Moderne wastobbe wil veel
getob voorkomen
Wasmachine- en wringer-
fabriek in Haarlem
De herbergier en de moordenaar
DE WEEK IN STAD EN STREEK
w
C. J. v. d. Broek
Export naar vele
landen
Hoofdredactie
„De Tijd"
DE PATER IN DE BROUWERIJ
Langs het Spaarne
GARAGEHOUDERS
DE FILMS VAN DEZE WEEK
IN HAARLEM
STEUNZOLEN
SLEUTEL WEG?
HERINGA WUTHRiCH
ZATERDAG 5 JULI 1952
PAGINA 2
H.H. MISSEN OP
ZONDAG
Burgerlijke Stand
Verkooplokaal Notarishuis
INBOEDELVEILING 15/16 JULI
RONDOM EN IN DE STAD AAN HET SPAARNE
Een gezamenlijk en
dringend verzoek
NYLON-BLOUSES
DE GROOT
GROTE HOUTSTRAAT 98
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLZEBRANDERS
R.K.G.V „Hercules"
HEEMSTEDE
Zondagsdiensten
Palace
Luxor
Frans Hals
Lid o
P. J. NACHTEGELLER
City
Minerva
Spaarne
Rembrandt
„DE SLEUTELSPECIALIST"
Haarlemse bedevaart
naar Kevelaar
Kanover. „Spaarnevogels"
SANTPOORT
Zondagsdienst
Een van de meest boeiende verhalen, die wij ooit in onze jeugd gelezen heb
ben is wel het verhaal van Dik Trom. Het ezeltje rijden kon ons maar
matigi bekoren, maar ons enthousiasme steeg ten top, toen wij lazen hoe hij
op een mooie dag verkoeling ging zoeken door in een wastobbe te gaan spele
varen. Dat zoiets verkeerd moest aflopen daar kon Dik Trom zelfs niets aan doen,
want de wastobbe wa3 nog niet in een dergelijke perfectie uitgevoerd, dat zij
geheel waterdicht kon worden genoemd.
Thans is dit wel het geval, maar het spelevaren zou toch wel moeilijker worden
omdat allerlei instrumenten dit zouden verhinderen, want bij ons bezoek aan
de N.V. Haarlemsche Waschmachine en Wringerfabriek aan de Houtvaart is
het ons wel gebleken.
De wasmachinefabriek is een middel
matig groot bedrijf, waar allerlei types
wasmachines worden vervaardigd. De
Nederlandse huisvrouw behoeft niet zo
als haar lotgenote van de vorige eeuw
aan de waterkant op het typische Hol
landse vlondertje haar was te doen en
de vuile boezeroen van haar man in het
meestal niet heldere water uit te slaan.
Moderner en practischer hulpmiddelen
staan tot haar beschikking. Een van die
middelen is ongetwijfeld de wasmachine,
die de was doet. Zo ooit het spreek
woord: „Een kind kan de was doen" be
ter op zijn plaats is, dan is het toch zeker
wel hier, want in vijf a tien minuten is
de was aan kant.
Bovendien het gemak, dat de huis
vrouw van dit product heeft is zeker al
belangrijk genoeg om deze industrie een
plaatsje in de rij van onze reportages
over de Haarlemse industrieën te geven.
Het bedrijf werd in 1914 opgericht en
in 1936 omgezet in een naamloze ven
nootschap, waarbij het tevens gevestigd
werd aan de Houtvaart in Haarlem. In
een voormalige bollenschuur werden de
machinerieën geplaatst en al gauw groei
de het bedrijf uit Op het ogenblik werkt
het bedrijf met grote voortvarendheid
en geschoold vakmanschap aan de fabri
cage van een moderne wasmachine, die
een volledig Nederlands product is. De
fabriek is een van de vijf Nederlandse
werkplaatsen, die dergelijke producten
vervaardigen. In het productieprogram
ma kent men de houten wasmachine, die
nog altijd een grote plaats in het huis
houden inneemt. Vooral op het platte
land maakt de bevolking van dergelijke
apparaten veel gebruik.
De kuipen worden vervaardigd van
teakhout, dat afkomstig is uit Indonesië
en Belgische Congo. De planken worden
opgeslagen in loodsen, waarna zij, als ze
voor de productie moeten worden ge
bruikt, naar de droogkamer verhuizen.
In deze droogkamer wordt vochtig
heidsgehalte opgemeten: immers in de
toekomst mag door eventueel krimpen
geen lekkage ontstaan. Nadat de plan
ken op maat en dikte zijn gezaagd,
.worden de duigen zo heten de
plankjes die tezamen de kuip vormen
door een kuiper in elkaar gezet. Dit
is geen gemakkelijk werkje en een
jarenlange ervaring is er voor nodig
dit in zeer snel tempo tot stand te
brengen. Daarna wordt de kuip. dia
eigenlijk nog hoekig en schokkig is,
afgedraaid. Met de meest variabele bei
tels wordt dit werk gedaan. De kuip
wordt op een 'machine in het rond ge
draaid en de kuiper doet met zijn bei
tels de meest wonderlijke dingen: gleu
ven maken, hoeken afwerken enz. enz.
(Ontleend aan Sursum Corda)
AERDENHOUT (BENTVELD)
H. Antonius van Padua: 8 en 9 u.
11 u. de Hoogmis.
BLOEMENDAAL
H. Drieëenheid: 7, 10.15 en 11.30 uur,
8.30 de Hoogmis, 5 uur plechtig Lof.
Hulpkerk van het Allerheiligst Sacra
ment, Dennenweg 17, Bloemendaal-Nrd.
7.30, 10.15 Hoogmis, 6.30 uur Lof.
HAARLEM
H. Antonius: 6.30, 7.30, 10, 11 en 12
uur; 8.30 de Hoogmis; 7 uur Lof.
H. Bavo: 6.30; 7.30 en 11 uur; 9 uur
Hoogmis; 7 uur Lof.
H. H. Elisabeth en Barbara: 6.30; 7.45
en 11 uur; 9 uur Hoogmis; 7 uur Lof.
10.30; 12 uur en 8.45 uur Hoogmis; 7 uur
Lof.
Allerh. Hart van Jezus: 6.30, 7.45 en
9 en 12 uur, 10.30 de Hoogmis. 7.30 Lof.
II. Joannes de Doper: 6.30, 7.30, 8.45,
11 en 12 uur; 9.30 de Hoogmis; 7 uur
Lof.
H. Joseph: 6.45 8 en 11 uur; 9.15 üe
Hoogmis, 7 uur Lof.
H. Liduina: 6.30, 7.30, 8.30, 11.30; 9 45
Hoogmis; 7 uur Lof.
O. L. Vr. Rozenkrans en H. Dominl-
ous: 6.15, 7.30, 9 en 12 uur; 10.30 de
Hoogmis; 4 uur Lof.
O. L. Vrouw van Zeven Smarten en
H. Bavo: 6.30, 7.30, 10.15 en 11.30; 8.45
de Hoogmis, 7 uur Lof.
Bijkerk te Spaarndam: 7.30 en 10 u.
Hoogmis, 7 uur Lof.
HEEMSTEDE/
H. Bavo: 7.15, 8.45, 11.30, 10 uur de
Hoogmis; 7.30 uur Lof.
O.L. Vrouw Hemelvaart 7, 8.30 Hoog
mis; 10.30 uur; 4 uur Lof.
OVERVEEN
O. L. Vrouw Onbevl. Ontvangen: 7, 8
10.30 uur; 9 uur Hoogmis; 7.30 Lof.
ZANDVOORT
H. Agatha: 6.30, 7.30, 9 en 10 u. Hoog
mis; 7 uur Lof.
Geboren: E. C. H. M. JanssenSehaap-
veld, d. J. H. van Beek—Prinsen, d. C.
Man in 't Veld—Bakker, d. S. J. S. Kruse-
manDezentje, 2 d. D. C. van EldikVis
ser, d.
Overleden: W. P. Hos, 85 j., Oost-Indië-
straat. M. K. Rietdijk, 49 j., Hazepaters-
laan. Th. H. Pijnaker, 61j., Zijlweg. G.
Lampe—Goemans, 85 j.. Gierstraat. F. W.
Bo?— Gepken, 57 j., Bakenessergracht. L.
A. Vosse, 78 j„ Maerten van Heemskerk-
straat.
De kuip, welke het vornaamste werk
is, wordt evenals de overige houten on
derdelen, geheel in eigen bedrijf ge
maakt. Ook de metalen onderdelen,
waaronder het aandrijfmechanisme, ver
vaardigt men zelf.
Voor de vervaardiging van het ruwe
onbewerkte gietwerk zijn andere fabrie
ken ingeschakeld.
Behalve houten vervaardigt men voorts
metalen wasmachines, die bij elk jong
stel, dat op punt van trouwen staat, het
water uit de mond doet lopen. Deze
wasmachine is in twee gedeelten te on
derscheiden; het bovengedeelte, waaraan
speciale eisen ten aanzien van het
emaille moeten worden gesteld, wordt
hiertoe door andere fabrikanten gele
verd. Het tweede gedeelte, dat tevens
liet aandrijfmechanisme bevat, maakt
het bedrijf zelf. In de grote montagehal
staan moderne machinerieën die zoiets in
korte tijd kunnen vervaardigen. Draai
banken, waarop in totaal 11 bewerkingen
kunnen worden uitgevoerd, behoren tot
de outillage van een moderne fabriek.
De wringer, die toch een essentieel on
derdeel uitmaakt van een behoorlijke
wasmachine wordt gedeeltelijk in de
fabriek zelf gemaakt. De assen worden
zelf gedraai en in tijd van vier en 'n halve
minuut is zo'n as klaar. Als men nagaat,
dat er voor het maken van een as on
geveer vier bewerkingen moeten worden
uitgevoerd, is een tijd van 4L minuut
niet veel. De rubberrollen betrekt men
van een rubberfabriek uit het land.
In de loop van onze reportage hebben
we nog heel even gesproken over de
handwasmachine, want de anderen lopen
op electromotoren. Deze handmachine
staat wel bijzonder in het middelpunt
van de belangstelling, omdat vele emi
granten deze meenemen naar het land,
waar zij een nieuwe toekomst hopen op
te bouwen. Teneinde teleurstelling te
voorkomen nemen ze dan maar het liefst
een handmachine mee, want het kon wel
eens gebeuren, dat zij in een streek te
recht komen waar geen electrische
stroom ter beschikking is.
De producten worden vanzelfsprekend
voor de binnenlandse markt gemaakt,
maar de export neemt toch wel een bij
zondere plaats in. In deze sfeer liggen
dan de landen in het Midden Oosten.
Zuid-Amerika, België, Frankrijk, Finland
en de Scandinavische, landen. De grootste
hinderpaal waar men nog mee te kam
pen heeft is wel de hoge invoerrechten,
die veel en misschien wel al te veel, Ne
derlandse ondernemingszucht ue grond
inboren, Men verwacht dan ook wel
betere vruchten, wanneer de Europese
samenwerking een voldongen feit is ge
worden en veel meer mogelijkheden
kunnen worden uitgebuit, hetgeen ten
goede zal komen aan de productie van
een bedrijf, dat toch zeker de moeite
waard is, vooral omdat het een Neder
lands bedrijf is.
Tot hoofdredacteuren van ,,De Tijd"
zijn heden benoemd de heren mr. W. A.
M. v. d. Kallen en H. baron van Lams-
weerde, die op 1 September
functie zullen treden.
a.s.
Advertentie
Dir. W. N. WOLTERINK
Bilderdijkstraat bij de Zijlweg
Haarlem - Tel. (K 2500) 11928
Inzendingen van huisraad worden dagelijks
aangenomen. Eigen afhaaldienst
De kuiper werkt met allerlei beitels om de kuip, die cp de machine in het
rond draait, glad te maken. Hiervoor is een grote vaardigheid vereist, want
zoiets doet men niet voor de eerste keer.
BIOSCOPEN:
Rembrandt: ,,'s Nachts langs de weg",
2de week, tijden: 2, 4.15, 7 en 9.15 u„ 18 j.
Palace: „Om een vrouw te behagen",
tijden: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur, 14 jaar.
Luxor: „Het lot speelt met Mr. Den
ning", tijden: 2, 7 en 9.15 uur. Zaterdag:
en Zondag ook om 4.15 uur, 14 jaar.
Frans-Hals: „Vrouwen in angst", tijden:
2.30, 7 en 9.15 uur. Zondag 2, 4.30. 7 en
9.15 uur, 18 jaar.
City: „Djenghis Khan, de veroveraar",
tijden: 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur, 14 jaar.
Lido-Theater: „Iwo Jima", tijden: 2, 4.15,
7 en 9.15 uur, 18 jaar.
Spaarne: „De terugkeer van Zorro"
en „Desperado's van Dodge City", tijden:
2.30, 7 en 9.15 uur. Zondag ook om 4.15 u„
14 jaar.
Minerva: „Het avontuur begon in Bom
bay"; tijden: Zaterdag 2.30, 7 en 9.15 uur.
Zondag 2, 4.15, 7 en 9.15 uur, 18 jaar.
Maandag 2.30 en 8.15 uur.
Circus Mikkenie: Zaterdag, Zondag en
Maandag 8 uur, Zondagmiddag 2 uur.
TENTOONSTELLINGEN:
Kunsthandel Leffelaar: Reisimpressies door
Otto B. de Kat. Aquarellen en tekeningen
uit „Les Sables d'Olonne". Geopend op
werkdagen van 1017 uur, t/m 15 Juli.
Zondag 6 Juli
Openluchttheater: Muziekuitvoering door
„Euphonia" uit Overveen, 3 uur 's middags.
Ballets Jooss, 20.30 uur.
Cultuur Centrum: „De Stompetoren"
(Spaarnwoude). Geopend: Zaterdags, Zon
dags en Donderdag van 2—5 uur.
Teyler Museum: Bespeling van het 31-
toonsorgel door de heer Gé Michels van
2 tot 3 uur.
APOTHEKEN:
De Zondags-, avond- en nachtdienst
van de Haarlemse apotheken worden
waargenomen door: de Firma Th. A.
Klinkhamer, Koninginneweg 69, tel. 11596,
de firma Gryseels en v. Heer, Lange Veer-
straat. 19. tel. 11000, de Frans-Hals
apotheek, Frans Halsplein 1, tel. 11180.
ZIEKENVERVOER:
Fa Mathot, Gr. Houtstraat 9, tel. 11990;
Margriet, Turfmarkt 19 rd., tel. 21400; te
Heemstede Fa. Buitenman en Co., Raad
huisplein 7, tel. 28523.
HEEMSTEDE
De Zondags- avond- en nachtdienst van
de Heemsteedse apotheken worden waar
genomen door Apotheek Schotsman, Bin
nenweg 206208, tel. 38320.
Wijn, vertelt men ons, is het gegiste sap van versgeplukte druiven. De drui
ven zjjn het natuurproduct, dat tot grondslag dient van de wijn, druiven
in talloze variëteiten. Maar verscheidene.r nog zijn de wijnsoorten, omdat
de grote wijndeskundigen de kunst verstaan de gisting op hun eigen manier te
doen verlopen. Nu wordt dit opstel geen praatje over apéritiefwijnen. We wilden
alleen maar, nu de hitte ons brandt, terwijl we deze regels schrijven, een fris en
gezónd begin hebben. Wijn immers, zegt de Franse geleerde Pasteur „est la plus
hygiénique et la plus saine de toutes les boissons". Pasteur had natuurlijk nooit
gehoord van de beroemde Haarlemse brouwerijen in vroeger eeuwen, toen hij
over de meest hygiënische en gezondste drank sprak, anders had hij ongetwij
feld ook een goed woord gezegd over de bieren. Met deze constatering zijn we
dan aangeland, waar we zijn willen, want, lezer, maak niet de vergissing, dat we
over de Haarlemse brouwerijen en herbergen waren uitgepraat. Hebben we
vorige week wat met Jan de Lapper, onze stadsheid, in de Zwarte Hond vertoefd,
vandaag zetten we onze wandeling langs de verkoeling brengende établissemen
ten voort.
Ja, die Zwarte Hond. We hebben over
een herberg van die naam nog een an
der verhaal gelezen, alleen was niet na
te gaan of deze eveneens aan het Spaar
ne gelegen was. In elk geval hing in
Haarlem reeds in 1553 ergens de Zwar
te Hond uit. De waard van deze her
berg, zekere Lenaerdt, is in 1550 op de
Lucasmarkt verraderlijk vermoord. De
dader heeft men nooit kunnen achterha
len, hoewel er een aardige cent aan de
opsporing besteed werd. Dit blijkt uit
de Thesauriersrekening van dat jaar:
„In uytgéven de somme van vijff ende
twintich ponden, veerthien scellingen,
ter cause van gelijcke somme, bij dese
stede te costen gehadl, zcl an wagen
vrachten, dachgelden van diversche
personen, als oock van teeringe van
dien, in 't soucken ende vervolgen van
twee bouven, die in de Lucasmarkt
anno vijftich, 's avonts omtrent negen,
eenen Lenaerdt, waerdt in den Swarten
hondt ende Franss. Baerutss. goutsmit,
moordaedelicken gequetst hadden op-
ter straeten, alwaer de Schout. Capiteyn
van 't Swaerdt, ende die dragers, tot
allen plecken met waegens ende paar
den uyttrocken, maar en costen desëlve
bouven nyet gevinden."
Omdat men van mening was, dat de
moordenaars zich nog in de stad moes
ten. bevinden, liet men de poorten slui
ten. doorzocht de stad en stelde tien
wakers aan, die de stad moesten om
singelen, opdat de boeven niet over de
muren zouden ontsnappen. De moorde
naars bleven zoek en ook naar de mo
tieven tot hun daad moest men tever
geefs blijven gissen.
Genoeg van dit sombere verhaal. We
blijven nog wat aan het Spaarne ver
toeven, waar brouwerijen en herbergen
talrijk waren. We kómen voorbij het
„Seehart" (Zeehert), waar in het mid
den der 17e eeuw Rogier Bon brouwer
was, vooraanstaand Haarlemmer, in
1652 houtvester en baljuw van Brede-
rode. Meer belangstelling hebben we
vandaag voor „De drie klayeren". Pas
seren we de pakhuizen de Hoop, het
Olievat en het Anker, dan komen we
bij deze brouwerij, slechts te bereiken
via een kleine poort, waarboven in de
17e eeuw de drie gekroonde klaverbla
den prijkten.
De brouwerij lag- wat achteraf en
werd, de eigenaar was ongetwijfeld
Katholiek als kerk gebruikt. In 1621
had Pater Boudanus O.P. toestemming
gekregen hier de H. Mis te lezen. Oog
luikend werd dit toegestaan en tot in
1790 kwamen de katholieken in de drie
Het leven is zo'n grote schat
U onverdiend door God gegeven,
Toon Hem uw dankbaarheid,
Doordat ge andere helpt te leven.
Steunt de Speldjesdag van Her
wonnen Levenskracht en Santos
morgen aan de uitgangen der
parochiekerken.
Herwonnen Levenskracht en Santos
zullen op Zondag 6 Juli bij de uitgangen
van alle katholieke kerken in Haarlem
een collecte houden.
Deze twee zuster-verenigingen, waar
van de eerstgenoemde een onderafde
ling is van de K.A.B., en de tweede van
de Ned. R. K. Middenstandsvereniging,
behartigen de belangen van hun leden
of gezinsleden, die lijdend zijn aan
T.B.C.
Zij brengen aan deze zieken hulp,
door hen te doen opnemen in sanatoria
of door hun huisverpleging te verschaf
fen; verder trachten zij hun ook een
tegemoetkoming te geven in de uit
deze ziekte voortkomende extra kosten
enz.
T.B.C is een ziekte van lange duur,
maar gelukkig in vele gevallen met uit
zicht op genezing.
Het langdurig ziekte-proces brengt
vanzelfsprekend vele en grote kosten
met zich mede.
Herwonnen Levenskracht en Santos
hebben reeds prachtig werk verricht;
zij kunnen hun werk evenwel onvol
doende blijven voortzetten wanneer
niet alle gezonde mensen hun medewer
king geven aan de bestrijding van deze
gevreesde ziekte.
Wanneer dan op Zondag 6 Juli aan
alle kerkgangers een bijdrage wordt
gevraagd, om deze beide verenigingen
te steunen bij haar zorg voor haar aan
T.B.C. lijdende leden of gezinsleden,
verzoek ik hun allen zeer dringend, ten
bate van dit hoogst sympathieke werk
een EXTRA bijdrage te willen geven,
opdat deze buitenkerkelijke collecte een
aanmerkelijke steun moge betekenen bij
het kostbaar werk van genoemde ver
enigingen.
KATHOLIEKEN HELPT!
KATHOLIEKEN HELPT GAARNE!
KATHOLIEKEN HELPT GOED!
J. J. A. KUILMAN,
Dekep van Haarlem
Advertentie
Voor de vacantie .voordelige aanbieding
met halve mouw 18.90
Kimono mouw 17.50
Zwitserse imp. 22.50, I 21.50
HAARLEM
Advertentie
HAARLEM
Door de slechte weersomstandigheden
kon de demonstratie in Halfweg Zondag
22 Juni niet doorgaan, doch bij goed
weer vindt de demonstratie plaats op
Zondag 6 Juli. Vertrektijd 8.55 uur pre
cies van de Westergracht.
De Zondagsdiensten voor artsen wor
den op 6 Juli waargenomen door dr. A,
L, C. v. Lier, Pieter Aertslaan 6, tel
39875 en dr. A. J. v. Ravenswaay, Zand-
voortselaan 70, tel. 27913.
Wijkverpleging: Zuster B. G. Badings,
Heemsteedse Dreef 138, tel. 39818.
Geopende Apotheek, ingaande Zater
dagmiddag 6 uur, Apotheek Schotsman,
Binnenweg 206-208, tel. 33320.
~¥~\e man, die Donderdag op-
I merkte, dat het weer "hem
twee borstrokken scheelde,
moge zich populair hebben uitge
drukt, hij gaf in ieder geval juist
weer hoe groot dc temperatuurs
verschillen in ons landje binnen
24 uur wel kunnen zijn. De man,
die de eerste helft van deze week
verre van correct, maar doelmatig
en blijmoedig gekleed was, ver
scheen daarna weer als heer met
'n das en 'n colbert plus 'n schoon
voorhoofd. Ik heb een echt-Haar
lemse en officiële vergadering bij
gewoond, die na anderhalf uur ont
aardde tot een bijeenkomst in het
tentenkamp te Zandvoort. Zó warm
was het en zó gevaarlijk kan onze
onvolprezen conventie zich op het
hellend vlak der openstaande over
hemden zonder verpakking bevin
den. Er was Dinsdag ook een of
ander congres in onze stad, hetgeen
mets bijzonders is, want men gaat
naar Haarlem, juist omdat stad en
omgeving zo weinig lust opwekken
óm te congresseren. De bijzonder
heid stak in de afgevaardigden, die
gedeeltelijk in streepbroek, lakens
vest en staartjas van het station
naar Loutje liepen, bij aankomst
'n nieuwe witte boord moesten ko
pen en de punten van hun bescher
mend en zo gekleed vest konden
uitwringen. Nu is het waar, dat
lintjes als teken van verkregen on
derscheidingop zwart het mooist
uitkomen niet eenvoudig op een
overhem- 1 over te planten.
Maar ik 'iep medelijden met
deze slai ers van plicht en
kleedfatsoe. i de moordende hit
te, zoals ik medelijden had mei
dames, die hun voorrecht dienaan
gaande op de heren der schepping
misbruikten.
Praat me niet meer over de
vorige week Zondag, zegt de
vod er, die in de vroegte met
vrouw, kinderen en de hond naar
Zandvoort trok op een gehuurde
ploftandem. Het beloofde een da
verend feest te worden. De zon
dan zijn huiskamer van vier bij
vier voor vijf personen. De rugtas
sen bolden van proviand en bad
pakken, de knot op mama's hoofd
zat even onberispelijk als de strik
in Tootje's haar. Én pa bedacht,
dat het leven heerlijk is, doch al
leen maar zo kort.
Twee vierkante meter kon aan
het strand met veel moeite voor
het gezin vrijgemaakt worden. Al
spoedig lagen alle kleren van de
buren vóór, achter en aan vele zij
kanten tegen de proviand van ons
gezin. De ananas-zuurtjes hadden
zich als slakken vast-ezogen op de
boterhammen met leverworst; het
pondje tomaten was leeggedrukt in
een schone handdoek en 'n limona-
defles vol zoete melk was 'n boter-
vloot geworden. Geen nood, suste
vader, we hebben de zon en de zee,
onze twee vierkante meter en onze
drie kinderen. Maar Pietje raakte
viermaal weg en moest tenslotte
bij de politiepost logeren met veer
tig andere verloren zonen en Toot
je ging te ver in zee, zodat mama
doodsangsten doorstond en uit
kwaadheid de bibsjes van haar
dochter even rood maakte als haar
hoorde de strand-muzikanten niet,
die het schone lied „Over vijf en
twintig jaar" uit hun natte instru
menten persten; hij was niet tot
leven te brengen voor een nieuwe
haring uit een emmer aan een juk,
noch voor een ijsco, die de zon even
lief had als haatte. Hij droomde
van een lui rijk leven aan de Ri-
vièra, van een vacantie onder de
palmen van Hawaii en van zijn
vrouw vóór vijf en twintig jaar.
Intussen zag Pietje kans om een
winkeltje op te zetten. Hij „vond"
een kleurige bal, 'n schepnet, twee
handdoeken, een sinaasappel en een
doosje sigaretten. Mama kon wel
huilen van ergernis, maar pappa
merkte sloom op „moeten ze maar
op d'r spullen passen.
scheen aan een helderblauwe he
mel, de ploffiets bromde dat het
een lust was en de kinderen zongen
het hoogste lied, zoals „We gaan
naar Zandvoort aan de Zee". Al
spoedig ontdekte de vader, dat hij
niet alleen westwaarts toog, maar
hij bedacht, dat het onmetelijke
strand veel meer ruimte zou bieden
eigen mollig gezicht. „Jij ligt maar
te luieren" zei ze tegen haar echt
genoot, „let dan toch op, ik sta
overal alleen voor". „Jongens niet
weglopen," antwoordde vader sla
perig en rozig, waarna hij weer
achterover zeeg op het verende
lunchpakket van het gezin van
veertig centimeter verder. Hij
at 'n vacantieleed op de te
rugweg. Nauwelijks een
kilometer van zee weigerde
de brommer en moest er getrapt
worden. Ma zei al spoedig „ik kan
niet meer en 'k heb de koorts als
een paard". Pietje huilde van de
pijn door de zonnebrand, Tootje
bruldeomdat ze niet meer zitten
kon en het mensje voorop was niet
tot bedaren te brengen. Een lange
lijdensweg is het naar huis gewor
den. „Nooit meer," concludeerde het
hoofd van het gezin, dat zichzelf
reeds als overleden had afgeschre
ven. Meteen naar bed, ondank
bare lastposten" commandeerde de
wederhelft, waarop het gekrijs van
de jeugd, in volume belangrijk toe
nam. Die nacht heeft de vader van
Pietje niet kunnen dromen. Ieder
een draaide en zuchtte van de pijn.
De zon werd een vuurbal, de zee
'n donkere stroopmassa, het zand
'n gloeiende plaat. Het motortje
van de tandem gromde weer, maar
was niet meer tot stilstand te bren-
gen.De kinderen verdronken in de
stroop en mama zat in de politie
post te huilen. De haring werd een
walvis en het strandorkest speelde
„Ase's Tod"....
Wat heerlijk, dat de hittegolf
voorbij is. De zee was Donderdag
zo mooi en het strand zo echt van
ons. Ik draag nu weer 'n das en ik
durf weer een hand te geven en te
ontvangen. En dit vrijmoedige ver
haal is geschreven, terwijl de man
van hierboven zijn twee borstrok
ken al weer had aangetrokken.
SPAARNEBABBELAAR
klaveren bijeen om hun godsdienst
plichten uit te oefenen.
Het gebouw werd meer en meer al
leen voor de godsdienstoefeningen inge
richt. In 1790 werd de kerk van St.
Dominicus gebouwd, die in 1845 prac-
tisch geheel werd vernieuwd en nu is
toegewijd aan O. L. Vrouw Rozenkrans
en de H. Dominicus.
Lange tijd he'eft men de Spaarnekerk
„de drie klaveren" genoemd.
Waar deze wandeling door oud-Haar
lem ons al niet toe voert! Het blijft in
deze opstellen bij een vluchtige ver
melding, later zal er gelegenheid zijn
uitgebreider op een geschiedenis als
van de Spaarne-kerk in te gaan, zoals
het eveneens in ons voornemen ligt de
vele kloosters, de kerken en kapellen
van het middeleeuwse Haarlem stuk
voor stuk te bezoeken.
We wandelen nu verder, gaan de
Haarlemmerolie-fabriek van Boogaard
voorbij, kijken even naar de zeilma
kerijen en merken dan, dat verschil
lende brouwerijen, vanuit andere stra
ten te bereiken, steeds een uitgang
hebben aan het Spaarne.
De economie is geen uitvinding van
onze tijd! Onze voorvaderen zorgden
er wel voor dicht bij de vervoergele-
genheden hun zaken te hebben. Zo
kwam op het Spaarne uit „de drie Zwa-
nenhalsen" gerenommeerde bierbrou
werij, die we bereiken, nadat we in de
Hondensteeg het beruchte kroegje
„Het hondje" zijn gepasseerd. In het
midden van de 17e eeuw ging het daar
nogal lichtzinnig aan toe. Breeroo zou
z'n boeren-kroegliedjes hier hebben
kunnen schrijven en z'n kluchten waren
gebaseerd op belevenissen in dergelijke
gelegenheden.
Dat de brouwers aanzienlijke Haar-
lmmers waren moge blijken uit het feit,
dat Johan Claesz. Loo, die van 1623 tot
1657 burgemeester van Haarlem was,
tevens de leiding had over brouwerij
't Scheepje", die onder de afbeelding
van een schip de spreuk voerde; „Godt
bewaert het Schip". Hij was deken van
het brouwerijgilde. Zijn brouwerij lag
op de Scheepmakersdijk, waar in die
tijd ook „de gekroonde Leliën" was
gevestigd, die tevens mouterij en bran
derij was.
Vlakbij „het Scheepje" lag een gro
te theetuin „Ons Genoegen", waar de
oude Haarlemmers „heur recreatye" ge
noten, binnen of buiten, menig kan
netje bier gebruikend. In de baurt tref
fen we ook nog een derde brouwerij
„De witte raaf", de kuiperij „De drie
Kuypertjes", en „de Sleutel". De Witte
Raaf is van jongere datum, werd pas in
1863 gesticht.
Wippen we nog even een herberg bin
nen. Kiezen kan men tussen „het Wa
pen van Delft", „het Wapen van Gel
derland" of „de drie Kemphaantjes".
Overigens is bet ook in „het Amster
damse Schuitje" gezellig.
Tegelijk met de bloei van de brou
werij viel in Haarlem ook de belangrij
ke periode van de scheepstimmerwer
ven. Deze waren zelfs in de 16e eeuw
reeds bekend en waren groot genoeg
om er galeien te bouwen. Aan de
Scheepmakersdijk trof men ze aan. In
1573 werd een galei op stapel gezet,
lang over steven 82 voet. Later is deze
tak van nijverheid zeer teruggelopen,
hoewel de stadsregering veel deed om
de scheepsbouw in Haarlem te bevor
deren. Zelfs wist men scheepsbouwers
naar Haarlem te trekken. In 1666 werd
een contract aangegaan met Harmen
de Bruyn in Koog aan de Zaan. Deze
zou in Haarlem komen wonen, kreeg
een vrije werf en f 1.000 voor reiskos
ten. Hem zowel als zijn kinderen wer
den nog andere voordelen toegezegd.
Andere scheepsbouwers werden op der
gelijke wijze ertoe gebracht in Haarlem
hun bedrijf te komen uitoefenen.
Kunstmatig wilde men dit bedrijf dus
in leven houden. Veel is er niet van
overgebleven.
Zo hebben we dus in dit opstel koelte
gezocht langs en in de omgeving van het
Spaarne. Over het Spaarne zelf ware
ook veel te vertellen, we bewaren dit
echter voor een volgend verhaal.
Jan. B.
Advertentie
Alle soorien sleutels
Op Amerikaanse autorenbanen valt
-het verfilmde bewijs is deze week in
Palace te aanschouwen genoeg
spanning en sensatie te beleven. In de
film „Om een vrouw te behagen" hangt
Clark Gable de moedige en onver
schrokken coureur uit, die nergens voor
terugdeinst om de zege te behalen. Een
veel te flinke journaliste breekt hem
echter in haar krabt de nek, maar de
twee raken desondanks verliefd op el
kaar. En dan wordt het figuurlijke van
die nekken-brekerij bijna in realiteit
omgezet, wanneer het er het gevaarlijk
auto-heerschap om gaat éénmaal te be
wijzen, dat een overwinning hem geen
mensenleven waard is. Hetgeen natuur
lijk met de nodige luidruchtigheid, stof
en kilometers-per-uur gepaard gaat.
waar vele lieden boven de veertien jaar
zich heus wel door zullen laten mee
slepen.
Mr. Denning is directeur van een
vliegtuigfabriek, heeft een vrouw en
een dochter, die op haar beurt connec
ties onderhoudt met een verdenkens-
waardige jongeling. De heer des huizes
wenst deze jongeman niet als schoon
zoon, maar „haalt" bij een onderhoud
dermate „uit", dat de knaap zonder
meer dood blijft liggen. En dit nu is het
begin van een verwikkeling, die regis
seur Anthony Kimmins op ongetwijfeld
boeiende wijze in al haar geperfection-
neerde' gladheid te voorschijn brengt.
Maar het bezwaar is juist deze gladheid,
het teveel aan feilloos en nu en dan on
geloofwaardig goed passende schakeltjes,
waaruit het ingewikkelde, voor velen
ietwat onwaarschijnlijke filmverhaal is
opgebouwd. Overigens kan een Engels
man met dergelijke materie sinds jaar
en dag goed overweg en de maker heeft
dan ook een stempel op zijn product
aangebracht, welke men buiten zijn land
vergeefs zou zoeken. Waarmee we
slechts zeggen, dat „Het lot speelt met
mr. Denning", een niet boven de mid
delmaat uitrijzende film, de moeite
waard is, dank zij de Britse geest van
stipte soberheid en een enkel geestig
moment.
„Vrouwen in angst" heet de Ameri
kaanse film die deze week in Frans Hals
draait. De geschiedenis speelt zich af in
het botenhuis van een gezin waarvan de
vader lange tijd op reis is. De 17-jarige
dochter heeft omgang met een sujet dat
steeds maar geld van haar tracht te
krijgen. De dochter wordt op een avond
woedend en slaat de minnaar neer. Zij
denkt dat hij dood is, maar het bioscoop
publiek weet wel anders, want het ziet
de man opstaan en door een brugleu
ning vallen waardoor hij werkelijk niet
meer is. De moeder van de dochter ont
dekt het verschrikkelijke, neemt het lijk
op, sleept het in een roeibootje efl gooit
het met een anker midden in het water.
Niemand zou er ooit achter zijn gekomen,
ware er niet een chanteur, die compro
mitterende brieven blijkt te hebben. Ook
deze man gaat eraan, nadat hij eerst zijn
vroegere compagnon heeft vermoord. Het
eind van het lied is. dat de moeder aan
de telefoon aan vader vertelt dat hij zo
verschrikkelijk nodig is. Achttien jaar.
De heldhaftige strijd van de Amerika
nen bij de bezetting van de Japanse
eilanden is en blijft nog altijd een dank
baar „object" voor de filmmakers. Maar
de wijze waarop deze rolprent tot stand
is gekomen, verdient alle lof. Zij kan
zelfs, in zeker opzicht, in de schaduw
staan van de „Beste jaren- van ons le-
Aavenenne
Plastic, roèstvrij metaal, aluminium,
volgens gipsmodel.
ATELIER VOOR ORTHOPAEDIE
cn KUNSTLEDEMATEN.
Gasthuisvest 17a Telefoon 18505
Door H.H. Doktoren als vakkundig
orthop. Instrumentmaker erkend.
Ziekenfondsleden korting.
Aan onze zaak is een PEDICURE-afdeling
verbonden, onder gediplomeerde leiding.
ven", die kort na de bevrijding zoveel
opgang heeft gemaakt.
Opnieuw maken we kennis met de
grote moed èn de durf van de Ameri
kaanse mariniers, van wie in de grote
eindstrijd tegen Japan zoveel afhing, om
tenslotte ook de vrede in het Verre
Oosten te winnen.
Alle achttien-jarigen en ouderen zou
den feitelijk „Iwo Jima" moeten gaan
zier>, oin nog eens duidelijk de grote o&~
offéringen te aanschouwen, die Amerika
zich in de laatste wereldoorlog heeft ge
troost, óók voor Europa.
Hier draait deze week „Djenghis Khan,
de veroveraar", een rolprent in een
prachtige Technicolor.
Het verhaal speelt zich af tijdens de
kruistochten, wanneer de barbaarse
Turken herhaaldelijk het Westen aan-'
vallen. Ahn Blyth en David Farrar spe
len hierin de hoofdrollen. Van het begin
tot het einde wordt men geboeid. Djen
ghis Khan, de aanvoerder van de bar
baren moet tenslotte 't onderspit delven
in een verwoede strijd tegen een dapper
groepje kruisvaarders. 14 jaar.
Wie behoefte heeft aan enkele uren
aardige ontspanning, kan dit weekend
genieten van Clark Gable in zijn crea
tie als misdadiger in de rolprent. „Het
avontuur begon in Bombay"; een zeer
charmante misdadiger overigens, die
onmiddellijk de sympathie van iedere
toeschouwer heeft. Wie kan het hem
kwalijk nemen, dat hij in zijn functie
van detective op een handige manier het
kostbare collier de oorzaak van het
hele avontuur van een „concurrente"
weet te bemachtigen, met alle gevolgen
van dien?
Het geheel mag min of meer primitief
aandoen, het houdt het publiek, mis
schien wel juist door de naïveteit, in een
aangename spanning. Tóegang 18 jaar.
Hier draait deze week de mysterieuze
film „De terugkeer van Zorro". Zijn
legendarische figuur uit Mexico herleeft!
Alleen zijn naam deed al de bandieten
op de vlucht slaan! De grootste held van
de Pampa's bestrijdt het onrecht Een
hele bende moet het onderspit delven
tegen deze strijder.
Tevens draait hier „Desperado's" van
Dodge City". 14 jaar.
De film ,,'s Nachts langs de weg", wel
ke wij de vorige maal reeds uitvoerig
bespraken, is deze week geprolongeerd.
Achttien jaar.
Advertentie
LANGE VEERSTRAAT 10 TEL. 11493
De Haarlemse bedevaart naar Keve
laar zal dit jaar gehouden worden van
19 tot 21 Augustus. Het is de derde
bedevaart na de oorlog. Men heeft ge
legenheid zich tot 9 Augustus aan te
melden bij de paters Franciscanen aan
de Groenmarkt.
De „Spaarnevogels" organiseren op
Zondag 6 Juli onderlinge wedstrijden
op het Z-B.-Spaarne bij het botenhuis.
De aanvang der wedstrijden is bepaald
op 10 uur. Des middags is er een ge-
costumeerde kanotocht door de grach
ten. Na afloop hiervan spiegelgevech
ten op het Z.B-Spaarne.
Artsen: Dr. Mansholt, Vinkebaan 23»
Santpoort, tel. 8320.
Apotheken (ook nachtdienst): Apotheek
De Wilde, Broekbergenlaan 42, Santpoort,
tel. 8284 en Bloemendaalse Apotheek, Bloe-
rrencl'aalseweg 85, Bloemendaal, tel. K 2500
—22181.
