Binnenkort belemmerend besluit
voor dahlia-export?
VAN WILDERNISSEN, KONIJNEN
EN ST. HUBERTUS-GILDE
Een duinramp in 1697
De financiële basis van
provinciale orkesten
de
TROPEN
COMMENTAAR IN DE MARGE
A
Symphonic van kleuren in
het Beursgebouw
gfl v.Empelen
HVB-competitie begint Zondag
DE FILMS VAN DEZE WEEK
IN HAARLEM
Rondom en in de stad aan het Spaarne
Wateronttrekking
Achtste Zomer concert H.O.V.
Onder directie van
Ben. Silberman
PIANO
ALPHEMAB8
Rond de omvorming van de HO. V
De vermoorde moordenaar
DE INTERNATIONALE DAHLIA-SHOW TE HILLEGOM
Grote belangstelling
bij de opening
HERINGA WUTHRICH
KATHOLIEKE
JEUGDBEWEGING
Eerste bekerronde
SINT JORISBAND
NAAR ARNHEM
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 195*
PAGINA 7
Het Brabants Orkest
Het Gelders Orkest
Vrijetijdbesteding brandweer
PIANOHANDEL
Vernieuwing walmuur langs
Korte Spaarne
De opening
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
8:
Sint'Jansraad in Triniteits-
lyceum
Lido
Cinema Palace
Spaarne
JAN B. I
Frans Hals
City
Minerva
Luxor
Rembrandt
UITBREIDING ONDER
STATION OUDEWEG
Kapitaalverstrekking aan
PEGEM
Groot concours van
padvinders
Maandag" 15 September verwacht het
Provinciaal Bestuur van Noord-Holland
afgevaardigden van een 28-tal gemeen
ten ter bespreking van zijn voorstel om
de H.O.V. om te vormen tot een Pro
vinciaal Orkest, naar het voorbeeld van
bet Brabants en het Gelders Orkest. Het
Brabants Orkest, opgericht in 1949,
Werd direct op de nieuwe wijze be
heerd.
De Arnhemsche Orkestvereniging, met
«ven onzekere financiële basis als de
H.O.V., wist van de nieuwe, veel zeker
der basis van het Brabants Orkest pro
fijt te trekken en haar Provinciaal Be
stuur te overtuigen, dat alleen die nicu-
we, provinciale vorm redding in haar
wankel bestaan zou brengen. Hoe nu
W'orden beide orkesten gesubsidieerd?
Dit ter oriëntering!
De provincie Brabant verleende aan
vankelijk een jaarlijkse subsidie van
3% cent per inwoner. Dit bedrag heeft
ze tweemaal verhoogd tot een totaal
Van 6 cent, eerst vanwege de 35 pCt.
salarisverhoging van de orkestleden,
later om de verhouding tussen de bij
dragen van provincie en die van de 4
grote gemeenten te verbeteren. Deze
4 gemeenten: 's-Hertogenbosch, Tilburg,
Breda en Eindhoven betalen jaarlijks 35
cent per inwoner. Vanwege die 3X5
pCt. is ook dit bedrag met 15 pCt. ver
hoogd. 's-Hertogenbosch bovendien als
vestigingsgemeente gaf 20 mille met 4
jaarlijkse verhogingen van 1250 gulden.
Gemeenten van 17.500 inwoners of
meer, waarin het orkest optreedt, be
talen 10 cent, andere gemeenten 5 cent
per inwoner. De uitkoopsom van het
Orkest varieert naar grootte van de
plaats en verleende subsidie.
De overeenkomst van de Provincie en
de gemeenten inzake deze subsidie is
Vastgesteld voor 12 jaar.
Omtrent dit orkest vernemen we het
Volgende:
De totaalpost salarissen en sociale
Arnhem 9/16, de provincie 3/16. de ge
meente Nijmegen 3/16 en de gemeente
Apeldoorn 1/16 deel.
De exploitatie van het orkest wordt
dus niet belast met personeellasten.
Populair gezegd krijgt het bestuur van
H.G.O. het apparaat „schoon aan de
haak" ter exploitatie. Voorwaar een
financiële basis, die er zijn mag.
Voorts komen ter vermindering van
de exploitatielasten de subsidies van
verschillende andere gemeenten. Deze
gemeenten, dus buiten de 4 reeds ge
noemde en de provincie, subsidiëren het
orkest met 4 cent per inwoner en f 350
per in die gemeente te geven concert.
De concertplaatsen zijn: Doetinchem,
Zutphen. Ede, Wageningen, Tiel, Lo-
chem. Winterswijk, Groenlo en Deven
ter. Tenslotte subsidieert een 8-tal ge
meenten met een bedrag van 4 cent per
inwoner.
Het garantiebedrag van Provincie en
genoemde 3 gemeenten bedraagt:
f 182.320, de Rijkssubsidie f 113.000 en
de overige subsidies f 19.700, totaal
f 315.070. Deze berekening is volgens de
begroting 19521953.
Wij zijn zeer benieuwd hoe de subsi
die-berekening Maandag a.s. voor het
Noord-Hollands Orkest wordt vastge
steld. Zal ze minstens even gunstig of
nog gunstiger zijn?
O. K.
In antwoord op vragen gesteld door
het raadslid <1. J. Voogd omtrent de
vrijetijdsbesteding van de Haarlemse
brandweer delen B. en W. mede, dat
de vrije tijd van de brandwacht loopt
van 19-23 uur. Dat geldt slechts voor
hen die alsdan niet belast zijn met
seinzaalwacht en voor hen die niet ge
reed moeten zijn om op het eerste
alarm uit te rukken voor brandbestrij
ding of hulpverlening. Het is aan de
overigen toegestaan gedurende bedoel
de vier uren zich aan hun liefhebbe
rijen te wijden, welke begrijpelijkerwijs
lasten (dus ook de salarissen van diri- van zeer uiteenlopende aard zijn. B. en
genten, administratief en bedienend
personeel) wordt, voor zover het Rijk
niet bijdraagt, gegarandeerd door 4
overheidslichamen, t.w. de gemeente
Advertentie
bestand maken van Uw
Gratis prijsopgave.
Specialiteit
KRUISWEG 49 - HAARLEM
Destijds was een bedrag van 35.000
gulden uitgetrokken voor het vernieu
wen van twee gedeelten van de walmuur
langs het Korte Spaarne. In verband met
de financiële toestand der gemeente is
het werk echter nog niet ter hand ge
nomen en is het bedrag van de begro
ting afgevoerd. De toestand van de wal
muur is thans echter zo slecht geworden
dat het niet verantwoord is de vernieu
wing van de gedeelten langer uit te
stellen. Als gevolg van de inmiddels
plaats gehad hebbende prijsstijgingen
enz. is mét het werk thans gemoeid een
bedrag van 42.900 gulden. In overeen
stemming met de gevoelens van de com
missie van bijstand stellen B. en W.
voor hun tot uitvoering van de vernieu
wing te machtigen.
W. achten daartoe ruime mogelijkheden
aanwezig, zodat zij geen maatregelen
behoeven te nemen, welke tot zinvolle
besteding zouden moeten leiden.
lies was in de perfectie geregeld,
zakelijk, koud en effectief. Er kon
zogezegd niets tussen komen. Het
was een vreemde, een vrij griezelige
sensatie, de twee mannen hard en onbe
wogen de gruwelijke afspraak te horen
maken en allerlei kleinigheden te horen
regelen, alsof het over een potverteer-
dersuitstapje ging; nu wij het werke
lijkheid zagen worden, konden wij de
onafwendbare dreiging bijna betasten.
De kamer was donker. Op de gang
schuifelden voetstappen; zonder piepen
of knarsen ging de deur open, de moon
denaar kwam binnen. Hij kende de si
tuatie. voorzichtig, maar zonder weife
ling liep hij naar zijn schuilplaats tus
sen de dikke gordijnen, achter het bu
rêau, waarop de telefoon stond.
Een minuut verliep in onbehaaglijke
stilte, en die minuut duurde zeer lang.
Toen knetterde de bel van de telefoon
dreigend en onheilspellend, en wij be
dachten dat hét maar een moedig man
moest zijn, die in deze dreigende stilte
naar de telefoon zou durven lopen.
Een brede streep licht viél in de ka
mer, toen rechts in de kamer een deur
werd geopend en een jonge vrouw binr
nenkwam. Zij knipte de schemerlamp
bij het bureau aan en nam de hoorn
van de telefoon op. Geluidloos schoof de
moordenaar uit zijn schuilplaats achter
de tengere vrouwengestalte, bijna op
hetzelfde ogenblik, griezelig vlug en on-
Over de internationale dahllatentoonstelling, die gistermiddag onder zeer grote
belangstelling door Hillegoms burgmeester, jhr. mr. dr. O. F. A. H. van Nispen
tot Pannerden werd geopend, hangt een schaduw, daar binnenkort een besluit
wordt, waardoor de naam van de Nederlandse dahlia zeer ernstig ge-
ad za' vvorden. Reeds meer dan een jaar mogen er in Engeland bijvoorbeeld
Sfien dahlia's ingevoerd worden, omdat de laatste jaren gebleken is, dat er on-
«er deze soorten van bloemen een gevaarlijke virusziekte heerst. De keurings-
aienst en plantenzlektckundige dienst stellen dan ook alles in het wérk om aan
aeze ziekte het hoofd te bieden. Immers een algeheel verbod voor uitvoer zou het
Verlies betekenen van de naam van de Nederlandse dahlia op de wereldmarkt.
Voorts moet het een teleurstelling zijn, dat het Koninklijk Huls geen medailles
meer beschikbaar stelt voor tentoonstellingen, die geen jubileum vieren. Sedert
dertig jaren was zulks een gewoonte, die dit jaar node gemist en daardoor ook
gevoeld wordt.
Hoe het ook zij, de opschik van de
Show mag er zijn. De heer Van der
Hart verklaarde ons vanmorgen, dat dit
de mooiste tentoonstelling is, die hij
Ooit gezien heeft. En als hij het zegt,
dan heeft dit zeker wel enige beteke
nis, omdat hij reeds verschillende ten
toonstellingen uit hoofde van zijn func
tie bezocht heeft. En inderdaad men
heeft de Hillegomse Beurs, die zich
daarvoor uitstekend leent, herschapen
in een waarlijke sprookjestuin, waarin
de verschillende soorten dahlia's staan
te dromen in een kleurige pracht. De
«ntrée is buitengewoon mooi: voor een
achtergrond van een rijzende zon heeft
de kunstenaarshand, die hier ongetwij
feld aan het werk moet zijn geweest,
«en schilderachtig palet opgebouwd, vol
van kleuren en schoonheid. Hier is het
dok, dat de Belgische kwekers, ver
enigd in een syndicaat, een collectie
hebben samengebracht van rode, koper
kleurige en gele dahlia's.
En dit is nog maar slechts het voor-
Portaal, want in de grote zaal, waarin
jjet podium zowel letterlijk als figuur-
hik liet hoogtepunt is, ziet men het
Schitterende arrangement van de kwe-
rer C. Geerlings uit Heemstede, die zijn
uizending heeft verspreid door het op
stellen van een pergola en een houten
Pomp. Tussen de bloemen zitten vredig
nvee duiven, die kennelijk alleen aan
dacht hebben voor de schoonheid van
de dahlia's. In het midden van het gro-
te- gazon valt direct de grote mand met
?e zilverachtige Ami George op, die
"aar onze smaak te fors van opzet is
on daardoor te veel van haar fijnheid en
Spatie verliest. De mignon-bouquetten
'Jn fraai door groen geaccentueerd en
ormen in hun broosheid een stil won-
,.«r van geluk. Van de decoratieve dah-
tljd bezig zijn geweest om de tentoon
stelling op een dergelijk, plan en niveau
te brengen. Door de aanwezigheid van
een Belgische collectieve inzending had
de show een internationaal karakter
gekregen. Aan het slot van zijn rede
sprak hij tot de kwekers: „Gij zijt nu
met een bloem gekomen om een ten
toonstelling op te bouwen."
De voorzitter van de Nederlandse
Dahliavereniging, afd. Heemstede, was
overtuigd van het feit; dat sinds de 34
iaar, waarin de vereniging tentoonstel
lingen heeft georganiseerd, zich een
dergelijke gelegenheid, welke thans in
het nieuwe Beursgebouw geboden
wordt, niet heeft voorgedaan.
Hierna voerde de burgemeester van
Hillegom het woord, "waarin hij zei,
dat steeds voldoende nadruk moet wor
den gelegd op het verkrijgen en produ
ceren van een gezond gewas. „Met goe
de en veel zorg komt er ook een. goed
product gereed." Hij besloot zijn ope
ningsrede met de wens. dat de dahlia-
ha
willen wij alleen nog de Alberio
?°emen, die aan zijn rode bloemblaad
jes goudgepunt door het leven gaat. De
uotnpom dahlia's die als het ware hun
s kPgen bolrond hebben geblazen,
j^hijnen alleen vrede te kunnen vln-
«n iri de gemengde bakken, terwijl de
Untrekkelijke Bridesmaid zich best op
■j^ar gemak voelt naast de wijnrode
?groboy.
Sr.i achtig werk heeft de firma Koper
tin Verd ®oor me' maagdelijk witte
oemen een arrangement op te bou-
Onn' waarin het leven te proeven is.
aana toon vragen deze dahlia's de
tija?ac.ht van de bezoeker, die zeker een
ln Pewi>ndering zal blijven staan.
ti„"a'Ye dahlia's ziet men ook prach-
«ep w.oernstukken vgn rozen, die tegen
bonten1"6 achtergrond sterk naar voren
Vr®'1' de openingsplechtigheid werd door
Sebieii Iemle exP«ts op bloembollen-
N. f ket woord gevoerd. De heer J. R.
V"an Bi.il van Duyvenbode, voorzitter
«n e Kon. Ned. Mij. voor tuinbouw-
br0pv.antkunde van de afdeling Benne-
sDr en omstreken, zei in zijn toe-
alt> dat de inzenders sedert geruime
Advertentie
Dat wist U misschien niet!
Achter ons bloemênmagaziin
aan de Binnenweg ligt de kwe
kerij. De pracht-collectie ka
merplanten in dé kassen is voor
iedereen vrijblijvend te bezich
tigen. Komt U ook eens kijken?
BLOEMENMAGAZIJN
HEEMSTEDE, BINNENWEG 18,
TEL. 3-80-80.
tentoonstelling zich in een overmatige
belangstelling mocht verheugen.
De heer Naegels van het Belgisch
syndicaat was dankbaar voor de samen
werking die zij steeds van hun Neder
landse collega's hadden mogen onder
vinden, doch wenste, dat deze samen
werking in de naaste toekomst zou uit
groeien tot het gezamenlijk opstellen
van plannen voor de te houden tentoon
stellingen. Wellicht is het dan mogelijk
een „Benelux-dahlia" voort te brengen.
Daarna bezocht het gezelschap de ten
toonstelling, die op Zondag 14 Septem
ber des avond om tien uur wordt ge
sloten.
aandoenlijk, sloeg hij een in èlkaar ge
strengelde kous om haar hals en tracht
te haar te wurgen. De jonge vrouw ver
zette zich, verbijsterend, in wilde angst
zij trachtte de moordenaar weg te du
wen, viel op haar zij tegen het bureau,
haar graaiende vingers vonden een
schaar, met een laatste wanhopig-felle
beweging flitste zij het vreselijke wa
pen in de rug van de moordenaar. Zijn
handen lieten haar los, hij plofte dood
op de vloermat; het licht van de sche
merlamp ketste luguber af op de schaar
in zijn rug.
Even later kierde pal naast ons een
deur langzaam open; een man school
naar binnen, ging vlak vóór ons in een
fauteuil zitten, en onwillekeurig druit
ten wij ons zo ver mogelijk achteruit.
Het was de vermoorde moordenaar
'En tochwaarom zou de man daar
niet komen zitten? Het stuk was nog
lang niet uit, Gerard Rekers, die de
moordenaar had gespeeld, kon de rest
van het tweede en derde bedrijf even
goed in de zaal volgen en daar luiste
ren, hoe zijn vertaling klonk van het
door de Nederlandse Comedie gespeelde
„TJ spreekt met uw moordenaar". Die
vertaling was, op een paar Engels—Ne
derlandse uitdrukkingen na, niet slecht,
en het stuk zeker niet. Met plezierige
spanning hebben wij gekeken en ge
luisterd naar dit zeer knappe staal van
thriller-toneel, al zat de vermoorde
moordenaar een groot gedeelte van de
avond pal vóór ons.
Wij hebben altijd wel gezegd, dat men
ook voor goed amusement nergens be
ter terecht kan dan in de schouwburg.
Als toegift bij een goed geschreven en
gespeelde moordhistorie krijgt men daar
de sensatie, dat de moordenaar, wan
neer hij op het toneel wijlen is gewor
den, bij u in de zaal komt zitten. Daar
kan de bioscoop met show en tapdansen
en complete veldslagen niet tegen op.
Hk. A.
Advertentie
De eerste bijeenkomst van de leidsters
en leiders in het nieuwe seizoen zal
Dinsdagavond worden gehouden in het
Triniteitslyceum aan de Zijlweg. De
vacanties zijn achter de rug en de zo
merkampen zijn gehouden. Niettegen
staande de moeilijkheden welke zich
plotseling voordeden toen vele kamp
terreinen wegens de kinderverlamming
verboden waren, hebben vrijwel alle
horden, troeps en gilden kans gezien 'n
plekje te vinden om hun kamp te hou
den, vanwaar ze weer gebruind en ge
zond terugkeerden, vol verlangen om
hun spel en training voort te zetten.
Het is dan ook geen wonder, dat leid
sters en leiders handen vol werk heb
ben om met hun jongens te oefenen en
hun de nodige leiding te geven.
Op de genoemde bijeenkomst zal de
heer Harry Prenen een causerie hou
den over „Oud Haarlem", een onder
werp dat voor de verkenningen in éigen
omgeving van groot belang is.
Nieuwe leidsters en leiders, waaraan
steeds grote behoefte is, kunnen zich
melden bij de Distr, Comm., Laan van
Rozenburg 36, Heemstede. Onder meer
heeft de St, Joristroep een nieuwe lei
der dringend nodig, anders zou helaas
opheffing moeten overwogen worden.
Zondag a.s. opent de afdeling Haar
lem van de K.N.V.B. officieel de poorten
van het voetbalseizoen. Ouder gewoonte
gaat zulks gepaard met de eerste ronde
van de strijd om de traditionele OHC-
beker waarvoor veel inschrijvingen zijn
binnengekomen, terwijl voorts vooral
in de lagere afdelingen de competitie
een aanvang neemt. Ais gewoonlijk zul
len wU het verloop in de HVB-com
petitie op de voet trachten te volgen.
Onze wekelijkse nabeschouwingen in
de sportcourant van Maandag „doen"
het uitstekend en worden door onze
sportliefhebbers zeer gewaardeerd. Om
deze zo volledig mogelijk aan haar doel
te laten beantwoorden, is het nodig dat
we op Zondagavond alle uitslagen van
de door R.K. elftallen gespeelde wed
strijden in ons bezit krijgen. Daarvoor
roepen wij weer de medewerking in
van de diverse verenigingen om ons op
Zondagavond tussen 7 en 8 uur de uit
slagen telefonisch door te geven op het
bekende telefoonadres 2 13 6 6.
Ook de uitslagen van de junioren- en
adspirantencompetitie zijn welkom,
waarbij we opmerken dat de adspiran-
tenuitslagen reeds op Zaterdagavond
aan het zelfde adres „gebeld" kunnen
worden. Mogen we in het komende sei
zoen weer op aller medewerking reke
nen?
De strijd begint
In de eerste bekerronde zijn diverse
aardige wedstrijden vastgesteld. IEV
Er is hier sprake van een jong
vrouwtje, dat na de dood van haar
baby vernemen moet, dat zij geen
kinderen meer zal kunnen krijgen.
Haar man en haar dokter stellen nu
alles in het werk, om te voorkomen,
dat zij een zenuwpatiëntje gaat wor
den, waar kans op is. Maar het toeval
komt ter hulp. Mevrouw rijdt een
beetje wild in een airto rond en velt
een knaapje, dat zij daarna naar het
ziekenhuis wil brengen, hetgeen een
vrachtrijder, die haar een dronken
tante acht, verhindert. De man brengt
het knaapje weg en vertelt, dat het
door een dronken sjieke vrouw is aanr
gereden. Zij op haar beurt weet het
ziekenhuis in kwestie te vinden en
slaagt er in het knaapje te adopteren.
Ze treft het, want het jongetje heeft
zijn spraak verloren en nu krijgt zij
alle tijd om zich verdienstelijk te ma
ken en de moedercomplexen de volle
teugel te vieren.
Het ziet er allemaal verrukkelijk
uit, maar daer komt de vrachtrijder
opdagen, die haar herkent en kabaal
gaat maken. Dat is niet alles: ook de
knaap heeft ontdekt wie zijn pleeg
moeder eigenlijk Is. Er dreigt dus van
twee kanten een schandaal, dat man
lief, zijnde rector magnificus van een
universiteit, eenvoudig niet kan heb
ben. De vrouw gaat inmiddels vooit.
haar beschermeling, die nu haar vij
and geworden is, de spraak terug te
bezorgen, opdat hij zijn weldoenster
aan de politie zal kunnen verraden.
Als het zover is en de hele club bij
elkaar is gebracht, vliegt de jonge
man onder de neus van de politie zijn
pleegmoeder hartstochtelijk in de ar
men. Zodat alles koek en ei wordt.
Het is voor een levenslustig stel
meisjes die wat dansen en zingen kun
nen, niet gemakkelijk emplooi te vin
dén op Broadway. Dat blijkt wel in de
film „Vier meisjes van Broadway", en
er komt dan ook van alles aan te pas,
eer alles naar lieve lust kan draaien.
Het verhaal, uitgebracht in technico
lor, is nogal simpel, maar het gaat hier
alleen om de gezelligheid en het ge
zicht, waar de show voor de televisie
het nodige toe bijdraagt. Een en ander
is uiteraard gekruid met de nodige
humor, zodat de liefhebber tenslotte
een paar prettige uurtjes kan beleven.
Iedereen kan er heen.
Een decoratief hoekje op de internationale dahlia-tentoonstelling, die gister
middag in de nieuwe bloembollenbeurs te Hillegom werd geopend.
Fantasierijke geesten moeten deze
week naar het Spaame-theater gaan
waar hun iets wordt, voorgezet, wat hun
zeker zal bevallen. De film „Superman"
vertelt hoe de planeet Krypton zo sterk
door de zon wordt aangetrokken, dat ze
uit elkaar spat. Alle bewoners, super
mensen, komen hierbij om. Een kleine
baby ontkomt echter met behulp van een
September in het duin. De herfstmaand bloeit in rijkdom van kleuren. Er
hangt de sleer van rijpheid: vruchten velerhande. Een grauwe vogel zoekt
haastig wat van zjjn gading is. Het nijvere kongn rept zich tussen de bosjes,
opgejaagd menigmaal, want de jacht is open.
De jacht is open. Hoe was dat vroeger, wanneer de voorname leden van het
Haarlemse St. Hubertus-giide in groene rok met zilveren hoorntje uitrokken, met
de heer van Brederode en menigmaal de Prins van Oranje als gast? Zie hen niet
aan het jachtmaai op St. Hubertusdag, 3 November, in het Haarlemse stadhuis,
een schitterend feestmaal, dat alleen genoten werd door adeljjkc heren. Zie hen
liever in actie in het duin, waar het konijn door velerlei bepalingen, ondanks de
grote schadelijkheid, beschermd werd, om de heren toch maar vooral jachtbuit
te bezorgen, nu herten en ander groot wild uit de streek verdwenen waren, al
thans veel zeldzamer waren geworden, dan in voorgaande eeuwen. De dorpsre
genten van Heemskerk beraadslaagden April 1553 wat te doen om het toenemend
aantal „wilde beesten ais herten, hinden en grofwiltbeeste" uit de korenakkers
van do eenvoudige landarbeiders te houden. Bij deze akkers moest gewaakt wor
den en ais dan de herten kwamen, werden deze met hoorngeschal en ander lawaai
verjaagd. Zo was het niet meer, wanneer in de zeventiende eeuw de Haarlemse
gilde-leden naar de Herenduinen onder Velsen trokken, of dichterbij in Bloemen-
daal op jacht gingen, hoewel ze menigmaal een hert verschalkten,
in deze herfstmaand, nu de zon soms zo feestelijk kan doen boven de dorrende
bladeren aan de bomen, moet het wel prettig zijn nog wat te toeven in het duin
by water en wildernissen, bij jachtpartijen in de loop van de tijden.
In het jaar 1799 verscheen een offi
cieel rapport, dat het ontwerp inhield
tot vruchtbaarmaking van de duinen. In
Kennemerland was men er toen reeds toe
overgegaan de „geestgronden" te exploi
teren, ze te gebruiken voor de tuinde
rij, die in Amsterdam een groot afzet
gebied vond. Bezuiden Haarlem heeft
de bollenteelt de vruchtbaarmaking van
de duinen in de practijk gebracht. Sinds
de officiële rapporten is de duinstreek
van Holland eigenlijk voornamelijk ge
zien in verband met de économische be
langen. De mens heeft bezit genomen
van de wildernis, die naar haar hand
gezet en slechts een enkeling als F. W.
de Eeden, de vader van de dichter van
tachtig en dr. Jac. P. Thijsse, beijverde
zich om de eeuwenoude, boeiende ge
schiedenis van het duinlandschap be
kend te maken. In onze dagen rijden
treinen, auto's en bussen snel door het
duin heen onr de mensen aan zee te
brengen, die meestal weken als badgast
daar verblijven, zonder de duinen in te
trekken op zoek nffar de schoonheid van
de natuur. Een natuur, die groots en
geweldig is. Verscheen aan het einde
van de achttiende eeuw het rapport, een
eeuw daarvoor kwamen de klachten
veelvuldig binnen, dat wegen geheel
verdwenen onder het zand. In 1697 wer
den nabij het tegenwoordige Kraantje
Lek drie hofsteden onder het zand vrij
wel bedolven, zodat zij „geabandon
neert" moesten worden. De bewoners
namen de vlucht voor de duinen! In die
tijd drong het jonge duin steeds meer
naar het Oosten op, in tegenstelling met
hetgeen zich tegenwoordig vertoont. Nu
immers heeft de duinenrij vlak langs de
kust een neiging om Westwaarts aan te
groeien en de zee, ondanks het feit, dat
de zeespiegel langzaam 10 cm. per 100
jaar stijgt, terug te drijven, zoals bij
Zandvoort, Bloemendaal en ten dele bij
Wijk aan Zee, te bemerken is.
Verscheidene factoren werkten samen
om het de duinen gemakkelijk te maken
Oostwaarts door te dringen. De grond
waterstand bijvoorbeeld dat „stok
paardje" van de tuinders in Kennemer
land Het zou interessant zijn juist in
verband met de moeilijkheden, die zich
thans rond de wateronttrekking voor
doen in Noord- en Zuid-Kennemerland,
alle gegevens te verzamelen over de gro
te wisselingen van de grondwaterstand
in de loop van de eeuwen in de duin
streek. Er is een tijd geweest, dat overal
in het duin „rellen" ontsprongen, wa
terbronnen, die als beekjes door het
landschap stroomden. Maar ondanks
deze waterrijkdom 's winters reed
men van Bloemendaal en Haarlem op
de schaats naar Zandvoort kwamen
er in de zestiende eeuw reeds klachten
voor. In 1596 klaagden de mensen van
Bentveld, dat bij hun dorp „eertijds geen
lant, maar een groot binnenwater" was.
Telkens en telkens duiken berichten op
over waterrijkdom èn armoede. In later
jaren zijn de duinwaterleiding, het gra
ven van het Noordzeekanaal, droogma
kerijen en zanderijen van invloed ge
weest op de grondwaterstand, hoewel
dit ook gedeeltelijk betwist kan worden.
De grondwaterstand was van invloed
op de flora. Gaf zodoende het duin meer
malen de kans de plantengroei flo
reerde niet Oostwaarts te stuiven,
zelfs in die hevige mate als in de jaren
1697 en 1708, tijd waarin boerderijen ver
dwenen.
Een andere oorzaak waren de konij
nen, die wroeters in de bodem en ver
nielers van de plantengroei. Hoe waren
ze er gekomen? De heren van het Haar
lemse St. Hubertusgilde, dat reeds voor
1613 bestond, maakten zich daar geen
zorgen over. Zij hadden het trouwens
te druk met de zorg de teelt zoveel mo
gelijk te begunstigen, alle geweeklaag
van de landlieden ten spijt.
Het zal nooit helemaal duidelijk zjjn,
hoe de konijnen in de duinstreek geko
men zijn, maar uit de rekeningen van
de Heren Van Blois is op te maken, dat
in 1356 op order van de broer van Guy
van Blois, die we kortgeleden in
in een onzer opstellen ais gast in het
Huis te Heemstede aantroffen, konijnen
in kooien van Texel zijn gehaald en rond
Beverwijk en Noordwyk werden uitge
zet. Dat alles ter wille van het jacht
vermaak der graven.
De wildernis moest onaangetast blij
ven. In kleurig costuum met een ceel
honden hazewinden trokken de
heren op jacht. Wee de gewone man,
die erop betrapt werd een konijntje tè
verschalken. De meester-knapen van
Brederode, de duinmeiers en coddebey-
ers brachten hem op, namen hem in gij
zeling en legden hoge boeten op. De
jacht was slechts vergund aan een klei
ne groep uitgelezen personen en was
geopend van St. Jacobsavond (24 Juli;
tot aan Maria Lichtmis (2 Februari).
Eindelijk tegen het einde van de zeven
tiende eeuw, toen de burgerlijke be
langen meer tot gelding kwamen, wer
den maatregelen genomen om de konij-
nenplaag tegen te gaan, de tuinderij te
beschermen. Het kwam zelfs voor, dat
hele duinstroken werden aangewezen,
waar de konijnen volledig, moesten wor
den uitgeroeid in 1784 onder Castri-
cum en Heemskerk Tegen het einde
van de achttiende eeuw stond de jacht
practisch voor ieder open. Het zag er
naar uit, dat het konijn volledig uitge
roeid zou worden. „Ter bevordering van
de populatie" werd daarom in 1825 een
Koninklijk Besluit afgekondigd, dat paal
en perk stelde aan de jacht op het ko
nijn.
Het zijn zo enkele herinneringen aan
de rijke, afwisselende geschiedenis van
het duinlandschap bewesten Haarlem en
Kennemerland, in de Middeleeuwen,
heel vroeg al, in het Oosten begrensd
door de bossen, die van bezuiden de
stad rond de muren en poorten naar het
Noorden groeiden in weelde tot aan
Alkmaar toe. En misschien, wanneer in
deze herfst op tafel de schotel staat met
de jachtmaaltijd van 1952, dat de lezer
er vork en mes in zettend zal glim
lachen: zo bevalt mij een der nazaten
van het Texelse konijn door de graven
van Blois voor hun jachtvermaak in de
Kennenrerduinen bestemd. Smakelijk.
raket waarmee het wurm naar de aarde
vliegt. De vader van het kind was een
groot geleerde, die het vliegtuig had ge
bouwd om een proefvlucht te maken en
er nu gebruik van maakt om zijn zoon
te redden. De baby wordt op de aarde
dOor een vriendelijk mensenpaar ga-
adopteerd. Zij voeden het op tot een zeer
buitengewone jongen, die een superge-
hoor en een X-stralenblik heeft. Daar
beeft hij in het verdere deel van de film
veel nut van in zijn strijd tegen de Spin-
vrouw en haar bende, die de gehele
mensheid in gevaar brengt door haai
boze plannen. De rolprent, die een zeer
spannend verloop heeft, laat zien hoe de
Superman als een raket door het lucht
ruim schiet. Liefhebbers van dergelijke
sensatie, die op zijn tijd nog niet on
aardig is, kunnen hun hart ophalen.
Wie kent niet het drama, dat zich vele
eeuwen geleden in Pompei' afspeelde?
De titel van de film „De laatste dagen
van Pompei" spreekt dan ook voor zich
en hierin wordt het leven weergegeven,
zoals dat beleefd zou zijn enkele dagen
voor de grootste natuurramp aller tijden.
Dit gegeven, dat weliswaar alle ruim
te openlaat voor fantasie, is door de
Franse filmtechniek op alleszins lof
waardige wijze uitgewerkt en doet ons
menig ogenblik de nodige eeuwen terug
wanen, in een tijd, waarin de Romeinse
heerschappij hoogtij vierde, doch waarin
tenslotte het geloof in recht en liefde
placht te overwinnen Alle leef
tijden.
„De strijd om de Apachenpas" is een
zeer spannende en sterk enerverende
rolpent, welke ons een beeld geeft, hoe
het moet geweest zijn toen de Europese
kolonisten de Indianen al meer en meer
uit hun gebieden verdreven en tussen al
die bedrijven door ontzettend veel on
nodige bloedbaden aanrichtten.
De huidige commandant van de Euro
pese militairen staat op zeer goede voet
met het volk der Apachen. Het opper
hoofd is zijn beste vriend. Zolang de
commandant persoonlijk aanwezig is
gaat alles goed. Hij weet jaren lang de
vrede en eendracht te bewaren. Een
hierna benoemde onervaren legerchef
komt echter de zaak bederven. Moorden,
bloedbaden zijn het gevolg. Prachtig zijn
de natuuropnamen in deze film. 14 j.
„Alles draait om Eva" is de titel van
de film, die dit week-end in het Mi-
nerva-theater wordt vertoonl, maar met
evenveel recht zou men kunnen spreken
van: „alles draait om de jalouzie in de
toneelwereld". Ziehier dan ook het uit
stekend uitgewerkte gegeven van dit
filmproduct, dat door het veelal sterke
spel op een zeer hoog niveau staat.
Vooral zij, die een bepaalde liefde
koesteren voor de toneelkunst en alles
wat daarmede samenhangt, mogen niet
verzuimen deze film te gaan zien. (Leeft
18 jr.)
Hier draait deze week „Tom Browns
Kostschooljaren", een aardige op som
mige momenten echter sentimentele rol
prent.
Zij geeft ons het verhaal van een
kleine jongen die voor het eerst naar
kostschool gaat. De eerste uren na aan
komst krijgt hij als „groentje" reeds
veel te verduren. Wij kunnen hier zien,
hoe onbarmhartig dikwijls de jeugd te
genover elkaar kan zijn en vooral hoe
ouderen misbruik van hun macht over
jongeren kunnen maken.
Tom Brown doorstaat echter alle
moeilijkheden, redt zijn grootste vijand
het leven en wordt de held van het col
lege. Zij, die graag onder de indruk
willen komen bij aangrijpende toneel
tjes, en hun tranen eens de vrije loop
willen geven, mogen beslist deze film
zeker niet missen. Er zijn ook heel aar
dige en koddige momenten, 14 j.
De documentaire reisfilm Kon-Tiki
hebben wij deze week reeds uitvoerig
besproken. Allé leeftijden.
moet bij VVD op bezoek, van Nispen
krijgt het op te nemen tegen VVH, NAS
uit Halfweg, pas naar de afdeling gede
gradeerd, moet Onze Gezellen 2 be
kampen en de Hoofddorp Boys zien
zich tegen Heemstede voor een lastig»
taak gesteld. BSM ontvangt Nieuw
Vennep en TZB krijgt het al zeer moei
lijk bij Halfweg 2. Vogelenzang moet
het opnemen tegen Concordia 2 eet
ADO 2 kan de volgende ronde bereiken
door van DIO 2 te winnen. Tenslotte
zal Geel Wit de handschoen opnemen
tegen SHS.
Het programma luidt:
O.H.C.-Beker: Terrasvogels 2SVY, Kip-
perda 2—HBC 3. VVD—IEV. TYBB 2—VVB
3, Stormvogels 4Spaarnevogels, THB 2
Schoten 2. DIOS—Hillegom 3, DEM 2—Kin-
helm 2, DCO 2DSS 2, Kennemers 2—Be
verwijk 2, Zandvoortmeeuwen 3EDO 3,
ETO 2Spaarnestad, WaterlooDSK, VVH
v. Nispen. Onze Gezellen 2NAS. Velsen
3Bloemendaal 3, HeemstedeHoofdd.
Boys, BSM—Nw. Vennep. RCH 4—EHS 2,
SpaarndamHFC 3, Halfweg 2TZB, Voge
lenzangConcordia 2, ADO 2—DIO 2, Haar
lem 3A—VI. Vogels, Geel Wit—SHS, DSB—
VSV 4.
Competitie. IB: EDO 4—EDO 5, RCH b—
Wijk aan Zee 2. 2B: Beverwijk 3Spaarn
dam 2. 2C: NAS 2—DEM 3. HFC 4—TYBB 3,
VI. Vogels 2—VSV 5. 2D: DCO 3—Haarlem 5,
HFC 5—Kennemers 5, Stormvogels 5—VI.
Vogels 3. Zandvoortmeeuwen 5—VSV 6. 3A:
DSOV—DSB 2, Geel Wit 2—Vogelenzang 2
VVB 2—VVH 2. 3BDSK 2—BSM 2. Spaarne.
stad 2Rlpperda 3. 3C: DSS 3Haarlem
Hillegom 4Hoofdd. Boys 2. Schoten 4—
OG 3. 3D: ADO 3—IEV 2, DEM 4—Terras-
vogels 3, 3E: HBC 4Hillegom 5, Velsen 4
TYBB 4. 3F: DSS 4—Haarlem 7, TYBB 5—
VSV 7. 3G: Geel Wit 3—Haarlem 8, IEV 3—
VI. Vogels 4. 3H: Kennemers 7OG 4. 4A:
DEM 6—Haarlem 10. 4C: DIOS 2—DSK 3,
NAS 3v. Nispen 2, Spaarnevogels 2—
Spaarnestad 3, VVD 3—SVY 2. 4D: Alliance
—BSM 3. DSB 3—Heemstede 3, Nw Ven
nep 2Spaarndam 3, SVY 3TZB 2.
a E: DSOV 2—Alliance 2. Hoofddorp
Boys 3DSB 4, v. Nispen 3EHS 2. Spaar
nevogels 3Vogelenzang 3. 4F: BSM 4DSB
5, DSK 4—Geel Wit 4. IEV 4—NAS 4, SVY 5
—TZB 3. 4G: DSS 5—DIO 5. Wijk aan Zee 3
Kinheim 4, 4H: Schoten 6TYBB 6, VVB
4—Velsen 5. 41: DSS B—TYBB 7, 4J: Con
cordia 4—RCH 11, HFC 10—DSS 7. VVB o—
TYBB 8, Onze Gezellen 6—EDO 11.
Jeugdafd. A: BloemendaalDEM, EDO
HBC, KennemerlandNAS. SchotenRCH,
VSVWijk aan Zee, B: DSSHaarlem. HFC
Kennemers, StormvogelsOnze Gezellen,
TYBBVelsen. Junioren: 1B: Velsen b
TYBB b. Alliance a—Geel Wit b. OG s—
IEV a. DEM b—TYBB c. 1D: HBC b—BSM
n. v. Nispen aConcordia a. SHS aTZB a.
Vogelenzang aConcordia b. Hoofdd. Boys
a—DIOS a, 3A: Velsen c—TYBB d, 3C: HBC
c—BSM b, v. Nispen bConcordia c. Voge
lenzang bConcordia b, TYBB eAlliance
c. Adspiranten. IB: Alliance aADO a.
Geel Wit a—DEM a, DSS a—OG a, HBC a—
Velsen a. Wijk aan Zee aTYBB a.
2BDIOS aConcordia a, Hoofdd.
Bovs a—v. Nispen a, BSM a—Concordia b,
SHS a—HBC b. 3A: DSS b—OG b. HBC e—
Velsen b. NAS a—Geel Wit b, TYBB b—
TYBB c, 3C:: Alliance b—ADO b, Geel Wit
c—DEM b, DEM c—DSS d, IEV a—TYBE d,
Velsen c—DEM d, 4C: DIOS b—Concordia
c. Hoofdd. Boys bv. Nispen b, DSOV a
HBC d, 4E: TYBB e—DEM e. TYBB f—
DEM f. Alliance cADO c, OG cGeel Wit
d, Velsen dDSS e.
In het thans in uitvoering zijnde zgn.
50 kV-plan van 't gmeente-energiebe-
drijf is mede betrokken het ondersta
tion van de N.V PEGEM aan de Oude-
weg. In het voltooide plan zal dit on
derstation niet alleen een knooppunt
vormen in het Haarlemse 50.000 volt net
doch tevens een verbindingsschakel zijn
tussen de Haarlemse centrale en do
drie hoogspanningsdistricten „Noord",
„Midden" en „Zuid" met de provinciale
centrale in Velsen en de gemeentelijke
centrales in Amsterdam. Een en ander
kan echter niet gerealiseerd worden
zonder uitbreiding van bedoeld onder
station.
De gelden voor de bouw benodigd,
zullen door de provincie Noordholland
en de gemeente Haarlem verstrekt
moeten worden. Deze gelden kunnen
worden beschouwd als kapitaaltver-
strekking aan de N.V. PEGEM. waarbij
rente en afschrijving ten laste komen
van de belanghebbenden i.e. de provin
cie Noordholland en de gemeente Haar
lem.
B. en W. stellen de Raad dan ook
voor om met bedragen van 375.000 gut
den en 170.000 gulden deel te nemen
aan de uitbreiding van het onderstation
aan de Oudeweg.
Zaterdagmiddag wordt te Arnhem een
groot concours gehouden van verken
ners- en padvindersbands van het ge
hele land. Evenals voorgaande jaren
kunnen de bands hier hun prestaties
tonen en hun krachten meten. Ook on
ze bekende St. Jorisband, die reeds eer
der zeer goede cijfers kon behalen en
zelfs «en eerste prijs in de wacht mocht
slepen, gaat Zaterdagmiddag met groot
materiaal naar Arnhem om weer op
nieuw haar beste beentje voor te zet
ten. Mét de districtsaalmoezenier rec
tor D. de Wit en vele ouders en be
langstellenden gaat de band in twee
autobussen op reis met ore bedoeling
nieuwe lauweren te oogsten, waardoor
de naam van de band een nog betere
klank zal krijgen.
Voor het nieuwe oefenseizoen hebben
zich reeds een dertigtal jongens ge
meld. Deze zullen na het concours de
repetities gaan beginnen om in het ko
mend voorjaar in staat te zijn naar bui-
te op te treden. Jongens die zich nog
hierbij willen voegen kunnen zich mel
den a.s. Woensdagavond tussen 7 en
7.30 aan het oefènlokaal in de St. Anto-
niusschool aan de Zijlsingel.
Het voorlaatste zomerconcert bracht
ons andermaal een radio-dirigent aan
de directie-lessenaar t.w. Benedict Sil
berman. Ook ditmaal een programma
van semi-populair karakter. Een spran
kelend gespeelde Ouverture „L'Italiana
in Algeri" van Rossini opende het ge
heel. Na enigszins gewend te zijn ge
raakt aan de uiterstbeweeglijke direc
tie van Benedict Silberman, vielen er
veel dingen in orchestraal opzicht te
loven. De soliste José Candel zong de
twee bekende sopraan-aria's uit de Don
Giovanni van Mozart, respectievelijk
„Batti, batti" en „Vedrai carino". Met
haar natuurlijke charmvolle vocalisti-
sche middelen schonk zij ons een even
eens stylistisch uiterst schone weergave
dezer prachtige aria's. Jammer genoeg
deed de zeer slecht gevulde zaal de bei
de vocalisten in acoustisch opzicht een
weinig te kort. Bij Leo Larsen kregen
we n.l. hierdoor in zijn aria uit de
„Freischütz" van Weber „Durch die
Walder, durch die Auen" enkele kale
plekken te horen. Na de pauze, in het
duet „Ich setz' den Fall" uit der „Bettel-
student van Millöcker vervielen deze
bezwaren, toen wij in de zaal een an
dere, blijkbaar gunstiger plaats hadden
ingenomen. Hierbij viel de frisse klank
kleur van José Candel op tegenover de
heus toch niet kleine stem van Leo
Larsen. Het succes hierna was terecht
zeer groot.
Opvallend goede verzorging in het
orkest verkreeg de balletmuziek uit
„Undine" van Alb. Lortzing, evenals de
fragmenten uit het Coppélia-ballet van
Léon Delibes, waarin het goede fluit
werk uit „de muziek der automaten"
gememoreerd dient te worden.
Van het drietal werken van Johann
Strauss werd de Pizzicatopolka gebis
seerd. Persoonlijk hadden wij ons juist
het pizzicato-spel iets meer levendig
gedacht. Door een tekort aan vibrato
klonk de toon wat dood en stug. Tot
slot dient met lof de Ouverture „Les
dragons de Villars" van Maillart ge
noemd te worden. Eerstens wegens da
muziek zelf, tweedens om de wijze
waarop deze effectvol gerealiseerd
werd.
Samenvattend: een geslaagde uitvoe
ring. En dit alles nog wel bij zulk een
geringe belangstelling aan het slot van
deze zomerconcerten-serie.
JAN LAARVELD.
