Top-orgaan voor de middenstand
D
TANKS
Paar/e^KONiNG
Tele ft
oon
leeuwenjacht
Heldhaftig leven van
Petrus Claver
TEKEN
Rondom
de wereld
SCHEEPVAART BERICHTEN
Voorstel aan Sociaal Economische Raad is
zorgvuldig uitgebalanceerd compromis
Plan
Wageningen biedt staalkaart
van huidige wetenschap
Avontuurlijke
Museum in centrum der belangstelling
Thans geen gronden
onteigend
Eerlijke verdeling
financiële last
cursus
Zelfstandige bedrijf
schappen naast
centrale raad
voor de bovenbouw
LANDBOUWONDERWIJS 75 JAAR
J
Vliegveld Volkel
Nederlandse bakkers
naar Engeland
i
kon.yn.ijes out die ■ftlvw „Bêmti*
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1951
PAGINA s
Groningers verzorgen stand
op bakkerstentoonstelling
Prof. Lieftinck te N. York
-4EL4
MARKTBERICHTEN
rie lichamen staan in het midden van het schema, dat aan de Sociaal-Econo-
sche Raad is overhandigd tezamen met het rapport der Commissie van
Middenstandsbonden en Raad van Vakcentralen inzake top-organen van
de P.B.O. voor klein- en middenbedrijven. Zij vormen ook inderdaad het hart
van het voorstel tot realisering van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie in
de middenstandssector. Het zijn: de „Raad voor de midden- en kleinbedrijven"
een lichaam, dat a-h.w. de middenstandspolitiek in de publiekrechtelijke sfeer
ïal moeten voeren door op te komen voor de belangen van deze maatschappe
lijke geleding het „Research Instituut voor de Middenstand", een instelling
(zonder officieel publiekrechtelijk karakter), die de sociale en economische ge
gevens, welke de Raad nodig heeft, zal dienen aan te dragen, en het „Centraal
Administratie Kantoor", de motor, waar de hele constructie op moet lopen.
winkelsluiting enz. gaat. Maar de eerst
genoemde afdeling, midden- en klein
bedrijf, kan voor aangelegenheden als
prijzenpolitiek, sanering e.d. recht
streeks bij het centrale middenstands-
orgaan terecht.
Met bovenstaande opmerkingen zijn
slechts een paar essentiële elementen
van het ingediende rapport aangeraakt
en dit rapport behandelt alleen nog maar
de bovenbouw van het publiekrechte
lijke middenstandshuis. Overziet men
zo'n schema, dan rijst wel eens de vrees,
dat de beduchtheid van prof v. Muis
winkel gegrond zou kunnen blijken, die
in 1949 zei: Er is maar één ding erger
dan het bouwen van een te kleine be
huizing voor de nieuwe organen en wel
het bouwen van een te ruime en te lu
cratieve woning. Maar daar kan met
recht tegenover gesteld worden,-dat ge
compliceerde maatschappelijke verhou-
Over de taak van de twee genoemde
flankverdedigers behoeft niet ver uitge
weid te worden. Volstaan we met de
kanttekening, dat het research-instituut
bedoeld is als een lichaam met aanmer
kelijk meer armslag en gezag dan het
huidige „Economisch Instituut voor de
Middenstand". Het spreekt wel vanzelf,
dat tot de werkzaamheden van het ad
ministratiekantoor zullen behoren: uit
voering van de wetgeving, inning van
contributies, etc.
Interessanter is het met de „Raad voor
de midden- en kleinbedrijven" gesteld.
Hij staat in het centrum, maar aan het
Plaatsen in die positie zijn dit kan
men duidelijk uit het rapport lezen
hele series moeilijkheden vooraf gegaan,
typisch voor de vormgeving van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Wat
er tenslotte uit de bus is gekomen, geeft
de indruk een zeer zorgvuldig uitgeba
lanceerd compromis te zijn.
Het is een touwtrekken geweest over
het al dan niet instellen van een top
orgaan voor de behartiging van het mid-
denstandsbelang in z'n geheel naast het
functionele bouwwerk van bedrijfschap
pen en hoofdbedrijfschappen. Dit orgaan
is er tenslotte gekomen in de genoemde
Raad, die men een Middenstandsraad-
nieuwe-stijl kan noemen. Daarnaast
vindt men in het rapport, dat de S.E.R.
is aangeboden, de Hoofdbedrijfschappen
„Ambacht", „Detailhandel", „Vervoer"
en het Bedrijfschap „Horeca".
Het compromis blijkt uit het Janus
gezicht van de Raad. Men wil er ten
eerste van maken een rechtspersoonlijk
heid bezittend lichaam ter gemeenschap
pelijke behartiging van de belangen der
Verschillende bedrijfschappen, volgens
art. 110 van de Wet op de P.B.O. Maar
ten tweede ook, volgens art. 43, een
commissie ter behandeling van bepaalde
onderwerpen, uiteraard in casu die, wel
ke de middenstand in zijn geheel ter
harte gaan.
Het afbakenen van de posities tussen
(hoofd-) bedrijfschappen en de Raad, zo
kan men in dit rapport en tussen de re
gels door lezen, is voor de indieners een
van de moeilijkste punten geweest. „Er
zal nauwgezet op toegezien moeten wor
den, dat geen spanningen optreden tus
sen de hoofdbedrijfschappen en de Raad.
Eventueel in te stellen bedrijfstakken
zullen een eigen zelfstandige positie krij
gen", en: de (hoofd-) bedrijfschappen be-
de richtinggevende organen
.t..^ e voeren politiek. Maar elders
1 ^eer: de schappen zullen hun be-
-meden voor algemene vraagstukken
moeten delegeren aan de Raad en van
belang is ook, dat b.v. een Hoofdbedrijf-
Schap Ambacht hiërarchisch niet komt
te staan boven de bedrijfschapsgroepe
ring van b.v. de stucadoors.
Het zou in de geest van de P.B.O.
niet juist zijn de vraag te stellen wie
er aan het langste eind zal trekken en,
zijn wij goed ingelicht, dan wordt het
ook steeds minder actueel te spreken
van een controverse, daar de voorstan
ders van „oud" en „nieuw" elkaar na
deren, maar wel ligt het voor de hand,
dat de plaats, waar het zwaartepunt
zal komen te liggen, behalve door de
formulering van de bevoegdheden, be
paald zal worden door de kracht der
aan beide kanten meespelende figuren.
Behalve op mogelijkheden van span
ning dient ook gewezen te worden op
de mogelijkheden, die de gekozen opzet
biedt om verschillende belangen goed
tot hun recht te laten komen. Zo stelt
«nen zich b.v. voor, het Hoofdbedrijf
schap Detailhandel onder te verdelen in
hoofdafdelingen voor midden- en klein
bedrijf, voor het grootwinkelbedrijf en
Voor de verbruikscoöperaties. Hierdoor
kunnen ook de warenhuizen en coöpe
raties zich in het hoofdbedrijfschap la
ten gelden, wanneer het om maar een
Voorbeeld te noemen om kwesties als
Enkele weken geleden is in een
summier bericht bekend gemaakt,
dat de vier middenstandsbonden en
de Raad van Vakcentralen bij de
S. E. R. een rapport hebben inge
diend, waarin zij hun gedachten
hebben neergelegd over de boven
bouwder structuur van de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie in de
middenstaoidssector. Na de Land
bouw heeft dus thans ook de mid
denstand een plan ter tafel gebracht
voor de verwerkelijking van de
P. B. O. Waar deze vormgeving in
grote trekken op neer komt. is tot nu
toe echter nog niet gepubliceerd. In
onderstaande uiteenzetting is daarom
getracht een samenvatting te geven
van de belangrijkste elementen uit
het onderhavige voorstel.
dingen ook gecompliceerde voorzienin
gen eisen. Deze laatste zijn er trouwens
al en die, welke zo pas aan de S.E.R.
zijn voorgelegd, zijn vanuit een bredere
gezichtshoek geconcipieerd.
(Van onze correspondent)
Wageningen werkt thans hard aan de
laatste voorbereiding voor de belang
rijkste weck sinds lange jaren: de vie
ring van het 75-jarig jubileum van het
landbouwonderwijs in de week van 10
tot en met 16 September. De plantsoe
nendienst en de dienst van gemeente
werken zjjn bezig met de verfraaiing der
stad, het capitulatie-hotel „De Wereld"
is het domein van schilders en behan
gers. Het capitulatiemuseum krijgt er
een aparte zaal in. De museumdirecteur
zoekt naarstig met zjjn medewerkers
het voornaamste en meest interessante
materiaal uit voor een nieuwe opstel
ling. Uit tal van archieven (o.a. heeft
Prins Bernhard uit zijn particuliere
film over de capitulatie enige tot dus
ver nog onbekende opnamen afgestaan)
werden foto's, films, bekendmakingen,
officiële stukken e.d. aan het museum
in eigendom of bruikleen gegeven, tal
van tekeningen en schilderijen brengen
kleur temidden van de documenten en
het zwart en wit der foto's. Het oorlogs
herdenkingsteken heeft zijn plaats ge
kregen tegenover hotel „De Wereld",
ingepakt in zeildoek, totdat Donderdag
de dertiende September is aangebroken,
waarop Prins Bernhard het monument
zal onthullen.
Bijzondere belangstelling verdient in
de feestweek het Nederl. Landbouwmu
seum dat bij stukken en beetjes weer
uit de zo sterk geschonden oorlogstoe
stand naar voren treedt met een inte
ressante verzameling zaken, die betrek
king hebben op de Landbouwhistorie.
Gelijkvloers brengt de afdeling „wereld-
landbouw" een beknopt overzicht van de
betekenis van de landbouw in de we
reld en de vooraanstaande plaats, welke
Nederland daarin Inneemt. De zuivel-
afdeling heeft een goede behuizing ge
kregen in een aparte zaal met kleurrijke
grote tekeningen en schilderijen en ver
der met al die houten en metalen za
ken. die vroeger in de boter- en kaas
bereiding een rol speelden.
De boerenhuisvlijt vindt een afspiege
ling in de volgende zaal met de een
voudige handwerkjes van de boerin, het
spinnewiel, koperdrijfwerk, houtsnij
werk, o.a. op fraaie wafelpersen, fraai
beschilderde schamels der boerenwa
gens, tekeningen van de boeren jeugd
etc. Het landbouwonderwijs komt in
verband met de feestweek extra voor de
dag met overzichten en ander bewijs
materiaal, dat er in Wageningen en in
de rest van Nederland in de afgelopen
75 jaar nuttig en nodig werk is gele
verd. Een mooi paviljoen is dat van de
ZONDAG
HILVERSUM I, 402 m. VARA: 8.00
nieuws, 8.15 Stem des volks, 8.30 Espe
ranto 8 40 orgel, 9.15 Bach, 9.45 geeste
lijk leven VPRO: 10.00 verhaal. IKOR.
10.3o prot! pr. VPRO: 11.45 prot. pr.
AVro: 12.00 Politiekapel, 12.30 Zondag
club, 12.40 Jack Fina, 13.00 nieuws, 13.10
Souvenirorkest, 13.50 even afrekenen,
14.00 volksdansen, 14.05 boekenhalfuur,
14.30 Luzerner muziekwerken, 16.30
sport. VPRO: 17.00 gesprekken met
luisteraars, 17.20 prot. pr. VARA: 17.30
luisterspel, 17.50 piano, 18.00 sport, 18.15
nieuws. 18.30 dansmuz., 19.00 Ook ik
ben Amerika, 19.30 Canzonetta. AVRO:
20.00 nieuws. 20.05 actualiteiten, 20.15
omroeporkest, 21.05 luisterspel, 21.40
Habanera-orkest, 21.25 cabaret. 22.30
AVRO-orkest, 23.00 nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM II, 298 m. NCRV: 8.00
nieuws, 8.15 Bach. IKOR: 8.30 prot. pr.
KRO: 9.30 nieuws. 9.45 balletsuite. 9.55
Hoogmis, 11.30 Strienz, 11.40 kamerork..
12.15 Apologie, 12.35 mazurka. 12.40
Sunset Rangers, 12.55 zonnewijzer. 13 00
nieuws, 13.10 lunchconcert, 13.45 Boek
der Boeken, 14.00 concert. 14.40 cyclus,
15.05 kamermuziek. 16.10 thuisfront,
16.15 sport, 16.30 Vespers. NCRV: 17.90
prot. pr., 18.30 kwartet, 18.43 symphonie.
19.00 prot. pr, 19.30 nieuws. KRO: 19.45
actualiteiten, 19.52 Boeckhuys. 20.05 ge
wone man, 20.12 Hartweger, 20.30 2 x1
1, 20.50 Promenade-orkest. 21.30 grab
belton, 21.45 luisterspel, 22.40 reportage,
22.45 Avondgebed, 23.00 nieuws, 23.15
concert.
ENGELAND, BBC, home service 330
m.: 14.15 trio, 16.00 opera, 18.35 strijk
orkest.
BBC. light progr. 247 en 1500 m.: la.15
show, 21.00 Calling at forces.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK
309 m.: 12.00 symphonie-orkest, 18.15
Philharm. orkest, 21.15 omroeporkest.
22.45 dansmuziek.
BRUSSEL, 324 m.: 10.00 Hoogmis. 14.00
°pera, 16.45 concert, 20.15 Antennne
*ingt.
484 m.: 15.00 symphonie-orkest, 21.00
'uisterspel, 23.00 concert.
FRANKRIJK. Nationaal progr. 347 en
249 m.: 10.00 Hoogmis. 15.30 opera, 18 00
symphonie, 20.45 Festival van Besangon.
MAANDAG
HILVERSUM I. 402 m. AVRO: 7.00
nieuws, 7.15 gram.. 8.00 nieuws. 8.15
frarn., 9 oo prot. pr., 9.15 gram., 9 35
gram.. 11.00 voordracht. 11.15 strijk
kwartet, 12.00 gram., 12.33 In 't spion
netje, 12.38 piano, 13.00 nieuws, 13.20
concert. 14.00 Wat gaat er om in de
wereld?, 14.20 gram., 14.30 voordracht,
14.45 kamerkoor, 15.15 vrouw, 16.15 om
roeporkest, 16.45 Musicalender. 17.30
padvinders, 17.45 gram.. 18.00 nieuws,
18.15 voor burger en militair. 18.30 dans
muziek, 19.00 gram.. 19.30 orgel. 19.45
Landbouwrubriek, 20.00 nieuws. 20.05
Weens progr., 21.05 actualiteiten, 21.15
strijkkwartet, 21.50 hoorspel. 23.00
nieuws, 23.15 gram.
HILVERSUM II, 298 m. NCRV: 7.00
nieuws, 7.15 gymn., 7.30 gram.. 7.45 prot.
pr., 8.00 nieuws. 8.10 sport, 8.23 muziek.
8.45 gram.. 9.15 zieken, 9.30 amusem.-
orkest. 10.00 gram., 10.30 prot. pr„ 11.00
tenor en piano, 11.30 lichte muziek, 12.00
gram., 12.33 orgel, 13.00 nieuws, 13.15
Instrumentaal ensemble, 13.45 gram.,
14.00 schoolradio, 14.35 gram., 14.45
vrouw, 15.15 gram., 15.30 fluit, viool en
altviool, 15.50 gram.. 16.00 prot. pr.. 16.45
vocaal ensemble en orgel, 17.00 kleu
ters. 17.15 orgel. 17.45 De Chinese volks
planting in Kalimanten Berat, 18.00 Su
rinaamse volksmuziek, 18.15 sport, 18.25
piano, 18.45 boekbespr., 19.00 nieuws,
19.15 Volk en Staat. 19.30 gram., 19.40
radiokrant, 20.00 nieuws, 20.05 gram.,
20.15 kamerorkest en solist, 20.50 Een
dorpsdokter uit Schotland. hoorspel.
21.30 banjo-orkest, 22.00 alt en orgel,
22.45 prot. pr., 23.00 nieuws, 23.15 gram.
ENGELAND, BBC, home service 330
m.: 12.00 amusem.muziek, 13.10 gevar.
muziek. 14.00 Schots orkest, 18.30 amu-
sementsmuz., 19.00 lichte muziek, 19.30
Philharm. Orkest en solist.
BBC, light progr. 1500 en 247 m.: 12.00
amusem.muziek, 12.55 rhythm, orkest,
14.00 Schots orkest, 15.00 lichte muz..
15.45 accordeonorkest, 18.15 amusem.
muziek, 19.30 gevar. muziek, 22.15 amu
sementsmuziek, 23.15 amu'sem.orkest en
soliste.
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK
309 m.: 12.00 amusem.muziek, 13.25 lich
te muziek. 15.40 amusem.muziek 16 25
rhythm, muziek, 18.00 gevar. muziek.
20.00 symphonie-orkest en solisten. 0.30
dansmuziek.
FRANKRIJK, Nationaal progr. 249 en
347 m.: 12.30 Le fifre enchanté, operette,
13.20 Vénitienne, opera. 16.15 kamermu
ziek, 20.00 orkestconcert.
BRUSSEL, 324 m.: 12.40 Hawaiian mu
ziek, 15.00 oude muziek, 15.30 kamer
muziek, 17.10 lichte muziek, 18.00 Fran
se muziek, 20.00 kamerorkest.
484 m.: 12.05 orkestconcert, 15.00 jazz
muziek. 19.00 orkestconcert, 20.00 ork.-
concert, 23.00 dansmuziek.
bosbouw geworden, waaraan allerlei
instellingen, welke op dit terrein werk
zaam zijn, sympathieke aandacht heb
ben gegeven.
Aandacht verdient de zaal, waar
in het Laboratorium voor tuinbouw-
plantenteelt der LHS exposeert
Eigenlijk is het de leider van dit
werk, prof. A. M. Sprenger, die hier
op een wel zeer artistieke en dui
delijke wijze de resultaten toont
van vijftien experimenten met het
kruisen van appelsoorten. Verder
treft men in deze zaal een aantal
bloempotten aan, die vanuit een
glazen pot via een hevel voorzien
worden van water.
Door het ganse museum en dc ten
toonstelling van tijdelijke aard, welke
in het museumgebouw is ondergebracht,
treft men de grote schilderstukken aan.
die voor de oorlog op de Brusselse we
reldtentoonstelling ons Landbouwpavil-
joen sierden.
Op vragen van liet Tweede Kamerlid
Borst (C.P.N.) in verband met gronden in
Oost-Brabant, die ten behoeve van de uit
breiding van het vliegveld Volkel zouden
zijn onteigend, heeft de minister van Oor
log, mede namens de minister van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening, o. a.
het volgende geantwoord:
Het is onjuist, dat ten behoeve van de
uitbreiding van het vliegveld Volkel thans
gronden worden onteigend. Wèl zijn op be
perkte schaal gronden, welke in 1944 tot het
vliegveld Volkel behoorden en in 1946 door
de Stichting tot het Beheren van Land
bouwgronden in eigendom zijn gevorderd
en welke volgens de aanvankelijke ver
wachting voor een belangrijk deel aan de
oorspronkelijke eigenaren wederom ter be
schikking zouden worden gesteld, thans in
de uitbreiding van het vliegveld opgeno
men.
's Lands verdediging maakt het noodza
kelijk over een aantal goed geoutilleerde
vliegvelden te kunnen beschikken, van wel
ke de meest moderne vliegtuigen kunnen
opereren. De daartoe noodzakelijke uitbrei
ding van vliegvelden is in feite niet te ver
wezenlijken, zonder dat bierbij ook cultuur
gronden aan hun bestemming worden ont
trokken. Er wordt naar gestreefd de be
grenzing van de vliegvelden zodanig vast
te stellen dat cultuurgronden zoveel moge
lijk worden ontzien.
De roem van de Zilveren Krakeling,
de internationale bakkerstentoonstelling
die onder grote belangstelling het vorige
jaar in Groningen werd gehouden, duurt
nog steeds voort. Engelse bakkers heb
ben thans de Groninger Cursisten Ver
eniging aangeschreven voor Nederland
se deelname aan de grote internationale
bakkerijtentoonstelling, die van 28 Sep
tember tot 4 October te Londen wordt
gehouden in het kader van het Festival
oi' Britain. De prijswinnaars van de Gro
ninger expositie zijn thans aangezocht
om een collectieve Nederlandse inzen
ding te leveren.
Het ligt in de bedoeling dat ongeveer
vijftig bakkers deze maand naar Londen
zullen gaan om de Nederlandse stand
op te bouwen. De directeur van de Gro
ninger Bakkersvakschool, de heer J.
Bakker, heeft zitting genomen in de
internationale jury.
De Nederlandse minister van Finan
ciën, prof. mr. P. Lieftinck, is per vlieg
tuig uit Amsterdam te New York aan
gekomen om Maandag de vergaderingen
van het Internationale Monetaire Fonds
en de Wereldbank te Washington bij te
wonen. In een interview met Reuter ver
klaarde minister Lieftinck het volgen
de:
,Waar het om gaat is de verdeling
van de financiële last onzer militaire
inspanningen, die eerlijk en billijk zou
moeten geschieden naar ieders draag
kracht". Op de vraag, welk land zijn
aandeel zou kunnen leveren, antwoord
de minister Lieftinck: „Mijns inziens
hebben wij ons deel reeds betaald. Wij
hebben onze militaire begroting, die
een derde van ons jaarlijks inkomen be
loopt, geweldig verhoogd.
Op de vraag, of Nederland nog meer
kon doen, zei de minister: „Neen, mijns
inziens is dat de grens".
^•wvX'Xv
Dezer dagen was het 35 jaar
geleden, dat tijdens de eerste
wereldoorlog voor het eerst
tanks (stalen strijdwagens)
werden gebruikt Op 15 Sep
tember 1916 werd dit nieuwe
wapen voor het eerst door de
Engelsen tegen de Duitsers
ingezet. Nu is dit wel geen
prettig onderwerp om hierover
te spreken, maar wij weten,
dat de jeugd daar toch graag
iets over wil weten. Je weet
zeker wel, dat de wielen (die
dicht bijeen staan) omgeven
zijn door z.g. rupsbanden, zo
als bÜ een tractor. Ze worden
voortbewogen door motorische
kracht, die in het voertuig
zelf wordt opgewekt. Tanks
kunnen ook in onbegaanbaar
terrein rijden en hoewel er
zeer veel soorten zijn (elk
land heeft bijzondere uitvoe
ringen), kunnen we ze verde
len in lichte tanks, met mi
trailleurs bewapend, middel
zware en zware tanks met
snelvuurgeschut. Tegenwoor
dig zijn er zeer zware tanks
met kanonnen of vlammen
werpers.
Tanks (een Engelse bena
ming uit de tijd dat ze ver
vaardigd werden) of strijd
wagens waren er al in de oud
ste tijden, zo lezen wij in „Wa
penbroeders". Het waren ijze
ren wagens van de vorsten uit
de oudheid.
Op de slagvelden waren deze
wagens het, die uiteindelijk
in de strijd geworpen werden
om de beslissing af te dwingen.
De Egyptenaren hadden ze al,
de Chinezen eveneens. Inder
daad, ijzeren wagens, getrok
ken door de motor van de
Oudheid, het paard.
Deze strijdwagens stormden
over het slagveld, getrokken
door paarden, in woeste galop,
met op de wagen zelf achter
de stalen schilden de boog
schutters op een rijtje. Dwars
over greppels gingen ze en
dwars over de lichamen van
de verslagen vijanden.
Hannibal en Alexander de
Grote deden het wat anders-
en namen olifanten, waarop
dan de schutters zaten.
En weer vele eeuwen later
zegt de schilder-kunstenaar
Leonardo da Vinei: „Ik ben
bezig veilige en bedekte wa
gens te bouwen, die onkwets
baar zijn en wanneer deze
wagens met hun kanonnen te
midden van de vijand terecht
komen, moet zelfs de sterkste
macht terugtrekken en....
achter deze wagens kan de in
fanterie veilig en zonder
weerstand volgen".
Dit zei Da Vinei in 1482 en
we kunnen er op onze beurt
veilig aan toe voegen, dat hii
er niet zo erg naast was en dat
er in feite op het gebied van
de krijgskunst maar weinig
nieuws onder de zon is.
Tank-constructie van meer dan 40o jaar geleden. Leonardo da Vinei
schreef bij deze tekening: „Ik bouw veilige en beschutte wagens die
ongenaakbaar zijn, en wanneer zij zich met hun kanonnen onder de
vijand mengen, moeten zelfs de sterkste traepenbeivegingen van de
tegenstander wijken. Achter deze wagens kan de infanterie veilig en
zonder tegenweer oprukken."
Ieder jaar in October houdt
een groepje Engelse straatver
kopers een dankdienst in een
kerk van Zuid-Oost Londen.
Dat is op zichzelf niets bijzon
ders, maar zij zijn daarbij bui
tengewoon gekleed: ze dragen
namelijk met duizenden paar
lemoeren knopen bestikte cos-
tuums, welke een waarde ver
tegenwoordigen van duizenden
guldens.
Zij zijn Londens straatven
ters. die met hun mooi be
schilderde handkarren of hun
kittige pony's en wagentjes niet
alleen groenten verkopen, oud
roest ophalen, verhuiswerkjes
verrichten, of zelfs voor liefda
digheid collecteren, maar dok
overal bezig zijn op de tradi
tionele feesten in en om Lon
den, zoals de kermis op
Hampstead Heath of de Der
by, de grote paardenwedren
nen, en ook op het „Festival of
Britain". Hun tooi bestaat op
feestdagen uit fluwelen pak
of mantel, versierd met duizen
den paarlemoeren knoopjes: op
de hoed liefst een bos struis
veren.
Het is een oud gebruik. Op
een costuum zijn ongeveer
30.000 paarlemoeren knopen
genaaid. Een van deze perso
nen is de paarlenkoning, er is
ook een koningin en andere
personen, waaronder ook en
kele kinderen, dragen eveneens
costuums met paarlemoeren
knopen bestikt, tot zelfs de
petten en hoeden toe!
Op 1 September was de paar-
lemoeren-knopenfamilie in
Amsterdam, om mede te wer
ken bij de collecte voor de
kankerbestrijding. Je kunt be
grijpen dat het een bijzondere
attractie was
De Engelse paarlenkoning
en koningin
In de loop van deze eeuw is
het telefoonnet uitgebreid tot
de meest afgelegen plaatsen in
het land. Bovendien zijn er
grote verbeteringen gebracht in
de snelheid, waarmee een te
lefonische verbinding tot
stand gebracht kan worden.
Vroeger moesten wij de tele
fooncentrale opbellen en dan
moesten we wachten tot de te
lefoonjuffrouw vroeg: „Welk
nummer?" (Nummer alstu
blieft). Nu nemen we de hoorn
op. draaien het nummer dat wij
willen hebben en in de auto
matische telefooncentrale neemt
een zeer ingewikkelde machi
nerie elke oproep aan en
geeft hem door naar zijn be
stemming zonder de tussen
komst van een telefoniste. Het
opvallendste in een automati-
IV.
„Jij links richten!" fluisterde
mijn vriend. „Ik neem de rech
ter kant voor mijn rekening.
Pas op, Tomdaar komen
ze."
Enkele ogenblikken bleef het
doodstil beneden ons. Toen in
eens schoten de leeuwen te
voorschijn.
„Vuren!" gebood Patric.
En meteen knalden onze ge
weren. Driemaal achter elkaar
klonk de doffe knal door het
woud. Geritsel, gekraak, gejank
en gebrul volgden. Wat zou er
gebeurd zijn? Hoeveel leeuwen
waren er geraakt? We tuurden
naar beneden. Bij het licht van
onze electrische fakkel zagen
we dadelijk tussen de platge
trapte struiken de lichamen van
twee grote leeuwen liggen. Dat
wag ons eerste succes. Verlan- men en snauwen beneden ops
een leeuwenlichaam liggen zou.
Toen gebeurde er plots iets bij
zonders. Onze electrische fakkel
floepte uit Niets dan duisternis
om ons héén. Pogingen, om het
ding weer te doen branden, mis
lukten. We bleven in het duis
ter. Dat was niet zo'n prettige
gewaarwording. We konden nu
niets meer uitvoeren. We had
den niets anders te. doen dan te
wachten. Dat werkeloos wach
ten was des te erger, omdat
beneden ons een geweldig le
ven ontstond. Er viel niet aan te
twijfelen: de leeuwen waren
teruggekeerd. Dat bewees het
klagelijk gejank van de geit;
een geklaag, dat weldra ver
stomde. Dat bewees ook het
gegrom van de leeuwen, die
zich op de dode dieren gewor
pen hadden en er hun tanden
in zetten.
Want de wet der natuur is
wreed. De overwonnen en ge
dode dieren worden het slacht
offer van de overlevenden.
We voelden ons hoog in de
boom niets op ons gemak. Dat
kraken en uiteen scheuren in
die duistere nacht, dat grom-
gend
weet,
speurden we verder. Wie
of verder weg nog niet
sche telefooncentrale is, dat men
er bijna geen menselijke we
zens ziet De enige persoon, die
men er 'wel kan ontmoeten, is
een ingenieur, die bezig is de
machine te inspecteren.
Grote vriend van negerslaven
en melaatsen
„lk wil ook naar West-Indië,
broeder Rocirigues", sprak de
jonge student Petrus Claver.
„ik wil ook gaan werken on-
aer die arme slaven. Ge hebt
me zoveel heldhaftigs verteld
van de missionarissen, die daar
aroeiden, dat ik mij bij hen
wil voegen. Ik wil hier niet
langer in Spanje blijven!"
„Maar zou je niet wachten,
tot je priester gewijd bent?"
stelde broeder Roarigues voor.
„Ik priester worden?" her
haalde Petrus enigszins ver
schrikt. „Neen, daar voel ik
mij niet geschikt voor! Dat
hoge ambt durf ik niet op me
nemen. Zo, zoals ik nu ben.
wil ik gaan!"
En Petrus Claver verliet het
Jezuïetencollege, waar hij ge
studeerd had en reisde vanuit
Sevilla naar Zuid-Amerika.
Als lekebroeder wilde hij
onder de negerslaven gaan ar
beiden. Maar God had anders
bepaald. Peter kwam in aan
raking met Pater Sandova en
deze man, die zich geheel ge
steld had in dienst van de ne
gerslaven, had zoveel invloed
op de jonge lekebroeder, dat
deze toch zijn studie voort
zette en weldra tot priester
gewijd kon worden.
En ineens was bij Peter Cla
ver alle onzekerheid verdwe
nen. Hij wist nu, dat hij zich
wijden moest, dat hij zich
helemaal geven moest, aan de
ongelukkigen, die daar op de
Noordkust van Zuid-Amerika
hun ellendig bestaan voort
sleepten. Verschrikkelijke toe
standen heersten daar.
Het was in de tijd, dat ge
wetenloze kooplieden de ne
gerbevolking uit Afrika weg-
roofden, ze in hun schepen
persten en de Oceaan over
voerden naar Amerika. Daar
had men veel werkvolk nodig
en kocht men graag de sterke
negers uit Afrika.
Deze slavenhandel was Iets
verschrikkelijks. De negers
werden eigenlijk niet als men
sen beschouwd. Er werd niet
de minste zorg aan hen be
steed. Wanneer zo'n slaven
schip de haven binnenvoer, dan
was de ellende, die men te
aanschouwen kreeg, met te
beschrijven.
De meeste mensen dachten
er niet aan. zo'n schip te be
treden. Petrus Claver wel! Als
in zijn plaats, Cartagena, een
slavenschip aankwam, dan
snelde hij naar de kade, dan
betrad hij de boot en ont
fermde hij zich over de hon
derden ongelukkigen. De stank,
die hém uit het slavenruim te
gemoet steeg, was zo ver
schrikkelijk, dat hij er misse
lijk van werd. En toch kwam
Peter telkens terug. Hij wist
ook zijn afkeer van al dat ake
lige te overwinnen. Want hij
wist, al die stumpers hadden
hulp nodig; lichamelijke en
geestelijke hulp. Hij hielp
eerst de ergste zieken, deelde
spijs en drank uit en nam dan
vele van die negers met zich
mee, om ze verder te verzor
gen.
Het duurde dan ook niet
lang, of hij werd de vriend
van al die ongelukkigen. Ze
kwamen bij hem om troost:
velen vonden bij hem niet al
leen tijdelijke troost, maar ook
hun eeuwig geluk. Want Pe
trus Claver heeft tijdens zijn
acht en dertigjarig verblijf on
der deze negerslaven, duizen
den van hen het heilig Doop
sel kunnen toedienen.
(Slot volgt)
ui
Twee en een halve maand
lang had men nutteloos rond
gezworven om een geschikte
plaats voor de overwintering
te vinden, want Van Noort kon
niet langer varen, daar het
groot aantal ernstige zieken
hem dwong aan land te gaan.
Sommige schepelingen wa
ren zo zwak en uitgeput, dat
zij zich niet meer bewegen
konden en met takels moesten
overgehesen worden van het
schip in de boot. Enkelen
stierven terstond nadat ze aan
wal waren gebracht
Gelukkig groeide ook op dit
eilandje het weldadige kruid,
de zee-peterselie, dat geneest
van scheurbuik (ernstige ziek
te). De matrozen gebruikten
het rauw en gekookt Ook
vond men er een soort zure
pruimen, en door het gebruik
van de zee-peterselie en da
pruimen verbeterde weer de
gezondheidstoestand. Want
verse vruchten, zijn 't beste ge
neesmiddel tegen scheurbuik,
die juist veroorzaakt wordt
door gebrek aan verse spijzen
en door te weinig beweging.
Om dan de zieken ook te nood
zaken zoveel mogelijk bewe
ging te nemen, bedacht Van
Noort een vernuftig middel:
hij deelde koeken uit, maar de
zieken, die in de barakken
bleven, kregen er maar één
en die ze zelf kwamen halen
twee!
En zo waren de matrozen op
die koeken gesteld, dat ze
soms, nog niet in staat om te
lopen, kwamen aankruipen om
de dubbele portie machtig te
worden. Voor men Santa Clara
verliet, had men het schip de
„Eendracht", dat niet meer te
herstellen bleek, verbrand, na
de goederen en de beman
ning over de drie andere sche
pen te hebben verdeeld.
Inboorlingen zag men hier
pas kort voor het vertrek, toen
onverhoeds een troepje grote,
sterke Patagonïërs enkele
mannen overviel, waarbij drie
Hollandse matrozen sneuvel
den.
Van Noort had nu op zijn
tocht al 100 man verloren en
nu was Straat Magelhaens nog
met eens bereikt. Maar ook dit
grote verlies aan manschappen
schrikte de koene bevelhebber
niet af.
(Wordt vervolgd)
Een van de eerste Engelse tanks welke aan het Westfront tijdens de
eerste wereldoorlog 1914'18 werden gebruikt. (Door de Duitsers
buiten gevecht gesteld)
bezorgden ons een angstgevoel,
dat we maar heel moeilijk van
ons af konden zetten. Zeker,
we waren nog veilig, hier
hoog in de boom. Maar met
zoveel roofdieren in je onmid
dellijke nabijheid, kon je toch
nooit weten, wat er gebeuren
zou. Dat bewees plotseling een
grote leeuw, die we. ondanks
de duisternis, toch aan de voet
van onze boom konden zien
staan. Het beest had zich blijk
baar hoog opgericht, met de
voorpoten tegen de stam aan.
We zagen tenminste op niet
te verre afstand een paar vu
rige ogen omhoog staren. God
dank was de afstand om ons
te bespringen, nog te groot.
Wat er anders met ons ge
beurd zou zijn?.... We wilden
er niet aan denken. Maar we
hebben die ogenblikken doods
angsten uitgestaan.
Langzaamaan echter vermin
derden de geluiden. De roof
dieren schenen verzadigd. Ook
de lichtpunten aan de voet van
de boom losten op in de duis
ternis. We begrepen, dat de
leeuwen afgetrokken waren.
Maar toch waagden we hét
niet in de duisternis uit de
boom neer te dalen. We bleven
er de hele nacht zitten. Toen
het eindelijk zo licht was, dat
we het slachtveld konden over
zien, haastten we ons vlug uit
onze gedwongen rustplaats
naar het negerdorp.
(Wordt vervolgd)
Tenslotte geven we nog
een voorbeeld van de leuke
konijntjes uit de prachtige
kleurenfilm Bambi. Eerst een
rechthoek maken (dunne lijnen
gebruiken). De lange zijden
verdeel je in vijf gelijke delen
en de korte zijden in drie ge
lijke delen. Alle punten met
eikaar verbinden en ook de
schuine lijnen, door de ont
stane hokjes heen, trekken. Nu
opgelet: op enkele punten ne
men we eerst het rechtse
konijntje onder handen. Dit
past precies tussen tussen de
schuine lijnen 4-b-5-3b. Zie je
het? Het punt 3b ligt op de
snijding van de lijnen a-a en
3-3. Dit konijntje levert dus
voor het tekenen verder geen
moeilijkheden op. (De oren
komen op de lijn 4 bovenaan
en het pluimstaartje ligt bij
b). Bekijken we nu het linker
konijntje, dat zo leuk rechtop
zit. Dit zit tussen de hulplijnen
1-1 en 3-3. Het snuitje ligt op
2 en de pootjes bij b.
Zo, aan de hand van deze
hulplijnen zult ge de konijntjes
wel kunnen tekenen.
|©w.o.p.
\"»U^];
AAGTEK. p. 8 Sabang n. Colombo.
ALDABI p. 8 Las Palmas n. Rott.
ALTAIR 8 te Paranagua.
ALWAKI p. 7 Gibr. n. Halifax.
AALSDIJK p. 8 Cp. Sable n. Havre.
ABBEKERK p. 8 Napels n. Marseille.
AGAMEMNON 6 v. N. Y. n. Curasao.
ALAMAK p. 8 Rasfartak n. Karachi.
ALCYON 8 v. R'dam te Sydne.
ALGENIB p. 8 St. Paulsr. n. P. Alegre.
ALIOTH 8 v. B. Aires te Rotterdam.
ARIADNE 7 v. Tunis n. Alexandrië.
ALCHIBA p. 8 Dungeness n. Rott.
ALHENA 6 te Buenos Aires.
ANNENKERK p. 8 Napels n. P. Said.
ARENDSDIJK 6 te Boston.
BLOEMFONTEIN 8 te Tanga.
BONAIRE p. 8 Dungeness n. Georget.
BEVERWIJK p. 8 Ouessant n. Ancona.
BILLITON p. 8 Eocotra n. V. S.
BORNEO 7 v. Surabaja n. Makassar.
CALLISTO N. Orl. n. A'dam. 8 te Antw.
CLAVELLA p. 7 Banka n. Melbourne.
CI.EODORA p. 8 Oporto n. Engeland.
CALTEX LEIDEN 7 te Sidon.
CHAMA p. 8 Kp. de Gata n. Spezia
DELFLAND 8 v. Rio te Santos.
EENDRACHT p. 8 Kp. St. Vinet. n. Bremen.
EEMDIJK 8 v. Golfh. te Rotterdam.
GANYMEDES 8 te Trinidad.
GOUWE 8 v. Sunderland te Kopenhagen.
HAULERW. p. 8 Cp. Race n. Hpt. Roads.
INDRAPOERA p. 8 Napels n. Pt. Said
KAROSSA 7 v. Seroei n. Biak.
KOTA AGOENG 8 v. Suez n. Java.
LEMS r'ERKERK 7 te Asbar.
LOPPERSUM p. 8 Ouessant n. Casabl.
LAURENSKERK 7 v. Suez n. Basra.
LEKKERKERK p. 8 Algiers n. Calc'a.
LEOPOLDSKERK 7 te Genua.
LANGKOEAS 7 rede Cheribon.
LEUVEKERK 8 te Madras.
LIMBURG 7 te Kaapstad.
LOENERKÈRK 7 te Madras.
MANOERAN 8 te Melbourne.
MELISKERK p. 8 Lissabon n. Rott.
MODJOKERTO 8 te Semarang.
MARISA p. 8 Menado n. Sydney.
METULA p. 7 Brothers n. Bombay.
MUIDERKERK 8 te Genua.
MUSI 8 te Balik Papan.
NIEUW AMSTERD. 12 te Rott. verw.
MAASLAND 7 v. Las Palmas n. Amst.
NIGERSTROOM 7 v. Dakar n. Antw.
OVULA p.8 Algiers n. R'dam.
ORANJE p. 8 Kp, Dondra n. Belawan.
PAULA 7 v. Singapore n. Bangkok.
PR. FR. WILL. p. 8 Belle-Isle n. Rott.
PRINS MAURITS 8 te Rotterdam.
PR. WILL. Ill p. 8 Belle-Isle n. Chic.
PR W. v. ORANJE p. 8 Guernsey n. Havre.
PYGMALION 7 te Cumana.
POEL. LAUT p. 7 Perim n. Djeddah.
PR. WILLEM II p. 7 Quebec n. Chic.
RIOUW 7 v. Makassar n. Tj. Priok.
RUYS 7 te Kaapstad.
RIJNLAND p 7 Cp. St. Thome n. Amst.
ROTULA p. 8 Ascension-eil. n. Cur.
SLOTERDIJK 8 te Cheribon.
STAD ALKMAAR 8 te Narvik verw
ST. ARNHEM 7 v. Casabl. n. A'dam.
ST. MAASTR. p. 8 Oporto n. Vlaard.
SUNETTA p 8 Recife n. Trinidad.
SWARTENHONDT 8 te Semarang.
TABIAN 7 v. Suez n. Surabaja.
VAN RIEBEECK 7 te Ambon.
VOLENDAM p. 8 Scilly n. Montreal.
WOENSDR. p. 8 Finisterre n. Cur.
ZEELAND 8 nog te Temate.
VEEMARKT ZWOLLE, 7 Sept. Aanvoer:
1398 runderen: 513 graskalveren, 120 nuch
tere kalveren, 166 schapen en lammeren, 177
drachtige varkens, 919 biggen, 31 geiten, 411
schrammen. Totaal 4.735 stuks. Prijzen:
neurende en versgekalfde koeien 600920,
dito schotten en vaarzen 570—760, guste
koeien 400660, guste vaarzen 420590, na-
jaarskalvende koeien 560710, pinkstieren
400—650, pinken 355650, biggen 6 k 10-
weekse 3045, 14-weekse 5087, drachtige
varkens 250350. Prijzen per kilo: vette
koeien en ossen, bouten 22.70, vette stie
ren 1.902.30, vette kalveren 1.602.20, vet
te schapen 0.701.10, vette varkens 1.60
-1.95.
