V(?rmoeid
en
vaag
Tekort van 267
millioen gulden
eerbiedige dankbaarheid in
de Troonrede herdacht
Kwart van alle televisie-
nationaal
programma s is
Tussen neus en lippen
I
Landszonendie in Korea vielenmet
De millioenen
nota
REGERING BETREURT HET DOOR INDONESIË
VERZOCHT OVERLEG OVER WIIZIGING R.T.C.
Begroting in het teken van defensie en
sluitend maken van betalingsbalans
Vorig jaar tekort
van 836 millioen
Tot hoofd en hart
m
Naderend herfsttij in Bollenstreek
Handelsreclame (voorl. verboden)
wordt nader bestudeerd
Televisie Dan geen
bromfiets
weer
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1951
•fe'
fc r
75ste JAARGANG No. 25178
H. M. Koningin Juliana heefi vanmiddag de ziiiing van de
Siaien-Generaal geopend mei de volgende Troonrede:
„Leden der Siaien-Generaal,
Weer ligi een jaar achier ons van scherpe tegenstellingen
in de wereld en van toenemende zorgen van ons volk. De
iniernaiionale spanningen duren voori en werken on
gunstig in op de economische en sociale verhoudingen.
Geestelijke zowel als materiële waarden worden bedreigd.
Daartegenover zijn echter ook bemoedigende verschijnse
len waar te nemen. Het besef wint veld, dat voor de bescher
ming van vrede, vrijheid en welvaart een nauwe iniernaiio
nale samenwerking geboden is, waarbij staten en volke
ren zich bereid moeien tonen collectief offers ie brengen.
De strijdkrachten der Verenigde Naties hebben in Korea hel
hoofd geboden aan agressie en bewezen, dat een politiek
van geweld niet straffeloos kan worden voortgezet. Met
trots denk ik aan onze landszonen, die deelnemen aan de
vervulling van deze gemeenschappelijke taak. Het Neder
landse detachement, waarvan ook strijders uit Suriname
deel uitmaken, heefi zich bijzonder onderscheiden, maar
ook smartelijke verliezen geleden. Eerbiedige dankbaar
heid zijn wij verschuldigd aan hen die vielen.
Hulp aan middenstand
wordt overwogen
Liberalisatie van de
handel
VICO LEDEREN KLEDING
Prijsontwikkeling
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphlusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Omuiden: Bonifaciusstr. 27, tel. 5790
Voor klachten over de bezorging na 530
uur 's avonds 21544
Directeur: J. J. W. Boerrigter.
Hoofdredacteur: Drs. H. W. M. van Rorv
Wnd. hoofdredacteur: W. Sevenn.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte Ingezonden mededelingen dubbel
tarief. Omroepers 16 cents per m.m -hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 42 cents per week,
f 1.82 per maand, f 5.45 per kwartaaL
Met meer dan gewone belangstel
ling heeft het Nederlandse volk
dit jaar naar de Troonrede uit
gezien. En terecht. Men heeft enerzijds
immers de zekerheid, dat de plannen
hierin door de Regering uitgestippeld
slechts kunnen worden uitgevoerd, in
dien in een zeer geforceerd tempo door
Kabinet en Staten-Generaal wordt ge
werkt Vóór de zomer van 1952 zullen
immers nieuwe Kamerverkiezingen
worden gehouden, hetgeen ongetwij
feld een kabinet met nieuwe mannen
en mogelijk ook andere politieke ver
houdingen tot gevolg zal hebben. An
derzijds is onze economische en finan
ciële situatie zo penibel geworden en
wordt het eilandje, waarop wij ons in
West-Europa tussen de hoog opslaande
golyen hebben teruggetrokken, zó be
dreigd, dat men in vele opzichten ge
rust van een zorgwekkende toestand
kan spreken.
Het ziJn in grote lijn deze twee as
pecten van de situatie, die velen ver
langend deden uitzien naar deze troon
rede. De Partij van de Arbeid achtte
het nodig om onder luid trompetgeschal
aan de vooravond van de opening der
Staten-Generaal haar verkiezingscam
pagne met een merkwaardig manifest te
openen; de andere partijen zijn achter
de schermen nog druk bezig passende
harnassen voor de strijd uit te zoeken.
De leden van het kabinet ontplooiden
de laatste tijd eveneens een bijzondere
activiteit: Minister Rutten kwam met
zijn alom geprezen onderwijsnota: mi
nister Albregts ontvouwde eindelijk
zijn plannen voor een hogere produc
tie; de Sociaal-Economische Raad kwam
met zijn advies over de werkloosheids
verzekering en minister Lieftinck
tracht te Ottawa mogelijkheden te vin
den om te voorkomen, dat ons land
binnenkort in het internationale ver
keer als een failliete natie beschouwd
en behandeld zal worden.
Ziehier de weinig opwekkende
perspectieven, waaronder H. M. de Ko
ningin hedenmiddag de Troonrede
moest uitspreken. Reeds haar eerste
woorden brachten ons in medios ros
midden in de moeilijkheden. „Weer ligt
een jaar achter ons van scherpe tegen
stellingen in de wereld en van toene
mende zorgen van ons volk De inter
nationale spanningen duren voort en
werken ongunstig in op de economische
en sociale verhoudingen."
Vraagt men zich na bestudering
van deze Troonrede echter af of
zij dus enige nieuwe perspectie
ven opent, dan moet het antwoord ont
kennend luiden. Heel deze meer dan
twee kolom druks lange Troonrede is
een rustige opsomming van alom be
kende feiten. Of het nu betreft de in
grijpende defensiemaatregelen, de sa
menwerking in Atlantisch en Europees
verband, het beëindigen van de staat
van oorlog met Duitsland en het tot
standkomen van het vredesverdrag met
aapan: het zijn niets dan louter consta
teringen. Opvallend is de rustige toon.
waarmede de Regering reageert op het
verzoek van Indonesië om de ter Ronde
Tafel-conferentie gesloten overeenkom
sten te wijzigen. Hier treedt een mat
heid en berusten in omstandigheden
naar buiten, die er geen twijfel over
laten bestaan, dat de Regering weer tot
de grootst mogelijke concessies bereid
zal blijken. Het zal de consequente slot-
phase worden van het steeds gevoerde
uiterst slappe beleid.
Het heeft geen zin op al de onderwer
pen, die in dit al heel weinig bezielde
staatsstuk worden aangestipt, nader in
te gaan, al moeten wij reeds direct
met enige voldoening constateren dat
wij geen merkbare weerslag van de
opgewondenheid, die tot uiting kwam
in het nogal demagogische P.v,d.A.-ma-
nifest, hebben teruggevonden.
Hoewel ook wij de groei van de in
ternationale samenwerking ter bescher
ming van vrede, vrijheid en welvaart
niet geheel onbemoedigend achten, zijn
wij toch van mening, dat, gezien de
drang der nijpende omstandigheden, de
ze groei zich nog steeds in een irrite
rend langzaam tempo voltrekt. In het
bijzonder geldt dit ook voor de econo
mische internationale samenwerking
waar alle min of meer noodlijdende
landen zich voor vrijwel hetzelfde pro
bleem gesteld zien; namelijk het pro
bleem van beperken van de import, ver
hoging der productie en bevordering
van de export. Had minister Albregts
niet kort te voren concrete mededelin
gen gedaan over het te bestreven per
centage der Nederlandse productiever
hoging, wij zouden door de desbetref
fende passage in de Troonrede volko
men de moed hebben verloren.
Bijzonder teleurstellend is de in het
vooruitzicht gestelde beperking van
de woningbouw, waardoor vooral
het materiële en geestelijke welzijn van
de huwbaar geworden generatie ernstige
schade zal lijden. Hoezger wij ook in
stemmen met de door minister Rutten
ontvouwde plannen tot vernieuwing van
ons verstarde onderwijs, toch betreuren
wij het ernstig, dat er voor onze in het
nauw gedreven scheppende kunstenaars
geen enkel woord van troost en aan
moediging blijkbaar op kon overschie
ten
De middenstand, die vooral in de
laatste tijd in grote moeilijkheden is
geraakt, komt er in dit opzicht tenminste
iets beter van af. Van de andere kant
schijnt de Regering niet van zins zich
door de financiële en economische nood.
waarin ons land verkeert, te laten weer
houden van het streven naar enkele
nieuwe sociale maatregelen, die door
menigeen, althans op dit moment, zullen
worden beschouwd als een hoge prijs
voor het behoud van de sociale vrede.
Wij zouden inderdaad de toekomst
met vertrouwen tegemoet ziert,
indien er aan de daarvoor in
deze Troonrede genoemde voorwaarden,
namelijk, dat onze democratie zich in
haar bestuursorganen en haar vertegen
woordigende lichamen krachtig, besluit
vaardig en rechtvaardig heeft te tonen,
niet enkele schijnen te ontbreken. Im
mers deze Troonrede zelf weerspiegelt
in haar gemeenplaatselijke terminologie
maar al te zeer een gebrek aan kracht
en besluitvaardigheid bij het hoogste
bestuursorgaan in den lande, namelijk
de Regering zelf. Laten wij hopen, dat,
in tegenstelling met de gangbare me
thode, onze Regering betere daden zal
stellen dan haar woorden schijnen
i* beloven.
Ingrijpende defensiemaatregelen,
ook in regionaal verband, zjjn nodig
gebleken en komen tot stand aller
eerst in het kader van het Noord-
Atlantisch Verdrag. De vorderin
gen, die gemaakt zijn met de op
bouw van een gemeenschappelijk
defensiestelsel, geven goede hoop,
dat voldoende paraatheid, die kan
bijdragen tot het voorkomen van
een nieuwe wereldramp, tijdig kan
worden bereikt. Ook aan de burger
lijke verdediging wordt volle aan
dacht geschonken.
De samenwerking, zowel in Atlan
tisch als in Europees verband, zal
ook worden gericht op het waarbor
gen van een redelijk welvaartspeil
en op de geleidelijke verhoging
daarvan en zal ook op cultureel ge
bied de volkeren nader tot elkaar
kunnen brengen.
Een eerste belangrijk voorbeeld van
functionele integratie is hpt 18 April
j.l. te Parijs ondertekend verdrag tot
oprichting van de Europese gemeen
schap voor kolen en staal. Aan de spoe
dige behandeling van het voorstel, dat
daaromtrent bij de Staten-Generaal
aanhangig is gemaakt, hecht de Rege
ring grote waarde.
Het beëindigen van de staat van
oorlog met Duitsland en het totstand
komen van het vredesverdrag met. Ja
pan openen de weg deze landen op
voet van gelijkheid in de gemeenschap
der volkeren te doen medewerken.
De regering van de Republiek In
donesië heeft verzocht overleg te ple
gen over wijziging van de ter Ronde
Tafel Conferentie gesloten overeen
komsten. Zij heeft daarbij doen blijken,
dat zij de samenwerking met Neder
land niet wenst te verbreken, maar
veeleer meent, dat de belangen van
beide landen door een samenwerking
op een andere basis dan de bestaande
op betere wijze kunnen worden ge
diend. Hoewel de regering betreurt,
dat thans dit overleg over verbintenis
sen, die nog zó kort geleden zijn tot
stand gekomen, wordt gevraagd, hoopt
zij, dat een gezamenlijke bestudering
van dit vraagstuk, waarbij het belang
van een goede samenwerking op de
voorgrond moet staan, tot een voor
beide partijen bevredigende oplossing
kan leiden.
Het ten vorigen jare uitgesproken
vertrouwen, dat de handelsbetrekkin
gen tussen Nederland en Indonesië
zich in toenemende mate zullen blijven
ontplooien, is in vervulling gegaan.
Grote waardering verdienen de moed
en de volharding, die door Nederlandse
werkers in Indonesië, in het bijzonder
op ondernemingen, worden betoond bij
hun arbeid, die veelal in zéér moeilijke
omstandigheden wordt verricht.
De ongunstige situatie, ontstaan als
gevolg van het conflict in Korea, dat
tot sterke stijging van dé prijzen der
grondstoffen heeft geleid, heeft belem
merend gewerkt op de voortgang van
de liberalisatie van de handel. Aan
vankelijk is Nederland daarin voor
gegaan, maar tengevolge van hoge in
voerrechten elders en van het inkoop-
beleid in landen, waar de staatshandel
een grote plaats inneemt, zag het zijn
uitvoer niet in dezelfde mate werkelijk
vrij worden als zijn invoer. Bovendien
werd de ruilvoet aanzienlijk slechter.
Onder deze omstandigheden kon ons
land voorlopig niet overgaan tot ver
hoging van het liberalisatiepercentage
in de Europese Betalingsunie van 60 tot
75 pet. Ook in Benelux-verband moes
ten enige maatregelen van tijdelijke
aard worden overeengekomen. Tijdens
de jongste ministersconferentie is ge
streefd naar een constructieve oplos
sing. Vertrouwd mag worden, dat ons
land binnen afzienbare tijd op ver
stevigde basis zijn bijdrage aan ver
dere vrijmaking van de Europese han
del zal kunnen leveren.
Voor het verkrijgen van evenwicht
in de betalingsbalans waren voorts,
zoals in de regeringsverklaring van
Maart in uitzicht werd gesteld, maat
regelen nodig tot beperking van con
sumptie en investeringen. Naast
deze op zichzelf negatieve methode
dient het positieve element te staan
van actieve bevordering van verdere
verhoging van de productie en van
de uitvoer op agrarisch zowel ais in
dustrieel gebied. Alleen langs deze
weg immers kan op langere termijn
zonder aantasting van het levenspeil
van de bevolking een meer stabiele
situatie worden bereikt. De volle me
dewerking van heel ons volk is hier
bij dringend geboden.
De werkgelegenheid heeft zich in het
afgelopen jaar in het algemeen op een
bevredigend peil gehandhaafd. Vooral
de industrie heeft hierin een groot aan-
Advertentie
BaRTELOORISSTRAAT 20 TEL. 13439
W
deel gehad. De terwille van uitvoer en
werkgelegenheid noodzakelijke investe
ringen zullen dan ook mogelijk moeten
blijven. In enkele bedrijfstakken waar
de afzet tijdelijk was toegenomen, is
enige teruggang merkbaar. De regering
ziet er echter scherp op toe, dat geen
algemene verlaging van het niveau der
bedrijvigheid plaats vindt, ook door bij
het geven van militaire opdrachten met
dit grote belang rekening te houden.
Voor gebieden waar structurele tekor
ten aan werkgelegenheid bestaan zullen
aan de Staten-Generaal soortgelijke
voorstellen worden aangeboden als het
reeds aanvaarde ontwerp betreffende
het ontwikkelingsplan voor Z.O.-Drente.
De algemene prijsontwikkeling is de
laatste maanden van dien aard dat, zo
lang de huidige omstandigheden voort
duren, geen grond bestaat voor verder
gaand ingrijpen op dit gebied. Wel zal
het toezicht op de ontwikkeling van
het binnenlandse prijsniveau onverzwakt
worden gehandhaafd. Dat in de totale
kosten van het levensonderhoud sinds
April een zekere stabilisatie is ingetre
den, komt aan de rust in het bedrijfs
leven-ten goede. De middenstand heeft
echter gedurende de afgelopen maan
den een moeilijke tijd doorgemaakt, ter
wijl ook thans nog in vele bedrijven, in
het bijzonder door stagnatie van de af
zet bij sterk gestegen inkoopprijzen, ern
stige liquiditeits-moeiiijkheden worden
ondervonden. Het grillige prijsverloop,
dat in het bijzonder voor duurzame con
sumptiegoederen gedurende de afgelo
pen maanden viel waar te nemen, heeft
het risico in het bedrijfsleven in het al
gemeen en in de detailhandel niet in de
laatste plaats sterk doen toenemen.
De regering gaat in overleg met
het betrokken bedrijfsleven na, wel
ke maatregelen, gegeven de algeme
ne financieel, economische politiek,
kunnen worden genomen teneinde
aan de liquiditeitsmoeilijkheden in
de middenstand zoveel mogelijk het
hoofd te bieden. Een ontwerp van
een nieuwe Vestigingswet, waarin
rekening is gehouden met de bezwa
ren, die in en buiten de midden
standskringen tegen de wet van 1937
bestaan, zal nog in dit jaar aan de
Staten-Generaal worden aangeboden.
(Vervolg op pagina 4)
Bij afwezigheid van de minister van Financiën, die te Ottawa de conferentie
van het Noord-Atlantisch Pact bijwoont, werd ditmaal aan de minister
president de taak toevertrouwd de millioenennota, de ontwerp-begroting
voor het volgend jaar, op de traditionele derde Dinsdag van September, bij ge
legenheid van de opening der Staten-Generaal, aan te bieden.
Deze begroting staat in het teken van twee factoren, de militaire bijdrage aan
de verdediging van de Westerse wereld en de poging tot het sluitend maken van
de betalingsbalans. Bij de samenstelling van de begroting, heeft bovendien als
richtsnoer gegolden, dat ondanks de zware druk, voornamelijk van de militaire
uitgaven, het monetaire evenwicht niet in gevaar moest worden gebracht.
VREDE, VRIJHEID en WELVAART
eisen zeer grote offers
De ontwerp-begroting wijst een uit
gaven-totaal aan van f5250 mill, en een
inkomsten-totaal van f 4983 mill., zodat
het nadelig saldo f267 millioen be
draagt, in plaats van de f 836 mill.,
welke het tekort van de vorige begro
ting voor 1951 bereikte.
Voor de dekking van het tekort van
de gehele dienst ad f 267 mill, komen In
de eerste plaats in aanmerking de baten
wegens inhaal van belastingachterstand,
welke uitsluitend de kohierbelastingen
betreft. Het bedrag van deze extra-baten
voor het dienstjaar 1952 valt thans nog
niet te ramen, maar zal belangrijk lager
zijn dan die voor het dienstjaar 1951.
In een uitgave, getiteld „Waar blijft
ons belastinggeld?" vat de regerings
voorlichtingsdienst het uitgaven-totaal
van f 5.2 milliard als volgt samen;
Gewone, lopende uitgaven f 3.8, oor
logsgevolgen 0.5, levensmiddelensubsi-
diee 0.1, uitgaven van duurzaam nut 0.8
milliard. Uit een in dezelfde brochure
gepubliceerd staatje blijkt, dat Neder
land van het totaal der op de Staats
begroting gebrachte uitgaven 28.2 pet.
heeft uitgetrokken voor zijn militaire
uitgaven tegen België 16 pet.; van het
nationaal inkomen 9.7 pet. tegen België
4.6 pet.
Vóór de behandeling van de begroting
zullen aan de Staten-Generaal worden
aangeboden een nota over het vraagstuk
der productiviteit en een derde indus-
Iedere last verliest aan gewicht j
als men er over kan spreken
trialisatienota. Ook de in deze sector te
nemen Regeringsmaatregelen moeten
uiteraard worden bezien in het licht
van de reeds meer genoemde centrale
problemen, namelijk het streven naar
evenwicht in de betalingsbalans en de
verhoogde militaire inspanning.
Voor wat deze laatste betreft, zij hier
opgemerkt, dat in de samenstelling van
de Nederlandse productie een verschui
ving naar de voortbrenging van milli-
taire goederen is vereist. Het streven
naar evenwicht in de betalingsbalans
leidt ertoe, dat het beleid vooral gericht
moet zijn op stimulering der producti
viteit en bevordering van de export. De
vergroting van de export is onder de
huidige omstandigheden voor ons land
zozeer een levenskwestie, dat, zolang het
balansevenwicht niet in voldoende mate
is hersteld, iedere overheidsmaatregel
mede dient te worden getoetst aan de
vraag of de export direct of indirect
daardoor wordt geremd of bevorderd.
Qndanks de onzekere elementen, welke
de ontwikkeling in de naaste toekomst
in zich draagt, hoopt de Regering, dat de
door haar getroffen maatregelen vol
doende zullen blijken om uiteindelijk het
beoogde evenwicht in de Nederlandse
volkshuishouding te bewerkstelligen.
Mocht zij evenwel in haar verwachting
worden teleurgesteld, dan zal zij, zoals
reeds bij herhaling in uitzicht is gesteld,
niet aarzelen maatregelen van meer
directe aard toe te passen, die op korte
termijn hun werking doen gevoelen. De
Regering is zich bewust, dat daarmede
een duurzame oplossing niet kan worden
bereikt. Toch kunnen zij noodzakelijk
blijken ter overbrugging van een moei
lijke periode, met name teneinde een te
ver gaande aantasting van de deviezen
reserves tegen te gaan en aldus te
voorkomen, dat uiteindelijk zo diep
ingrijpende consequenties zouden moeten
worden aanvaard, dat de desiderata der
regeringspolitiek, het bereiken van even
wicht met gelijktijdige redelijke ver
deling der lasten, niet meer kunnen
worden verwezenlijkt.
(Vervolg op pag.
In de Bollenstreek neemt men thans maatregelen om ten tijde dat de herfst
stormen voorgoed zullen opsteken, de verstuiving van liet pas bemeste land te
voorkomen. Daartoe wordt het land met een dun laagje stro bedekt, dat daarna
met een vernuftig apparaat, waaraan twee roterende messen zijn bevestigd, met
de bovenste laag aarde wordt vermengd. Zo ontstaat dan een vaste laag, die
verstuiving voorkomt.
Zoals gebruikelijk wordt op de der
de Dinsdag van September de
Millioenennota, zoals de ont
werpbegroting genoemd wordt, bij ge
legenheid van de opening van het par
lementaire jaar ingediend.
Ditmaal worden de totale uitgaven
op 5250, de totale inkomsten op 4983
millioen gulden geraamd. Het definitief
tekort bedraagt derhalve f267 mill, in
plaats van f 836 mill, het vorig jaar.
Bovendien wordt verwacht, dat. in te
genstelling tot de ontwerp-begroting van
1950'51, latere wettelijke bepalingen
geen nadere uitbreiding van het uitga-
ventotaal zullen geven aan de jongste
raming.
Bovenstaand tekort zal gedeeltelijk
door achterstallige belastingen, waarvan
men evenwel het bedrag niet kan voor
zien, worden gedekt en de rest zal door
leningen moeten worden gevonden. Het
gunstige aspect van de begroting ligt
wel in de omstandigheid dat de Gewo
ne Dienst, de Buitengewone Dienst I
(uitgaven en ontvangsten van aflopend
karakter) en het Landbouw-Egalisatie-
fonds tezamen een overschot aanwijzen
van f 304 mill., hetgeen volgens het na
der herziene begrotingsbeeld van 1951
slechts voor f 151 mill, het geval was.
Bij het beoordelen van het inderdaad
in belangrijke mate verminderde tekort
in vergelijking met het vorige jaar
dient men zich evenwel niet aan onbe
grensde blijdschap over te geven. Het
is weliswaar f 560 mill, kleiner dan toen,
doch een nadere beschouwing van de
oorzaken daarvan wijst vrijwel uitslui
tend op het uitblijven van de eenmalige
uitgaven, welke zich in 1951 hebben
voorgedaan.
Zo kan men constateren, dat de gehele
dienst ten bate van Indonesië in 1952 in
plaats van f 192.4 mill, slechts f 18.7 mill,
zal opeisen, hetgeen reeds een verschil
uitmaakt van bijna f174 mill.: dit is
een verminderde uitgave, welke niet aan
doelbewuste bezuiniging is toe te schrij
ven, doch aan de afscheiding van een
gebiedsdeel, hetwelk anderzijds voor
onze betalingsbalans grote schadeposten
kaq opleveren, indien de overmaking
van de aldaar door Nederlandse onder
nemingen belegde gelden niet in vol
doende mate meer kan geschieden. Het
tweede voorbeeld van deze aard is ge
legen in de post Verkeer van de Buiten
gewone Dienst II. welke in 1951 f 384.4,
in 1952 f95.5 mill, beliep, hetgeen ogen
schijnlijk een verschil uitmaakt van
f 288.9 mill. In werkelijkheid dient men
rekening te houden met een uitkering
van f 290 mill., welke in 1951 wegens
kapitaaldeelneming aan de Ned. Spoor
wegen werd gedaan, zodat het gunstige
verschil weer geheel werd veroorzaakt
door een uitgave van voorbijgaand ka
rakter in 1951. Het derde voorbeeld in
Vervolg op nap 1)
(Van onze speciale verslaggever)
In het ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, heeft minister
Rutten, daarbij geassisteerd door staats
secretaris Cals en de heer Neher, direc
teur-generaal der P.T.Tde pers heden
morgen enige mededelingen gedaan in
verband met het op handen zijnde tele
visie-experiment in October a.s. Kort
samengevat komen die mededelingen
op het volgende neer. Aan de Neder
landse Televisie-Stichting (waarin de
V.A.R.A., de K.R.O., N.C.R.V. en de
A.V.R.O. samenwerken) is machtiging
verleend tot het geven van televisie
uitzendingen op bepaalde voorwaarden.
Een van die voorwaarden is, dat ook de
V.P.RO., wanneer hij aan enkele (fi
nanciële) eisen voldoet, aan de televi
sie-uitzendingen moet kunnen deelne
men. De .regering verlangt, dat de tele
visie-programma's voor een aanmerke
lijk gedeelte door de radio-omroepen
gezamenlijk zullen worden verzorgd.
Dat „aanmerkelijk begrootte minis
ter Rutten later op ongeveer een
kwart van alle programma's. En
staatssecretaris Cals motiveerde dit
regeringsstandpunt door er op te wij
zen, dat de toekomstige kijker niet,
zoals bij de radio, zijn eigen program
kan uitkiezen. Hij zal moeten accep
teren wat geboden wordt en op die
grond acht de regering het noodzake
lijk dat dus ook een aanmerkelijk ge-
Broedergemeenschap
In de buurt van Brom-
don in Engeland leeft een
kleine gemeenschap, waar
men met geld niets kan
kopenomdat er eenvou
dig geen geld wordt ge
bruikt, d.w.z. niet door
de leden, maar alleen
door de administrateur.
Deze z.g.n. „broederge
meenschap" bestaat uit 25
gezinnen, die in een groep
gebouwen, omgeven door
akkers, in Shropshire wo
nen. Zij bezitten geen
particuliere eigendom, zijn
allen gelijk en leven van
het voedsel, dat zij voor
eigen verbruik verbou
wen. Zij zijn geen com
munisten, want in de
communistische heilstaat
bestaat geen gelijkheid en
gelijkgerechtigdheid, al
wordt dat ook door de
leugenachtige propagan
disten beweerd. Zij wil
len slechts leven als de
eerste Christen-gemeen
schappen van 1900 jaar
geleden Helemaal lukt
hun dat niet. want zij ma
ken gebruik van de tele
foon en bewerken hun 218
ha. land met moderne
landbouwmachines. Dit is
natuurlijk heel verstan
dig. want het zou een
niet vol te hcuden drvaas-
heid zijn. indien zij naar
Bijbelse productie-me
thoden zouden terugke
ren.
Ons doel is," zo ver
klaarde een woordvoer
der, „een levend voor
beeld te geven van broe
derschap. vrede en ge
rechtigheid. gebaseerd op
de leer van Christus".
Vandaar dot zij alle on
rust en geldjagerij trach
ten buiten te sluiten om
in armoede en soberheid
te leven. Het grootste deel
der mannen is gehuwd-
Roken, dansen en de an
dere onschuldige genoe
gens des levens versma
den zij niet. Wat zij uit
de buitenwereld nodig
hebben, wordt door een
uit hun midden gekozen
administrateur uit de ge
meenschappelijke kas aan
geschaft en voor ieder,
die er behoefte aan heeft,
ter beschikking gesteld.
Niettegenstaande hun af
zondering hebben zij de
belangstelling voor de
buitenwereld en haar
vraagstukken niet verlo
ren. Zij willen met hun
levenswijze de weg aan
wijzen naar de genezing
van de maatschappelijke
kwalen, waaraan de we
reld lijdt. De beweging
groeit gestadig. In Enge
land heeft zij zich in tien
jaar uitgebreid van drie
tot negentig volwassenen
en honderd kinderen. Een
grotere afdeling van deze
'broederschap groeide in
Californië binnen hetzelf
de tijdsverloop van 350
tot 650 leden. Wij gelo
ven, dat dit eerlijk en
practisch idealisme óp 'n
zware proef zal gesteld
worden, wanneer de ge
meenschappen zich. al te
sterk zouden uitbreiden.
Soortgelijke experimen
ten zijn reeds herhaalde
lijk ondernomen, maar
konden op den duur geen
stand houden. De kolonie
van Dr. Frederik van
Eeden in Walden bij Bus
sum heeft dat maar al te
duidelijk bewezen. Er
steekt iri deze edelmoedi
ge pogingen altijd een ze
kere miskenning van de
mogelijkheid om ook on
der de huidige omstandig
heden en verhoudingen
principieel en practisch
als Christenen te leven.
Geen 1900, maar slechts 40 jaar terug.
deelte van het gebodene voor iedere
landgenoot volledig aanvaardbaar is.
Het is voorlopig verboden tij
dens televisie-uitzendingen. zogenaam
de handelsreclame te maken. De rege
ring ziet echter in, dat invoering van
door de industrie betaalde programma's
grote economische voordelen met zich
zou brengen. Derhalve is er een com
missie in het leven geroepen, die het
probleem van de televisie-reclame na
der zai bestuderen.
Belangrijk is wellicht, dat staatssecre
taris Cals in dit verband opmerkte, dat
een ministeriële beschikking de ge
hele televisiematerie wordt geregeld bij
het Televisiebesluit 1951 niet onver
anderlijk is. En passant merkte hij nog
op. dat op het ogenblik ook bestudeerd
wordt of invoering van handelsreclame
bij de Wereldomroep wenselijk geacht
moet worden.
Staatssecretaris Cals vestigde er de
nadruk op, dat de aan de Nederland
se Televisie Stichting verleende mach
tiging (welke geldt voor vier uren
per week, voorlopig zullen er daar
van slechts drie gebruikt worden)
geen monopolie inhoudt.
De regering zelf kan, wanneer zij
dat wenst, eigen televisie-uitzendin
gen verzorgen en staatssecretaris Cals
deed vermoeden, dat van deze moge
lijkheid wellicht te eniger tijd gebruik
zal worden gemaakt.
Bovendien, zo werd medegedeeld, kan
ook aan anderen machtiging tot uitzen
ding worden verleend. De regering kent
hiervoor nog geen enkele gegadigde,
doch zij heeft deze mogelijkheid om
principiële redenen, willen openstellen.
Wat de practijk van de televisie-uit
zendingen betreft heeft de heer Neher
medegedeeld, dat de zender Lopik on
geveer een cirkel met een straal van
50 kilometer bestrijkt. Ten plattelande
zal in dit gebied de ontvangst ais regel
wel goed zijn, in steden zoals Amster
dam, Rotterdam en Den Haag moet men
echter met de nodige storingen reke
ning houden.
Schertsend voegde de heer Neher
hieraan toe, dat bü de gehouden veld-
sierktemetingen hier en daar zelfs de
aanwezigheid van bromfietsen hinder
lijk is gebleken.
Tenslotte heeft de minister erop gewe
zen, dat de regering samenwerking
tussen filmindustrie en televisie zeer
wenselijk acht. Hij sprak daarbij over
het tijdstip, waarop de studio in Bus-
sum niet langer voldoende zal zijn.
Op dat ogenblik viel het woord film
studio. Duivendrecht? Overigens, er zul
len voor de televisie alleen films mo
gen worden vertoond, die goedgekeurd
zijn voor alle leeftijden en zowel de te
levisienota als het ontwerp van wet op
de kijkgelden (dertig gulden per jaar)
zullen zeer binnenkort aan de Tweede
Kamer worden aangeboden. Maar dit
staat waarschijnlijk ook in de Troon
rede
Verwachting tot Woensdagavond:
Langs de Waddenkust aanvankelijk
harde, overigens krachtige tot matige
Noord-Westelijke wind. Wisselend
bewolkt met bijna overal enkele
buien. Weinig verandering in tempe
ratuur.
Zon: 6.18—18.50 Maan: 19.25—10.03
