Humor en ernst tijdens de
Vorstelijke persconferentie
Eric de Noorman: lfef land der duisternis
Het Westen moet refugié's bij de strijd
tegen het communisme inschakelen
Pyramide van hoge prijzen dreigt in te storten
Gedachteniskerk aan de Grebbe
Zal de gehele wereldhandel
worden gefnuikt?
I
B
Mensen op reis
D
Eerste „goedkope"
woning geopend
Werkloosheid in
Maart gedaald
Oekraïns vluchteling geeft zijn visie:
Ideologisch element basis van onder
nemingen der Sovjets
Moskou vreest de
uitgewekenen
FINANCIËN EN ECONOMIE
Macht der Ideeën
Beroep op Katholiek Nederland
Offers gevraagd
KONINKLIJK BEZOEK AAN DE V.S.
Bouw 3000 woningen
voor militairen
1
Deze week:
Grondstoffen beheersen
economische situatie
Haagse landmijnzaak
voor het Hof
ZATERDAG 5 APRIL 1952
PAGINA 5
Persconferentie
Friesland een voorbeeld
Vierling in geitenwereld
geboren
IV
Tegen beide verdachten
drie jaar geëist
Liturgische weekkalender
(Vervolg van pag. 1)
Toen hebben wij samengewerkt voor de
overwinning, thans werken wij samen
voor de vrede. Het volk van dc V.S.
prijst zich gelukkig en is er trots op,
zijn bijdrage te hebben kunnen leveren
aan de hergeboorte van Nederland na de
oorlog. Wij zijn onder de indruk geko
men van de energieke manier, waarop
het Nederlandse volk heeft gewerkt om
de staathuishouding weer op te bouwen.
De menigte, die zich in Meridian
Hill Park had verzameld, was zeker
zes duizend mensen groot. Wie niet
op de begane grond een plaatsje
had kunnen vinden, was op de daken
van auto's en omliggende huizen ge
klommen of had zich genesteld in
de bomen. Met kennelijk genoegen
luisterde men naar de frêle stem
metjes van de Nederlandse jochies
in witte blouse met oranje das, die
Hollandse liederen zongen in af
wachting van het officiële gebeuren.
Nadat de officiële plechtigheid was
beëindigd met de wijding van de klok
ken, waarop eerst nog het Nederlandse
en het Amerikaanse volkslied waren ge
speeld, begaf Koningin Juliana zich over
het plankier, dat over het grasveld was
uitgelegd, naar beiaardier le Fèvere in
zijn klokkenhuisje om hem persoonlijk
te complimenteren met het door hem ten
gehore gebrachte klokkenspel.
De lunch heeft het Koninklijk paar
genoten met een groot aantal Ameri
kaanse journalisten. Walter Lippman
presideerde de tafel en de rede, die de
Koningin afstak, verwekte dikwijls een
daverend gelach, omdat zij typisch Ame
rikaanse zegswijzen bezigde en vele hu
moristische opmerkingen maakte. „De
Amerikaanse bladen hebben zoveel ge
schreven over mijn privéleven dat tl
meer van mijzelf afweet dan ik", zo zei
de Koningin. Ze merkte op, dat het haar
heerlijk leek om zoals de persmensen
elkaar tegen te spreken en, ernstig wor
dend. zei Hare Majesteit, dat het ver
schrikkelijk moest zijn voor de Ameri
kanen dat het buitenland om steeds
meer geld vroeg en langzamerhand be
schouwd werd als een kip, die gouden
eieren legde. De hulp van de V.S. aan
Nederland was noodzakelijk maar n^et
vergeefs, zo verklaarde de Koningin.
Tevoren had Walter Lippman haar
toegesproken. Hij begon met zelfcritiek.
Hij sprak over de Amerikaanse pers. die
„zo buitengewoon welingelicht isen
over de „tact en delicaatheid waarvoor
de Amerikaanse journalisten welbekend
zijn
Hij bood vier met de hand vervaardig
de Indiaanse armbanden van zilver en
turkoois aan voor de vier prinsessen.
Deze armbanden zijn gemaakt in de
Zuni-reservaten van Nieuw-Mexico, die
tot de oudste Indiaanse nederzettingen
behoren.
„Wij eren U niet alleen als koningin,
maar ook als vrouw met grote kwalitei-
De directeur-generaal van de Weder
opbouw en de Volkshuisvesting, dr. ir.
Z. IJ. van der Meer, heeft vandaag in
Oosterwolde de eerste van de zgn. goed
kope woningen in Friesland geopend.
Hij vroeg zich af of niet geleidelijk de
tijd gekomen is, wat meer zorg te be
steden aan de opruiming der éénkamer
woningen. Een gelukkige omstandig
heid daarbij noemde hij het, dat het
woningtekort in Friesland geringer is
dan dat in het hele land. Per 1 Januari
W'as het voor Friesland 2.1 procent voor
Nederland 8.8 procent. Om de oplossing
van beide problemen te bevorderen, zal
met de ons ten dienste staande midde
len zo veel mogelijk gewoekerd moeten
worden. Daarom aldus spr., hebben wij
in Den Haag met grote belangstelling
het initiatief gevolgd van een aantal
Friese bouwers. Wonderen zijn er niet
verricht, ofschoon je wel eens die in
druk kreeg bij het lezen van enkele
zwaar opgemaakte persberichten. Het
is een kwestie geweest van nuchter en
nauwkeurig berekenen en ontwerpen,
en van zakelijk inzicht. Er is gezocht
en er is te voorschijn gekomen een wo
ningtype, dat voldoet aan de rijks- en
gemeentevoorschriften, waarbij met de
minste offers de hoogste graad van
doeltreffendha d wordt bereikt en de
bouw ervan is strikt zakelijk opgezet.
Het resultaat is een woning, die alles
zins acceptabel is en die wordt beschik
baar gesteld tegen een prijs, die voor
een belangrijk aantal woningzoekenden
betaalbaar is.
Een tweede reden waarom spr. zich
over dit initiati ef verheugt, is, dat op
deze wijze het eigen woningbezit wordt
aangemoedigd. De huurwoning heeft
het peil van onze volkshuisvesting geen
afbreuk gedaan maar toch betekent de
verdringing van het eigen huis met
name op het platteland een groot ver
lies. Het a gen huis moedigt de spaar
zin aan, verhoogt de liefde voor de wo
ning en de eigen omgeving en zijn
de kosten eenmaal afbetaald de fi
nanciële draagkracht van de bewoner.
Gelukkig heeft het Noorden in dit op
zicht een voorbeeld en andere delen
van ons land niet in de laatste plaats
door het werk van de Bouwkas der
Noord-Nederlandse gemeenten en thans
door dit inittatief.
Overleg tussen de minister van We
deropbouw en Volkshuisvesting en de
s'aatssecretaris van Oorlog heeft geleid
4ot overeenstemming omtrent de bouw
van ongeveer 3000 woningen ten bchoe-
Ve van het personeel van de ministeries
*an Marine en Oorlog, door toepassing
yan duplex-bouw wellicht op te voeren
t°t een aantal van 3200.
Er zal naar worden gestreefd, het' be-
5°epspersoneel met de gezinnen zoveel
mogelijk in of nabij de standplaats een
voning te verschaffen. Hiervan wordt
®eh aanzienlijke besparing verwacht op
e kosten, die thans nog op de militaire
egroting drukken wegens het geschei-
en leven van gezinnen. Daarom zal ten
ehoeve van de financiering van het
t °ujvplan een bedrag van zeven millioen
e n jaste van de begrotingen van Marine
.Oorlog komen.
(0 ft. de gemeenten Assen en Amers-
ov 's reeds overeenstemming bereikt
hov' een bouwplan, met Den Helder en
p enige gemeenten maakt het overleg
in vorderingen. Verwacht wordt, dat
oogeveer een half jaar alle 3000 wo-
§en in uitvoering zullen zijn.
pe^ „Sonja" van de heer J. Kui-
reld p ij00™ heeft een vierling ter we-
n;s .j>ebracht. Een dergelijke gebeurte-
SeibJL"~ volgens deskundigen in de
€reld hoogst zeldzaam. 1
ten van hart en verstand, die U een ko
ninklijke rang verlenen in welk land dan
ook" aldus Lippman.
Toen Koningin en Prins de zaal had
den verlaten, schoof iedereen iets dich
ter naar de hoofdtafcl om vragen af te
vuren op minister Stikker, die zich be
reid verklaard had een persconferentie
te houden.
Minister Stikker verklaarde: Met mi
nister .Acheson heb ik tijdens een lange
bespreking talrijke problemen diepgaand
besproken. Ik kan u zeggen, dat er geen
enkel probleem was waarover wij het
niet eens waren. Op de vraag of Ne
derland niet van zins is zijn volle ver
plichtingen op militair gebied ten bate
van de gemeenschappelijke defensie na
te komen antwoordde hij, dat de gehele
bevolking de last accepteert, die ons
land is opgelegd. Wij hebben met onze
defensie-uitgaven een punt bereikt,
waarop we zeggen dat dit offer voldoen
de is. Als een land kan geven wat wij
geven voor de defensie met behoud van
een economische stabiliteit, is dit de
beste bijdrage die een land kan geven.
Op de vraag of generaal Eisenhower
door een Amerikaan of door een Euro
peaan opgevolgd moet worden, ver
klaarde minister Stikker: „Wij zouden
ons gesterkt voelen als iemand gelijk
aan de figuur van Eisenhower zijn taak
zou overnemen en ik geloof te mogen
zeggen, dat wij gaarne op dit punt een
hernieuwde bijdrage van de V.S. zouden
accepteren.
Na de persconferentie van minister
Stikker had de Koningin een ontmoe
ting met de groep van vrouwelijke
verslaggevers van het Witte Huis.
62. Het gegrom van het woedende dier weergalmt spookachtig in het holle gewelf
als Eric het tegemoet treedt. Reeds maaien de machtige klauwen in zijn richting.
Doch het zwaard van de man is sneller. Een flitsende slag doet da beer terugdeinzen.
Verbaasd staat het dier een ogenblik roerloos. Bloed druppelt langs de ruige vacht.
Dan, in een razernij die hem iedere voorzichtigheid doet vergeten, stormt het beest
grauwend op de kleine figuur tegenover hem toe. De Noorman wacht roerloos, het
zwaard opgeheven. Doch als het woeste dier hem tot op enkele passen genaderd is,
schiet het wapen sneller dan het oog kan volgen omlaag. Een razend gebrul dat
wegsterft in een scherp gejank, klinkt op. Dan wordt alles stil.
Orm raakt voorzichtig de arm van de Noorman aan, die onbeweeglijk neerstaart
op zijn verslagen tegenstander. „W-we leven nog mompelt de roerganger onge
lovig. Bij alle geesten van de zee; het is niet te geloven. We l-leven Vooruit.
Waar wacht ge op. We moeten dat gat zien te bereiken en ontvluchten eer Scorr en
zijn troep wildemannen er achter komen dat we nog l-leven... Zoiets moet geheim
gehouden worden op deze duivelsplek."
„Dat dier was net zo goed een gevangene van Scorr als ik zegt de Noorman
zacht. „In het woud zou hij me nooit hebben aangevallen." Hij draait zich plotseling
cm en loopt weg. „Ce hebt gelijk, Orm!" zegt hij kort. „We moeten onze rekening
met Scorr vereffenen. Probeer het gat te bereiken."
Doch juist als Orm hun metgezel van het Verbond der Dolken op de schouders
heeft genomen en deze met een juichkreet de rand van de opening onder zijn handen
voelt, hoort de Noorman een scherp gerucht boven hen. Op hetzelfde ogenblik
onderscheidt hij aan de rand van het valluik een donkere gestalte, en hoort hij Scorr's
snijdende stem: „Snel! Grijp hen! Zij trachten te ontkomen..."
H. M. de Koningin en Z. K. H.
Prins Bemhard brachten een be
zoek aan het huis van George
Washington. Mrs Bolton, afgevaar
digde van de republikeinen: in het
Congress, leidde het Koninklijk
Paar rond.
Het aantal mannelijke werklozen
daalde in Maart van 166.016 tot 145.387,
t.w. 105.962 geheel werklozen (Febr.
126.319). 38.959 DUW-arbeiders (38.077)
en 466 geheel werkloze wachtgelders
(1620). Dit jaar nam de werkloosheid
sterker af dan in Maart 1951. De oor
zaak hiervan was, dat de werkloos
heidsdaling in Februari j.l. werd ge
remd door slechte weersomstandighe
den.
De werkloosheid daalde o.a. onder de
bouwvakarbeiders van 41.131 tot 32.388
en bij de landarbeiders van 29.194 tot
22.747. Het rijksgemiddelde bedroeg
47 per 1000 tegen 55 op 31 Jan. Het
aantal werkloze vrouwen daalde van
8378 tot 7576 (voorjaarsschoonmaak).
WW ■J..JULL..1.L
(Van onze redacteur)
De tegenwoordigheid van de Oost-Europese refugié's in het Westen is een ernstige
waarschuwing. Toen zij hun vaderland verlieten, geloofden zij te kunnen vechten
op een achterlinie van het front, maar ditmaal met hun Westelijke broeders.
Het Westen echter zag in hen slechts slachtoffers van de oorlog. Daarom meende
het zijn plicht te volbrengen met charitas te beoefenen." Maar terwijl het zijn
krachten organiseert voor de strijd tegen het Sovjet-gevaar, denkt het niet aan
een plan om de uitgewekenen uit Oost-Europa op een waardige wijze te gebrui
ken. En toch kunnen deze refugié's de zwakheden van de Sovjet-regering het
best doen begrijpen. Zij worden door Moskou meer gevreesd dan een vliegtuig
of atoombom. Zij tasten het Sovjet-communisme in zijn zwakheid aan. Zij zijn de
pioniers voor een toekomstige samenwerking tussen het Oosten en Westen.
Sovjets ook de economische. Daarmee
moet West-Europa zich meten. Het
moet een werkelijk beleefd Christen
dom als uitgangspunt nemen. De
Sovjets hebben hun strijders voorbe
reid om hun heerschappij uit te dragen,
Het Westen wijdt milliarden aan de
productie van oorlogsmateriaal. De
voorbereiding van mensen, die minder
kost dan materiële bewapening, maar
een grote morele inspanning zou ver
gen, wordt verwaarloosd. Niettemin is
ze van het grootste belang. En voor de
toekomst van Oost-Europa, waarvoor
constructieve elementen nodig zijn, en
voor de huidige strijd tegen het com
munisme. die, wil men hem met succes
voeren, moet steunen op een goed be
grip van de tegenstander. De refugié's
beschikken over dat begrip. Zij zijn al
in oorlog met de Sovjets. Zij leven on
der abnormale omstandigheden. Voor
hen is het geen vrede meer.
Te lang bleef het Westen onver
schillig voor Oost-Europa. Het Wes
ten werd door de Russische expan
sie verrast. Het zocht een oplossing
in co-existentie. De dynamische be
weging der Sovjets is evenwel dia
metraal gekant tegen de logica, op
vattingen gn aspiraties van het
Westen. Een in vrede naast elkaar
bestaan is voor de Sovjets onmoge
lijk. Wat hen nog weerhoudt van
de bezetting van het Westen is de
twijfel of hun heerschappij in het
Westen duurzaam zal zijn.
Wat de Sovjets vrezen, is dat het
Westen hen noodzaakt hun actie te wij
zigen. Het ideologische element is de
basis van alle ondernemingen der
nadat ze overal hun religie goed geves
tigd hadden. Zo moet ook net Westen
handelen. Het kan zich daarbij bedienen
van de uitgewekenen.
Elke dag een moment besteden om
na te denken over Europa, onze plich
ten als Europeaan en het Sovjet-gevaar
is weinig gevraagd in een tijd waarin
men zoveel materiële offers bren,gt.
Aan i cties moeten wij ons niet over
geven. Het verzet in de Oekraïne is tê
verwaarlozen. Het sorteert te weinig
nuttig effect. Van binnen uit zal Rus
land niet onder gaan. Het riskeert nog
geen oorlog, zolang het met de koude
n onze vorige overzichten hebben wij
meermalen gewezen op verschillende
ekenen, die duiden in de richting
van een naderende economische crisis
van wereldformaat, en vastgesteld, dat
in verschillende takken van bedrijf,
ook in Nederland, de depressie reeds
zichtbaar was geworden.
De vorige grote crisis, die in Ame
rika uitbrak in het jaar 1929, breidde
zich later over de gehele wereld uit,
maar zij werd in Europa eerst gevoelig
merkbaar in 1931. Zij was voorafgegaan
door een scherpe daling, men zou zelfs
kunnen spreken van een ineenstorting,
van de grondstoffenprijzen. Het gevolg
hiervan was, dat de landen die deze
grondstoffen voortbrengen om te be
ginnen minder geld hadden om afge
werkte producten in te voeren. Op hun
beurt waren de landen, die afgewerkte
producten fabriceren, minder en min
der in staat grondstoffen te kopen.
De daling van grondstoffen had der
halve de eerste stoot gegeven en het
steentje aan het rollen gebracht. De bij
hoge prijzen opgebouwde pyramide viel
als een kaartenhuis in elkaar. De crisis
werd verscherpt door de omstandigheid,
dat de eerder, bereikte hoge prijzen in
de hand waren gewerkt door een net
werk van credieten. De daarop volgen
de credietbeperkingen gingen gepaard
met een onvermijdelijke en universele
verlaging van de productie- In dit licht
bezien is dan ook het jongste besluit
van de Nederlandse Bank om in ons
land de eredietbeperking tot nader or
der op te heffen als een wijze daad te
beschouwen.
De vraag blijft evenwel bestaan of
over het algemeen de economische we
reldgeschiedenis zich zal herhalen. Ook
thans maakt men immers reeds opnieuw
een sterke daling van verschillende
toonaangevende grondstoffen mede.
Terwijl de landen, die grondstoffen
produceren, reeds ernstig te kampen
hebben met prijsdeflatie, moeten ver
schillende West-Europese landen nog
altijd het hoofd bieden aan het inflatie
gevaar. In verscheidene landen moet
men, zoals wij dit eerder opmerkten,
gelijktijdig rekening houden met belde
gevaren, niet wetend welk verschijnsel
de overhand zal krijgen. Wat Neder
land betreft kan uit het opheffen van
de credietbeperkingen worden opge
maakt, dat men het deflatiegevaar
wenst op te vangen ter bevordering
van de werkgelegenheid, de productie,
de uitvoer van producten en ook de in
voer van grondstoffen en kapitaalgoe
deren. Waar echter de grens tussen de-
flatiebestrijding en inflatiebevordering
ligt. is moeilijk aan te geven. De op
heffing van de eredietbeperking is
trouwens tijdelijk en met de weder-in-
voering kan men een veiligheidsklep
aanwenden.
eziet men nu eerst de moeilijkhe
den der producenten van grond
stoffen, dan kan men op de eer
ste plaats Australië noemen, waar de
wolprijs van 3.13 is gedaald met bijna
tweederden, de voornaamste oorzaak
van een groot tekort bij de handelsba
lans, met als gevolg invoerbeperking door
dit land. Daardoor boekt Engeland een
beknotting van zijn uitvoer naar Austra
lië met niet minder dan 80 pet. wat
betreft automobielen, textielwaren en
whisky, zodat het op zijn beurt ook moet
overgaan tot een belangrijke beperking
van alle invoeren uit het buitenland.
Engeland is een der grootste afzetge
bieden van Nederland, dit deze toe
stand dan ook aan den lijve zal onder
vinden.
In Malakka en Indonesië is rubber,
het belangrijkste exportproduct van
Indonesië, teruggelopen van 78 cents
met meer dan de helft. In het lopende
jaar verwacht men een wereldproductie
van rubber met een overschot van
350.000 ton. Rubber is voor Malakka en
Indonesië een bron van dollar-inkom
sten. Voor Engeland, dat in tegenstel
ling met Nederland zelf nog profiteert
van deze harde-valuta-inkomsten uit
overzeese gebieden, is dit een tweede
harde slag. Voor Nederland evenwel
evenzeer en namelijk indirect door een
verdere verarming van zijn afzetgebied
in Engeland en de kans op devaluatie
van het Pond Sterling, die ons land niet
onberoerd kan laten. Direct ook door
de verarming van Indonesië, een ander
afzetgebied van Nederland
In India en Pakistan bemerkt men
de ineenstorting van de goudprijs en,
wat misschien nog erger is, van jute,
het voornaamste exportproduct van de
ze gebieden, naast de daling van ka
toen, waardoor een algemene prijsda
ling is veroorzaakt. Ook in Ceylon, dat
eveneens minder rubber uitvoert, is
invoerbeperking noodzakelijk gewor
den. In Japan, dat door het vertragen
van de strijd in Korea reeds een ern
stige crisis meemaakt, is bv. de produc
tie van katoen met 40 pet. teruggelopen.
Argentinië, dat gemeend had zijn wol
boven de wereldprijzen te kunnen ver
kopen, blijft er nu mee zitten. Evenals
Australië heeft dit land te veel geïn
vesteerd in de industrie, zodat het min
der landbouwproducten uitvoert. De
export van bevroren vlees ls tot een
onbetekenend cijfer ingekrompen.
Engeland en Frankrijk, die zwaar in
de schuld zijn gekomen bij de Euro
pese Betalings Unie, hebben hun invoe
ren zó sterk beknot, dat hierdoor in de
Belgische textielindustrie reeds ernstige
werkloosheid is ontstaan. België, dat
bevreesd is geworden voor de gevolgen
van de belangrijke vorderingen, die dit
land heeft gekregen in het kader van
de E. B. J., moet daarentegen thans
kunstmatig zijn uitvoer beperken.
Frankrijk bevindt zich door een reeks
van noodlottige politieke misgrepen op
de rand van de afgrond, hetgeen zijn
dollarkloof alleen maar kan verwijden.
Engeland, dat altijd nog het middelpunt
is van de Europese handel, is evenwel
het sterkst getroffen door een crisis, die
nog slechts is aangebroken en reeds vele
landen begint te raken. Ook Duitsland
voelt, ondanks zijn groot weerstands
vermogen, de fundamenten van zi.in
nauwelijks herstelde economie wanke
len als door de eerste verschijnselen
van een aardbeving. Zelfs Amerika
maakt een soort van kopersstaking me
de. omdat oorlogsvrees de Amerikanen
spaarzaam maakt bij de gedachte, dat
het uitbreken van een wereldconflict
hun gezinnen plotseling van hun nor
maal inkomen zou kunnen beroven, in
geval van mobilisatie.
Deskundige waarnemers en bevoegde
economen vragen zich thans af, of de
aangebroken crisis slechts betekent, dat
de balans is omgeslagen of dat men op
de drempel staat van een algehele in
eenstorting van de internationale han
del, waarbij elk land op zichzelf aange
wezen zou zijn.
Een der ernstige aspecten van de al
gemene toestand is evenwel, dat de
plotselinge beperking van de productie
in de meeste landen niet, zoals gehoopt
en verwacht werd, tijdig genoeg kon
worden opgevangen door het overscha
kelen van vredes- op oorlogseconomie.
Ook in ons land hebben reeds verschei
dene bedrijven in dit verband klachten
doen horen.
Paul Reynaud, de vergrijsde Franse
oud-minister-president, die nog altijd
zeer actief deelneemt aan het politieke
leven en een schrandere kijk op het we
reldgebeuren toont, heeft niet ten on
rechte kort geleden gezegd, dat Stalin
met het doen oplaaien van oorlogsge
weld in Korea de economieën der vrije
democratische landen in de kern heeft
aangetast.
„Het is vanavond weer verschrikke
lijk", zucht de politieman, die met
vele collega's de stroom bezoekers voor
de Huishoudbeurs in de R.A.I. binnen
de bedding tracht te houden. „Iedereen
denkt: laat ik maar door de week
gaan; U zal zien: Zaterdag en Zondag
is het heel rustig. Ho, mevrouwtje,
nog even geduld hebben
Dan rent opnieuw een portie hoge
en lagefhakken naar de loketten. De
dames, die haar echtgenoot meegeno
men hebben, sleuren haar mannen mee
naar binnen.
Rond het podium triphakker» de
jonge dames verrukt de maat van „To
Young" mee. Een juffrouw uit Zaan
dam vraagt vertioijfeld in haar zangerig
Zaans aan haar vriendin: „Waar zullen
wij beginnen?"
„Hier", zegt een verkoper met zijn
charmantste glimlach en loodst de
beide dames zijn stand in: Engels le
ren.
„Hier wordt, wat je noemt, huisge
houden!" merkt een heer sarcastisch
op als een dame op zijn tenen gaai
staan. Dan stevent onze groenteman
voorbij in het kielzog van zijn ega.
Hij voelt zich kennelijk onwennig in
zijn Zondagse pak op een doorde
weekse dag en: dan tussen al die vrou
wen.
Ook een paar Amerikaanse solda
ten-op-verlof zijn op de Beurs ver
dwaald. Met hun handen in de zak
kauwgommen zij onverschillig naar
het Dierenpark.
„Ohomefoete", lispelt een Amster
damse moe en strompelt het restau
rant binnen.
Vier mannen uit Aalsmeer hebben
de verstandigste weg gekozen. De
vrouwen beurzen, de heren wachten
gelaten achter Sigaren en chocomel.
Een jong stel van 19 jaar durft
smiespelend over hun trouwen en een
merk gasfornuis te praten.
„Druk, hé ober?' vrargen wij de
gerokte man.
„Gelukkig wel", beaamt de keilner.
„het is weer een echte mensenbeurs"
„Wat wil u daarmee zeggen?"
„Op zo'n beurs kan je zo mooi men
sen bekijken".
Op een dezer dagen te Amster
dam gehouden persconferentie heeft
de Oekraïnse vluchteling dr. ir. A.
Kiskha zijn visie gegeven op het
probleem der refugié's een visie
die meer dan gewone belangstelling
verdient. Zijn zienswijze hoe de re
fugié's uit Oost-Europa in te scha
kelen in de strijd tegen het commu
nisme wordt in het nevenstaand ar
tikel uiteengezet. Dr. Kiskha heeft
tijdens zijn verblijf in Nederland
gesproken met. de aartsbisschop-co
adjutor, de Pauselijke Nuntius en
voorts spreekbeurten voor de radio
vervuld. In België had hij o.a. een
onderhoud met kardinaal Tisserant
en de president van de Senaat, de
heer Van Cauwelaert. Hij is als do
cent werkzaam te Madrid.
oorlog nog zoveel veroveringen boekt.
Terwijl het Westen zijn defensie ver
sterkt, mag het zijn morele krachts
inspanning niet staken. Op dat terrein
wordt nu de strijd uitgevochten.
De refugié's zelf proberen hun onder
linge verdeeldheid op te heffen. Medio
Maart is te Parijs een overeenkomst
ondertekend, waarbij de Poolse generaal
Anders en Russische refugié's de gren
zen met Polen opnieuw vaststelden.
Overal tracht men de eenheid over de
verdeeldheid voor de toekomst te doen
zegevieren. Wanneer het Westen een
constructief plan voor Oost-Europa
klaar heeft, dat Oost-Europa niet in
een vernederende positie brengt, staan
de refugié's tot uitvoering gereed. Zij
vormen de voorhoede van een nieuw
Oost-Europa Voor Stalin een gevaar,
voor de vrije volkeren een waardevolle
keurtroep.
De Haagse rechtbank heeft indertijd
I. C. D. en L. G. uit Den Haag ieder
tot een jaar gevangenisstraf veroor
deeld wegens verduistering in dienst
betrekking en uitlokking daarvan.
D. werkte in een fabriek, waar, voort
bouwende op Duitse ervaring, een type
landmijn met dubbele ontsteking werd
ontwikkeld. De mar. kwam in geld
nood en besprak zulks met G., die wel
iets voelde voor verkoop van de land
mijnplannen aan een vreemde mogend
heid. G. stond ^pet zekere F., die zich
particulier detective noemt, in ver
binding. Deze zou de zaak wel in orde
maken, doch stelde zich in verbinding
met de binnenlandse veiligheidsdienst.
De B. V. D. stelde met behulp
van F. een val. waarbij een oud
overste van het K.N.l.L. de rol van een
gebrekkig Engels sprekende mijnheer
Winsky vervulde. Na een bespreking
in een café was deze bereid een voor
schot van 10.000 gulden voor een in
compleet model van de mijn te geven,
mits de tekeningen zouden volgen.
D. en G. gingen accoord. De mijn werd
overgegeven en juist toen het op beta
len aankwam, viel de recherche op een
sein van „Winsky" het café binnen.
Iedereen werd gearresteerd. D. en G.
werden veroordeeld.
Zij kwamen Vrijdag bij het Haagse
Gerechtshof tegen de strafmaat in ho
ger beroep. Hun verdedigers voerden
aan, dat de verduistering van de mijn
door D. niet voltooid is geweest, wes
halve de uitlokking van G. zulks ook
niet was. De procureur-generaal eiste
voor beide verdachten drie jaar ge
vangenisstraf. De verduistering van de
in feite niet geheime mijn was daar
om zo erg, omdat dader en uitlokker
er zeer slechte bedoelingen mee had
den. Zij trachtten immers grote scha
de toe te brengen aan de landsbelan
gen. Dit is met verraad gelijk te stel
len, aldus de procureur-generaal.
Het Hof wijst 18 April arrest.
(Vervolg van pag. 1)
Van slavernij naar horigheid, van
horigheid naar herendiensten. van
herendiensten naar een vrij arbeids
contract, zijn telkens stappen van ge
weldige afmeting. Weliswaar heeft zich
de beginperiode van het z.g. vrije ar
beidscontract gekenmerkt door een af
schuwelijke wantoestand, (de overheer
sing van het kapitaal i, maar de vrijheid
was er in principe. Alleen, „men" moest
nog leren die vrijheid enerzijds te ge
bruiken, anderzijds, het recht op het
gebruik van die vrijheid in anderen te
respecteren. Wie geschiedenis in perio
des durft te zien, leert geduld beoefe
nen, die weet dat sociale ontwikkeling
geen verhaal is van in vergaderzalen
genomen beslissingen- Dat zijn slechts
de slotphases van in denkende hoofden
en voelende harten gegroeide Ideeën.
Het vrije individuele arbeidscontract,
nadrukkelijk o.a. in Rerum Novarum
nog verdedigd als in zich niet onrecht
vaardig, het contract dus, waarin wordt
overeengekomen, dat een arbeider tegen
een vooraf afgesproken vergoeding zijn
rechtvaardig aandeel in de in samen
werking met het kapitaal tot stand ge
brachte productie ontvangt, is reeds
lang bezig te verdwijnen. De collectieve
arbeidsovereenkomst en een stelsel van
sociale voorzieningen, hebben aanvan
kelijk de aan het systeem klevende
fouten getemperd. De lang verdedigde
gedachte van samenwerking deed het
verlangen naar medezeggenschap ont
staan. Medezeggenschap betekent me
deverantwoordelijkheid, betekent op
zijn beurt mededelen in de uitkomsten
van het bedrijf, hetzij die vóór- of na
delig zouden zijn.
aar is evenwel aan heel die ont
wikkeling van die Ideeënwereld
nog een geheel andere kant. die
weliswaar min of meer parallel loopt
met de hier ontwikkelde lijn, maar toch
van een andere orde is, én met de be
spreking waarvan we aan ons punt van
uitgang zijn teruggekeerd.
Een Franse revolutie ontstond niet
spontaan, maar uit een complex van
oorzaken, alle» i uiteindelijk terug te
voeren tot de Idee geboren m hoofd en
hart van denkers. Welke waren de
theorieën die aan de Hogeschool van
Parijs de laatste honderd jaren voor
het uitbreken van die revolutie werden
gedoceerd? Hoe discussieerden geleer
de denkers onderling? Zoek daar de
sleutel en laat ons dan bedenken hoe
zij langzamerhand hun gedachten over
brachten op de grote massa van het
volk. Ideeën zijn als de morgenzon op
een alpentop. Als de gletscher reeds zijn
schitterende kleuren heeft ontvangen, is
in het dal alles nog duister; hoe hoger
de zon klimt hoe helderder het ook
wordt in de onderste spelonken. Maar
dit natuurbeeld gaat niet altijd op, het
gaat zelfs in mindere mate op naar
gelang het volk nauwer betrokken
wordt en worden kan bij de toepassing
der Ideeën. De tijd dat de grote massa
analphabeet was is voorgoed voorbij.
Zij kunnen nu zelf rechtstreeks kennis
némen van wat er uitgedokterd wordt
in de studiekamers der geleerden en in
de conferentiezalen der practici. Hoe
komt het, dat de massa dit niet doet?
Zelf kan zij toch de lijn meebepalen en
het tempo tevens waarop en waarin het
ondermaanse menselijke doel zal kun
nen worden bereikt- „De moderne mens
is te lui geworden om te denken",
klaagt dr. Tellegen. Zit het alleen daar
in? Maar waardoor is hij dan te lui ge
worden? Wordt er te veel voor hem
gedacht en.... gedaan? Het is eigenlijk
jammer dat we de mensen niet kunnen
verplichten zo nu en dan eens een we
tenschappelijk tijdschrift te bestuderen.
Het zou weliswaar niets uithalen om
dat we van jongsaf aan niet anders ge
wend zijn dan dingen te leren, waaraan
we in de practijk van het leven ver
draaid weinig hebben. Maar jammer
blijft het. omdat aan onze moderne
Hogescholen nu de theorieën gevormd
worden, waarlangs zich het maatschap
pelijke leven van de nabije toekomst
zal blijven ontwikkelen. En wij allen
zijn er zo nauw bij betrokken, dat we
elke kans om van die theorieën op de
hoogte te komen en te blijven, moeten
benutten. We overaachten dit alles toen
we een hoogst belangwekkend artikel
lazen van prof. dr- F- J. H. M- van der
Ven over sociale voorziening en parti
culiere bezitsvorming. Gaarne willen
we volgende keer een poging doen dit
nader onder de aandacht van onze
lezers te brengen.
ZONDAG 6 April: Palmzondag: Mis v. d.
dag: passieverhaal; Credo; prefatie v. h. H.
Kruis; (in stille H.H. Missen: laatste evan
gelie v d. Falmwijding) paars.
MAANDAG: Mis v. d. dag; 2 voor Kerk of
Paus' prefatie v. h. H. Kruis; paars.
DINSDAG: Mis v. dag; 2 voor Kerk of
Paus; passieverhaal; prefatie v. h. H. Kruis;
paars.
WOENSDAG: Mis v. d. dag: 2 voor Kerk
of Paus: passieverhaal; prefatie v. h. H.
Kruis, paars.
DONDERDAG: Witte Donderdag; Mis v. <f.
dag: Credo: prefatie v h. H. Kruis; wit.
VRIJDAG: Goede Vrijdag; geen H. Mis.
ZATERDAG: Paaszaterdag; Mis v. d. dag;
Paasprefatie; wit.
ZONDAG 13 April: Verrijzenis des Heren;
Mis v. d. dag; sequentie; Credo; Paaspre
fatie, wit.
Het bedrijfschap voor Visserijproduc
ten heeft voor garnalen minimum ver
koopprijzen voor de vissers vastgesteld,
welke met ingang van Maandag zullen
gelden. Voor garnalen, bestemd voor
exportdoeleinden, bedraagt de minimum
prijs 60 cent per kg; voor garnalen, be
stemd voor het binnenland, d.w.z. han
dels- en pellerijgamalen. geldt een
minimumprijs van 50 cent per kg. De
bijdrage van de vissers in het garnalen-
vissersfonds. dat is ingesteld om deze
minimumprijzen te kunnen handhaven,
is vastgesteld op 3 procent van de op
brengst.
De hoofdlegeraalmoezenier mgr. H. J. J. M. van Straelen, de hoofdvlootaalmoe-
zenier mgr. J. F. M. de Sain en de stafaalmoezenier luit. kol. R. H. M. Verhoe
ven zullen dezer dagen, op de katholieken van Nederland een beroep doen voor
de bouw van een gedachteniskerk aan de Grebbe. Van deze kerk uit zal „voort
durend een stroom van gebeden en offers vloeien over de zielen van alle katho
lieke gevallenen. Dit moet de eeuwige vlam worden welke wij onderhouden ter
ere en ter hulpe van alle slachtoffers. Zulk een monument moet dan worder. ge
zien als een daad van geheel katholiek Nederland voor alle gevallen katholie
ken".
gegeven. De kerk zal sober en waar
dig zijn, het interieur zal op kunst
zinnige wijze uitbeelden de benau
wenis van Nederland in die dagen. In
deze kerk zal een kapel of altaar wor
den gewijd aan de gesneuvelde ka
tholieken, die dan deel hebben aan
alle H.H. Missen welke aan dat al
taar worden opgedragen. Door een
fundatie zal worden vastgelegd, dat
daar geregeld H.H. Missen voor deze
gesneuvelen worden opgedragen. De
kerk zal worden gebouwd aan de voet
van de Grebbeberg en tevens kunnen
dienen tot parochiekerk van Rhenen.
Er is een ere-comité van aanbeveling
gevormd waarvan Z.Em. Joh. Kardinaal
de Jong voorzitter is. Leden van het
erecomité zijn de heren: mr. L. H- N.
F. M. Bosch Ridder van Rosenthal,
burgemeester van Rhenen, A. C. de
Bruijn. voorzitter van de K. A- B„ lid
van de Eerste Kamer, H. J. Bunnik,
Zonder maar iets te willen afdingen
op de offers en de heldendaden welke
andere plaatsen in ons land stempelen
tot historische plaatsen, menen de aal
moezeniers voor de oprichting van een
Gedachteniskerk als plaats de Grebbe
berg te mogen voorstellen. Als daar door
katholiek Nederland een waardige Ge
dachteniskerk is gebouwd, kan deze, al
dus de oproep o.m. ook het centrale
punt gaan worden, waar de katholieke
doden worden herdacht wier graven
liggen ver buiten onze grenzen.
Hoewel de plannen nog niet in on
derdelen zijn vastgesteld en de uit
voering er van zal worden beïnvloed
door de mate van offervaardigheid
van de katholieken in Nederland,
kunnen deze als volgt worden weer-
voorzitter van de Ned. R. K. Onderof
ficierenvereniging „Sint Martinus", C,
M. Dosker, voorzitter van de Katholie
ke Nederlandse Dagbladpers, L. S. J.
Hanekroot, voorzitter van de Katholie
ke Nederlandse Journalistenkring, G.
W. Kampschöer, voorzitter van de
Katholieke Boeren- en Tuindersbond,
lid van de Tweede Kamer, J. A. Koops,
voorzitter van de Ned. Katholieke Mid
denstandsbond, prof. mag. J. B. Kors
O.P., voorzitter van de K. R- O-, mr. dr.
L. G. Kortenhorst. voorzitter van de
Tweede Kamer, H. C. W. Moorman,
staatssecretaris van Marine, mevr- M.
van Nispen tot Sevenaer, jonkvrouwe
Ruys de Beerenbrouck. presidente van
het centrum van de Ned. Vrouwenbe
weging, deken J. J. H. van Rossum van
Arnhem, gen. maj. J. A. A. Sitsen, voor
zitter van de Algemene R. K. Officie
renvereniging, R. Stafhorst, voorzitter
van het Nationaal Katholiek Thuisfront,
mr. F. J-G. baron van Voorst tot Voorst,
voorzitter van het hoofdbestuur van de
St. Adelbertsvereniging en luit.-gen. J.
J. G. baron van Voorst tot Voorst, oud
commandant van het veldleger, adju
dant in buitengewone dienst van H. M.
de Koningin. Het secretariaat van het
bouwfonds Gedachteniskerk aan de
Grebbe is gevestigd te Rhenen, Heren
straat 95.
