Groot succes voor Amerika s politiek
HEDEN ONDERTEKENING VAN
VERDRAG MET JAPAN
Sovjet-blok afwijzend
Japan noemt verdrag
rechtvaardig
Luchtruimstations
Tol op weg naar Berlijn
ZEEREISJES voor dagjesmensen
Zonnig
weer
Tussen neus en lippen
Geallieerd protest bij de
Sovjetgemachtigde
Mij. Zeelandpeilt de animo
Nieuwe luchtlijnen van K.L.M.
I
Bij een afscheid
Auto kantelt voor
Gromyko
Concurrentie tussen Oost en West
Oliebrand geblust
Amsterdam-Tokio
Amsterdam-Sydney
Bezorgdheid om
Koning George
Tot hoofd en hart
(Jee
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1951
75ste JAARGANG No. 25170
Aanslag of omstandigheden?
Met een vaart van 100 km.
omgevallen wagen ontweken
Voor 7 millioen gulden
schade
BOHaiJSIIlI
Lichtpetroleum halve
cent goedkoper
Amerikaanse auto's
worden duurder
VOLGENDE ZOMER
WERKELIJKHEID?
en
Aardschok in Limburg
HARRIS TWEEDJASSEN
AngloEgyptisch verdrag
Opzegging zeer spoedig
verwacht
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21545
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Umulden: Bonifaciusstr. 27, tel. 5790
Voor klachten over de bezorging na 550
uur 's avonds 21544
Directeur: W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Run.
Wnd. hoofdredacteur: W. Severin.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogie.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 42 cents per week,
1 1.82 per maand, f 5.45 per kwartaal.
Rusland, Polen en Tsjechoslowakije zullen het Japanse vredesverdrag niet onder
tekenen. De Poolse afgevaardigde Stefan Wierblowski verklaarde Vrijdagavond op
de conferentie van San Francisco, dat de landen, die niet onder het dictatorschap
van de V.S- staan, hun handtekening niet onder het verdrag zullen zetten-
Het secretariaat van de vredesconferentie heeft bekend gemaakt, dat alle an
dere landen, die aan de conferentie deelnemen, het verdrag wel zullen onder
tekenen. Ook het Indonesische Kabinet heeft dienaangaande instructies naar
minister Subardjo gezonden. Het is echter zeer de vraag of het Indonesische
Kabinet het verdrag zal ratificeren.
De ondertekening door de gedelegeerden van de 48 niet-communistische naties,
zal vanmiddag zes uur Nederlandse tijd geschieden.
Op de drukke hoofdweg ten Zuiden
Van San Francisco is Vrijdag een onge
val gebeurd, waarvan men niet kan
zeggen of het een samenzwering was
om de Russische delegatie bij de vre
desconferentie om het leven te brengen
of dat er sprake was van een samenloop
van omstandigheden.
Kort nadat de Russische delegatie
..Hillsborough" had verlaten kantelde
een vleesauto op de hoofdweg. De Rus
sische wagen, die geëscorteerd werd
door een sterke - politiemacht, zwenkte
nog net met een vaart van 100 km per
uur langs de omgevallen vrachtauto.
Waarom een tegenligger op de vracht
auto inreed, zodat de chauffeur zijn
stuur moest omgooien, en de wagen
slipte en kantelde is nog een raadsel.
Op de vraag of er hier Wit-Russische
samenzweerders in het spel zijn of dat
cr slechts een ongeluk is gebeurd, blijft
ae politie het antwoord schuldig. De po-
J verklaarde echter vernomen te
nebben, dat er een complot gesmeed was
dat de moordenaars met een vracht-
üto van een brouwerij op de auto van
Mmyko zouden inrijden.
ecvnw,waardigerwij^ werd de vleesauto
gevolgd do0r twee bierauto's die moes
ten stoppen toen de vleesauto kantelde
en een verkeersopstopping veroorzaakte.
Intussen heeft de politie verder ver
klaard geen aanwijzingen voor een COm_
piot gevonden te hebben.
Vanmorgen heeft voor het eerst de
Japanse afgevaardigde, premier Sjige-
roe Josjida, de conferer>ie toegespro
ken. Hij verklaarde, dat Japan zijn
verplichting om herstelbetalingen te
doen aan de landen, die het had over
weldigd, zou nakomen. De vrees be
stond. dat Japan het wellicht 'nimmer
zou klaarspelen om herstelbetalingen te
verrichten, met het oog op de clausule
in het verdrag, die sommige geallieer
de landen toestaat beslag te leggen op
Japanse eigendommen in hun gebied.
Japan had echter de verplichtingen van
het verdrag in dit opzicht op zich geno
men en was ook van plan om ze gestand
te doen.
Josjida verzekerde Indonesië, dat Ja
pan later bilaterale onderhandelingen
zou beginnen ter bepaling van de om
vang van de Japanse visserij in Indo
nesische wateren.
Japan had het verdrag als een ver
drag van verzoening aanvaard. Josjida
noemde het rechtvaardig en edelmoe
dig, doch zag er tevens enkele „pijn
lijke" punten in. In dit verband sprak
hij de hoop uit, dat het beheer van de
Rioekioe- en Bonin-eilanden in een
niet al te ver verwijderde toekomst
aan Japan zou worden teruggegeven.
Japan was voorts bezorgd over de toe
komst van de Koerillen en van Scha-
lin, eilanden die door de Sovjet-Unie
worden bezet. Hij wees er verder op
dat het verdrag Japan zou beroven
van zijn reusachtige overzeese activa.
Ook wenste Japan de terugkeer van
honderdduizenden krijgsgevangenen
uit de Sovjet-Unie. Josjida betreurde
de afwezigheid ter conferentie van
India en Birma en van een Chinese
delegatie ten zeerste.
Vervolgens verdedigde Josjida het vei-
De secretaris van het Duitse genoot
schap voor onderzoek van het luchtruim
H. Koelie, heeft op het astronautisch
congres te Londen gezegd, dat het een
publiek geheim is, dat West en Oost
Wet de grootste energie aan het plan
tot de aanleg van luchtruimstations wer-
„Het is zeer waarschijnlijk, dat
bet luchtruimstation zal worden ge
bouwd ondanks alle technische en finan
ciële moeilijkheden," aldus Koelie.
Het luchtruimstation volgens het plan
van Koelie, dat 150 ton zou wegen en 50
a 60 man zonder krachtaandrijving in
een kring of een ellips om de aarde zou
voeren, zou volgens de huidige prijzen
ongeveer 518 millioen dollar kosten. De
bemanning zou bevoorraad worden door
vrachtraketten en de onderhoudskosten
zouden per maand veertig a vijftig mil
lioen dollar bedragen.
Het station zou gebruikt worden voor
nauwkeurige weervoorspellingen op lan
ge termijn en als relay-station voor ge
richte kortegolf- en televisie-uitzendin
gen over de gehele wereld. Ook zou het
kunnen dienen als observatiestation voor
de veiligheidstroepen der V.N. Een gro
te, schotelvormige spiegel boven op het
luchtruimstation zou de zonnehitte
Weerkaatsen om stoom voor een fabriek
Ie ontwikkelen. „Indien het geld be
schikbaar zou zijn, zou men over onge
veer tien jaar met het werk kunnen be
ginnen", aldus Koelie.
Op het congres, dat zich ernstig be
zig houdt met reizen van luchtruim
stations naar de maan en Mars, heeft
de Britse geleerde R. A. Smith een
ander geluid doen horen. „Over deze
luchtruimstations is meer onzin ge
zegd dan over enig ander onderdeel
der astronautica. De verklaringen
over het gebruik van luchtruimsta
tions voor militaire doeleinden acht
ik louter gezwam.
Een rondcirkelend voorwerp zou tref-
baar zijn als een zittende eend. Ik ben
er absoluut zeker van, dat de militaire
autoriteiten dit feit zelf al ontdekt heb
ben en omdat zij meer gezond verstand
hebben gaan zij minder snel op dit ge
bied te werk dan sommigen onzer zou
den wensen", aldus Smith.
ligheidspact met de V. S. door te ver
klaren, dat Japan ongewapend was in
een wereld „waar de duistere krachten
van totalitaire onderdrukking en tyran-
nie werkzaam zijn". Een verslagen en
verwoest Japan, beroofd van zijn over
zeese bezittingen en hulpbronnen, was
absoluut niet in staat om zich voor een
moderne oorlog uit te rusten, zodanig,
dat het een militaire bedreiging zou
kunnen worden van zijn buurlanden.
Daartoe had het niet de nodige grond
stoffen, de middelen en ook niet de wil,
aldus verzekerde Josjida de gedelegeer
den.
Generaal Carlos Romulo, de Philip-
pijnse minister van Buitenlandse Za
ken, heeft verklaard, dat zijn delegatie
het verdrag zou ondertekenen met dit
voorbehoud, dat de Philippijnen alle
rechten zouden hebben om over een
herstelbetalingsovereenkomst met Japan
te onderhandelen. Volgens Romulo zijn
het bijna uitsluitend grote mogendhe
den. die voordeel hebben bij het in het
verdrag toegestane afstaan van gebied
en in beslagneming van overzeese ac
tiva, terwijl de herstelbetalingen de
enige vorm, waarin de kleinere landen,
die door Japan schade geleden hebben,
voor hun verliezen schadeloos gesteld
zouden kunnen worden in het ver
drag sterk beperkt worden.
De Irakse afgevaardigde verklaarde dat
zijn regering het verdrag zou tekenen
doch evenals de andere Arabische lan
den sloot hij zich aan bij het standpunt
van Egypte ten aanzien van de aan
wezigheid van buitenlandse troepen in
Japan-
De Australische ambassadeur in de V.S
Percy Spender, beschuldigde in zijn
rede de Sovjet-Unie ervan het verdrag
af te wijzen omdat het Kremlin een
verdrag wil dat Japan zonder verdedi
ging laat, overgeleverd aan de Russi
sche agressie.
Spender zei dat Australië, ondanks
ontevredenheid over zekere punten van
het verdrag, dit zal ondertekenen.
Afgematte brandweerlieden zijn er
Vrijdagavond na 24 uur verwoede strijd
eindelijk in geslaagd de vlammenzee te
Avonmouth, waarin voor ruim 7 mil
lioen gulden olie verloren ging, meester
te worden.
In totaal zijn 20 tanks met een geza
menlijke inhoud van 63.000.000 liter olie
in vlammen opgegaan.
Twee personen worden vermist. Men
neemt aan dat zij in het vuur de dood
hebben gevonden.
De hele omgeving van de uitgestrek
te King Edward haven was bedekt met
schuimvlokken van een chemische
vloeistof die werd gebruikt om te belet
ten, dat het vuur zou overslaan naar
tientallen andere tanks, die gevuld wa
ren met uiterst explosieve vliegtuig-
benzine.
Omtrent de oorzaak van de brand tast
men nog altijd in het duister. Van of
ficiële zijde wordt vernomen dat de
brand ontstond tijden» het lossen van
een tankschip in de haven.
V. S. De commissie voor de toewijzin
gen van de Amerikaanse Senaat heeft een
aanvullend bedrag van vijf milliard dollar
goedgekeurd voor de landsverdediging. De
begroting van de defensie bedraagt zonder
deze som 56 milliard dollar.
Tengevolge van het heffen van
hoge rechten door de Oost-Duitse
regering voor het gebruik van de
enttoweg BerlijnHelmstedt, wordt
het verkeer tussen Berlijn en
West-Duitsland bemoeilijkt. Bij de
controlepost aan de gMns te Helm
stedt (Britse zone) staat een lange
rij auto's, die als resultaat van de
Oost-Duitse maatregelen opgehou-
HELPT D£ BISSCHOP
KSKHSN BOUWEN.'
De Westerse plaatsvervangende Hr je
Commissarissen voor Duitsland hebben
Vrijdag bij generaal Vassily Chuikov,
Sovjet-gemachtigde voor Duitsland, ge
protesteerd tegen de jongste Russische
blokkade-maatregelen in Berlijn. Na
twee dagen vergaderd te hebben, zonden
•c plaatsvervangers gelijkluidende brie
ven aan Chuikov, waarin geprotesteerd
werd tegen het voortdurend ingrijpen
in de normale handel en verbindingen
tussen West-Berlijn en West-Duitsland.
De tekst van het protest werd niet ont
huld. Men verwacht dat men Je Rus
sen gelegenheid wil geven o: op het
protest te antwoorden alvorens geallieer
de tegenmaatregelen worden genomen.
Vrijdagmorgen hebben pp bevel van
burgemeester Kressmann van de Ber-
lijnse voorstad Kreuzberg, 500 politie
mannen en douaneambtenaren vier uur
In de Staatscourant is gepubliceerd
de prijsbeschikking licht-petroleum 1951
no. 2, op grond waarvan de prijzen voor
licht-petroleum met een halve cent per
liter worden verlaagd. Deze verlaging is
mogelijk geworden door het vervallen
van de omzetbelasting van dit artikel
per 1 September.
De Amerikaanse regering heeft de fa
brikanten van auto's toestemming ge
geven de prjjzen van nieuwe automobie
len met 5 a 6% te verhogen. Zij deelde
mede, dat later wellicht nieuwe prijsver
hogingen zullen worden toegestaan.
(Van onze speciale verslaggever)
Van de Harwich-kade in Hoek van Holland vertrok gistermorgen het motor
schip „Prinses Beatrix" van de Stoomvaart Maatschappij „Zeeland" met 900
lachende en wuivende mensen. Er stond wat volk op de kade, toen de trossen
werden losgegooid en de loopplank werd weggerold, zodat een ieder zowel
achterblijvers als opvarenden zich kon koesteren in de illusie dat koers
werd gezet, wanneer niet naar New York of de Bahama-cilanden, dan toch
tenminste naar Londen of Folkestone. In werkelijkheid voer de „Prinses Bea
trix" niet meer dan enkele kilometers het zeegat uit om dan af te zwenken
in de richting Vlissingen. En die 900 opvarenden waren vacantiegangers, die,
daartoe in staat gesteld dodr de Mij. „Zeeland", een originele zeereis wilden
maken, op een werkelijk zeeschip, met het reële risico zeeziek te worden
en verder alle geneugten die een tocht op zee pleegt mee te brengen.
schepen van de „Zeeland", het s-s.
„Mecklenburg" en het ms. „Prinses Bea
trix" deze week na maanden varen in
de dagdienst van Hoek van Holland
naar Harwich en terug, ofwel voor re
visie moes van Hoek van Holland naar
de werkplaatsen van de maatschappij
in Vlissingen, ofwel daarvan terugkeer
de. Die gelegenheid was voor de „Zee
land" een gerede aanleiding om de
daadwerkelijke belangstelling van het
Nederlandse volk voor korte zeereisjes
te peilen.
Reeds lang meende de Mij. „Zeeland"
dat er bij een groot deel van ons volk,
dat doorgaans geen enkele redelijke
aanleiding heeft of een noodzaak ge
voelt zich in te schepen voor een reis
overzee, een behoefte bestond aan het
maken van korte zeereisjes met een
werkelijk zeeschip, teneinde de feeks
vacantieherinneringen met de ervarin
gen van een dergelijke tocht te verrij
ken. Nu wilde het geval, dat de beide
Die
K.L.M. zal begin December twee
luchtlijnen openen en wel op
Am n en Australië. De dienst op de lijn
We S]lei'damTokio wordt eenmaal per
Armst uitgevoerd. Gevlogen wordt van
lijn |erdam via Bangkok naar Tokio. De
één j;rnsl"erdamSydney wordt eveneens
loopt 6r 'n wee't bevlogen. De route
GnL' Van Amsterdam via Biak (Nieuw-
hiheanaar gydney.
Beide diensten zullen
voerd met Lockheed
toestellen.
worden uitge-
„Constellation"
De KLM heeft nog nimmer een lucht
lijn op Japan gehad. Voor de oorlog in
het Verre Oosten onderhield de toen be
staande Koninklijke Nederlandsch-Indi-
sche Luchtvaartmaatschappij, de KNILM,
van Batavia uit een dienst op Sydney.
De gehele lijn AmsterdamSydney werd
toen door KLM en KNILM gezamenlijk
uitgevoerd. Het traject Amsterdam
Batavia werd toen gevlogen door de
KLM. De voor Australië bestemde pas
sagiers stapten destijds in Batavia over
in een toestel van de KNILM, dat hen
verder bracht.
Het feit dat de „Prinses Beatrix"
bij haar vertrek 900 passagiers telde,
heeft alle verwachtingen ruimschoots
overtroffen. Hierdoor gesterkt, over
weegt de Mij. „Zeeland" de volgende
zomer regelmatig dergelijke reis
jes te organiseren. Reeds nu ontving
zij aanvragen van enkele grote con
cerns, die met hun personeel de zee
op willen.
Aan boord van de „Prinses Beatrix"
heersté een opgewekte stemming. De
zon stond hoog aan de hemel en de
einders hulden zich in vage nevels.
Daardoor verdween de kust vrij spoe
dig uit het zicht en konden de pas
sagiers menen dat zij de enige bewo
ners van de aarde waren en hun schip
een eenzaam maar luxueus eiland er
gens in de Stille Zuidzee. Onderweg
werd een koude lunch geserveerd en
weid limonade gedronken in de gerief
lijke lounge. Wie nog niet mocht gelo
ven dat de „Prinses Beatrix" een heu
selijk zeeschip was, kon zich in die
lounge overtuigen aan de hand van fo
to's en een korte beschrijving van de
jongste wederwaardigheden.
Dit 4350 bruto reg. ton metende
motorschip stevende in Mei 1940 naar
Engeland. Daar werd de gehele luxe
bovenbouw eraf gesloopt en werd er
een troepentransportschip, dat 1500
soldaten kon vervoeren, van gemaakt.
Bij vele roemruchte landingen was de
„Prinses Beatrix" aanwezig en vele
lauweren werden geoogst.
Na aankomst te Vlissingen, na een
tocht overzee van minstens vier volle
uren, was er voor de opvarenden ge
legenheid per touringcar Walcheren te
zien. alvorens per speciale trein de te
rugtocht naar Rotterdam werd aan
vaard.
Koning George heeft Vrijdagavond
zijn vacantie in Schotland onderbroken
en zich naar Londen begeven voor een
bezoek aan zijn artsen.
Hij zal in Londen grondig onderzocht
worden op advies van de beide genees
heren, die het vorige weekend op ver
zoek van de bezorgde Koningin naar
het Noorden vlogen.
Sinds de winter heeft de koning aan
een longziekte geleden. Zijn toestand
verbeterde langzamerhand en vorige
week kon hij op Balmoral Castle zelfs
op de vogeljacht gaan.
Na die jachtpartij klaagde hij echter
over koude, waarop de Koningin de
twee lijfartsen uit Londen ontbood. Zij
stelden de Koning een grondig on
derzoek in de hoofdstad voor.
De Koning vertrok per trein. Op het
station verklaarde hij te hopen heden
avond naar Schotland te kunnen terug
vliegen.
Wie. oog en tong weet te bedivirt-
gen, kan alles bedwingen, j
lang belasting geheven op alle Oost-
Duitse en Oost-Berlijnse voertuigen, die
de voorstad passeerden. De voertuigen
werden vastgehouden tot dezelfde be
lasting was betaald ais geheven wordt
op West-Duitse voertuigen, die gebruik
maken van de autoweg naar Berlijn.
Ruim 1.000 Mark aan „belasting" werd
geïnd.
De Oost-Berlijnse politie heeft
daarna duizend West-Berlijnse voer
tuigen in de Russische sector van de
stad in beslag genomen. Vier uur na
het van kracht worden van het be
sluit, heeft het gemeentebestuur van
Kreuzberg de „belasting" opgeheven.
De Amerikaanse luchtmacht heeft
Vrijdag bekend gemaakt dat er onge
veer 96 vliegende verhuiswagens be
schikbaar zijn om een luchtbrug op Ber
lijn te .penen in geval de Russen een
nieuwe blokkade beginnen.
Behalve deze 96 toestellen zou de
luchtmacht alle vliegtuigen in de aart
brengen, die zij zou kunnen lenen van
de militaire transportdienst, de vloot,
geallieerden landen en waarschijnlijk
eveneens van particuliere firma's. Tij
dens de luchtbrug van enkele jaren ge
leden waren 250 vliegtuigen voortdurend
in bedrijf.
Om zes minuten over twaalf heden
nacht is in een zeer groot deel van Lim
burg een aardschok waargenomen. De
schok duurde minstens één minuut lang.
In geheel Zuid- en Midden-Limburg en
in de nabij gelegen grensgebieden werd
hij gevoeld. De seismograaf van het geo
logisch bureau te Heerlen heeft de
aardschok geregistreerd. Op de trommel
van de seismograaf vertoonde de curve
een plotselinge uitwerking. Blijkens de
curve werden eerst enkele lichte schok
jes gevoeld, die gevolgd werden door
een flinke beving, die ruim één minuut
duurde. Het epicentrum van de aard
schok kon tot nu toe rog niet worden
medegedeeld. Te Keulen werd de schok
eveneens geregistreerd.
Verwachting tot Zondagavond:
Voor de Noordelijke helft van het
land: Droog weer met nu en dan op
klaringen. Voor de Zuidelijke helft
van het land: Over het algemeen veei
bewolking en overwegend droog.
Matige wind tussen Noord-Oost en
Zuid-Oost. Dezelfde of iets hogere
temperaturen.
Zondag: Zon: 6.0319.11. Maan:
16.16—22.39.
Maandag: Zon; 6.04—19.09. Maan:
17.08—23.58.
(Van onze weerkundige medewerker)
De zware bewolking, die gisteren, en
ook een groot deel van vandaag, over
ons land wordt aangetroffen, geeft het
weer een somber karakter.
Het is een gebied van hoge luchtdruk,
dat gedurende het weekeinde het weer
in ons land droog zal houden. Daar dit
hogedruk gebied zich langzaam verder
naar het Oosten verplaatst, zal, volgens
het K.N.M.I., de wind geleidelijk van
Noordelijke naar meer Oostelijke rich
ting draaien. Daarbij wordt dan wat
drogere lucht aangevoerd en zal de kans
op opklaringen reeds hedennamiddag
aanmerkelijk groter worden.
Een vrij zonnig nazomer week
eind, met temperaturen van ruim twin
tig graden kan dus verwacht worden.
V
Advertentie
BaRTELOORISSTRAAT 20 TEL. 13439
Prettig Nieuwjaar!
Als Engelands meest ge
lezen almanak, Old Moo
re's geheten, zo iets als
onze ,Enkhuizer", gelijk
krijgt, dan zullen we in
1952 menig spannend uur
tje beleven en de kranten
geen gebrek aan sensatio
nele copy krijgen. Het
boekje wijdt een hele pa
gina aan de toekomstige
gebeurtenissen in de Sov
jet Unie onder de kop
Brand over Moskou".
Sinds dr. Francis Moore
in 1697 zijn „profetische
voorspellingen" begon,
heeft Old Moore's almanak
zich bezig gehouden met
het onthullen der toekomst.
En als u het allemaal
geloven wilt, niet zonder
succes. De almanak zou de
algemene staking van 1926
op de dag af voorspeld
hebben, het in palmen van
Oostenrijk door Hitier te
voren hebben aangekon
digd, evenals de abdicatie
van koning Edward en de
atoombom op Japan. Dat
is knap werk van Old
Moore en het resultaat is
dan ook een verspreiding
van ongeveer drie millioen
exemplaren. Wat is het
toekomstbeeld voor de
communistische dictator
Joseph Stalin? Volgens
Old Moore staat hem
zwaar weer te wachten.
Juni 1952 zou de critieke
maand worden. Er zullen
heel wat moeilijkheden in
Rusland zelf zijn, vooral
in het gebied van Moskou.
Een intern conflict is
geenszins uitgesloten. De
lente van 1952 zal grote
gevaren inhouden voor de
dertien man in het Krem
lin. Over April 1952 zegt
Old Moore: „De dood van
een vooraanstaande Chi
nese communistische lei
der zal het begin zijn
van een teruggang van
de Communistische heer
schappij en waarschijnlijk
zal een contra-revolutie
beginnen."
U denkt misschien: 't blijft
nogal ver van mijn huis.
Maar wees voorzichtig.
Ook de Westerse wereld
zal heel wat narigheid be
leven. Er zal, volgens de
almanak, een politieke
crisis in Engeland zijn.
Orkanen zullen schepen
vernielen; Japan krijgt
een aardbeving en in Ne
derland komen politieke
veranderingen, hetgeen
niet zo verwonderlijk zou
zijn gezien de verkiezin
gen voor de Tweede Ka-
meiEr komt een ver
schrikkelijke explosie op
het gebied der bewape
ning; er zal angst zijn
over de Britse konings
kinderen; een schandaal
over uitgaven in het Ame
rikaanse Congress en een
oliepaniek We menen,
dat dit wel voldoende is
om het jaar 1952 in te
gaan. Laten we er 1 Janu
ari 1952 maar niet te veel
aan denken!
Radicale bezuiniging
De tweede Amerikaanse
divisie in Korea had een
verplaatsbare electrische
centrale en twee schrijf
machines besteld. Wat
denkt u, dat ze kreeg?
Een kaars en twee potlo
den Op onze departe
menten gebeurde het kor
te tijd na d-e oorlog soms
precies andersom.'
Trek in een
pierenverschrikkertje
Het hier volgend ver
haal is niet in een café
op de Amsterdamse Nieu-
wendijk. gebeurd, maar te
Louisville in Amerika. Op
zekere dag kwam daar in
een kroeg een man bin
nen, die vertelde dat hij
van de politie was en een
onderzoek moest instellen
of er geen vervalste whis
key werd geschonken.
■Jjeef me er twee uit
die fles", zei hij. De waard
schonk in en de recher
cheur snoof de geur van
de drank zorgvuldig op
alvorens de borrels in zijn
keelgat te laten glijden.
„In orde", zei hij. „Mor
gen kom ik terug om de
andere flessen te keuren".
Hij moet nóg terugkomen.
(Van een bijzondere medewerker)
Een van de zaken in het katholiek
verenigingsleven, veelvuldig mis
verstaan door niet-katholieken en
onvoldoende begrepen dikwijls, ook door
onze geloofsgenoten zelf, is de figuur
van een geestelijk adviseur. Niet-katho
lieken voert het constateren van een
priester in bestuurs- en ledenvergade
ringen. vaak tot het verwijt, dat alle
katholieke verenigingen onder kerke
lijke dictatuur staan. En niet zelden
hoort men ook in katholieke kring de
opmerking, dat er priesters zijn, die
zich in hun kwaliteit van geesteÜjk ad
viseur met zaken bemoeien die hun
niet aangaan. In beide gevallen zijn de
waarnemers er toch wel heel lelijk
naast. Onze verenigingen zijn katho
liek, niet omdat ze katholieke ménsen
organiseren, maar omdat de doelstel
lingen altijd rekening willen houden
met de katholieke beginselen, en het is
de Kerk met Haar bedienaren die van
Christus zelf de opdracht ontving, die
beginselen zuiver te handhaven. Wan
neer een katholieke vakorganisatie een
bepaalde actie onderneemt, dient zij
zich af te vragen of de gerichtheid van
die actie overeenstemt met de katholie
ke beginselen dan wel daartegenin
druist. Men denke hierbij aan het al of
niet geoorloofd zijn van een staking,
een uitsluiting, de rechtvaardigheid van
een looneis of een loonsverlaging enz.
De vraag is nu: wie moet deze begin
selen verklaren, uiteen zetten, kortom,
wie is de eerst aangewezene om terzake
de katholieke beginselen de vereiste
leiding te geven? We herhalen: Christus
gaf nadrukkelijk aan de apostelen en
bun opvolgers, bisschoppen en priesters,
die opdracht. Welnu, een zich katholiek
noemende organisatie, die derhalve de
zekerheid wil hebben altijd naar katho
lieke beginselen werkzaam te zijn. kan
de leiding van de Kerk bij die katho
lieke beginselen niet missen. In de his
torie zien we dan ook. dat vanaf de
eerste dag, dat onze katholieke sociale
organisaties herleefden, die organisaties
zelf aan de Kerk hebben gevraagd om
toevoeging van een geestelijk raadsman,
die, uitgerust met bepaalde bevoegdhe
den, zou waken voor de zuiverheid van
leer en lijn bij de doelstrevingen. Die
bevoegdheid van de adviseur wordt het
veto-recht genoemd. Het Bisschoppelijk
Communiqué van 1909 waarin de taak
van de adviseur is omschreven, zegt,
dat wanneer een adviseur een genomen
besluit in strijd acht met de katholieke
beginselen, hij zich tegen de uitvoering
daarvan zal verzetten en dat het be
stuur eventueel in beroep kan gaan bij
de diocesane ordinarius, de bisschop.
Dit alles zouden we kunnen noemen
de negatieve taak van de geestelijke
adviseur. Terecht kan de vraag gesteld
worden of en op welke wijze de pries
ter in de sociale organisatie ook posi
tief een opdracht heeft.
Wanneer we het leven nagaan van
de man, die dezer dagen afscheid
heeft genomen als adviseur van
de katholieke arbeidersbeweging in het
aartsbisdom Utrecht, is hiermede het
antwoord op deze vraag volledig gege
ven. Mgr. J. G. van Schaik, Proost van
het Metropolitaan Kapittel. Huisprelaat
van Z. H. de Paus, maar in de wande
ling steeds genoemd pastoor van Schaik,
werd op 20 Februari 1916 benoemd tot
opvolger, eigenlijk rechtstreeks van Dr.
Schaepman, Na de dood van Dr. Schaep»
man immers op 23 Januari 1903 was pas
toor F. X. W. Bult voorlopig tot Bonds-
adviseur aangewezen. Dit „voorlopige"
heeft inmiddels 13 jaar geduurd. Waar
om pastoor Bult nooit tot definitief
bondsadviseur benoemd is, moet wel ver
klaard worden door de zeer moeilijke
omstandigheden waaronder de katholie
ke arbeidersbeweging in die dagen ver
keerde. In zijn „Gedenkboek" noemt
Veltman de periode tussen 1903 en 1915
„een tijdperk vol verwarring, vol strijd
en wrijving. Van een vaste lijn. van een
doelbewuste richting was geen sprake.
Smalend werd gesproken over de tijd
der Rhetorica tijdens Schaepman's le
venEenzijdig en uitsluitend ver
wachtten zij (vele jongeren) alleen heil
van de vakbeweging". Op bladzijde 183
van hetzelfde gedenkboek zegt hij om.
„Met de komst van pastoor Van Schaik
als bondsadviseur zien wij een geheel
nieuw tijdperk van de Utrechtse Bond
aanbreken. Dit derde tijdvak toch ken
merkt zich door een doelbewuste en
energieke leiding, kenmerkt zich door
een vaste richting. Pastoor Van Schaik
begon onmiddellijk in het Bondsbestuur
zijn plannen .te ontwikkelen: „In de
nieuwe tijd moeten de oude beproefde
beginselen van Dr. Schaepman weer in
praktijk gebracht worden. Deze begin
selen zijn in het voorgaande tijdperk
veeltijds geheel uit het oog verloren, of
althans niet strak gevolgd. Daardoor is
er verwarring en weifeling bij velen."
Voor liefhebbers van historie zou het
ontzaglijk interessant zijn, hier na te
gaan, op welke wijze pastoor van Schaik
vanaf dat moment en uitgaande van die
verklaring zijn positieve taak als bonds
adviseur heeft opgenomen. Vanzelfspre
kend laat de plaatsruimte en de aard
van een dagbladartikel dit niet toe. Maar
we herinneren ons een speech van de
oastoor in 1935, waarin hi.i sprak over
de positieve taak van een adviseur. „Gij
zijt het, eerwaarde adviseurs", aldus de
pastoor." „die, door een veelvuldig en
persoonlijk contact met de bestuursle
den afzonderlijk en in hun vergaderin
gen. de katholieke geest in 't kader moet
doen leven en doen groeien. Gij zijt
het. die te stimuleren hebt de kerkelijke
kaderoefeningen, de Credo Pugno-acti-
viteit, de apostolaatsgeest. die het we
zenskenmerk van onze werkliedenver
enigingen moet uitmaken."
(Vervolg op pag. S)
De opzegging van het Anglo-Egypti-
sche verdrag van 1936 zal bekendge
maakt worden voordat het Egyptische
parlement op herfst-reces gaat. aldus
heeft Vrijdag de Egyptische minister
voor stad en land, Ibraham Farag Pasja
verklaard.
EEN VREEMD HEER
De Stalen Man is een nieuw toestel voor duikers, dl
een druk van 30 atmosfeer kan weerstaan en toaarmf
duikers tot op een diepte van 170 meter kunnen uierkei
Op het ogenblik opereert de Stalen Man in de Oslofjorl
waar hij probeert waardevolle instrumenten te beroet
uit het vroegere Duitse slagschip Blücherdat in 1940 to
zinken werd gebracht.
