Nieuwe Haarlemsche Courant | 1952 | 18 juni 1952 | pagina 3

Duidelijke splitsing tussen voorbereiding
op universiteit en middelbaar onderwijs

wordt zesjarig athenaeum

Vijfjarige H.B.S.

«shaq naa
Uu> smaak

Leidse spoorwegwerken
ondervinden vertraging

PSEUDO-RECHERCHEUR
BEROOFT HANDELAAR

hefarme 4

Vergissing

OCHTEN, nieuw dorp in de Betuwe

Wie was

J

TWEE VOORSTELLEN VAN MINISTER RUTTEN OYER Y.H.M.O.

Meer vrijheid voor
de leraar

Spoordijk in de slappe veengrond
weggezonken

Slachtoffer loopt graag te koop
met bankjes van duizend

Zuiderzeemuseum
wordt uitgebreid

Minister In 'f Veld opent morgen het
geheel herbouwde plaatsje

Radicale weder
opbouw

4*

'8

Krimpen van pijn

Viervoudige werking...
me! estka geneeskracht

2

WOENSDAG 18 JUNI 1952

PAGINA 3

Toch hoopt men 3 Oct.

r v,

gereed te zijn

jUi

ÏP1'

ia

JUBILEUMZEGELS

DE BLOEMETJES BUITEN GEZET

President: U verdient
haast niet beter

Melkfabriek verzweeg
400.000 kg. suiker

BEROEMDE GENEESMIDDELEN
INÉÉN TABLET

Indon. administrateur
vermoord

EEN NOODWONING
stond in de weg

Oorspronkelijk

detective-verhaal
V.

door F. J.

1;-^'

w

(Vervolg van pag. 1)
Het wetsontwerp Voorbereidend Ho-
Ser Onderwijs stelt voor te komen tot
Symnasia, athenaea (nieuwe naam voor
H-B.S.) en lycea. Het gymnasium geeft
°nderwijs in de klassieke richting; het
athenaeum in de moderne richting; liet
vceum, dat tot nu toe niet wettelijk is
geregeld, verenigt in één schooltype bei
de richtingen.

De cursusduur van alle dagscholen is
jaar; die van de avondlycea, die ook
'h de wet voorkomen, vier jaar.

De verlenging van de cursusduur
van de H.B.S. tot zes jaar is nodig
voor meer vruchtdragend onderwijs.
Er dient n.l., zo lichtte minister Rut
ten tijdens een persconferentie het
tv.o toe, meer ruimte te blijven voor
Hteér algemene culturele vorming.

Voor alle scholen zal een algemeen
leerplan gelden. Dit geeft aan het mi-
hirnum aantal lessen in de verplichte
vakken en de totale aantallen lessen, die
•boeten en mogen worden gegeven. Elke
school stelt zijn bijzonder leerplan op.
Daardoor is een grotere vrijheid aan de
Scholen gegeven, meer gelegenheid tot
hervorming van het onderwijs. Elke
school kan zodoende haar eigen cachet
«tijgen.

Ingevoerd wordt een stelsel van kern-
keuzevakken. Het leerplan van het
gymnasium ondergaat wel enige, maar
Seen ingrijpende wijziging; aan sociale
forming en de verruiming van het alge
meen technisch begrip zal meer aan
dacht worden besteed. Wat het leerplan
van het athenaeum aangaat: ook in die
Prae-universitaire instelling zal onder
lijs in Latijn worden gegeven, welis
waar in eenvoudig Latijn; in de hoogste
«lassen worden klassieke schrijvers in
f.artaling gelezen. Daarbij is het geens-
z'hs de bedoeling klassieke vorming te
Seven. Ook wordt de vorming tot staats
burgerschap verzorgd.

Het toelatingsexamen zal niet meer
yerplichtend zijn. Toelating geschiedt
in principe op advies van het hoofd
her lagere school. Wel blijven de ree-
loten vrij een toelatingsonderzoek in
ie stellen.

Ten aanzien van de lesrooster wordt
bhderscheid gemaakt tussen „doceer"-

Advertentie

en „werk"-uren, waarin de leerlingen
onder leiding van de leraren werken,
repeteren en een deel van hun huiswerk
maken. De leerlingen worden genoopt
tot zelfwerkzaamheid; het zelfstandige
studeren wordt geleidelijk voorbereid
De duur der lessen is niet wettelijk vast
gelegd. In zijn toelichting hierop zei mi
nister Rutten, dat de tijd, dat een leraar
voor de klas staat te praten, verminderd
moet worden. In de hogere klassen moet
ook de leiding van de leraren sterk ver
minderd worden, zodat er voor de leer
lingen een geleidelijke overgang komt
naar de zelfstandige universitaire studie.

Het eindexamen ondergaat slechts ge
ringe wijziging. Men wil aan het bezit
van het einddiploma athenaeum A meer
rechten toekennen- Maar dan is een
bredere exact-wetenschappelijke vor
ming vereist. Aan de avondlycea wordt
weliswaar nog geen eigen eindexamen
gegeven, wél in het vooruitzicht gesteld.

In de subsidiëring van bijzondere
scholen is een grote vereenvoudiging
aangebracht. Voor de materiële uitgaven
ontvangen zij een bedrag, dat even groot
is als voor een rijksschool van overeen
komstige grootte. De besturen krijgen
daardoor meer vrijheid, maar ook meer
verantwoordelijkheid en de administra
tie wordt vereenvoudigd. De lijn der pa
cificatie wordt verder doorgetrokken. De
subsidiëring van gemeentelijke scholen
wordt eveneens vereenvoudigd.

Middelbaar onderwijs

In het tweede w.o. wordt voorge
steld, dat middelbaar onderwijs zal
worden gegeven in de Algemene Mid
delbare School (A.M.S.) met 4-jarige
cursus; in de Middelbare Meisjes
school (M-M.S.) met 5-jarige cursus:
de algemeen middelbare avondschool
met 3-jarige cursus en de handels
avondschool met 5-jarige cursus. De
handelsdagscholen worden afdelingen
van de A.M.S. Handelsavondscholen
met 3-jarige cursus komen in het ont
werp niet voor, omdat de minister
van oordeel is, dat dit geen middel
baar onderwijs is. De minister heeft
de verwachting, dat het diploma der
A.M.S. zal worden aanvaard als aan
beveling voor tal van maatschappe
lijke betrekkingen. Het Rijk zal het
voorbeeld geven. Dat diploma zal ook
toelating geven tot meer gespeciali
seerde middelbare vakopleidingen.

De mogelijkheid zal worden ge
schapen voor de inrichting van alge
meen middelbaar onderwijs in een
zelfstandige school. Meestal zal de
A.MS. echter een afdeling zijn in
lyceum of athenaeum. Het ligt niet
in de bedoeling spoedig vele zelfstan
dige scholen in 't leven te roepen; er
zal eerst ervaring mee moeten worden
opgedaan. In het wetsontwerp is ook
voorzien de omzetting van handels-
dagscholen, van hogere burgerscholen
met driejarige cursus en ook van
enkele UX.O-scholen tot A.M.S.

In de eerste twee klassen van A.M.S.
en athenaeum zal het onderwijs ongeveer
gelijk zijn. In de derde en vierde klasse
van de A.M.S. wordt gedifferentieerd in
een A-richting (maatschappelijk ge
richt) en een B-richting (mathematisch-
physisch gericht).

Door onderscheiding van een algemeen
en een bijzonder leerplan is ook hier de
nodige vrijheid gegeven en aanpassings
mogelijkheid aan regionale en sociaal-
economische omstandigheden. Het onder
wijs in de moedertaal staat op de voor
grond. Bij het onderwijs in de moderne
talen moet vooral het actieve taalgebruik
worden beoefend.

De eindexamens worden afgenomen
onder toezicht van gecommitteerden, aie
ten dele op voorstel van de school wor
den benoemd. Het examenwerk is slechts
gedeeltelijk centraal. De bedoeling hier
van is, zo lichtte minister Rutten toe, de
eigen signature van de school te be
vorderen, hetgeen niet betekent, dat er
gestreefd zou moeten worden naar Ne
derlandse „Eton-colleges".

er

(Van onze correspondent)

„Opnieuw ondervinden de Leidse spoor-
*egwerken vertraging. De nieuwe
hoordijk tussen Leiden en Warmond,
,er hoogte van de Haarlemmertrekvaart,
gedeeltelijk verzakt. Een deel van de
ahdmassa is weggezonken in de slappe
®en-ondergrond, waardoor een twee
/•eter brede sloot, die langs de dijk loopt,
ISfdeeltelijk is dichtgeörukt. De bouw-
oitr - - - -

lWee

-'ectie van de Ncd. Spoorwegen meent,
J*t door deze stagnatie het gehele werk
^ee en een halve maand vertraagd
Q°rdt. Desalniettémin hoopt men op 3
f.p'ober a.s. over de nieuwe spoordijk te
Jden. om verdere verzakkingen tegen
p, gaan, worden thans op de bedreigde
fatsen, aan weerszijden van het via-
v?ct Haarlemmertrekvaart, ontlastings-
«eren gelegd, waarvoor 130 betonnen
"'en geheid moeten worden.

jgPhdertussen vinden de andere werk-
Va«heden normaal voortgang. Zowel
buit de richting De Vink als vanuit
j... richting Warmond worden er thans
vi, gelegd op de nieuwe spoordijk.
'Pla nde week wordt begonnen met het
patsen der masten voor de bovenlei-
flin Waarna 'n de electrische lei-

®ls vfn aange'egd kunnen worden, even-
'854 voorlopige seinwezen, dat pas in
Sy door een definitief beveiligings
ei m vervangen zal worden. Het
dg'P'V.iaduct aan de Rijnsburgerweg na-
1 zijn voltooiing en zal binnen enige

lil

14

Advertentie

ïf,01" rheumatiek, spit, ischias, hoofd- en
e^'PÜnen is onnodig. Togal bevrijdt li
en afdoende van die pijnen. Togal baal
O, «ndere middelen falen. Togal zuivert
htj eren. is onschadeltig voor hart en maag.
•hoth. en drogisten 0.95, I 2.40, 8.88.

weken op de nieuwe spoordijk worden
aangesloten. Wanneer de nieuwe spoor
baan in gebruik genomen is, kan het
definitieve viaduct Rijnsburgerweg afge
bouwd worden en zal de overweg-misère
bij het station voor goed tot het verleden
behoren.

Wanneer de treinen op 3 October in
derdaad op de hoge baan gaan rijden,
moet het nieuwe stationsgebouw klaar
zijn. Het exterieur is zo goed als gereed;
aan de inrichting wordt nog gewerkt.

Inmiddels nadert ook het tweede per
ron, voor treinen in de richting Amster
dam, zijn voltooiing. Er wordt thans ge
werkt aan de overkapping, die in
verband met bezuinigingsmaatregelen
slechts zestig meter lang zal worden. De
wachtkamer-restauratie op dit perron is
al gereed. Ook de werkzaamheden aan
het derde perron vorderen goed. In de
toekomst zal dit perron niet regelmatig
gebruikt worden, zodat er geen overkap
ping en wachtkamer komen. Totdat het
eerste perron klaar zal zijn, moet dit
derde perron dienst doen voor de treinen
in de richting Den Haag.

Het eerste perron komt op de plaats
van de huidige spoorbaan en kan dus
pas aangelegd worden wanneer de
treinen op de nieuwe spoordijk rijden.
Op dat grote ogenblik wacht ook de
afbouw van de perrontunnels, die het
stationsgebouw met de uerrons zullen
verbinden. De werkzaamheden hieraan
zullen meer dan een jaar in beslag
nemen, zodat de reizigers, wanneer de
nieuwe baan in gebruik genomen is,
voorlopig via de oude baan de nieuwe
perrons moeten bereiken, hetgeen on
getwijfeld enig ongerief met zich mee
zal brengen.

In het onderschrift bij de gisteren in
ons blad geplaatste afbeeldingen van
de jubileumzegels, welke binnenkort
door de P. T. T. in omloop worden ge
brachtgelieve men te lezen, dat voor
toezending f 1.38 per serie moet worden
overgemaakt op Giro 395 van de direc
teur van het postkantoor te Utrecht.

De Memorie van Toelichting schetst
verder de verhouding van de A.M.S. tot
de school voor U.L.O. Zowel de A.M.S.
als de U.L.O.-school hebben een belang
rijke taak, maar die is lang niet dezelfde.
Een reorganisatie van het U.L.O. wordt
nog niet aan de orde gesteld. Er is daar
een vernieuwingsstreven merkbaar, dat
weldadig aandoet, en waarvan de resul
taten dienen te worden afgewacht.

Minister Rutten heeft er tenslotte nog
op gewezen, dat de Nederlandse onder
wijswetten veel te strak zijn. Té veel
zaken zijn wettelijk vastgelegd, De lera
ren zijn hierdoor veel te veel beperkt.
Daar willen deze wetsontwerpen o.a.
verandering in brengen. Straks zal men
misschien de aanmerking maken, dat
bepaalde zaken niet in de wet zijn op
genomen. Dat is nu juist de bedoeling
geweest! Veel zaken zullen n.l. geregeld
moeten worden bij algemene maatregel
van bestuur.

Voorbereidend Hoger Onderwijs:

Zesjarig gymnasium: klassieke op
leiding.

Zesjarig athenaeum (H.B.S.): mo
derne richting.

Lyceum: beide richtingen in één
schooltype.

Vierjarig avondlyceum-

Middelbaar Onderwijs

Vierjarige Algemeen Middelbare
School.

Vijfjarige Middelbare Meisjes
school.

Driejarige Algemeen Middelbare

Vijfjarige Handelsavondschool.

De A.M.S. kan zelfstandig zijn,
maar zal meestal een afdeling
vormen van athenaeum of ly
ceum met gelijke tweejarige on
derbouw.

Bevestiging van het vorige vonnis, te
weten een jaar en drie maanden met
aftrek van het voorarrest, is gisteren
voor het Amsterdams gerechtshof ge-
eist tegen de 28-jarige C. J. C. uit
Utrecht, die erkende op 6 Februari j.l.
laat in de avond de groentehandelaar
J. D. den G. van zijn portefeuille met
ongeveer f 1200 te hebben ontdaan.

De verdachte vertelde ter zitting, dat
hij op de bewuste avond twee zijner
vrienden in de stad had ontmoet. Zij
waren in gezelschap van de hem onbe
kende groentehandelaar uit Wagenin-
gen. Een zijner vrienden, de 39-jarige
metaalbewerker C. S. G. V. uit Utrecht,
had toen tegen de groentehandelaar ge
zegd: „dat is een zware rechercheur. Hij
heeft er de vorige week nog twee over
hoop geschoten". Daarbij wees de me
taalbewerker op verdachte.

Verdachte erkende op deze sugges
tie te zijn ingegaan. Hij had de groen
tehandelaar. na een geënsceneerde ru
zie, gevraagd waar hij woonde en
toen de laatste als woonplaats Wage-
ningen opgaf, gezegd: „kun jij je le
gitimeren?"

De groentehandelaar had daarop
zijn portefeuille uit zijn binnenzak
gehaald en de pseudo-rechercheur
een legitimatie getoond.

Daarop had verdachte gezegd: „Geef
die portefeuille met dat geld maar
hier. die kun je op het politiebureau
weer terug bekomen".

Vervolgens had hij de groentehande
laar de ene kant opgestuurd en was
met de metaalbewerker de andere
kant opgegaan.

Volgens verdachte hadden zij het geld
thuis geteld en had de metaalbewerker
er.zijn deel van opgeëist. Tenslotte zou
de portefeuille aan de buitenkant op
een vensterbank zijn achtergebleven,
toen de beide vrienden, in de mening
dat er een politie-auto naderde, over
haast de benen namen.

De 40-jarige gedupeerde groentehan
delaar uit Wageningen, die als getuige
werd gehoord, vertelde, dat hij de me
taalbewerker met een andere vriend in
Utrecht had ontmoet. De president van
het hof verweet hem, dat hij, „met
vreemde kerels en al zijn geld op zak"
de bloemetjes buiten was gaan zetten.
„U verdient haast niet beter, dan dat U
het geld kwijt raakte", zo zeide de pre
sident.

Verdediger tot getuige:.„Waarom hebt
u in een café met een bankbiljet van
duizend gulden gezwaaid en aan de
ober gevraagd, of hij het wisselen kon?"
Getuige: „Och, dat weet ik niet".
Verdediger: „Vond u dat leuk?"
Getuige: „Ja, dat vind ik altijd leuk."

Als getuige a décharge kwam ver
volgens een vroegere medegevangene
van de metaalbewerker, die zelf voor
deze beroving een straf van een jaar
ondergaat, vertellen, dat de laatste in
de gevangenis gesnoefd had: „Ik heb
de buit binnengehaald".

De metaalbewerker, die daarop zelf
onder ede werd gehoord, likte aan
zijn vingers, voor hij deze opstak om
de eed af te leggen. Hij ontkende met
nadruk het geld in zijn bezit te heb
ben gehad.

De procureur-generaal deelde in zijn
requisitoir mede, dat de verdachte,
evenals trouwens de metaalbewerker,
bijna tien maal is veroordeeld, meestal
wegens diefstal en verduistering. Hij
vroeg bevestiging.

De raadsman was van mening, dat
zijn cliënt niet zwaarder gestraft moet
worden dan de metaalbewerker, die vol
gens pleiter de auctor intellectualis is
geweest. De eerste was 15 maanden en
de tweede 12 maanden opgelegd.

Het hof zal in deze zaak op 1 Juli
a.s. uitspraak doen.

Koning Leopold van België arriveerde
Zaterdag op het vliegveld van Brussel
na zijn grote reis naar Venezuela. Hij
heeft er deelgenomen' aan een expedi
tie, die een onderzoek instelde naar de
bronnen van de Orinoco. Het Konink
lijk' gezin was op het vliegveld aan
wezig om de vroegere monarch te be
groeten. V. I. a. r.: Prins Albert, Prinses
de Réthy, Koning Boudewijn. Prinses els-
Josephine Charlotte en Prins Alexander.

De Vereniging Vrienden van het Zui
derzeemuseum, welke 31 Mei j.l. vijf
jaar bestond, houdt haar algemene ver
gadering op Vrijdag a.s. te Enkhuizen.
Over enkele weken wordt het tweede
gedeelte van het binnenmuseum, de
vleugel van het Peperhuis aan de Wier
dijk, in gebruik genomen, bestemd
voor bureaux, bibliotheek en expositie.
Hier zal dit jaar een tentoonstelling van
oude en moderne schilderkunst uit het
Zuiderzeegebied worden ingericht.

Het museum heeft in het afgelopen
jaar 14.350 bezoekers geteld. Tot de be
langrijkste aanwinsten van de laatste
tijd behoren een Fries potschip, da
laatste centerboard „Wilhelmina", een
Enkhuizer veldschuit en een ansjovis-
vlet.

De politierechter voor Economische
Zaken te Groningen heeft schriftelijk
vonnis gewezen in de zaak tegen de
assistent-directeur S. van de Coöp.
Melkproductenfabriek „De Ommelan
den" tegen wie f 750.boete was ge-
eist subs. 3 mnd. hechtenis. Verdachte
had n.l. een onjuiste opgave van de
voorraad suiker verstrekt. Hij ver
zweeg 432.000 kg. suiker. De suiker
werd verkocht en weer ingekocht en
op die manier werd f 60.000 verdiend.
De politierechter achtte de tenlaste
legging bewezen en veroordeelde de
assistent-directeur overeenkomstig de

Advertentie

Eik table! Chelarine „4" bevat
extra geneeskracht, dank zij de
samenwerking van 4 wereldbe
roemde geneesmiddelen.

roemoe geneesmiaoeien. a r

'n 4tje doet wonderen!

Als mijn moeder Zondags
maar moeilijk weg kan
komen, dan blijft ze een
voudig thuis. En zij heeft
dan ook ruimschoots de
leeftijd overschreden, waar
op de H. Moederkerk een
mens vrijstelt van allerlei
dwingende voorschriften.

Maar zij, mijn moeder,
zorgt op zo'n Zondag-zonder-kerkgang
immer voor een overvloedige compen
satie. Zo bidt zij in zulk een geval
geloof ik wel vijf rozenhoedjes en
vijfentwintig aktes van Geloof om het
Onze Lieve Heer vooral maar duidelijk
te doen zijn dat zij werkelijk van
goeden wille is. Ten overvloede naar
mijn mening. En ook zet zij altijd de
Mis-uitzending van de K.R.O. aan.
Laatst zat zij dan op Zondagmorgen
vol devotie te luisteren naar een pre
dikant. die via de luidspreker het
woord Gods verkondigde. Af en toe
knikte zij ingetogen met het hoofd om
haar instemming met het gesprokene
te betuigen. Hoe het kwam. weet ik
niet precies, maar plotseling drong het
tot haar door. wat ik al lang had be
merkt, n.l. dat de predikant een pro
testantse dominee moest zijn. In ieder
geval draaide zij plotseling met grote
beslistheid de knop om. En ik geloof
zelfs dat ik haar hoorde mompelen:
„Die snert-radio".

Daarna is zij maar weer een rozen
hoedje gaan bidden.

Een goed gewapende en in uniform
gestoken bende ter sterkte van ongeveer
vijftien man is in het Begorse de woning
binnengedrongen van de heer Winata,
administrateur van de in de desa Ban-
targadung gelegen onderneming Tji-
rangkasbitung. Het slachtoffer werd
van zijn bed gelicht en op hst erf van
zijn woning door de terroristen ver
moord. Daarna plunderden de bandie
ten zijn huis.

Bij de nieuwbouw 'in Ochten
stond op een gegeven moment een
der 150 aldaar gebouwde noodwo
ningen in de weg. Die woning kon
niet gemist worden en daarom, werd
een nieuwe landbouwschuur er
maar overheen gebouwd. Zo ont
stond een huis in een huis. Toen
gebeurde het, dat in de schuur een
feest werd gevierd. De harmonie
had zich genesteld op het. dak van
de noodwoning en speelde er lustig
op los. Ergens 'in een hoek was pro
visorisch een tapkast ingericht en
er heerste een lawaai van jewelste.
Burgemeester Houtkoper, bezorgd
voor de nachtrust van de beiconers
van de noodwoning, ging eens een
kijkje nemen en vond lot zijn grote
verbazing de eigenaar rustig zittend
in een luierstoel met zijn pantoffels
aan en een verse pijp de krant te
lezen.

Dorpsstraat in het nieuw gebouwde dorp Ochten.

Vraag mr. Johnson of hij even bij
me wil komen, zei hij tot de binnentre
dende bediende.

Enkele ogenblikken later kwam de
hotelhouder al buigend de kamer bin
nen.

Hallo, mr. Johnson! zei de detec
tive. terwijl hij met uitgestoken hand
op de ander toetrad.

Blij, u te zien, inspecteur, zei mr.
Johnson, eerbiedig de aangeboden hand
drukkend. Het spijt me zeer, dat ik
niet aanwezig was, toen u vanmiddag
kwam, maar

Mrs. Williams, zei hij dan aarze
lend. H'm. De naam komt me bekend
voor. Was het, eh, een alleenstaande
dame?

De detective knipte even met zijn
ogen.

Zo kunt u het opvatten, mr John
son, zei hij dan. Maar het is niet on
mogelijk, dat ze de keren, dat ze hier
was, in gezelschap was vanmr. Wil
liams. laten we maar zeggen.

U bedoelt?

De inspecteur knikte.

Ik bedoel, mr. Johnson, dat het wel
niet de eerste keer zal geweest zijn, dat

(Van onze speciale verslaggever)

In 1945 plaatsten de inwoners van Ochten in de Betuwe aan de Waal een bordje
aan de ingang van hun dorp met het opschrift: „Dit was OchtenDat enigs-
zins cynische zinnetje was volkomen in overeenstemming met de werkelijkheid,
want Ochten was er na de oorlog niet meer. Alleen een enorme hoop puin en
totaal verdronken landerijen herinnerden eraan dat daar eens een dorp had ge
staan. Niet minder dan tachtig procent van de dorpskern was geheel verwoest.
De wegen waren onbegaanbaar en bovendien bezaaid met landmijnen, de kerk,
de school, het gemeentehuis en bijna 300 woningen en boerderijer. waren ver
pulverd en uit de ruïnes kon men nauwelijks meer de oorspronkelijke gebou
wen herkennen. In 1940 was Ochten in de Grebbelinie opgenomen en had toen
danig te lijden, vooral van de inundatie. In 1944 er. 1945 lag het dorp zeven
maanden lang in het frontgebied, als een fel omstreden stukje niemandsland
tussen de Engelsen en de Duitsers. Ook toen stond het dorp onder water. Thans
is dat bordje aan de ingang van Ochten verdwenen. Een geheel nieuw dorp
is verrezen en Vrjjdag a.s. zal minister In 't Veld het komen openen. Dat wordt
eer. zeer bijzondere gebeurtenis. Zijne Excellentie, de minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting, vult een niet onbelangrijk deel van zijn dagtaak met het
openen van zoveelduizcndste nieuwe woningen, hij opent nieuwe deuren met
nieuwe sleutels en onthult gevelstenen. Maar zover wij welen heeft hij nog
nooit een heel nieuw dorp kunnen openen.

En Ochten is nieuw, zó nieuw dat zelfs
de oorspronkelijke inwoners het niet
terugkennen. De radicale verwoesting
heeft ook een radicale wederopbouw
mogelijk gemaakt. Voor Ochten was dat
het enige winstpunt uit de trieste en
niets ontziende oorlog. Vóór 1940 waren
de toestanden in dit dorp niet zo roos
kleurig. Er was geen riolering en de af
watering was bedroevend slecht. Ver
schillende percelen stonden een groot
deel van het jaar onder water en wa
ren voor de bevolking practisch waar
deloos. De volkshygiëne liet veel te
wensen over wegens het ontbreken van
waterleiding en de oude waterputten
leverden vaak vies water. Kort en goed,
ook zonder de oorlogsverwoesting wa
ren ingrijpende maatregelen nodig ge
weest. Evenwel had dan het gemeente
bestuur vele tegenstanden moeten
overwinnen, want het volk van Ochten
was zeer gehecht aan zijn dorpje en
nam daardoor alle ongemakken voor
lief.

Hoe dat zij, de oorlog vaagde Ochten
van de kaart en burgemeester J. A.
Houtkoper, die in 1945 burgemeester
van een puinhoop was geworden, kon
met een schone lei beginnen. Een zó
schone lei zelfs, dat hij niets meer be
zat. Met het gemeentehuis waren het
archief en alle administratiebenodigd
heden in vlammen opgegaan. Er was bij
wijze van spreken geen potlood meer
op papier te zetten; trouwens, papier
was er ook niet.

In een kamer van een der weinige
gespaard gebleven huizen werd een
provisorische gemeentesecretarie ge
vestigd. Daar werd onversaagd begon-

V

'3^.: 'i

't Is goed. waarde heer! viel de in- u een paar mensen bij u kreeg, die zich
specteur hem in de rede. Ga nu eens
in die stoel tegenover me zitten, en
luister goed.

De hotelhouder, cfie het in zijn bran
che blijkbaar naar den vlese was ge
gaan, nam voorzichtig plaats. Er lag een
trek van nieuwsgierigheid op zijn ronde
en eerlijke gelaat.

Ik hoef u wel niet te zeggen, mr.

Johnson, begon de detective dat het
van vertrouwelijke aard is, wat we nu
gaan bespreken. En ik heb uw hulp
nodig.

De inspecteur wist maar al te goed, houder tot zijn verdediging aan,
dat hij de ander in zijn zwak tastte, door
die laatste woorden.

Als ik u helpen kan, mr, Fielding,
dan graag, dat weet u, haastte mr. John
son zich, zijn gast te verzekeren. En
natuurlijk zwijg ik.

Dat is dan in orde, zei de inspec
teur. Nu op de man af. Kunt u zich
herinneren, dat hier wel eens een zekere
mrs. Williams gelogeerd heeft?

De hotelhouder dacht even na.

mr. en mrs. „die-en-die" noemden.

Mr. Johnson leek ietwat ontstemd en
schoof onbehaaglijk op zijn stoel heen
en weer

Wei, ziet u, mr. Fielding. zei hij
een tikje onbeholpen, als hotelhouder,
in ons beroep, kunnen we niet altijd

Ik weet wat u zeggen wilt, waarde
heer, zei de inspecteur minzaam, en
ik maak u dan ook helemaal geen ver
wijten.

We vragen altijd naar deugdelijke
papieren, mr. Fielding, voerde de hotel-

Natuurlijk, natuurlijk. Maar als ze
vals zijn, kunt u het ook niet helpen.
Haha!

De detective schaterde het uit.

Maar nu in ernst, ging hij voort,
toen hij zag, dat de ander zich werkelijk

voelen, kunt

donkere dame, en nogal vriendelijk in
haar manier van doen?

Hoe oud schatte u haar zowat?

Een jaar of veertig, zou ik zeggen.

De detective knikte.

U, hebt haar goed opgenomen, mr.
Johnson, verklaarde hij tevreden, Dat
was dan mrs. Williams. Maar hebt u
mr. Williams ook wel eens gezien?

Niet veel, mijnheer, antwoordde de
hotelhouder, Ze kwamen namelijk
nooit samen, ziet u. Mrs. Williams be
stelde altijd de kamers, omdat mr. Wil
liams pas later op de dag kon komen.
Hij was voor zaken in de stad, zoals mrs.
Williams zei, die hij eerst wilde afhan
delen.

ja, juist, zei de inspecteur. Maar
nu die mr. Williams: hoe zag die eruit?

O, die was veel ouder, mr. Fielding,
antwoordde mr. Johnson. Een lange
heer, met grijs haar en een grijze kne
vel, en met een stevige bril op, met van
die moderne grote glazen.

En de hotelhouder kromde zijn rech
terhand. als om de afmeting van de
brilleglazen van mr. Williams aan te
geven.

Weer knikte de detectieve.

Die beschrijving past op tal van
oude heren, zeide hij. Vertel me eens,
mr. Johnson: zou u mr. Williams terug-
kennen, als u hem zo eens in de stad
tegen kwam?

Dat zou ik wel denken, mijnheer,
zei de hotelhouder, die nu weer ongerust
begon te worden, Als ik u vragen
mag, mr. Fielding, het gaat hier toch
niet om iets, waarmee ik als hotelhouder
last kan krijgen? Ik heb hier een naam
op te houden, mijnheer. De concurrentie
is moordend, ziet u. en als

Maak u niet ongerust, mijn vriend,
viei de detectieve hem in de rede. U
kent me genoeg, om te weten, dat ik er
voor zorgen zal, dat uw bedrijf geen
schade zal lijden, als deze zaak tot op-

nen aan de immense taak een nieuw
dorp te bouwen, waarin alle onvol
komenheden van vroeger moesten wor
den ondervangen en dat moest voldoen
aan de modernste eisen van deze tijd.
Door ir. W. P. van Harreveld uit Haar
lem werd een wederopbouwplan ont
worpen, dat de goedkeuring van het
departement kon verwerven.

Zo is, beschut achter de hoge Waal
dijk, een riant villadorp verrezen. Hel
rode dakpannen steken uit boven het
geboomte en brede wegen doorsnijden
het dorp. Feitelijk is niets meer op zijn
plaats gebleven dan enkele tientallen
huizen, die de oorlog overleefden. Al
leen de bevolking en de naam zijn de
zelfde gebleven.

Na 1945 werd het gehele dorp ont
eigend. De kerk. het gemeentehuis, de
school en alle hoofdstraten werden ra
dicaal verplaatst. Dit maakte een ruil
verkaveling in en rondom het dorp no
dig. Eenmaal daaraan begonnen groei
de dit project aanzienlijk uit en werd
ook Dodewaard erin betrokken. Water
leiding en riolering werden aangelegd
en een betere afwatering werd gegra
ven. Wat in de voorbije zeven jaar in
Ochten is verricht, is een zeer zeldzame
prestatie.

Eén enkel cijfer kan dat illustreren.
In de periode van 18501944 dat is
bijna een eeuw bedroeg het totaal
der uitgaven op de gemeenterekenmg
ruim 4-,i millioen. Gedurende de laatste
zeven jaren werd voor meer dan li
millioen uitgegeven. En dat spreekt
voor een kleine gemeente boekdelen.

Aanvankelijk was de bevolking het
helemaal niet eens met de progressieve
plannen van het gemeentebestuur. Zij
wenste haar dorp terug zoals het was
geweest. Een oud vrouwtje, dat ge-
evacueerd was geweest en tijdens die
periode in goede huizen en boerderijen
ondergebracht was. ze; op een goede dag
tot de burgemeester: „Als mijn kat sterft,
laat ik hem nog in Ochten begraven.
En een boer, die zijn boerderij moest
herbouwen, was het niet eens met de
wijzigingen die door de supervisor van
het departement van Wederopbouw in
zijn herbouwplannen waren aangebracht.
Hij deelde daarop mede met herbouwen
te wachten totdat deze man ofwel weg,
ofwel dood zou zijn. Maar nu het nieu
we dorp er staat, is eenieder toch te
vreden. Dat blijkt wel uit het enthou
siasme waarmee de bevolking' het ge
meentehuis heeft gebouwd. Dit is ge
heel opgetrokken door arbeiders uit het
dorp zelf. Geschenken ter waarde van
duizenden guldens kwamen binnen en
zodoende kon een gebouw worden ge-
plaatst dat ver boven de aanvankelijke
begroting lag. Het is een fraai monu
ment voor de ondernemingsgeest en
moed van de Ochtenaren.

„Dit was Ochten", stond er in 1945
op een groot bord geschreven nabij
een troosteloze puinhoop vam. ver
vuilde huizen en boerderijen.

onprettig begon te voelen, kunt u

zich iemand van die naam herinneren? ----- - - -

Ik geloof wel, dat ik nu weet, wie lossing komt. Maar nu moeten we drie
u bedoelt, zei de hotelhouder, wat meer dingen afspreken.

op zijn gemak. Was het een knappe, (Wordt vervolgd).