HOLD FAST yVecfer/öflöfe front
op vele plaatsen ingedeukt
Rapport-Fens deze week in
behandeling
JEUK
Défilé langs „Dodencel
in Oranje-hotel
r
Reizig
er
-1IJ.11.U-J
D.D.D.
Stipendia voor jonge geleerden
De eenzame
Duitse militaire deskundigen houden zich met intens
genot met vroeger handwerk bezig
Goed geslaagde aanvallen op slecht
gecamoufleerde Nederl. vliegvelden
=^B,L0N »w
Adelbrief van Hooft
op Muiderslot
Test to-shy^
wiÊÊMWww'Made ,,om
Zijn heengaan een groot verlies
voor het Nederlands toneel
J
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1952
PAGINA 3
BLAUW
LAND BCRKUM
.GROENLAND.
RAAD VAN EUROPA
NA 1 OCTOBER
Geen verlenging van
paspoorten oud model
Herdenking van Santia^
Ramon y Gajal
Bijeenkomst in Utrecht
onder presidium van
Prins Bernhard
Ontwikkeling tot wetenschappelijke leiders
NederlandBrazilië
Gezantschappen ver
heven tot ambassades
Priesters H. Sacrament
50 jaar in ons land
Mgr. Mutsaerts draagt
pontificale H. Mis op
Pater H. Janssen S.J. viert
gouden priesterfeest
Schrijven van H M. de
Koningin
R.K. Middelbare hotel
vakschool
Het derde leerjaar te
Maastricht begonnen
Gevangenis-Zondag
Congres Oosters Genoot
schap
BENOEMINGEN
(Van onze speciale verslaggever)
SENNELAGER, hedenmorgen.
De geallieerde herfstmanoeuvres Hold Fast in West-Duitsland hebben sedert Za
terdagmiddag het karakter aangenomen van wat men een gecomprimeerde oorlog
zou kunnen noemen. Dat wil zeggen alles wat er naar de mening van de geestelijke
vaders van dit oefeningsplan, die klaarblijkelijk niet uitgaan van de conceptie van
een Blitzkrieg, in zes dagen tijds zou kunnen gebeuren, is samengeperst in het
tijdsbestek van 24 uur. Ook dat is echter theorie, want in feite zijn de gevechts
handelingen aan het front van Zaterdagavond tot Zondagmorgen tien uur gestaakt
geweest, om de beide strijdende partijen, van wie voor het gemak werd aangeno
men, dat ze al vijf dagen strijd hebben geleverd om het bezit van de bastions,
gelegenheid te geven zich te hergroeperen en daarna opnieuw tot de worsteling
over te gaan. Met het ietwat vreemde gevolg, dat bijvoorbeeld de Nederlandse
soldaten, die verondersteld werden al een kleine week vechten erop te hebben
zitten, in de meeste gevallen Zondagmorgen voor het eerst iets begonnen te be
speuren dat althans in theorie op kruitdamp kon lijken.
In hoeverre deze situatie de gewone
soldaat in het algemeen duidelijk is
geweest blijve op het ogenblik in het
midden. In sommige gevallen zal Hold
Fast voor hen wel meer het karakter
hebben gekregen van een schemeroor-
log, waaraan hier en daar de bijnaam
is gegeven van slaap vast of slaap
zacht. Het ontwaken kwam in ieder ge-
Val op een onaangename gure Zondag
met veel trieste regen en een kille
doordringende wind, die met bewonde
renswaardige onpartijdigheid in de li
nies van vriend en vijand tegelijk pe
netreerden.
Het voorlopig resultaat van de Groe
ne aanval op de drie bastions van
Blauwland begon Zondag in elk geval
hachelijk te lijken voor Blauwland. De
defensieve stellingen, die door de Ne
derlandse troepen in het Noordweste
lijk bastion, door de Canadezen in het
Westelijk en door de Belgen in bet
Zuidelijk bastion waren betrokken,
werden hevig op de proef gesteld en
Vertoonden aan de rand de duidelijke
neiging tot afbrokkelen. De Groene
voorhoede slaagde er bijvoorbeeld in op
te rukken tot in de stad Soest, het cen
trum van het Canadese basion, waar
zij echter in de buitenwijken tot staan
Werd gebracht.
Het Belgische bastion bleef ogen
schijnlijk nog het meest intact, doch
het liep groot gevaar geheel omsiingeld
te worden, omdat de Groene strijd
krachten er zowel in het Noorden als
in het Zuiden omheentrokken en Zon
dagmiddag poogden de tang dicht te
knijpen.
En in het Noordwesten, waar de
Nederlandse eenheden, die zich her-
gegroepeerd hadden, defensief ope
reerden, werd de Blauwe partij aan
een hevige pressie onderworpen. Bij
Diesstede werd het Nederlandse
front stevig ingedeukt, hetgeen trou
wens voldoende blijkt uit het feit,
dat dit plaatsje ongeveer drie kilo-
meer binnen de grens ligt van het
bastion, dat de Nederlanders ter ver
dediging is toevertrouwd. Waaruit
men dus zou kunnen concluderen dat
hier althans het parool Hold Fast
niet al te letterlijk meer werd ge
handhaafd.
Tot troost zij opgemerkt dat er te
genaanvallen zullen worden onderno
men, die naar men zich voorstelt van
daag, de laatste dag van deze oefening,
de penetraties weer zullen opheffen.
En dan zal tevens moeten blijken in
hoeverre de idee van een tegenaanval
uit en tussen de bastions tegen de ver
doorgedrongen vijand te verwezenlij
ken is en succes kan hebben. Hierbij
zal naar verwacht wordt de luchtmacht
een grote rol gaan spelen.
Zaterdagmiddag tegen de schemering
is er een verrassing gekomen in de
vorm van een Groene aanval met para
chutisten achter de Blauwe linies in
een gebied dat o.m. beschermd wordt
door een Oostelijk daarvan gelegen uit
gestrekt mijnenveld, waaraan men met
enige humor de naam van Zure Drui
ven heeft gegeven. Deze oefening was,
hoewel reëel en spectaculair, niet rea
listisch in die zin, dat zij niet uit het
Oosten kwam maar uit het Westen. Zij
werd namelijk uitgevoerd door 384 En
gelse parachutisten, die die middag uit
Engeland waren opgestegen in twaalf
Amerikaanse vliegtuigen voor troepen
vervoer, die de Blauwe partij groten
deels verrasten.
Het succes van deze manifestatie was
dat zij zo snel en precies verliep. Tel
kens kwamen drie transportvliegtuigen
in formatie boven het stadje Unna
vliegen en wierpen in de omgeving
I i
NEUTRAAL GEBIED
PAOEROQRN ^«IBURG
D£tN'
NCOCRLKORPS
WESER
grens tussen
GROENLAND EN
BLAUWLAND
LIPPSTADT
BEVERUNGEN
Aanvo!
Groene leger
WUNNtNoERG
WARBURG
- *A0LS|N V7MUNDEN
WOLFHAGEN 'SS
BELGISCHE
KORPS
BRITSE
KORPS
Tegenaanval
Blauwe leger
me&cheoe
Doorbroken
linie
xVan onze speciale verslaggever)
STRAATSBURG, hedenmorgen
Een van de belangrijkste rapporten,
die als resultaat van het commissiewerk
van de Raadgevende Vergadering van
de Raad van Europa te Straatsburg
openbaar geworden zijn is het gedegen
fapport van onze landgenoot de heer
Fens over de vooruitgang op het ge
bied van de Europese defensie. Uit de
inleiding van dit rapport, waarover wij
Zaterdag reeds het eer. en ander ge
hield hebben, blijkt dat het door de
NATO gevoerde voorlichtingsbeleid ten
kanzien van de defensie nogal tamelijk
onsamenhangend is geweest. De rap
porteur stelt dan ook aan de Raad van
Europa voor met het oog op een be
trouwbare voorlichting tot een organi
sche overeenstemming te komen met
Re NATO.
In een bijgaande resolutie stelt de
Oommissie voor algemene zaken, waar-
fan de heer Fens als rapporteur op
treedt, voor in te stemmen met de be-
Sinselen van de te Lissabon geformu
leerde Atlantische politiek. Er wordt de
hadruk op gelegd dat het in dit ver
band noodzakelijk is de economiscne
stabiliteit in Europa te verzekeren zo-
f'el als een rechtvaardige verdeling
van de lasten van de herbewapening
laspoorten van oud model kunnen na
I October a.s. niet meer worden ver-
fngd. Houders van deze paspoorten
ü'len dus na die datum, wanneer hun
Bas verloopt, een nieuw paspoort „mo-
1950" moeten aanschaffen, waarvan
enter de kosten hoger zijn, dan voor
,®n verlenging in rekening wordt ge
acht. Weliswaar zijn de Rijksleges
Hi
verlenging en bij vernieuwing dc-
ht .e, doch de gemeentelijke en/of
°vinciale leges kunnen hij verien-
achterwege blijven.
si bestaat echter de mogelijkheid,
Ven de A.N.W.B., paspoorten te laten
rja:iengen enige tijd vóór de verval-
teert01- In Zuid-Holland kan dit b.v.
gesch- drie maanden voor deze datum
pa meden. Houders van een oud-model
fait °u5t' dat voor 1 Januari a-s- ver"
steW jnnen daar dus n°S voor de §e"
bason atum van 1 October 1952 hun
dan =irt laten verlengen, waarbij zij
'Pareu regel een zeker bedrag uit-
tussen de verschillende sociale klassen
van elk volk.
Dit rapport, dat zoals vanzelf spreekt
zich beperkt tot de politieke aspecten
van de Europese verdediging, zal tegen
het einde van deze week na door de
heer Fens te zijn ingeleid in openbare
behandeling worden genomen door de
Raadgevende Vergadering van de Raad
van Europa.
Advertentie
Niet krabben. De helder vloei
bare D.D.D. kalmeert de jeuk
in enkele seconden, doodt de
ziektekiemen en geneest tot
diep in de huidporiën.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
daarvan in enkele seconden tijds een
hele menselijke lading uit op een hoog
te van twee a driehonderd meter. De
manschappen bereikten zonder uitzon
dering behouden de grond. De trans
portvliegtuigen werden beschermd door
jagers, maar men had niet zo realis
tisch willen zijn dat men deze expedi
tie het voorwerp liet worden van aan
vallen uit de lucht Twee van de
twaalf vliegtuigen zouden overigens
door de Nederlanders zijn neergehaald.
Een ander element dat de ietwat irreële
showsfeer van deze parachute-oefening
versterkte was dat deze Engelse lucht
landingstroepen slechts zeer kort in het
gevechtsterrein konden worden gebruikt,
aangezien ze Zondagmiddag om half vijf
alweer terug verwacht waren in Enge
land. Maar als schouwspel was de neder-
daling van deze menigte parachutisten
in het grauwe licht van de reeds ver
gevorderde dag zeer indrukwekkend. Zij
bewees een grote geoefendheid en een
alleszins bewonderenswaardige efficien
cy en discipline
Wat verder de oorlog in de lucht be
treft. het slechte weer heeft de opera
ties de laatste dagen aanmerkelijk be
perkt. Doch ondanks dat heeft de
speciaal op slecht weer getrainde lucht
macht over en weer heel wat successen
voor zich opgeëist. Deze kunnen ook
min of meer gecontroleerd worden aan
de hand van de luchtfoto's, die in Sen-
nelager worden geëxposeerd en die
ook een verklaring inhouden voor het
feit, dat hier herhaaldelijk melding is
gemaakt van geslaagde aanvallen op
Nederlandse vliegvelden.
Deze vliegvelden zijn mede betrokken
in de oefening Hold Fast en in de oefe
ning Blue Alïiance, doch men schijnt de
Nederlandse vliegvelden niet altijd vol
doende in oorlogsconditie te hebben
gebracht wat de camouflage betreft. Al
thans foto's, die wij hier gezien hebben,
laten duidelijk zien hoe vliegtuigen in
groepjes bij elkaar staan op de vlieg
velden te Leeuwarden en Soesterberg.
De camera is een onbarmhartig criticus,
die op dezelfde wijze ook heeft laten
zien hoe geschutposten bij de vliegvel
den onbediend stonden omdat de man
schappen zich klaarblijkelijk hadden ver
wijderd. Het was echter niet uit te
maken of het hier Nederlandse dan wel
andere vliegvelden betrof.
Tenslotte zij nog medegedeeld dat
Zijne Excellentie Theodor Blank, die be
schouwd wordt als de toekomstige West-
Duitse minister van Defensie, met vijf
Duitse militaire deskundigen en Herr
Ritter von Lex, staatssecretaris voor
Binnenlandse Zaken in Bonn, Zaterdag
een bezoek hebben gebracht aan het
manoeuvregebied, waar zij zich op de
hoogte hebben gesteld van het verloop
van de oefening en ook van de techni
sche zijde van de bewapening der Brit
se troepen. Het was duidelijk merkbaar
dat de Duitse ex-militairen, die natuur
lijk in civiel waren, intens genoten van
deze gelegenheid om zich weer eens met
hun vroeger handwerk bezig te houden
en dat het hun niet onwelkom zal zijn
wanneer zij dit binnenkort weer als be
roep zullen kunnen gaan hervatten.
Men deelt ons in Sennelager verder
nog mede dat sedert de opmars van het
Nederlandse legerkorps naar Duitsland
tot Zaterdag j.l. toe door de geneeskun
dige sectie van het legerkorps 71 pa
tiënten per vliegtuig zijn overgebracht
naar Nederland. Zoals men weet zijn al
leen die patiënten per vliegtuig naar
Nederland overgebracht waarvan men
moest aannemen dat zij niet meer in
staat zouden zijn aan de oefening nog
deel te nemen. Wat betreft de gewon
den die men geteld heeft, was in acht
tien gevallen het verkeer de oorzaak.
Dertien van de slachtoffers zijn naar
Nederland gebracht, terwijl drie nog
worden verpleegd in Duitse hospitalen.
Zes van hen zijn vrij ernstig gewond:
maar zij verkeren geen van allen in le
vensgevaar. Verder kan nog worden
vermeld dat in het hospitaal te velde
vier blindedarmoperaties zijn uitge
voerd. Dit moest ter plaatse geschieden
in drie van deze gevallen, omdat ver
voer van de patiënten naar elders niet
zonder ernstig gevaar mogelijk zou zijn
geweest.
Het „Institute de Estudos Hispanicos"
te Utrecht zal Dinsdag 7 October a.s. een
plechtige bijeenkomst houden onder
presidium van Z.K.H. Prins Bernhard ter
gelegenheid van het eeuwgetij van de
geboorte van de Spaanse histoloog D.
Santiago Ramon y Cajal. Als sprekers
zullen optreden prof. dr. J. Boeke, oud
hoogleraar aan de universiteit van
Utrecht en prof. dr. C. F. A. van Dam,
directeur van het Spaans instituut.
De Nederlandse organisatie voor het
Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek is
overgegaan tot het toekennen van sti
pendia aan enige, zorgvuldig uitgekozen
jonge wetenschapsbeoefenaars in de
hoop, hun daardoor de gelegenheid te
geven zich te ontwikkelen tot personen,
die in hun vakgebied mede leiding
kunnen geven aan de beoefening van
de wetenschap in Nederland.
Gebleken is, dat het bij vacatures van
hoogleraren vaak moeilijk was, een ge
schikte opvolger te vinden. Dit komt
omdat goede jonge geleerden, die „pro
fessorabel" zouden kunnen worden, in
de oorlog geen gelegenheid kregen zich
verder te ontwikkelen.
Naar analogie van de „Fellowships"
der Rockefeller Foundation heeft de or
ganisatie voor Zuiver Wetenschappelijk
Onderzoek nu besloten dergelijke sti
pendia te verlenen aan J. van Kranen
donk, die in 1950 cum laude doctoraal
examen theoretische natuurkunde deed
aan de gemeente-universiteit van Am
sterdam. Hij is thans hoofdassistent bij
Velen defileerden na afloop van de
plechtigheden in het „Oranje
hotel" langs het monument, dat in
de buitenmuur van de gevangenis
is aangebracht. Een padvinder legt
een krans bij het monument.
De adelbrief waarmede Lodewijk XIII de
Drost van Muiden, P. C. Hooft in Maart
1639 benoemde tot chevalier d'ordre de St.
Michel, is dank zij de tegenwoordige slot
voogd Ton Koot, die zoveel mogelijk voor
werpen uit Hoofts tijd in het slot bijeen
wil brengen, in de verzameling van het
huis opgenomen.
Hooft, de eerste burger die tot Drost
werd benoemd, heeft er altijd naar ge
streefd in de adelstand te worden verhe
ven. Acht jaar voor zijn dood werden zijn
pogingen met succes bekroond.
Lodewijk VIII benoemde de Drost tot
ridder in de orde van St. Michel als blijk
van erkentelijkheid voor Hoofts werk „Het
leven van Hendrik de Groote", een biogra
fie over zijn vader Hendrik IV. Hooft ver
kreeg ook een wapen met een „hoofd" als
beeldenaar en een zon als helmteken
Uit de copie van het begeleidende schrij
ven blijkt, dat de brief reeds tien jaar te
voren, in 1629, was opgesteld. Op de origi
nele brief is het jaartal veranderd. Wat de
reden hiertoe is geweest weet men niet.
Uit correspondentie tussen Hooft en zijn
vriend Hugo deGroot, die toen ambassa
deur voor Zweden te Parijs was, is be
kend, dat Hooft door middel van zijn
vriend gepoogd heeft zachte aandrang uit
te oefenen om zijn verheffing in de adel
stand te bespoedigen. Merkwaardig is, dat
Lodewijk XIII zijn brief heeft gericht aan
„Mr. Cornelissen". Het ruim drie eeuwen
oude document met het grote lakzegel is
buitengewoon goed geconserveerd gebleven
in een eiken kistje.
Nederland en Brazilië hebben besloten
de wederzijdse gezantschappen tot ambas
sades te verheffen, aldus vernemen wij van
het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Zondag is op „Brakkenstein" te Nijmegen
het feit herdacht dat vijftig jaar geleden de
priesters van het Allerheiligste Sacrament
zich voor het eerst in Nijmegen vestigden.
Uit vele landen waren deputaties naar Nij
megen gekomen om dit gouden feest bij te
wonen. Onder hen waren de algemene over
ste dr. Spiekman uit Rome en de provin
cialen uit Frankrijk, België, Duitsland en
Nederland. Mgr. W. Mutsaerts, bisschop
van Den Bosch, droeg in de Brakkesteinse
kerk een pontificale Hoogmis op. Tijdens de
ze H. Mis werden twee jonge leden van de
S.S.S.-congregatie, de paters Th. Wezenberg
uit Zwolle en G. van Hoorn uit Oss, tot
priester gewijd.
Op de receptie in de vroege middag ver
schenen het gemeentebestuur, vertegenwoor
digers van de Universiteit, het hoofdbestuur
van de R.K. Middenstandsbond uit Lim
burg, de R.K. Onderwijzersbond uit het
bisdom Den Bosch, deputaties van verschil
lende geestelijke ordes in Nederland en
vertegenwoordigers van religieuze, culturele,
sociale en philantropische organisaties uit
Nij negen en omgeving. Tekeningen werden
aangeboden van een gouden monstrans, te
vervaardigen door Nederlandse goudsmeden
en aan te bieden door katholiek Nederland.
Zondag heeft pater H. Janssen S.J.,
geboren in 1880 te Haarlem, zijn gou
den priesterfeest gevierd te Nijmegen.
Hij was in de loop der jaren werkzaam
in Maastricht, Katwijk, als leraar te
Amsterdam aan het St. Ignatiuscollege
en in Den Haag, verder als pastoor te
Rotterdam, Den Haag en Nijmegen. Na
de kerkelijke viering werd hij gehul
digd in de pastorie van de St. Canjsius-
kerk te Nijmegen. Honderden uit alle
kringen van de samenleving toonden
hun belangstelling.
Voor de zevende maal is Zaterdag het
jaarlijkse défilé gehouden langs de
„dodencel" in het Oranje-Hotel en langs
het monument dat in de buitenmuur
van de gevangenis aan de Van Alke-
madelaan te 's-Gravenhage is aange
bracht. Als elk jaar bestond er voor
deze sobere, maar altijd aangrijpende
plechtigheid zeer grote belangstelling.
Uit alle delen van het land waren de
nabestaanden en oud-gevangenen weer
naar het Oranje-Hotel gekomen. Reeds
vóór tien uur stond er voor het nog
„gesloten" poortje der gevangenis een
grote rij belangstellenden. De vlag hing
boven de ingang halfstok. Op de bin
nenplaats der gevangenis was een groot
aantal zitplaatsen aangebracht, waar
allen zich later verzamelden.
Onder de belangstellenden bevonden
zich o.m. jhr. mr. F. Beelaerts van Blok
land, de vice-president van de Raad
van State, mr. F. Schokking, burge
meester van Den Haag, de wethouders
Dresme en Van den Oever, mr. J. C.
Tenkink, de secretaris-generaal van het
ministerie van Justitie, en een vertegen
woordiger van de commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland. Het politie-
muziekcorps „Onderling Kunstgenot"
speelde gewijde - en koraalmuziek.
Om half elf werd de bijeenkomst
door de heer G. Bos, voorzitter van de
Stichting Oranje-Hotel, geopend. Hij las
een brief voor, welke was ontvangen
van de particuliere secretaresse van de
Koningin, en die als volgt luidde:
„H.M. de Koningin heeft mij ver
zocht van haar medeleven te doen
blijken. Wederom waren de voorbe
reidselen getroffen om in een plech
tige samenkomst en een stille gang
langs de „dodencel" hen te herden
ken die in het voormalige Oranje
hotel hun vrijheid en vaak hun le
ven offerden voor de goede zaak van
het vaderland. Ieder jaar nu voor
de zevende maal reeds komt deze
bijzondere gemeenschap van nagela
tenen en vrienden bijeen om zich te
verdiepen in een gezamenlijk her
denken van allen die hier verbleven
van de opdracht waarvoor zij
zich verantwoordelijk wisten. Hun
voorbeeld blijft ais een lichtende
fakkel voor ons uit. Meer dan ooit
eist onze tijd standvastigheid en be
grip voor de wereldsituatie om ons.
Willen wij datgene, waarvoor zij hun
leven gaven, behouden, dan dienen
wij hiervoor op de bres te blijven
staan."
Met een enkel woord leidde de heer
Bos vervolgens het défilé langs cel 601
„de dodencel" in. Hij herdacht degenen
die hun leven hebben gegeven in de
bezettingsjaren en hen die hier een
groot stuk leven en levenskracht hebben
gebracht. Het meest kenmerkende van
de dictatuur en de dictatoren noemde
spr. dat de mensen worden beschouwd
en gebruikt als doel. Zij die gevallen
zijn hebben in de dictatuur de verla
ging van de waarde van de mens ge
zien.
Hierna werd twee minuten stilte in
acht genomen. Onmiddellijk daarop zon
gen allen het Wilhelmus. Het défilé
nam daarop een aanvang. Voorop de
nabestaanden, vervolgens de autoritei
ten, oud-gevangenen en belangstellen
den. Terwijl allen langs de „dodencel"
defileerden speelde in de gevangenis een
kamerorkest stemmige muziek. Vervol
gens trok en lange stoet naar buiten
langs het monument waar vele kran
sen en bloemen werden neergelegd.
Jaarlijkse reünie
In de middaguren verenigden de oud
gevangenen en nabestaanden van oud
gevangenen zich in het Kurhaus voor
een koffiemaal, dat gevolgd werd door
de jaarlijkse reünie. Tijdens deze bijeen
komst heeft dr. E. A. Cohen uit Arnhem,
die dit jaar zijn doctorstitel verwierf op
een proefschrift over het Duitse con
centratiekamp, een rede gehouden.
De heer G. Ritmeester, lid van de
Tweede Kamer en oud-burgemeester
van Den Helder, herinnerde in zijn toe
spraak o.m. aan het bericht, dat de
voormalige „Ortskommandant" van
Hilversum aan die gemeente een bezoek
heeft gebracht. Het wordt tijd, aldus
spr., dat aan de regering wordt gezegd,
dat zulks uit moet zijn. Daarom is hex
goed bij elkaar te blijven. We moeten
blijven strijden voor onze vrijheid.
Aan de bijeenkomst werd bijzondere
wijding gegeven door het optreden van
mevr. Rolien Numan, die onder doodse
stilte declameerde, door harpspel van
mevr. Rosa Spier en door zang van
Willem Ravelli.
de theoretische natuurkunde aan die
universiteit (Amsterdam).
W. Noomen, die in 1951 cum laude
doctoraal-examen Franse taal- en letter
kunde deed aan de rijksuniversiteit te
Groningen en sedert 1945 leraar is aan
de christelijke H.B.S. te Leeuwarden en
het christelijk lyceum te Dokkum en
docent aan de leergangen M.O. der
Fryske Akademy.
J. Bruyn, die in 1952 cum laude doc
toraal-examen deed in de kunstgeschie
denis aan de rijksuniversiteit te Utrecht
en sedert 1950 wetenschappelijk assis
tent is aan 't rijksmuseum te Amster
dam.
Dr. B. M. I. Delfgaauw, die in 1947
aan de universiteit van Amsterdam pro
moveerde op een wijsgerig proef
schrift. Hij is leraar aan het Triniteits-
lyceum te Haarlem en sedert enige ja
ren privaat-docent te Amsterdam In
de existentiefilosofie.
N. M. Hugenholtz, die in 1951 doc
toraal-examen aflegde in de theore
tische natuurkunde aan de rijksuniver
siteit te Leiden.
Mej. P. H. N. G. Stehouwer, die in
1952 cum laude doctoraal in de klassie
ke talen aflegde aan de rijksuniversiteit
tp TTtrppht
Dr. J. A. G. Tans, die in 1949 aan de
R. K. universiteit te Nijmegen promo
veerde in de Franse taai- en letterkun
de. Hij is leraar aan het St. Bonifacius
Lyceum te Utrecht. Tot zijn mentor
werd aangewezen prof. dr. G. Brom, oud
hoogleraar van de Nijmeegse univer
siteit.
J. Ubbink, die in 1948 aan de Leidse
universiteit het doctoraal-examen ln de
experimentele natuurkunde aflegde en
assistent aan het Kamerlingh Onnes-la-
boratorium is.
Dezer dagen opende de Katholieke
Middelbare Hotelvakschool ,e Maas
tricht haar derde leerjaar. Dit geschied
de met enige plechtigheid en onder
belangstelling van vele vooraanstaande
personen. Na een plechtige Hoogmis in
de St. Mathiaskerk kwam men samen
in de studiezaal, waar de voorzitter van
het Schoolbestuur een overzicht gaf
van de stand van zaken. Dit klonk op
timistisch. Spr. bracht bijzondere dank
aan het gemeentebestuur van Maas
tricht, dat de school zeer bevorderde.
De gezamenlijke Kamers van Koophan
del in Limburg steunden met tweemaal
f 1000. Valkenburg-Houthem verleende
eveneens een subsidie van f 1000, ter
wijl men van het Ned. Episcopaat f2500
verwacht. Voor 1953 wordt volledige
Rijkssubsidie verwacht. De belangstel
ling uit het bedrijfsleven kon echter
groter wezen. Het derde jaar wordt be
gonnen met 69 leerlingen.
Baron Michiels van Kessenich. burge
meester van Maastricht, sprak over zijn
hotelervaringen in de V. S.
De nieuwe directeur der M.H.S. de
vorige werd regent en een vertegen
woordiger der studenten spraken ten
slotte woorden van dank, waarna Maas
trichts burgemeester het nieuwe stu
diejaar voor geopend verklaarde.
Advertentie
n
VWW ^„„.foiled" tobacco»
Cor Buysmenselijke humor
Cor Ruys in een van de rollen, waar
naar zijn voorkeur uitging: die van de
wijnproever in „Wie het laatst lacht":
een ouder wordend, ietwat lachwek
kend heertje, maar zo tot in de fines
ses doordacht gespeeld, dat het tra
al zijn lachwekkendheid plotseling een
beetje zielig wordt en daardoor ont
roert.
Indoor ANTON1A WHITE
Vertaald
door
1. W. HOFSTRA
13
Daarnaast stond een bidstoel waarover
een met versleten zwanendons afgezette
négligé was geworpen. De ramen ston
den open, want Isabel zwoer bij frisse
lucht, maar in de kamer hing nog de
geur van geschroeid haar, kamfer en
Shem-el-N essim.
Hijgend van de trappen liep Isabel
recht naar haar toilettafel en bekeek
zichzelf in de spiegel met de bezorgd
heid waarmede men een dierbare zieke
beziet. Ze scheen Clara geheel vergeten,
toen ze een dons in een poederpot stak
en die zo heftig uitklopte, dat een wolk
geparfumeerde poeder door de stofjes in
de zonnestralen warrelde. Terwijl ze de
dons over haar gezicht haalde zei ze
mokkend:
„Als ik de rolgordijnen naar boven
wil hebben, dan zal ik ze naar boven
hebben. Als iemand zich daaraan wil
ergeren, dan moet hij zich daar maar
aan ergeren. Ze kan toch geen vier trap
pen opklimmen."
Clara, die een plaats had gezocht bij
het bed zei niets. Ze draaide aan een
van de koperen knoppen van het ledi
kant. Het grote bed met zijn zwarte spij
len en koperen roeden was opvallend in
tegenstelling met de rest van de kamer.
Het was zonder meer een burgerlijk laat-
Victoriaans bed, stevig en monsterlijk
gemaakt.
Isabel wendde zich met moeite af van
de spiegel en keek Clara aan.
„Vind je ook niet, dat ik groot gelijk
[heb, liefje?"
Clara keek haar verwonderd aan.
„Waarover?"
„Luister je dan nooit als ik wat zeg?"
„Neemt U mij niet kwalijk. Het drong
niet tot mij door, dat U het tegen mij
had. Ja, het zal wel."
„Waarom ga je toch niet zitten. Je
staat daar maar of je hier niets te maken
hebt."
Clara beet op haar lip en bleef aan
de knop draaien.
„Ik blijf liever staan. Ik heb uren ge
zeten in die auto."
„Je moet niet zulke rimpels trekken,
schat. Je zult je mooie voorhoofd beder
ven. Weet je dat je al twee niet te mis
kennen groeven boven je neus hebt? En
je bent pas veertien."
„Bijna vijftien", verbeterde Clara nog
steeds fronsend.
Isabel zuchtte gemaakt.
„Hoe is het mogelijk, dat ik al een
dochter heb die bijna volwassen is....
of denkt dat ze dat is. Maar ik ben niet
een van die afschuwelijke moeders, die
jaloers op hun eigen dochters zijn. Ik
heb je graag zo knap mogelijk."
Clara kreeg een kleur en trok een ge
zicht.
„Houd maar op, moeder. Knap zal ik
nooit worden."
„Het zou best kunnen als je maar een
beetje moeite deed."
Nu zuchtte Clara. Het gesprek ging
een maar al te bekende richting uit,
maar ze kon niets bedenken om het drei
gende gevaar te keren.
„Wat zit je dwars, Clara?" vroeg Isa
bel ongeduldig. „Grootvader soms? 't Is
natuurlijk erg naar voor ons, maar voor
hem moeten we werkelijk blij zijn."
„Ja, dat zal wel", zei Clara beleefd
zonder haar mooie oogleden op te slaan.
„Je mag natuurlijk best verdriet heb
ben. Hij was dol op je. Maar ik verzeker
je, dat het voor jou niets erger is dan
voor ons."
„Voor Pap is het het allerergste, niet?"
„Zeker, 't Is vreselijk één van je
ouders te verliezen. Ik heb mijn moeder
natuurlijk nooit gekend. Zij stierf toen
ik nog een heel klein kindje was. Maar
ik heb haar mijn hele leven gemist. Ik
was ook nog maar tien jaar ouder dan
jij, toen mijn vader stierf en ik helemaal
niemand meer had. Vader heeft altijd
zijn moeder nog."
„U was toen toch getrouwd?"
„O ja, maar niemand kan de plaats
van de ouders innemen. Dat zal je later
zelf wel merken. Veel later pas, hoop
ik."
Clara concentreerde zich hevig op de
knop.
„Wij moeten allebei erg lief voor Va
der zijn, vind je ook niet?"
Clara deed of ze het niet hoorde, maar
ze gaf zo'n ruk aan de knop, dat die er
af ging.
„O, dat spijt me, maar ik kan hem er
wel weer op krijgen." Ze probeerde
het.
„Dat ellendige bed. Wat mij betreft
ruk je het hele ding uit elkaar. Het
schijnt onverwoestbaar te zijn zoals alles
wat lelijk is."
„Opa en oma gaven het u met uw
trouwen, of vergis ik mij?"
„Dat weet je best. Ik heb je dat dui
zend keer verteld. Je grootmoeders
smaak druipt er af. Kind, waar zitten je
hersens vandaag?"
Clara raapte haar gedachten bij el
kaar. Voor het eerst deed ze haar ogen
helemaal open en keek haar moeder hel
der aan. Haar ogen waren noch blauw
zoals die van Claude, noch bruin zoals
die van Isabel, maar varieerden van al
lerlei tinten grijs tot bruin. Als ze haar
ogen helemaal open deed (ze hield ze
gewoonlijk half gesloten) leefde haar
gehele gezicht of>.
„Ik geloof", zei ze, „dat U alles bij
elkaar genomen liever gehad had, dat
Oma gestorven was."
Isabel wendde haar blik af. „Clara
hoe kun je zoiets slechts zeggen. Alsof
ik iemand dood wilde hebben!"
„En toch, als je moest kiezen", zei
Clara, niet in het minst uit het veld ge
slagen. „Ik heb hetzelfde gedacht."
„Ondeugende schat."
„Ik heb niets tegen Oma. Als je echter
moest.
Isabel glimlachte.
„Wel kind, je hebt het toch gezegd.
Als je moest.... Ze gaf Clara een ver
trouwelijke blik. „Ik vind het soms ver
ontrustend zo'n spitse dochter te heb
ben. Maar soms is het ook wel aardig.
We zouden iets dergelijks nooit tegen
vader durven zeggen, geloof je wel? Het
zou echter best kunnen dat hij er net zo
over dacht."
„Wilde Pap hebben dat ik thuis
kwam? Of wilde iedereen het?"
„Ik wilde het niet hebben, schat. Ik
verlangde er natuurlijk naar om je te
zien, maar als ik mijn zin gehad had,
dan had ik je hier buiten gehouden.
Geloof je ook niet dat moeders som
mige dingen heter aanvoelen dan va
ders? Niettegenstaande alles heb ik al
tijd beweerd dat jij even fijngevoelig
bent als ik."
(Wordt vervolgd).
Er zijn weinig toneelspelers in Neder
land, die een zo grote en zo trouwe aan
hang hebben ais Cor Ruys gehad heeft.
Dat is niet alleen maar daarmede ver
klaard, dat hij zich vooral op het blij
spel heeft toegelegd. Het is waar, dat de
positie, die zijn gezelschap in de z.g.
„vrije sector" van het Nederlandse to
neel innam, hem gedwongen heeft het
oog op de kas gericht te houden, want
op subsidie kon hij niet rekenen. Maar
het is even waar, dat zijn gevoel voor
de humor hem altijd gehouden heeft op
het niveau, waar hij thuis hoorde, na
melijk daar, waar het contact met een
zuivere menselijkheid voortdurend bleef
bestaan
Op zijn best was Cor Ruys als hij de
hoogste humor pleegde, waarbij men
niet wist of men lachen moest of hui
len, omdat hij zelf met die vraag niet
goed weg wist. Daar ligt ook de beste
verklaring voor de trouw en voor de
omvang van zijn aanhang: bewust of
onbewust was men gevoelig voor zijn
trek naar het menselijke, naar het me
lancholieke bijna; dat karakteriseerde
telkens weer zijn rollen tot in de on
beduidendste toe en het maakte 't ge
heel van zijn spel, dat in zijn mimiek
subtiel-nerveus op het gevoel reageer
de, en dat soms gekenmerkt werd door
weerloze gebaren, tot een monument
van menselijkheid.
Hij heeft trouwens zelf bij meer dan
een gelegenheid verklaard, dat zijn voor
keur uitging naar de humor met het
menselijk gevoel Daarom heeft hij zich
het best thuis gevoeld in rollen als To-
paze, Pollonius, Potaseh, de wijnproe
ver in „Wie het laatst lacht".
Er is een tijd geweest, waarin Cor
Ruys zich toegelegd heeft op de speel
stijl van de z.g. stergezelschappen, waar
in één speler omgeven was door min
dere krachten. Hij is daar al lang van
afgestapt om zich toe te leggen op het
ensemblespel. Wie dan ook de ware be
tekenis van Cor Ruys voor het toneel
wil kennen, dient op de eerste plaats
terug te denken aan de periode, waar
in hij met Franse allure een geestige
markiezenrol speelde in „Jonkvrouw de
la Seiglière" en waarin hij in het toen
malige Rika Hoppertheater een opzien
barend succes oogstte met als de oudste
van „De Vs er Mullers" en aan de
jongste tijd met „Het Vrije Toneel." Men
kan hem zich herinneren als de politie
agent, die niets begrijpt in „Arsenicum
en oude kant", als de nachtportier in
„Hotel 't Gulden Vlies" als de geaf
fecteerde diplomaat in „Het begon zo
onschuldig", als de gezellige en gemoe
delij kee huisvader in „Vogel vlieg de
wereld in", als de schilderachtige bohé
mien in „Mijn zuster Eileen", als de zelf
bewuste. élite-vakman in „Het witte
schaap." Zij zijn wellicht van nogal
uiteenlopend gehalte, deze rollen, maar
in de manier, waarop hij ze gespeeld
heeft, herkent men telkens weer zijn
grootheid, namelijk dat elk uiterlijk de
tail aan elkaar verbonden werd door
een innerlijke eenheid, omdat hij uit
alle uiterlijkheden, die de auteur de
acteur voorschreef, een volledig mens
opbouwde, waaruit elke uiting, op een
natuurlijke wijze met het gevoel ver
bonden, voortkwam.
Het Nederlands toneel heeft met het
heengaan van Cor Ruys een groot ver
lies geleden.
De mogelijkheid bestaat, dat binnen
afzienbare tijd voor de kerken in
Nederland één bepaalde Zondag in het
jaar als Gevangenis-Zondag zal worden
beschouwd. Deze instelling bestaat
reeds in sommige andere landen.
Het initiatief hiertoe is in Nederland
genomen door de Vereniging van Re-
classeringsinstellingen.
Op het dezer dagen gehouden con
gres van de R.K. Aalmoezeniers in de
strafgestichten werd deze gedachte ter
sprake gebracht. Vanwege de congres
leiding werd een beroep op de aalmoe
zeniers gedaan om belangstelling te
wekken voor de idee van een Gevan
genis-Zondag.
Daar de Nationale Reclasseringsdag op
de meeste plaatsen van het land in de
eerste week van October zal worden
gehouden, is de datum van deze eerste
Gevangenis-Zondag vastgesteld op
Zondag 28 September.
In het Oostersch Instituut Rapenburg 61
te Leiden, zal het Oostersch Genootschap
in Nederland. 25, 26 en 27 September zijn
veertiende congres houden.
Z. H. Exc de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot kapelaan te Heemstede (O. L.
Vr. Hemelvaart), de weleerw. heer Jhr. P.
M. E. von Fïsenne; te Naaldwijk. A. S.
Cras, die kapelaan was te Haarlem (H.
Joan, de Doper). Tot diocesaan-aalmoeze-
nier van het woonwagen werk, de weleerw.
heer H. J. A. Schouten; tot kapelaan te
Delft (H. Sacrament), H. P. Balestra; te
Haarlem (O L. Vrouw Zeven Smarten), E.
R. C. M. Klaver; te 's-Gravenhage (H. Jo
seph) M. van der Ploeg; te Heiloo, C. A.
Watervis; te Schiedam (H. Liduina), J. W.
Poel; te 's-Gravenhage (H. Jeroen), W.
J. Wortel; te Roelofarendsveen, J. Sik
kink; te Kwintsheul. N. P. Velzeboer; te
Amsterdam (H. Nic. binnen de Vestei. W.
J. A. Switzar; te Goes, M. J. de Jong; te
Nes a. d. Amstei, F. J. M. Pinxter (Neom.);
te Wognum, J J. Loerakker; te Schoonho
ven, V. G Nijman; te Noordwijkerhout
(St. Victor), F. J. Wüst (Neom.); te West
woud, J. W. Redeker, die assistent was aan
de St. Ger Majellastichting te Voorhout.
Tot aalmoezenier van de arbeid, district
Beverwijk, C. F. A. Geraets. Tot kapelaan
te Beverwijk (H. Agatha), M. L. M. Wel
ling; te de Zilk (Hülegom), W. G. Vet,
die kapelaart was te Rotterdam, (H. Jo
seph); te Amsterdam (H. Will, binnen de
Veste), H. B. Bertels; te Zaandam, G. can
Waesberghe, die assistent was t« Schie-
broek.
