw een provisie
kamer, washok, linnenkamer en theorie,
klas. Op de bovenverdieping bevinden
zich twee ruime naaiklassen.
De inrichting van deze model-school
paart een summum aan doelmatigheid
aan een even grote soberheid, zodat het
onderwijs dat hier gegeven wordt, aan
gepast is aan de mogelijkheden van het
normale gezin. Voor de vereniging St.
Anna, die reeds 26 jaar haar krachten
geeft aan de verbetering van het katho
lieke huishoud- en industrie-onderwijs
en daarbij reeds belangrijke resultaten
geboekt heeft, betekent deze school een
aanzienlijke aanwinst waarmee een lang
gekoesterde wens van de ijverige direc
trice, Zuster Joeseph in vervulling is ge
gaan. De inzegening zal Woensdagmor
gen om 11 uur door pastoor Noyons uit
Den Bosch geschieden.
Mr. J. E. van Hoogstraten, algemeen
vertegenwoordiger van de Nederlandse
Industrie in Indonesië zal op 11 Septem
ber a.s. in Nederland aankomen. De
heer van Hoogstraten zal in Nederland
besprekingen voeren over aard, opzet en
wijze van continuering van het werk
der Stichting, zowel in Djakarta als in
Den Haag. Hiertoe zullen in verschillen
de plaatsen contactvergaderingen met
industriëlen worden belegd.
Benoemd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau C. J. J. M. Teulings, alge
meen directeur van de N.V. C. N. Teu
lings' Koninklijke drukkerijen te 's-Her-
togenbosch; tot ridder Oranje-Nassau G.
Bakker, te Nijkerk. directeur van de
Zaanlandsche Cacaofabriek v/h T. Oly
en Comp.
