Dorpen stromen leeg als de
snelhoren roept
Eindelijk weer de bamboefluit
in de avond
NIEUWE MILITAIRE ALLIANTIE
IN MIDDEN-OOSTEN
Voorstellen worden heden aan
Egypte overhandigd
ptft mat
Neem IVOROL: uitnemend goed!
Koning Boude wijn ere-doctor
van Leuven
Televisie in Amerika is nog
zeer onbevredigend
Programma s worden beheerst
door sensatie en reclame
DE WERELD VAN DEZE WEEK
HET GROTE VREDESFEEST I
Woensdag spreekt
Adenauer
Brits regiment
naar de Soedan
Kath. bannelingen
houden kruisweg
ZATERDAG 13 OCTOBER 1951
PAGINA 4
Het komende K.V.P.-
congres
Tal van autoriteiten zullen
het bijwonen
Afwijzing van O-Duitse
voorstellen verwacht
Serrarens spreekt
te Rome
Malan: Ons geduld
raakt uitgeput
Twaalf millioen
toestellen in gebruik
Grootse processie
te Rome
Drie jaren geleden ging de Mappi-pionier Meuwese op vacantie naar Hol
land, nadat we samen m een groots en mooi feest eerst nog gauw ruim
vierhonderd Mappiërs in liet H. Doopsel tot katholieken hadden gewas
ten. en sinds die tijd was er eigenlijk niets meer gebeurd.
Niets meer?
Niets, tenzij dan enkele van die wat sommige critici noemen: „romanti
sche bijkomstigheden".
Hel had me allemaal zo mooi en zo makkelijk toegelachen, toen ik juist voor
dat grote feest, als een gloednieuwe in het voor mij totaal onbekende Mappi-
gebied binnen kwam.
Over het gehele gebied verspreid: heerlijk grote, kinderrijke dorpen, met
dezelfde geometrische regelmaat van huizen en dorpsstraten als overal elders in
Zuid-Nieuw-Guinea, en al die dorpen op de hoge uitlopers in de wijd-open uiter-
waaraen van de zon-doorglansde en wind-doorwaaide rivieren.
Overal dezelfde orde en zindelijkheid Jjan trouw aangeveegde erven en
straten, heerlijk volle en grote scholen, waarvan de zangerige dreun van de aan
geleerde lessen je al van verre als slierten van een stuk muziek om de oren
waaide.
Wij hebben een reportage toege
zonden gekregen van een groot vre
desfeest op Nieuw-Guinea. Het be
helst ontstellende détails, maar juist
deze doen ons beseffen, hoe ontzag
lijk. h'aast onbegonnen, het bescha
vingswerk op Nieuw-Guinea is.
Toch moet dit werk ondernomen
worden: wat dien wij daar anders,
in Nieuw-Guinea?
Het is voor onze lezers misschien
interessant te weten, dat te Oka ba,
waar deze reportage vandaan komt,
ook pater Boelaars M.S.C. verblijft,
die door de regering is uitgezonden
als taalkundig en ethnologisch ex
pert.
Onderwijzers in alle dorpen, dorps
hoofden en mandoers, hier en daar een
machtig kruis, zwart gesneden als een
silhouet tegen de hemel boven de rustig
bijeen hurkende huizen, een bestuurs
ambtenaar in de hoofdplaats met een
.alrijk politiecorps, en in het centrum
ran dat alles op de hoogste heuvel, over
al eromheen zichtbaar, het vriendelijke
huisje van de pastoor en een ruime, op
Zondagen wel gevulde kerk voor de
reeds bijna twee duizend katholieken
ran dit jonge missiegebied.. Overal de
regelmaat van een voorgoed onder be
stuur gebracht gebied.
Was het verwonderlijk, dat ik me, na
iie laatste hartelijke handdruk van Meu
wese. die met een blij hart z'n welver-
jiende vacantie in Holland ging incas
seren, wel een fceetje eenzaam voelde,
maar toch vooral trots, met zo'n nieuw
prachtgebied: twee duizend nieuwe ka
tholieken, dertig lopende scholen en
luizenden, die op het H. Doopsel zaten
re wachten
Drie weken later liepen de eerste
drie dorpen, mensen waarvan juist de
jeugd met het grote feest was gedoopt,
met heel hun hebben en houden/hun
dorpen uit, niemand wist te zeggen
waarheen, maar dat in ieder geval ze
ker: terug naar het oude, terug naar
koppensnellen en blóedveten, terug
naar al hun oude heidense practijken,
naar de wanorde van een goeroeloos,
godsdienstloos bestaan. En drie lange
lastige maanden ben ik als een een
zame vreemde mens, die zelfs de weg
niet wist,, achter mensen aangelopen
■waarvan ik er geen een kende, vóór
ik ze eindelijk, en dat nog tenslotte
door de goede hulp van een ijverige
patrouille-commandant, weer terug
had in hun totaal verwaarloosde en
.paet onkruid overwoekerde dorpen.
Maar toen had ik ze tenminste weer
oir elkaar, en de haast waarmee we ze
hadden gezocht, had tenminste nog de
koppenjacht, waarvoor ze al klaar ston
den, weten te voorkomen.
Kon ik het helpen, dat ik een beetje
wanhopig en een beetje troosteloos m'n
hoofd schudde, toen ik ze daar einde
lijk allemaal weer in het primitieve
dorpskerkje bijeen zag zitten om voor
de eerste keer in hun leven te komen
biechten?
Och, Onze Lieve Heer meet gelukkig
niét met menselijke maten: voor Hem
waren ze tenminste weer terug gehaald,
en het leek wel of ze door grotere ijver
en volgzaamheid hun fout zo gauw mo
gelijk wilden goed maken.
Half Juni ging alles weer zijn gewone
gang, in dorpen werkten de goeroes
weer, in alle dorpen was weer morgen
en avondgebed, overal leek het weer
rustig: De politie patrouilleerde het ge
hele gebied door, de bestuursman kwam
langs en maakte een praatje„Ja 't is
allemaal weer rustigwe zijn er ten
slotte nog tamelijk goedkoop langs ge
komen
Om tien uur 's morgens kwam het
eerste briefje: „mijnheer, vannacht zijn
al de mensen van dit dorp, schoolkinde
ren en al, gevluchtik weet niet
waarheen"Om vier uur 's middags
waren er al zes briefjes van verschil
lende goeroesallemaal lege dorpen....
Tegen de avond komt de, achtste: dat is
een jonge vent die goeroe, die kan het
niet verkroppen en doet het „gevaldus
niet per briefje af: „Zo juist zijn ze
langs mijn dorp gekomen, meer dan
Het secretariaat van de Katholieke
Volkspartij heeft bericht ontvangen, dat
één of meer afgevaardigden van de zus
terpartijen in België, Luxemburg,
Frankrijk. Duitsland en Saarland op
het Partijcongres 1951, op 20 en 21 Oc
tober te Utrecht aanwezig zullen zijn.
Voorts zegden de ministers mr. J. H. v.
Maarseveen, ir. L. A. H. Peters, mr. F.
Teulings, prof. dr. J. R. v. d. Brink, prof.
dr. A. H. M. Albregts en prof. dr. F. J.
Th. Rutten toe, één of meer bijeenkom
sten van het congres bij te wonen. Mr.
J. Cals zal ook een deel van het congres
bijwonen.
Na afloop van het congres biedt het
partijbestuur aan deze autoriteiten een
lunch aan, waarvoor ook zijn uitgeno
digd de katholieke leden van de Raad
van State, voorzover zij in de gelegen
heid waren aan het congres deel te ne
men, t.w. mr. J. R. N. v. Angeren, H. F.
M. baron van Voorst tot Voorst en mr.
J. R. H. van Schaik.
De leden van de Katholieke Tweede
Kamerfractie zijn nagenoeg allen het ge
hele congres aanwezig; van de Katho
lieke Eerste-Kamèrfractie is een groot
deel der leden op het congres.
Voor de sectievergaderingen is een
beroep gedaan op de volgende heren om
als voorzitter of als secretaris in die
sectievergaderingen te fungeren.
Sectie „Onze Europese Taak", inleider
prof. mr. L. A. G. Schlichting, voorzit
ter: dr. J. de Boer, secretaris: mr. L. v.
d. Ark. Sectie „De Emancipatie vol
tooid?", inleider hoofdaalmoezenier K.
Roncken, voorzitter: mr. dr. Mes, secre
taris: P. Dolmans. Sectie „De Sociale
Ontwikkeling sinds de bevrijding", in
leider J. A. Middelhuis, voorzitter: H.
Nolet, burgemeester, secretaris: A. Velt-
man. Sectie „Enige aspecten van het fi
nancieel economisch beleid der Reg
ring", inleider prof. dr. G. W. Groene-
veld, voorzitter: drs. G. J. M. Horbach,
secretaris: J. de Heij.
duizend mensen, mannen en vrouwen
en kinderenze kunnen vanavond
niet ver meer gaan. misschien overnach
ten ze bij dat zijriviertje, daar is wat
hoge grond"We hebben mekaar
maar even aan hoeven te kijken zonder
een woord te zeggen, en over een kwar
tier zitten we beiden in een prauwtje
de gevluchte dorpen naIs dit niet
verschrikkelijk: zes hele dorpen leeg
en nog een paar half, honderden nieuwe
katholieke jongens en meisjes zijn daar
onder; juist het dorp waar we eind ver
leden jaar het grote feest hielden, heeft
de leiding genomen
In de snel donkerende avond stui
ten we inderdaad op de aan de mon
ding van een klein zijriviertje bivak
kerende mensen. Zwart en dreigend
en zwijgzaam staan ze ons op te
wachten; de vrouwen en kinderen
worden snel en strategisch naar
achteren gedirigeerd, de mannen
staan daar somber, zwijgend, met
speren en schilden gereed
Praten.... praten.... je dcet dat
met evenveel effect tegen de bomen
van het bos.Af en toe springt er
een met speer en schild naar voren,
geeft een woeste dans weg, brult,
en gaat terug naar de rij zwijgende
norse silhouetten op de kant
De goeroe, die de taal kent. maakt
zich kwaad, schreeuwt, dreigt.... de
ouden lachen hem finaal uit
alleen een groep katholieken geeft
zich tenslotte voor ons praten ge
wonnen, vaart in de donkere avond
zwijgend met ons naar de lege dor
pen terugDe rest is hopeloos
verloren
Vannacht nog breken ze op en trekken
rechttoe rechtaan naar het snelgebied,
alles is geregeld, alles is verkend
In een leeg dorp huilt een eenzame ach
tergelaten hond naar een geel stuk
maan op een glaszwarte hemel. Van het
groepje teruggekomen katholieken ho
ren we de opzet: een sneltocht naar het
Aujoegebied, want enkele van hun op
perhoofden wensen nieuwe, grotere ^re-
tekenen, de vrouwen klagen dat er geen
koppen meer zijn voor de jonge meisjes
die moeten worden uitgehuwelijkt, de
doden van de stam zijn sinds jaren niet
meer met koppen van vijanden afbe
taald...1... De politie wordt gewaar
schuwdmaar het machtsapparaat
werkt langzaam.... Na twee weken pas
gaan ze aarzelend en langzaam tot de
achtervolging over. Dan is het te laat,
dan is er ergens in de onbekende bossen
langs de boven-Mappi een slag geleverd
tussen Aujoes en Mappiërs, waarbij van
beide zijden doden vallen; dan hebben
de wildgeworden Mappiërs als oude ge
routineerde mensen-slagers de overwon
nenen in stukken gehakt en opgegeten....
En als dan eindelijk, véél te laat, de po
litie tussen beiden komt, vallen er nog
verschillende doden, waaronder, zoals
dat in zulke gevallen haast onvermij
delijk is, verscheidene absoluut onschul-
digen Ergens in de onbekende
bossen tussen Obaa en Mappi ligt het
lijk van een pasgedoopte Mappi-jongen
met een kogel door het hoofd. Ergens
door de bossen zwerven uiteengejaagde
mensen, die nu, te laat, pas begrijpen hoe
verkeerd ze hebben gedaan
De roes is over, nu is er enkel nog
maar de zwarte miserie en ellende van
overal opgejaagd volk, die tenslotte ein
digt in de ellendige gevangenis van de
hoofdplaatsEn de dorpen blijven
leeg, maanden lang, tot eindelijk de
schuldigen van de meelopers gescheiden
zijn en de schoolkinderen, de katholie
ken, weer terug komen in hun totaal
overwoekerde dorpen. De goeroes komen
weer terug, de dorpshuizen worden weer
wat opgelapt, de school gaat weer door,
er klinkt weer een bamboefluit in de
avond, maar ach zo verschrikkelijk
droefBijkomstigheden!
Wat heb ik weken, maanden lang
lopen piekeren over dat verschrikkelijke
dat over dit schone nieuwe missieland
kwam, wat heb ik er nachten niet van
kunnen slapen, en wat heb ik me klein
en hulpeloos gevoeld als ik daar al die
katholieken met hangende koppen weer
heb terug gezien in hun dorpen.
Uit mijn navragingen kwam al gauw
vast te staan dat de meesten hunner, nog
schoolkinderen, eenvoudig waren ver
plicht om mee te gaan. Zeker de onaf
hankelijkheid der kinderen in dit land
is veel groter ten opzichte van hun ouders
dan bij ons, maar vooral de schoolkin
deren zijn, wat hun eten betreft, geheel
op hun ouders aangewezen. Bangma
kerij had velen ook maar het hoofd doen
buigen, terwijl er, tot mijn grote vreug
de, ook nog wat bleken te zijn geweest,
die gewoon tégen hun wil in physiek
waren verplicht om mee te gaan: zó
doortastend waren de ouderen geweest
dat ze er zelfs enkelen eenvoudig met
touwen hadden gebonden en in de
prauwen gebracht. Alles bij elkaar was
het toch maar een zielig troepje, zoals
ze daar nu weer bijeen waren in hun
oude dorpen. En het was wel duidelijk,
dat de fouten die ze gemaakt hadden,
naast hun vrees voor de ouderen, meest
waren voortgekomen uit onkunde en
domheid.
Was het dan niet te verwonderen dat
ik huiverig stond die eerste tijd voor
het houden van een doopfeest.... Zeker
er waren er nog honderden in de leer,
al jaren, maar wat geven dergelijke
mensen anders dan ergernis, zolang ze
nog niet in staat blijken op eigen benen
te kunnen staanEn wat kunnen we
op onze katholieke jeugd vertrouwen,
zolang de ouden, die hier zoals immers
overal het leven leiden, niet ook maar
enigszins onder onze invloed staan.
Uit die dubbele gedachte groeide het
plan voor het grote feest: als het ont
ploffen van een granaat zou dat moeten
worden: een grote barstende bom, die
zelfs de doofste ouden wakker zou
maken en de gehele stam, met de katho
lieke jeugd voorop, tot nieuw leven zou
activeren.
En een jaar lang hebben we het veld
van ons onderricht verlegd. Samen met
de bestuursman heb ik telkens opnieuw
en in alle dorpen gesproken tot de
ouden, helaas met een tolk. want van
de taal versta ik zo goed als niets:
langzaamaan de grote waarheden van
ons geloof open gelegd en daarop het
verkeerde van hun oude praktijken ge
grond, terwijl de bestuursman zijn best
doet om hun de wil en de wet van het
gouvernement duidelijker te maken. Van
al dat gepraat kon geen béter resultaat
worden verwacht dan een groot univer
seel vredesfeest, dat de ouden zelf dan
maar moesten in elkaar steken en met
de Aujoestam, hun oude doodsvijanden,
regelen. Het liep met dat grote vredes
feest nog niet zo vlug aan het begin
verschillende dorpen maakten duidelijke
bezwaren doch wij praatten maar,
telkens weer opnieuw, en tenslotte was
er wel geen oude Mappiër meer die er
nog niet van had gehoord en die er niet
stilletjes aan, ook al door de propaganda
der jongeren, toe werd gedreven.
Want dat was de andere zijde van
de voorbereiding: niet enkel de doop
leerlingen dienden verder onderwezen,
doch vooral de groep katholieken die
er reeds was, diende meer actief te
worden. Er kwam langzaam aan een
kerngroep overeind: het eerste begin
van katholieke actie, schrik niet: een
bond tegen het koppensnellen! Daarbij
beloofde ieder lid alle geruchten en
berichten die hem over op handen
zijnde of in elkaar gezette koppenjach-
ten bereikten, onmiddellijk aan de pas
toor door te geven, en deze kreeg het
recht alle leden in geval van noodzaak
op te roepen om desnoods ^ctief tegen
het organiseren van die oude mensen
jachten op te treden.
Zo konden we er tenslotte aan gaan
denken het grote feest officieel uit te
schrijven. Maar bij dc voorbereiding
alweer die romantische „bijkomstighe
den".
Woensdag zal de Duitse bondskanse
lier, dr. Adenauer, namens de bonds
regering in de West-Duitse Bondsdag
een verklaring afleggen, waarin de laat
ste verklaringen van premier Grotewohi
en de Oost-Duitse volkskamer beant
woord zullen worden.
Vrijdag heeft de bondsregering beslo
ten de bondsdag en de bondsraad om
gaand een wetsontwerp over de grond
slagen van een verkiezingsregeling voor
geheel Duitsland te doen toekomen. De
bondsregering wil zo spoedig mogelijk
voorwaarden voor het houden van der
gelijke verkiezingen verschaffen. Daar
mee zou tegelijkertijd ook het streven
van de bondsregering en de bondsdag
om de eenheid van Duitsland te herstel
len ondersteund worden.
Voorts heeft Vrijdag de bondsregering
onder voorzitterschap van ds bondskan
selier de laatste verklaringen van Grote
wohi en de volkskamer diepgaand be
studeerd. In deze verklaringen ontbreekt
ieder duidelijk innemen van een stand
punt ten aanzien van de voorstellen van
de bondsregering en de bondsdag om
onverwijld voorwaarden voor-verkiezin
gen vast te stellen, aldus D.P.A.
De bondsregering sprak zich tegen het
verzoek uit om de huidige onderhande
lingen van Adenauer met de drie geal
lieerde hoge-commissarissen over het
opnemen van de bondsrepubliek in de
Europese gemeenschap af te breken of
uit te stellen.
De seecretaris-generaal van het inter
nationale verbond van christelijke vak
verenigingen en voorzitter van de Ne
derlandse raad voor de Europese bewe
ging, de heer P. S, Serrarens, betoogde
Vrijdag in de plenaire zitting van het
internationale congres voor wereld
apostolaat, dat de eenheid van Europa
de onmisbare voorwaarde is voor de
economische orde van het continent.
Sprekend over de sociale strijd ver
klaarde hij, dat er geen fundamenteel
verschil tussen kapitalisme en commu
nisme bestaat. Het communisme is de
volkomen phase van het kapitalisme
inplaats van de vijand ervan. Het Sovjet
regime is een klasseregime, waarin naast
een klasse van arbeiders en boeren een
nieuwe klasse van leiders bestaat, die
een oligarchische tyrannie vormt, wel
ker belangen die van de gemeenschap
overheersen.
Vrijdag hielden de deelnemers aan het
congres een kruisweg bij fakkellicht om
te protesteren tegen de beperkingen, die
de Kerk in de landen achter het IJzeren
Gordijn zijn opgelegd. Aan deze plech
tige kruisweg werd deelgenomen door
meer dan 100 ballingen uit die landen.
Advertentie
De Zuidafrikaanse eerste minister, dr.
D. Malan, heeft Donderdag op een con
gres van de nationalistische partij van
Natal verklaard, dat indien de pogingen
om Engeland te bewegen, de bedoeling
van de „South Africa Act" van 1909 in
zake de overdracht van de protectoraten
Basoetoland. Beetsjoeanaland en Swazi
land te verwezenlijken niet zouden sla
gen, Zuid.-Afrika andere maatregelen
zou moeten overwegen. Malan voegde
hieraan toe: „Ons geduld raakt uitge
put".
Het Amerika.anse Congress heeft gis
teren de grootste militaire toewijzing in
vredestijd definitief goedgekeurd. De
Senaat keurde de toewijzing van
56.937.808.030 dollar goed.
Het Huis had zulks reeds eerder ge
daan.
Het toewijzingswetsontwerp is ter
ondertekening aan de president gezon
den.
Te Cairo is Vrijdag officieel medege
deeld, dat de viermogendhedenvoorstel-
len voor een nieuwe militaire alliantie
in het Midden-Oosten vandaag aan
Egypte worden overhandigd. De vier
mogendheden, van wie de voorstellen
uitgaan, zijn: Engeland, Frankrijk, Tur
kije en de V.S. Men neemt aan, dat het
hoofdkwartier van het commando voor
het Verre Oosten in Egypte zal worden
ingericht en dat het bevoegdheden zal
hebben op het gebied van de verdedi
ging van de Suez-kanaalzonc.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken, Herbert Morrison, heeft Vrijdag
avond verklaard, dat Groot-Brittannié
zich niet zal neerleggen bij een poging
om het Anglo-Egyptische verdrag te
annuleren. Op een vergadering van ds
Labourparti.j in Staines verklaarde hij:
Advertentie
De Bondgenoten-
laan in Leuven, die
naar de katholieke
universiteit leidt,
had deze week een
ander, feestelijker
aanzien dan ge
woonlijk: er ston
den wimpels, er
hingen vlaggen en
er was een sobere
bloemenversiering
aangebracht. Dat
was het kleurige
uiterlijk van het
eeuwfeest van Kar
dinaal Mercier's ge
boortedag, dat de
Leuvense Alma Ma
ter deze dagen ge
vierd heeft.
Woensdagmiddag,
de eerste dag, is
koning Boudewijn
naar Leuven geko
men. Hij werd door
een geestdriftige
menigte toegejuicht,
toen hij aankwam
en in een plechtige
stoet, begeleid door
de rector-magrnti-
'ctis. mgr. Van Way-
enberg, naar het
Instituut wandelde.
Aan de voet van
het hoge bronzen
standbeeld van de
Kardinaal, dat voor
het Instituut is op
gericht, legde de
koning bloemen.
Vervolgens begaf
de stoet zich naar de grote aula van
de universiteit. Koning Boudewijn nam
daar op het podium plaats met Z. Em.
Kardinaal van Roey, de Pauselijke Nun
tius in België en het Hoogwaardig
Episcopaat van België alleen de bis
schop van Brugge was door ziekte ver
hinderd de rector-magnificus en de
vierde voorzitter van het Hogér Insti
tuut voor Wijsbegeerte, mgr. De Raey-
maecker. Na enkele redevoeringen is
daar "aan koning Boudewijn het ere-
Televisie-camera's van de Amerikaanse „National Broadcasting Corporation"
zijn hier gedicht op de omroeper, die het nieuws geeft.
(Van onze correspondent)
NEW YORK, October
Terwijl de televisie-industrie zich gestadig uitbreidt, wordt ook de invloed daar
van op het sociale leven sterker. Voorlopig is nog niet iedereen onverdeeld ge
lukkig met de aanwinst van deze nog altijd wat fantastisch aandoende vinding:
die triomf over tijd en ruimte, waardoor miilioenen mensen in staat worden ge
steld dezelfde persoon tegelijk té horen en te zien. Wat er op het ogenblik zoal
uit de televisietoestellen komt is vaak een allegaartje, ontleend aan wat radio,
toneel, film en pers te bieden hebben. Dit is omdat televisie zich nog geen rol
heeft eigen gemaakt en omdat de mogelijkheden ervan nog niet voldoende be
paald zijn.
Het komt hoofdzakelijk doordat die
functie der televisie nog niet heider om
lijnd is, dat de programma's die dage
lijks door ongeveer 110 televisiestations
worden uitgezonden, verre van bevre
digend zijn. Televisie is misschien nog
op zijn best wanneer het actueel nieuws
uitzendt. Hier kan het ook een veel
verder strekkende invloed uitoefenen
dan de radio en pers samen. Dat is in
Amerika verschillende malen bewezen,
oa. met het Kefauver-onderzoek dit
jaar. Iedereen b.v. weet hier doorgaans
wel op wat voor schaal er corruptie in
dit land wordt bedreven- Toch heeft
dit jaar de televisie-uitzending van de
verhoren der gangsters en diverse au
toriteiten, betrokken bij grote schanda
len, een ontzaglijke indruk gemaakt op
het volk, een veel diepere indruk dan
ooit het luisteren naar of lezen van
verslagen dezer verhoren had kunnen
maken. Het onmiddellijke gevolg was
een algemene verontrusting over deze
toestanden en een nieuwe wil om te
onderzoeken wat er aan gedaan kan
worden.
Zo is ook, dank zij de televisie-uit
zendingen, de zin van het werk der
Verenigde Naties aan zoveel meer men
sen duidelijk geworden; juist aan die
genen voor wie de lange berichten in
de pers daarover moeilijk te volgen
waren.
Helaas wordt televisie echter nog veel
te weinig als medium voor de volksop
voeding gebruikt, 's Morgens zjjn er
meestal miserabele huisvrouwenpro
gramma's, eindeloze kooklessen, die
meer op een reclame voor de daarin ge
bruikte artikelen neerkomen, 's Middags
kan men de Wild-West in zijn huiskamer
horen schieten en voor de uit school
komende kinderen bestaan er practlsch
geen originele kinderprogramma's. De
kwestie is, dat originaliteit geld kost en
dat het de „televisie-adverteerders" om
de reclame te doen is, en gewoonlijk
niet om de kwaliteit van het programma,
dat zjj aanbieden. Het is een ellende, dat
het televisiebedrijf afhankelijk van zijn
„adverteerders" is: want wat deze wen
sen is een zo groot mogelijk aantal luis
teraars te trekken. En op massa-gehoor
kan men bij voorbaat rekenen als er
programma's geboden worden, waarin
spanning en sensatie zit. Vandaar dat
het merendeel van wat televisie op het
ogenblik nog biedt, op zo'n laag niveau
staaf.
Maar ook wanneer men eens naar die
programma's kijkt, waarvoor men b.v.
werkelijk goede artiSten en acteurs ge
bruikt, dan nog zijn de resultaten soms
zeer onvoldoende. Dit ligt nu ook hier
aan, omdat er zoals voor de radio de
vorm van het hoorspel is gevonden
voor de televisie nog practisch geen
stukken zijn geschreven, die zich aan de
eisen, aan de nieuwe mogelijkheden ook
en aan de eigenaardige beperktheden er
van aanpassen. De stukken die hoog
stens een uur mogen duren (natuur
lijk onderbroken door vlijtige adverteer
ders) zijn eigenlijk gefotografeerd
toneel. Men gebruikt van alles en nog
wat als materiaal voor deze toneelstuk-
ken-voor-televisie; (televisie-stukken zou
een toepasselijker uitdrukking zijn).
Men moet ook niet vergeten, dat televi
sie voortdurend nieuw materiaal nodig
heeft, daar het nooit het eenmaal ver
toonde nóg eens kan voorzetten. Van
daar dat met de grootste willekeur alle
mogelijk bestaand materiaal wordt ge
bruikt en misbruikt: best-sellers onder
boeken of goede voor toneel geschreven
stukken worden vaak gruwelijk ver
minkt om ze in een uur tijd als televisie
stuk te kunnen spelen.
Nu zijn er natuurlijk ook nog geen „tele
visie-schrijvers" gevormd; er zijn hoorspel
en toneelschrijvers, die met hun radio- en
toneel-ervaring stukken voor televisie schrij
ven, doch deze zijn nog lang niet aange
past aan de soms hinderlijke grenzen der
televisie. Die grenzen liggen in het twee
slachtige element van deze vinding. Tele
visie kan de functie van een filmcamera
vervullen, doch zij kan zich voorlopig nog
niet de vrijheden van die camera veroorlo
ven, omdat er meestal gebondenheid aan
een of meerdere ruimten bestaat. .Vandaar
ook dat voortdurende gefotografeerde-to
neel-effect. Bovendien moet rekening wor
den gehouden met het kléine witte huiska
merscherm, waardoor al bij voorbaat aller
lei filmtechnische mogelijkheden niet kun
nen worden uitgebuit. Dat kleine scherm
bederft veel: het vervlakt en doet onein
dig veel verloren gaan, wat vaak ook de
charme van het toneel ls.
Tenslotte beschikt men nog over te wei
nig geld om dat te kunnen uitgeven voor
het vinden van oplossingen voor deze pro
blemen.
Intussen zijn al meer dan 12 millioen
televisietoestellen in handen van het
publiek en Amerikaanse opvoeders
trachten tevergeefs enige invloed op
het peil van de programma's te krijgen.
In de staat New York heeft men daar
om het plan opgevat om een netwerk
van 11 speciale stations op te richten,
die uitsluitend culturele programma's
uitzenden. Men moet n.l. niet vergeten
dat de bezitters van televisietoestellen
behalve dat zij slechte programma's
zien, niet alleen veel minder toneel- en
filmtheaters bezoeken, maar ook min
der lezen en hef is gebleken dat zij aan
boeken, kranten en tijdschriften veel
minder tijd besteden, zodra er een tele
visietoestel in de huiskamer staat.
Overigens, en dat is al aan diverse
gesloten bioscooptheaters in New York
te zien, is het bioscoopbezoek met een
gemiddelde van 30 procent voor heel
Amerika afgenomen. En de totale in
komsten van acht der grootste film
maatschappijen zijn teruggelopen van
952 millioen in 1947 op 861 millioen in
1950. Dus het ziet er naar uit dat Holly
wood met de televisie zal moeten gaan
concurreren. Maar er is- maar een ma
nier voor Hollywood om dat te doen: en
dat is.... betere films te gaan maken!
doctoraat uitgereikt.
Dc dagen werden besloten door het
spel van de meester beiaardier uit
Mechelen, Staf Nees, in de toren van de
Leuvense bibliotheek.
„Wij zijn daar. wij hebben het recht
daar te zijn en wij zullen standvastig op
de bres staan voor onze ontwijfelbare
rechten, totdat een of ander nieuw ac-
coord ter vervanging van het verdrag
tot stand gekomen is.'
Het Britse regiment „South Lancashire"
zal binnenkort naar de Soedan ver
trekken. Het regiment heeft ruim vier
jaar dienst gedaan in de Brits-Ameri-
kaanse zone van Triest. Na een parade
voor de opperbevelhebber van de Brits-
Amerikaanse strijdkrachten in Triëst,
generaal Winterton. heeft deze in een
korte toespraak gewezen op de zeer
delicate taak, die het regiment wacht.
Volgens te Cairo verschijnende dag
bladen zal Egypte na de opzegging van
het verdrag met Engeland burgers, die
samenwerken met de Britse strijdkrach
ten in de Suez-kanaalzonc. hoogverraad
ten laste leggen. Het onafhankelijke
blad „Al Ahram" schrijft, dat de rege
ring binnenkort belangrijke besluiten
zal nemen, waarbij alle faciliteiten aan
de Britse troepen zullen worden inge
trokken.
De „Mohammedaanse Broederschap
Partij" heeft er Vrijdag bij de regering
op aangedrongen een toestand van oor
log met Engeland af te kondigen. De
partij is een militante godsdienstige en
nationalistische organisatie, die zegt
500.000 leden te tellen. De Egyptische
regering heeft besloten te Khartoem, de
hoofdstad van de Soedan, een winterpa
leis voor koning Faroek te bouwen,
aldus is Vrijdag te Cairo officieel mede
gedeeld.
Ongeveer 2.000 katholieke bannelingen
hebben Vrijdagavond te Rome biddend
een kruisweg afgelegd voor hun in com
munistische landen wonende verwanten,
die in kerkers zuchten of vervolgd wor
den.
Zij trokken langzaam van de Boog van
Constanten aan de voet van het in licht
badende Colosseum via de Via Sacra
naar ruïnes van het Romaanse Forum,
die door het licht van duizenden fakkels
luguber verlicht werden.
Aan de kop van de processie werd een
eenvoudig houten kruis meegedragen.
Daarachter volgden de bannelingen,
onder wie zich vele priesters bevonden.
Zij droegen borden mee waarop de naam
van het land hunner afkomst stond.
Daarachter volgden de ruim 1,000 ge
delegeerden, die deze week in Rome
samengekomen zijn voor het eerste we
reldcongres van het lekenapostolaat van
de Katholieke Kerk.
Duizenden Romeinen en toeristen slo
ten zich biddend bij de stoet aan. Bij
elk van de 14 kruiswegstaties werd in
het Latijn een speciaal gebed gezegd
voor een land in de communistische in
vloedssfeer. Het eerste land dat aan de
beurt kwam was Albanië. Besloten werd
met Hongarije. De plechtigheid werd ge
sloten met een zegening door Gregory
Peter kardinaal Agagianian, patriarch
van de Cilcia der Armenen.
Honduras De pas opgerichte orga
nisatie van Middel-Amerikaanse staten
heeft „op elke mogelijke wijze" hulp
beloofd aan de beweging voor zelfbe
stuur in Brits-Honduras. Degenen, die
zich tegen het koloniale stelsel van En
geland verzetten, hadden de vijf staten
om steun verzocht.
Deze week is er naast
de Perzische oliekwestie
die kansen heeft toch
nog met een
compromis te
eindigen
een nieu\ye,
min of meer
soortgelijke
aangelegenheid acuut ge
worden, Ook Egypte voel
de zich namelijk plotse
ling genoopt de bestaande
verdragen met Engeland
eenzijdig op te zeggen, In
Cairo en Alexandrië vin
den betogingen plaats
van grote menigten op
gewonden mensen, die
niet alleen tegen Engel
sen, maar tegen alle
vreemdelingen hun ver
bittering lucht geven. Ko
ning Faroek, die tot dus
verre alleen als „souve-
rein" van de Soedan over
dit ten Noorden van
Egypte gelegen gebied
geacht werd te regeren, is
nu tot koning van de
Soedan uitgeroepen. Men
wenst in Egypte niet meer
te berusten in enigerlei
vorm van Britse zeggen
schap over gebieden, die,
volgens de Egyptische
zienswijze, onder Egyp
tische contröle behoren
te staan. Het betreft hier
een oude grief der
Egyptische nationalisten.
Ondraaglijk werd hun de
gedachte, dat een Wester
se mogendheid onder be
paalde omstandigheden
in staat zou zijn het water
van de Nijl waarvan
alle leven in Egypte af
hankelijk is te rantsoe
neren. of eventueel zelfs
af te snijden! Dat er geen
enkele redelijke aan
leiding is de Britten een
dergelijk snood voorne
men toe te schrijven,
doet weinig ter zake. Men
wil de verdragen met En
geland annuleren, ook da
contróle over het Suez-
kanaal wil men niet led
ger aan Britse gewapend*
troepen overlaten. Te re
deneren valt hier heel
weinig, want zodra natio
nalistische hartstochten
zich laten gelden, vallen
alle omstreden kwesties
volkomen buiten het ge
bied van de rede.
Dat betekent geens
zins, dat er niet met een
zekere logica door de
Perzische en
Egyptische
staatslieden
.wordt gerede
neerd. Een ver
drag, zo ver
klaren deze
staatslieden in navol
ging van Macchiavelii
representeert eigenlijk
niets meer dan de be
staande machtsverhou
dingen. Deze machtsver
houdingen nu, zijn ge
wijzigd en dus.... kun
nen de verdragen ook
niet meer gelden.
Zeker de grote Wes
terse mogendheden kun
nen nog wel met wapen
geweld dreigen, maar ze
zijn, naar de Perzen zo
wel als de Egyptenaren
blijkbaar aannemen, ten
slotte toch niet meer in
staat op hun dreigemen
ten daden te laten volgen.
Waarom niet? Omdat het
gevaar van het uitbreken
van een wereldbrand
plotseling acuut zou wor
den, zodra in het Mid
den-Oosten en in Egypte
sprake zou zijn van een
gewapend ingrijpen....
Men heeft hier dus van
de zijde der Perzen en
Egvptenaren te maken
met een optreden, dat
heeft nagelaten grote in
druk te maken op de
Oosterse wereld. Daar
aan doen de kleine suc
cessen van de geallieerde
legers, die tenslotte wei
nig meer betekenen dan
enkele kilometers ter
reinwinst, tot de prijs van
veel kostbaar bloed, wei
nig af. Als het dan tóch
een kwestie van macht is,
zo redeneert men ten
slotte in het Westen,
waarom het verschrikke
lijke atoomwapen dan
niet in toepassing ge
bracht? Naar het schijnt
heeft deze redenering in
de jongste tijd veel aan
hangers gevonden. Zelfs
beweert men, dat er
sprake zou zijn van een
ultimatum, dat aan d«
Noord-Koreanen zou wor
den voorgelegd en dat
hen voor de keuze zou
plaatsen onvoorwaarde
lijk te capituleren óf ken-
van chantage eigenlijk nis te maken met de^ uit
werking van „tactische
atoomwapens', die, vol
gens overigens oncontro
leerbare geruchten, in
staat zouden zijn het hele
Noord-Koreaanse gebied
uit te branden., zodat er
geen levend wézen meer
zou overblijven. Naar het
heet, zou Gordon Dean,
de voorzitter van de
Amerikaanse commissie
voor atoomenergie, zich
reeds vóór deze tactiek
hebben uitgesproken.
Maar generaal Omar
Bradley, de hoogste !e-
gerautoriteit in Amerika
en adviseur van president
Truman, heeft afgeraden
atoombommen in Korea
te gebruiken. Gelukkig
maar. Natuurlijk is het
vrij zinneloos over de
uitwerking van een der
gelijke. nieuwe vorm van
oorlogvoering ook maar
te spreken. Maar men
mag wel aannemen, dat
miilioenen, mensen in
Europa, en vooral in het
huidige Duitsland, zich
ook met deze kwestie bezig
houden. Als de atoombom
wordt gebruikt worden
de kansen op een vernie
tigd Europa veel groter
dan die op een Verenigd
F.uropa. In elk geval zou
er weinig sprake kunnen
ziin van een morele over
winning voor degenen,
die het atoomwapen het
eerst in toepassing zou
den willen brengen. Men
moet wel uit de grond
van zijn hart hopen, dat
de morele krachten der
mensheid sterk genoeg
zullen blijken om d"
allerverschrikkelijkste, de
a toom-oorlog, te voor
komen.
niet zo bijster veel ver
schilt- Bpt.reurensw$ar-
dig is hierbij vooral, dat
men in veel gevallen het
kind met het badwater
dreigt weg te werpen.
Want hoe men de zaken
ook beziet, de aanwezig
heid van Britse of andere
West-Europese leidende
krachten, hetzij in de
ohegebieden of elders,
betekent voor de Aziati
sche of Afrikaanse volke
ren geen nadeel, maar
integendeel grote voor
delen. Het eventueel ver
dwijnen van deze verte
genwoordigers der Wes
terse techniek zou gelijk
staan niet met een ver
mindering, maar met een
toenemen van de bestaan
de, vaak afzichtelijke en
ondraaglijke armoede....
Het zou overdreven zijn
de aansprakelijkheid voor
het optreden van de Per
zen en de Egvp
tenaren uitslui
tend op de Rus
sen te leggen.
Maar het is niet
temin een feit,
dat tal van klei-
np mogendhe
den en pas opgekomen
Oosterse machten nu
eenmaal gebruik maken
van de omstandigheid,
dat de Westerse wereld
zich in een koude oorlog
bevindt met de volkrijke
wereld vooral van China
en van Rusland. Dat die
koude oorlog op een ge
geven moment heet zou
kunnen lopen. Is stellig
peen denkbeeldig gevaar.
De strijd in Korea is tot
nu toe onbeslist reble-
ven, een feit, dat niet
