Nieuwe Haarlemsche Courant | 1952 | 16 augustus 1952 | pagina 9

H.Y.A. heeft in Ethiopië
ruime mogelijkheden

Bliksem E

Een verschrikkelijke

eraar naar

St. Jeroen

TEKENcur

f SCHEEPVAARTBERICHTEN

Poging tot economische
integratie

D

V

Van Lang

CZAAR PETER de GROTE

in HOLLAND

ontdekking

Juich nooit te vroeg!

FIN A NCI EN EN ECONOMIE

naar

Illegale humor

ii No. 41

SliS

J

p

ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1952

PAGINA 9

DEZE WEEK:

Gemeenschap van staal
en steenkool.

Invloed Indon. invoerbeperking nog niet te overzien
Blijvend vertrouwen

bRBC°ï.kest.e

Omgtekomen gijzelaars
herdacht

Op JNaj aars beurs

Interne bedrijfs
organisatie

Novum in Europese beurs-
wereld

MARKTBERICHTEN

Enron, unificatie met Duits overwicht?

Verleden week Zondag werd de
Europese Gemeenschap van Steen-
kool en Staal te Luxemburg ge-
kon Het is een draak met negen
Plu Persoonlijkheden van diverse
!tell'nage ud zes verschillende landen
eig en het lichaam samen. Aan hun
v8en parlement zijn ze geen enkele
(jj antw°°rding schuldig, een toestand,
tou menig kabinet als benijdenswaardig
f;c kunnen aanmerken. Voor deze
scf- mannen zal slechts het gemeen-
81saPPelijk belang van West-Europa,
!ui .Hchtlijn gelden. Zij zullen alleen
lijW en naar de 78 leden van een ge
boortig denkende en handelende
a °Pese assemblée, gevormd uit en
gesteld c.oor de' diverse parleméri-
kt>i:-,maar daarvan -volkomen onafhan-

Hoge Gezagsorgaan der negen
va. n vertegenwoordigt de belangen
W'1 een gemeenschap van. 155 millioen
r. s'-Europese zielen, maar als één
j0 n zal zij bezield zijn met de wens
Kanebelemmeringen uitde weg te
koiri611 en kolen en staal-voor een één-
te- /Prijs aan alle landen beschikbaar
n- Waar dit nodig of nuttig kan
"lat "hllen zij prijsafspraken ongedaan
pj,„jen. .productiebeperkingen opheffen.
huijPrtie-overschrijdingen beknotten en
L 6flsporige machtsconcentraties ver
eren.

fle .°0r het aan delfstoffen zo arme Ne-
"us dat Seen ijzerertsen bezit en
o„; geheel op invoer is- aangewezen.

Voor een groot gedèelte van zijn
tepPkooi, zou het goed nieuws zijn ge-,
indien men had mogen verne
ig' dat de machtsconcentratie van het

Gezagsorgaan kon leiden tot la-
Prijzen. Het tegendeel is echter

l6il geval. De Nederlandse prijzen zul-
w "an de hoge buitenlandse prijzen
kost aangepast. Dit betekent, dat de
t6tl Prijs van alle industriële produc-
W' barbij steenkool als energiebron,
V0rr en staal als grondstof gebruikt
*91 a omhoog zal gaan. Enerzijds dus
fler?de binnenlandse consument en an-
l}M1Jds de fabrikant en exporteur van
V0oerland kleinere kansen krijgen.
4iJal?n°g is er dan ook geen aanlei-
nJ: zich als Nederlander over de for-
ïJn e van de Steenkool- en Staalrege-

te verheugen,
k^gde toeschouwers verheugen
hf, des te minder in de geboorte van
kif. .Luxemburgs autoritair aangelegd
"lolt waar Nederland bovendien zal
Hi bijdragen in de kosten van de
l;Uernt.sering van achterlijke buiten-
tip^6 mijnen, o.a. in België. Dit alles
ftt niet weg. dat ons land het eerste
"hu eest, welks parlement het Schu-
tr.j "Pisn heeft aangenomen, waarmede
k üjk heeft gegeven neg Europeser
p'lh dan het overige Europa.

is de eerse stap in de ricliting
>tiabet vormen van één Europese
L*t, stokpaardje van Amerika, die
t^o-a. heeft voorgestaan bij de E.C.A.
iiom°Pp'in Cooperation Administra-
bi.sj Ahans herdoopt met, de initiaJfen
hl li iMutual Security Admin^tra-
"oihj "ad het eerste orgaan een eco-
koofi°be grondslag, het tweede gaat
"itll "keliik uit van militaire over.we-
*0 heh in verband met herbewapening
6fensie

1® Europeaan, gesteld op zijn on-
"fhankelijkheid, moet men deze
®taP dan ook wel toejuichen; als
lit 'ander mag men zich afvragen of
s*e verschijnsel van een ultra-
'CPhiaal lichaam van internationaal
Sef,at rdet teleurstellend is voor de-
jS6l' die n°g vasthielden aan de be-
bitiBo®h van de particuliere onderne-

*9at)een constateert men het willen
Nari'h de richting van het organisme,
t/'tfrt'l individualisme wordt opge-
^eer en meer tracht men aan
internationale en nationale
\Njf 8 de beslissende rol te ver-
v\|.hn, die in vroegere jaren aan het
^■"sleven zelf werd overgelaten,
'i s°n^wjkkeling past in het kader
A e oroeressiviteit.

"tip,President en vice-president, res-
een Fransman en een Duit-

ser, zullen, naast hun representatiegel
den, omtrent welker hoogte men in het
duister tast, een vast inkomen genieten
bij het Hoge Gezagsorgaan van circa
f 53.000, de andere zeven gezagsbekle-
ders zullen, behalve hun representatie
penningen, moeten trachten met circa
f 45-500 per jaar rond, te komen.

Wanneer zij hun kantoren zullen heb
ben geïnstalleerd, zullen zij daarin nog
driehonderd bureaumensen onderbren
gen. Boven het Gezagsorgaan zullen 78
leden van de Gemeenschappelijke Ver
gadering in Straatsburg, parlementaire

doch zoals boven gezegd onafhankelijke,
wars van nationale gevoelens, controle
uitoefenen; zes ministers zullen de
rechten van de statenleden verdedigen
en dit kan, als er maar één minister is,
die lastig wordt, een kink in ,de ge
meenschapskabel veroorzaken. Tenslot
te zullen zeven internationale rechters
juridische en bindende uitspraak moe
ten doen in geval van meningsverschil
len, die klaarblijkelijk reeds thans
worden voorzien.

Naast het Hoge Gezagsorgaan echter
zal een raadgevend comité worden ge
schapen, dat uit 30 a 51 leden zal be
staan. Zij, die het organisme en de or
dening liefhebben, vinden hier een
kolfje naar hun hand in de vorm van
een verticale internationale geieide-
economie-pyramide, die topzwaar dreigt
te worden. Het raadgevend comité zal
worden samengesteld uit vertegenwoor
digers van producenten, werknemers,
verbruikers en handelaren. In totaal
komen er dus 450 Europeanen bij te
pas.

e ontwerper van het geheel, Jean
Monnet, boezemvriend van wij
len Léon Blum, de vermaarde
Franse socialist, kan zich verheugen in
het presidentschap van het gezagsor
gaan. Hij is de meest bekende en be
kwaamste plannenmaker van West-Eu
ropa, waarbij zelfs prof. Tinbergen in
het niet verzinkt. Hij acht zijn werk,
waaraan men de naam van Schuman-
plan heeft gegeven, omdat de Franse
minister van Buitenlandse Zaken het
voor zijn rekening heeft genomen en
met enthousiasme heeft uitgewerkt en
verdedigd, de eerste stap in de richting
van een federatief Europa.

Algemeen mag men hopen, dat de
practische uitwerking van dit super-
dirigistisch plan de ontplooiing van de
Europese welvaart mogelijk zal maken.
Niemand zou dit met zekerheid durven
beweren. Een soortgelijke puzzle
doet zich voor bij het stellen van de
vraag mede in het kader van de
Kolen- en Staalgemeenschap of men
in geval van welslagen te doen zou
krijgen met een Europees Duitsland of
een Duits Europa. De economische uni
ficatie van Europa kan men zich moei
lijk indenken zonder het schrikbeeld
van een midden-Europees overwicht.

De Handelsver. „Amsterdam" bezit
thans in Ethiopië meer optiegronden
dan zij voor de bouw van de suiker
fabriek aldaar momenteel nodig heeft.
Deze ruime reserve aan optiegronden
geeft evenwel voldoening daar met an
dere mogelijkheden in Ethiopië wordt
rekening gehouden. De H.V.A. bestu
deert thans de aanwezige mogelijkhe
den, maar kan niet alles tegelijk enta
meren. Op de eerste plaats heeft de
Mij. een open oog voor de gunstige
koffiemogelijkheden. Het planten van
oliepalmen ligt niet in de bedoelinë. De
kapitaalsuitgaven in Etiopië zullen hogér
komen dan de geraamde f 10 millioen
en in de buurt liggen van f 15 millioen.

invloed, van de recente Indo
nesische invöerbëpahrigen is thans
nog niet- te overzien. Voor de Euro
pese employés zou hierdoor een ver
hoging van de kosten van levens
onderhoud kunnen ontstaan. Men be
schikt echter nog niet over. de juiste
gegevens om te kunnen zeggen, welke
invloed van de nieuwe bepalingen zal
uitgaan op de exploitatie der onder
nemingen.

De directie der H.V.A. is echter van
mening, dat de Indonesische regering
een open oog heeft voor de noden der
Europesche bedrijver», zoals blijkt uit
de recente verlaging der invoerrechten.

Zij heeft bij de Indonesische overheid
gezonde ideeën aangetroffen en dit geeft
aanleiding tot vertrouwen.

Ongewisse prijsdalingen

N.a.v. de daling der prijzen voor de
exportproducten verwacht de H.V.A.
nog een zeer moeilijke tijd. Wat rubber
betreft, werd uiteengezet, dat er op
de wereld nu eenmaal te veel rubber
wordt geproduceerd in verhouding tot
de consumptiemogelijkheden.

ZONDAG

*UwVERSUM I' 402 m- VARA: 8.00

s' 8-18 gram., 8.35 platteland, 8.45
k 9 02 sport, 9.05 gram., 9.45 Geeste-

ni ®^en. pglifipr.ip 10 OO ffram 10 90

p -«.WW *V.«.'V,

fc» zonder omslag, 11.00 gram. tin
voordrachten). AVRO. 12.1

00

Atw Aassieke muziek, 12.30 Even afre-
H'OO 'heren, 12.40 Krontjong-ensemble,
^5 lGUvvs' 13.05 amusementsmuziek,
,°ek. 14.15 Residentie-orkest en
i de pauze; filmpraatje), 16.10
39 sportrevue. VARA: 17.00 ac-
G35 hereniging, 17.20 mannenkoor,

17.50 sportjournaal, 18.15
VPRO: 18.30 Herv. kerkdienst.
i° ni 00 -ieuSd, 19-35 Prot. pr. AVRO:

•2i u ni Jcuga, m oo rroi. pr.
phOo pr 20.05 gevarieerde muziek,

pb 5 <5 Slot Loevesteyn, klankbeeld,
2't hl. phrinaamse volksmuziek, 21.40
pv.'°0 ni vioolspel, 22.35 dansmuziek,
eu^s, 23.15 weekoverzicht, 23.25

II, 298 m. KRO: 8.00
oi ni», gram;, 8.25 Hoogmis. NCRV:
>t,Ylbei 9.45 fluit, hobo en clave-

KpIa00 Prot- Pr-, 11-30 gewijde mu-
,viP: 12.15 gram., 12.35 idem, 12.55
f?r' 13.00 nieuws, 13.10 lunch-
Ciï Caiic. 5 De wereld van Sint Pau-
f£lbelreoHri?' 13-50 gram., 15,15 clave-
l7°ht, 16.05 gram., 16.10 Thuis-

Ifl'S0 £W sP°rt> 16 30 Vespers. IKOR:
W grarr," P,r- 1815 zangdienst. NCRV:
bi» Saui ,15 Twee - koningen van Is-
tftlL Jacobeam I, causerie, 19.30
20 cm 19-45 actualiteiten. 19.52
23^3 Prol e gewone man, 20.12 geva-
nieuwcamma' 22 45 Avondwijding,
w s' 23-15 gram.

tlischl4 00J^P' BBC home service, 330

2.0ri liPht

3§c°rkestde muziek- 21.15 Philharmo-

Programme, 1500 en 247 m.'
hnazielc Programma, 19.30 gevarieer-

list-Jh.: l2on 5®^TSCHER RUNDFUNK,
13 2n mroePorkest, koor en so-
0rkFSckPro®r^ amuseméntsmuziek, 15.00
20 4- mma- 18.00 Symphonie-
e-l0 gevarieerde muziek, 22.15

°hern' -29 gevarieerde muziek,
,h, muziek, 1:15 lichte muziek.

15 nationaal programma,

26.15 „xjr.nniard et ses filles. ope-
xri-1kensemble en soliste.

ltaHaaSymphon- m 12-3'

84 Pse r^,HhTorkest en solist;

12.34 lichte muziek,
-v: w.,, kest en solist; 19.30
n^?lek' 24.0

1.00 dansmuziek.

ïA'ASvnïnh? yerzoekRroBramma. 15.00
'sch l0 rt"?nie"orkést. 16.30 dansmu-

iij -^-uiKesi, 10..su aansmu-
°rkest mu®iek. 20.00 Philharmo-

brv.V^S

MAANDAG

402 m. VARA: 7.00

^htS,987l8°grImm-; 7'30 idem 800
dJ 15 Rra« &0° Denk om de

VPRO: 10.00 Voor de
1610.05 "Prot. pr. VARA:

10.20 kleuters, 10.40 gram., 10.55 zieken,
11.40 bariton en piano, 12.00 amusements
muziek, 12.30 land- en tuinbouw, 12.38
gram., 13.00 nieuws, 13.15 Middenstand,
13.20 orgelspel (13.30—13.45 jeugd),
14.00 vrouw, 14.15 pianorecital, 14.45
gram., 15.00 Zestig minuten voor boven
de zestig, 16.00 Utrechts Stedelijk Or
kest, koor en solisten, 17.05 jeugd, 17.35
lichte muziek. 18.00 nieuws, 18.15 gram.,
18.30 Parlementair overzicht, 18.40 jeugd,
19.45 gram., 20.00 nieuws, 20.05 actuali
teiten, 20.15 gevarieerd programma, 21.00
De harp van Ebbenhout, klankbeeld,
21.30 dansmuziek, 22.00 causerie, 22.15
orkestconcert, 23.00 nieuws. 23.15 socia
listisch nieuws in Esperanto. 23.20 orgel
spel. 23.45 gram.

HILVERSUM II, 298 m. NCRV: 7.00
nieuws, 7.15 gymn., 7.30 gram., 7.45 Prot.
pr., 8.00 nieuws, 8.18 gewijde muzieK,
8.45 gram., 9.00 zieken, 9.30 huisvrouw,
9.35 gram., 10.00 orgelspel, 10.30 Prot
pr., 11.00 gram., 11.30 gevarieerde muziak
(intermezzo: reportage), 12.25 Voor boer
en tuinder, 12.33 orgelconcert, 12.59
klokgelui, 13.00 nieuws, 13.15 banjo-
muziek, 13.45 gram., 14.00 jeugd, 14,35
gram., 14.45 vrouw, 15.15 kamermuziek,
16.00 Prot. pr„ 16.30 strijkkwartet, 17.00
kleuters, 17.15 gram., 17.30 gitaarrecital,
17.45 De importhandel in Indonesië,
18.00 nieuws, 18.15 gram., 18.25 Voor de
mannen in grijs, groen en blauw, 18.30
gram., 19.15 Mag de kerk zich met het
vacantieprobleem bemoeien?, causerie,
19.30 gram.. 19.40 Radiokrant, 20.00
nieuws, 20.10 Vijf minuten, 20.15 vocaal
ensemble en orgel, 20.45 Muziekinstru
menten van de verschillende volkeren,
causerie, 21.00 gram., 21.20 pianorecital,
21.45 In de Arabische wereld, reportage,
21.55 strijkorkest en solisten. 22.45 Prot.
pr., 23.00 nieuws, 23.15 gram.

ENGELAND, BBC home service, 330
m.; 14.00 BBC Northern Orchestra, 15 45
lichte muziek, 18.30 orkestconcert. 19.30
Symphonie-orkest en piano.

BBC, light programme, 1500 en 247 m.:
12.30 dansmuziek. 14.00 BBC Northern
Orchestra, 15.45 amusementsmuziek, 17.00
lichte muziek. 22.20 lichte muziek, 23.15
strij kensemble

NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
309 m.: 12.00 orkestconcert en pianoduo,
13.25 Omroeporkest, 15.50 klassieke mu
ziek, 16.40 rhythmische muziek. 17.45
Omroeporkest, koor en solisten, 19.30
Symphonie-orkest en solist. 0.30 dansmu
ziek, 1.15 gevarieerde muziek.

FRANKRIJK, nationaal programma.
347 m.: 13.18 Les Pèlerins de la Mecque
opera, 16.00 kamermuziek. 20.02 Sym
phonie-orkest. koren en solist.

BELGIË, 324 m.; 15.15 kamermuziek.
17.10 amusementsmuziek, 20.00 Omroep
orkest.

484 m.: 16.00 amusementsorkest. 16 35
amusementsorkest. 19.30 Symphonie-
orkest, 22.10 dansmuziek.

Of een verdere daling waarschijnlijk
is, valt niet te zeggen, er zijn echter
aanwijzingen, dat het prijspeil niet be
langrijk naar boven kan gaan, zolang
de prijs van synthetische rubber niet
stijgt, tenzij er een tekort aan natuur
rubber zou ontstaan. Er is geen rubber-
voorverkoop. Men verkoopt met de
markt mee.

De catastrophale daling van de sisal-
prijs heeft ook de H.V.A. sterk verrast.
Ten dele is dit hetzelfde geval als met
de rubber: er is meer vezel geplant dan
er verbruikt kan worden. De daling is
vermoedelijk zelfs thans nog niet tot
staan gekomen. Bovendien is het een
zeer slecht seizoen voor de verkopen.

En zijn zoveel mogelijk Indonesiërs in
de personeelsstaf opgenomen. De direc
tie hoopt echter, dat het verbod tot
aantrekken van Europese krachten zal
worden ongedaan gemaakt, daar onder
de Indonesiërs niet alle krachten té
vinden zijn, die voldoen aan de eisen
van bekwaamheid en ervaring.

De jaarstukken werden goedgekeurd
en prof. S. Posthuma werd als commis
saris herkozen.

(Van onze Utrechtse correspondent)

Gisterochtend is op de derde étage
van de Galeries Modernes te Utrecht
een tentoonstelling geopend, welke in
samenwerking met het Bureau voor
Oorlogsdocumentatie is tot stand geko
men. Deze expositie omvat een selectie
spotprenten uit de bezettingstijd, waar
van de meeste is deze samenstelling
niet eerder zijn tentoongesteld. Het
element humor, dat in het verzet dui
delijk naar voren komt, spreekt ons
ook thans nog aan en doet ons bewust
worden van de grote verdienste, wel
ke de naamloze vervaardigers van de
ze prenten voor het moreel van het
Nederlandse volk hebben gehad. Een
bezoek aan deze merkwaardige ten
toonstelling is zeker aan te bevelen.

Vrijdag was het tien" jaar geleden dat
ln .het,gijzelaarskamp Beekvliet te St.
Michielsgestel een vijftal gijzelaars door
de Duitsers werd gedood.

Zii werden zonder enig proces van
het leven beroofd. Het waren Robert,
Baelde. Christoffel Bennekers, Otto Graaf
van Limburg Stirum. Willem Ruys en
Alexander baron Schimmelpenmnck van
der Oye. Twee maanden later, op 16
October 1942, werden andermaal drie
gijzelaars vermoord: de heren Jan Haan
tjes, Koos van den Kerkhoff en Hein
Vrind. Zij werden in een bos bij Wou
denberg gefusilleerd. Het laatste woord
dat uit de monden der slachtoffers klonk
was „Leve de Koningin"

150 Oud-gijzelaars uit alle streken van
het land waren Vrijdag met vele nabe
staanden op het landgoed „De Rovert"
onder Goirle, waar de eerste vijf gijze
laars werden gefusilleerd, bijeen om hen
te herdenken en te eren.

Deze ere-reünie werd geopend met het
„Wilhelmus" waarna namens alle oud
gijzelaars een krans bij het gedenkteken
werd gelegd door mr. R. van der Heij
den. burgemeester van Loon op Zand
en de heer B. van Bavel, secretaris van
het comité oud-gijzelaars. Meer kransen
volgden. Nadat een minuut stilte in acht
was genomen bracht het gilde van de
H.H. Antonius en Bastiaan een vendel-
groet aan de gefusilleerden.

(Van onze Utrechtse correspondent)

Tijdens de aanstaande Najaarsbeurs.
die van 2 tot 11 September te Utrecht
zal woraen gehouden, zullen de groe
pen van kantoormiddelen, middelen
voor intern transport, verpakking en
de grafische bedrijven voor de bedruk
king hiervan worden verenigd tot een
geheel. Dor een concentratie van deze
groepen in een alomvattend verband
novum in de Europese beurswereld
zal de bezoeker een uitermate goed in
zicht kunnen verkrijgen in de mogelijk
heden voor productiviteitsverhoging, ef
ficiency en moderne verkooptechniek.

De nieuwste technische apparatuur
voor stenografie, muziek, blinde-- V-
en automatisch rekenwerk is od de
komende beurs te bezichtigen.

Wi

(Slot).

Wanneer het nu erg warm

is. dan stijgt de lucht boven
een grote uitgestrektheid om
hoog. Deze lucht komt in kou
dere luchtlagen en vormt
meestal regenwolken. Klei
ne opeenhopingen van lucht
doen een electrische spanning
ontstaan, dus tussen enige
luchtlagen onderling. Eigenlijk
komen er nu atoomdeeltjes bij
te pas, doch wij vermoeden,
dat jullie er dan helemaal
niets meer van begrijpen. In
elk geval worden er hoeveel
heden electriciteit gesplitst
door condensatie (al weer zo'n
geleerd woord, dat betekent
verdichting van dampen) van
waterdamp tot heel kleine wa
terdruppeltjes, die de splitsing
teweegbrengen en deze veroor
zaken een wolk met geweldige
electrische spanning. Nu zijn
er op grote hoogte positief ge
laden en negatief geladen wol
ken (dat is allemaal moeilijk
te begrijpen, dus gaan we daar
niet verder op in) en deze
twee tegenstrijdige soorten
wolken staan haar lading aan
elkaar en aan de aarde af en
zo ontstaat de bliksem, dus de
plotselinge kracht, de ontzag
lijke lading komt tot uitbar
sting. Een donderwolk torent
soms enige kilometers hoog.
De snelheid, waarmee de ver
warmde lucht opstijgt, be
draagt 150 meter per secon
de. Vandaar ook het snelle
groeien van donderwolken en
het plotseling optreden van
onweerswolken en het flitsen
van bliksemstralen.

Een bliksemstraal is soms
kilometers lang, terwijl de
dikte gewoonlijk enkele deci
meters bedraagt. Zijtakken

Fantastische aanblik tijdens feile bliksemschichten boven New York.

van bliksems zijn zelfs dikker.

De stroomsterkte in de
hoofdstraal, die vaak de aarde
bereikt, is 10.000 tot 100.000,
ja soms zelfs 250.000 Ampère
(een electrische tram gebruikt
nog geen 100 Ampère).

De kleur van de bliksem is
meestal wit, maar ook wel
blauw of paars. De electrici
teit van een wolk trekt de
aarde aan en deze hoopt zich

daarom op in uitstekende pun
ten. Vandaar dat torens, mo
lens, masten van schepen, dus
voorwerpen die boven andere
hen omringende uitsteken,
veelal door de bliksem worden
getroffen. Het bliksemlicht
gaat onbegrijpelijk snel, maar
het geluid niet zo snel. zodat
je eerst het licht ziet en later
de donderslag hoort. Is het on
weer dichtbij, dan kun je slag
en licht tegelijk waarnemen.

255 jaar geleden, op 18 Aug.
1697 kwam Czaar Peter de
Grote van Rusland in ons land,
om zich te Zaandam en Am
sterdam in de scheepsbouw te
bekwamen. Peter de Grote wil
de zijn onderdanen tot ervaren
ambachtslieden en kooplui ma
ken en hij was van plan het
scheepstimmeren zelf in Ne
derland grondig te gaan leren.
Warom de Czaar juist dat
(toentertijd) kleine dorp koos,
lezen wij in het boek van Rap-
schinsky, „Peter de Grote in
Holland", waaruit wij deze bij
zonderheden putten. Peter had
weinig begrip van aardrijkskun
de en was op verhalen van zijn
Nederlandse kennissen afge
gaan (allen Zaandammers) die
hem zoveel hadden verteld
over de scheepswerven aldaar.
De Czaar was een zeer grote
figuur en het verschijnen te
Zaandam in Augustus 1697 van
enige vreemd geklede mannen,
aangevoerd door een reus, wek
te, dat kun je wel begrijpen,
veel opzien en een steeds aan
groeiende groep nieuwsgierigen,
volgde de vreemdelingen. Pe
ter gaf aan een tolk (dat is een
persoon die de in het Rus
sisch gesproken woorden in het
Nederlands vertaalde) opdracht
de verzamelde menigte te ver
tellen, dat de vreemdelingen
arbeiders waren die te Zaan
dam werk zochten. Dezelfde
dag vond de Czaar logies voor
zijn mannen en een huisje voor
zich zelf, dat wil zeggen, dat
hij het achterste gedeelte van
een armoedig huisje huurde,
en de eigenaar moest beloven
aan niemand te vertellen, wie
de huurder was.

De dag na zijn aankomst
kocht de Czaar timmergereed
schap, dat hij zelf naar huis
bracht. Iedere ochtend toog hij
naar een scheepswerf en ar
beidde als alle andere werk

lieden. Maar een paar dagen
na zijn aankomst wist ieder te
Zaandam, dat in het armoedi
ge huisje niemand minder dan
de heerser van geheel Rusland
verbleef. Toen besloot hij niet
langer te Zaandam te blijven
en hij vertrok naar Amster
dam. De leertijd begon voor
hem dan ook eigenlijk te Am
sterdam, waar hij lessen in ver
schillende ambachten ontving.

Het huisje te Zaandam, waar
Peter de Grote woonde, is
thans nog te bezichtigen, hoe
wel ér een nieuw stenen huis
is omheen geouwd, daar het
(houten) huisje anders in el
kaar zou zijn gevallen.

(Slot volgt),

Czaor Peter de Grote van Rusland
in keizerlijk gewaad.

II. (Slot). Of bewoog hetdeksei
van de doodkist zich inder
daad? Ja, ja, Simon zag het
duidelijk. Het deksel ging een
klein eindje omhoog! Een ogen
blik zat Simon verstijfd van
schrik toe te kijken. Toen kwa
men tussen deksel en kistrand
de toppen van vingers te voor
schijn en meteen klonk een
stem: „Regent het nog?"

Simon verstond eigenlijk niet
eens goed, wat er gezegd werd.

Een geweldige angst maakte
zich plotseling van hem mees
ter. En in die angst, dacht hij
niet meer aan wat hij deed. Hij
wipte het zeil van de vracht
wagen omhoog en liet zich zelf
met een snelle ruk over de
rand van de wagen vallen. Met
e«n zware slag kwam hij op

Het oude, houten Czaar-Peterhuisje te Zaandam.

de weg terecht. De chauffeur
merkte niets en reed door.

Aan het huis van de jarige
broer verscheen die avond een
sgent, om de familie te ver
zoeken naar het ziekenhuis te
komen. Een zekere Simon de
Sukkelaar was daar zwaar ge
wond binnengebracht. Hij zou
niet lang meer te leven hebben

„Dat is toch wel beroerd!"
schrok de broer. „We hadden
hem juist vandaag hier ver
wacht. om mijn verjaardag te
vieren".

„We weten al zoveel", ver
telde nu de agent, „dat uw
broer inderdaad op weg naar u
was. Hij liftte in een vracht-
uato. Daar schijnt hij uitgeval
len te zijn".

De familie ging naar het zie
kenhuis.

„De dood was hem bijna te
vlug af geweest!" zei de pries
ter. Er klonk een zekere vreug
de in zijn stem.

De familie had niet veel meer
te doen, dan samen met de zus
tor de gebeden van de sterven
den te bidden.

Simon de Sukkelaar stierf
nog dezelfde avond.

Pas later kwam men te we
ten, dat in een der kisten op
de vrachtwagen ook nog een
lifter verborgen zat. Die was
in die kist in slaap gevallen
en diens eerste vraag na zijn
ontwaken was geweest: „Re
gent het nog?"

„Ik moet vandaag naar Lan-
geraar! Als je wilt kun je met
me mee!"

Wim, de misdienaar lachte bij de kerk van Langeraar. Een
eens. Natuurlijk wilde hij met kerk met enkele heel bijzondere

de kapelaan mee. Maardingen. Daarom gaan we er

„Waar ligt dat ergens, dat juist heen".

Langeraar. Daar heb ik nog Toen Wim de kerk binnen-
nooit van gehovrd". „Dat dacht trad, trof het hem dadelijk, hoe
ik wel, Wim. Het is een heel statig en indrukwekkend alles
klein plaatsje midden in Zuid- in deze kerk was. Maar al heel
Holland, ergens langs de Aar gauw nam de kapelaan hem
in de buurt van het Brasemer- mee naar de muurschilderingen,
meer". „Gaan we op de fiets?" „Die zijn hier al heel bijzon-
„Neen, vandaag bof je! Een der, Wim. Een bekende schilder,
van de parochianen heeft zijn Frans Loots heeft deze muur
auto beschikbaar gesteld, zodat schilderingen gemaakt. Let eens
we er netjes heen gereden wor- op, Wim, dan zul je zien, dat
den. En misschien nog wel een op vele kruiswegstaties heel
eindje verder. Het is vandaag gewone mensen voorkomen. De
17 Augustus". Wim keek de schilder heeft namelijk mensen
kapelaan eens aan! 17 Augustus! uit het dorp nagetekend. Daar
Dat zei hem niet veel. Maar de op dat schilderij van Paus Pius
kapelaan was al weg, om alles X zie je de dorpsmensen op
klaar te maken. hun Zondags rondom de Paus

Een uurtje later naderden ze neerknielen. Ja, zo iets zou je
Langeraar al. De kapelaan had bier in zo'n dorpskerk niet ver
onderweg naast de vriendelijke wachten hè! Moesten jullie
parochiaan gezeten. Maar nu meer doen: zo eens een eind
wendde hij zich toch even om gaan wandelen, en dan onder
en zei: „Zie je daar die prach- weg je ogen goed de kost ge-
tige kerktoren, Wim. Die hoort ven".

Wim stond nü voor een le
vensgroot schilderij van de hei
lige Jeroen. Een grote baard
omrandde een vriendelijk ge
laat: de wijsvinger was omhoog
gestoken en onwillekeurig las
Het moet gebeurd zijn in een Wim de woorden die boven het

heel klein plaatsje ergens in - -

Hongarije, dat een landman,
terwijl hij bezig was met spit
ten, plotseling tussen de aarde
iets zag blinken. Hij greep het
blinkende voorwerp en ontdek
te toen weldra dat hij een oude
gouden munt gevonden had. Bij
nauwkeuriger beschouwing her
kende hij op de munt de beel
tenis van Napoleon. De land
man had niet veel verstand van
oude munten, maar hij vond
zijn vondst toch belangrijk ge
noeg, om ze aan verechillende
mensen te laten zien. En al was
Napoleon nog maar een goede
tachtig jaar dood op dat tijd
stip, de meeste mensen beweer
den toch, dat die munt zeld
zaam was en beslist veel geld
waard moest zijn.

De landman geloofde het niet
zo gauw en besloot naar een
kenner van munten te gaan, die
in het plaatsje woonde.

Deze zogenaamde kenner be
keek de munt nauwkeurig en
riep al heel gauw uit: „Mijn
heste mani Tp hpht PPn rpnvp Deze reuzenschildpad uit de Lon-
Aic dense dierentuin is waarschijnlijk

vondst gedaan. Als ik me niet fje grootste van zijn soort. Het
vergis is dit ene muntstuk dui- dier weegt 275 kilo. De op-oasser is
zenden guldens waard. Het is zijn schild aan het oliën.

een heel zeldzaam exemplaar.

Kijk zelf maar: Aan de ene kant 1 1

staat: Franse Republiek en aan beeld stonden: „Den Hzer
de andere kant keizer Napoleon, uwen God zult gij aanbidden
Dat klopt natuurlijk niet. Een en Hem alleen dienen!"
republiek kan geen keizer heb- Het was of de kapelaan Wims
ben. Daarom is die munt zo gedachten volgde, want meteen
waard". zei hij: „Voor deze waarheid

De eenvoudige landmap. be- heeft de H. Jeroen zijn leven
greep niet veel van die réde-, gegeven. Omdat hij weigerde
nering. zijn God ontrouw te worden,

„Ik geloof", ging de kenner stierf hij de marteldood",
voort, „dat er op de hele we- Ineens zei de kapelaan weer:
reld maar tien van die munten „Het is vandaag de 17e Augus-
bestaan. En daar heb jij er een tus. Wim!"

van! Wat een geluksvogel ben De jongen keek even vreemd

je. Je moet er mee naar de bank 0p. Wat bedoelde de kapelaan
in de stad gaan. Daar betalen daar toch mee. Deze lachte

ze je vast en zeker een hele- even. „Het is niet erg hoor, dat
boel geld voor dat ding". jij het niet weet. Maar het is

De landman begon schik in toch wel erg jammer, dat de
het geval te krijgen. Zo'n massa meeste Nederlanders niet we-
geld voor een zo'n muntje, dat ten, dat vandaag, de 17e Augus-
leek hem wel wat. Hij spoedde tus, de feestdag is van een van
zich dan ook naar de opgegeven Nederlands grote heiligen. Hier
bank, om daar zijn munt aan jn deze kerk worden we aan
te bieden. Maar ach, wat werd hem herinnerd. Alleen in
ons landmannetje daar ont- Noordwijk vinden we bij zijn

nuchterd. graf een kerk aan de H. Jeroen

„Van deze dingen bestaan er toegewijd. Dat is de enige in ons
wel anderhalf millioen. Laat je )and. Vroeger werd de heilige
kinderen er maar mee spelen". nog Wel aangeroepen, als de
Teleurgesteld keerde de land- mensen iets verloren hadden,
man naar zijn huis terug. Hij Nu wenden de meeste mensen
had te vroeg gejuicht. zich tot de H. Antonius. als de

patroon van verloren zaken. De

H Jeroen is een beetje in het

vergeetboekje geraakt. Daarom
rijden we nog even verder en
gaan naar Noordwijk, om onze
Nederlandse heilige eens extra
te vereren".

's Zomers zijn er buiten veie Daar in Noordwijk ontdekte

tekenvoorbeelden. Nemen we Wim, dat de moedige martelaar
van de dieren bijvoorbeeld eens uit de tijd van de Noormannen
de meikever, de spin en de gelukkig toch nog door vele
vlinder. Die zie je veel en zijn mensen vereerd werd. Op zijn
niet moeilijk om te tekenen feestdag, de 17e Augustus, kwa-
naar de werkelijkheid. Wij men tenminste heel wat katho-
drukken hier enkele voorbeel- lieken neerknielen bij het
den af om je aan kleinigheden prachtige devotie-altaar van de
te herinneren, waar je mis- H. Jeroen. De H. Jeroen werd
schien in de natuur niet zo door de Noormannen gevangen
direct aan denkt. Maar beter is genomen, bespot en gegeseld en
om geheel zelfstandig te werk tenslotte met het zwaard ge-
te gaan sis je buiten iets aar- dood.
digs ziet.

AALSD1.J K 16 te Antwerpen.

ABBEDIJK 14 te Galveston.

ABBEKERK 17 te Belfast verw.

ALBIREO 16 nm. te Las Palmas
ALDABI 16 te Monteviecfo.

ALOTH 16 te Antwerpen.

ALNATI 14 van Bahia n. Rott.

ALNATI 29 te Antw. verw.

AMSTELDIJK 16 te Antw.

AMSTELVAART 17 te Marseille verw
AMSTELVEEN 16 te Tacoma.
ANNENKERK 16 te Marseille.
ARENDSKERK 16 ,e Manilla.

AVERDIJK p. 16 Scilly n. Mexico gf.
BACCHUS 16 te New Orleans.
BENNEKOM 16 te Hamburg.

BONAIRE 16 v. Madeira, 25 te Barbad. vw.
BORNEO 16 te Suez.

BOSKOOP 18 te Barbados verw.

BREDA 15 te Caldera.

CERAM 15 nm te Pt. Sudan.

CONGOSTR. p. 16 Ouesst. n. Amst
COTTICA 21 te Pta. del Gada verw.
DELFSHAVEN 15 nm. te Kiel.

DRENTE 15 te Macassar.

ERINNA 15 te Skimonexki.

FAIRSEA p. 16 Guardafui n. Rott.
URIESLAND p. 16 Malta n. Priok.
GOOILAND 15 van Paranagua n. Amst.
GROOTE BEER 19 te Quebec verw
HECTOR 15 nm. te Algiers.

HELDER 15 te San Juan.

INDRAPOERA p. 16 Ouessant n. Rott.
INDRAPOERA 17 te Rotterdam verw.
J. v. OLDENB p. 16 Ouessant n. Austr.
KIELDRECHT 16 te Pt. Said.

KOTA AGOENG p. 16 Kp. Roca n. Rott.

LANGKOEAS 16 van Pt. Said n. Rott.
LEKKERKERK 16 te Bahrein.

LIMBURG 17 te Belawan verw.
l,UTTERKERK 15 te Londen.
MAASHAVEN 16 van Calabar n. Bagos
/1AASLAND p. 15 S. Paulsrock n. Amst.
MAASDAM 20 te Montreal verw.

MAN OER AN 15 te Surabaja.
MODJOKERTO p. 16 Kreta n. Napels.
NELLY 18 te Melbourne verw.

NIEUW AMSTERD. 20 te R'dam verw.
N1GERSTROOM 16 nm. te Lagos.
MOORDAM 16 van R'dam n. New York
JOTMARSUM 21 te Rott. verw.

ORANJE p. 16 Gibr. n. Amst.

ORANJE 19 te Southampton 20 te. A'dam.
ORANJESTAD 22 tc La Guaira verw.
PHRONTIS 15 te Bremen.

POELAU LAUT p. 16 Kp. Gata n. Priok
POLYDORUS 16 nm. te Alexandrie.
POSEIDON 15 te New York.

PR. FRED. HENDR. 15 nm. te Quebec
DONDO 16 te Colombo.

ROTTI p 15 Kp. Dondra n. Java.

RUIJS 15 te Pt. Elizabeth.

RIJNDAM p. 16 Kp. Race n. N. York
RIJNDAM 18 te New York verw
3CH1E 1 5te Barahona.

SIBA>AK p. 16 Ceylon n Rott
SIBAJAK 22 te Aden, 5-9 te R d verw
SINGKEP p. 16 Sabang n. Java.
SOMERSETSHIRE p. 16 Maita n. Amst.
iOMERSETSH 25 te A'dam verw.

STAD ARNHEM 15 te Melilla.
'ST. MAASTR. p. 16 Ouesst. n. Rott.
ST. VLAARD. p. 16 Dover, 17 te Rott.
STR. MALAKKA 16 te Surabaja.

iUMATRA 16 te Tandj. Pandan.

TALISSE p. 16 Ouessant n. Amst.
TERNATE 15 te Rotterdam.

TJIBADAK p. 14 Torre-str. n. Sydney.
TJIWANGI 15 te Macassar.

TOMINI p. 16 Finisterre n. Aarhuus.
TOMORI p. 15 Minicoy n. Rott.

UTRECHT 15 te San Francisco.

VEENDAM p 15 Kp. Sable n. Bermudis.
VEENDAM 21 terug N. Y. verw.
WATERMAN 15 van Walvisbaai n. Rott.
WATERMAN 31 te R'dam verw
WELTEVREDEN 15 te Semarang.
WESTERDAM 16 van New York n. R'dam.
WM. RUIJS p. 16 Kp. Dondra n. Belaw
WM. RUIJS 1 8te Belawan 21 te Priok.
WILLEMSTAD 14 van Barbados n. Amst.
WILLEMSTAD 28 te Plymouth verw.
WOENSDRECHT 15 van Suez n. Aden.
ZUIDERKRUIS 20 te Rotterdam verw.

KAASMARKT ALKMAAR, 15 Aug. Aanv.
900 kg., waarvan l4 stapels fabriekskaas
a f 2.15 p. kg en 2 stapels boerenkaas a

1 2 16 per kg.; handel stug.

VEILING POELDIJK, 15 Aug. Tomaten
(Exp.) A 2.50—2.70 B 2.50—2.60: id. (Bin-
nenl.) A 2.09—2,10, B 2,00—2.70, C 2.00—
2.10, alles p. 12V2 kg. Druiven: Alicante
1.001.25, Frankenthaler 0.851.20, Muscaat

2 05, Golden Champion 1.401.70; Victoria-
pruimen 0.050.29, Peren 0.4 y2—0.13, Ap
pelen 0.07 ('20.25, Perziken 0.38—0.50, Aard
beien 3.40 -3.80, Stokprinsessebonen 0.42,
Prinsessebonen 0.330.49, Snijbonen 0.39
0.53, Spekbonen 0.27, Pepers, rood 0.560.70,
Stoofsla 0.10, alles p. kg. Netmeloenen (4)
0.21—0.28, (6) 0.12—0.26, (8) 0.13—0.18, (10)
0.050.08. (12) 0.040.10; Ananasmeloenen
(6) 0.42—0.64, (8) 0.37—0.53, (10) 0.33—0.41,
112) 0.240.31; Suikermeïoenen (5) 1.06, (6)
0.88—0.96, (8 0.64—0.76, (10 0.41—0.45, (12)

0.16—0.36; Perziken (2) 0.27—0.39, (3) C.22—
0.28, (4) 0.14—0.18, (5) 0.08—0.11. (6) 0.05V2
—0.06y2; Bloemkool (6) 0.530.58, (8) 0.29
—0.50, (10) 0.100.27; Komkommers A 0.08
—0.12, B 0.10; Vijgen 0.13, Paprica 0.08%
0.12, Aubergine 0.450.47, alles p. st. Sla A
4.60 per 100 krop. Peen 9.0010.00, Selde
rij 3.00 p. 100 bos.

GROENTEN- EN FRUITMARKTEN 8-45

Aug. Door overvloedige oogst en kleinere
exportkansen dalende prijzen. Noteringen
huishoud I kwal.: Appels: Perzik-rode zo-
merappel 15—22 et., Zigeunerin 20—31 et,
James de Grieve 2430 et. p. kg. Peren:
Precoce de Trevoux 15—20, Clapp's Favou
rite 1516%,' Noord-Holl. suikerpeer 47
ct. p. kg. Pruimen: tussen 3 en 15 cent
p. kg. Reine Claude Verte 20—35 ct. Blau
we druiven: Alicante f 1.10—1.20, Fran
kenthaler f 1.001.10. Golden Champignon
f 1.302:45 per kg. Meloenen: Net 31 40
ct. Ananas 4258 ct. en Suikermeloen 71
77 ct. p. st.

Ook de groentenprijzen liepen terug. To
maten A 25—38 ct., B 18—31 ct., C 22—29
ct. met afnemende export. Komkommers
weinig (export)-vraag. Platglas A en B
813 ct. C en kromme draaiden ten de4e
cfoor. Augurken goed gevraagd ook voor
export. Urijs f 1.p. kg. Goede vraag naar
bonen. Princessebonen 3550, snijb. 28—45,
pronkb. 1626, spekb. 2336 ct. p. kg.

VEEMARKT ZWOLLE, 15 Aug. Prijzen

p. St.: neur. en versgek. koeien f 7001840,
schokken en vaarzen f 660—870, guste
koeien f 610800, pinkstieren f 560700,
pinken f 360—550, fokkalv. f 180—320, nuch
tere kalv. f 40—68, vette schapen f 80110,
lammeren f 55—70. biggen (6 a 10 w.) f 40
—52, 14 weekse f 56—76, dracht, zeugen
f 310400. Per kg.: vette koeien en ossen
f 2.40—2.80, vette stieren f 2.40—2.75, vette
kalv. f 1.60—2.—, vette varkens f 1.75—2*6.