Nieuwe Haarlemsche Courant | 1951 | 26 oktober 1951 | pagina 7

Experimentele proeven
met straatverlichting

TWEEDJASSEN!

STRIJD tegen de PYTHON

kanaal

Edisonberoemd uitvinder

Kaarskensprocessie

TEKEN

Allerheiligen

j M, DOM EN ZOON

Ruim aanbod op

te Beverwijk

ZOIVER
WOLLEN DEKENS

Schaakclubs in de competitie

Vergelijking tussen vier soorten
van lampen in Velsen

Bloemen zijn
peperduur

De Visserijgolf

f 35.50

Voor de Winter
uw „bed" in orde

Ned. Volkstoneel gaat
verdwijnen

VRIJDAG 26 OCTOBER 1951

PAGINA 7

Oudjes gaan verdwijnen

I mei geruite wollen T l r"
I plaidvoeringHf)."

t 'n Bijzonder mooie jas

Te veel licht

WIJ etaleren

Gratis prijsopgaaf aan Huis
Voor alle voorkom, reparaties.
Bijvullen en vernieuwen
In één dag retour
MflflKLO OW i pers. 12.50
2 pers. 15.

HAARLEMS

matrassenhuis

Verenigde Kath. Dammers

DAMMEN

Bloemen en vorst

Subsidie van Amsterdam
voor A.T.G. en Comedia

H.B.C. tafeltennis

Kinheim groeit

Concert voor niet-
Amsterdammers

Marine-sanatoriumfonds

Loterij Missienaaikrans

Jaarvergadering
vakgroepen L.T.B.

Kordate chauffeur

Waterstanden

Stationschef als politie-agent

MET SIR PATRIC
OP AVONTUUR

cursus

Zeer binnenkort zal begonnen worden
San de doortrekking van de Lange
j ^ieuwstraat te IJmuiden, de weg, die in
het wederopbouw- en uitbreidingsplan
de hoofdader van het woongebied is ge
worden. En met het aanleggen van het
Westelijke deel daarvan wordt tevens de
experimentele periode op het gebied
van de straatverlichting in Velsen in-
Seluid, waarover wethouder H. de Boer
in de raadsvergadering van Dinsdag
avond de eerste onthullingen deed. De
onverkwikkelijke debatten, die zich ont
spannen rondom het verzoek van de Al
gemene Winkeliersvereniging „Sant-
Poort" om meer licht in de winkelstra*
len, veroorzaakt door het optreden van
de communistische fractie, hebben de
Wethouder er toen van weerhouden
toeer op de details van deze proefnemin
gen in te gaan. Hij bleek echter gaarne
bereid in een onderhoud hierover meer
ie vertellen en daaruit blijkt, dat de ge
meente Velsen vooruitstrevend genoeg is
«m van de moderne vindingen te profi
teren, ten gerieve van de gehele gemeen
schap.

Enige weken geleden heeft de ,.gas-
Commissie" met de wethouder een be
doek gebracht aan Eindhoven ter bestu
dering van de verlichtingsmogelijkhe
den. Deze reis stond los van het verzoek
Pan de Santpoortse Winkeliersvereni
ging, want het was reeds in de zomer
Aangevraagd, doch om verlichting te
kunnen beoordelen in de praktijk moet
I dien lange avonden hebben om op ver-
schillende plaatsen te kunnen gaan kij-
I ken. Dit bezoek aan Eindhoven heeft ve
le ervaringen opgeleverd, ervaringen,
die natuurlijk op hun waarde voor een
gemeente als Velsen natuurlijk nader
ihoeten worden bezien, maar dat er voor
straatverlichting nog andere mogelijk
heden zijn, dan alleen maar met ouder
wetse lantaarns met „gloeiende spijkers",
dat is daarbij wel duidelijk gebleken.

Philips heeft van de straatverlichting
een hele studie gemaakt, is daar zelfs nog
biet op uitgestudeerd. Maar intussen- zijn
reeds frappante dingen aan het licht ge
komen, die zich voor een uitvoering in
I 4e praktijk zeer wel lenen. Een daarvan
is de verlichting van wegen met TL-bui-
*en. waarin zelfs nog verschillende va
riaties mogelijk zijn. Drie buizen worden
gecombineerd in één lantaarn en door
deze alle drie naast elkaar te leggen
ofwel twee naast elkaar en één er in de
'engterichting bovenop, worden verschil
lende effecten verkregen, die ieder hun
eigen voordelen hebben.

Met deze TL-buizen zullen nu proeven
Senomen worden op het nieuw aan te
'eggen gedeelte van de Lange Nieuw
straat. Daar komt dan één soort TL-ver-
Üchting, terwijl men voor het Stations-
Plein in IJmuiderf-Oost, dat voor reizi-
Sers bij avond wel een heel armoedige
entree vormt, proeven wil nemen met
«en tweede soort TL-buizen.

Een andere vorm van verlichting, die
feeds gedeeltelijk in Velsen toepassing
Vindt, zijn de HPL-lampen, zoals langs
de De Nooistraat en het reeds in gebruik
*ijnde deel van de Lange Nieuwstraat.
Kniddels is er al weer een nieuw soort
cfei-jmaücfatiag gevonden en dat zal be
proefd worden langs de De Nooistraat.
Op die manier krijgt men vanaf het sta
tion een reeks van vier verschillende
Verlichtingsmethoden: TL-systeem a,
Nieuw HPL, HPL, TL-systeem b.

Door deze verschillende vormen met
filkaar te vergelijken moet het straks
'hogelijk zijn. daaruit straks te kiezen,
Wat voor Velsen het meest geëigend is.
uit betreft dan echter alleen de verlich
ting van de hoofdwegen. Voor secundai-
re wegen gelden andere normen, hoewel
öok daar gestreefd wordt naar moderni
sering. Dat moet echter met beleid ge
schieden, want verouderde armaturen
hunnen in een tijd van bezuiniging nipt
"onder meer als afgedankt terzijde wor
den gezet.

Het streven is er op gericht om in deze
Wegen. de oude, omgebogen armaturen
Geleidelijk te vervangen door palen, die
tich boven de weg richten. Daarmee
Wordt niet alleen bereikt, dat het licht
heter op de middenweg valt, maar te

vens, dat de lichtspreiding niet wordt
gehinderd door langs de weg staande bo
men. Dat men ook graag overal een ho
ger wattage zou invoeren bleek reeds uit
het raadsverslag, maar dat zal nog wel
even 'duren.

Een belangrijke factor bij deze experi
menten is het kostenvraagstuk. Inder
daad is het zo, dat de verlichtingsvor-
men, waarmee geëxperimenteerd gaat
worden, duurder in aanschaf zijn, dan de
tot nu toe gebruikelijke. Hier staat ech
ter tegenover, dat zij in het gebruik aan
merkelijk voordeliger zijn. doordat zij
bij gelijke wattage, een veel groter nut
tig effect geven dan de gewone gloei
lamp, waar een bepaald percentage van
de energie verloren gaat aan warmte.
Dit verschil zou zelfs zo groot zijn, dat
daarmee de duurdere aanschaffingskos-
ten in tijd van drie jaar teniet zouden
zijn gedaan.

Er zou over de experimenten op dit
gebied nog veel meer interessants te
vertellen zijn. B.v. hoe Philips de ..ver
kleuring" van diverse artikelen onder
verschillende belichting heeft onder
zocht, zoals vlees, in plastic verpakt en
dan beschenen door een gewone gloei
lamp, een natriumlamp, een HPL-lamp,
een TL-buis en wat al niet meer. Het
zelfde geldt ook voor manufacturen, die

Advertentie

1 Gen. Cronjéstraat 42-44, Tel. 15438

onder verschillende belichting ook een
geheel andere kleursterkte krijgen. Voor
de zakenmensen is dit van erhinent be
lang.

Hoezeer dit van belang kan zijn, heeft
de praktijk in Eindhoven bewezen. Daar
werd in een bepaalde straat TL-verlich-
ting aangebracht en prompt kwam van
de winkeliers de klacht, dat de straatver
lichting te sterk was. Vergeleken met
de gloeilampen in de winkels was dit
inderdaad het geval. Maar de oplossing
werd niet gevonden door- de straatver
lichting weer met gloeilampen te gaan
verzorgen, maar doordat de winkeliers
overschakelden op TL.

Wat de experimenten in Velsen op
zullen leveren, valt niet te voorspellen.
De ervaringen in Eindhoven wettigen
echter het vertrouwen, dat er ook voor
Velsen wel voordeel mee te behalen zal
zijn. Over niet al te lange tijd zal men
het in de praktijk kunnen aanschouwen.

Voor alle artikelen toonde de groen-
tenmarkt deze week veel animo. Er is
nog een ruim aanbod van vopr het me
rendeel najaarsproducten, waarbij de
andijvie verreweg aan de spits staat.

Voor deze bladgroente begint rpen
gaandeweg meer belangstelling te tonen.
Er werd dan ook tot 16 cent per kg. be
taald. Spruiten komen in goede kwali
teit. Over het algemeen valt de oogst
tegen. Voor de geschoonde spruiten werd
van 52 tot 77 cent per kg. betaald. Spi
nazie mindert in aanvoer. Voor deze
bladgroenten werd van 2850 cent per
kg. besteed. Bospeen gaat nog vlot weg
met prijzen, die tussen de 18—-29 cent
per bos hangen. Bonen ziet men weinig
meer. Een enkele kweker, die de bonen
nog uit de vorst wist te houden, krijgt
zijn moeite beloond en zag .hiervoor nog
lio cent per kg. betaald. Prei komt regel
matig onder de klok. Er werd tot 18 cent
per kg. betaald. Selderij-knollen draai
den rond de 15 cent per stuk. Bloemkool
mindert in aanvoer. De eerste kwaliteit
ziet men niet meer aan de markt, maar
voor de tweede sortering werd rond de
50 cent per stuk betaald. Tomaten zijn
duur. De eerste kwaliteit kwam tot 91
cent per kg. Druiven noteerden van 69

Advertentie

1 persoons v.a.

COMPLETE WON ING INRICHTING
Barteljorisslr. 13-17 - Haarlem TeL l30Ie

Nu de competitie van de Noord-Hol-
,'andse Schaakbond weer gaat beginnen
's het interessant een voorbeschouwing
tp geven over de plaatsing en de kansen
Wan de plaatselijke tientallen.

In de eerste klasse A is HOSC II on
dergebracht in de zgn. Kennemerlandse
I afüeling, waaraan Zaandam I is toege
voegd. Het pas gepromoveerde tweede
"ental van HOSC zal thans moeten be
wijzen of ze haar' plaats in deze klasse
W/aardig is. In de eerste ronde krijgt ze
Een uitwedstrijd tegen het sterke Zaan-
dam I en deze wedstrijd zal wel verlo-
i iei} gaan. Vergissen we ons niet, dan zal
het wel een strijd met Santpoort I wor-
öeji. welk tiental zal moeten degraderen.

In de eerste klasse B is HOSC I on
dergebracht in de zgn. Zaanse afdeling.
Bit tiental zal dit jaar zeker wel tot de
j pampioenscandidaten willen en kunnen
behoren, al zal Zaandam II en Schaak
mat wel trachten hun de voet dwars te
betten. In de eerste ronde krijgt men
feu thuiswedstrijd tegen het Alkmaarse
vVy II, een wedstrijd, welke gewonnen
kan worden.

In de tweede klasse A zijn onze me®s'
le Kennemerlandse clubs ondergebracht
■fper zal Weenink I o.i. een goede gooi
doen naar de titel, tenzij Castricum voor
een verrassing zorgt. Kijk uit II uit IJ-
füuiden en Egmonden verwachten we in
de middengroep.

Het eerste tiental van „Kijk Uit", dat
«i de tweede klasse C uitkomt, zal o.i.
?ok al een behoorlijke gooi naar de al
Jaren verlangde titel doen.

Het derde tiental varf HOSC moet het
dit jaar opnemen tegen allemaal Haar-

Advertentie

H. DB GRAAFF
Gr. Houtstraat 103 - Tel. 11485

lemse clubs. Het komt in een geheel
nieuwe omgeving te spelen, zodadt hier
niets te voorspellen valt. evenmin als
van Kijk Uit III dat ook hier ingedeeld
is.

Hetzelfde kan eigenlijk gezegd wor
den van Weenink II, dat in de Zaanse
kring is geplaatst, al is hier de kans op
een kampioenschap o.i. groot, vooral
doordat de sterkte van Weenink II zo is
toegenomen.

In de vierde klasse A heeft men weer
een geheel Kennemerlandse afdeling ge
vormd. Hier zijn de Beverwijkse tien
tallen'HOSC IV en Weenink III ge
plaatst. alsmede Lasker uit Uitgeest en
Kijk Uit IV uit IJmuiden. O.i. -maakt
Lasker, dat vorig jaar net voor de be
slissing struikelde, thans een zeer goede
kans op de titel.

Voorts zijn Kijk Uit V en Lasker II
nog in de vierde klasse C ondergebracht,
maar deze beide tientallen^ zullen wel
met een bescheiden plaatsje op de rang
lijst genoegen moeten nemen.

De uitslagen van de partijen voor de
onderlinge competitie luiden:

Groep A:

Th. van WortA. Andringa 11

G. Eaaij— R. Kok afg.
Th. KokM. Herben 02

Groep B

H. van GastelH. Lindeman 02
V. AndringaG. Kraak 11

Groep C

Th. AndringaP. Pijpers 20

J. BeltermanJ. Goosséns 20

P. J. PijpersTh. Andringa 02

J. GoossensJ. Belterman 02

J.l. Dinsdagavond speelde de dam
club ..Haarlem" haar vierde wedstrijd
voor de 1ste klasse competitie district
Kennemerland. Het werd tevens de
vierde zege. De gedetailleerde uitslag
is als volgt:

Haarlem I Stabiel I

1. F MollemaJ. Bakh.uijs 11

2. C. F. VisseH. Janssen 20

3. H. J. Rozijn—T. Hoek 2—0

4. G. P. HeckE. Zuijderduijn 02

5. G. P. RoetJ. v. Buuren 20

6. H. BerghuisH. Bontebal 2—0

7. C. StijnmanJ. Oosterling 20

8. Ph. F. Amelung Sr.G. Kok 20

9. J. H. Burghout—P. de Kort 2—0
10. H. U. LeuwenerA. de Niet 20

Totaal: 173

94 cent per kg. Appelen en peren zijn
duur. Hier speelt de export een grote
rol.

Op de bloemenveiling hebben de
nachtvorsten een grote rol bij de aan
voer gespeeld.

De buitenbloemen zijn finaal weg. De
kas-chrysanten zijn zelfs nog beschadigd.

Begrijpelijk dat de aanvoer klein is en
de bloemen duur zijn. Vooral-dc goede
kwaliteit, de voorlopers der kas-chry
santen gaan voor hoge prijzen weg. De
tros-chrysanten noteerden voor de goede
sortering van 47—28 cent per bos. Groot-
bloemigen komen tot een kwartje per
stuk. Freesia's gingen tot 1 gulden per
bosje. Cyclamen-bloemen gaan tot 75
cent per bosje. Verina bracht dgze prijs
per stuk op. Nog steeds komen er veel
eikenblad, duindoorns en maïskolven.
Het aanbod van potplanten wordt gro
ter. De cyclamëns nemen hierbij eeii
grote plaats in. Er werd tot 200 cent per
stuk betaald.

Naar wethouder Mr. A. de Roos
Woensdagavond in de Amsterdamse
Raad tijdens de bespreking van de ge
meentelijke subsidies voor de toneelge
zelschappen mededeelde, zal het Ned.
Volkstoneel na afloop van dit seizoen
wel geliquideerd worden. Het heeft z.i.
met aan de verwachtingen voldaan,
maar het heeft dan ook altijd gebrek
aan kansen gehad.

De Raad stemde er tenslotte mee in,
dat aan het Ned. Volkstoneel dit jaar
voor het laatst een subsidie van f 15.000
zou worden verleend.

Aan „Comedia" werd een subsidie
toegekend van f 15.000 en aan het „Am
sterdams Toneel Gezelschap" f 170.000
plus f 55.000 tot dekking van het tijdens
't vorig seizoen ontstane tekort.

De wethouder zegde toe, ervoor te
zorgen, dat volgend jaar in volle vrij
heid over de toewijzing van de Stads
schouwburg aan een vaste bespeler zou
worden beslist.

H. B. C. js er jn geslaagd zijn eerste
overwinning in de overgangsklasse na
een felle en hardnekkige strijd te beha
len. Met 64 bleven de Heemstedena
ren baas in eigen huis. J. Leuven bleef
heer en meester van het terrein door al
zijn partijen te winnen. J. v. d. Dries
en F. Smit wonnen ieder 1 partij. Na de
stand 5moest het dubbel de beslis
sing brengen. J. Leuven en J. v. d. Dries
slaagden er in, na een zeer goede partij
de volle winst te behalen. Het was een
spannende en fraaie wedstrijd, die een
zeer sportief verloop had.

De voetbalvereniging „Kinheim" blijkt de
laatste tijd een grote aantrekkingskracht
uit te oefenen. Sedert *de vorige maand
traden 22 nieuwe leden toe, n 1. 15 senioren,
4 adfemranten en 3 welpen. Hiertegenover
staat het afschrijven van 4 leden.

In het komend seizoen zullen weer in
het Concertgebouw te Amsterdam con
certen gegeven worden voor niet-Am-
sterdammers. De belangstelling voor
deze concerten blijkt zeer groot te zijn.
Het aantal stations, waar gecombineerde
sDOor-entrée-biljetten verkrijgbaar zijn,
if uitgebreid Het eerste concert in dit
seizoen is vastgesteld op Zondagmiddag
4 November om half drie. Het concert
gebouworkest o.l.v- Eduard van Beinum
voert dan een programma uit met mede
werking van de Hongaarse pianist Geza
Anda.

Het batig saldo van het concert dat
3 October doof de Martnierskapel o.Lv.
Gijsbert Nieuwland gegeven werd
ten bate van het Marine-sanatorium
fonds bedraagt f 1313,90.

Uitslag van de loterij, gehouden bij
gelegenheid van de tentoonstelling van
de Missienaaikrans in Santpoort. De
prijzen vielen op de volgende nummers:
739. 526. 255, 488, 1276, 171, 812, 352, 496,
1377 1428, 841, 646. 874. 128, 440, 1405,
319 121, 30, 1398, 703, 358, 721. 379, 1393,
283, 208. 855, 797, 1323, 1308, 1498, 1272,
84, 662, 711.

Alle cursisten van de Haarlemse
Kweekschool voor Pedicure en Voetkun-
de te Haarlem, KI. Houtweg 39, zijn op
het deze week in Den Haag gehouden
examen geslaagd, n.l. mevr. Wezenaar,
mevr. Toombergen, mej. Zijlstra te
Haarlem, mevr. Feber, IJmuiden. mevr.
v. Woerden, Heemstede, mej. Duyvestjjn,
Aerdenhout.

De vakgroep veehouders van de
L.T.B. houdt Zaterdag 3 November om
tien uur 's morgens de jaarvergadering
in gebouw St. Bavo aan de Smede-
straat. Woensdag 7 November vindt om
half elf 's morgens in hotel De Leeuwe
rik de jaarvergadering plaats van de
vakgroep akkerbouwers van de L.T.B.
Eveneens in De Leeuwerik wordt Za
terdag 17 November 's morgens om.half
elf de jaarvergadering gehouden van de
vakgroep tuinders.

Gistermorgen is op de Rijksweg te
Velsen een uit Santpoort afkomstige
vrachtauto „een ogenblik in brand ge
weest" doordat het luchtfilter van de
carburateur afbrak en op de uitlaat
viel. Hierin bevond zich een restant
olie, welke onmiddellijk vlam vatte. De
chauffeur, die het .onheil zag gebeuren,
sprong direct uit zijn wagen en doofde
met een oude jas de vlammen. De
brandweer, die inmiddels gealarmeerd
was, kon bij aankomst alleen maar
constateren, dat de chauffeur het zaak
je zelf prima had opgelost.

Met uitzondering van een trawler,
welke Donderdag nog wat rondvis aan
voerde, bestond de verdere aanvoer uit
sluitend uit verse haring. Ook de aan
voeren van Engelse wal waren goed ver
tegenwoordigd. Donderdag werden reeds
ruim 3000 kisten aangebracht. De note
ringen van deze kwaliteiten liepen uit
een van f 14 tot f 12 per kist en die dei-
trawlers van f 13 tot f 10 per kist. Enkele
kisten middelschol noteerden f 55 per
kist en de kleine schol 2 van f 30 tot
f 15 per kist. De makreel was weer een
gevraagd artikel voor de rokerijen en
conserven-industrieën en varieerde in
prijzen van f 30 tot f 18 per Kist. De grote
schelvis vond goed kopers voor f 65 per
kist en de braat-schelvis tegen f 35 per
50 kg.

Voor de Vrijdagmarkt waren Donder
dagmiddag de volgende trawlers voor
binnenkomst bekend: de Simon de Dan
ser met 1600 kisten haring, 200 kisten
makreel en 100 kisten diversen, en de
Haarlem met 2500 kisten haring en 50
kisten diversen. Ook voor de Vrijdag
markt werden weer grote aanvoeren
Engelse walharing verwacht.

Voor zover bekend, zal ditmaal Zater

dag geen trawler vertegenwoordigd zijn
aan de afslag.

De HD 79 Pietertje, die Vrijdag aan
de afslag kwam. had een afgebroken
reis. Een der opvarenden, welke last had
gekregen van maagbloedingen, moest op
doktersadvies aan de wal worden ge
bracht.

De Tzonne heeft de haringtra wl visserij
voor dit seizoen vaarwel gezegd. Don
derdag heeft dit schip 70 ton ijs geladen
en zal Zaterdag naar de Barends Zee
vertrekken. Nu te verwachten is, dat de
haringvisserij voor de trawlers binnen
kort zal afgelopen zijn, is het niet uitge
sloten dat nog enkele dit voorbeeld zul
len volgen.

De Vikingbank, die geruime tijd in
Amsterdam heeft gelegen voor reparatie,
is Donderdag weer te IJmuiden binnen
gekomen.

De kotter IJM. 239. die enkele dagen
geleden in aanvaring kwam met de kot
ter UK. 61 en daarbij belangrijke scha-
de opliep, is Woensdag voor reparatie
naar de helling vertrokken. Omae Kat
wijk 77 is naar de helling vertrokke om
te gaan repareren.

De Katwijk 91. die Maandag j.l. voor
eerst na plaatsing van de nieuwe motor
weer naar zee was vertrokken, had op
de eerste reis niet veel geluk. Na slechts

een dag vissen, raakte de schroef n.l.
een zich onder water bevindend hard
voorwerp, waarbij,, twee bladen het on
derspit moesten delven. Donderdag
kwam de KW, 91 aan de afslag met 30
manden vis. Het schip zal voor plaatsing
van de nieuwe schroef een dokbeurt
moeten ondergaan.

Vrijdag 26 October.

Hoog water: 0.20 uur en 12.54 uur

Laag water: 8.20 uur en 20.33 uur

Zaterdag 27 October.

Hoog water: 1.18 uur en 13.44 uur

Laag water: 9.17 uur en 21.27 uur

De stationschef te IJmuiden-West
heeft een tweetal knaapjes van 7 jaar
in de kraag gevat, toen zij zich onledig
hielden met het wegnemen van cokes
uit een opslagplaats bij de spoorwegen
van een kolenhandelaar in IJmuiaen.
De jochies zijn naar de politiepost ge
bracht. waar zij. alvorens door moeder
te worden afgehaald, ernstig zijn onder
houden.

Nu het Suez-kanaal (Egypte)
in het brandpunt van de be
langstelling staat willen wij.
heel in het kort, enkele gege
vens meedelen over het ont
staan van dit belangrijke ka
naal.

Het plan om de Nijl-delta
(riviermond) met de Rode Zee
te verbinden bestond reeds
ruim zeshonderd jaar voor
Christus. De eerste pogingen
daartoe werden gedaan om
streeks 609 jaar voor Christus
onder de regering van de Pha-
rao (koning) Neko. Het werk
werd met grote energie en kos
ten ondernomen maar eiste ook
duizenden mensenoffers. Plot
seling werden- de werkzaamhe
den gestaakt, daar de Pharao
door een geheimzinnig teken
gewaarschuwd zou zijn om zijn
plannen niet door te voeren,
daar hij hiermede de Perzen
bevoordeelde. Volgens anderen
moest hij zijn pogingen opge
ven, daar het peil van de Rode
Zee aanmerkelijk hoger was,
dan dat van de Ni.jl en men
toentertijd de sluizenbouw nog
niét kende. Honderd jaar lag
het werk toen stil, totdat de
Perzenkoning Darius het liet
voortzetten. Tot zijn eigen ge
dachtenis liet hij de hoge zuil
oprichten, waarop zijn roem ge--
schreven werd. De Ptolomeeërs
waren evenwel de eersten, die

tiet mooie gebouw van de Suez-kanaalmaatschappij te Port Said

deinsde. Op 84-jarige leeftijd is
de beroemdste uitvinder van
zijn tijd overleden.

Overzicht van Edison's voor
naamste uivindingen: 1862
Zelfwerkende seininrichting:
1370 Drukte] egraaf voor
beurskoersen; 1870-'78 Du
plex- en multiplex-telegrafie.
verbeteringen aan de telefoon
enz., 1879 Electrische gloei-

(Slot)

Nadat hij geleerd had (en op
de stations gezien) hoe men
een telegraaftoestel moet be
dienen, werd hij telegrafist.' In
die periode (1862) deed hij
zijn eerste uitvindingen: een
zelfwerkende seininrichting. In
1868 kreeg hij een hogere func
tie op het telegraafkantoor en
in zijn vrije tijd nam hij aller
lei proeven en deed verschil
lende ontdekkingen. In 1876
richtte hij zelf een laborato
rium (een werkplaats om proe
ven te nemen) in en legde zich
vooral toe op electrotechniek.

21 October 1879 volgde de
grote ontdekking van de gloei
lamp. Hij had een katoenen
draadje in een oven laten ver
kolen, bevestigde dit tere
draadje in een glazen bol en
pompte de lucht er uit. Voorts
verbond hij de uiteinden van
het kleine draadje met draden,
die naar een machine liepen,
schakelde electrische stroom

inen een prachtig licht

straalde hem tegen. Zelfs bij
de krachtigste stroom bleef het
draadje heel en de lamp brand
de veertig uren achtereen.

Later -werd alles natuurlijk
steeds verbeterd, maar het
electrische Edison-licht is de
grondslag geweest voor alle
verdere electrische werken.

Behalve van de gloeilamp en
de phonograaf kan Edison de
uitvinder genoemd worden, van

de microfoon, de electrische ,„00

accun.ul.W, d, itViT

gistreren van uiterst kleine

In alles wat hij aanpakte was warmte-uitstralingen en voch-
Edison de Amerikaan, die met tigheidsgehalte; 1888 Fono-
volharding en arbeidzaamheid graaf en megafoon; 1888
voer geen moeilijkheden terug- Verbeteringen in de toepassing

„Jij moest loch ook nog in
Indië wezen?" begon Sir Pa-
tric op een morgen. „Ja, ja.
ik weet het wel, het had geen
haast. Maar ik moet toch die
kant uit. dus kunnen we wel
weer samen gaan. Ik heb op
Java ook nog enkele zaken
te behartigen."

„Accoord baas!" zei ik dade-
^ijk. „Allicht dat er nog een
avontuurtje aan verbonden is.'

„Jij loert maar op avontu
ren". lachte mijn vriend.
„Maar dan kon je dit keer
toch wel eens een strop heb
ben. Want ik heb niets anders
te doen, dan enkele suiker
plantages op Oost-JaVa te be
zoeken. Een zeer rustig werkje."

We trokken er dus weer sa
men op uit. Het was nog lang
voor de tweede wereldoorlog.
Op Java heerste nog volkomen
rust. Op de plantages ging al
les zijn jarenlange oude gang.
We reisden verschillende sui
kerondernemingen af; de oogst
scheen goed geweest te zijn.
Sir Patric kon verschillende
overeenkomsten sluiten. Alles
scheen dan ook rustig te ver
lopen, toen.op een mid
dag plotseling het avontuur
opdook.

Ik zat juist heel rustig op
de veranda van het huis van
één der opzichters. Mijn gast

vrouw had allerlei verhalen
opgedist over slangen. Ja. daar
hadden ze nog al eens last
van. Het was haar zelfs wel
eens gebeurd, dat ze een
slang in bed had aangetroffen.
Ik vond dat wel een beetje
griezelig. Maar mijn gastvrouw
scheen daar al aan gewoon te(
zijn. „Och!" zei ze, „we hebben
altijd van die dunne zwiepen
de rotanstokjes bij de band.
Eén welgemikte slag breekt de

miiiiiiiiiiiitiitiimniimiiHiiiiiiiiiiMUHHiiuiti

iiiiiiiiiiiiiiiniiiitiuiiiiiiimiiiiimiimiiimmitt

brutale indringers de rugwer
vels."

Juist toen mijn gastvrouw
nog meer slangenverhalen wil
de opdissen, kwam Sir Patric
de veranda opstormen.

„Hier is je avontuur, Tom!"
riep hij mij toe. „We moeten
er dadelijk op uit. Een tijger
maakt sinds dagen deze omge
ving onveilig. De inlanders be
weren, dgt al hun schapen ge
roofd zijn. En nu schijnt dat
dier zoëven in de omgeving ge
signaleerd te zijn."

„Ha. hebben ze de tijger ge
zien? En nu moeten wij dat
diertje zeker onschadelijk ma
ken?" (Wordt vervolgd)

De vervaardiging van de eerste bruikbare gloeilamp in het labo
ratorium werkplaatsvan Edison

der fotografie; 1891 Kinema
tograaf; 1900-1910 Verbete
ringen der accumulatoren-bat
terijen en van de fabricage van
cement; 1905 Dicteèrmachi-
ne; 1912 Kinetophone, de
eerste combinatie van - film
beeld en geluid; 1914 Verre
schrijver; 1914-1918 Instru
menten voor het ontdekken
van duikboten door geluidsop-
vanging, zee-ankers voor het
snel draaien van oorlogssche
pen.

Elke stad heeft een stadhuis
en elke gemeente, hoe klem
ook, een gemeentehuis. En wij
durven gerust te zeggen, dat
jullie dat huis direct weten te
vinden, nietwaar. Welnu, be
kijk het dan maar' eens heel
goed en maak daar nu zelf een
tekening van. Het beste is om
eerst de totale bftedte te me
ten op de totale hoogte (ver
houding dus) en goed zien, hoe
het dak er uit ziet (in de
hoogte, of spits). Het aantal
ramen te tellen en nog .veel
meer dingen, die je natuurlijk
zelf moet bekijken. Wij geven
hierbij een afbeelding van het
stadhuis van Den Haag, een
erg moeilijk stadhuis om te
tekenen, daarom moet je zo
eenvoudig mogelijk te werk
gaan.

Ferdinand de Lesseps, de schep
per van het Suez-kanaal

I

het kanaal voltooiden, daar zij
er in slaagden de eerste sluizen
te bouwen bij de monding in de
Rode Zee. Spoedig echter ge
raakte het kanaal weder in on
bruik. Tijdens de regering van de
Romeinse keizer Trajanus do
ken de herinneringen aan het
oude kanaal weer op, maar
eerst onder Arabische heer
schappij werd het kanaal weer
in dienst gesteld. Omstreeks 800
geraakte het kanaal in verval
en bleef tot de vijftiende eeuw
in de vergetelheid, toen werd
het weer ontdekt door enige
Vcnet.iaar.se kooplieden. Vanaf
die tijd heeft men zich bijna
geregeld met het plan bezig ge
houden. Napoleon had zijn in
genieur opgedragen plannen sn
berekeningen te maken, jnaar
deze waren vals, zodat zij ter
zijde werden gelegd. Een Duits
officier, die in Engelse dienst
was, verbeterde de fouten. Zijn
*plan werd uitgevoerd door Fer
dinand de Lesseps, de grote
Fransman zoals hij genoemd
werd.

In 1854 vertrok hij, op ver
zoek van de onderkoning van
Egypte, naar dit land, waar hij
de plannen maakte om de land
engte van Suez door te graven-
Op 5 Januari 1856 werden de
plannen goedgekeurd en in
April 1859 waren de benodigde
gelden bijeen en konden de
werkzaamheden een aanvang
nemen. In 1869 werd het kanaal
officieel geopend in tegenwoor
digheid. van Keizerin Eugenie
van Frankrijk, de Keizer van
Oostenrijk en de kroonprins
van Pruisen en verschillende
andere vorstelijke personen.

Ieder jaar wordt op de eer
ste Zondag van November te
Scherpenheuvel in België de
„kaarskensprocessie" gehouden.
Laten wij eerst even zeggen,
dat deze bedevaart niets met
de allerzielenherdenking heeft
te maken.

Deze processie zou in het
jaar 1629 ingesteld zijn ter
herdenking van het ophouden
van de pestziekte op voorspraak
van Onze Lieve Vrouw van
Scherpenheuvel tengevolge van
een belofte om haar beeld
's avonds bij kaarslicht rondom
de wallen van de stad te dra
gen. Na deze processie daalde
het sterftecijfer en enkele da
gen later was de besmetting
geheel verdwenen. Uit dank
baarheid tegenover O. L. Vrouw
hernieuwen de pelgrims ieder
jaar deze processie.

De Zondag van de kaarsen
processie is een feestdag voor
Scherpenheuvel. Duizenden
bedevaartgangers komen van
allerlei kanten toegestroomd.

En naar Belgische gewoonte
zijn er vele kraampjes en ten
ten opgeslagen, waar men, be
halve kaarsen, ook allerlei eet
waar, zoals patates-frites, wa
fels en snoep verkoopt.

De processie gaat uit 's na
middags na het lof. De huizen
zijn verlicht en zoals de gelo
vigen, die het beeld van de
Heilige Maagd begeleiden, hou
den zij, die langs de processie
weg staan, brandende kaarsen
in de hand of zetten ze zo maar
bij groepjes in de grond.

Het is een echte zee van licht,
waarmede de bedevaarten naar
Onze Lieve Vrouw van Scher
penheuvel schitterend worden
besloten.

Deelnemers aan de kaarskensprocessiete Scherpenzeel (België)

Wist je, dat in vroeger eeuwen
de feestdag van Allerheiligen
gevierd werd op de 13de Mei?
Paus Bonifacius IV stelde die
feestdag in bij de inwijding
van een nieuw kerkgebouw in
het jaar 610. In dit jaar name
lijk had deze Paus van de Ro
meinse keizer een >oud bouw
werk, het zogenaamde Pan
theon, cadeau gekregen. Dat
Pantheon was al gebouwd 27
jaar vóór Christus' geboorte en
wel ter ere van alle Romeinse
goden. Het was dus al die jaren
een echt heidense tempel ge
weest. Toen nu paus Bonifacius
dit bouwwerk ten geschenke
gekregen had, begon hij eerst
alles wat^ aan de heidense go
den herinnerde, er uit te ver
wijderen. Toen, zo wordt er
verteld, liet hij talrijke reli
kwieën naar deze tempel bren
gen. Men zegt wel acht en
twintig wagens vol. In Rome
werden toentertijd heel wat re
likwieën van martelaren be
waard. De relikwieën werden
natuurlijk in altaarstenen en
schrijnen geborgen en de kerk
orachtig ingericht. Deze nieuwe
kerk nu met de vele relikwieën
werd toegewijd aan de heilige
maagd Maria en alle martela
ren.

Sinds dit jaar 610 werd nu
volgens de bepaling van Paus
Bonifacius op de 13cYe Mei het
feest van Allerheiligen gevierd.

Echter niet lang. In het begin
van de negende eeuw reeds
werd deze feestdag door Paus
Gregorius verplaatst naar de
1ste November. En zo*is het
sindsdien gebleven.

De kerk vindt deze dag zo
belangrijk, dat het zelfs een
verplichte Zondag is. We ziin
dus od Allerheiligen verplicht
de H. Mis bij te wonen en, ais

het enigszins mogelijk is, mo
gen wij op die dag ook niet
werken.

Op 1 November gaan wij
dus alle heiligen eren.

Jullie weten, hoe bijna iedere
dag zijn heilige heeft.

Denk maar eens aan de
H. Bavo, de H. Gerardus, de
H. Franciscus, over wie we
pas gesproken hebben. Maar er
zijn in de hemel zoveel heili
gen, dat we ze onmogelijk al
lemaal kunnen bepreken. Ja,
we kennen al die heiligen niet
eens.

Maar eens in het jaar gaan
we bidden tot al die bekende
en onbekende heiligen. Eens
per jaar gaan we heel bijzon
der hun voorspraak inroepen,
natuurlijk voor ons zelf en an
dere mensen hier op aarde.
Maar ook voor de gelovige
zielen in het vagevuur. Want
de 2de November volgt onmid
dellijk als de dag van Allerzie
len. Dan gaan we extra bidden
voor alle zielen, die in het va
gevuur het ogenblik van hun
bevrijding afwachten. En dat
bidden voor die zielen doen wij
dan met behulp, met de grote
voorspraak van al de heiligen
in de hemel.

Vergeet vooral op de 2de No
vember niet de arme zielen in
het vagevuur door je gebeden
en aflaten te hUlp te komen.