Belangrijk Nederlands tijdschrift
voor Missiewetenschap
Schipper Jaap van der Meulen
25 jaar mensenredder
KOLKJE
Formaltatura
KLUmPERS
Biografie van
Jos. van Wely
0.P, een
belangrijke
en boeiende
studie over
de priester
dichter en
staatsman
mmmÉÊ
Zacht verwijt
iff
M§."
69.50
VRIJDAG
Als wij hen vergeten zak
ken wij af tot het peil der
barbaren, die geen geschie
denis hebben
van de drie pioniers
de negentiende eeuw
SI
m pa
Verswegen jubileum dat
toch bekend werd
J. DE GRAAF
Examens
LEV ERF s
Aanvullende credieten
voor kolonie in Brazilië
Wetsontwerp bij Tweede
Kamer ingediend
PAGINA
Reclame-aanbieding in: f
Onteigening gronden
Duitsers in verzet
Kamgaren Costuums
Kamgaren Pantalons
Tweed Pantalons
Regenjassen vanal
Colberts vanaf
PLUSFOURPAKJES
HAARLEM N. Rijksstraatweg 39 Tel. 22735
Schaep
man's levensverhaal
11111111111111111111111 f 1111 f 111111 m 11111111111111111111 n
minim mm int ti iitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
'elk Vraa§ mU in de laatste jaren wel
wsaf. of de katholieke jongeren nog
li, "en opgevoed in eerbied voor de
^.Hers der negentiende eeuw, nu het
Sc herhaaldelijk moest blijken, dat
t^ ^demiseh-gev-ormde geloofsgeno-
zijn, voor wie de naam Alber-
Thijm vrijwel geen enkele
stelling oproept, en mij onlangs
Nederlands priester zonder een
m van Séne bekende nooit van
Ïq y®ns gehoord te hebben. Dat het
,t *rg met Schaepman geschapen
blYj geloof ik niet, maar wel, dat de
°Dd° ons Saan steken, als er
ons geen begrip meer is voor de
W door zulke mannen gevoerd
S^het verkrijgen van thans als na-
heJ 1Jk genoten rechten. Vooral voor
tij die een katholieke politieke par-
of meer verouderd achten,
®chirvJ Schaepman niet meer dan de
van een opgewonden drukte-
ke ?r> even morsdood in zijn politie-
7ij„ in zijn litteraire exploiten. Het
Scha hovenal Thijm, Nuyens en
jn aePrvian, die voor ons een plaats
h,
f\ cheidenheid en degelijkheid zijn de meest opvallende kenmerken van het
Sh*' dat ten cioeI heeft „een eerste, het geheel omvattend overzicht van
(te fylaepman's leven" te bieden. Bijna een halve eeuw na het heengaan van
f*dl. culturele, politieke en sociale voortrekker beschikten wij nog niet over
l«mje or?b!ete biografie. De eerst ondernomen poging, die van de Zuidneder-
lriqr Jules Persijn, was aan de gevolgen van een teugelloos en ordeloos streven
bukt les-°mvattende volledigheid te gronde gegaan. Na bijna 1500 volge-
«7i octavobladzijden was dit aan détails rijke, maar ondoordacht begonnen
VrotJ er9rilligst gecomponeerde levensverhaal blijven steken nog vóórdat de
tooMnperi°de van Schaepman's staatkundig leiderschap begon; nog in deze trant
"•car et' zou eT een minstens twaalfdelige, aan gegevens tot berstens toe volle,
fcoorj. onverteerbare biografie ontstaan zijn. In de eerste plaats bedoeld als „een
hoct0 v,t0e aanvulling voor de laatste twintig jaren van 't rijke leven" van „de
^era?v)J*loest de binnen 't bestek van een V.U.B.-deeltje gehouden synthese van
faicte om< hoe doordacht van constructie, boeiend van dictie en scherp van ka-
hij zP?tiek> veel verlangens onbevredigd laten. Zo mocht Pater van Wely, toen
dat hp, tot het schrijven van dit zijn levenswerk zette, de overtuiging hebben,
voorJ om het versleten beeld te bezigen in een lang-gevoelde behoefte zou
t'ent; eTV tafel ligt, ruim 600 bladzijden groot en voorzien van ze-
lHustraties, meest portretten en spotprenten van het beschaafde Braa-
ek-genre, kan ik slechts hopen, dat het de vele lezers vindt, die het verdient.
-1 wijls onbegrepen alleen te staan. Wat
zal het deze moedige, veel-geëerde,
maar ook veel-verguisde man goed ge
daan hebben, dat de stokoude Leo XIII
hem enige maanden nadat zijn kloe
ke stem vóór de leerplichtwet aanlei
ding was geworden, dat priesters hem
door het slijk haalden beide handen
op de schouders legde en hem zijn
trouwste zoon noemde.
Verder worden het Rijsenburgse pro
fessoraat. de kerkgeschiedenis, het re
dacteurschap van „De Tijd", het op
treden op culturele, politieke en sociale
congressen, heel 't rusteloos op- en neer
gaan in het nationale en internationale
leven in knappe overzichten getekend,
totdat van het léde hoofdstuk af de
aandacht zich meer en meer concen
treert om wat Schaepman's historische
betekenis zal blijven; zijn politiek-so-
ciaal leiderschap in en buiten de Twee
de Kamer. De letterkundige werk
zaamheid wordt over heel het iverk
„uitgesmeerd." Het valt bij dit alles
op, dat de auteur er zich in wijze zelf
beheersing op heeft toegelegd het ver
haal niet door een overmaat van feiten
te zeer te bezwaren. Niet minder vallen
te prijzen de objectieve toon, de heus
heid van correcties en terechtwijzingen,
de matiging en de menskundige wijsheid,
waarmee Pater v. Wely over Schaepman's
vele benijders en tegenstanders binnen
de katholieke kring oordeelt. Vooral de
bespreking van Schaepman's toneel-po
lemiek met de beide Alberdingks is een
model van objectiviteit. De ontstente
nis van alle fanatisme heeft deze eer
ste complete Schaepman-biografie tot
■een betrouwbare gids door een over-
rijk leven gemaakt.
Ik mag echter mijn, ten dele zeer
ernstige, bezwaren niet verzwijgen.
Zij liggen op het terrein der weten
schap. Schaepman's leven zal, hoop
ik, aan vele jongeren straks de stof
bieden voor monografieën als die,
welke anti-revolutionnaire auterg
voortgaan aan bepaalde aspecten van
Groen van Prinsterer's optreden te
wijden, b.v. Schaepman en de per
soonlijke dienstplicht, Schaepman en
de tolerantie, Schaepman en de Ro
meinse kwestie, Schaepman en het
kiesrecht, Schaepman en de sociale
problemen. Heeft Pater van Wely niet
beseft, dat hij ten behoeve van deze
jongeren een wetenschappelijke plicht
had te vervullen: het verschaffen van
een zo volledig mogelijke Schaep
man bibliografie? Dit is een ontzaglijk
werk, maar iemand, die van zich
zelf getuigt, dat hij sinds zijn jonge
jaren er op uit is geweest private en
publieke gegevens omtrent zijn held
te verzamelen, heeft het als hij zijn
taak juist opgevat heeft verricht en
moest zijn licht niet onder de koren
maat houden. Nu moet iedere mono-
graaf dit werk opnieuw doen. Hij zal
daarbij van Brom's V.U.B.-deeltje
meer bibliografische handreiking krij
gen dan van deze grote biografie.
Vraagt men mij verder, of P. van
Wely genoegzaam van al het versche-
nene kennis genomen heeft, dan moet ik
twijfel opperen. Tal van gedrukte bron
nen zijn blijkbaar niet of slechts te hooi
en te gras gebruikt. Ik kan niet aanne
men, dat b.v. de pers stelselmatig afge
graasd is. Bovendien citeert de auteur
veel vaker dan verantwoord is uit de
tweede hand. Ook moet het archief
onderzoek te beperkt gebleven zijn. Uit
niets bleek mij, dat kennis genomen is
van het archief der S J. met de belang
rijke brieven van A. van Gestel; ook de
rijke archieven van Kuijper en Loh-
rnan noemt de schr. nergens; evenmin
schijnt hij 's Rijks archieven en die van
de bisdommen methodisch geraadpleegd
te hebben. In dit opzicht had hij een
voorbeeld kunnen nemen aan Piet Kas-
teel's Kuijper-biografie, welke minuti
euze verantwoording en bibliografie niet
alleen de academische herkomst verra
den, maar de wetenschappelijke dienst
baarheid aanzienlijk verhogen. Ten slotte
zijn de verwijzingen naar bronnen en
literatuur soms slordig en inconsequent.
Af en toe blijven belangrijke mededelin
gen zelfs ongedocumenteerd.
Een ander gebrek acht ik de primitief-
chronologische structuur, die een syn
these van de geleerde, de dichter, de
staatsman aan de lezer overlaat, zonder
brede inhoudsopgaaf daartoe in staat te
stellen. Aan de titels der hoofdstukken
heeft hij voor dit doel volstrekt niets.
Zoekt iemand te eniger tijd in dit boek,
hoe het precies zit met Schaepman's
en zon bevochten hebben. Als wij
heif ,Vergeten, zakken wij af tot het
lis l ,r barbaren, die geen geschiede-
"ebben.
was de minst brillante, de
Je dri ste' maar ook de nederigste van
e bie Tbijm was de meest abstracte,
higjj ~®st gestileerde, de fijnste, Schaep-
jjok breedste en, naar ik geloof,
"eijj diepste. De boerse afgesloten-
*iiti Dpa" de Westwoudse dokter deed
e'-Wv00.n aan dc belangstelling van
t^ere 8lieken ontgaan. Van de twee
''«kpt,n .bezitten wij vele karakteris-
mt anders-denkende kring, maar
(te
?i?ter.ibkt
mij
belangrijker dan Pot-
chapnVergebj kende typering uit 1868:
^Pman is aangenamer, red
r faiiv I11 minder paradoxen
fauv IP minder paradoxen, min-
v arfhp yant, minder distinctief bij
I'? ,,ol overtuiging." Een jaar of der-
>i?h;jp,,. on las ik deze woorden, die
verheffen ten koste van
bevreemding, maar ik heb
iv ?a;in,V oevreemamg, ma,
>1. R -SWeg 'eren verstaan en bea-
v? s«rv'j voortrekkers verdienen on-
pan jT1™ en zonder Thijm is Schaep-
n ^arnf denkbaar, maar Schaepman
:!?Uze a r en menselijker dan de pre
min geAmsterdammer en heeft, met al
Sehe n' oneindig meer dan deze,
eSenheid van ons hart verdiend.
{leid* boek zal in zijn rustige eerlijk-
bgep genegenheid in velen beves
tig en versterken en de bewonde-
S;|a{cjh°°i' Schaepman's veelzijdige be-
Zijn IJ- zi-)n onverschrokkenheid en
vcnsi mmhartigheid verdiepen. De le-
bieGst van de Tubbergse burge-
'gisch w°rdt ons in 32 chrono-
v„. "-aaneensluitende hoofdstukken
Val
erhaa,wïe8 tot het graf getekend. Het
ie tlétn'i meermalen tot tekenen-
Vkkig ,af' maar spaart er ons ge-
stef6®,.00k vele, vooral de onnozele
feWelHi pe anecdotes over Schaepman's
{hst, -;-ge dorst, zijn geweldige eet-
eef t", geweldig transpireren. Aldus
v°oi-nboek doorlopend belangrijk,
l-fitioeg van toon en tevens boeiend
padden °oï lezer urenlang vast te
«ian's Bij het tekenen van Schaep-
V"orai J.eugd in het Twentse dorp en
"tin ei n het harmonische gezin met
hslust 11 stempel van gezonde le-
rdt >-en even gezonde vroomheid
hiertp- °ddank alle sentimentaliteit
.Jht m des te treffender is het por-
i rhjkó Peze rÜk-begaafde, bij alle
v-hge») t bonkigheid zo fijngevoelige
ijhi tiaav^01331 in de verhouding tot
k toon hoofd en hart zo uitzonder-
veh zu]ip uste moeder. Twee indruk-
v6tlal v; de lezer van dit exposé bo-
aai bven: Wat heeft dit kind
uAk ee a die moeder te danken en
trit Zo m«i gemoed bezat deze uiter-
o op lge man. Heel zijn leven door,
ti^6conot!.Jn naar Hoogvelds gegevens
m,i. Pecrd sterfbed toe, vindt
'ddruk
versterking.
0e •"mgelingsleven blijkt verder
lif.L"eeft Bomeinse doop beslissend:
rl'jite all?en de gloed van zijn
b'i, zich i? a verdiept, maar de
'''he ""l.hgici,. bewust doen worden van
dip i-, zo en politiek-sociale zen-
w. dpp j Nederlandse volk ten zege
ht °it bewustzijn moet hem
geven hebben om zo dik-
breuk met „De Tijd", wanneer de „Aya
Sophia" uitgekomen of „Het Centrum"
opgericht is, dan steekt de auteur geen
hand uit om hem te helpen/Verwant aan
dit gebrek is een tekort aan critische
scherpte ten aanzien van bepaalde mede
delingen uit de merkwaardige Schaep-
man-kring. De grote Herman getuigde,
dat zijn vader goed fantaseren kon, maar
de zoon moet men ook niet uitvlakken,
getuige het sterke verhaal omtrent papa's
moordaanslag op Napoleon, dat de brave
hem door een zakenregister of een
Charles Benoist als zoete koek heeft ge
slikt. Ofschoon nu P. van Wely duidelijk
twijfel uit, zoekt liij de opschepperij bij
de vader en niet bij de zoon en ziet hij
de volstrekte ongerijmdheid niet in. Dit
bewijst en er zijn meer van die plaat
sen dat deze auteur niet genoeg „de
habitus van het ongeloof" heeft, de
critische instelling, voor een geschied
schrijver onontbeerlijk, die hem moet
nopen alles van anderen te controleren.
Schaepmgp's vader is in Januari 1810 ge
boren en Napoleon bezocht ons land in
October 1811. Schaepman Sr. zal zeker
reeds in de wieg een pittige persoonlijk
heid geweest zijn, maar als P. van Wely
het mogelijk acht, dat een kind van
anderhalf jaar een aanslag beraamt, een
pistool laadt, „zich met allerlei herinnerin
gen opwindt" en zich in hinderlaag op
stelt, blakend van bloeddorstig „Hollands
patriotisme", dan moet ik bekennen zulk
een groot geloof tot dusver zelfs in een
Dominicaan niet aannemelijk te hebben
geacht
Dit gebrek aan critieK doet Pater van
Wely ook herhaaldelijk voorbijzien,
welke gevaren Schaepman's brede visie
op de wereldgeschiedenis inhield, welke
blunders hij meermalen maakte en hoe
scheef hij de verhoudingen soms zag. De
belezen en scherpzinnige Schaepman
was afgezien van zijn liefde voor
„sterke verhalen", die alwat hij zegt en
schrijft met een korreltje zout moet doen
nemen, soms zelfs met 'n handvol een
geschiedschrijver in de trant van Bilder-
üijk. Hij heeft nooit geleerd, dat hij met
zijn neus op de feiten moest liggen,
heeft nooit aan bronnenonderzoek ge
daan en overschouwde het verleden met
de blik van de aangeblazen dichter.
Varend op het kompas van zijn intuïtie,
heeft hij stoute taferelen getekend, maar
cok allerlei ongerijmdheden gedebiteerd.
Zijn portretten zijn meest „neuzen van
herinnering op troniën van verbeelding":
die van Bismarck, Cavour, Thiers en
Napoleon 111 demonstreren het duidelijk,
maar het pijnlijkst doet dit het bijna
canoniserend portret van de bedenkelijke
kardinaal Antonelli. Dat de auteur al
zulke dingen critiekloos doorgeeft en
soms zelfs prijstwijst op een ernstig te
kort in kennis der geschiedenis.
Vervolgens moet ik het betreuren dat
wij Schaepman te weinig zien groeien.
Daarmee hangt zekere neiging tot ver
heerlijken samen, al beheerst pater v.
Wely deze veel meer dan onder ons
gangbaar is: de meeste prelaten-biogra
fieën lijken voorwerk voor een canoni
satie. Dit 'is hier stellig niet het geval.
Toch heeft Schaepman bijna altijd gelijk
gehad en altijd juist gezien' en ook is
de auteur nogal rap met déchargerende
verklaringen. Dat Schaepman niet dage
lijks Mis las, blijve zijn eigen zaak, maar
wat de auteur meedeelt over de toekom
stige bisschop, die het óók niet deed,
snijdt geen hout, nu deze gedwongen
werd zich te herzien. Uit brieven van
omstreeks 1840 is mij bekend, dat zulk
een gedrag reeds toen werd gelaakt,
hetzij als gebrek aan vroomheid, hetzij
als jansenistisch relict. Een ander
zeer onschuldig symptoom van over
eenkomstige aard treedt op naar aanlei
ding van Schaepman's stereotiep pron
ken met de nogal goedkoop verworven
doctorstitel, die hij permanent in zijn
handtekening voerde. Het is een kinder
lijk genoegen, maar de auteur moest de
hebbelijkheid niet dekken met de be
wering, dat zo de gewoonte was in die
tijd. Jacob van Lennep's spot had hem
het tegendeel kunnen leren.
Bezat Pater van Wely wat meer van
het talent, dat Schaepman tot in het
levensgevaarlijke toe eigen was: het zien
van „de grote lijn", dan zou hij een
minder statische figuur getekend heb
ben, maar een uit het Papo-Thorbeckia-
nisme losgekomen Ultramontaan, die
met Pius IX tot steiler afweer kwam
dan in zijn aard lag en zich vrij vocht,
zodra Leo XIII had gesproken. Dan zou
vermoedelijk gebleken zijn, dat de rus
tige, heldere Nuyens op Schaepman meer
invloed heeft geoefend dan thans uit
komt. Ook zou de auteur zich dan wat
meer van zijn held gedistancieerd heb
ben en oog gekregen hebben voor een
glad opportunisme,' dat soms de dubbel
hartigheid nabijkwam, b.v als Schaep
man in een brief aan Thijm en in een
aan Belpaire vrijwel lijnrecht tegenge
stelde meningen verkondigt. Ik geloof,
dat „de doctor" zelf op zijn oude dag
meer oog had voor de dubbelzinnig
heden. waarlangs ook hij tot vastheid
en klaarheid gekomen was, dan zijn
biograaf. Dit geldt ook wel ten opzichte
van zijn omgang met anderen. Daarin
vertoonden zich met de jaren s.teeds
meer dictatorstrekken, waarmee hij zijn
jonge en trouwe vrienden soms diep
griefde. Ook hij was steeds irenischer
geworden jegens andersdenkenden en
lastiger, onverdraagzamer voor de huis
genoten. Het moge allemaal bijkomstig
schijnen zo is het althans in Van
Wely's oog voor de zuivere beeld
vorming is het essentieel. De waarlijk
grote, in wezen zeer nederige Schaepman
met het machtige brein, de sterke wil en
't warme hart moet naar 't leven getekend
zijn; men bedekke geen van zijn fouten.
Pater v. Wely is daarop zeker niet uit ge
weest. maar de schaduwen, die hij legt,
zijn al te wazig gehouden. Geen van de
gebreken, die ik meende te moeten
laken, kunnen iets wegnemen van de
nadruk, waarmee ik deze belangrijke en
boeiende Schaepman-biografie aan alle
Nederlanders, maar vooral aan alle ka
tholieke jongeren, ter lezing aanbeveel.
L. J. ROGIER.
Het uit Heerlen afkomstige mijnwerkerskoor „Pancratius" heeft Woensdag
tijdens een concertreis naar Parijs een krans gelegd op het graf van de Onbe
kende Soldaat onder de Are de Triomphe en daar ten gehore gebracht het Wil
helmus, de Marseillaise en „Beati Mortui" van Mendelssohn. De zangers tijdens
liet zingen van de Marseillaise.
Jos van Wely O.P., Schaepman
Levensverhaal. Uitg. Paul Brand N.V.,
Bussum, 1952.
De nieuwe typographische uitvoering
van het tijdschrift „Het Missiewerk" is
een gerede aanleiding om de aandacht
van onze lezers te vestigen op dit hoog
staand periodiek, dat in Nederland enig
is in zijn soort, maar helaas nog te wei
nig bekend.
In werkdadige liefde voor de Missie-
arbeid doet ons volk voor geen ander
ter wereld onder; het neemt, relatief
gesproken, zelfs de meest voorbeeldige
plaats in, zoals Z.H. de Paus herhaalde
lijk bewonderend heeft erkend. Tevens
staat het vast, dat de motieven voor
deze activiteit hoe langer hoe zuiver
der worden ingezien, waarmee dan weer
de groeiende intensiteit van de liefde
voor de Missies gelijke tred houdt. De
tijd, dat missie-actie synoniem was met
het vrijkopen van heiden-kindertjes en
het verzamelen van gebruikte postzegels
en zilverpapier is gelukkig al lang voor
bij. Niet alleen werd de plicht van alle
Christenen deel te nemen aan het mis
siewerk duidelijk gefundeerd in de uni
versele apostolaatsopdracht van Chris
tus, het werk der missionarissen zelf
wordt aanzienlijk vruchtbaarder en
soms zelfs gemakkelijker door de toe
passing der verworvenheden van missio-
logie en aanverwante wetenschappen.
Het bestaan van een wetenschappelijk
geheel verantwoord tijdschrift als: „Het
Missiewerk" is dan ook in ons land
eigenlijk vanzelfsprekend. Het ver
schijnt vier maal per jaar in afleverin
gen van minstens 64 bladzijden. Mgr.
prof. dr. A. Mulders, directeur van het
Missiologisch Instituut der R.K. Univer-
Advertentie
Ik kon met schoenen kopen haast
nooit goed slagen, - 't was om wan
hopig te worden I Maar nu heb ik 't
toch gevondenBervoets Vriexelaar~.
Grote Houtstraat 46, Haarlem;
ze zien me nérgens anders meer!
Bijna was het voor de buitenwacht
gaan, Jaap? Vertel eens wat. „Nou,
we hebben ze er gewoon afgepikt,
hè!" En daarmee was het verhaal uit.
Bij stukken en brokken komen er nu
toch nog wat verhalen los. Uit zijn tijd
op Oostmahorn de „Malmö" en de Hag-
verborgen gebleven, dat het gisteren, 1 I fors. Met de Neeltje de Lotte Skou en
Mei, 25 jaar geleden was, dat schipper I de Sandbergen in dezelfde woelige win-
Jaap van der Meulen
Advertentie
RIJWIELEN
KLEVtRPARKWEG 2* HAARLEM
Bezoekt onze grote rijwielshow.
AMSTERDAM. Cand. phys. aardrijks
kunde mej. Blijdenstein (Amsterdam).
AMSTERDAM (Vrije Universiteit).
Cand. Theol. A. Vos (Voorburg) en J. v. d.
Zanden Groningen
HEERLEN (R.K. Kweekschool v. vroed
vrouwen). Practisch examen: de dames M.
Achten, Arcen; A. Brabant, Maastricht;
P. Brouwers, Horst; A. v. Caldenborgh,
Valkenburg; A. Claessen, Guttecoven, Zr.
M. Cobben (met lof), Nuth; H. Delgijer,
Velp; H. Flintrop, Gendt; Zr. A. Janssen,
Boxmeer; C. Kramer (met lof) Z. Schar-
woude; M. Linsen, Nederweert; J. Meys
(Zr. Xaveria), Imstenrade, E. Peeters,
Heerlerbaan, M. Peters, Buchten; M. Pie-
rik (met lof). Beltrum; M. Stecher, Soe-
rabaya; P. Strijbos, Heerlen; J. Tanke,
Almelo, C. Wever, Roermond.
ROTTERDAM. Cand. econ. wetensch.
W. Keman en P. van Driel, Rotterdam.
Doctoraal in die wetenschappen J. A. Fon-
gers, Rotterdam, A. Jansze, Voorhout en
B. Rose, Stadskanaal.,
Gepromoveerd tot doctor in de econo
mische wetenschappen P. v. d. Velden
's-Gravenhage, op proefschrift „de Neder
landse baksteenindustrie".
Advertentie
een uitzonderlijk fijn apéritif
f. 5.50 per fles
LEVER! 8. CO DÉ WILDEMAN
Jaap van der Meulen van de motor
reddingboot „Neeltje Jacoba" voor het
eerst aan boord stapte van de redding'
boot „Insulinde" in het dorpje Oostma
horn aan de Lauwerszee. Een vergissing
bij de administratie van de K.N.Z.H.R.
M. in Amsterdam, waar men dit feit
niet opgemerkt had. Door een toeval
werd het toch bekend en zo is het te
elfder ure toch nog officieel gevierd
kunnen worden. Geheel tegen de wens
van de jubilaris in, want deze beschei
den mensenredder houdt helemaal niet
van ophef en had het liefst deze dag al
leen in de familiekring herdacht. Want
de familie wist het natuurlijk wel en
tot uit Friesland waren zij gekomen,
ook zijn moeder uit Harlingen, om dit
heuglijke feit te herdenken.
Jaap van der Meulen is moeilijk aan
het praten te krijgen over zijn werk.
Op 1 Mei 1927 hij was toen bijna 21
jaar oud ging hij voor het eerst met
de Insulinde mee. Hij was toen pas af
gezwaaid bij de marine en zijn moeder
weet nog precies te vertellen, hoe zij
die eerste keer meeging naar de dijk,
om haar zoon uitgeleide te doen. Er zat
een vissersbootje in de narigheid, de
Zoutkamp 77. maar met de vlag in top
kon de „Insulinde" thuisvaren, want de
2 opvarenden waren behouden aan
boord genomen.
In 1930 werd in IJmuiden de nieuwe
reddingboot „Neeltje Jacoba" gesta-
tionneerd en Jaap van der Meulen
werd er stuurman op. Zo heeft hij 10
jaar gevaren om op 1 Augustus 1940
schipper Kramer als schipper op te
volgen.
Hoeveel mensen heb je van de dood
gered?, hebben wij hem gevraagd. Hij
weet het niet precies, maar „het zal
wel een huis vol wezen". Wat is de
zwaarste redding geweest? „Ik heb nog
nooit een zware redding meegemaakt",
is het antwoord. Maar dan denken wij
aan die barre nacht van de tweede De
cember 1950, toen daar voor IJmuiden
het Griekse stoomschip Metamorfosis in
moeilijkheden verkeerde. 28 Mannen en
2 vrouwen hebben de mannen van de
„Neeltje" er toen afgehaald in een ko
kende zee, alsof het de gewoonste zaak
van de wereld was
Ja, zo zijn ze bij de reddingmaat
schappij! En dan herinneren wij ons
nog goed hoe wij op die morgen in
alle vroegte stonden te huiveren op
de Kop van de haven. De „Neeltje"
liep binnen, de vlag in top. Dertig
mensen gered! Wij vlogen op Jaap
van der Meulen af. Hoe is het ge-
ter van 1950/1951, toen de Metamorfosis
verloren ging, maar de bemanning ge
red werd- Eind 1940 toen op 1 dag in
totaal 23 mensen gered werden, onder
wie 18 opvarenden van de LAZ 77,
een Duits hospitaalschip. Vlak voor de
tussen de pieren gezonken Coen was
dat, een hachelijke onderneming. Nau
welijks waren de opvarenden aan boord
van de reddingboot of de Duitser kap
seisde- Eén minuut later en er waren
mensenlevens te betreuren geweest.
De reddingboot is ook nog eens uit
gevaren om 13 mensen van de pier te
halen, die zich te ver gewaagd hadden
en door overslaande golven niet meer
terug konden. Veilig zijn ze aan land
gebracht. En zo zou er nog veel meer
op te halen zijn. In zijn huis hangen
tekeningen van schepen in nood, foto's
van de reddingboot in volle zee. Maar
ook grote officiële acten van dank en
een medaille-kastje, waarin 7 grote
plakken de stille getuigen zijn van
even zovele helden-daden.
„Helden-daden?" Praat er Jaap van
der Meulen niet van. Hij beschouwt
het als de gewoonste zaak vande we
reld. Al is het in het holst van de nacht
en al staat er een orkaan, hij vindt het
niet erg om er uit te gaan- „Want als
ze buiten mijn hulp nodig hebben, dan
kan ik niet thuisblijven".
Gistermiddag is de plaatselijke com
missie van de K.NZ.H.R.M. Jaap van
der Meulen thuis, in zijn woning aan
de Fahrenheitstraat nummer 12, gaan
opzoeken. En de voorzitter, mr. J. R.
van Eerde, heeft hem lof toegezwaaid,
verdiende lof. Mr. De Booy van het
hoofdbestuur, was juist naar Engeland
vertrokken, anders zou die stellig ge
komen zijn- Daarom zei mr. Van Eerde
het: „Bij jou gaat boven alles het te
hulp komen aan in nood verkerende
zeevarenden. En voor de reddingmaat
schappij is het een buitengewone rust
te weten een schipper te hebben als
Van der Meulen, waarop wij ten volle
kunnen vertrouwen".
Ook mevrouw Van der Meulen werd I
in deze huldiging betrokken. WU dan
ken u, aldus mr. Van Eerde, dat u uw
man telkens weer toestaat te gaan. U
bent zelfs verder gegaan, door ook uw
zoon Wiebe voor het reddingswezen af
te staan. Mr. Van Eerde wenste Jaap
van der Meulen toe nog in lengte van
jaren vele goede reddingen te mogen
verrichten. En hy besloot met te zeg
gen: „Wij van de plaatseiyke commis
sie beschouwen jou als een van de I
onzen, maar ook als onze beste!"
siteit van Nijmegen, is hoofdredacteur.
De redactieraad bestaat uit een aantal
gespecialiseerde deskundigen, terwijl
men daarnaast beschikt over een respec
tabele staf van veelzijdig-georiënteerde
medewerkers.
Het tijdschrift stelt zich ten doel op
wetenschappelijk-verantwoorde wijze
voorlichting te geven op het gebied van
het missiewezen. Als bijzonder aantrek
kelijke eigenschap mag worden ver
meld, dat het zich in verstaanbare vorm,
richt tot meer ontwikkelden zonder spe
ciale vertrouwdheid te veronderstellen
met missiologie, ethnologie, godsdienst
en taalwetenschap enz.
Aflevering 1 van de 31e jaargang, in
een geheel nieuw kleed gestoken, bevat
een rijke inhoud. Na de volledige verta
ling van de Encycliek over de bevorde
ring der Missies: „Evangelii Praecones"
geeft dr. Mulders een uiterst verduide
lijkend commentaar op het pauselijk do
cument, waarvan hij de aanleiding, de
inhoud, het karakter en de betekenis
bespreekt.
Zeer belangrijk is de uiteenzetting van
J. de Ruper met betrekking tot de pau
selijke volmacht over huwelijken en
haar toepassing jn de Constitutio Piana.
De auteur voert enige redelijke gronden
aan, die pleiten voor een brede interpre
tatie der constitutie, waardoor vele pro
blemen in verband met de bekering van
polygamisten gemakkelijker oplosbaar
zijn.
Het zeer belangrijke vraagstuk der
aanpassing in de missielanden wordt
door p. van den Berchen belicht. Diepe
re bezinning op dit onderwerp zal ook
van gewicht blijken voor de eigen ge
loofsbeleving. Van P. Houben is er ten
slotte een heldere verklaring van de
term Islamwetenschap.
Uit het bovenstaande moge overtui
gend het grote belang van dit degelijke
tijdschrift blijken, dat daarom een plaats
verdient onder de vaste lectuur van
elke katholieke intellectueel. De admi
nistratie is gevestigd op de Laan Copes
van Cattenburch 127, Den Haag.
Bij de Tweede Kamer is ingediend het
wetsontwerp tot het brengen van ver
lichting in de geldelijke moeilijkheden
van een in Brazilië gevestigde kolonie
van Nederlandse landbouwers. In de
memorie van toelichting wordt o.m. ge
zegd, dat onthouding van aanvullende
credieten de gunstige ontwikkeling van
de kolonie in gevaar zou brengen. Het
alsnog aan de kolonie te verlenen cre-
diet tot een bedrag van f 350.000 is nodig
voor het completeren van de in aan
bouw zijnde boerderijen en de noodza
kelijke vernieuwingen van de installa
ties der bedrijven van de coöperatie. De
financiering van dit bedrag zal op de
zelfde wijze geschieden als waarop het
crediet van t 2.500.000 is verleend: het
Rijk zal in dezen slechts garanties ver
strekken tot 9/10 gedeelte van het ge
leende bedrag, doch zelf geen gelden
uitlenen.
Tenslotte wordt opgemekt, dat het
slagen van de kolonie Ribeirao niet al
leen van belang voor deze kolonie is,
maar van beslissende invloed geacht
moet worden op de emigratiebetrekkin
gen met Brazilië.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een ontwerp van wet tot wijziging van
hoofdstuk I der Rijksbegroting voor het
dienstjaar 1952. Hierbij wordt voorge
steld het inkomen van de Koningin te
verhogen met f 500.000 en mitsdien te
brengen op f 1.500.000. het inkomen van
Prins Bernhard te verhogen met f 100.000
en te brengen op f 300.000, en de post
onderhoud der Koninklijke paleizen te
verhogen met f 250.000 en te brengen op
f350.000.
Advertentie
TETRA WASHANDJES 0.27
TETRA MONDDOEKJES 0.35
BADSTOF MONDDOEKJES 0.39
FLANEL NAVELBANDJES 0.55
TE7TRA LUIERS 0.89
OOGJES LUIERS 0.98
FLANEL LUIERS 0.98
Anegang 19 - Tel. 21413
HAARLEM
Krachtens de wetsbepalingen ten aan
zien van vijandelijk vermogen zijn na
de oorlog de in de Limburgse grens
streek gelegen gronden van Duitsers
onteigend en onder beheer gesteld van
het Ned. Beheersinstituut, dat deze
gronden het betreft in totaal onge
veer 2000 ha. grotendeels heeft ver
kocht aan allerlei gemeenten. De ge
meentebesturen hebben deze gronden
doorverkocht of verpacht aan Neder
landse landbouwers. Verscheidene klei
ne boeren konden met behulp hiervan
een groter en meer rendabel bedrijf
opzetten.
Verscheidene Duitsers trachten thans,
na de „ont-vijandingsprocedure" te heb
ben doorlopen, de rechtmatigheid van
alle onteigeningen voor de Raad voor
Rechtsherstel te Den Haag te betwisten.
Naar aanleiding daarvan is de gemeente
Bergen (L.) er toe overgegaan de ver
dediging van haar belangen in dezen aan
een rechtskundige toe te vertrouwen.
Een transactie tussen het Ned. Beheers
instituut en deze gemeente betreffende
4'/s ha. grond, vroeger van een Duitser,
gelegen onder het gehucht Heijen. is
reeds afgesprongen, omdat daags vóór
de tekening van de koopacte de Duit
ser zijn officiële „ont-vijanding" had
verkregen.
Te Brussel werd gisteren een
openluchtbijeenkomst van de com
munisten verstoord door een klein
eenmotorig vliegtuigje, dat de dui
zendkoppige menigte met wolken
pamfletten bombardeerde.
Op de pamfletten stond: „Dit is 29
April 1952. Twee Sovjet-vliegtuigen
hebben vandaag boven Berlijn een
Frans verkeersvliegtuig beschoten en
de passagiers ernstige verwondingen
toegebracht. Dat noemt gij vreed
zaam samenleven."
voor moeilijke voeten
gevoelige voeten
Korte, brede voeten ZÊI
Voeten met knok
Voeten mot hoge wreef
Extra grote voeten 4
Doorgelekte.voeten 1
Voeten met 1
2= heomdaande tenen
Voor de
moeilijkste voeten
een leestvorm
Verkrijgbaar te de j
F.N. Speciaalzaak
KRUISWEG 42
Haarlam
I en bij de verkopers in Nederland I
Adressenlijst bij de
F ,n: VERKOOP-ORGANISATIE
WETERINGSCHANS 209
AMSTERDAM
Ook dit voorjaar brengen wij weer zeld
zaam mooie costuums en jassen voor de
laagste prijs I
vanal
vanaf
leeftijd 7 jaar
met kleine stijging per
maat, b.v. leeftijd 13 j. ƒ36.—
tegenover St. Liduinakerk
