Nieuwe Haarlemsche Courant | 1952 | 5 juli 1952 | pagina 9

POLITIEKE EN SOCIALE HINDERNISSEN

r

Hygiënische aspecten van

de industrialisatie

Hel meer is droog

Guldensporenslag

Heksenwaag

Teken

Aanpassing noodzakelijk

Kunstmatig stukje woestijn

lÉllllll#

(otÏepvaartberichten)

EEN GROOTSPREKER

Martelaren-|
dagen

cursus

Perkament

Architecten en zielzorgers over
moderne kerkenbouw

FINANCIËN EN ECONOMIE

1

No. 35 II

m

Röntgenstralen

Jubileum van dc St.

ZATERDAG 5 JULI 1952

PAGINA 9

jÉfc

Deze week:

Waar de schoen zal
wringen

PK

Gezondheidscongres te Breda

De gezondheid van het
fabrieksmeisje

Gesloten overwegen

Onder invloed van
drank man aangereden

Zes maanden geëist

Examens

§|i|!i§8<;:

Ml

Haarlemmer id e<?P

Kleine parochies
gewenst

O dj? gewoonte getrouw, slaan wij
=een jaarverslag der Nederlandse
grootbanken, ter bespreking in ons
weekoverzicht, over. Ditmaal zijn het
s?T0uwlnsen van de Nederland-
aanri= ,^andel Maatschappij, die onze
enfct 1 °Pelsen- ZiJ pleegt de rij der

pistels van deze zijde af te sluiten,
maar iS daarom niet minder belang
wekkend, integendeel. Want de N.H.M.
rs, na de Nederlandsche Bank, de oud
ste en voornaamste financiële instelling
van ons land; zij werd opgericht on
initiatief van Koning Willem I en heeft
zich te allen tijde dermate aan de om
standigheden weten aan te passen dat
zij ook nu nog aan de spits der 'han
delsbanken staat. Het publiek kijkt dan
ook altijd even reikhalzend uit naar de
opvattingen van haar directorium als
naar de uitlatingen van de president
van onze centrale bank. president

Nooit genoeg, kan men hamerQ„
het belang, dat men in brede kring ook
"de, regeringssfeer behoort te hechten
aan het oordeel van hen Hi«. iL Vl.
volkomen beheersend' theorie

nractiik de nw T nochtans aan de
haar toekomt Na L°}ledig inruimen, die
wij dan in we: voorwoord steken

thans, zl°vena?aarT,aaade hde. wHereld zich
de twppHo Jaar na de beëindiging van

duidelijkhe«ff urlog bevindt- doet
d erin "en ,.?seffen hoe gering de vor-
van en£ -Jn gemaakt met het herstel
nnlitiei normale verhoudingen op

poiuiek en economisch gebied, aldus
Ït tt aanvang van het betoog van de
fcrt-iVL. De noodzakelijkheid, zo gaat
net voort, ook militair paraat te zijn.
betekent een drukkende last voor de
betrokken landen, te drukkender om
dat de verarming, die de oorlog heeft
teweeg gebracht, nog allerminst is over
wonnen. Het is duidelijk, dat de ver
betering en uitbreiding van de sociale
voorzieningen, die allerwegen na de
oorlog zijn ter hand genomen, hierdoor
moeten worden vertraagd.

De mate, waarin de regeringen zich
na de oorlog zijn blijven bezig houden
met de controle op het economische
leven, kan volgens sommige kringen
doen verwachten, dat, dank zij dtze

hth leIdmg' de conjunctuur beter
beheerst zou worden dan in het verle-

den het gevel placht te zijn. Niettemin
is reeds in 1950 duidelijk gebleken, dat
het economische bestel allerminst onge
voelig is geworden voor gebeurtenissen,
die ook voorheen tot ernstige schom
melingen aanleiding gaven. De con
juncturele terugslag wordt algemeen
met zorg gadegeslagen, maar in het bij
zonder door het bedrijfsleven, dat zich
na de oorlog grote moeite heeft getroost
om zijn positie wederom een hecht fun
dament te geven, wat te zwaarder viel
vanwege de verhoging der lasten, die
van de zijde van de fiscus werden op
gelegd.

De bewapening kan op geen enkele
wijze de welvaart doen vermeerderen
en dit moet wel tot de conclusie leiden,

dat, zo deze al werk verschaft, de reële
koopkracht hierdoor niet kan stijgen,
zodat er geen grond aanwezig is voor
de veronderstelling, dat hierdoor een
ALGEMENE vergroting van de afzet
van de producten van industrie en
landbouw kan worden verkregen. Hier
op dient met nadruk te worden gewe
zen, opdat evenmin de mening postvat
te, dat op deze stimulerende werking
van de herbewapening kan worden
vooruitgelopen door ten aanzien van
de financiële en monetaire politiek een
zekere vlotheid te betrachten.

Ons land heeft in het afgelopen
jaar opnieuw ervaren, hoe kwets
baar wij door de afhankelijkheid
van de gang van zaken elders in de
wereld zijn. Van een stijging van de
prijzen van strategische grondstoffen,
j hier niet worden voortgebracht,
ondervinden wij slechts de nadelen. De
afzet van onze eigen exportproducten
profiteert alleen in het geval van een
algemene welvaartsvermeerdering in
onze afzetgebieden. Het is een gebie-

In de proefruimten van het Philips Natuurkundig Laboratorium te Eindhoven,
waar zoals bekend uitgebreide proeven worden genomen over de invloed van
her. licht op de plantengroei, treft men tegenwoordig ook een ruimte aan, waarin
woestijnflora (cc-cteën en netplanten, waaronder de op kiezelstenen gelijkende
lil hops) uitstekend gedijt. Men heeft daartoe in een normale kus, waar veel
soortige tropische planten (o.a. bananen) groeien en waar dus een hoge voch
tigheid van de lucht heerst, plaatselijk een woestijnklimaat gearceerd door de
enkele mflarood-droogstralers aan te brengen. De plantjes blijken zich in dit
kunstmatige stukje woestijn wonderwel thuis te voelen.

Ir. H. Buskens, directeur van de Pro
vinciale Planologische Dienst in Bra
bant. hield een inleiding ov®r d® j
nemende sanitaire taak van de ove h

Men zal in ons land met bekwame
spoed moeten komen tot een gecoördi
neerd programma voor de gezondheids!

zorg. Dit was de conclusie waartoe prof"
VV. Krul gistermorgen kwam in
openingsrede op het 52ste Gezondheids
congres, dat in feestvierend Breda i»ó"
houden is. Ke"

Het congres, de overkoepeling van al
le nationale organisaties, alle provincia"
ie besturen en vele gemeentebesturen"
te beschouwen als het gesondheidspar-'
lemer.t van ons land, was gewijd aan
de hygiënische aspecten van de industri
alisatie. Het werd bijgewoond door de
staatssecretaris voor de Volksgezond!
heid dr. J. Muntendam, vertegenwoordi
gers van het Ministerie van Sociale Za
ken en het Bredase gemeentebestuur.

Prof. Krul gaf een overzicht van de
opvattingen over de gezondheidszorg in
de historie en wees er op, dat de laatste
jaren deze zorg niet louter meer ge-
rtcht is op het voorkomen van ziekten.
Maar het streven is naar een toestand
van optimaal geestelijk, lichamelqk en
Maatschappelijk welzijn van de mens.
°P dit gebied wordt er in ons land. te
veel werk van incidenteel karakter ge-
leverd, zonder coördinatie.

Naar van de zijde van de A.N.W.B.
vernomen wordt, hebben tellingen, ge-
houden bij acht spoorwegovergangen
met druk treinverkeer, uitgewezen, dat
gedurende veertien uur de bomen ge
middeld meer dan 4'/2 uur gesloten
waren.

Het record wordt geslagen door twee
overwegen te Tilburg, namelijk in de

Gasthuisstraat en in de route Heuvel

Koestraat, waar op 14 uur respectieve
lijk 6 en 6'/2 uur het wegverkeer moest
vrachten. Ter plaatse bevindt zich een
rangeerterrein van de spoorwegen.

Andere belangrijke punten, waar het
wegverkeer wordt opgehouden door de
treinenloop, zijn: de overweg bij het
station Vlaardingen-Oost (3>/2 uur van
uur) "«r bomen dicht), te Vught (3
Bilthoven (4'/2 uur), Almelo (3

foort' (4i uurT <5li en Amers"

bij industralisatie. Hij wees op
grote belang van goed drinkwater
industrieën en industriegemeenten, m
tevens op het gevaar van industrialisa
tie in waterwingebieden voor de n

veelheid te winnen water en de Kwa1 -
teit daarvan. De directe afvoer van in
dustrieafvalwater brengt problemen
zich mee, evenals de verontreiniging
van de lucht door vaste deeltjes of gas
sen. De gevolgen daarvan voor oe ge
zondheid zijn nog te weinig onderzoent.

Mevr. G. Volkers sprak over de in
vloed van de Industrialisatie op de ge
zondheid van het fabrieksmeisje.

Gedacht wordt aan de instelling van
bet twee ploegenstelsel, 's morgens en
's middags er. dan na verloop van tijd
Met wisseling. Door uitbreiding van het
Zonnebloem- en Mater Amabiliswerk in
de vrijgekomen ochtend- en middaguren
zal er ruimschoots gelegenheid zjjn aan
de zo dringend nodige materiële en
geestelijke vorming te werken. De heer

Gerritsen sprak over de bedrijfsge
neeskundige dienst in eer. industrialise-
rend gebied.

's Middags werd het congres door het
Bredase gemeentebestuur ontvangen.

(Van onze correspondent)

Tot een gevangenisstraf van zes
maanden en intrekking van het rijbe
wijs voor de tijd van twee jaar ver
oordeelde de rechtbank te Almelo gis
teren de 29-jarige Oldenzaalse bakker
Th D„ die in het voorjaar na een brui
loft ónder invloed van sterke drank
met zijn auto bij Oldenzaal de 53-jarige
motorrijder G. J, K. uit De Lutte aan
reed, tengevolge waarvan laatstgenoem
de het leven verloor. G. J. K. was op
weg naar het station in Oldenzaal om
zijn priesterzoon af te halen, die de dag
daarop het huwelijk van een familielid
zou inzegenen.

dende eis, dat onze productiekosten
laag worden gehouden.

Het vasthouden aan de sedert de
oorlog gevoerde politiek van het ge
forceerd laaghouden van de rente en
de handhaving van een rentegamma,
dat de consolidatie van vlottende schul
den goeddeels onmogelijk maakt, heeft
ons in een positie gebracht van een
geldruimte, welke haar tegenpost voor
namelijk vindt in het grote bedrag der
in de vorm van schatkistpapier uit
staande vlottende schuld van het Rijk.

De minder gunstige conjunctuur zal
vele bedrijfstakken voor moeilijkheden
plaatsen. De te verwachten daling van
de winsten en de zeer zware op het
bedrijfsleven drukkende lasten, zullen
gevaren kunnen opleveren voor de
uitbreiding of zelfs het op peil houden
van de industriële apparatuur, waar
van de werkgelegenheid zowel als het
concurrentievermogen in overwegende
mate afhangen.

De ver opgevoerde heffingen hollen
de industrie op bedenkelijke wijze uit
en geven met name de nieuw opge
richte hedrijven slechte kansen. Een
verlaging van de belastingen op het
bedrijfsleven zou ook budgetair te ver
antwoorden zijn, als men bedenkt hoe
zeer ook de Fiscus de terugslag zal
ondervinden van een minder goede
gang van zaken.

Rekening houdende met een daling
van de winsten in een aantal bedrij
ven zal de mogelijkheid om de kapi
taalbehoefte door middel van interne
financiering te dekken, komen te ont
breken.

Er is dan ook alle reden om op wij
ziging van de fiscale politiek bedacht
te zijn. Hieraan dient te worden toe
gevoegd, dat ook de maatregelen, die
in en na de oorlog op effectengebied
zijn genomen, dringend herziening be
hoeven. Hierbij is te denken aan
Rechtsherstel, dividendstop en specu
latiewinstbelasting.

Maar de veranderde politieke con
stellatie en sociale verhoudingen ma
ken intussen een aanpassing, die toch
zal dienen plaats te vinden, moeilijk,
concludeert de directie aan de Vijzel
straat en hier zal voor de nieuwe re
gering dan ook de schoen wel het
meest gaan wringen.

c::

!,'.vf'!v!v!v.vjjA"vAvXv!v!,!v

ÜtX^W^AVl'Xv.V.V.V.V.V.V.

AMSTERDAM (R.K. Schoolver.) afd.
Handelsschool Geëxamin. 35 cand., ge
slaagd1: R. Bekkering. L. Berling,
Beijers, Th. Braam, J. Breuker, A v. d-
Broek, P. Busch, L. Bijvoet, J. ten Cate,
H. Dils, K. Drontmann, H. van Es, Th.
Groot, H. Heijmeijer, P. i'

gerhuis Swildens, H. van testeren J.
Kruunenberg, A. Krijnen, A. Leenders,
N. Leenders J. Maasdijk Th. PooH
Schaer, P. Seegers, A. Smit. Th. Stroo-
mer, G. Tjepkema,

Vlasman, P. Voss, G. Winkelhagen.

AMSTERDAM. (Vrije Universiteit). Ge-
prom. lot doctor in de lett. en wijsbegop
proefschrift: de heer Hans A. C. Roem,
geb. te Zaltbommel.

AMSTERDAM (Vrije Universiteit.)
Gepromov. tot doctor wis- en natuurk. op
proefschrift de heer J. L. Yntema, geb.
te Leeuwarden.

AMSTERDAM (Gem. Universiteit).
Bevord. tot doctor geneesk. op proefschrift
de heer W. F. Germeraad. geb. te Padang.

AMSTERDAM (Kweekschool Detailhandel)
Gesl. de dames: B. v. Riet, K. Rietveld, M.
Snakenbroek, J. Stoelinga, S. Teeboom en
de heren C. Scheffer (met lof),-J. Smit, P,
Verberne, J. v. Klaveren, J. Koetsier, D.
Klein, A. Mesland, F. Pfister, G. Schutte
en J. Smit.

's-GRAVENHAGE. Viool B: B. van
Beinum, Amsterdam; H. Boedljn. Hoorn,
mej. J. Vermeulen, Eindhoven. Piano A:
mej. J. Buzeman, Amsterdam. A. Gerits,
Weert, H. Hak. Giessen (N.B.), S. Her
mans. Roermond. H. Hubbeling. Velsen,
A. Keijzer, Nieuwe Tonge, mej. M. van
Osselen, Amsterdam, mej. A. van Riei,
's-Gravenhage, mej. A. Straatsma, Hen
gelo (O.), mej. G. Tigchelaar. Harlingen,
J. Venverloo Dordrecht. Solozang A: T. de
Beer, Amsterdam. F. Heijne, Amsterdam,
H. Maul, Amsterdam, mej. Th. Steinmetz,
Amsterdam, G. de Vos, Hilversum. Orgel
A: mej. M. van den Brink, Oudenbosch,
G Hubers. Papendrecht. mej. J. van der
Moolen, Leeuwarden, E. Krukkert, Nijver-
üal.

•s-GRAVENHAGE. Orgel a.: P. J. A.
Franken, Arnhem. Solozang a.: mevr. P. H.
de BoerGroenwold, Stadskanaal; mej. J.
J van Bork, Amsterdam; mevr. J. H. de
Jong—Wiersma. Amsterdam; mej. Y. F.
Piccardt. Amsterdam. Plano a.: mej. G. A.
Baaiman, Groningen: mej. G. M. van Goe-
verden, Sassenheim, mej. A. van der Hei
den Meerkerk (Z.-H.); mej. M. H. A. W.
Hendriks. Beek (L.); mej. E. R. Jansen,
Haren (Gron.); mej. L. H. P. Mulder, Ge
leen mej M. L. Saaf, Heemstede; mej. G.
C Tangér, Zaandam- mej. G. van Vlaar-
dingen. Rotterdam; G. D. Vogel, Amster
dam; mej. A. Wijffels, Brunssum; G. Zoon,
Sommelsdijk. Viool a.: J. A. Hunnego,
's-Gravenhage; jonkvr. J. C. baronesse
van Wassenacr, Bennekom; J. T. Wielinga,
Leeuwarden.

AAGTEKERK 5 te Colombo.

ALDABI p. 5 Kp. St. Vinct. n. Antwerpen.
ALDERAMIN 5 te Rotterdam.

ALNATI p. 4 Baliia n. Rio Janeiro.
AMPENAN p. 4 Brothers n. Aden.
AMSTELKERK 5 te Dakar.

ARENDSDIJK p. 5 Ouessant n. Genua
BANTAM 5 nm. te Prt. Said.
BOISSEVAIN p. 5 Madagasc. n. Maurit.
BOREAS 5 te Malaga.

BORNEO 4 van Surabaja n. A'dam.
BOSKOOP p. 5 Ouessant, 6 te Havre.
CALTEX DELFT p. 5 Cyprus, 6 te Sidon.
CALTEX HAGUE 7 te Pernis verw.
CALT. NEDERL. p. 5 Algiers n. Rott.
CALT. PERNIS p. 5 Kp. Bon n. Sidon.
CALT. UTRECHT p. 5 Algiers n. Rott.
CASTOR 2 van Puerto Padre n. Ned Orl.
CERONIA 4 te Bombay.

C STULA p. 5 Minikoi n. Singapore.
CLAVELLA 5 te Rotterdam.

CLEODORA 4 van Bahrein n. Madras
DRENTE 5 te Colombo.

EENDRACHT 4 nog te Istanbul.

EDAM 5 v. Antw., 5 nm. te Rott.
ENGGANO 4 van Aden naar Karachi.
ERINNA p. 4 Sulu-Arch. n. Ilo Ilo.

ESSO A'DAM p. 5 Wight, 6 te Pernis.
FARMSUM p. 5 Wight, 6 te Rotterdam.
FËLIPES 4 van Pladju n. Tjilatjap.
GAASTERLAND p. 4 Kanar. eil. n. Z.Am,
GADILA 3 v. Singap. n. Fremantle.
GROTEKERK p. 4 Kangeroe-eil. n. Frem.
HEEMSKERK p. 5 Finisterre n. Mars.
ITTERSUM p. 5 Belle-eil. n. Montr.
JOH. v. OLDENBARNEV. p. - 4 Enggano-

eil. 6 te Padang verw.

KOTA INTEN p. 5 Minicoy n. Aden.
LEOPOLDSKERK 4 te Bahrein.
LEUVEKERK 4 te Koweit.

LUNA p. 5 Kp. St. Vine. n. Rott. verb.
MAASHAVEN 4 van Takoradi n. Accra.
MAASLAND 5 te Buenos Aires.

MACOMA 4 te Yokohama.

MACUBA 13 te Curacao verw.
MANOERAN p. 4 Brothers n. Djibouti.
MARPESSA 4 van Singapore n. Mlri.
MIRZA 4 van Miri, 6 te Balikpapan.
MODJOKERTO 5 te Semarang.

NIEUW AMSTERDAM 5 te Rotterdam.
OMALA 5 te Singapore.

ONDINA 4 van Tripolis n. Havre.

ORION 5 te Amsterdam.

POÈLAU LAUT p. 5 Kp. Bon n. Havre.
PR. FRED. WILLEM 5 te Rotterdam.
PR. WILL. Ill p. 4 Father Pnt. n. Montr
ROEBIAH 5 te Newport News.

RONDO 4 te Singora.

SAIDJA 4 te Pladju.

S1BAJAK p. 4 Galapagos-eil. n. Papeete.
SLIEDRECHT p. 5 Kreta, 6 te P. Said.
ST. ARNHEM p. 5 Kp. Vincent, 6 te Casabl
ST. HAARLEM 4 van Lulea n. Emden.
ST. MAASTR. p. 5 Kp. Nao n. Casabl.
TAMO p. 5 Ouessant n. Santos.

TARAKAN p. 5 Sabang n. Aden.

TAWALI 5 nm.6 te Djeddah.
I.TIBANTJET p. 5 Majorca, 6 te Genua.
TJIPANAS 5 te Osaka.

VEENDAM p. 5 Kp. Race n. New York.
WAAL 3 te A'dam, verbetering.

WILLEM RUIJS 5 te Colombo.

Dat schreven de kranten hon
derd jaar geleden, toen in Juli
1852 de Haarlemmermeer was
drooggelegd. Met de droog
legging van dit meer was men
meer dan tien jaar bezig. Reeds
in het jaar 1643 had de be
kende Jan Adriaansz. Leegh-
water uit de Rijp een plan.op
gemaakt voor de drooglegging.

Reeds in 1570 was een begin
gemaakt met het bedijken van
de Beemster, maar onder lei
ding van Leeghwater kwam in
het jaar 1612 de Beemster droog
Door het plaatsen van water
molens en het droogmaken van
plassen en meren kwam de
vermaarde waterbouwkundige
op een groots denkbeeld, name
lijk het droogmaken van de
Haarlemmermeer.

Voortbouwende op het plan
van Leeghwater maakten Cru-
quius en Lijnden andere plan
nen (vandaar de namen van de
stoomgemalen) en die werden
uitgewerkt. De Haarlemmer
meer was vroeger een zeer
berucht meer waarin ook sche
pen vergaan zijn en mensen
verdronken.

Over de drooggelegde bodem
van het vroegere geweldig gro-

van het IJ zijn meestal in de
zeventiende eeuw drooggelegd
met behulp van windmolens. De
droogmakerijen ten zuiden van
het IJ zijn in de negentiend!
eeuw drooggelegd met behulp
van stoomgemalen, dus door
stoommachines die het water er
uit pompen. De bodem van '1
drooggemaakte meer wordt door
sloten in vele delen verkaveld
(ingedeeld) ten einde de afwa
tering van het grondwater te
bevorderen. De twee werkenoe
gemalen van de Haarlemmer
meerpolder zijn electrisch. Het
vroegere stoomgemaal ,,Cru-
quius" is buiten dienst en als
museum ingericht.

Hollandse boerderij in de HaarlemmermeeT^poldet

museum lugciiuxi..

Het. oude stoomgemaal Cruquius

is thans als museum ingericht

te meer liggen thans honderden
boerderijen verspreid en wonen
ongeveer 30.000 mensen. Over
het algemeen zijn de daar wo
nende boeren uitnemende ak
kerbouwers en weten zij door
toepassing van de nieuwste vin
dingen van de bewerking en
de bemesting van het land zeer
bevredigende resultaten te ver
krijgen.

Velen van jullie weten dit
wel, omdat er een aantal van
onze lezertjes en lezeresjes' in
de Haarlemmermeerpolder wo
nen en die weten ook wat een
stoomgemaal is. Voor degenen
die. niet bekend zijn mef de
droogmaking, geven wij een
paar bijzonderheden. Men be
gint met een ringdijk en ring
vaart (water rondom het meer)
aan te leggen. Daarna wordt net
water uit het meer gepompt.
De droogmakerijen ten noorden

Dat is een rare benaming hé.
Over heksen heb je wel eens
gehoord en waag is de bena
ming van een gebouw uit de
middeleeuwen en latere tijder),
waar goederen werden gewo
gen. bijvoorbeeld boter en kaas.

Het Waaggebouw, te Oude
water, diende oorspronkelijk
voor het wegen van touw en
garen. Maar de Waag te Oude
water (aan de Hollandse IJsel,
in de buurt van Utrecht) staat
bekend als de Heksen waag. Wij

In de maand Juli wordt te
Kortrijk in België de 650sle
verjaardag van de Guldenspo
renslag gevierd met optochten,
een groots openluchtspel en
muziek.

Een van de bloedigste veld
slagen uit de Vlaamse ge
schiedenis is de slag der gul
den (gouden) sporen op 11 Juli
1302 bij de Groeninger beek,
in de buurt van Kortrijk. Dat
was een strijd tussen de rid
ders van de Franse koning, de
Leliaards (genaamd naar de le
lie in het Franse wapen) en
de Vlaamse burgers, ambachts
lieden en boeren, de Klau
waards (genaamd naar de
leeuw met gevaarlijke klauwen
in het Vlaamse wapen).

Wij hebben er enkele jaren
geleden al eens over geschre
ven. Omdat de meesten onder
jullie het wellicht vergeten
zijn en voor onze nieuwe le
zertjes en lezeresjes vertellen

denis'6 var. "de Gulden'sporen"-
slag.

Vlaanderen was een rijk en
welvarend land en als zodanig
een begeerlijk bezit voor de
Zuiderburen! Er ontstonden
over en weer onenigheden en
tenslotte, zoals het helaas al
tijd gaat, ontstond er oorlog.
De Franse koning stuurde een
leger van uitmuntend uitge
doste en geharnaste ridders te
paard naar Vlaanderen, Onge
veer 50.000 man, waaronder
enige duizenden Italiaanse
boogschutters. De ridders droe
gen gouden (gulden) sporen,
om de paarden in de strijd aan
te vuren. De Vlamingen waren

veel minder in aantal, onge^
veer 20.000 man voetvolk en
slechts enige honderden rui
ters. De Vlamingen waren ge
wapend met kruisbogen, knot
sen, vlegels, pieken, bijlen en
andere voorwerpen. Hoewel de
strijd dus zeer ongelijk was,
vochten de Vlaanderen als
leeuwen, want het ging om hun
vrijheid.

De Guldensporenslag (hst
slagveld lag bezaaid met gou
den wieltjes van de sporen der
Franse ridders) wordt beschre
ven in het veelgelezen boek
./an Hendrik Conscience „De
Leeuw van Vlaanderen", waar
van jullie zeker wel gehoord
nebben. Na zorgvuldige voor-
Dereiding en opstelling aan
Oeide zijden van de Groenin
ger beek, waar de veldslag
zou plaats vinden, stonden de
legers sn slagorde gereed. Dat
ging vroeger natuurlijk alle
maal heel anders dan tegen
woordig met tanks en kanon
nen, het waren gevechten van
man tegen man.

(Slot volgt)

In de Waag is een weegschaal op
gesteld waarop per gewicht wordt
vastgesteld of men wel dan niet
een heks is (natuurlijk niet
„echt"!!)

De heksenwaag te Oudewater

vertellen er enkele bijzonder
heden over omdat 18 Juli H M.
Koningin Juliana naar Oude
water komt en °ok de Heksen
waag zal bezichtigen. De bena
ming is afkomstig van de zoge
naamde heksenprocessen, die
in vroeger eeuwen werden ge
voerd. Keizer Karei V heeft
aan deze gruwelen een eind
gemaakt door te besluiten, dat
een vrouw die van hekserij
verdacht werd, eerst gewogen
moest worden. Eon schatting
van het lichaamsgewicht en
daarna wegen, moest uitmaken
of de vrouw schuldig was, om
dat men meende, dat een wer
kelijke heks minder zwaar
woog dan haar lichaamsbouw
deed vermoeden. De gewichten
moesten aan grote gisen van
nauwkeurigheid voldoen.

„Ik zeg je dat er geen spo
ken bestaan. Die vertelseltjes
van ronddolende zielen en ver
toornde graven is allemaal on
zin!" Stevig drukte Fredje, de
M.U.L.O. eerste klasser, zijn
tas onder de arm. „Nou, maar
mijn vader heeft ze zelf op een
avond gezien, toen hij langs de
„Zwarte Weg" fietste. In de
blinde toren zweefden witte
gedaanten rond. Hij wist niet
hoe vlug hij weg zou komen
en Hans kleurde van woede.
„Toch geloof ik het niet", zei
Fredje eigenwijs. „Dat kan je
nü wel zeggen", meende Piet
„maar jij durft net zo min als
wij 's avonds alleen naar de
„torenkamer" te gaan." Even
was Fredje uit het veld gesla
gen. „Niet durven", zei hij toen
minachtend. „Ik ga vannacht
om twaalf uur naar de blinde
toren van de ruïne; wie gaat
er mee? Zie je wel, jullie gaan
geen van allen." „Dat zeg ik
niet", antwoordde Piet. Opeens
zei ecu derde-klasser die had
staan luisteren: „Wij gaan alle
maal met je mee, maar wij blij
ven buiten staan, en jij gaat al
leen de toren in. Dan zwaai je
met je lantaarn en steekt een
vlag naar buiten." „Top, aange
nomen," knikte Fredje. en met
z'n wipneus in de lucht wan
delde hii parmantig weg.

Toen Fredje die nacht bij de
„Zwarte Weg" kwam, wacht
ten z'n vrienden hem daar al.
„Waar is die Lange van van
ochtend?" vroeg hij. „Afijn,
schreeuwers doen in de regel
niet veel. Nou lui, tot straks."

De kiezelsteentjes kraakten
onder Fredjes schoenen. Hij
stond voor het grote hek. Het
was doodstil overal. Na veel
morrelen piepte het hek naar
geestig open. Nu huiverde
Fredje toch even. Hij stak zijn
lantaarn aan en klemde de vlag
stevig in zijn hand. Hier was
de trap al. „Bah, wat kraakte
(tie akelig. Nu de tweede, de
derde, de vierde treePlot
seling klonk van boven een
harde dreun. Vreselijk ge
schrokken bleef Fredje staan.
Goeie genade, wat was dat? De
moed zonk hem in de schoe
nen. Hij had zo wel hard weg
willen lopen, maar toch zette
hij door. Hijgend kwam hü bo
ven. Voorzichtig gluurde hij
over een balk. Niets te zien.
„Een, twee, drie vier. Er
sloeg een klok! Nieuwe schrik.
In dc gehele ruïne was er geen
enkele. Twaalf!Opeens
vlogen twee witte gedaanten
op, die iiseliike kreten slaak
ten. Fredje stond aan de grond
genageld. Toen verschenen
lichtbundels. Rood, groen,
geel. Een stem weerklonk kla
gelijk: „Mijn ziel roept °m
wraak, miin ziel roept om
wraak....!" Eensklaos schenen
ze Fredje te bemerken, want

ze schoten op hem af en gre
pen hem bij zijn haar. Een
schreeuw! Fredje vloog de trap

af. Wegweg! Het hek open,

de „Zwarte Weg" af. Z'n vrien
den duwde hij opzij. Naar
huis!!

„En?" vroeg de Lange derde
klasser de volgende ochtend.

'n Bleke Fredje, die niet uit
geslapen was, keek hem aan.
Toen begon hij hartelijk te
lachen. „Neem dit lesje van
me aan, knaapje. Grootspre
kers durven in de regel niet
veel. Spoken bestaan niet, zei
je; waarom liep je dan al weg
'voor een paar verklede jon
gens?"

Toen luidde de schoolbel.

Ingezonden door:

Etty Leijssenaar, Haarlem.

De negende en de tiende Juli
zijn echt wat je noemt: Mar-|
telarendagen.

Over de 9de Juli behoeven
we eigenlijk niet te prate
Iedereen weet, dat op die dagl
de Martelaren van Gorkum inl
den Briel hun leven voor hetf
heilig geloof gegeven hebbenl
Dat gebeurde in het jaar 1572!

Voor de martelaren van def
10de Juli moeten we veel ver-l
der terug in de geschiedenis!
Naar de eerste Christel f
eeuwen, een honderd jaar
de dood van de apostelen Pe-|
trus en Paulus.

Toen leefde in Rome
vrome moeder Felicitas met!
zeven zonen. Zij waren allerl
christen, alleen daarom werdenT
zij vervolgd. Ook de toen re-I
gerende keizer Marcus Aure-I
lius haatte de Christenen.

Het was zijn liefste wens, zo-I
veel mogelijk Christenen tol|
afval te brengen.

Maar bij de zeven zoned var
Felicitas lukte dat niet. Hog
men ook dreigde, wat men ook
beloofde, met het voorbeeld
van hun moeder voor ogenl
bleven alle zonen standvastig!
Moedig ondergingen zij «M
wrede martelingen, die de Ro
meinen van die tijd wisten uit]
te denken. Drie zonen stierverl
tijdens een geseling; drie an-l
deren werden onthoofd en Si-f
lanus, de laatste, werd van eer]
rots gestort.

Nog twee andere martelarerl
vermeldt de kalender van deztr
dag. Het zijn twee zusters. Rul
fina en Secunda, die allebei
weigerden in het huwelijk t<T
treden. Ze hadden zich gehsel
aan de dienst van Christus ge-I
wijd. Maar daar nam de Rol
meinse rechter geen genoegerr
mee. Hij liet daarom Rufina
maar vast geselen. Dan zou d<|
ander wel tot inkeer komen
Maar het tegendeel cebeurde
Want wat zei Secunda tot dl
rechter: „Waarom laat u mil
niet delen in die geselingen!
Wij belijden toch hetzelfde gel
loof?"

De rechter begreep spoedig
dat hij geen invloed op dezd
vrome meisjes kon uitoefenen
en hij liet haar dan ook maal
onthoofden.

Zo eert de H. Kerk op d|
tiende Juli dus een groot
tal martelaren.

Wilhelm K. Röntgen (1845
1923) ontdekte in 1895 de naar

hem genoemde röntgenstralen,
aanvankelijk x-stralen geheten.
Deze stralen gaan bijvoorbeeld
door hout en vlees zonder
merkbare verzwakking, maar
bijna niet door beenderen en
metalen. In tal van samen
stellingen, zoals röntgenappa-
raat, röntgenfoto, enz., vinden
we de herinnering aan deze
beroemde natuurkundige terug.

Perkament dankt zijn naam
aan de stad Pergamum in
Klein-Azië, waar de vervaardi
ging van deze beschrijfbare
stof der oudheid moet zijn uit
gevonden. Althans, ten tijde
van koning Eumenes II, die van
198 tot 159 v. Chr. over Perga
mum regeerde, stond aldaar de
bereiding van perkament reeds
op hoog peil.

Deze week een gemakkeli.il
teken voorbeeld. ^Kersen zijf el
nu volop; neem een trosje ew
teken dit na. Dat is natuurlij!
niet moeilijk, maar probeel
eens met waterverf te aquarel"
leren, dat is schilderen me
waterverf. „O zo klaar,|
horen wij al uitroepen „eve
rood maken en in orde." Ne
als je een kers goed bekiji
dan is die niet zo maar enkel
rood van kleur, ook bruinig!
en gelige tinten zijn daar in t|
zien en zelfs paars. Bovendie
is er altijd een lichtkant el
schaduwkant te zien. en dl
schitterende lichtpuntjes nicf
te vergeten. Bekijk de kerse|
maar eens goed.

Als je eenmaal bezig ben!
neem dan ook eens een trosjJ
druiven tot voorbeeld, dat
veel moeilijker om de .iuis
kleuren te krijgen. Vele klqu
schakeringen kun je bij druil
ven waarnemen. Dit is echl
moeilijk hoor. Maar prober el
naar de natuur, dus naar d|
werkelijkheid te tekenen en
kleuren is altijd het beste. Da
is zeer leerzaam.

Dezer dagen heeft de Sint Pieterskring,
kring van kerkenbouwende architecten
in het bisdom Haarlem, zijn eerste
lustrum gevierd.

Het feest nam een aanvang met een
H. Mis in de kerk van de Goede Herder
te Wassenaar, opgedragen door pastoor
Ch. N. J. Meysing, de geestelijke leids
man van de kring. Na een gemeenschap
pelijk ontbijt werd het lustrum gevierd
met een feestvergadering., waarvoor als
thema was gesteld „Parochie en paro
chiekerk". De voorzitter van de Sint
Pieterskring, prof. ir. M. J. Granpré
Molière, hoogleraar aan de Technische
Hogeschool te Delft, opende de rij van
sprekers met een algemene inleiding,
waarbij hij het vraagstuk van de heden
daagse kerkenbouw plaatste in n weids
cultuur-historisch perspectief. In de

kunst en met name in de kerkelijke
kunst gaat het om een nieuwe oriëntatie,
waarbij de eenzijdige gerichtheid op een
technisch-materiële bouwtrant plaats zal
moeten maken voor een spirituele bouw
wijze, waarbij alle nadruk gelegd wordt
op het karakter van symbool, dat het
kerkgebouw moet dragen. In de heden
daagse kunst is het beeld-karakter van
de dingen gecultiveerd met verwaarlo
zing van het teken-karakter.

Pastoor J. A. Ruhe uit Den Haag
leidde het thema in uit pastoraal
standpunt. Voor de parochie geldt: „De
Goede Herder kent zijn schapen". Op
grond daarvan pleit spreker, zelf
pastoor van een grote stadsparochie,
voor een beperkte parochie-grootte
met een maximum van 5000 zielen.
Voor de parochiekerk stelt hij als eis
dat de liturgie zich in haar volle
luister moet kunnen ontplooien en dat
de gelovigen deel moeten kunnen
nemen aan de heilige handelingen.

Daarvoor is een niet te grote parochie
kerk voorwaarde. Pastoor Ruhe noem
de een kerk van 850 zitplaatsen in dit
opzicht ideaal.

Vervolgens houdt prof. dr. G. H. L.
Zeegers, hoogleraar aan de Keizer Karei
Universiteit te Nijmegen, een inleiding,
waarbij hij het thema belicht uit een
sociaal oogpunt. De industriële revolutie
van het einde van de negentiende eeuw
en het begin van de twintigste heeft de
structuur van onze grote steden en van
hun bevolking volledig gewijzigd. De
parochie-indeling en de zielzorg hebben
daarmede geen gelijke tred gehouden.
Jarenlang heeft men de grote proble
men, welke hierdoor opgeroepen werden,
voor de zielzorg niet of nauwelijks
onderkend.

Nog steeds lopen wij achter de feiten
aan. In de city van de grote steden
zullen doortastende maatregelen geno
men moeten worden en In de uitbreidin
gen van de steden zullen wij met de
„planning" van de nieuwe parochies
gelijke tred moeten houden met de stedc-
bouwkunde, die deze uitbreidingen ont
werpt.

Als laatste in de rij sprekers belichtte
de secretaris van de Sint Pieterskring,
architect G. J. M. Sariemijn uit Amster
dam, het onderwerp uit het gezichtspunt
van de architectuur. Hij stelde in zijn
inleiding, dat het echte kunstwerk altijd

een onverbrekelijke eenheid vormt val
teken en nuttigheid als afspiegeling val
de eenheid van ziel en lichaam in
menselijke natuur. Is dit voor de profa
kunst reeds noodzakelijk om echt kr
te zijn, voor het kerkgebouw is het
ontbeerlijk, omdat het de enige basl
vormt waarop de werkelijk bovennsf
tuurlijke waarde, welke het kerkgebouw
verkrijgt door de kerkconsecratie, b|
wijze van analogie duidelijk gemaa
kan worden.

Spreker werkte dit gegeven nader u|
op het terrein van de architectuur, cor
cludeerde dat de kolommenreeks, de zi.
beuk en de voorhof drie onontbeerlijl
elementen voor de kerkelijke archite
tuur vormen. Wat de grootte van
parochiekerk betreft, stelde spreker,
gezien de beschikbare middelen en h<|
hedendaagse programma en gemete
met de in zijn inleiding ontwikkeld
architectonische maatstaven een wens<_
Hike grootte voor de parochiekerk va
6501000 zitplaatsen.

In zijn samenvatting constateeTc
prof. ir. Granpré Molière een grote ma
van overeenstemming tussen de verschi
lende sprekers ten aanzien van de we
selijke grootte van de parochie en 1
parochiekerk.

De eindconclusie luidt dat de gro
parochie vermeden zal moeten worde
en dat er in het belang van de erediem
en de zielzorg naar middelgrote pan
chies gestreefd zal moeien worden.