PATER VLAAR ALS PRIOR
TERUG IN HAARLEM
Bioscoopexploitanten zijn boos
op gemeentebestuur
Bennebroek toch niet opgenomen
in lijn Haarlem-Leiden
Pastoor De Vlieger:
Wandelend emeritus
Twee jubilarissen
Bennebroek
in
afl v. Empelen
Tonijnen vangen met een
zacht lijntje
Openbare terechtstellingen in
Amsterdam en Haarlem
iïïl
Conrector Hutjens volgt pater Retera
aan Schoterstraat op
Lange *en korte brievencultuur en
slijk der aarde
COLD WAVE??
voor artistiek en
welverzorgd bloemwerk
Bromfietser
gedood
ISf
L
Voor galg en rad
S
Prior De Wit provinciaal definitor
HAARLEMMERS
IN VOLKLINGEN
MOLENDIJK'S KAPSALONS
Rondom het
Marine-hospitaal
Dodelijk ongeluk op
de Staatsmijnen
De Arie Nico KW 17
bracht er 11 aan de markt
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1952
BRAND IN SCHUURTJE
4-jarig jongetje speelde met
lucifers
Burgerlijke Stand
Den Haag zoekt naar een
gebouw
Jan Musch weer in
„De Vrek"
Zoon van oud-burgetneesUf
van Loosdrecht
Kindervoorstelling
Openluchttheater
Beurs van Amsterdam
n*
Beurs van New York
j
1946: afscheid als rector,
1952: welkom als prior.
Na een volle week is het driejaarlijk
se Provinciale Kapittel van de Neder
landse Augustijnen-Provincie gesloten.
Uiteraard zijn nog niet alle benoemin
gen en verplaatsingen publicabel. Maar
met betrekking tot het Triniteitslyceum
in Haarlem hebben wij van officiële
zijde het volgende vernomen:
Pater Nicolaus de Wit, die tot heden
Prior was van het Augustijnenklooster
aan de Zijlweg, is wederom in het be
stuur van de Provincie teruggekeerd.
Pater de Wit is oud-provinciaal en werd
heden gekozen in het Definitorium. Dit
college, bestaande uit pater provinciaal
dr. Athanasius van der Weyden en vier
paters vormt het hoofdbestuur van de
Provincie. Onmiddellijk na het bekend
worden van deze verkiezing rees aan
de Zijlweg de vraag wie het prioraat
zou ontvangen, daar het constitutioneel
verboden is dat een Definitor tevens
Prior is en bovendien de canonieke
ambtsperiode van zes jaar voor Pater
dc Wit voorbij was.
Groot waren de verrassing en vreugde,
die ongetwijfeld door talloze oud-Trini-
tariërs gedeeld zullen worden, dat oud
rector Vlaar als Prior naar de Zijlweg zal
terugkeren. Pater Vlaar is nog altijd een
welluidende naam in Haarlem. Bijna 25
jaar was hij hier rector van het lyceum
en niet te tellen zijn de vrienden die hij
hier gemaakt heeft. Ondanks zijn 71
jaren is Prior Vlaar nog zeer vitaal en
gezond. Op 25 Augustus wordt hij op
de Zijlweg verwacht.
Pater de Wit blijft belast met de
Gisterochtend omstreeks kwart over
elf brak inleen houten schuurtje, toebe
horende aA een perceel in de Zuid
polderstraat, brand uit.
De oorzaak was, dat 't 4-jarig zoontje
W., van de familie D.. in het schuurtje
met lucifers zat te spelen. De schuur
is gedeeltelijk uitgebrand. Verloren gin
gen een houten bed, een hoeveelheid
stro en aanmaakhout.
De brandweer had spoedig met een
straal de brand geblust. Het 4-jarig
zoontje is er zelf nog goed afgekomen,
zonder enig letsel op te lopen.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de R.K.
Opleidingsschool te Aerdenhout is be
noemd mej. C. M. Bosman te Zandvoort.
GEBOREN: r. M. FreriksMoormann
z W. Scheltens—Struijs z, J. M. C. El-
singaLubbers z, A. PrinsBoerrigter
z Chr. J. Waleveld—Spaargaren z, M.
H J. SchuitMuré z, A. G. de Graaff—
Lecker z, M. J. S. Rotteveel—Wassenaar
z A. Verzij lberg—Struiksma z, W.
PostMelchior z, C. Chr. D. Kuijper
Potharst z, J. G. KielstraLansdorp z,
J. C. Grift—Halewijn d, J. van de Pie
termanvan Haaren d, M. C. van Keu
len—Post d, Chr. E. van Kuijk—Schee-
lings d, A. M. Lensing—Cousins d, H.
E. S. SeetzStraatman d, J. H. Ban-
ninkOverbosch d, C. van VeenBesse-
ling d.
ONDERTROUWD: K. N. M. Asberg en
M. W. C. van der Heijden, J. G. M. Kloes
en J. P. Kors. J. A. Odé en A. C. Kappel-
hof.
OVERLEDEN: C. Onkenhout—Struik,
72 j., Pieter Kiesstraat: A. A. Stoel—
Metz, 83 j., Pieter Kiesstraat; J. M. van
Zeeland—Bom. 73 j., Generaal de la
Reijstraat; A. C. van Weezenbeek, 4 d.,
Plataanstraat.
bouw van het nieuwe schoolcomplex in
Haarlem-Noord.
Nog enkele andere belangrijke mu
taties zijn bekend gemaakt. Pater Re
tera, die alle stormen van de kapittels
en benoemingen meer dan 20 jaar heeft
doorstaan en nu zes jaar lang de Scho-
terstraatafdeling als Conrector heeft
geleid met het resultaat dat deZe school
alle kinderziekten is doorgekomen, wat
geen kleine verdienste is voor de in
siders, die weten hoe gebrekkig de
outillage was, gaat in dezelfde functie
van Conrector naar het St. Thomascol
lege van Venlo, waar niet alleen een
Gymnasium en HBS zijn gevestigd, maar
waaraan tevens een groot internaat is
verbonden.
Het losmaken van een steen heeft
vaak meerdere gevolgen en zo zal pa
ter Hutjens hem moeten opvolgen in de
Schoterstraat-afdeling, terwijl pater
Reykers weer diens plaats als conrec
tor van de Zijlweg zal overnemen.
Tenslotte zal de oud-vlootaalmoeze-
nier van de Karei Doorman pater Bru
no Donné aan de school worden ver
bonden.
BIOSCOPEN:
Rembrandt: „Starlift" met o.a. Doris Day
en vele anderen. Toegang alle leeftijden.
Tijden: 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Iedere och
tend 10.30 uur: „De circusjongen". Jeugd
film van G. Arthur Rank. Toegang: alle
leeftijden
Cinema Palace: „Met de kippen op stok".
In technicolor. Toegang: aile leeft. Tijden:
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Iedere ochtend 10.30
uur: „Pinochio". Toegang: alle leeftijden.
Luxor: „Nee, zei het meisje". Toegang
18 j. Tijden: 2, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Meisjes in uniform". Toe
gang 18 j. Tijden: 2,30, 7 en 9.15 uur. Zo.:
2, 4.30, 7 en 9.15 uur. Dinsdag 1 avond
voorstelling om 20 uur.
City: „Het zwaard van Monte Christo".
In technicolor. Toegang: 14 jaar. Tijden:
2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Iedere ochtend
10.30 uur: „Sneeuwwitje en de zeven dwer
gen". Toegang aile leeftijden.
Lido: „Abbott en Costello maken schoon
schip". Toegang: alle leeftijden. Tijden:
2, 4.15, 7 en 3.15 uur. Iedere ochtend 10.30
uur: Gevarieerd vacantieprogramma met
sprookjesfilms.
Spaarne: „Phantom of the Plains",
en „Land van Mexico". Toeg. 14 j. Tijden:
2.30, 7 en 9.15 uur.
Minerva: „We gaan naar Parijs" „Nous
irons a Paris". Toegang a. 1., 8.15 uur.
Dinsdag 12 Aug.
Zandvoort: Openlucht Filmvoorstelling
aan de Boulevard.
Grote of St. Bavokerk: Orgelconcert
89 uur door Piet Post uit Leeuwarden.
Kathedrale Basiliek St. Bavo: beklimming
van de Mannetoren iedere middag van
34 uur.
Openlucht-Theater: Concert door H O.V.,
8 uur.
Woensdag 13 Aug.
Gem. Concertgebouw: Populaire Chopin-
avond door Theo van der Pas, 8 uur.
Openlucht-TheaterKindervoorstelling
,;Kien Dop in Kermisland", half drie des
namiddags.
Minerva-Theater: Het Rotterdams Kinder
toneel: „Doornroosje", 2 uur.
5?'
In ons blad van gisteren berichtten wij,
dat de Haarlemse bioscoöp-exploitanten
met sluiting van hun theaters dreigen,
indien het gemeentebestuur zich niet op
een beter plan wenst te stellen ten aan
zien van de vermakelijkheidsbelasting.
Wij hebben thans inzage gekregen in
de correspondentie tussen het college
r an B. en W. en de directie der zeven
bioscopen. In Januari 1952 zegde het
college een onderhoud over deze kwestie
toe, dat echter eerst op 2 April tot stand
kwam. Bij die gelegenheid werd mede
gedeeld, dat de gemeente er niets voor
voelde om de belasting te verlagen.
Wethouder Geluk wilde wel wat doen
om meer culturele films in Haarlem in
roulatie te krijgen. Deze verklaring
wordt van de andere zijde ondeskundig
genoemd, omdat van de ruim 80 cultu
rele films, die na de oorlog gedraaid
konden worden, er slechts één niet ver
toond werd, namelijk Farebique.
Op 27 Juni j.l. wezen de bioscoop
directeuren in een schrijven aan B. en
Nadat reeds eerder de Schwimverein
„Volklingen" uit Saarland, te gast in
Haarlem is geweest van de Haarlem
se Zwem- en Polo Club „De Waterrat
ten" vertoeven heden de Haarlemmers
in Volklingen, alwaar zij na een voor
spoedige reis via Ettelbruck, Luxem
burg, alwaar overnacht werd, op de
achtsten Augustus aankwamen. Zater
dagavond werd deelgenomen aan zwem
wedstrijden, waaraan ook werd deel
genomen door de Schwimverein Volklin
gen, Saarbrucken, Uion Sportive Me-
tropolitain, Parijs, Enfants de Neptune
de Tours. De uitslagen van de zwem
wedstrijden, waarin DWR geen slecht
figuur heeft geslagen, luiden;
3 X 100 meter schoolslag dames:
DWR 4 min. 40.8 sec.; Saarbrucken 5
min. 0.2 sec.; Volklingen 5 min. 9.7 sec.
100 meter vrije slag heren: Dejeux,
Parijs, 1 min. 5.8 sec.; Kern-Ambrun,
Tours, 1 min. 7.2 sec.; C. Wisker, DWR,
1 min. 10.9 sec.
100 meter vrije slag dames: Carla
Kneijnsberg, DWR, 1 min. 17.4 sec.;
Chavane, Parijs, 1 min. 18.5 sec.;
Schmidt, Volklingen, 1 min. 24 sec.
4 x 100 meter schoolslag heren:
Comb. Parijs/Tours 5 min. 34.4 sec.;
Volklingen 5 min. 46.5 sec.; DWR 6 min.
41.3 sec.
3 x 100 meter wisselslag estafette
dames: DWR 4 min. 34 sec.; Saarbru
cken 4 min. 49.8 sec.; Volklingen 4 min.
52.3 sec.; Parijs 5 min. 9.7 sec.
100 meter schoolslag heren: Laurent,
Parijs 1 min. 16 sec.; Schulien, Volklin
gen, 1 min. 21.7 sec.
100 meter rugslag dames: Chavane,
Parijs. 1 min. 28.9 sec.; Jenny van
Waard, DWR, 1 min. 30 sec.; Wibert,
Saarbrucken, 1 min. 36.8 sec.
100 meter schoolslag dames: Rietje
Spoor, DWR, 1 min. 30.7 sec.; Miep
Casse, DWR, 1 min. 37.8 sec.; Kuhn,
Saarbrucken, 1 min. 38,5 sec.
4 x 100 meter vrije slag heren: Parijs
4 min. 31.7 sec.; Tours 4 min. 40.7 sec.;
DWR 5 min. 21.6 sec.
3 X 100 meter vrije slag dames: DWR
4 min 19 sec.; Volklingen 4 min. 36.8
sec Waterpolo: Tours—Comb. Saarbr./
Parijs 2—1 (0-0) Volklingen-DWR
4—1 (1—1).
De wedstrijden werden gehouden op
een 50 meter-baan en door circa 1500
toeschouwers bijgewoond.
Maandagavond te 6 uur hield de ge-1
meenteraad van Bennebroek onder voor
zitterschap van de burgemeester mr. K-
J. G. baron van Hardenbroek een spoed
eisende vergadering. De naaste aanlei
ding daartoe was een mededeling van de
Bank van Ned. Gemeenten, inhoudende
het voorstel om bij haar een lening te
sluiten van f 111.195 ten behoeve van de
woningbouw. Afwezig was met kennisge
ving ir. J. v. Kammeren. Voordat dit
onderwerp aan de orde kwam, deed de
voorzitter enige belangrijke mededelin
gen omtrent de voorgenomen plannen
van de N-Z.H.V.M. betreffende het laten
rijden van de bussen HaarlemLeiden
door de Bennebroekerlaan, resp. de v.
Merlenlaan te Heemstede.
Het gemeentebestuur had n.l. een
schrijven ontvangen van deze maat
schappij waarin werd medegedeeld, dat
in verband met de grote bezwaren die
de gemeente Heemstede heeft tegen deze
plannen, zij niet door kunnen gaan. Over
het algemeen was men in de raad zeer
teleurgesteld over deze mededeling; door
de voorgestelde wijziging toch zou Ben
nebroek uit het isolement verlost worden
waarin de gemeente sinds het verdwijnen
van de tram is geraakt en waarin z(j nu
zal moeten blijven, omdat de verbinding
met Heemstede-Haarlem momenteel niet
verder gaat dan de Glip en de dienst
HaarlemLeiden slechts bij de Rijks
straatwegZwarteweg en ter hoogte van
de Stichting Vogelenzang stopt.
Het agendapunt waarom het hoofdza
kelijk ging, het sluiten van de voorge
stelde geldlening, werd na ampele be
spreking zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. De heer Breek (K.V.Pin
formeerde nog of het in de bedoeling lag,
na de bouw van de voorgestelde wonin
gen door te gaan bouwen, waarop de
burgemeester bevestigend antwoordde
De rondvraag deed de heer Dubbis
(Prot. Groep) een opmerking maken
over de toestand van het pas aangelegde
plantsoen aan de Bennebroekerlaan in
de omgeving van de schoollaan, wat be
treft de overvloedige aanwezigheid van
onkruid. Wethouder v. Lierop onthulde
daarop dat het gemeentepersoneel vrij
plotseling met vacantie was gegaan, maar
dat juist dezelfde middag het betreffen
de gedeelte gemaaid was, zodat het er nu
wel beter uit zal zien. Daarna werd deze
vergadering te half zeven gesloten.
Nader vernemen wij nog dat de be
zwaren van Heemstede hoofdzakelijk ge
grond zijn op het feit dat de wegen fei
telijk niet geschikt zijn voor het vervoer
met de zware bussen van de N.Z.H. De
zelfde bezwaren golden destijds ook bij
de plannen van de maatschappij om lijn
1 voor een gedeelte door de Indische
Buurt te laten rijden. Echter komt Ben
nebroek door deze bezwaren lelijk in de
verdrukking en dat zal dan wel blijven
W. er op, dat verschillende gemeenten
de belasting hebben verlaagd of ér toe
zullen besluiten. Toen vier jaar geleden
de verhoging aan de orde kwam, deel
den B. en W. mede, dat er richtlijnen
van Den Haag waren ontvangen, maar
dat men er anders niet toe zou willen
besluiten.
Nu denkt de volksvertegenwoordiging er
anders over en nu wil de gemeente niet.
Tussen April 1951 en Maart 1952 besteed
de het publiek in vergelijking met een
zelfde basisperiode 19471948 minder
f 260.000. terwijl de gemeentelijke fiscus
f 104.000 meer toucheerde. Het bedrijf
zag hierdoor ziin bruto-inkomsten met
24 pet. omlaag gaan. Dat wordt gevoeld
als een schromelijke onbillijkheid. De
situatie is thans eerder slechter dan
beter. De oudere bioscopen zijn door de
opening van het Lido-theater in een zeer
moeilijke toestand geraakt, aangezien
hun gezamenlijke ontvangsten in April
en Mei van dit jaar met bijna 16 pet.
zijn gedaald, in vergelijking met dezelf
de periode van 1951. Nochtans ontving
de gemeente in dezelfde vergelijkings-
periode 12.1 pet. meer aan belastingen.
Weliswaar ziin de gemiddelde entree
prijzen enigszins gestegen, doch het ver
minderde bezoek heeft de ontvangsten
andermaal doen teruglopen. In het schrij
ven wordt verder o.a. opgemerkt: Het
streven van het Haarlemse bioscoopbe
drijf is er op gericht om uit deze om
geving een belangrijk contingent van
bezoekers te trekken, ten koste van de
gemeente Amsterdam, ten voordele van
de gemeentelijke fiscus. Daardoor moet
geconcurreerd worden met de grote
Amsterdamse theaters. In Velsen en
Heemstede is men reeds tot een heffing
van 20 pet. gekomen (in Haarlem be
draagt het percentage 35).
In antwoord op dit zeer uitvoerige
schrijven hebben B. en W. kortweg ge
antwoord: „de financiële toestand van
de gemeente vormt voorshands een be
letsel om aan de raad voorstellen te doen
in de door u gewenste zin".
Hierbij hebben bioscoopdirecteuren het
niet laten zitten en een beetje boos heb
ben zii op 31 Juli opnieuw een uitvoerig
schrijven naar het gemeentebestuur ge
zonden. Zij zijn van mening, dat het op
leggen van lasten vanwege de financiële
toestand der gemeente de gehele burgerij
moet betreffen en niet enkelingen, en
zeker niet ondernemers, die door de aard
van hun onderneming zeer veel bijdra
gen tot de ontwikkeling en de ontspan
ning van de ingezetenen en tot verleven
diging van de stadsgemeenschap. Zij
menen, dat verlaging van de belasting
op culturele films de gemeente niet
f 28.000 gaat kosten, zoals gesuggereerd,
maar hoog op f 10.000. „Dat is dan de
aalmoes, die een culturele factor wordt
toegeworpen.
Adressanten gaan dan verder in op de
verschillende cijfers van B. en W., die
zij overigens niet .juist achten, en stellen
vast, dat zij met behoorlijke argumenten
om een billijke regeling vroegen. Zij
menen daaruit het recht te putten om
maatregelen te nemen, die wii gisteren
reeds in het kort gememoreerd hebben.
In Huize Sint Bavo te Heemstede heb
ben in de loop der jaren heel wat pries
ters genoten van hun otium cum digni-
tate. Uit verschillende richtingen van
het bisdom zijn zij gekomen, maar sinds
1949 vertoeft daar ook pastoor J. de Vlie
ger, die in Haarlem een en twintig jaar
herder was van de parochie van O.L.Vr.
Rozenkrans en de H. Dominions aan het
Spaarne en nog altijd in de harten van
vele parochianen voortleeft.
Ook al is pastoor De Vlieger rustend,
zijn gouden priesterfeest hoopt hij Zon
dag 17 Augustus (de eigenlijke dag is
de 15e) in uitstekende gezondheid in zijn
oude parochie te vieren. De gastvrijheid,
die pastoor Van Gastele die dag verleent
aan de gouden jubilaris, zullen de paro
chianen ongetwijfeld op prijs stellen.
Wij weten niet, of er een feestcomité
gevormd is, maar als ,dit de jubilaris
zou voorstellen per auto van Huize Sint
Bavo naar de Spaamekerk te komen,
loopt het de kans te vernemen: ik ga
liever wandelen.
Pastoor De Vlieger is dan ook de
spreekwoordelijke wandelaar van
Haarlem en omgeving en er gaat geen
dag voorbij, of men kan hem met
flinke pas, liefst met Alpino-petje op
de grijze haren, door het wandelbos
Groenendaal zien dwalen, zoals hij
vroeger zijn wandeling langs het
Spaarne of naar Bloemendaal zo gaarne
maakte. Vroeg men de herder, hoe men
oud kan worden, dan antwoordde hij:
door sober te leven en veel lichaams
beweging in de vrije lucht te nemen.
Intussen kan pastoor De Vlieger op een
zeer werkzaam en ook zeer gezegend
priesterleven terugzien. In 1918. toen hij
kapelaan was van de parochie van de
H. Maria Magdalena in Amsterdam, ont
ving hij van Mgr. Gallier de opdracht een
nieuwe parochie te vormen aan de toen
malige rand van Amsterdam-West. In
deze volkrijke buurt droeg hij tien jaar
lang de zware zorgen, als pastoor van
de parochie van O. L. Vr. Lourdes, maar
toen hij op 11 Augustus 1928 zijn benoe
ming aan de Spaarnekerk kreeg, liet hij
een bloeiend parochie-leven aan zijn
opvolger over. In zijn kerk te Haarlem
heeft hii in de loop der jaren talrijke
versieringen aangebracht en nog altijd
is de kapel van O. L. Vrouw van Lour
des met een imitatie van de rots, waarin
Maria verscheen, een rustpunt voor vele
stadgenoten. Pastoor De Vlieger bouwde
Advertentie
Ja, maar van
SANTPOORTERPLEIN 1, Tel. 19706
De laatste dagen doen herhaaldelijk ge
ruchten de ronde als zou definitief op de
buitenplaats „Eikenrode" een Marine
hospitaal komen. Bekend is, dat, nu het
gebouw „Duinrust" te Overveen niet
aan het Rijk verkocht wordt, voor het
aldaar gevestigde Marine-hospitaal een
andere plaats gezocht mpet worden. Al
spoedig werd de buitenplaats „Eiken
rode", voorheen eigendom van jhr. A.
v. d. Poll, genoemd. Inderdaad zijn ver
schillende autoriteiten daar op bezoek
geweest en de Leidse vereniging tot
bestrijding van de t.b.c. „Sole mio", die
de buitenplaats destijds heeft gekocht
om er een sanatorium in te vestigen,
maar daarvoor geen toestemming kon
krijgen, wil deze buitenplaats graag
overdoen. Zover is het echter nog niet.
Het Rijk is nog geen eigenaar van
„Eikenrode" en het ziet er naar uit, dat
geen Marine-hospitaal te Heemstede
komt.
Daaraan kan nog worden toegevoegd,
dat verschillende autoriteiten ook bui
tenplaatsen te Leersum en Zeist hebben
bezocht "met hetzelfde doel en dat ook
daar geen beslissingen zijn genomen, zo
dat men er op het ogenblik wel een
rubus van kan maken omtrent de
kwestie: „Waar komt het Marine-hospi
taal?" en wanneer zal „Duinrust" weer
tehuis voor bejaarden worden?
Intussen is ons wel gebleken, dat men
in Marine-kringen deze omgeving wei
zeer ongaarne zou verlaten, omdat
Haarlem of een der omliggende gemeen
ten een voortreffelijk centrum voor het
hospitaal gebleken is te zijn.
In het badplaats-voetbaltournooi speelt
a.s. Donderdag EHS tegen Terrasvogels.
De wedstrijd vindt plaats op het terrein
aan de Vondellaan te Zandvoort; aan
vang 7 uur.
Bij het Zaterdag j.l. gehouden bloe
mencorso in Den Haag behaalde de dooi
de fa. Carl van Empëlen te Heemstede
versierde wagen de ereprijs.
-
Dc katholieken van Bennebroek hebben 15 Augustus twee jubilarissen in hun
midden, die beiden die dag het feit herdenkendat zij 40 jaar geleden tot priester
werden gewijd. Links pastoor L. J. M. Janssen Schmidt, rechts rector H. J. F. M.
v. d. Heuvel.
v.vl.v.
Em.-pastoor J. de Vlieger.
ook een nieuwe pastorie, waarin tijdens
zijn verblijf een aparte sfeer te bekennen
was, mede door zijn liefde voor oudere
kunstschatten.
Zijn grootste verdienste voor de paro
chie is in het jeugdwerk gelegen, vooral
voor de mannelijke jongeren. „De Spaar-
nestadbazuin'' zal ongetijfeld op de feest
dag haar dankbaarheid nog eens uit
blazen.
Advertentie
Bloemenmagazij n
BINNENWEG 18, HEEMSTEDE
TEL. 3-80-80.
Maandagavond heeft zich een dodelijk
ongeval voorgedaan op het stikstofbin-
dingsbedrijf der Staatsmijnen te Lutte-
rade. Bij het afdekken van wagons
raakte daar de 25-jarige ongehuwde
handlanger J. L. Simon, toen hij van
het perron sprong om voor een voor
bijrijdende wagon door te lopen, be
kneld tussen die wagon en het perron.
Hij werd daarbij op slag gedood. Simon
was afkomstig uit Amsterdam. Hij
woonde in het Gezellenhuis te Geleen.
Jan Musch zal in October een jubi-
leum-tournée beginnen. Opgevoerd
wordt „De Vrek" van Molière, waarin
Jan Musch zijn oude glansrol Harpagon
zal brengen.
h««f?
Een zeer ernstige aanrijding
Zondagavond vijf over half negen
leven gekost aan de 33-jarige jhr. W-
van Swinderen uit Scbeveningen,
van de oud-burgemeester van E
drecht. De aanrijding geschiedde
Loosdrechtse weg ter hoogte v#n
sanatorium „Zonnestraal".
Jhr. van S. kwam op zijn bröiWi
over de heide van Hilversum naar L°
drecht. Bij „Zonnestraal" £e't0
wilde hij de betonweg oversteken n
het fietspad aan de rechterzijde van,.r.
rijweg. Uit de richting Hilversum n®>
de een auto. Om geen vaart te verl}*» J
bleef hij even op het linkerfiewP^
rijden. Tussen het fietspad en de
auto-
doof
weg staan ter plaatse struiken. Daaf'
zag de bromfietser niet dat uit de N®
ting Loosdrecht door de bocht
andere personenauto kwam met
snelheid van ongeveer 60 km.
stuurder, de 29-jarige Ph. K. uit "'U;
hoven, zag de bromfietser pas 0Pffleo
allerlaatste moment de rijweg opk'
en kon een aanrijding niet meer v°.
komen. Het was nog niet geheel doff
en de auto reed met parkeerlichten
■erd-
Van S. werd door dë auto geschept
In de zomermaanden, wanneer haring
en makreel zich ophouden in de buurt
van de Doggersbank, komen daar ook
de tonijnen, wellicht het gemakkelijkst
te beschrijven als grote makrelen zo
van een paar meter lengte en met een
gewicht variërend van 200 tot 300 kilo.
Het zijn echte rovers, want bij voorkeur
houden zij zich op in de buurt van vis
sersschepen, waar na het binnenhalen
van de netten nogal eens wat als on
bruikbaar over boord wordt gegooid.
Pijlsnel schieten de tonijnen er dan op
af, de veelvraten, die een voor de men
selijke consumptie afgekeurde haring of
makreel heus nog wel lusten. Inderdaad
ziet de tonijn, die tot de makreelachti-
gen behoord, er helemaal niet tegen op
om zijn kleinere familieleden op te
peuzelen.
Gezeten op een van de luiken aan
dek, voordat wij het vooronder indoken
om een bakkie koffie met de echte Kat-
wijkse knipjanhagel te nemen, heeft
schipper A. de Best met een paar
woorden vereld, hoe hij met zijn man
nen van de Arie Nico KW 17 op één
dag 11 tonijnen aan de lijn wist te krij
gen. Geen onfortuinlijke dag, want die
11 beestjes brachten samen f 2.168 in
de la en daarvoor is het de moeite wel
waard om de visserij even te onderbre
ken.
Schuin omhoogpriemend van achter
het stuurhuis stond de „hengel" aan
dek- Een zacht lijntje daaraan met een
makreeltje, waaraan ook nog een an
dere, lange lijn, die op dek ligt. En dan
die makreel net ever, onder water laten
zakken, een klein stukje maar, anders
ziet de tonijn de lijn, die er aan vast
zit. En als de tonijn er op af vliegt, is
één hap voldoende om de makreel te
verzwelgen. Maar in die makreel zit t e
verraderlijke haak, die zich in de bek
vastzet en al knapt het „zachte lijntje"
van de hengel, het stevige snoer houdt
wel, snel afwentelend aan dek, terwijl
de tonijn probeert te ontkomen. Maar
die haak blijft vastzitten en al gauw
verliest hij zijn kracht en geeft de
moed op.
De Hollanders zijn eigenlijk alleen
maar gelegenheidsvissers op de tonijn,
die met zijn donkergrijze rug en zilver
achtig witte buik inderdaad heei veel
op de bekende makreel lijkt. De Denen
b.v. maken speciale reizen op tonijnen,
maar die mogen kruit mee aan boord
nemen en schieten ze dood, zodra de
tonijn gebeten heeft. De Fransen doen
het weer anders. Die gebruiken een
kléin model harpoen, dat zij uit een
speciaal geconstrueerd geweer afschie
ten. De Hollanders doen het maar ge
woon met een makreel aan een spek-
haak, al durven wij er ons hoofd niet
onder te verwedden, dat er nou hele
maal niet één schipper een beetje kruit
„in een krantje" aan boord smokkelt.
Maar dat kan men hen beter niet vra
gen, want dat is natuurlijk walpraat en
laten wij het daar maar op houden.
De tonijnen, die hier aan land. ge
bracht worden, hebben rood vlees, zo
ongeveer als rundvlees, in tegenstelling
tot de tonijnen uit de Middellandse zee,
die wit vlees hebben en ook veel klei
ner zijn. De „Hollandse" tonijnen zijn
dan ook van mindere kwaliteit, maar
de Zuiderlingen blijken er desondanks
helemaal niet afkerig van te zijn. De
meeste exemplaren, die Maandagmor
gen in de afslag te IJmuiden werden
verkocht, en dat waren er in totaal 21,
worden ontdaan van kop en staart en
dan ingevroren om daarna verzonden
te worden naar Italië. Daar weten de
cónserven-fabrieken ze tot een delica
tesse te verwerken.
Ook gingen enkele exemplaren naar
Leiden, want ook m Holland weet men
de tonijn om zijn kwaliteit wel te waar
deren. Alleen de prijs hè, dat is nog
wel een bezwaar. Wanneer men nagaat,
dat de tonijnen Maandag „vuil" zo op
ongeveer 80 cent de kilo kwamen, dan
wordt dat aan schoon vlees minstens
f 1.60. En voordat hij zijn weg naar de
consument heeft afgelegd, zijn daar nog
heel wat dubbeltjes bijgekomen.
Intussen blijken de Duitsers een
nieuwe methode voor de tonijnenvangst
ontwikkeld te hebben, namelijk electro-
cuteren, waarmee zij goede resultaten
schjjnen te boeken. Naar verluidt ligt
het in de bedoeling van de Nederlandse
vissers om nog dit jaar eveneens met
deze vangst-methode te gaan experi
menteren.
op de motorkap van de auto gesHoJLr
Hij sloeg met zijn hoofd door de rec® „11
zjjde van de voorruit heen. De voO.,e0»
werd geheel versplinterd. Vervol»
viel hij van de motorkap en bleef 1** f,
loos op het wegdek liggen. De bes*1'
der van de personenauto was zo fa
schrokken, dat hij zijn auto eerst
meter verder tot stilstand kon hren»,
Dr. Guljé van de G.G.D. kon !'eC,jet
de dood van Van S. constateren en.'
het stoffelijk overschot naar het WU.
huis aan de Noorder Begraafplaats ®v
brengen. De verloofde van de aut07as,
stuurder, die naast hem gezeten
kreeg verwondingen door glassphn
aan beide handen.
Tot Woensdagmiddag 12 uur U.
zolang de voorraad strekt, nog kaar'
tegen gereduceerde prijzen voor de
dervoorstelling in het Openluchtthe*
te verkrijgen aan ons bureau, Sm*
straat 5. Wij wijzen er op, dat geen
kele plaats in het theater gereserve®
is, maar dat er natuurlijk wel voor
ieder plaats is.
(Niet-ofliciële koers)
Vorig opers
slot 12/
3>i Nederl. 1948
3>', pCt. Ned. 1950
3-314 Nederland 1947
3 Ned. 62-64 bel.-fac.
Inschr. Grtbk. 48 3 pCt.
Ned. Handel Mij. eert.
A.K.U.
Van Berkels Patent
Calvé-Delft eert.
Van Gelder
Kon. Hoogovens eert.
Unilever eert.
Ned. Kabel
Philips
Kon. Petroleum
„Amsterdam" Rubber
Holl. Amerika Lijn
Kon. N. Stoomb, Mij.
Ned. Scheepv. Unie
H.V.A.
Deli Mij. eert.
9014
90%
9014
93%
9214
14114
14114
95
112%
14014
13514
173%
193
154
32414
8114
14914
123%
120%
99
73%
11!
1!
- .8,8
Anaconda Copper »i»-«
Bethlehem Steel 5114
Chrysler Corp. 81%
General Electric 63%
Genera! Motors 61%
Hudson Motors 15%
Kennecott Coppei 82%
Montgomery Ward 6414
North American Car, 2214
Radio Corp. 2614
Republic Steel 4114
Shell Oil 95%
Southern Pacific 87%
Southern Railway 68
Tidewater *2%
U.S. Stee) 40%
ex dividend
Beulen doen hun plicht
onthoofden en radbraken
ang voordat men in Amerika de slagzin uitvond, dat de misdaad niet loont,
„crime does not pay", had de justitie in het oude Europa dit reeds metter
daad aan het volk willen bewijzen.
De terechtstellingen moesten tot lering strekken en zij hadden daarom plaats
in het hart van het dorp of in het centrum van de stad, zodat iedereen er getuige
van kon zijn.
Had de terechtstelling haar beslag gekregen, dan werd het lichaam op een
wagen geladen of op een horde gesleept en naar een plek gebracht buiten de
stad, waar het nog maandenlang als afschrikwekkend voorbeeld bleef hangen
aan een der zogenaamde buitengalgen, „om van de locht en 't gevogelte te wor
den geconsumeert", zoals de Amsterdamse rechters het uitdrukten.
Meestal stond zo'n galg op een heuveltje, terzijde van een der hoofdwegen,
die naar de stad leidden, of op een uitstekend schiereiland langs de route,
die de schepen moesten nemen, eer ze de haven konden binnenlopenzodat
ook de vreemdelingen wisten wat hun te wachten stond, als ze van het rechte
pad afweken.
In Haarlem stond de buitengalg aan het Zuider Buiten Spaarne, aan de
Zuidelijke hoek van de Gasthuisstraat, in Amsterdam aan de Volewijk, en in Uit-
dam aan de Adammerbrug.
pen of met stenen te smijten en on
der het geroep: „Slaat dood! slaat
dood!" op het kerkhof te jagen, daar
in te sluiten, te mishandelen of te
doden.
In Amsterdam geschiedde het ophan
gen in later jaren doorgaans Zaterdags,
nadat enige dagen tevoren aan de ver
oordeelde het vonnis was aangezegd
in de open lucht, op de binnenplaats
van het stadhuis.
Nadat het schavot op de Dam was
opgeslagen aan de kant van de Nieuwe
Kerk, begon de „sta-clock" een kwartier
lang te luiden:
De Haarlemse beul had de oudste
rechten, want de eerste „hangheman"
van Holland had zijn standplaats in de
stad aan het Spaarne: Jan Boem heette
hij, waarschijnlijk omdat hij met één
slag..boem.het hoofd van de rom,
kon scheiden.
Reeds in zijn tijd werd, zowel in
Haarlem als in Amsterdam, met het
zwaard gericht voor het stadhuis.
Eerst werden enige karren zand uit
gestrooid en daarop werden groene
graszoden neergelegd, die vlak voor de
terechtstelling werden gemaaid zodat
de veroordeelde in letterlijke zin het
gras voor de voeten werd weggemaaid op
het „Groene Zoodje".
Had de „meyser van den swairde"
zijn taak verricht, dan wendde hij zich
met het bebloede stadszwaard in de
hand tot de rechters en sprak hun toe:
„Heb ik goed gericht met het scherpe?"
Waren de rechters tevreden, dan
antwoordden ze: „Ge hebt gerecht naar
vonnis en recht, zoals de arme zondaar
ondervonden heeft", waarop de beul
het laatste woord sprak: „Hiervoor
dank ik God en mijn meester, die mij
deze kunst heeft geleerd."
Niet elke beul verstond zijn vak,
maar wanneer hij niet met één im
mense zwaai het hoofd van het li
chaam scheidde, was hij nog niet
gelukkig. In een ordonnantie van
keizer Karei de Vijfde wordt uit
drukkelijk mpt strenge straffen ver
boden om een meester van den
zwaarde, die gefaald had. na te lo-
met geselen.
steeds. Inderdaad, wie als een beu'V
geschuwd door zijn medeburgers, «y
wel een geharde, onverschillige
zijn om zich daar niet» van aan te A
ken. In de rekenboeken leest me»,jf«
eens verzuchtingen van arme, honsf|>
klerken over de eisen die zo'n s®
rechter durfde stellen en blijkba»
stellen kón: „h« wilde alle dag*
en vet zijn: mer, kent nu eenmaal
woonte dier lieder.", klagen zij. a
Met het verstrijken der eeuwen
de beulstarieven. In 1334 verdien
Boem voor het hangen van twee m
en het onthoofden van één man u' fiI,
terland liefst vijftien schilden; vo®
zwaard ontving hij vijf stuivers
kost en een extra vertering n*
bedrag. Omgerekend in ons Seia(
dit neer op een bedrag van rob"
zestien gulden.
Een andere Haarlemse beul, Her% 1
de Vogel, diende in 1712 een rekejy*
voor verrichte diensten aan de
van Amsterdam: 't was een drukK* (9
welbestede dag voor Hermanus, a r«
behulp van zijn knechts onthoof"
braakte, geselde enzovoorts. En
dag verdiende deze „strenge en (fi
saagde meester" toch maar tweed"
zes-en-zeventig gulden.
,,'t Is een vet ambt", zei Bree'
kunt heel wat sparen".
jjt*11
De heren van den gerechte J
wel wat hun scherprechter p 1*^0'
kon en zij waardeerden zijn jj'-geir
heid: daarom stonden zij oog'" cp>'
toe, dat hij in zijn vrije tijd
rurg optrad. Op de pijnbank z*
immers de loop van spieren gcü
nuwen leren kennen en To i*.ve,en
van pezen en gewrichten °P,oCtoren
materiaal beproefd en de t 96
kregen hiertoe geen kans, „r"1
slachtoffers konden luidkeels v
„Het volck loopt na den Dam wel,
wat of dat beduydt?
Daar sal justicy schien (geschieden),
want de Sta-klock die luyt".
Burgemeesteren, schout en schepenen
verschenen op de galerij met „bloet-
rocken" aan; de rode roede der justitie
werd uit een venster gestoken, de solda
len van het garnizoen stelden zich op
de trappen van de Oude Waag op (waar
nu de Bijenkorf is) en verder op de
Dam en aan de ingangen van de stra
ten. die op de Dam uitkwamen. De se
cretaris verscheen op de pui en las het
vonnis voor.
Dan was het laatste woord aan de
veroordeelde en de daad aan de beul.
Al was deze „meyster van den swairde
en van den coorde", ook de belangrijk
ste persoon bij een terechtstelling, ove
rigens was hij niet in tel. Hij werd in
geen enkel gilde opgenomen en moest
meestal afzonderlijk wonen in een huis
bij de stadsmuur of bij een stadstoren.
Zo brutaal als de beul zegt men nog
teren-
*ie''
Chirurgijns en doctoren kwa"^erlie^_
tegen op, maar tevergeefs.
teren stonden niet aan hun ^et *'e,
den immers die van Haarlem V te-
een van hun scherprechters te t
geven, 0m zijn patiënten heime „V
handelen, „zonder de chirurg
ware in de mond te lopen". F
Toen dan ook de Dordtse ar''feo uf
de Haarlemse collega's W*" (tl*?
vraag, wat men moest doe 9CUj
beul, die een drukke doktf?,0ord: y
oefende, luidde het ant u,* k
veel!" ejj cK'rt
Die heulen, zo „6"*®* n j»
(rauw en brutaal) verrlch 0ie*' |C)(
rurglsche operaties alsof n „cS* ft".,
het stadsbestuur legt onze DJ«® o
terzijde. Z« stellen hlUkb»* K
op een beul, dan op een f' „el» f,
gestudeerde arts en ze ge
kers weer blijk „van hoe f**
dienste sy onsen arbeid acb
boe
Kei
H/«(
47
SlJJ
jL
41»
7»
Jl,i
té
