Nieuwe Haarlemsche Courant | 1952 | 9 augustus 1952 | pagina 5

reu

grondslag
en grote betekenis

voor aanzien
der Nassau's

c

TII m9Kü

Er zijn weinig plaatsen, waar in de tachtig
jarige oorlog so om gevochten is

Het geraamte,fracturen,Matthijser^enz.

A'

T

Nederlands wetenschappelijk ondersoek
naar het mysterie Naundorff

VERZORGING VAN KAMERPLANTEN

DRIE NEDERLANDERS UIT
RUSLAND TERUG

1

s

O

'Si

M

katholieken verloochenden hun
trouw niet ondanks vervolging

K

Bloeiende begonia

Twee van hen waren SS-er

w«-

I i

;ina

ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1952

PAGINA 5

Breda-Oranjestad is reeds geruime tijd in
de stad Breda een gevleugeld woord. En
nu de feestelijke herdenking in volle gang
's van het feit, dat Breda al 700 jaren geleden
?1adsrechten bezat, is dit gevleugeld woord
r geheel Nederland en zelfs in het buiten-
and verspreid.

Dat dit woord geen ijdele klank is, daarvan
*ar> zich de bezoeker van de Nassau-Oranje-
*®ntoonstelling overtuigen, die in het huis
°r®cht op het terrein der Kon. Mil. Akademie
9®houden wordt. Het zal de vele bezoekers
de tentoonstelling opgevallen zijn, dat de
braven van Nassau al bijna 150 jaren als heer
9©r Stad en Baronie waren opgetreden en een
belangrijke rol in de Zuidelijke Nederlan
den hadden gespeeld, vóórdat Prins Willem
v9ri Oranje in 1552 als heer van Stad en Baronie
öri Breda werd ingehuldigd. In deze 150 jaren

hebben de Bredase Nassauwers de stad
Breda tot grote bloei en tot hoger aanzien ge
bracht, maar toch schijnt voor velen met de op
stand van Prins Willem van Oranje tegen Span
je de geschiedenis van het Huis Oranje-Nassau
te beginnen.

De grondslag voor net aanzien en de grote
betekenis der Nassau's lag vooral in het bezit
der Stad en Baronie van Breda en nog enige
andere bezittingen in de Nederlanden, voor
het grootste gedeelte afkomstig van Willem
van Duivenvoorde, een der knapste financiers
van die tijd, die ze naliet aan jan I van Pola-
nen, heer van de Leek. Diens kleindochter en
erfdochter Johanna van Polanen huwde in 1403
met graaf Engelbrecht I van Nassau en door
dit huwelijk zijn de Nassauwers uit Dillenburg
(Duitsland) in de Nederlanden gekomen.

W

0

n<>emingen bij de Paters
der Heilige Harten

lefste Nat. Bedevaart
naar Fatima

Medisch standpunt

Provinciaal Kapittel Paters
Allerh. Sacrament

Audiënties

Liturgische Weekkalender

Opmerkelijke belang
stelling van autoriteiten

H.H. Wijdingen

Toestand van Mgr. Pessers
vooruitgaand

raf1^
hit"
anti1,
n
t W

fflO

st'V

breda

#rr-4T<nrj*.7S

^6'

k

Het beroemde schilderij van Ve-
lasquès „De overgave van Breda"
waarop Frederik Hendrik de sleu
tels van de stad aan de Spaanse
bevelhebber overdraagt. Het schil
derij hangt in het Prado te Madrid.
maar het stadhuis te Breda bezit
er een getrouwe copie van.

Willem van Oranje.

Nassauwers vermeerderden als
sl4dn van Bre<^a- tie privileges van hun
li. Waardoor haar zplfstaridi vheiH en

h^et graaf Hendrik van Nassau kwam
Op geslacht van Nassau te Breda wel
hoogtepunt; dit werd nog voort
ij®' door prins René van Chalon

S Will firn van Hranip
üe

hj. Waardoor haar zelfstandigheid en
flo r aanzien onder de Brabantse ste
nig 'Oenam. Ze bevorderden handel en
W6rheid en ook het godsdienstig le-
lir,„ der stad had hun grote belangstel-
tie In het begin der 12de eeuw bouw-
Sfptie heer van Breda op zijn eigen
V0/jti de parochiekerk van Breda, en
WZaS in het onderhoud van de pas
tij en de kerk. Van die tijd af had-
de tie heren van Breda, en later ook
to^assauwers, het recht om de pas
pop Van Breda te benoemen; en even-
60 A tie kanunniken, nadat in 1303 in de
Win kerk van Breda een kollegiaal
JkfVf u was opgericht. Nog andere
Hefp 'ijke bedieningen werden door de

Van Breda vergeven. Daarom is
Wtiiet te verwonderen dat prins Wil-

Van Oranje in zijn politiek tegen
hee^e tijdens de Opstand veel steun

t>ra,?rt. de heren van Nassau werd de
Of tige monumentale O. L. Vrouwe-
h°te Kerk van Breda gebouwd. En
'V-ondere zorg legden zij aan de
van cV0or het Norbertinessenklooster
tiat rf t. Katherinadal en het Begijnhof;
eze nog bestaan is aan de prinsen

°ntvangen uit kerkelijke kringen.

-,9e

S°ebr koogwaardige pater Jean du
Va Jésus d'Elbée, algemeen over
igti Jp1 tie paters der Heilige Harten
5,°oror) s en Maria (Picpus) heeft be-
rater n overste van het missiehuis
£Ucas u«niaan te Sint Oedenrode pater
r,'°osw rinkhoff; tot overste van het
p°Cq. te Nuland pater dr. Odulf de
r°es' „J?* overste van het klooster te
j}* ovPr ?r Bngelbert van Waasbergen;
1, Delasr van het klooster Nieuwe
r'Us jj ':e Ginneken-Bavel pater Faus-
Ver(j tiriks.

Intv^ tot nationaal directeur van
tn r rt- tsa9ewerk te Ginneken-Bavel
li t ^dardus Schmiermann en

Co>« tier novicen pater Innocen-

birnandeur.

ka\'ik enkele dagen is het mo-

bli i°nale d ^brijven voor de eerste
W van ,tievaart, die na een ver-
«e>,,vierin„ ele dagen in Lourdes
p. krav.„ van het feest van de H. Ro-

N

rans - -

Fat?" Vla Lissabon verder gaat
dej?°tse T^a, waar 13 October de
Ifl;.. tot Kpi^ktigheden worden gehou-
02. oesluit van het pelgrimsjaar

Selg? bujf .Vo°r Fatima wordt aange-
bo«u o0 'nschrijfbiljet zo spoedig mo-
zenden naar Bureau VNB,
ktjj jtieei n te 's"Hertogenbosch, waar
vOo?Kaar j;0g gratis prospectussen ver-
tieza reide *n verband met de vele
fkdi. bocie,„ntie werkzaamheden aan
'titf+L^hde aart verbonden, kan slechts
9jvin„ n'ge dagen gelegenheid tot
worden gegeven.

van Oranje te danken. Maar het meest
heeft graaf Hendrik van Nassau van
15041538 heer van Breda wel tot de
bloei en het aanzien van de stad Breda
bijgedragen.

Hij bevorderde de landbouw door
inpolderingen in West-Brabant, de bos-
kultuur door de aanleg van het Mastbos.
Hij voorzag de stad Breda van moderne
vestingwerken. En, nadat de stad door de
brand in 1534 voor het grootste gedeelte
verwoest was, heeft hii met krachtige
hand en met grote hulpvaardigheid de
slachtoffers bijgestaan, om daarna in
snel tempo de stad nog schoner op te
bouwen. Met zijn zeer ontwikkelde en
schatrijke gemalin Menzia de Mendoza
maakte graaf Hendrik van Nassau de
stad Breda tot een centrum van kunsten
en wetenschappen. Het was graaf B.en-
drik, die opdracht gaf tot de bouw
van het prachtige renaissancemonument
ter ere van zijn oom, graaf Engelbrecht n
van Nassau, in de O. L. Vrouwe- ol
Princenkapel in de Grote Kerk van
Breda.

De graven van Nassau hebben als
heren van Breda Stad en Baronie van
Breda zeer belangrijke functies in Bra
bant en in de Nederlanden bekleed.
Vanaf graaf Jan van Nassau tot en met
René van Chalon. waren ze drossaarden
van Brabant. Tweemaal was graaf En
gelbrecht II geruimen tijd luit.-generaal
(plaatsvervanger) van zijn landvorst
Philips de Schone in geheel de Neder
landen en sinds graaf Hendrik waren
de Bredase heren ook stadhouders van
Holland en Zeeland, later eveneens van
Utrecht en tijdelijk van Gelderland

Ook in het bestuur van het H. Room
se Keizerrijk was Hendrik's invloed
zeer groot. Door zijn invloed op de
Duitse keurvorsten, droeg hij wel het
meeste bij tot de keuze van Karei V als
keizer van het H. Roomse Rijk. Bij de
keizerskroning te Milaan, volgde graaf
Hendrik van Nassau in het gevolg, on
middellijk achter paus en keizer.

Door het huwelijk van graaf Hendrik
van Nassau met Claudia van Chalon
werd het prinsdom Oranje (een enclave
in het Franse gebied) met de souve-
reine titel van Prins van Oranje in het
Huis van Nassau gebracht. Zijn zoon
René, uit het huwelijk met Claudia te
Breda geboren, was de eerste prins van
Oranje in het huis van Nassau.

Prins Willem werd in 1552 met zijn
gem.uin Anna van Buren als heer van
de btad en Baronie van Breda ingehul-
diga. Prins René van Chalon had hem
erfgenaam gemaakt van al zijn goede
ren, ook van het prinsdom en van de
titel van Prins van Oranje. Maar Prins
Willem was door zijn ouders in de
Lutherse leer opgevoed en om deze
rijke erfenis te ontvangen was het no
dig dat hij Katholiek werd. En zo lieten
zijn ouders hem op twaalfjarige leeftijd
in de Katholieke Kerk opnemen. Prins
Willem was nu de rijkste van de leden
van de hoge Nederlandse Landadel; hij
kon een vorstelijke staat voeren als
geen ander.

Daarbij was hij in hoge mate als
staatsman begaafd en vol grote ambities.
Door zijn innemende manieren wist hij
zeer velen aan zich te binden; vooral de
Bredase bevolking, die hem in zeer
moeilijke tijden trouw is gebleven.

De jonge Prins van Oranje stond in
blakende gunst "bij keizer Karei V, maar
Philips II bracht een radicale verande
ring in de politiek ten opzichte der
Nederlanden. Hij onthield zich in het
bestuur van een nauwe samenwerking
met de hoge Nederlandse adel. Kardi

naal Granvelle kreeg de leiding en hjj
schakelde de invloed van de Prins van
Oranje in de Raad van State en in de
Staten van Brabant geheel uit. Daar
mee was het conflict tussen de Spaanse
regering en de Prins van Oranje gebo
ren; hij werd nu de leider der nationale
oppositie.

Er zijn weinig plaatsen geweest, waar
in de tachtigjarige oorlog zo om gevoch
ten is als om Breda. Behalve een lang
durige bezetting, moest de stad twee
maal een zware belegering doorstaan,
met al hare ellendige gevolgen; in
1624-25 werd ze door Spinola, in 1637

door prins Frederik Hendrik belegerd.
Tweemaal werd de stad overrompeld, in
1581 door de Spaanse bevelhebber Haul-
tepenne, in 1590 door prins Maurits met
het turfschip. En zo lag het voor de
hand, dat Breda niet het minst in deze
oorlog als de stad van Oranje
bekend stond. Koning Philips wenste in
1581 de hertog van Parma geluk, omdat
zijn bevelhebber Haultepenne de stad
Breda, een strategische plaats, veroverd
had; hij was hem nog bijzonder dank
baar, omdat het Breda was, de voor
naamste plaats van de Prins van
Oranje (la lieu principal dudit Orain-
ges).

Nadat Breda in 1590 door Prins Mau
rits was veroverd, was de uitoefening
van de Katholieke godsdienst in de pe
riode van 15901625, krachtens de
plakkaten der Staten Generaal, te Bre
da verboden. Maar ondanks de plakka
ten lieten de prinsen Maurits en Phi
lips Willem de Katholieken van Breda
in deze periode hun godsdienst privaat
uitoefenen. Toen Spinola in 1625 Bre
da voor Spanje weer veroverd had,
werd de katholieke godsdienst in zijn
geheel hersteld, en dé uitoefening van
de Protestantse godsdienst verboden.
De schepenbank van 9 personen met de
burgemeester éan het hoofd, werd nu
geheel uit Katholieken samengesteld.
O.a. om deze magistraatwisseling (die
elk jaar gebeurde) te onderzoeken,
werd in 1629 Fannius, raadsheer in de
Raad van Brabant te Brussel, door de
Spaanse regering naar Breda gezonden.
Hij kwam tot de conclusie dat voor
nieuwe leden van de schepenbank een
ruim voldoend aantal goede Katholie
ke candidaten was, maar hij moest bij
hen gemis constateren van loyaliteit en
tiouw aan de Koning van Spanje. Ook
de Katholieken verloochenden dus hun
trouw aan de Prinsen van Oranje niet,
ondanks hun achteruitzetting op gods
dienstig gebied door de Staten Gene
raal. Ten gevolge der politieke omstan
digheden. verplaatsten de Prinsen van
Oranje hun residentie naar Den Haag,
de zetel van de regering der Republiek
der Verenigde Nederlanden. Sindsdien
verbleven ze maar zelden op hun kas
teel van Breda en nadat dit kasteel
Kon. Mil. Akademie was geworden
kwam aan hun verblijf te Breda voor
goed een einde.

Maar in de lente van het jaar 1945
leefde de herinnering aan het vroegere
verblijf der Oranjes in de Baronie van
Breda nog eens op. Na een balling
schap van bijna vijf jaren verbleven
Koningin Juliana en Prinses Wilhel-
mina verscheidene weken op Anne-
ville onder Ulvenhout, om daar de ge
hele verovering van ons vaderland af
te wachten. Daar vernamen ze op de
avond van 4 Mei de capitulatie van het
Duitse leger en de bevrijding van ge
heel Nederland. Het was op die ge
denkwaardige avond dat de bevolking
van de stad en uit de omgeving van
Breda in groten getale naar Anneville
optrok, om beide vorstinnen geluk te
wensen en te huldigen.

Breda kende in de loop der eeuwen,
gelijk andere steden, zijn op- en neer
gang. In deze stad werd, al bijna 150
jaren vóór het optreden van Prins
Willem van Oranje, op de Brabantse
grond de grondslag gelegd door de Nas
sauwers voor de grootheid van hun ge
slacht. Ondanks de zorgvolle tijden
werkt Breda aan een grote toekomst
krachtig voort, 'terwijl het zich nauw
verbonden weet niet het regerend vor
stenhuis, waarvan in 1403 de eerste
stam in de Stad en Baronie van Breda
werd geplant.

P. PLACIDUS.

ls ik mij niet vergis
kunt, u zich geen grie
zeliger deel van het
menselijk lichaam voorstellen
dan het geraamte. Dit blijkt
wel uit de onderwerpen van
allerlei griezelverhalen, uit
de zogenaamde kerkhof-grol
len en bijvoorbeeld uit de
verbijsterende indruk die de
knekelgravures van Albrecht
Dürer steeds weer maken
evenals uit de verlammende
suggestie van de schilderijen
van. de moderne Nederlander
Raoul Hynckes. Het geraamte
is echter ook om andere re
denen zó belangrijk voor de

mens. dat ik het deze week
neem als uitgangspunt voor
een kleine beschouwing. Zo
als u weet vermeldt het
Scheppingsverhaal, dat God
in den beginne een rib aan
de slapende Adam ontnam en
deze gebruikte als grondstof
voor de eerste vrouw. De
meeste mannelijke lezers zul
len het met mij ééns zijn dat
deze rib, ziinde een luttel
deel van Adams geraamte,
van essentiële invloed is ge
weest en nog is op het gehele
wereldgebeuren. Ook zuiver
anatomisch gezien is het ge
raamte een onmisbare zaak.
Een mens zonder geraamte is
een onvoorstelbaar wezen,
slap als een vaatdoek, onbe
weeglijk neerliggend, niet in
staat om te ademen, zijn
eigen hersenen kapot druk
kend. Er bestaat een ziekte
waarbii grote delen van het
geraamte zo week worden als
deeg. Dergelijke patiënten
verkeren in een beklagens
waardige toestand en zijn, in

dien niet op tijd wordt inge
grepen, onherroepelijk ten
dode opgeschreven. Breuken
op strategische plaatsen van
het geraamte kunnen even
eens het leven direct bedrei
gen, bijvoorbeeld breuken
van de halswervels, van de
ruggegraat. van de schedel-
wand en van meerdere rib
ben tegelijk. De bedoeling
van dit artikel is uw kennis
van de fracturen wat aan te
vullen.

Een fractuur is de opheffing
van de samenhang van een
beenstuk m.a.w. het gebroken
zijn van een bot. Indien u nu
wilt bedenken dat de botten
van het menselijk lichaam
niet alleen een beschermende
functie hebben, maar boven
dien de kapstok zijn van alle
spieren en pezen, dan be
grijpt u onmiddellijk dat de
breuk van een dezer botten
een serieuze aangelegenheid
is. die met zorg bekeken en
behandeld moet worden. Als
er reden bestaat om bij uzelf
of bij iemand in uw omge
ving een fractuur aan te ne
men, dan is het zaak geen
overijlde dingen te doen.
Iemand met een gebroken
nek of ruggegraat mag onder
géén voorwaarde door leken
worden vervoerd, ook al ligt
het slachtoffer midden op een
drukke rijweg. Raak de ge
troffene niet aan. maar roep
zonder aarzelen een dokter.
Een gebroken arm, been of
rib vereist iets minder voor
zichtigheid. In geval van nood
kan de leek eerste hulp bie
den door het gebroken lid
maat. te steunen met een
spalkverband. Hiervoor kan
alles dienen, desnoods een
tak of een bos stro die met
twijgen of een kledingstuk
wordt bevestigd. Een zo snel

en geriefelijk mogelijk trans
port naar de dichtstbijzijnde
dokter blijft dringend nood
zakelijk. omdat bij elke ver
wonding van het bot een
bloeding optreedt die het
„zetten" bemoeilijkt. Tot zo
ver uw aandeel in de frac-
tuurbëhandeling. Laat u nooit
verleiden tot een eigenmach
tige poging om de fractuur
stukken 00 elkaar te zetten,
want de gevolgen voor de
patiënt zijn nooit anders dan
rampzalig geweest.

1 enslotte nog iets over de
moderne methoden om
fracturen van de lede
maten tot genezing te bren
gen. Als de breuk „gezet" is
komt het erop aan de stand
van de botstukken te hand
haven. In het begin van de
19e eeuw gebruikte men daar
voor nog houten en metalen
spangen. In 1852. precies hon

derd jaren geleden, ontdekte
de Nederlander Matthijsen
het gipsverband. Het gipsver
band van onze beroemde
landgenoot wordt nog overal
ter wereld in ere gehouden.
Er zijn echter breukplaatsen
die geen gipsverband toela
ten, bijvoorbeeld de dijbeen-
hals. en breukplaatsen die
ondanks de steun van het
gips niet vergroeien. Een
tiental jaren geleden zag men
er heil in de dij been-hals
fractuur te herstellen door er
een ivoren pen doorheen te
slaan. De Amsterdamse chi
rurg Noordenbos verving de
ivoren pen door een botspang
uit het scheenbeen van de
patiënt. De laatste tijd gin
gen Smith-Peterson. Svendo
Johanssen en Küntscher er
toe over metalen pennen te
construeren die gebruikt
worden om de breukstukken
van het bot in de juiste stand
te consolideren.

Vanzelfsprekend is dit over
zicht van de fractiebehande
ling bij lange na niet volle
dig. De verschillende rekver-
banden heb ik ongenoemd
gelaten evenals de medica
menten die de hedendaagse
chirurg voorschrijft omdat
dezê de botwondgenezing
bevorderen, nog afgezien van
de rol die de heilgvmnast-
masseur in het genezingspro
ces speelt. Slechts heb ik
willen bereiken dat u het
geraamte niet alleen be
schouwt als een schrikaan
jagende knokenwinkel. en dat
u elke blessure van het ge
raamte beziet als een ver
wonding die de harmonie van
de lichaamsbouw in gevaar
brengt. Daarnaast gaf ik
enige tips voor de eerste'hulp
bij fracturen.

J. M.

Tijdens het provinciaal kapittel der
paters van het Allerheiligst Sacrament,
dat thans gehouden wordt in het kloos
ter Brakkestein te Nijmegen, werden
tot provinciale consultoren gekozen de
uaters P. Roestenberg, Corn, van der
Zant, Corn, de Kroon en S. Vermeeren.
Pater H. Verstappen werd herkozen als
provinciaal Econoom.

Voor het eerstvolgende generale kapit
tel werden de paters Jos. Govaert en
Chr. Kochler als afgevaardigden aan
gewezen.

De aartsbisschop-coadjutor van Utrecht,
Z. H. Exc. mgr. dr. B. J. Alfrink, zal
in de komende week Maandag, Dinsdag
en Donderdag audiëntie verlenen.

ZONDAG 10 Augustus: H. Laurentius,
martelaar; eigen Mis; 2 gebed v. d. 10de
Zondag na Pinksteren; Credo; prefatie v. d.
H. Drievuldigheid, laatste evangelie v. d.
Zondag; rood.

MAANDAG; H.H. Tiburtius en Susanna,
martelaren; eigen Mis; 2 gebed v. d. Zon
dag; 3 tot alle heiligen; gewone prefatie;

rood.

DINSDAG: H. Clara, maagd; Mis Dilexis-
ti; gewone prefatie; wit.

WOENSDAG: H.H. Hippolytus en Cas-
sianus, martelaren; Mis Salus; 2 tot alle
heiligen; 3 naar keuze; gewone prefatie;
rood, Haarlem: H. Wigbertus, belijder; Mis
Os justi; 2 H.H. Hippolytus en Cassianus;
3 tot alle heiligen; gewone prefatie; wit.

DONDERDAG: vigilie van O. L. Vrouw
ten Hemelopneming; eigen Mis; 2 H. Euse-
bius; 3 tot de H. Geest; gewone prefatie;

paars. Utrecht, Haarlem: H. Werenfri-
dus, belijder; Mis Os justi; 2 vigilie; 3 H.
Eusebius; gewone prefatie; laatste evange
lie v. d. vigilie; wit. 1

VRIJDAG: Maria ten Hemelopneming;
nieuwe Mis; Credo; prefatie van O. L.
Vrouw; wit.

ZATERDAG: H. Joachim, vader van O. L.
Vrouw; eigen Mis; Credo; prefatie van O. L.
Vrouw; wit.

ZONDAG 17 Augustus: 11de Zondag na
Pinksteren; Mis v. d. dag; 2 H. Hyacinthus;
3 octaaf O. L. Vrouw; 4 octaafdag H. Lau-
rentius; Credo; pref. v. d. H. Drievuldig
heid; groen. Haarlem: 2 H. Jeroen; 3
H. Hyacinthus; 4 octaaf O. L. Vrouw; 5
octaafdag H. Laurentius.

Dat er in Delft altijd nog wat meer
belangstelling voor Naundorff,
alias Louis de Bourbon bestaat
dan elders in den lande, is begrijpelijk,
want hij ligt er niet alleen begraven,
maar heeft er bovendien zijn „pyro-
technisch atelier" gehad, dat de rege
ring hem ter beschikking had gesteld.
Het archief van de stad bevat dan ook
vele herinneringen aan zijn verblijf en
zijn overlijden aldaar en het is niet zo
merkwaardig, dat de stadsarchivaris,
drs- D. P. Oosterbaan, daar een weten
schappelijk onderzoek naar heeft inge
steld, dat zich niet tot de Delftse papie
ren beperkt heeft, maar zich heeft uit
gestrekt tot alles, wat er in Nederland
se archieven over deze aangelegenheid
te vinden was.

Het merkwaardige is, zegt drs.
Oosterbaan, dat er over de zaak-
Naundorff een ontstellende hoeveel
heid literatuur verschenen is, maar
dat er van een systematisch archief
onderzoek nog geen sprake is ge
weest. Hij zelf heeft zich bepaald tot
de Nederlandse archieven en daarin
een indrukwekkende hoeveelheid ma
teriaal gevonden, waarvan de foto-
copieën vele mappen vullen

Zijn onderzoek heeft geen antwoord
gegeven op de vraag, of Karl Wilhelm
Naundorff inderdaad recht had op de
naam Charles Louis de Bourbon,
dauphin van Frankrijk. Het heeft het
wel mogelijk gemaakt nauwkeurig vast
te stellen, wat er in Nederland om de
figuur van Naundorff te doen is ge
weest, en dat was niet gering: niet al
leen politieautoriteiten en ministers,
zelfs niet alleen de ministerraad, ook
koning Willem II heeft zich met hem
bezig gehouden.

Drs. Oosterbaan heeft de resultaten
van dit onderzoek overigens vastgelegd
in een boekje, dat onder de titel „Het
mysterie Naundorjf" bij Meulenhof
verschenen is te beknopt overigens
om alle gevonden gegevens te vermel
den, maar niettemin de moeite van het
lezen waard. De schrijver houdt zich
uitsluitend aan de vaststaande feiten, en
dit geeft zijn relaas een nuchtere, so
bere betrouwbaarheid, die in de Naun-
dorff-literatuur een zeldzaam verschijn
sel is. Het relaas is er overigens niet
minder boeiend om, omdat de ojfeen-

Het portret van Naudorff-de Bourbon
is onderhand wel bekend; minder dat
van zijn geneesheer in Delft, die hem
in zijn laatste merkwaardige ziekte
heeft bijgestaan: dr. J. G. Kloppert.

volging van de aldus gereconstrueerde
feiten een nogal ongewone historie op
levert.

Het begint er al mee, dat Naun
dorff voor zijn vertrek uit Engeland
naar Nederland een Nederlands pas
poort op naam van Charles Louis de
Bourbon wordt uitgereikt- Hij heeft
het nauwelijks in handen, als al weer
alle moeite gedaan wordt om het hem
te ontnemen. In Rotterdam weet de
politie, die hem voortdurend onder
toezicht houdt, het in handen te krij
gen. Toch weet hij het, met behulp
van de Rotterdamse advocaat Van
Buren, zover te krijgen, dat hij voor
de gouverneur van de Kon. Militaire
Academie proeven kan afleggen met
verbeterde wapens, waarover de des
kundige zozeer te spreken is, dat niet
slechts ministers en uiteindelijk ook
koning Willem II zich met de zaak
gaan bemoeien, maar dat tenslotte
zelfs de regering een zeer geheim
contract met Naundorff sluit
waarin hij wordt aangeduid als Char
les Louis.

Dat contract heeft drs. Oosterbaan
ontdekt: kei stelt Naomdorff een som

van een millioen gulden (fantastisch in
1845, tekent de schr. aan) in het voor
uitzicht, als hij al Zün geheimen kan
realiseren; het benoemt hem tot direc
teur van een pyrotechnisch atelier in
Delft, met een salaris van f 80.000 voor
het eerste jaar, f 20.000 voor het twee
de, f 16.000 voor het derde en f 12.000
voor de volgende.

Nauwelijks is Naundorff van wie
de toenmalige minister van Oorlog in
een zeer geheime brief aan zijn ambt
genoot van Justitie schreef, „dat deze
persoon aan den heer Gouverneur der
Kon. Militaire Academie in het vak der
Artillerie daadzaken heeft lieten zien,
die aan het ongeloofelijke grenzen"
met zijn werk begonnen, of hij wordt
ernstig ziek en sterft.

Hij wordt in de burgerlijke stand
van Delft ingeschreven als Charles
Louis de Bourbon, Hertog van Nor-
mandië (Lodewijk de Zeventiende),
bekend geweest zijnde onder de na
men van Charles Guillaume Naun
dorff, geboren op het kasteel te Ver
sailles in Frankrijk". Er zijn aanwij
zingen, dat de Koning deze overlij-
densacte met die namen geaccepteerd
heeft. Op welke gronden, dat heeft
het uitgebreide archief-onderzoek niet
kunnen uitwijzëh.

Intussen heeft drs. Oosterbaan on
langs in een Frans archief de hele cor
respondentie van de Rotterdamse advo
caat Van Buren, wiens archief in Ne
derland niet terug te vinden was, ont
dekt. Zijn onderzoek is overigens nog
steeds niet ten einde, al heeft hij op
het ogenblik niet de tijd er zich veel
mee bezig te houden. Er moet, zegt hij,
in Nederland nog meer aanwezig zijn.
Maar veel meer is er in buitenlandse
archieven. Het ware wenselijk, dat men
daar een systematisch onderzoek in
stelde.

Want al heeft dit Nederlandse onder
zoek dan niet kunnen bewijzen, dat
Naundorff eigenlijk Charles Louis de
Bourbon was, het heeft evenmin, zegt
drs. Oosterbaan, kunnen aantonen, dat
hij zo maar een gewone oplichter is ge
weest. Maar hoe verklaard moet wor
den, dat de beide namen In officiële
papieren identiek worden verklaard,
dat is een vraag, waarop het antwoord
tot dusverre niet te geven is. Mogelijk
dat uitvoeriger publicatie in het Frans
over het onderzoek van drs. Ooster
baan, waarvan op het ogenblik sprake
is, tot verdere nasporingen elders aan
leiding sal geven.

nder de kamerplanten, die wij ge
durende de zomermaanden als
rijkbloeiend mogen bestempelen,
hoort zeker wei de bloeiende Begonia.

Verschillende soorten van deze plant
treffen wij in de bloemenwinkels aan en
door hun overdaad aan bloemen zijn
zij een lust voor het oog.

Velen onzer, die geregeld deze bloei
ende Begonia's kopen, zullen wel eens
de minder prettige ervaring hebben op
gedaan, dat na enige dagen die bloemen
er plotseling afvallen en van de plant
niet veel meer overblijft dan de blade
ren, die er gezond uitzien. Dat is eigen
aardig, maar het is een bewijs, dat wij
de plant niet de verzorging gegeven
hebben die zij vereiste.

Waarin schuilt nu de moeilijkheid, die
velen met deze plant hebben?

Het zijn veelal de grootbloemige Be
gonia's, die wij in het interieur zo slecht
kunnen goed houden. Deze variëteiten
nu zijn ontstaan door kruisingen tussen
knol- en struikbegonia. Beide soorten
hebben een heel ander karakter, want
zoals u wel weet, sterven de knol-

begonia's ieder jaar af en de struik-
begonia"s blijven doorgroeien. Nu deze
twee typen gecombineerd zijn, stelt het
nieuwe product hoge verzorgingseisen.
Het is hoofdzakelijk de aard van de
omgeving, die de plant een lang of kort
leven geeft. In de kassen van de kwe
kers groeien en bloeien de Begonia's
uitstekend en daarom moeten wij die
omgeving proberen te evenaren.

Om dit te bereiken, moeten wij de
plant zo licht mogelijk plaatsen, dus
zo dicht mogelijk bij het raam. Dan
moet de temperatuur ongeveer 60 gr.
F. zijn en de atmosfeer niet te droog
zijn. Zet de plant dan ook steeds op
een omgekeerd schoteltje in een bakje
met water.

Geef ook nooit ijskoud water zo di
rect uit de kraan, maar geef water op
kamertemperatuur.

Vanzelfsprekend moet de plant die U
koopt gezond zijn, want een Begonia die
aan een te lage temperatuur is bloot
gesteld, zal na een paar dagen hierop
reageren door zijn bloemen en knoppen
te laten vallen.

Als U met de hierboven genoemde
wenken rekening houdt, dan zult u
voortaan zeker meer succes hebben met
de grootbloemige
Begonia.

Er is echter ook I
een kleinbloemige
Begonia. die veel
sterker is dan <le.|
grootbloemige en I
die zeer rijk bloeit. I
Het is de variëteit
„Ege's Favorite".

Deze soort is wel I
de meest geschikte I
voor de kamer en

de plant kan
maanden lang blij
ven bloeien met
lange bloemtrossen
bezet met donker-
rode bloemetjes.

De begonia ver
werkt veel vocht,

dus regelmatig
lauw water of wa- I
ter op kamertem-
',';j peratuur geven.
Iedere week ge- I
durende de bloei- j
tijd een kleine
bijvoeding in de
vorm van wat j
kunstmest, zal de
plant lange tijd
doen bloeien.

De uitgebloeide j
bloemetjes moeten

wij regelmatig
wegknippen en ook
de slechte blade
ren.

In ons land is uit een Russisch gevan
genkamp te Varkuta, Siberië, aangeko
men Bernhard Slier uit Rotterdam, vroe
ger correspondent te Berlijn. Twee an
dere Nederlanders, die in Russische ge
vangenschap waren, M. F. M. Cranen te
Breda en H. Ph. Wigmans te Eindhoven,
zijn in Oldenzaal aangekomen. Naar het
Ned. Rode Kruis mededeelt zijn nog
veertig Nederlandse SS-ers in Stalino,
waar de Nederlanders verzameld worden
alvorens te worden doorgezonden. Deze
veertig zijn voorlopig niet te verwachten.

Cranen en Wigmans hebben tijdens de
oorlog dienst genomen bij de S.S. In
1944 werden zij door de Russen krijgsge
vangen gemaakt. W. was 16 jaar toen hij
bij de S S. kwam, C. was al wat ouder.

Beiden zijn Vrijdagmorgen voorgeleid
voor de officier van justitie te 's-Herto-
genbosch, waarna zij op vrije voeten
zijn gesteld.

Reuter meldt uit Berlijn, dat Slier in
1948 in Oost-Duitsland is gearresteerd en
dat hij destijds tot drie jaar gevangenis
straf werd veroordeeld.

In Varkuta heeft Slier een West-Ber-
lijnse journalist, Dieter Friede, ontmoet,
die in November 1947 naar Oost-Berlijn
was gelokt en vervolgens gearresteerd.
Volgens Slier heeft Friede hem verteld,
dat zijn (Friede's) bekentenis, waarin
hij zichzelf van spionnage beschuldigde,
gedaan was „onder verschrikkelijke
druk". De bekentenis van Friede, die
volgens hem niet waar is, is in de Oost-
duitse pers uitvoerig gepubliceerd.

Het Nederlandse consulaat-generaal
in West-Berlijn heeft tien maanden ge
leden medegedeeld, dat de Oostduitse
autoriteiten acht personen van Neder
landse nationaliteit, onder wie vier op
beschuldigde van spionnage, gevangen
hielden. Twee hunner waren beschuldigd
van diefstal. Het was niet bekend wat de
overige twee ten laste was gelegd. Naar
van Nederlandse zijde verklaard werd,
was één der gevangenen in 1948 gear
resteerd, een in 1949 en zes m 1951. Na-

men en adressen werden niet verstrekt
Wel waren in elk der gevallen de ver
wanten op de hoogte gesteld. De Neder
landse functionarissen vreesden, dat pu
blicatie van namen zou kunnen leiden
tot vergeldingsmaatregelen tegen de ar
restanten of hun verwanten in Oost-
Duitsland. De meeste Nederlanders wa
ren arbeiders, die tijdens de oorlog naar
Duitsland waren gegaan en daar geble
ven zijn. De meeste gevangenen konden
brieven sturen en bezoeken ontvangen
tijdens hun verblijf in Oostduitse gevan
genissen.

De Nederlandse functionarissen te
Berlijn kunnen hun landgenoten niet
helpen omdat Nederland de Oostduitse
regering niet erkent. Zij ontvangen geen
enkele officiële mededeling van de Oost
duitse autoriteiten. Wanneer men zich
wendde tot de Russische bezettingsauto-
riteiten, werd door deze meestal terug
verwezen naar de Oostduitse regering.

Z. H. Exc. Mgr. W. van Bekkum
S.V.D., apostolisch vicaris van Ruteng
en titulair-bischop van Tigias, zal Zon
dag 10 Augustus in de kapel van het
Missiehuis te Teteringen de H. Priester
wijding toedienen aan de fraters N J.
Berends, W. P. Giesen, Fr. J. E. M.
Heinemans, M. E. J. van der Hevden,
P. L. Hesen, C. M. Jooren, J. H. Kam-
stra, A. M. Koreman, J. J. van Meurs,
R. L. M. van Schie en J. C. Fr. Swertz,
allen van het Missiehuis St. Lamber-
tus te Helvoirt van het Gezelschap van
het Goddelijk Woord.

In de toestand van Z H. Exc. mgr.
J. Pessers S.V.D., apostolisch vicaris
van Atamboea, is verbetering in
getreden. Hij wordt nog steeds ver
pleegd in het St Elisabeth-Ziekenhwis
te THbwg.