Unie-verhouding is niet juist beleefd
„Wagons-Lits" bestaat 75 jaar
De conducteur, die uw kaartje knipt, uw schoenen
poetst, uw bed opmaakt en kranten voor koopt
De winterslaap van de mens
DE WERELD VAN DEZE WEEK
1
K. VP.Voor Unie moet acceptabele
vorm van samenwerking komen
Televisie
Waardevastheid binnenlandse
munt vereist
Tapijten knopen met een wieltje
Overzeese Gebiedsdelen in Tweede Kamer
Moeilijkheden voor de
dagbladpers
„Verlossende woord"
niet in zicht
Rijden naar Bagdad en
Johannesburg en varen
op de Donau
Prins Bernhard naar
Nuland
FINANCIëN en ECONOMIE
I BEZUINIGING OP
I STAATSUITGAVEN 1
f NOODZAKELIJK
Gemeente Utrecht wil
Tivoli overnemen
ZATERDAG 1 DECEMBER 1951
PAGINA 4
Het politie-vraagstuk
Verdere aanstelling van
vrouwelijke officieren
Jubileum H. v. d. Pol
Medisch standpunt
ZEEPOST VOOR OOST
EN WEST
Liturgische weekkalender
Toevallige maatregelen
brengen geen oplossing
PP
Nadat Vrijdagmiddag in de Tweede
Kamer de begroting van het Zuiderzee-
fonds z.h.st. was aangenomen is de alge
mene beraadslaging over de begroting
Uniezaken en Overzeese Rijksdelen
voortgezet.
Naar de mening van de heer De Graaf
(KVP) heeft het weinig zin na te kaar
ten over wensen: Thans geldt alleen de
vraag hoe Indonesië zich als souvereine
staat ontwikkelt en hoe wij kunnen bij
dragen tot een zo goed mogelijke ver
houding tussen Nederland en Indonesië.
Zich nog steeds stellende op de basis der
realiteit hoopt sprekers fractie, dat de
constructieve krachten in Indonesië sterk
genoeg zullen blijken om de staat tot
ontwikkeling te brengen. Nederland
mag eisen, dat gesloten overeenkomsten
worden nageleefd. Spr. constateerde, dat
het gezag der centrale regering in In
donesië aan kracht wint.
De hoop, dat de Unieverhouding juist
beleefd zou worden, is niet in vervul
ling gegaan. Sprekers fractie is bereid
tot opheffing der Unie over te gaan als
vooraf vast staat wat er voor in de
plaats komt en dat zij vervangen wordt
door een acceptabele vorm van georgani
seerde samenwerking. De heer De Kadt
gaat te ver als hij de ontwikkeling der
verhouding eenzijdig bij Indonesië laat
markeren, aldus spreker.
De heer De Graaf zei nog steeds te
verlangen naar een eigensoortige band
met Indonesië, anders dan bij buiten
landse betrekkingen pleegt te bestaan.
Indonesië beschouwt Nieuw-Guinea en
de Unie als twee zeer verweven kwes
ties. Indonesië staat op het standpunt,
dat Nieuw-Guinea rechts tot Indonesië
behoort en ten onrechte door Nederland
wordt geoccupeerd. Nederland kan het
daarmede niet eens zijn. Het heeft geen
zin besprekingen te beginnen als Indo
nesië op de conferentie Nieuw-Guinea
tegelijk met de kwestie der Unieverhou
ding wil behandelen. Spr. is van mening,
dat overdracht niet de basis van bespre
kingen kan zijn.
De heer Vonk (VVD) was van oordeel,
dat de regering te veel treuzelt in plaats
van de moeilijkheden tegemoet te' tre
den. Hij klaagde over gebrek aan initia
tief. Sterke actieve Nederlandse be
leidslijnen zijn z.i. nodig ter bevordering
van een goede verhouding met Indo
nesië. Spreker constateerde een toene
mende onverschilligheid van Nederlan
ders met betrekking tot Indonesië.
De heer Zandt (SG) betoogde, dat ge
handhaafd moet worden het standpunt,
dat Nieuw-Guinea tot Nederland be
hoort. Hij maakte bezwaar tegen mar
chanderen.
De heer Welter (K.N.P.) betoogde, dat
het kabinet, dat de Unie verdedigde in
wezen hetzelfde is als het huidige, dai,
d§zé Unie met onverschilligheid behan
delt. Spr. was van oordeel, dat Neder
land beter duidelijk had moeten maken,-
dat de souvereiniteit over Nieuw-Guinea
gehandhaafd dient te worden. Onze
houding ten aanzien van Nieuw-Guinea
is niet oprecht geweest, zo zei hij. Dal
heeft de "Indonesiërs diep getroffen. Wat
in wezen een kwestie van de eerste 'orde
had moeten zijn is ondergeschikt ge
maakt aan de binnenlandse politieke
verhoudingen.
De verdere behandeling van deze be
groting werd uitgesteld tot in de loop
der volgende week.
Moeilijkheden om de pers
Vervolgens heeft de Kamer een begin
gerrfaakt met de algemene beraadslagin
gen over de begroting van Financiën.
De heer Ritmeester (V.V.D.) betoogde,
dat de dividendstop geen landsbelang is
en dat de belasting op de speculatie
winst moet worden afgeschaft. De af
wikkeling van de oorlogsschade-uitke
ringen moet z.i. worden bespoedigd. Hij
wilde verder heffing van omzetbelasting
aan de bron.
De moeilijkheden voor de dag
bladpers besprekend, zeide hij, dat
twee oplossingen mogelijk zijn en
wel: a. De regering verstrekt de
dagbladpers Canadese dollars voor
dc aankoop van Canadees papier; b.
De omzetbelasting op advertenties
wordt afgeschaft. Hij drong op een
spoedige beslissing aan. O.m. pleitte
hij nog voor wettelijke regeling voor
het rechtsherstel ten aanzien van
effecten.
De heer C. van den Heuvel (A.R.)
vond, dat het verloop der oorlogsscha-
deiegeling teleurstellend is geweest.
Wegens de vertraging krijgt men boven
dien door de waardevermindering van
het geld steeds minder. Hij keurde het
af. dat de minister geen prioriteit wil
verlenen aan 'de uitgaven voor de oor-
lcgsschaderegeiing. Zich aansluitend bij
het betoog van de heer Ritmeester vroeg
hij tevgns aandacht voor de moeilijk
heden. welke periodieken ondervinden.
De heer Hofstra (Arb.) ging accoord
met de wens van de heer Ritmeester tot
wettelijke regeling van het rechtsher
stel voor effecten en met de wens inzake
het courantenpapier.
Om zeven uur is de vergadering ge
sloten.
Met betrekking tot de beschouwingen
ten aanzien van het politievraagstuk
deelt minister Mulderije de Tweede Ka
mer mede, dat van hem. wegens de kor
te periode, gedurende welke hij met de
leiding van het departement is belast,
bezwaarlijk het verlossende woord met.
betrekking' tot dit moeilijke vraagstuk
hetwelk welhaast een eeuw heeft
bestaan kan worden verwacht. Hij
heeft het voornemen het beraad over dit
probleem, mede met het oog op de rust
in de onderscheidene politiecorpsen
zelve, op niet geforceerde wijze voort te
zetten. Een regeling, welke uiteindelijk
zou leiden tot een sterke concentratie,
zou geen aanbeveling verdienen.
Het ligt in het voornemen in de loop
van 1952 over te gaan tot verdere aan
stelling van vrouwelijke officieren bij
het corps Rijkspolitie, die op het gebied
van de kinderpolitie, werkzaam zullen
zjjn.
Vandaag was het veertig jaar geleden,
dat de president-directeur van het Al
gemeen Nederlands Persbureau, de heer
H. H. J. v. d- Pol, zijn intrede deed in
de wereld van de Nederlandse Dagblad
pers.
(Van onze speciale verslaggever)
Mocht u wij weten niet of u er behoefte aan heeft een treinconducteur
willen zien, die behalve uw kaartjes knipt, ook uw schoenen poetst, uw bed
opmaakt, een krant voor u koopt en desgewenst verversingen aandraagt, dan
moet u naar de slaapwagens van de Compagnie Internationale des Wcsgons-Lits et
des Grands express Européens gaan. Daar zult u een heuselijke treinconducteur
aantreffen in een kastanjebruin uniform, die eerst met de hartstocht, zijn kaste
waardig, uw plaatsbewijzen wil zien en perforeren en nadat dat kaartje in orde
is bevonden, zich gaat uitsloven om u het leven dat gedeelte althans dat u in
bed doorbrengt zo aangenaam mogelijk te maken. Die conducteur is uw but
ler, uw valet, uw loopjongen en uw gids tegelijk, die u tijdens de lange, dikwijls
naargeestige, nachtelijke, internationaletrajecten alle comfort verschaft, welke
u in een hotel geboden zou worden. De Compagnie, bij welke dit voortreffelijk
manspersoon in dienst is, bestaat op 4 December, aan de vooravond van Sinter
klaas, 75 jaar. En daar wij slapen zulk een uitgelezen bezigheid vinden, zijn wij
bereid de „Wagons-Lits", die de gelegenheid biedt tot slapen, daar waar dat prac-
tisch niet mogelijk is, te huldigen.
De begrippen „koud'' en
„ongevoelig" staan in
het taalgebruik dicht
bij elkaar. Een mens, die zijn
gevoelsleven verbergt achter
een harnas van onverschil
ligheid, of wiens zogenaamde
menselijke gevoelens door
harde levensomstandigheden
of door een psychiatrische
kwaal in het ergste geval
zijn uitgeblust, wordt „koud"
genoemd. Maar ook letterlijk
is het één het gevolg van het
ander. Voor kleine operatieve
ingrepen als de punctering
van een abces, een huid-
snede, e.d., wordt door be
vriezing met een koudma
kende vloeistof een plaatse
lijke en tijdelijke ongevoelig
heid verkregen. Afkoeling
van een lichaamsdeel geeft
verlangzaming van de levens
processen in dat deel, samen
trekking van de bloedvaten
en verdoving van de zenuw-
vezels. Op dit mechanisme
berust ook de behandeling
van sommige oppervlakkig
gelegen kwaadaardige aan
doeningen.
Voor de oorlog heeft men
in Amerika genoemd prin
cipe toegepast op kankerge
zwellen. Als de gezwellen
afgekoeld werden tot. onder
32 Celsius stond de karker-
groei stil. Diep gelegen kan
kercellen bleken echter voor
bevriezing onbereikbaar.
Men vroeg zich af of het
niet mogelijk zou zijn ook
de groei van deze cellen te
verlammen door het gehele
lichaam tot bijvoorbeeld 30
af te koelen. Dc overweging
was. dat hoge koorts op be
paalde ziekteprocessen een
genezende uitwerking heeft,
terwijl koorts toch voor het
gezonde lichaam bepaald
slecht is. Misschien was een
zeer lage temperatuur in ge
ijkte gevallen ook weldadig.
Na rijp beraad werd de proef
genomen. Wat gebeurde? De
patiënt zakte bij 32 (dit is
5' beneden de gebruike
lijke lichaamstemperatuur
van de mens!) in een diepe,
rustige, droomloze slaap. De
pols was niet meer voelbaar,
de hartslag nog slechts aan
toonbaar met een electro-
cardiograaf. Bij verhoging
van de temperatuur unt-
waakte de patiënt tevreden
glimlachend en bleek de her
innering over een periode
van ettelijke dagen verloren
te hebben. Men had het
dus klaargespeeld om
de mens op kunstma
tige w ij z e een „w i n-
terslaap" aan te doen die
in alle opzichten vergelijk
baar is met de winterslaap
van dieren. Een ontdekking
van groot formaat? Neen, ze
ker niet. De Indische fakirs
kenden deze slaaptoestand
reeds veel eerder. Zij hadden
niet eens ijs nodig om voor
ettelijke dagen en weken on
der zeil te gaan. Zij concen
treerden zich op hun li
chaam, keerden met hun to
taliteit binnen het beschut
tende huls van hun gevoel
loos wordende huid en ver
stilden dusdanig, dat zij het
lange tijd in een hermetisch
gesloten kist begraven ondqr
een paar meter aarde konden
uithouden. Dit neemt niet
weg', dgt de bovenomschre
ven kunstmatige winterslaap
een belangrijke aanwinst in
de geneeskundige behande
ling kan gaan betekenen. In
1939 hebben enkele psychia
ters van het Mc. Lean Hos
pital de winterslaap be
proefd bij een tiental ern
stige patiënten, die ondanks
diverse andere behandelingen
'verward, ontoegankelijk en
angstig-g'espannen bleven.
De patiënten werden gewik
keld in een soort deken, die
met behulp van door een
buizennet stromende combi
natie van pekel en glycerine
afkoelde tot 24". Naarmate
de temperatuur daalde, wer
den zij menselijker en beter
aanspreekbaar, totdat ze
tenslotte insliepen. De psy
chiaters noemden de resul
taten van de behandeling
zeer bemoedigend.
Eerlijkheidshalve moet ik
er bij vertellen, dat de „win
terslaap" nog nergens in de
officiële Europese psychia
trische literatuur is doorge
drongen, wellicht de (reden
waarom ik U over de win
terslaap iets durf te vertel
len. Niet onmogelijk, dat
het bij deze Amerikaanse
experimenten zal blijven. In
dal g'eval heb ik slechts de
hand gelegd op een curio
sum en U iets medegedeeld
dat alleen maar interessant
en, onderhoudend is. Met op
zet ben ik uitgegaan van
de plaatselijke bevriezingen
ben geleidelijk gekomen tot
de afkoeling van een geheel
lichaam, omdat U anders te
gemakkelijk wordt herin
nerd aan gangsterverhalen,
waarin de kreet: „Ik maak
je koud....!" nu niet be
paald een vriendelijk drei
gement heet te zijn.
Degenen onder U, die last
hebben van slapeloze nach
ten, zullen nu wellicht ge
neigd zijn om de ramen
wijd open te zetten en zon
der dek op hun bed te gaan
liggen teneinde de ver
wachte genoegens van een
„winterslaap" te ondergaan.
Deze lieden moet ik waar
schuwen voor de nood
lottige gevolgen van een
eigenmachtige poging tot
afkoeling. Zij doen er beter
aan het raam maar weer o.p
een kier te zetten en er een
paar dekens bij te nemen.
Een warm bed is een eerste
vereiste voor een gezonde
slaap. Dat zij niettemin wak
ker blijven heeft een andere
oorzaak. Zij verlangen tè
veel uren slaap, waaraan zij
misschien geen behoefte
hebben; zij zijn overspannen
en nemen de problemen van
de dag, van hun werk of van
hun gezin mee onder de de
kens; zij worden 's nachts be
laagd door een in het voor-
bewustzijn afgegleden pro
bleem, dat overdag door af
leidende werkzaamheden op
de achtergrond wordt ge
drongen; of nog iets anders.
Laten deze „nach-
wakers" eens met hun
huisarts gaan pra
ten.
„Dormir c'est se désinté-
resser", zei de Franse denker
Henri Bergson, hetgeen zo
veel wil zeggen als: ban de
dingen van de dag uit uw
hoofd; stel geen belang in
datgene wat was, is en zal
zijn. Laat uw hersenen in
rust. ontspan ze. Richt even
tueel uw gedachten op iets
wat niet van deze aarde is.
Bidt een eenvoudig gebed;
waarschijnlijk zal deze op
waartse beweging u weg
voeren in de vredebrengende
slaap, die voortduurt totdat
het lichaam zich uit eigen
herwonnen kracht weer gaat
roeren, of totdat uw wekker
alarm slaat.
J. M.
t
Het was de Belgische ingenieur
Georges Nagelmackers, die op 4 Dec.
1876 te Brussel de Compagnie Inter
nationale des Wagons-Lits stichtte. Hij
kon daarbij rekenen op de daadwerke
lijke steun van koning Leopold II, wiens
naam bovenaan de lijst van aandeel
houders prijkte. Enige jaren later werd
door de maatschappij 'de bekende
„Orient-Express" ingesteld en werd aan
de naam van de Vennootschap toege
voegd „et des grands Express Euro-
De berichten uit Italië
doen denken aan
het oude verhaal
van de Zondvloed. „De
wateren zakken", zo wordt
gemeld, en dit zakkende
water stroomt langs na
tuurlijke of kunstmatige
uitlaten, welke laatste
dezer dagen met dyna
miet werden gemaakt,
naar de Adriatische Zee.
Maar het zal naar schat
ting nog wel meer dan
acht maanden duren, vóór
de vele duizenden hec
taren verdronken land
weer droog zullen zijn.
Inmiddels is men met
man en macht begonnen
de duizenden cadavers
van vee op te ruimen, op
dat epidemieën zullen
kunnen worden voorko
men. Meer dan honderd
duizend mensen zijn door
het water van huis en
haard verdreven en ze
zullen voorlopig nog niet
kunnen terugkeren. Maar
het bericht, dat „de wate
ren zakken" zal hen allen
met nieuwe hoop ver
vullen.
De berichten over het
beëindigen van de wa
tersnood in Italië maken
nm geen melding
van het optre-
K W den van een
jS duif met een
groen takje in
de snavel. In
Korea echter
werd «en vredesduif ge
signaleerd! In de laatste
dagen is er vrijwel geen
schot meer gevallen, de
soldaten der V.N. kunnen
hun tegenstanders zien
voetballen en de verduis
teringsvoorzorgen worden
niet meer toegepast. Deze
toestand baart de gene
raals der troepen van de
V.N. grote zorg, want als
het moorden eenmaal is
opgehouden zal het moei
lijk zijn het opnieuw te
laten beginnen. Aan
Noord-Koreaanse kant
werden vreugdevuren ont
stoken en het is geen
wonder, dat overal in de
wereld velen hopen, dat
het huidige voorlopige
bestand tot een definitie
ve waoenstilstand zal
leiden. Dit zou wellicht
vrede betekenen tegen
Kerstmis, waarna men
misschien ook vorderin
gen zou kunnen maken
bii de verdere pogingen
om de oorlogsdreiging
uit te bannen. Tot nu toe
is men hiermee helaas
nog niet veel verder ge
komen.
Wisjinskl heeft in Pa
rijs in de politieke com
missie van de V.N.-As-
semblée ver
klaard, dat Rus
land onder be
paalde voor
waarden wel
bereid zou zijn
een inspectie
door een inter
nationaal or
gaan van de be
wapening te aanvaarden,
maardan moest er
tegelijkertijd een verbod
van de atoomwapens
worden afgekondigd en de
bestaande atoomwapens
dienden dan tevens ver
nietigd te worden. Voorts
diende hij een twaalftal
amendementen in op de
voorstellen der Grote Drie.
die aan drie Mohamme
daanse landen, Irak, Pa
kistan en Perzië aanlei
ding gaven een poging te
doen tot het vinden van
een comnromis tussen
Oost en West. Opmerke
lijk was de steun, die dit
pogen ondervond vsn
India. Indonesië en ande
re Aziatische staten en
dat waren ook de sug
gesties. die bij deze gele
genheid naar voren wer
den gebracht. Deze vroe
gen aan de Ver. Naties te
willen besluiten het toe
passen van de atoombom
tot ..genocide", d.w.z. mis
dadig uitroeien van be
volkingen, te verklaren.
Iets wat dus gelijk zou
staan met de uitroeiing
van de Joden door de
Duitsers. Ook werd ge
vraagd het bombarderen
van steden tot ..oorlogs
misdaad" te kwalificeren.
Naar wordt gemeld, vindt
dit initiatief van Irak,
Pakistan, Syrië en de an
dere Aziatische landen,
die er zich bij aansloten,
veel waardering, ook in
Europa en Amerika. Maar
het wederzijdse wantrou
wen verhindert voorals
nog, dat het verwezen
lijkt kan worden.
Hoe groot het wan
trouwen en de vrees voor
Russische agressie is,
bleek dezer da
gen nog weer
duidelijk uit een
verklaring van
maarschalk Tito,
het staatshoofd
van Joegoslavië.
Hii verklaarde,
dat Rusland te--
wille van be
paalde te bereiken imne-
rialistische doeleinden,
eventueel bereid zou zijn
een derde wereldoorlog te
riskeren. Hij wees op het
meedogenloos regiem in de
y omiriformlanden. waar
Russische landvoogden
elke nationale vrijheids
drang onderdrukten met
het doel de volkeren
van de Komlnformlanden
(Hongarije, Tsjeehoslowa-
kiie, Roemenië. Bulgarije.
Polen. Albanië) eventueel
als kanonnenvoer voor
het Rode Leger te kunnen
misbruiken. Inderdaad
blijken de Russen strenge
meesters te zijn, zoals nu
weer aan de dag trad bij
de arrestatie van de vroe
gere Tsjechische vice-
premier Rudolf Slanskv.
die kortgeleden nog als
een verdienstelijke staats
man en partijleider werd
gehuldigd. Thans is hij in
staat van beschuldiging
gesteld, omdat hij deel
zou hebben genomen aan
een „samenzwering tegen
de staat". Naar aangeno
men moet worden, be
stond zijn „misdaad"
voornamelijk jn zijn ver
zet tegen „de Tsjechoslo-
waakse afhankelijkheid
van de Sovjet-Unie." Wat
ook de betekenis mag ziin
van deze nieuwe arresta
tie, bovenal blijkt er wel
uit. dat de Russen elke
poging van de aan de
Sovjet-Unie onderworpen
landen om een eigen po
litiek te voeren, met ijze
ren vuist de kop indruk
ken.
Het is geen wonder, dat
de vrees, in Europa voor
al, buitengewoon groot is
ten aanzien van
de Russen en
hun allerminst
onschuldige be-
doelingen. Het is
bekend, dat de
Russen over
enorm sterke militaire
kracht beschikken: men
spreekt van honderden di
visies, waarmee zij West-
Europa op elk door hen
gewenst moment zouden
kunnen overstromen. De
beroeringen in Azië en in
Afrika worden in Rusland
gezien als een onherstel
bare verzwakking van de
Westerse macht. De vrees,
dat het eigen machtsbe
wustzijn de Russen onder
deze omstandigheden naar
het hoofd zou kunnen
stijgen en hen tot een va-
banque politiek zou kun
nen leiden, schijnt zeker
niet ongegrond. Met de
vorming van een Euro
pees leger als tegenweer
tegen een Russische drei
ging, schiet men intussen
weinig op. en ook de Eu
ropese integratie maakt
weinig vorderingen. Vol
gens de laatste berichten
verwierp Engeland het
bekende plan-Schuman en
verklaarde de Britse mi
nister Sir David Maxwell
Fvfe. dat Groot-Brittan-
nië niet volledig en on
voorwaardelijk zou deel
nemen aan de Europese
verdediging. In Frankrijk
verklaarde generaal De
Gaulle zich tegen een
Europees leger en keerde
hij zich fel tegen de over
heersende rol van Ame
rika in de wereldpoli
tiek!Dat Europese
leger-in-wording zou ove
rigens pas in 1952 over 40
divisies beschikken en
eerst tot 100 divisies uit
groeien in1954. Ten
minste als men in staat
zal zijn de enorme kosten,
die hiervoor benodigd
zullen zijn, op te brengen!
péens", welke naam zij thans nog
draagt.
De eerste wagens waarmede de „Wa
gons-Lits" op de „ijzeren weg" verscheen,
waren in vergelijking met de grote lu-
xueuse wagons, waarmede thans wordt
gereden, als kruiwagens vergeleken bij
een nieuwe Delahaye, Zij waren niet
langer dan negen meter en kenden
slechts twee assen. Er waren slechts
drie compartimenten met elk vier bed
den. In 1880 werden de eerste wagens
met twee-assige draaistellen op de baan
gebracht en sedert die tijd namen de
wagons in lengte en luxe toe. Thans
rijden er wagons met twaalf comparti
menten en in totaal dertig slaapplaat
sen. Bij de uitvinding van de harmoni
ca-verbinding tussen de rijtuigen werd.
het mogelijk van de ene wagen naar de
andere te lopen en hierdoor ook kon
den de reizigers in de slaapwagens de
restauratie-rijtuigen bereiken.
Vooral deze laatste verbetering
droeg er aanzienlijk toe bij reeds lang
gekoesterde plannen te verwezenlijken,
namelijk het scheppen van grote ver
bindingen tussen de voornaamste ste
den van het continent. De eerste van
deze treinen, de Oriënt-Express, start
te op 5 Juni 1883. Door deze expresse-
trein werd de verbinding tussen Parijs
en Constantinopel met niet minder
dan dertig uren bekort. In hetzelfde
jaar kwam de Rome-express tot stand,
vier jaar later de Zuid-Express van
Parijs naar Madrid en kort voor ne
gentienhonderd reed de eerste ex-
pressetrein van de Compagnie Inter
nationale van Parijs naar Leningrad,
toen nog St. Petersburg geheten, met
een aftakking naar Moskou. Tot aan de
revolutie in 1917 had de maatschappij
grote belangen in Rusland. Zij exploi
teerde daar verschillende slaapwagen-
en eetwagendiensten, waarvan de be
langrijkste was de op de trein van Pa
rijs naSr Leningrad aansluitende
Transsiberische Express, de grootste
schakel in de verbinding over land
tussen het Westen en het Verre Oos
ten. De revolutie van 1917 maakte voor
deze maatschappij een einde aan haar
werkzaamheden in Rusland.
Maar inmiddels had de Compagnie In
ternationale vaste voet gekregen in N.
Afrika, in Egypte en in de Belgische
Congo en in Klein Azië. Met treinen van
de „Wagons-Lits" kan men oostwaarts
in één ruk rijden tot Bagdad en zuid
waarts tot Johannesburg. Na de oorlog
ontstond de Scandinavië-Zwitserland-
Express. waardoor men noordwaarts tot
Fredrikshavn kan rijden.
In 1900 beschikte dc maatschappij over
1000 wagons, in 1914 was dat aantal
ruim 1600 en kort voor de Tweede We
reldoorlog reden er bijna 2000 wagons
van deze Compagnie over de spoorwe
gen van een belangrijk deel der wereld.
Dit waren niet alleen slaapwagens, al
zou de naam .„Wagons-Lits" die gedach
te wekken. Ook restauratierijtuigen en
pullmanrijtuigen zijn in deze aantallen
begrepen. Want behalve de reizende
mens de nodige rust te verschaffen,
draagt de Compagnie er eveneens zorg
voor dat de inwendige mens tijdens de
lange reizen degelijk gesterkt kan wor
den. En dit niet alleen in het internatio
nale verkeer. In Nederland, België,
Frankrijk en Denemarken exploiteert de
Maatschappij op de binnenlandse trajec
ten de zgn. treinbuffetten.
Het sterkst is dit deel van het impo
sante bedrijf in Nederland uitgegroeid.
Nagenoeg alle gestroomlijnde expresse-
treinen, zijn voorzien van een buffet,
waar de reiziger een summiere lunch
kan gebruiken en verschillende verver
singen tot zich kan nemen.
Voorts bezit de maatschappij hotels
en restaurants in vele plaatsen van de
wereld. Vroeger heeft zij zich wel eens
beziggehouden met het exploiteren van
buffetten en restauraties op schepen. Zo
trof men de Compagnie aan op de ple
zierboten op de Donau, de Weichsel en
op het Kanaal. Dat is voorbij.
Contacten met de luchtvaart heeft de
Compagnie slechts op de vliegvelden.
Zij exploiteert restaurants op de vlieg
velden Orly,. Le Bourget, Innsbruck,
Tunis, Algiers en Casablanca.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan tussen haakjes ach
ter de naam van het schip vermeld:
Indonesië ms. „Oranje" (26 December),
Nieuw Guinea s.s. „Raki" (20 Decem
ber), Ned. Antillen ms. „Helicon" (12
December), Suriname ms. „Poseidon"
(18 December), Australië en Nieuw
Zeeland Via Engeland (1 December).
Canada ms. „Black Tern" (3 December)
en ms. „Noordam" (6 December).
De eerste slaapwagen van de „Wagons Lits".
Gisteravond zijn wij getuige geweest
van de geboorte van AVRO's bonte te-
levisietrein. Dat was een plechtigheid,
waarvoor iedere televisieliefhebber zich
van een pftatsje bij een toestel had ver
zekerd, want bij deze uitzending werd
voor het eerst in de geschiedenis van
de 'Nederlandse televisiestichting ge
bruik gemaakt van de televisie repor
tagewagen.
Deze wagen stond opgesteld in Hil
versum bij de AVRO-studio en van
daaruit werden de in de studio gemaak
te opnamen rechtstreeks doorgezonden
naar Bussum. De weg van Bussum naar
de kijkers mogen wij bekend veronder
stellen.
Technisch gezien achten wij dit ex
periment zeer redelijk geslaagd. Want
al mag het dan waar zijn," dat er nog al
eens storingen optraden, en dat vooral
de beelden uit de zaal niet voldoende
lichtsterk bleken, daar staat tegenover
dat het camerawerk tamelijk beweeglijk
was en dat eentonigheid werd voorko
men. Wat verder de storingen zelf be
treft: tijdens een liedje van Alex de
Haas ontstond er plotseling tussen de
muziek en het rondwentelende beeld
een merkwaardige rhythmische overeen
stemming. Het scheen alsof bij toverslag
de absolute film in volle luister was
herboren en op het gevaar af gran
dioos te worden misverstaan willen wij
toch wel verklaren dat wij dit het ver
rukkelijkste moment vonden dat wij tot
dusverre van de vaderlandse televisie
beleefd hebben.
Het karakter van deze bonte televisie-
trein was natuurlijk al bij voorbaat be
paald. Het was het karakter van de
bonte Dinsdagavondtrein, zij het dan
aangepast aan de eisen die de televisie
stelt en, eerlijk gezegd, het was zeüs
minder vervelend dan wij gevreesd
hadden.
Het' geheel werd ingeleid door Alex
de Haas, die naar hij zeide, ook 25 jaar
geleden de bonte Dinsdagavondtrein had
geopend. Vervolgens waren er Max
Woiski en zijn orkest (zijn ronddansen
de Surinaamse dames kunnen wij wer
kelijk niet bewonderen), een duo par
terre-acrobaten, drie rolschaats-virtuo-
zen en het Scapinoballet met een aar
dige Russische idylle, die echter voor
de cameramannen een te grote opgave
vormde.
Vóór de pauze noteerden wij nog een
tweetal programma-onderdelen, die zeer
teleurstelden. Dat was op de eerste
plaats het in iedere uitzending opdui
kende weerpraatje, dat ook in iedere
uitzending weer onduidelijk en eentonig
is, en op de tweede plaats was dat een
overigens zeer bescheiden en rustige
dame, die ons met tal van voorbeelden
kwam vertellen wat wij met Sinterklaas
nu eigenlijk onze wederhelft cadeau
moeten geven. Welnu, dat wensen wij
nog altijd zelf te bepalen en het lijkt
ons gezelliger wanneer de televisie op
houdt ook bij zulke zaken paedagogie
te bedrijven. Het programmatje, gewijd
aan Rotterdam tenslotte, is ons aanmer
kelijk beter bevallen. Daarbij werden
film- en studio-uitzending heel handig
afgewisseld. Alleen moet het ons van
het hart, dat de nog al bewogen uiteen
zetting over Zadkine's monument ons
kippenvel bezorgde. Sentiment is goed,
maar drie letters meer en het resultaat
is ongenietbaar. ALB. W,
De gemeente Nuland heeft in de twee
de etappe de strijd om de anjertrophee
gewonnen en zich daardoor verzekerd
van een prinselijk bezoek. Maandag
middag om half drie zal Z.K.H. Prins
Bernhard de wissel-trophee, die nu ge
durende veertien dagen in handen van
Standdaarbuiten is geweest, op het ge
meentehuis overhandigen aan de burge
meester van Nuland, die er gedurende
de komende veertien dagen de tijdelijke
eigenaar van zal zijn. Per 15 December
gaat de trophee naar de gemeente die
het grootste aantal anjer-loten heeft
verkocht, zeer waarschijnlijk dus een
der grote gemeenten.
ZONDAG 2 Dec.: le Zondag v. d. Adven,,
Mis v. d. dag; 2 H. Bibiana; 3 tot de H.
Maagd; (Utrecht; 2 H. Catharina; 3 H. Bi
biana); Credo; prefatie v. d. H. Drievuldig
heid*1 paars.
MAANDAG: H. Franciscus Xaverius, be
lijder; eigen Mis; 2 gebed v. d. Zondag;
gewone prefatie; wit.
DINSDAG: H. Petrus Chrysologus. bis
schop, belijder, kerkleraar; eigen Mis; 2
gebed v. d. Zondag; 3 H. Barbara; Credo;
gewone prefatie; wit. Breda: H. Barbara,
maagd, martelares; Mis Loquebar; 2 H.
Petrus; 3 gebed v. d. Zondag; Credo; ge
wone prefatie; rood.
WOENSDAG: Mis v. d. Zondag; 2 H. Sab-
bas; 3 tot de H. Maagd; geen Alleluja; ge
wone prefatie; paars. Breda: onder oc
taaf v. H. Barbara; Mis v. h. feest; 2 ge
bed v. d. Zondag; 3 H. Sabbas; Credo; ge
wone prefatie; rood.
DONDERDAG: H.Nicolaas, bisschop, be
lijder, eigen Mis; 2 gebed v. d. Zondag;
(Breda: 2 H. Barbara: 3 v. d. Zondag:
Credo); gewone prefatie; wit.
VRIJDAG: H. Ambrosius, bisschop, be
lijder, kerkleraar; eigen Mis; 2 v. d. Zon
dag; 3 vigilie van O.L. Vrouw; Credo; ge
wone prefatie; laatste evangelie v. d. vi
gilie; wit. Breda: 2 H. Barbara; 3 v. d.
Zondag; 4 vigilie. Eerste Vrijdag v. d.
maand: plechtige votiefmis ter ere v. h. H.
Hart; Mis Cogitationes; 2 gebed v. d. Zon
dag: Credo: prefatie v. h. H. Hart; wit.
ZATERDAG: Onbevlekte Ontvangenis v.
Maria; eigen Mis; 2 gebed v. d. Zondag;
Credo; prefatie v. O. L. Vrouw; wit.
ZONDAG 9 Dec.: 2de Zondag v. d. Ad
vent; Mis v. d. dag; 2 Onbevl. Ontvan
genis; (Breda: 3 H. Barbara); Credo; pre
fatie v. d. H. Drievuldigheid; paars.
De jongste obligatieuitgiften, name
lijk van de gemeenten Vlaardin-
gen en Arnhem, bieden iets ge
heel nieuws op het gebied van de
beloning van het spaargeld der gega
digden. De variabele rente biedt fiscale
en andere individuele voordelen voor
de beleggers, waarop wij hier verder
niet behoeven in te gaan.
Dit alles heeft echter weinig waarde,
indien men niet zeker is van de toe
komst van de munt, van de koopkracht
van het nationale ruilmiddel.
Zo juist verscheen het jaarverslag
over 1950 van de Hollandse Bank Unie,
een instelling, welke door haar wijde
buitenlandse, met name Zuid-Ameri
kaanse belangen uiteraard een ruimere
blik nodig heeft dan wanneer zij haar
activiteit louter op het binnenland zou
richten.
Wat schrijft de hoofddirectie in de
aanvang van haar verslag?
„Het is geen enkele staat mogelijk,
zonder vertrouwen in de waardevast
heid van de binnenlandse munt, een
sfeer van monetaire rust te scheppen.
Voor het verwezenlijken van deze oud
tijds normale, thans schijnbaar onbe
reikbare toestand behoort tot een ver
gaande versobering en bezuiniging van
staatsuitgaven te worden overgegaan".
„Toevallige maatregelen, welke geno
men worden met voorbijzien van deze
allereerste eisen, zoals belastingverzwa
ringen, huurstop, bouwstop, dividend
stop, speculatiewinstbelasting, bedrijfs-
credietbeperking, oefenen wellicht tij
delijk enige invloed uit, maar kunnen
nooit een definitieve oplossing in de
grote lijn naderbij brengen".
De speculatiewinstbelasting belem
mert het beursverkeer en verhindert
een reële koersvorming; de bedrijfscre-
dietbeperking belemmert productiever
hoging en export; de bouwstop maakt
inbreuk op de rechten van de mens op
een rustig gezinsleven zonder inmen-
/edereen heeft wel in zijn familie- en
kennissenkring een paar mensen,
die eindeloos en eindeloos met dik
ke kleine wollen draadjes en een naald
bezig zijn en wier naarstig gepriegel
op de duur na maanden en jaren
werken uitgroeit tot een prachtig en
oersterk tapijt, tafelkleed of kussen
overtrek en dat soort dingen meer.
Niet iedereen komt dan op het idee
om iets uit te vinden, dat deze fraaie
huisvlijt wat sneller van stapel doet lo
pen, zoals die smid uit het kleine
Deense dorpje, die voor zijn huisgeno
ten een apparaatje vervaardigde, viaar-
mee het knopen van tapijten twintig
keer vlugger gaat dan met de klassieke
naald.
Al spoedig zaten niet alleen de huis
genoten, maar zowat het hele dorp met
zyn apparaatje over een lap jute te
De
„wielen." Na een tijdje kwam de wolfa
brikant, die het dorp altijd bevoorraad
de, informeren wat er aan de hand
was, omdat het wolverbruik juist in
dat ene dorpje zo sterk gestegen was.
De uitvinding bleek derhalve ook
voor die fabriek voordelig en zij wist
de rechten op de tapijtnaald tc verwer
ven. Nu is het al zo, dat één op de vijf
families in Denemarken haar eigen ta
pijten vervaardigt met behulp van de
nieuwe vinding. Het apparaatje woral
ook al verkocht in alle landen van
Europa en in de Verenigde Staten van
Amerika.
Omdat men met dit nieuwe
twintig maal zo vlug opschiet aan mei
het oude handwerk, gaan ook hoe lan
ger hoe meer mensen er toe over ze ij
hun tapijten te vervaardigen.
werkwijze is trouwens heel sim
pel' men neemt een
stuk hessian (een
soort jute) in de
viaat, die het te ma
ke tapijt moet heb
ben. Men spant dat
0p een spanraam.
dat voor een paar
gulden te koop is
Dan tekent men zeil
het patroon op de
stof, voor zover
men althans een
patroon wil hebben
en voorzover men
geen jute gekocht
heeft, ivaarop al een
patroon gedrukt is.
De rest is dan ge
makkelijk genoeg.
Men neemt het ap
paraatje. dat onge
veer dertien gulden
kost, steekt er de
draad in en gaat
maar draaien. Het
resultaat is verbluf
fend. Ook al stuurt
men niet al te best
als beginneling,
toch ziet het werk,
als men het om
draait (men werkt
namelijk aan de
verkeerde kant) er
zeer egaal uit.
Enfin, het Is de
moeite waard eens
naar een demon
stratie te oaan kij
ken. Van 10 Decem
ber af o.o. m een
der grote Amster
damse warenhui
zen. C. J.
ging van ongewenste medebewoners,
terwijl eveneens de huurstop het schep
pen van woningruimte in de weg staat;
een te sterk aangedraaide belasting-
schroef ondermijnt de ondernemings
lust en arbeidsvreugde van hen, die de
werkverschaffers bij uitnemendheid
waren- Dit heeft desastreuze gevolgen
voor de zelf-financiering der bedrijven,
voor de werkgelegenheid en de produc
tieopvoering. Tenslotte onthoudt dc di
videndstop aan de gevers van risico
dragend kapitaal het hun toekomende
en betekent deze een rem op de lust tot
beleggingen in ons land van buitenland-
ze zijde.
De verhouding tussen uitgekeerde
lonen en belastingen enerzijds en uit
gekeerde dividenden anderzijds heeft
zich in de landen, waar dividendstop
van kracht is, in vergelijking met vóór
de oorlog belangrijk gewijzigd- Van de
totale bedrijfsinkomsten wordt thans
een onevenredig groter percentage dan
vóór de oorlog door de verhoogde be
lastingen en lonen opgeslokt, terwijl
winstuitkeringen sterk aan banden zijn
gelegd.
Ten opzichte van vóór de oorlog heeft
I Deze week
het risicodragend kapitaal derhalve
geen compensatie ontvangen "voor de
belangrijk grotere risico's, welke thans,
mede als gevolg van de sterk gestegen
prijzen, moeten worden aanvaard.
Wanneer de juistheid van begrip
pen zoals „vertrouwen in de
landsmunt", „sluitend staats
budget" en „evenwichtige betalings
balans" wordt erkend, lijkt de verwe
zenlijking daarvan alleen dan bereik
baar, wanneer slechts de werkelijk eco
nomische verantwoorde en noodzake
lijke uitgaven worden toegestaan, doch
daarnaast alle overige, zelfs de mis
schien wenselijke, voorshands niet wor
den verricht.
Daarbij dient te worden overwogen of
vele overheidsmaatregelen, die thans
een groot apparaat vereisen, niet op
meer afdoende wijze kunnen worden
uitgewerkt of geheel worden afgeschaft
De alsdan vrijkomende werkkrachten,
welke tot dusver economisch onproduc
tieve arbeid verrichtten, zouden dan in
het direct productieve arbeidsproces
kunnen worden ingeschakeld.
Tenslotte leidt de gelijkschakelings
idee. met betrekking tot de arbeidslonen
tot het begrip „loon naar behoefte",
hetgeen de arbeidsprestatie vermindert
en, in verband met de loonstop, een on
recht betekent voor ijverige en kundige
werkers, met het gevolg' dat opvoering
der productie wordt belemmerd. Aan
het begrip „loon naar prestatie" met
handhaving van een redelijke bestaans
zekerheid dient, zowel in 's lands be
lang als in het welbegrepen belang van
de goede arbeider, de uiterste aandacht
te worden geschonken en zulks des te
meer, omdat een kostprijsverlaging der
productie daarbij niet onwaarschijnlijk
lijkt.
Reeds jaren achtereen bestaat een
chronisch tekort op de Nederlandse be
talingsbalans, welker primaire oorzaak
door de Hollandsche Bank Unie wordt
toegeschreven aan de wisselkoersver
houdingen. Nederland volgt reeds zes
jaar lang een aanpassingspolitiek zon
der werkelijk succes te hebben bereikt.
Hieruit volgt dat de spanningen blijk
baar te groot zijn, zodat voor het be
reiken van hét zo noodzakelijke mone
taire evenwicht binnenlandse prijs- -en
loonwijzigingen van zeer ingrijpende
aard zouden moeten plaats vinden. Ge
beurt dit niet, dan blijft als andere mo
gelijkheid over een verandering van de
wisselkoers!
(Van onze correspondent)
B. en W- van Utrecht hebben aan de
gemeenteraad voorgesteld te besluiten
tot overneming van de aandelen va»
de N.V. Tivoli.
Het voorstel, waarover in de raads
vergadering van 6 Dec. a.s. zal worden
beslist, staat in verband met het voor
nemen van de N.V- Tivoli om over te
gaan tot liquidatie der N.V. in verband
met het heersende tekort aan geldmid
delen-
