voltrekt zich op
Hoge Yeluwe
Reizig
er
BRYLCREEM
DAGRAVITD-KALK
COR RUYSl grootmeester in de
tragi-komische kunst
O
rDe eenzame
Afscheid van
Cor Ruys
Met
Edelhert bewaker van
de hinden
Von Brentano voorzitter van grond
wetscommissie te 'Straatsburg
Erker vissers blijven
in Argentinië
Bescherm
Uw kindl
Dalend aantal
roepingen
Achter het lachwekkende de droefenis om
het armzalige, eenzame, hulpeloze
rubber laarzen
gymschoenen
pantoffels
J
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1952
PAGINA 3
me1
Nationale Park beschikt
weer over fraaie
wildstand
Bruins Slot een van de vice-voorzitters
ProfBronkhorst ver
laat „Berg en Bos"
Leven echter op de rand
van armoede
HARING
a la Hollandais in
België
Pianokwintet Badings
bekroond
Louis de Bree herdenkt
Cor Buys
door ANTONIA WHITE
V.
Pater A. v. d. Maagdenberg
overleden
mag Uw haar gezien worden 1
Ontslag ambtenaren
in Indonesië
V erlenging garantietermijn
gevraagd
Toespraak van de Paus
door
AUC. DEFRESNE
artistiek leider van het A.T.C.
Romantiek van de wildernis
Nationale Park is een stuk van zijn
leven geworden. Hij kan er geen af
scheid van nemen. Weinigen kennen
het wild beter dan hij. Hij kan de ge
luiden van de dieren nabootsen, hij
kent hun eigenschappen en weet waar
hij het wild kan vinden. Hij kent hun
gangen evengoed als alle paden in het
park en kan over zijn belevenissen
urenlang verhalen. Hij ziet alles en
weet alles en is de nooit afwezige ge
tuige van de wisselingen der seizoenen
en van de immer fascinerende jaargang
der natuur.
Nu het publiek de Wildbaan niet
meer kan betreden en de rust er is
weergekeerd, durven de dieren, die
daar in volkomen vrijt id leven, zich
meer te vertonen. Zij zijn zo vrij ge
worden dat men vanaf de vrijgelaten
wegen van Rijssenburg naar het Mu
seum Kroller-Müller en van Oud-
Reemst naar dit museum, dikwijls de
roedels hinden kan zien grazen.
Velen maken dan ook van deze ge
legenheid gebruik om iets van het
(Van onze speciale verslaggever)
p de Veluwe sterft de paarse gloed der grote heidevlakte. Nieuwe
gloed kleurt in de eiken, die reeds de vlammen van de herfst dragen.
De zon staat laag in de kristalheldere lucht, waarin de wolken drijven
als grote boten op de wind. De atmosfeer is zuiver en kent reeds de tinte
lende adem van de naderende winter.
De zomer is ondergegaan in de schoonheid van een majestueuze herfstdag.
Toeristen zijn weer hardwerkende burgers geworden. Een grote rust keert
langzaam weer in het Nationale Park „De Hoge Veluwe".
Althans in de „Wildbaan", die geheel gesloten is voor alle publiek, zoals dat
elk jaar gebeurt wanneer in September en October de bronstijd van het
edelhert is aangebroken.
En in de ongerepte natuur, die hier als een enclave te midden van ons zozeer
gecultiveerde land is bewaard gebleven, voltrekt zich de romantiek van de
wildernis. Luid weerklinkt over de wijde heidevlakte de strijdkreet van het
fiere edelhert, als een uiting van zijn, in gans een zomer opgespaarde levens
lust. N
Meer dan ooit voelt hij zich de leider, de bewaker van een roedel hinden,
die rustig in zijn nabijheid grazen.
Een der schoonste seizoenen voor de natuurvorser en kenner van het edele
wild is aangebroken.
Het publiek echter zal van deze edele
romantiek verstoken moeten blijven.
Het is een dringende noodzaak dat de
edelherten tijdens de bronstijd volsla
gen rust genieten in hun uitgestrekte
reservaat. Niet alleen de Wildbaan van
de Hoge Veluwe is gesloten, maar alla
kroondomeinen waar het hert zijn na
tuurlijke wilde staat heeft behouden.
Slechts enkele autowegen, die de
Wildbaan doorsnijden, zijn overdag
voor het verkeer opengesteld, 's Avonds
om zes uur echter versperren zware
kettingen ook de toegang tot deze
wegen, tot de volgende morgen acht
uur. En wie zich ondanks de bepalin
gen toch buiten deze wegen begeeft,
kan verzekerd *zijn van een proces-ver-
baal, dat hem wordt gegeven door bos
wachters en jachtopzieners, die in deze
tijd voor dag en dauw uitzwermen om
het wild tegen ongewenste belangstel
ling te beschermen.
Dat zijn geen maatregelen die wor
den genomen om het publiek dwars te
zitten. Het is een absolute eis, wil men
de toch reeds schaarse wildstand van
ons land in stand houden- Tenslotte is
het Nationale Park niet alleen een
recreatieoord voor het publiek. Het is
tevens een natuurmonument, dat is ge
sticht om de natuur te bewaren in haar
oorspronkelijke schoonheid- En die na
tuur moet beschermd en verzorgd wor
den. De waarde hiervan wordt wel heel
duidelijk bewezen door het feit dat
jaarlijks tenminste 275.000 mensen het
Nationale Park bezoeken, omdat zij
daar de ongerepte schoonheid en de
rVst vinden die zij in de grote stad
ontberen.
Dat bescherming van de wildstand
geen sinecure is bleek duidelijk na de
oorlog toen balans kon worden opge
maakt van de ravage welke de Duit
sers onder het wild hadden aange
licht. In het begin van de oorlog hield
de bezetter een redelijk toezicht op
het Nationale Park en het wild. Maar
gedurende het laatste jaar was hier
van geen sprake meer. Er werd veel
en ondeskundig gejaagd. Soldaten
schoten maar raak „voor de pot" van
de officieren, die zich steeds veelvul-
diger aan ree en hert te goed wensten
te doen. Na de oorlog bleek de wild
stand zeer achteruit te zijn gegaan.
Door nauwlettende zorg is dit verlies
thans goeddeels ingehaald. Het Natio
nale Park beschikt weer over een zeer
fraaie wildstand. De heer A. B. Wig-
hian, natuurhistoricus van de „Hoge
Veluwe", kan dat zeer goed constateren
Uit de afgeworpen geweien die hij
vindt- Daar zijn kapitale stangen bij.
Maar niet alleen de herten, ook de mou-
flons, de wilde varkens, de korhoen
ders en fazanten zijn in aantal toege
nomen.
Onderdeel van de bescherming en
Verzorgin" van het wild is ook de jacht.
Deze werkt uitsluitend selecterend en
is er op gericht de slechte stukken er
uit te halen. Uitsluitend worden dieren
geschoten die een of meer kromme
Poten hebben, met een slecht of scheef
gegroeid gewei, met besmettelijke ziek
ten en andere afwijkingen. Dit eist veel
Vakmanschap en een gedegen kennis
van de jager. Daarom jaagt in het Na
tionale Park slechts een select gezel
schap, de „Jachtvereniging op groot
Wild", waarvan de jachtmeester van
H.M. de Koningin, jhr. de Beaufort, de
deken is. De leden van deze vereniging
zijn allen toegewijde jagers, die veelal
zelf jachtgebieden bezitten in het bui
tenland. De chef-jachtopziener van het
Nationale Park, de heer W. Nab, on
danks zijn zeventig jaren vitaal en veer
krachtig als een edelhert, trekt elk jaar
opnieuw als drijver met hen mee. Het
wild te zien. De dieren zien er prach
tig en glanzend uit. Zij hebben zich
gedurende de zomer rond en vol ge
geten en doen zich nu tegoed aan
eikels, die met millioenen uit de bo
men vallen. Zij kunnen gedurende de
winter een stootje verdragen.
Het edelhert heeft zes tot acht hinden
rond zich verzameld en wee het hert
dat enige avances tegen deze roedel
durft ondernemen. Zo het zich niet laat
afschrikken door het schreeuwen van
zijn tegenstander, noch terugdeinst
voor diens trots en krachtig gewei, zal
het de strijd moeten aanbinden. Het is
slechts aan enkelen vergund een der
gelijke strijd te zien. Het moet een nij
dig bewegen zijn. Alle spieren zijn ge
spannen. De een tracht de ander tegen
de grond te drukken of het gewei in de
flanken te boren. Het is als een duel
met gevelde degens, alleen veel groot
ser, veel fascinerender.
Deze oerkrachten en instincten vieren
deze weken hoogtij ook in onze natuur
reservaten, waarin het wild geheel vrij
en onbelemmerd kan leven. Het is een
wonderlijk iets dat dit in ons zo dicht
bevolkte en vrijwel geheel in cultuur
gebrachte land nog mogelijk is.
Heinrich von Brentano, de 48-jarige
voorzitter van de ChristenrDemocra-
tische fractie in het West-Duitse par
lement, is eenstemmig te Straatsburg
gekozen tot voorzitter van de grond
wetscommissie, welke is ingesteld door
de commissie ad hoe, bestaande uit de
leden van de algemene vergadering der
Kolen- en Staalgemeenschap en negen
toegevoegde gedelegeerden.
De commissie-ad hoe heeft zoals be
kend van de minsterraad van Kolen- en
Staalgemeenschap in Luxemburg op
dracht gekregen een ontwerp op te
stellen voor een gezamenlijke politieke
autoriteit voor de zes leden-staten van
de Kolen- en Staalgemeenschap. De
commissie-ad hoe op haar beurt stelde
de grondwetscommissie in, met als
taak het vorbereiden van een Europese
grondwet. Het grondwetsontwerp zal
op 10 Maart 1953 worden ingediend.
De grondwetscommissie heeft een
werkgroep gevormd met Von Brentano
als voorzitter en elf leden, onder wie
zich de Nederlandse afgevaardigden mr.
P. A. Blaisse en dr J. A. H. J. S. Bruins
Slot bevinden. Deze werkgroep zal 6
October te Brussel bijeenkomen.
Lodovico Benvenuti (Italië) en dr.
Bruins Slot zijn gekozen tot vice- voor
zitters van de grondwetscommissie.
Prof. dr. W. Bronkhorst die geruime
tijd geneesheer-directeur van het sana
torium „Berg en Bos" in Bilthoven is
geweest heeft thans ook zijn functie van
medisch adviseur van dit sanatorium
neergelegd. Prof. Bronkhorst, die thans
64 jaar is, blijft hoogleraar aan de
Utrechtse universiteit en .medewerker
van het z.g. „long-team" van het St.
Antoniusziekenhuis in Utrecht.
De twaalf Urker vissers, die nog in
Argentinië zijn en van plan waren als
werkend passagier op een schip naar
Nederland terug te keren, hebben, zoals
reed's gemeld, op verzoek van de bur
gemeester van Urk, de heer G. Keijser,
van dit plan afgezien. Zij waren in
Buenos Aires reeds op zoek naar een
schip, maar zijn tkans weer naar San
Pedro teruggekeerd. Burgemeester Keij
ser heeft de twaalf Urkers toegezegd,
dat hij zal trachten geld bijeen te bren
gen voor dg aanschaffing van vistuig en
schepen. Hij wil op deze wijze de vis
sers in Argentinië aan het werk zet
ten. De burgemeester is voornemens
zich middels een oproep tot het Neder
landse volk te richten. In deze oproep
zal hij steun vragen voor de Urker vis
sers in Argentinië.
De Urkers leven daar momenteel op
de rand van de armoede. De heer Keij
ser noemde het een gelukkig verschijn
sel, dat de vordering van f 20.000, die de
Belgische reder Isehem nog op de Ur
kers had en om welke reden hij hun
paspoorten en andere bescheiden in bezit
hieid, thans is kwijtgescholden.
De Nederlandse visserij zal met 2
aparte inzendingen vertegenwoordigd
zijn in de Voedingsmiddelensalon, welke
van 4 tot 20 October in Brussel gehou
den wordt. Er komt een stand voor de
maatjesharing en een voor de oesters
en de Belgen kunnen er zich nu vast
lekker mee maken, dat zij in die veer
tien dagen zullen kunnen smullen van
haring a la Hollandais.
Het pianokwintet van Henk Badings,
waarvan de première tijdens de Biën
nale in Venetië is gegaan, heeft me
degedongen in het internationaal con
cours van componisten, uitgeschreven
door de Academia Chigiana te Siena
(Italië) en werd met de eerste en enige
prijs bekroond.
De toneelspeler Louis de Bree heeft
gisteravond voor de Avro-microfoon
enkele woorden gesproken ter nage
dachtenis van zijn collega Cor Ruys.
Louis de Bree noemde Ruys een on
vergetelijke vriend, niet alleen voor
hem persoonlijk, maar voor iedereen
die hem zag: „Ruys zocht in zijn leven
zoveel mogelijk de humoi: dat was zijn
kracht. Een gang naar Ruys was voor
velen een feest en voor velen een ver
ademing, als zij moeilijkheden hadden.
Ruys speelde met plezier, om het pu
bliek", Louis de Bree hoopte dat het
publiek de overleden acteur dank
baar voor alles wat hij gaf zou blij
ven gedenken.
Advertentie
Vertaald
door
J. W. HOFSTRA
38?
A'
14
Clara staarde naar buiten. Ze zag een
duif door de lucht schieten. De cemen
ten urnen van de balustrade aan de
everkant hadden een geel-rode gloed in
de late zon.
„Hij is nog steeds weg", zei ze plot
ting.
„Wat bedoel je?"
„De urn die er de vorige vacantie af
gevallen is. Zetten ze die er niet meer
Op?"
„Er wordt nooit iets in orde gemaakt
?h deze buurt. Het gaat op een holletje
bergafwaarts met West Kensington.
Maar ik kan vader er natuurlijk niet
J°e krijgen om te verhuizen. Ik heb
"et oog op een beeldig huisje in Ed-
^ardes Square. Er zou alleen geen plaats
2l)n voor Oma. Het komt dus niet in
aanmerking. Ik had gehoopt dat ze nu
i" Paget's Fold zou willen gaan wo-
nen bij de tantes."
,'Hk geloof niet dat zij erg goed mei
tkaar kunnen opschieten, denkt u wel?"
ei Clara voorzichtig.
„Het zijn haar zusters. En ze zijn van
aar eigen generatie. Waarom moet ik
_r de beste jaren van mijn leven mee
"Pgescheept zitten? Denk eens aan, Cla-
A- Ik kan in niets ooit mijn eigen zin
oen? Ik wil toch zo veel niet. Een
ln wit huisje met groene luiken en
sm e vensterbanken en volgens mijn
j;.,aak ingericht en niet zo verschrikke-
'k als hier.
Ci'Ódat zou wel enig zijn", moest
i'a toegeven.
"'k wist wel dat jij me zou begrijpen.
Je hebt mijn artistieke aanleg. De Bat-
chelors hebben daar niet het minste
begrip voor."
Clara werd plotseling ongerust:
„Komt Pap gauw thuis?"
„Niet voor het eten denk ik."
„Denkt u dat we het hier boven zou
den kunnen horen als hij eerder thuis
komt."
„Ja. Zeker als hij zoveel lawaai maakt
als anders. Maar hij is vandaag wat uit
zijn doen. 't Is naar om hem te zien."
Clara verbleekte.
„Wat moet ik in 's hemelsnaam tegen
hem zeggen!"
„Wees maar heel gewoon. Als je wilt
kan je allerliefst zijn."
„Ik moest mij beneden maar gaan
wassen en verkleden."
„Je hebt nog tijd genoeg. Waarom
loop je toch altijd zo gauw mogelijk bij
me weg? Je hebt daar de hele tijd stok
stijf gestaan en je brandde natuurlijk
om weg te komen. Je hebt nog niet
eens je mantel uitgedaan en je hoed
afgezet."
Clara ontdeed zich gehoorzaam van
die kledingstukken en wierp ze op het
bed. Haar gezicht drukte geen enkel
gevoelen uit. De nauwe vilthoed had
haar haar platgedrukt en liet een diepe
rode streep na op haar voorhoofd. Zij
stond zo stijf in haar marineblauwe
serge uniformjurk met hoge hals en
lange mouwen alsof ze voor een recht
bank stond.
„Waarom draag je in 's hemelsnaam
je uniform?" vroeg Isabel scherp.
„De nonnen wilden dat hebben. Die
lichte blauwe jurk waar ik in terug
ging was nu niet bepaald geschikt als
rouwdracht dat zult u toch moeten toe
geven."
„Dat afschuwelijke serge. Het is zeker
saai genoeg voor de begrafenis."
„Maar moeder, 't Is donkerblauw,
niet echt zwart."
„Ik denk dat je vader er op staan
zal. Wat zou je anders aan moeten?
„Ik heb toch mijn nieuwe beste jurk,
die zwart fluwelen? We zouden daar
alleen de rode shawl en de kanten kraag
van af moeten halen."
„Waardoor er natuurlijk niets van
over blijft. Enfin, ik moest die beel
dige hoed van Cécile ook wel vernie
len."
„Zal ik hem gaan halen?" vroeg Cla
ra, opgelucht bij het idee er vandoor te
kunnen, al was het maar voor even. Ze
had zich de laatste maanden doodonge
lukkig gevoeld wanneer ze gedwongen
was met één van haar ouders alleen te
zijn. Het feit dat ze niet wist hoe dit
kwam, maakte het alleen nog maar er
ger, want Clara was altijd beangst voor
iets wat ze niet kon verklaren. Het
was, alsof er een nieuwe persoonlijk
heid in haar groeide, die nog niet ge
heel voltooid was en die het niet ver
droeg in het licht te komen, als het
ware omdat ze nog geen vaste huid had.
De gedachten die dit innerlijk wezen
koesterde waren zo heilig of zo dwaas,
dat die niet aan haar ouders konden
worden meegedeeld, terwijl het voort
durend haar volle aandacht opeiste en
niet in de rede gevallen wenste te Wor
den. Toen ze haar moeder „Goed kind",
hoorde zeggen, straalde ze, dank zij dit
andere wezen, en danste bijna de ka
mer uit.
Nauwelijks was ze de kamer uit, of
Isabel trok een lade van haar toiletta
fel open en nam er een onschuldig ge
kaft boek uit dat verstopt was onder
een rommelige stapel ondergoed. De ti
tel van het boek was „Dagboek van een
Verworpene". Op de omslag was een
man afgebeeld in avondkleding onder
een opera-cape, getooid met de versier
selen vgn de een of andere orde. Hij
omhelsde een vrouw in een blauwe ki
mono. Ze zocht snel het blad waarvan
ze een hoekje had omgevouwen en be
gon te lezen. Ze was onmiddellijk in
haar lectuur verslonden. Ze had bijna
een hoofdstuk van het vod gelezen toen
ze Clara op de trap hoorde. Vlug vouw-
de ze weer een hoekje van een blad
om, schoof het boek weer onder een
stapel ondergoed en sloot de la. Toen
Clara met haar jurk binnenkwam zat
haar moeder voor zich uit te staren met
de handen in haar schoot.
„Neem me niet kwalijk dat ik zolang
ben weggebleven. Ik liep tegen Oma op."
„Was je zolang weg, engel?" vroeg
Isabel met een droeve glimlach om haar
mond.
,.Ik zat te denken. Ik zit dikwijls in
mijn eentje en heb dan soms geen idee
meer van de tijd."
„Hij zal gemakkelijk veranderd kun
nen worden", zei Clara bruusk. Het
ging haar echter meer aan haar hart
dan ze liet blijken. De zwart fluwelen
jurk betekende heel wat voor haar; het
was de eerste die ze zelf had mogen
uitzoeken. En voor één keer was haa»-
moeder en niet haar vader haar bij
gevallen.
Haar vader had gewild dat ze een
jeugdig blauw cachemir jurkje nam. De
oude Clara zou het daar gaarne mee
eens geweest zijn. Maar het geheimzin
nige wezen wilde 'met alle geweld iets
wat een beetje ouwelijker maakte en
wat een beetje pretentieuzer was en het
geheimzinnige wezen stond voor niets.
(Wordt vervolgd).
Op zestigjarige leeftijd is overleden
pater A. H. van den Maagdenberg C.s.s.R.,
sinds 1946 verbonden aan de kerk van
de Allerheiligste Verlosser aan de Goud
se Rijweg te Rotterdam. Hij ontving de
H. priesterwijding in 1919.
De leden van het gezelschap „Het
;T'Je, Toneel", waarvan Cor Ruys ar-
tistiek leider was, schrijven ons:
De ontzetting, die het bericht van
Cor Ruys' dood bij ons heeft ge
wekt, is nog geenszins voorbijen
de chaos van gevoelens die ieder van
ons heeft bestormd, belet ons nog rede
lijk te formuleren wat dit onherroepe
lijke afscheid voor ons betekent. Maar
wij stellen er prijs op althans te pro
beren in het openbaar ui»ing te geven
aan ons verdriet om op die ontoerei
kende wijze zijn nagedachtenis te eren.
Wij hadden Cor Ruys lief. Niet zoals
men een vader of vriend lief heeft,
maar zoals men Cor Ruys lief heeft.
Niet alleen als toneelspeler en als mens
Was hij onvergelijkbaar, maar ook als
object van onze opperste genegenheid.
Zelden of nooit zullen wij in onze
verdere carrières meer iemand ont
moeten die zo domineerde in onze le
vens, op de planken en in de huis
kamer, dan juist deze intimiteiten
schuwende man. Geen dag ging voor
bij of wij spraken over hem, hoe hij
was, hoe hij dit gezegd had of dat
deed. Wij vertelden van zijn esprit,
van zijn vermogen om een situatie in
een rake woordspeling te vangen, van
zijn enorme allure op de planken.
Wij wisten dat hij ook van ons
hield, dat hij zonder een woord alles
van onze problemen en idealen wist
en begreep, omdat hem nooit iets
ontging, omdat hij over een zeld
zaam vermogen beschikte karakters
en stemmingen te peilen en boven
dien omdat hij wijs was
Toch gaf hij ons vaak zijn mening
of een antwoord. Niet in intieme ge
sprekken, maar óp het toneel. Door
een nuance, een geamuseerde blik,
een lichte toneeltechnische afstraf
fing, of, in breder verband, door de
manier waarop hij zijn figuren tot
leven wekte. Op het toneel, omdat
hij zich dar veilig en in zijn element
voelde en omdat hij zich daar het
beste uiten kon.
Daarbuiten was hij voor ons een
vriendelijke, charmante, terugge
trokken man met een opvallende
bescheidenheid. Een man, die vele
angsten kende. Angsten waarvoor
hij vaak in zijn sublieme humor
wegvluchtte. Hij was ons er des te
liever om.
Het laatste jaar, waarin het ziekte
proces dat hem noodlottig zou worden
sneller voortschreed, hebben wij met
hem geleden en ons dagelijks zorgen
gemaakt. Maar tegelijkertijd heeft hij
ons in dat jaar van een nieuwe bewon
dering vervuld, namelijk die voor zijn
enorme wilskracht en zijn inspirerende
liefde voor het toneel.
Tijdens de jubileum-tournée enkele
jaren geleden heeft hij vaak gezegd,
dat hij niet wilde sterven „in het har
nas". Maar nu dat toch zo onverwacht
gebeurd is zijn wij althans daar dank
baar voor, omdat hij in wezen niet
anders zou hebben gekund. Hij heeft
nu in volle glorie kunnen afscheid ne
men.
Wanneer wij volgens zijn wens en in
zijn geest binnenkort het nieuwe stuk
zullen uitbrengen, dat hij regiseerde
en waarvan hij deel uitmaakte, dan
zal dat zijn met pijn in ons hart maar
met volledige overgave. Als een eerlijk
saluut aan een man, die voor ons on
vergetelijk zal blijven: Cor Ruys.
Advertentie
Voor zacht en glanzend haar...
Brylcreem! Voor mooi gezond
haar... Brylcreem!
Brylcreem geeft U een welver
zorgd voorkomen, waar U ook
gaat en wat U ook doet. Mas
seer Uw haar dagelijks met
Brylcreem. Let op hoe vitaal en
onberispelijk Uw haar er dan
uitziet. Brylcreem houdt het in
fatsoen, zonder overdreven
vettigheid, want de oliën in
Brylcreem zijn geëmulgeerd
Voor
een smetteloze
haarverzorging:
BRYLCREEM
Uw haar
Brylcreem Products Ltd, Stanmore, England - Imp. facq. Met Jr, Amsterdam
De Nederlandse ambtenaren in Indo.
nesië, georganiseerd in de samenwer
kende vakorganisaties van overheids
personeel in Indonesië, hebben in een
brief aan de minister voor Uniezaken
en Overzeese Rijksdelen verzocht om
verlenging van de vijfjarige termijn,
waarbinnen het Rijk garanties geeft in
geval van ontslag. Zij betogen, dat dit
in het belang is van vele ambtenaren
en voor het Rijk zeer aanzienlijke finan
ciële en sociale voordelen zou opleveren.
Advertentie
Voor kinderen i
TABLETTEN
(diverse smeken)
voor zuige|inaon»
POEDER
voor lanitamdt
moeders:
DRAGEES
Geef Uw kinderen
weerstand tegea
ziekte. Geef z«
DAGRAVIT
D-KAtllt
Onmisbaar
voor de
opbouw vait
een gezond
en sterl)
lichaam
Het
enige kalkvoedsel met
FLUOOR tegen tandbederf
Nu eerst heeft het Vaticaan de tekst
van de rede vrijgegeven, welke de H.
Vader op 15 Sept. tot tweehonderd kloos
teroversten heeft gehouden. De H. Va
der verzocht de generale oversten met
de hedendaagse levenswijze rekening te
houden. Hij vond het noodzakelijk nog
even te wijzen op de ernstige crisis
welke de vrouwelijke orden en con
gregaties in verschillende landen door
maken en welke wordt veroorzaakt
door het dalend aantal roepingen.
Wij willen deze crisis, welke Ons
grote zorgen baart, niet in bijzonder
heden behandelen, zo zei de H. Vader
in het vervolg van zijn rede. Wij
willen Ons slechts richten tot de
genen, priesters of leken, predikanten,
redenaars of schrijvers, die geen
woord van waardering of lof hebben
voor de aan God toegewijde maagde
lijke staat; die, niettegenstaande
waarschuwingen van de Kerk en te
gen haar denkwijze in, sedert jaren
aan het huwelijk de voorkeur geven
boven het beginsel der maagdelijk
heid; die er zelfs toe overgaan het
eerste als enigst geschikte middel
voor te stellen om aan de menselijke
persoonlijkheid haar ontwikkeling en
haar natuurlijke volmaaktheid te ver
zekeren. Zij die zo schrijven en spre
ken, moeten zich hiervan voor God
en de Kerk bewust worden. Men
moet onder hen de voornaamste
schuldigen rekenen voor een feit
waarover Wij niet anders dan met
droefheid kunnen spreken.
Zich richtend tot de zusters zelf ver
klaarde de H. Vader: In deze crisis
van roepingen moet U ervoor waken
dat de gewoonten, de levenswijze of
het ascetisch leven van Uw religieuze
gemeenschappen geen hinderpaal of
oorzaak van het verlies aan roepingen
vormen. Wij doelen hier op zekere ge
bruiken, welke zin hadden in een an
der cultureel leven, doch waarin van
daag de dag een waarlijk goed en moe
dig meisje een belemmering vindt voor
haar roeping.
Cor Ruys was ongetwijfeld een van
onze grootste toneelspelers. Hij
heeft mooie en minder mooie
voorstellingen, belangrijke en minder
belangrijke rollen gespeeld, maar ik
heb ncoit een voorstelling of rol van
hem gezien, die mij niet in de ban
bracht van zijn soms nergens geëven
aard kunnen. Ieder groot toneelspeler
heeft zijn eigen uitingsmiddelen: de
een vindt zijn hoogtepunt in zijn lyrisch
vermogen, de ander in de indrukwek
kende cerebrale opbouw van een ka
rakter, soms door onnaspeurbare klei
nigheden, weer een ander door de ge
heimzinnige identificatie van zijn eigen
innerlijk met dat van de te spelen figuur.
Een der voornaamste kenmerken
van Cor Ruys was mijns inziens deze
identificatie van zijn eigen innerlijk
met dat van de uit te beelden mens.
Zijn stem kreeg dan een hem persoon
lijk vreemde nuance. Zijn gebaren
werden die van de toneelfiguur. Maar
ook, en vooral, zijn gemoed werd dit
van het voor. te stellen karakter. Hij
werd binnen de grenzen der toneel
spelersmogelijkheden tijdelijk een an
der mens. Daardoor was hij een acteur
met een zeer hoog creatief vermogen.
Hij was in zijn werk geen nabootsir.
Hij was een schepper.
Uit de aard der zaak werden deze
creatieve vermogens beperkt door de
grenzen, die zijn eigen innerlijk hem
stelde. Uit de aard der zaak was er
hechte verwantschap tussen zijn eigen
ik en het voor te stellen karakter.
Deze verwantschap en ook het succes,
dat hij met zijn spel had, dreef hem
tot een specialisatie, die enerzijds het
nadeel had, dat zij zijn mogelijkheden
verminderde, maar anderzijds het on
schatbare voordeel der vervolmaking
met zich meebracht. Hij was een groot
meester in de tragi-komische kunst.
Men lachte om Cor Ruys, maar in zijp
grote momenten lag achter het lach
wekkende de droefenis verborgen om
het armzalige, eenzame en hulpeloze
van de mens. Hij behoorde, hoewel hij
de tragische en komische tegenstellin
gen in zijn spel niet zo scherp stelde
als Charley Chaplin, ongetwijfeld tot
dezelfde categorie.
Cor Ruys had een tweede kenmerk,
dat hem tussen zijn collega's uitzonder
lijk deed zijn. Meerdere malen leefde
de opgewekte figuur, het voor te stellen
karakter, zo sterk in hem, dat dat ka
rakter hem zinnen deed zeggen, die niet
door de auteur waren voorgeschreven.
Dat karakter ging dan in zekere zin bui
ten de auteur om, zijn eigen leven lei
den, opgeroepen door de auteur over
schreed. het de grenzen, die deze in zijn
stuk gesteld had. Cor Ruys fantaseerde
dan op de gegeven tekst door. Hier over
schreed hij de grenzen van het toneel
spelen, als reproducerende kunst. Hier
icerd hij al improviserende, toneelschrij
ver. Het spreekt vanzelf, dat deze wijze
van doen uiterst gevaarlijk is voor het.
welslagen ener rol of voorstelling. Al
leen een groot en dan nog voor deze
wijze van spelen in het bijzonder be
gaafd kunstenaar kan en mag dat. Hij
moet in de lijn van het karakter fan
taseren en niet er naast. En dat kan al
teen, indien dat karakter dan ook uit
zonderlijk sterk in hem leeft. Dit was
het geval bij Cor Ruys. Hij hapl twee
criteria in zulke gevallen, zijn eigen ge
voel en de reactie van het publiek. Rea
geerde het publiek niet, dan was dit een
aanwijzing, dat zijn improvisatie er
naast was. Hoe tegenstrijdig het ook
moge klinken, Cor Ruys was een acteur,
die naar het publiek luisterde, misschien
nog meer dan het publiek naar hem. Dr
wisselwerking tussen, hem en het pu
bliek was dan ook heel groot en bij wel-
Cor Ruys als de vader van de ge
lukkige familie in „In Londen
staat een huis", een rol, waarin hij,
juist door geen enkele kans ie
zoeken, in hoge mate bijdroeg tot
de innigheid van het geheel.
slagen van zijn poging, zijn succes even
redig.
Zeer zeker, hij heeft geen onvergan
kelijke toneelstukken nagelaten, maar
heel vaak toch deed hij mij denken aan
Molière en zeer zeker aan die wonder
lijke vorm van toneelspelen, de Com
media dell' arte. Soms kreeg men, als
men hem zag spelen, het gevoel dat hij
zich evenals de spelers dier Commedia
dell' arte in de tekst van de auteur voel
de als in een geestelijke gevangenis.
Soms brak zijn fantasie er uit, ging haar
eigen weg in soms minder goede, maar
ook vaak brillante improvisaties. Nie
mand van de levende acteurs kan hem
dit nadoen. Daarom, en doordat Cor
Ruys zo'n grote en gespecialiseerde ka
rakterspeler was, is er door zijn dood
een zeer belangrijke facet uit het Neder
landse toneel verdwenen, een facet, die
in afzienbare tijd niet aangevuld zal
worden.
