Jeanne d'Arc au hücher
in Haarlem
Noviteiten van Martinshof
Soldateske krabbels
l
BULLDOG"
MUS
Prijzenswaardig ondernemen
van Haarlemse C.O.V.
Pogingen tot
herstel
Modern warenhuis behoeft
theater-effecten
WIJKHUIZEN VOOR EEN GOEDE BONTMANTEL
VLEESCROQUETTEN
ari v.Empelen
o°°°o,
vUjvw-Me/n
Herleving van aloud mysterie-spel
HERINGA WUTHRICH
Drastische interieur-wijziging
bij V. en D.
Sieraden en kerkelijke smeedkunst
R.K. TECHN. CLUB
VOOR KAPPERS
Ledenconcert H.O.V.
J
Er wordt Bloemwerk
ZATERDAG 6 OCTOBER 1951
PAGINA 7
Indeling van het werk
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
Bloedarmoede
Zenuwzwakte
Oprichting een feit
LOEMPIA met taugee
en Croquetlen
Solist: Sas Bunge, piano
Aanschaffing zandwas-
installatie
Ged. Oude Gracht 49 Haarlem
KUNSTHANDEL LEFFELAAR
DE KATH. UITLEEN.
BIBLIOTHEKEN TE
HAARLEM
Leesseizoen staat voor
de deur
O BARKER'S CAFETARIA'S
Avontuur
in
de zwarte aarde
Nuts-Spaarbank
BALLET-RECITAL
IN HAARLEM
Schoolruimtegebrek in
St. Liduinaparochie
VERMAARD OVER Dl GEHELE WERELD
«S
oenehHbncie
itmftin, gÊfifcAi/t/
voor vote (btieiMlam.
Vervaardigd door 9
Verkrijgbaar In de bekende kantoorboekhandel en vulpenzaken.
Eventueel kunt U zich ook wenden tot de agenten in Nederland:
KOHLER'S AGENCIES, BEZUIDENHOUTSEWEG 101,
DEN HAAG,
die gaarne zullen opgeven welke dichtstbijzijnde kantoorboek
handel Myers' artikelen in voorraad heeft.
Al gedurende geruime tijd tracht men de aloude mysteriespelen te doen
herleven. Aan deze spelen, die in de middeleeuwen ontstonden, lagen hoofd
zakelijk onderwerpen uit het oude en nieuwe Testament ten grondslag, zoals de
val van Lucifer, de schepping van de mens, de verdrijving uit het paradijs en
hijzonder de geboorte, het lijden en de opstanding van Christus. Dergelijke spe
len. afgewisseld met zang en ook wel met dans, werden in de kerk opgevoerd,
hadden dan ook een liturgische, in elk geval een religieuze strekking.
Hiervan getuigen teksten, welke nog in gebruik zijn, b.v. die in de Paas-
sequentia: „Die nobis Maria, quid vidistis in via?", „Zeg ons, Maria, wat gij
zaagt op uwe weg?", alsrnede, wat ons land aangaat, gezangen uit het Utrechts
Antiphonarium, in gebruik bij de Kanunniken van Sancta Maria" en waaraan
spelen waren verbonden. Hierop wijst de aanstelling door het Domkapittel van
een persoon voor de verdeling van de rollen en de verzorging der attributen
met de titel: „duetor asini et stellae", leider van ezel en ster.
Het bleef evenwel niet immer bij re
ligieuze taferelen. Aanleiding daartoe
gaven het optreden van grappig en iro
nisch gedachte figuren, zoals die van
Knapenbisschop (Onnozele Kinderfeest),
Herodes en de Duivel. Door deze om
standigheid, het gebruik van minder
liturgische onderwerpen en van de
volkstaal, het meer realistisch spel en
het overmatig gebruik van weelderige
requisieten werd het mysteriespel van
de kerk naar de markt verplaatst.
De pogingen van de Parijse de Sor-
bonne-studentengroep om de oude mys
teriespelen te doen herleven hebben
niet alleen geleid tot heropvoering van
die spelen. Een bewonderaar van dit
genre verzocht de dichter Paul Claudel
een geliefd geschiedkundig onderwerp
als grondslag van een nieuw, heden
daags spel te kiezen.
De keuze viel op de episode uit de
honderdjarige oorlog tussen Frankrijk
en Engeland, waarin Jeanne d'Arc,
gedreven en begeesterd door „hemelse
ingevingen en stemmen7' met toestem
ming van de Dauphin (kroonprins) de
strijd aanbond tegen de Engelsen en
hun Franse bondgenoten de Bourgon
diërs.
Deze strijd ving aan met de inne
ming van Orleans en vond haar tra
gisch einde met de gevangenneming en
terechtstelling van Jeanne d'Arc na de
mislukte aanval op Parijs.
Het werk is verdeeld in elf scènes,
V'elke vooraf worden gegaan door een
Proloog. Claudel koos als onderwerpen
Voor deze scènes zuiver geschiedkun
dige en legendarische gebeurtenissen
Pf stelde satyres hierop te zamen, b.v.
d° rechtbank gevormd door beesten en
"et kaartspel der koningen.
Deze gebeurtenissen verschijnen
"Panne d'Arc als visioenen voor de
pest, worden opnieuw door haar be-
'Ppfd, terwijl zij reeds aan de schand
aal is gebonden. De muziek van Clau-
rei, zowpI rip instrumentale als de vo-
zowel de instrumentale -
is niet louter illustrerend. Zij is
Zi= Pauw met de tekst verbonden, dat
is e«n integrerend deel van het spel
E'r-Worden.
T, Woensdag 10 October geeft de
^aarlemse Christelijke Oratorium-
pPrenieinB van dit bijzonder werk
een uitvoering in de Gemeentelijke
concertzaal. Ten gerieve van de be
zoekers geven wij hierbij .een gede
tailleerd overzicht van de inhoud van
„Jeanne d'Arc au bücher."
Proloog.
Donkergetinte orkestklanken stellen
de over Frankrijk heersende duisternis
voor. Het weeklagende volk wordt tot
vertrouwen op God aangespoord en de
verschijning van Jeanne d'Arc wordt
voorspeld. Merf roept haar reeds aan,
smeekt haar om redding.
Scène I. De hemelse stemmen.
„Na een somber geluid plotseling een
n'ts, zangstemmen heffen een Meilied
®an, fluitspel duidt op ontsluiting van
1 hemel en zacht ruist het door de
Ucht: „Jeanne, Jeanne!"
ScèPe II. Het boek-
- Dp afgezant van de hemel. Broeder
rpminicus, toont Jeanne het boek met
"et door engelen geschreven verhaal
van haar martelaarschap. Hij deelt haar
bjede, dat personen, die de waarheid
moesten vertegenwoordigen, haar aan
jagen als heks, ketterse, afvallige,
vijandin van God. de Koning en het
volk.
Dl. De aardse stemmen-
P verzoek leest Dominicus het ver
haal voor. Zij is ontsteld door de valse
beschuldigingen. Het volk komt echter
onder invloed van deze beschuldigingen
en eist haar dood op de brandstapel.
Dominicus vergelijkt haar rechters met
wilde beesten en Jeanne met de marte
laressen van Rome, die eveneens aan de
wilde beesten waren overgeleverd.
Scène IV. Jeanne aan de beesten over
geleverd.
Jeanne verschijnt opnieuw voor de
rechtbank, hier gevormd door wilde
beesten. Er weerklinkt een ironisch-
plechtige zang, het orkest illustreert
kwinkslagen. Opnieuw weigert zij te
erkennen, dat zij een werktuig van de
duivel is geweest. Haar „neen" wordt
als „ja" verklaard. Fanfares maken de
veroordeling tot de brandstapel aan de
wereld bekend.
Scène V. Jeanne aan de schandpaal.
Het door het orkest nagebootste ge
luid is van de hellehond Yblis. Jeanne
vraagt aan Dominicus, wat zij heeft
misdaan. Hij zegt haar, dat de mensen,
die haar veroordelen, spotten met de
Paus, aan de duivel en niet aan God
geloven. De uitslag van een kaartspel
heeft haar hier gebracht.
Scène VI. De koningen of de uitvinding
van het kaartspel.
Het onthouden van steun door het
Franse Hof heeft geleid tot de gevan
genneming van Jeanne door de Bour
gondiërs, die haar voor geld aan de
Engelse Koning uitleveren. Dit verraad
en de uitlevering worden voorgesteld
door een kaartspel met als inzet Jeanne
d'Arc. Het spel heeft als begeleiding
een statige hofdans.
Scène VII. H.H. Catharina en Margare-
tha.
Twee klokken luiden ten teken van
droefheid en blijdschap, van dood en
geboorte. Jeanne hoort hierin de stem
men van de H.H. Catharina en Marga-
retha zich vermengen. Terwijl Catharina
de psalm „De Profundis" bidt, zingt
Margaretha, omkranst door een stralend
licht, Jeanne toe: „Blijf hopen op Jezus
en Maria", twee namen, die prijkten op
Jeanne's strijdbanier. Het bevel van de
„stemmen" iuidt: neem de banier op
en breng de Koning terug. De imitatie
van klokkenklanken door het orkest is
wonderbaarlijk!
Scène VIII. De Koning op weg naar
Rbelms.
De Dauphin van Frankrijk trekt in
feeststoet naar de Kathedraal te Reims
om als Koning te .worden gekroond
Het volk is deels zich van deze plech
tigheid bewust, deels vermaakt het zich
met werelds spel en de lachwekkende
ontmoeting van een boer met een bot
telierster, ondanks het vermaan van een
priester en de opwekking tot het zin
gen van een geestelijk lied. De aankon
diging van de stoet geschiedt op impo
nerende wijze door tromgeroffel en het
spel van pijpers en trompetten. De
plechtigheid brengt Jeanne in verruk
king, het volk blijft haar echter be
schouwen als een heks.
Scène IX. Jeanne's zwaard-
Klokketonen, fluit- en trompetspel
weerklinken vanuit den hoge.Domi
nicus vraagt Jeanne naar de oorsprong
van haar zwaard. Zij kan echter dit
mysterie niet verklaren- Zij herinnert
Advertentie
HAARLEM
Van heinde en ver gaat men in Rot
terdam kijken naar het nieuwe gebouw
van Vroom Dreesmann, dat als eer-
®te in Europa op Amerikaanse leest ge
schoeid is. Men kijkt er van buiten af
"wars door heen en de etalages vormen
ook één geheel met de verkoop-
De Amerikanen passen in hun
t?>e warenhuizen de theater-show
w-p' "oor decors, belichting met schijn-
jj 'Pers en opmaak der toonbanken,
n, „kijken" wordt zo attractief ge.
2io dat kopen er, psychologisch ge-
eik1' u't moet volgen. De sortering van
artikel is onmiddellijk zichtbaar,
"ardoor een vlotte circulatie van ko-
!,e.rs verkregen wordt. Twintig jaar
W?en kwam het trotse gebouw aan
et Verwulft gereed en thans is de par-
:®rre zo ingrijpend verbouwd, dat van
wi1 ,Volledig interieur gesproken kan
voldoet' dat aan d® modernste eisen
Was het vroeger modern om overdek-
Adverte ntie
HET TONISCH
Krachtpreparaat
Vraagt hei Uw apotheker ol drogist
je passages 'e maken met zeer veel
etalage-ruimte, thans is het open front
het meest gewild. Het gevolg daarvan is,
dat V. en D. de verkoopruimte op de
parterre kon vergroten van 825 vier
kante meter tot 1365. De verbouwing
geschiedde onder architectuur van de
heer Van Hardeveld uit Amsterdam, de
verzorging van het interieur geschied
de door de N.V. Miehels te Amsterdam
en de zeer moderne uitgebreide ver
lichting werd ontworpen door de heer
Naalden uit Rotterdam. Deze heren
hebben ook in Rotterdam hun sporen
verdiend op dit terrein.
Een eigenaardigheid is, dat de ver
lichting verplaatst kan worden en zich
regelt naar de plek, waar de toonban
ken staan. Zonder overdrijving mag
gezegd worden, dat de verlichtingsin
stallatie de meest moderne van de we
reld is. De gemeente Haarlem heeft toe
stemming gegeven om het zekeringen
systeem om te zetten in een automa-
tensysteem, een toestemming, die tege
lijkertijd een primeur betekent. Er
wordt druk met schijnwerpers gewerkt,
die tevens kleurenrr.ogelijkheden ge
ven. Aan de buitenzijde zijn de etala
ges en nieuwe tourniquets bekleed met
een metaalsoort ge-anodiseerd alu
minium dat uit Zwitserland afkom
stig is en zo goed als geen onderhoud
vraagt.
De verbouwing werd uitgevoerd door
de firma gebr. Schiphorst, Heringa en
Wutrich verzorgde de electrische ver
lichting.
Ongetwijfeld is de winkelstand er op
dit zeer drukke punt in Haarlem op
vooruit gegaan, ten voordele ook van
het vertier in ons gezellig centrum.
Haarlem is nu de tweede stad van
Europa met het modernste Amerikaan
se warenhuis-interieur.
zich haar schone geboortestreek. Het
refrein van het Meiliedje weerklinkt
wederom. Na de Lente te hebben ver
heerlijkt besluit zij met de woorden:
„De vreugde is het sterkst, de hoop is
het sterkst, God is de Sterkste".
Scène X. Trimazo, Lotharingisch volks
lied.
Jeanne neuriet het volkslied, door een
kind in de verte aangeheven, mede.
Scène XI. Jeanne d'Arc in de vlammen.
De brandstapel wordt aangestoken.
Men hoort in het orkest ce vlammen
oplaaien. Terwijl het ene volksdeel
Jeanne als een tovenares beschouwt, en
haar uitjouwt, vereert het andere deel
haar als een Maagd en spreekt tot haar
liefdevolle woorden- Hemelse stemmen
roepen de martelaresse toe: „Jeanne,
kom!" Zij antwoordt, dat ketenen haar
weerhouden. Nadat de banden met het
aardse leven zijn verbroken, vangt voor
haar het uur der verlossing aan. Vanuit
de hemel weerklinken de stemmen van
de H. Maagd, H.H. Catharina en Marga.
retha: „Het grootste liefdesoffer dat de
mens kan schenken is zijn leven te ge
ven voor degenen, die hij bemint". De
aardse stemmen ringen het aarzelend
na. Een vredige stemming weerklinkt
uit teêre orkestklanken.
Indeling van de rollen:
De spreekrollen: Jeanne d'Arc, Broe
der Dominicus en enige kleine rollen
worden vervuld door Georgette Hage-
doorn, Henk Schaer, Willy Brill en Jaap
Stroomenberg. De zangrollen: de H.
Maagd, de H.H. Catharina en Margare
tha, Poreus (het zwijn). Herauten,
Priester e.a. door Corry Bijster, Coby
Frankendaal, Akke de Vries, Han le
Fèvre en Guus Hoekman-
Behalve het koor van de Christelijke
Oratorium Vereniging werken voorts
mede: Hespe's Jongenskoor en het ver
sterkte Residentie-orkest. Honegger
voegde aan het orkest o a. 3 saxophones,
2 piano's en celesta toe.
O. K.
De kapdemonstratie voor kappers, die
Dinsdagavond in hotel-restaurant „de
Leeuwerik" gehouden werd, is een vol
ledig succes geworden. Het doel van
deze bijzondere avond was de oprichting
van een R.K. Technische Club in Haar
lem. En. dat doel is bereikt. Vele katho
lieke kappers hebben zich als lid opge
geven. Het vooriopig bestuur smeedt het
ijzer, wanneer het heet is en houdt
Maandagavond 8 October om half negen
een vergadering in het gebouw „de
Open Deur", Kruisstraat 25. Op deze
vergadering zal in onderling overleg de
manier van werken besproken worden.
Er zal tevens ruimschoots gelegenheid
zijn tot het stellen van vragen. Zij. die
hun inschrijfformulier nog niet ingele
verd hebben, kunnen dit alsnog op de
ze avond doen.
De verwachtingen van deze verga
dering zijn hoog 'gespannen, en het voor
lopig bestuur van de gloednieuwe R.K.
Technische Club, afdeling Haarlem re
kent er op, dat allen aanwezig zullen
zijn.
Advertentie
STATIONSPLEIN 6-Tel. 21750
Speciaal adres voor:
Voor een zo goed als tot de laatste
plaats bezette zaal gaf de H. O. V. gis
teravond haar eerste ledenconcert van
de Vrijdagavondserie, dat onder leiding
stond van de dirigent Toon Verhey.
Geopend werd met de bekende „Akade-
mische Festouverture" van Brahms, een
compositie, waarmede de componist de
academische Senaat der Universiteit
van Breslau heeft willen danken voor
het eredoctoraat in de philosophic, dat
hem op 46-jarige leeftijd, in 1879, werd
verleend. Het is een feestelijk brok ge»
legenheidsmuziek, melodisch opgebouwd
uit een aantal studentenliederen, o.m.
het „Gaudeamus igltur", waarin aan
het slot het geheel culmineert. Met een
uiterst zorgvuldig afgewogen accura
tesse in dynamiek en rhythmiek werd
het een echte feestelijke opening van
dit concert. Opvallend mooi hierin was
de nobele glans, die de koperblazers ten
toon spreidden, zonder de dynamische
grens van het gehele orkest-apparaat te
overschrijden. Een voortreffelijk staal
tje van klank-ensemble. In het piano
concert in a moll van Schumann so-
lieerde vervolgens onze stadgenoot, de
componist-pianist Sa,s Bunge. Het was
vooral in het eerste deel van het con
cert, dat hij zijn toehoorders wist te
boeien door zijn technische bekwaam
heid en zijn zuiver stylistisch inzicht.
Afgezien van het kleine stoornisje in
het tweede deel ook hier kunstzinnig
spel, dat het gracieuze karakter van
deze satz goed trof. Het laatste deel
miste iets van het spontane en uitbun
dige, dat Schumann er aan gaf. waar
door juist dit deel ietwat gereserveerd
klonk. Intussen verkreeg de solist voor
de vele schone momenten in zijn spel
een dankbaar applaus.
Na de pauze vond een herhaling
plaats van één der parels onder de
symphonieën van Fr. Schubert, de
tweede in Bes dur, die Toon Verhey
Dinsdagavond hier reeds introduceer
de. Deze schijnbaar zo eenvoudige mu
ziek, die zo heerlijk zingt, herbergt
voor het orkest enorme moeilijkheden.
Het is naar aanleiding van zulk een uit
voering, dat men zich een juister oor
deel aangaande de prestaties van een
orkest kan vormen. Afgezien van mu
zikaal inzicht en opvatting, factoren,
die grotendeels van de dirigent afhan
gen, hoort men in deze open muziek
iedere minste of geringste stoornis in
rhythmiek of toonvorming. Door de
verrukkelijke weergave, die de H. O. V.
er van gaf, bewees zij meer dan ooit,
wat er aan verheven schoonheid ge
presteerd kan worden na een intensieve
studie van zulk een, nogmaals, schijn
baar eenvoudig werk. Dat was musice
ren van een verheven orde. Het spon
tane applaus bewees met welk een in
stemming deze uitvoering weerklank
vond b'j het talrijke publiek.
JAN LAARVELD.
Het schoonhouden van de zogenaamde
nafilters van het gemeentelijk waterbs-
11 vraa6t de nodige zorgen. Ondanks
vo.orzieningen is er weer een weer
stand in de filterbedden geconstateerd,
hetgeen veroorzaakt bleek te worden
door een vervuiling met ijzerslib. Dit
euvel zou verholpen kunnen worden
door een vervuilde laag filterzand te ver
wijderen en te vervangen door een laag
schoon rivierzand. Daar een hoeveelheid
van 400 km. nodig zou zijn. zou met
een en ander een bedrag van f 4600 ge
moeid zijn. De practijk heeft uitgewezen
dat zodanige voorziening elke twee jaar
dient te geschieden. Teneinde deze kos
ten te verminderen is gezocht naar een
mogelijkheid om het filterzand door
middei van een wasbehandeling van
ijzerslib te ontdoen. Daartoe is een zand-
wasinstallatie ontworpen. De kosten van
een dergelijke installatie alsmede het
breek- en herstelwerk in de nafilters
enz ramen B. en W. op f 6500. De be
sparing, welke daarmede wordt bereikt,
is niet onaanzienlijk. Zij stellen de raad
dan ook voor dit bedrag ter beschikking
te stellen.
Advertentie
TT et is nu de derde achtereenvolgende herfst waarin het atelier Martinshof
Ê~T in Haarlem een overzicht toont van zijn werkzaamheden.
x Na de kennismaking met het streven om het edele materiaal in de
edelste vormen tot een hoogwaardig sieraad te verwerken, zagen we vorig jaar
dit streven in verdere doorwerking.
Nu is het de verruiming der mogelijkheden waarvoor de aandacht gevraagd
De oudste medewerkster Maud Smit blijft, in ideale combinatie met de
edelsmid Evieg, met haar speelse motieven dicht bij de beeldende kunst. Haar
toon is luchtig en intelligent.
Hiernaast zijn in de collectie opge
nomen sieraden van een nieuwe mede
werker Archibald Durrlbar. Zijn werk
is contrasterend met het voorgaande,
ernstiger van aard, mannelijk, sterk
en voornaam. Zijn fantasie uit hij min
der in het verhalend motief dan wel in
het ornament: hij leidt het pure spel
der materialen.
Het belangrijkste nieuws dat Mar
tinshof op deze expositie te vertellen
heeft is, dat het terrein der kerkelijke
edelsmeedkunst binnen zijn belang
stellingssfeer getrokken is. Daartoe
heeft het met de Sittardse edelsmid
Cor Sandifort contact opgenomen, die
Monstrans, vervaardigd door Cor Sandifort en uitgevoerd
in verguld-zilver mot paarlev! en bergkristal.
hier een uitgebreid exposé van zijn
kunnen geeft.
Zijn werk is bij voorkeur strak en
met een verfijnd détail verzacht.
Daarmee ingesteld op het veelvuldig
gebruik door meerdere generaties en
op afstandwerking in de grote kerk
ruimten.
Als hij zich beperkt tot ornamentale
verluchting van zijn composities, blijkt
zijn werk zeer gaaf en devoot te zijn
met een duidelijke eerbied voor het
heilige doel waarvoor zijn werkstukken
dienen.
De hierbij afgebeelde monstrans
toont, hoe de con
ceptie direct afge
leid is uit de sym
boliek zonder daar
aan vreemde, sier
lijke maar verwar'
rende bijmotieven
toe te voegen. De
stralende, lichtvon
ken uitstrooiende
werking ervan is
groter dan op deze
foto te zien is.
In de profane
sector zagen wij
nog als noviteiten
enige gedreven ko
peren schalen: de
sobere van Donné
en de subtielere
van mevr. Grefe
Walck.
De tentoonstel
ling, waarvoor de
beeldhouwer
P. Sleegers ab
stracte gipsen man
nequins maakte,
die juist voldoende
menselijke realiteit
bezitten om arm
band. halssieraad
en ring nadrukke
lijk te exposeren,
en waarvoor de
architect Aug. Jan
sen alleszins pas
sende vitrines ont
wierp, werd inge
richt door mevr.
Furstner.
Tot en met 20
October is deze ex
positie van hoog
waardige edel
smeedkunst gehuis-
vast In de zalen
van Kunsthandel
Leffelaar aan de
Wagenweg.
L. T.
Naast de in wetenschappelijk en lite
rair opzicht op hoog peil staande R.K.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek aan
de Nieuwe Gracht welke Leeszaal de
haar eigen taak op voortreffelijke wijze
vervult, zijn er op vijf plaatsen in de
stad katholieke uitleenbibliotheken ge
vestigd, wier doelstelling het is goede
ontspanningslectuur ter beschikking te
stellen. Men vindt deze uitleenbiblio
theken: op de N. Groenmarkt 22, Hage-
straat 49, St. Bavo-clubhuis a. d. Leid-
sevaart, Gen. de la Reystraat 17 en in
de St. Catharinaschool a. d. Rijksstraat
weg 369.
Het boekenbezit van elk dezer biblio
theken bestaat uit ongeveer 3500 bceken,
waaronder er 775 in de drie laatste ja
ren zijn aangekocht. Op elke bibliotheek
is een catalogus van het volledige be
zit verkrijgbaar. De boeken zijn onder
verdeeld in rubrieken voor volwasse
nen, oudere jeugd en voor de allerjong
sten. Voor deze laatsten is er een half-
leesgeld-bibliotheek.
De soorten boeken die men er aan
treft beslaan het terrein der romans,
populair-wetenschappelijke werken,
godsdienstige boeken, heiligenlevens
enz.
Door een bijzondere, reeds eerder me
degedeelde. overeenkomst met de R.K.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek is er
gelegenheid om via de uitleenbibliothe
ken ook uit de voorraad van die instel
ling te putten. Men kan op de kath.
uitleenbibliotheken terecht op de uren.
vermeld op de biljetten in de kerkpor
talen en bij de verschillende afdelin
gen. Nu het leesseizoen voor de deur
staat heeft het zin op dit alles nog eens
de aandacht te vestigen.
Advertentie
Advertentie
O zoals ze BEHOREN te zijn!
En tochslechts 25 ct. per stuk.
Gen. Cronjéstr. 121 - Rfóksstr.weg 238
Gerrit!" zei ik, toen ik terugkeer
de op de plaats waar ik mijn
gezel had achtergelaten en hem
nergens zag. Gerrit slak zijn verhitte
hoofd boven de grond uit; zwarte ve
gen en krioelende insecten gaven hem
een onaangenaam voorkomen. „Ik heb
een pracht van een schuttersput ge-,
graven", snorkte hij voldaan. Ik liet
me ,?r !n Ploffen, tegelijk met een
zanalawine, zodat de put onmiddellijk
weer vol was. „Nou graaf je zelf maar
verder," riep Gerrit zenuwachtig, „ten
slotte moeten we er samen in wonen."
Ik begon ijverig te spitten terwijl
mijn weimg aantrekkelijke makker
zich ging verlustigen in het aanschou
wen van de rest van het peloton, dat
bezig was zich tegen de helling van
de heuvel in te graven. Het was een
waanzinnig werk. De zon zakte steeds
lager en de schaduw van de denne-
boom, die naast me groeide, viel lan
ger en langer over de put heen. Ik
groef als een bezetene om mijn kuil
in de zon te houden; zodat, toen deze
laatste tenslotte luid sissend in de
zee verdween, mijn stelling de vorm
van een loopgraaf vrij dicht benader-
de.
„Mooi werk." prees Gerrit, die me
gedienstig een pikhouweel aanbood om
een metersdikke turf laag weg te
hakken, „zo kunnen we vannacht
tenminste allebèi languit liggen; het
sneed me door de ziel, jou in een
hoek te moeten opvouwen." „Jij hebt
geen ziel," zei ik woedend; „alleen
maar een maag als een slecht gestop
te worst." Maar hij nam mijn slafe-
lijke arbeid over en dat vergoedde
veel.
In de geruststellende wetenschap,
dat er aldus voor mijn toekomst werd
gezorgd zette Ik me met de rest van
het peloton te eten. De vijand maak
te van deze unieke gelegenheid dank
baar gebruik, om ongezien alle moei
zaam gelegde prikkeldraadversperrin
gen en mijnenvelden op te ruimen.
De luitenant was diep verontwaardigd
toen hij het bemerkte. Hij rustte een
patrouille uit en trok vergeefs de
schemering in om de schurken te ach
terhalen. Teleurgesteld belandde hij
tenslotte in een cafe.
„Twaalf pils," zei hij vermoeid te
gen de waard. Deze kneep listig één
oog dicht. „Waarom juist bier. luite
nant?" vroeg hij fluisterend. De luit
dacht een half dozijn bierglazen bin
nen te halen en antwoordde (snedig
naar wens): „Omdat het bier weer
best is."
Toen gebeurde er iets akeligs. De
waard draaide zich vliegensvlug om
en begon hysterisch te roepen. „Hij
kent het wachtwoord niet! Hij is een
vijand! Het is een spion!" Uit alle
hoeken en gaten stormden soldaten
van de tegenpartij tevoorschijn; een
van hen talmde zelf niet, ogenblik
kelijk het toilet te verlaten. Hij bleef
echter met zijn bretels aan de deur
knop haken, en met een doffe smak
veerde de ongelukkige weer terug op
de plaats, die hij het ogenblik tevo
ren zo plichtsgetrouw had verlaten.
De luitenant overzag in een ogen
blik het critieke van de situatie. Het
leed geen twijfel, dat hij in een hin
derlaag was gelopen en dat slechts
kalm en doortastend optreden hem
nog kon vrijwaren van de vernietiging
zijner carrière. Rustig stak hij een si
gaar op, haalde toen bliksemsnel een
bom uit zijn binnenzak en legde die
brandend op het prestenteerblad van
de verraderlijke caféhouder. Deze liet
met een brul de hele boel uit zijn
handen vallen; er klonk een enorme
knal en vriend, vijand - en de ruiten
vlogen naar buiten. Hijgend maar vol
daan arriveerde de luitenant met. zijn
patrouille even later op de heuvel,
waar inmiddels bet hele detachement
in de grond was verdwenen.
„We blijven vannacht in de putten
slapen", deelde de luit somber mede.
„We zullen tot twee uur wel enkele
aanvallen te verduren krijgen, maar
daarna kunnen we dan ook rustig maf
fen," „Hahaha!" riep men toen ho
nend en in koor. „Maffen zegt de
luit. En dan fabelen ze nog, dat alle
geestelijke gaven in het leger afstom
pen."
Er kwamen aanvallen, en er werd
veel (en soms raak) geschoten.
Er waren ellendigen, die dach
ten tussen mij en mijn Gerrit door te
kunnen ijlen, in de mening, dat wij
in twee verschillende putten zaten.
Zij braken bijna hun nek en gaven
ons stof tot graven. Mijn oude vriend
Schomper vluchtte overhaast zijn put
uit. „Ze komen hier ze komen daar,
ze komen van alle kanten!" kreet hij.
Toen hij na de aanval zijn put weer
wilde betrekken, was een zwerm
wespen hem al voor geweest.
Na twee uur werd alles stil. Een
koude mistsluier zweefde langs de
hellingen, en langzaam verstomde het
leven in de putten. Om half vier viel
er een kluit zand op mijn gezicht. Tie
rend werd ik wakker en zag hoog bo
ven me een gehelmd hoofd tegen de
bleek-verlichte nachthemel afsteken.
„Kom je put uit", sprak de helm. „Je
moet een half uur wachtlopen." Ik
scheurde me los van de koude grond,
wierp mijn tentzeil af en begon uit
het diepst van mijn hart te schelden.
..Tk ben vrij van wacht." zei ik. en
ik meende het; het hielp niets. Ik
wekte Gerrit. die kreunend en stiif
het zand uit zijn camouflage schud
de. Nauwelijks hadden we onze hoof
den echter boven de grond gestoken,
of we trokken ons weer snel terug en
keken elkaar ontzet aan. Het was
verschrikkelijk koud.
Met een nog suffende Gerrit achter
me aan en een flitsende lantaarn, be
gon ik mijn ronde. (Natuurlijk was
ik Gerrit spoedig kwijt; die zat bij
een vuurtje, dat enkele kleumende
lieden met veel geploeter in stand hiel
den). Het was een akelig gezicht.
Sommige lieden, die ik aantrof, had
den niet de moed gehad in de koude
rokken van moeder aarde weg te
kruipen en hadden zich naast hun
kuil in de struiken geworpen; ofwel
zij draaiden zich in een wijdmazig
camouflagenet en sliepen en stierven
de nacht door als enorme insectenlar
ven, die gedempt maar onbeweeglijk
tierden, als mijn lamp door het net
in hun gezicht scheen. De meesten
trof ik jn hun kuilen aan, onbedekt,
schots en scheef door elkaar liggend.
Schomper leed in alle hevigheid.
Hij had het wespengevaar trachten te
bezweren door zijn helm op het wes
pennest te zetten; de dieren waren
toen echter zo te keer gegaan, dat hij
het ding weer verwijderd had, en on
middellijk hadden de ondankbare
schurken hem aangevallen. Hij had
nog getracht ze met pijproken af te
schrikken; maar na vijf minuten ren
de hij als een bezetene door het
kamp. achtervolgd door een enorme
wolk stekende en tierende insecten,
die iedereen onder vuur namen die zij
tegenkwamen. Hij dwaalde door de
mist als een schim, spookachtig en
zielig in zijn angst voor de dieren,
waarover hij koning behoort te zijn
Toen mijn half uur wacht voorbij
was, zocht ik mijn opvolgers op. Zij
zagep me al van ver aankomen, twee
vertrokken hoofden boven een dam
pende zwarte aarde. „Gelukkig!" rie
pen zij gekweld. „Eindelijk! Ik be
sterf het!" En terwijl ik (met mijn
Gerrit) opnieuw de harde bodem van
onze put tot rustbed koos, draafde de
nieuwe wacht langs ons heen, zodat
de kluiten aarde ons in het gelaat
spatten. Vaag hoorde ik nog, hoe zij
een eindweegs verder de lange Be-'
bop ontdooiden. De zielepoot had be
slist zijn put even moeten verlaten en
had zich toen maar in de eerste de
beste kuil geworpen, die vol met wa
ter stond en waarin bovendien al
iemand anders trachtte te slapen.
Toen zakten wij zelf weer weg in een
fel-doordroomde roes. waarin wij elk
ons weegs gingen.
Ik ontwaakte in de morgen door de
stem van de luitenant, die luide ver
kondigde dat hij het afpikte in die
vervloekte kou en dus niet van plan
was zich te wassen. Ik stak rillend en
verstijfd mijn hoofd boven de rand
van de put uit.
Links en rechts, nog wazig in de
morgennevel, verrozen groteske be
ren uit de grond. De nacht was voor
bij.
FRANS GROSFELD
In de maand September is bij de Nuts-
Spaarbank ingelegd een bedrag van
f 734.422,69, waaronder via de Ophaal
dienst f 39.018,23 en bij de afdeling
Jeugdspaarbank f3.032,03.
Terugbetaald werd f 667.930,20.
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 476. Daarnaast hebben zich 601
nieuwe deelnemers bij de Jeugdspaar
bank aangemeld.
Op 30 September 1951 bedroeg het
aantal inleggers 63.810 met een tegoed
van f23.487.579,10.
en bloemwerk gemaakt,
wat een verschil.
Ware bloemsierkunst en
altijd iets aparts
vindt U bij
Bloemenmagazijn
BINNENWEG 18, HEEMSTEDE
TEL. 3-80-80.
Maandagavond 8 October begint de
Haarlemse Kunstgemeenschap het sei
zoen met het optreden van Ballet Recital
onder de artistieke leiding van Sonia
Gaskil en met medewerking van de
H.O.V. Voor Haarlem betekent dat op
treden een eerste kennismaking meteen
balletgroep, welke in ons land wel de
eerste plaats op dat gebied inneemt-
Het programma vermeldt verschillen
de bijzondere nummers. Wij memoreren
slechts „Rhythme en klank" op muziek
van Béla Bartok, „Les Sylphides" op
muziek van Chopin en twee delen van
het „Oud-Amsterdams Prentenboek" op
muziek van Julius Röntgen.
Het schoolbestuur van de St. Liduina
parochie ziet zich door het grote aantal
leerlingen van de drie lagere scholen
in de parochie genoodzaakt met ingang
van het lopende schooljaar een aantal
voor een parallel-eerste klas in aanmer
king komende leerlingen te plaatsen in
een leegstaand lokaal van het in bruik
leen gegeven gedeelte van het schoolge
bouw aan de Overtonstraat (St. Willi-
brordusschool). Dit in afwachting van
de uitbreiding van de school aan de Ti-
morstraat met drie lokalen, waartoe da
raad reeds medewerking verleende,
maar welke nog niet uitgevoerd kon
worden.
De inrichting van het nieuwe lokaal
zal een bedrag vergen van f 2200.06, maar
op de uitgaven voor het meubilair kan
f 1310 bespaard worden. B. en W. stellen
de raad voor in de overblijvende kosten
ad f 890.06 te voorzien.
Made by: M. MYERS SON LTD.. OLDBURY, BIRMINGHAM. ENGLAND.
