maar vluchtelingen konden situatie niet overzien
en begrijpen om te kunnen oordelen
Onvolledig oordee
Conflict bij „De Ommelanden
uitzichtloos
Verzorging van gevangenen in Duitsland
was verre van eenvoudig
r
Enquête-rapport toont medaille aan twee zijden
„j Men moet weten om te kunnen begrij
Kaf onder koren
der vluchtelingen
KcrStCTlWaardevolle fantast
A.N.A.B. stelt scherpere maatregelen
in het vooruitzicht
London Committeevan Rode Kruis
echter te spoedig voldaan over
eigen prestaties
In me mor ia m pater
A. v. d Maagdenberg
Olie-raffinaderijen
in Sumatra
Wij luisteren naar
V..
J
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1952
PAGINA 7
(Van onze parlementaire redacteur a.i.)
Hei heden verschenen zesde verslag van de Parlemen
taire Enquêtecommissie is minder fascinerend dan
een rapport als de commissie heeft uitgebracht over bijvoor
beeld hei ,,Englandspiel". Hei nieuwe verslag is echter
wel zeer leerzaam, omdat het namelijk duidelijk aantoont,
dat verschillende kwesties, die men kort na de oorlog vrij
wel uitsluitend in de kleuren wii-zwari zag afgeschilderd,
niet zo simpel hebben gelegen als men het destijds meende
ie kunnen stellen.
55
VLUCHTWEGEN TIJDENS
DE DUITSE BEZETTING
DUITSE CONCENTRATIE KAMPEN WAARIN
NEDERLANDERS VERBLEVEN
V
POLEN
>-r
Dubbele nationaliteit
door ereburgerschap
van 1323
Vergoeding Japanse
oorlogsschade
Advies van commissie
dient afgewacht
Mr. J. G. Kist assistent-
Secretaris-Generaal op
Buitenlandse Zaken
Kath. Bond van Bloemist
winkeliers
Bekend retraiteleider
Kolenproductie eerste
halfjaar 1952
Gregorius de Grote voor
dr. L. v. d. Meerendonk
Protest tegen zeelieden
monument te Rotterdam
Dr. Philipse chef van de
Buitenlandse dienst
f
Tekortkomingen bij autoriteiten,
In zijn verantwoording van het bui
tenlands beleid zegt cud-minister mr. E.
van Kleffens ergens onder de bijlagen
van dit rapport: men moet weten om
te kunnen begrijpen en men moet be
grijpen om te kunnen oordelen. Zeven
jaar na de bevrijding is men toe aan
dit rustiger oordeel en dan krijgt de
lezer na kennisneming van dit Enquête
rapport eens te meer de indruk, dat er
bij Nederlandse autoriteiten te Londen,
Dp de diverse gezantschappen en soms
ock in de niet-bezette Rijksdelen te
vaak een manco is voorgekomen aan
doortastendheid, aan het uitgroeien
boven onderlinge meningsverschillen
tussen de verschillende functionarissen
en vooral aan het juiste begrip voor de
psychologische gesteldheid van hen, die
dcór de Nazi-terreur verdrukt werden
af er zo pas van bevrijd waren. Maar
daarnaast wordt ook duidelijk, dat die
zelfde autoriteiten vaak gehandicapt
zijn in hun activiteit door allerlei
moeilijkheden, waar zij ook niets aan
konden doen en dat zij voorts veel
goeds tot stand hebben gebracht, waar
de critici en wie behr orde daar niet
toe in die dagen minder oog voor
hebben gehad dan voor de negatieve
asDecten.
Van de andere kant behoeft er, wan
neer men de gegevens, die thans op
tafel zijn gelegd, overziet, geen twijfel
meer over te bestaan, dat er ook bij
geëvacueerden, gevangenen, gedepor
teerden en vluchtelingen kaf onder het
koren heeft gescholen: dat het bij cle
actieve tegenspelers van de Duitsers in
bezet gebied ook lang niet altijd even
eendrachtig is toegegaan en dat er bij
vele door de oorlog getroffenen een
overigens zeer begrijpelijke verbit
terde stemming heeft geheerst, welke
een vruchtbare voedingsbodem was
voor heftige, maar niet altijd gerecht
vaardigde critiek.
Wre dit nieuwe Enquêterapport
leest ervaart dan ook heel sterk, dat
er aan menige zaak twee kanten zit
ten: men krijgt telkens eerst de
lezing van de ene kant voorgezet en
die lijkt dan vaak alleszins overtui
gend doch daarna geeft de tegen
partij hciar visie en die is men dik
wijls ook geneigd te delen. Het totale
beeld is gecompliceerd.
Een duidelijk voorbeeld hiervan
vormt direct bij cle inzet van dit ver
slag reeds de paragraaph, welke gewijd
is aan het beleid ten aanzien van de
Nederlandse uitgewekenen in Portugal.
De situatie aldaar was al spoedig ZO,
dat men een visum moest hebben voor
een ander land om er binnen te komen
en dat men zoiets als een numerus clau-
sus aanhield voor het aantal vluchtelin
gen: er mochten evenveel nieuwe uit
gewekenen dit land binnen komen als
er scheep gingen naar elders. Daar
moésten grieven uit ontstaan. Maar de
Nederlandse autoriteiten hadden deze
situatie nu eenmaal niet zelf in de hand
en zij hadden ook te kampen met een
gebrek aan afvoermogelijkheden. De
meeste uitgewekenen, sterk geoccu
peerd met hun eigen geval, hebben
deze situatie in haar geheel niet kun
nen overzien. Dit neemt echter met
weg dat de Nederlandse gezant, mr.
Sille'm bijwijlen zeldzaam ongelukkig
voor de dag is gekomen. Hij verklaarde
namelijk eens blij te zijn, dat zijn zoon
niet naar Portugal was gekomen: die
moest maar leren onder de Duitsers te
leven. Gelukkig heeft men de heer Sil-
lem in 1941 aangezegd zijn congé te
nemen.
E en al even heterogeen beeld bieden
de affaires, welke zich in de oorlogsjaren
hebben afgespeeld in Spanje. Hier lagen
de kaarten lange tijd nog ongunstiger
dan in Portugal: de heer Hannxma thoe
Slooten, die veel met vluchtelingenzaken
te maken heeft gehad, heeft verklaard,
dat eerst in de allerlaatste maanden van
de oorlog de houding van de Spaanse
regering, die tevoren volkomen „nazi
■was geweest, iets gemakkelijker is ge
worden ten opzichte van in het land
binnengekomen vluchtelingen. De Ne
derlandse vertegenwoordiging in Madrid
moest met dit gegeven werken en dat
was niet eenvoudig. Mr. Linthorst Ho-
man de huidige Commissaris der Konin
gin in Friesland, die in 1943 in Spanje
terecht was gekomen, heeft bovendien
verklaard, dat men vanuit Londen nooit
positief te kennen heeft gegeven veel
prijs te stellen op eau spoedige doorreis
van EngelandvaardersIn deze situa
tie valt het niet te verwonderen, dat
velen, die in Spanje zijn aangekomen,
uitermate gedesillusionneerd zijn door
hun ervaringen aldaar. Maar daar is ook
nog een andere verklaring voor. De
commissie-Cleveringa, die 'al eerder deze
zaken onder de loupe heeft genomen
en met welker conclusies de Enquête
commissie grotendeels instemt, consta
teerde tekortkomingen van het Neder
landse gezantschap in Madrid en wel
niet vanwege boos opzet, zoals kwaad
willigen geïnsinueerd hebben, doch
door een gebrek aan de juiste gezind
heid en aan vermogen om zich in oor
logstijd aan nieuwe en zware eisen in
dienst van het vaderland aan te passen.
OVERTOCHT MET
KLEINE SCHEPEN
Engeland
LONDEN
COMPtEG NE
AN Cr
PARI
Frank. Krijk-Jgz*
V/CMT
H t.
ANNENCY
VERBODEN
ZONE
SPAANSE
KAMPEN
MADRID
Spanje
V.PELT
DUITSE GEVANGEN
KAMPEN WAAR GE
STRANDE VLUCHTE
LINGEN WERDEN
OPGESLOTEN
In het verslag van de Parlementaire Enquêtecommissie zijn dertig blad
zijden besteed aan een beschouwing over de persoon van Medizinalrat
E. A. F. Kersten, de vroegere lijfarts van Himmler, die, naar men weet,
in 1950 benoemd is tot Groot-Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
Als een onverdeeld sympathieke figuur komt deze Finse arts uit de ver
schillende verklaringen, over hem afgelegd, niet te voorschijn. Men moet
nu wel aannemen, dat hij er inderdaad in geslaagd is bij Himmler de
vrijlating van vele, met name ook Nederlandse gevangenen te bewerkstel
ligen. Opmerkelijk is echter, dat men vrijwel nergens oprechte bewon
dering voor zijn prestaties ziet eerder soms het tegendeel. Inmiddels
heet het, dat Kersten de uitverring van een in 1941 opgezet plan om het
gehele Nederlandse volk naar Oost-Europa te deporteren zou hebben voor
komen.
Deze moeilijk op zijn juiste waarde te schatten figuur is niet onver
dienstelijk getypeerd door een der getuigen, die zegt, dat zijn geëxas-
pereerde zucht tot erkenning van zijn werkelijke verdiensten hem heeft
gevoerd tot fantastisch aandoende beschouwingen over wat hij nog meer
zou hebben kunnen doen. De heer A. v. d. Vlugt, Nederlands gezant te
Helsinki, zegt over Kersten op gezag van een Finse bron: hij is een
fantast, maar hij heeft tijdens de oorlog zeer waardevol werk verricht.
Door zijn fantasie bestaan zijn mededelingen uit „Wahrheit und Dichtung
(Van onze correspondent)
De staking bij de Coöp. Melkproduc-
tenfabriek „De Ommelanden" te Gro
ningen, die nu al vijf weken voortduurt,
is thans geheel uitzichtloos geworden.
De zoveelste be, iddelingspoging is
mislukt en het ziet er niet naar uit dat
de partijen „Ommelanden"-directie
enerzijds en Algem. Ned. Agrarische
Bedrijfsbond anderzijds tot elkaar ge
bracht kunnen worden. De afgelopen
twee weken heeft de directeur-inspec
teur van het Gem. Arbeidsbureau te
Groningen drs. W. van der Mast bemid
delingspogingen ondernomen, doch gis'
teravond laat deelde hij ons mede, dat
hij in zijn poging niet is geslaagd, om
dat niet beide partijen zijn concreet
voorstel tot wegruiming van de gerezen
geschillen meenden te kunnen accepte
ren.
Drs. v. d. Mast had voorgesteld, dat
„De Ommelanden" eerst alle stakers
terug zou nemen en daarop al het over
tollig personeel (overtollig geworden
door verandering van de structuur van
deze melkproductenfabriek) zou kun
nen worden ontslagen. Ook het tijdens
de staking nieuw aangenomen perso
neel zou dan ontslagen moeten worden.
De A.N.A.B. kon zich hiermede ver
enigen, doch „De Ommelanden" kon
SOB/BOR
A
Ll/BtX
srurrNof
NEUENGAMME —VROUWENKAMP
"wESTEMORK BREMEN
C BERGEN BEL SEN
\merLort qERU'VN
C' l
VERNIETIGINGS
KAMP
ravensbruck
WARSCHAU
sachs'enhausen
(Oraniénburg)
BRESLAU
VJGHT
DORTMUND
GROSS ROSEN
BUCHENWALD
MANNHEIM
FRANKRIJK
NATZWEILER
S*k 1 k
THERESIENSTADT" AUSCHWITZ
.-
V.PEtTl523V4l f"
ecoseenbu% TSJECHO' SLOWA KIJF
,r sa o*ENEN
DACHAU G MAUTHAUSEN
MÜNCHEN 1
OOSTENRIJK
Kampen voor
politieke gevangenen
Jodenkampen
Het Enquêterapport voegt hier aan toe,
dat onze toenmalige gezant en gezant-
schapsraad in Madrid, hoewel er wel
goede wil is geweest, niet opgewassen
zijn geweest tegen hun taak en tekort
zijn geschoten in effectieve hulpverle
ning aan de Nederlandse uitgewekenen.
Minder scherp valt het oordeel uit
over de Nederlandse autoriteiten, die
in Vichy-Frankrijk de belangen der
vluchtelingen hebben behartigd. Men
vindt hier bijvoorbeeld een zeer waar
derend oordeel over het werk van
de consul Kolkman, die later gevan
gen is genomen en in Buchenwald
overleden. Daarnaast staat echter een
figuur als Jhr. v. Lennep, die getracht
heeft zijn taak zo goed mogelijk te
verrichten, doch daarin niet in alle
opzichten is geslaagd: hij heeft vaak
een onaangename indruk op de uitge
wekenen gemaakt. Er hebben even
wel ook andere factoren gespeeld. Er
was financiële steun nodig voor de
vluchtelingen, omdat zij anders zeker
in kampen terecht zouden komen en
waarschijnlijk gedeporteerd worden.
De Regering in Londen heeft zich
niettemin op het formele standpunt
geplaatst, dat er geen gelden mochten
worden gezonden naar bijna-bezet ge
bied; de Enquêtecommissie verwijt
haar dan ook een gebrek aan voort
varendheid.
Voor wat Zweden betreft is het inte
ressant het accent eens even aan de an
dere kant te leggen. Ook hier moeilijk
heden, klachten en vrij lang een ietwat
negatieve instelling bij de Nederlandse
autoriteiten. Maar het is ook wel eens
nuttig kenis te nemen van het z.g.
Zwarte Boekje, dat de heer De Jong,
die zich hier met vluchtelingenzaken
heeft bezig gehouden, open doet. Hierin
worden maar liefst 115 Nederlandse uit
gewekenen vermeld met aantekeningen
als: verrader en spion, SS, Duitse Dienst,
legde valse verklaringen af, Germaanse
Landdienst, niet bereid als vrijwilliger
te vertrekken etc. Over de heer de Jong
is de Enquêtecommissie overigens tot
de conclusie gekomen, dat een eerder
uitgebracht advies om hem niet voor te
dragen voor bevordering tot Officier in
de Orde van Oranje-Nassau niet gerecht
vaardigd is.
Ten besluite op dit chapitre een aparte
opmerking over de houding der Rege
ringen van Suriname en Curasao inzake
de toelating van Nederlandse uitgewe
kenen. Het Enquêterapport zegt het te
betreuren, dat deze Regeringen de
eerste aanvankelijk en de laatste bij
voortduring een afwijzende houding
hebben aangenomen in deze aangele
genheid en dat men in Londen met het
oog op de rampspoedige gevolgen, die
daaruit konden voortkomen, hiertegen
niet krachtiger is opgetreden.
Een van de merkwaardigste geschie
denissen in het jongste rapport van de
Enquêtecommissie is die van de dubbe
le nationaliteit van Jhr. C. H. C. Flugi
van Aspermont, die zich in de oorlog
verdienstelijk heeft gemaakt met Rode
Kruisbezigheden in Zwitserland.
Het verhaal begint in 1323 toen de
familie der Flugi's het ereburgerschap
van St. Moritz verwierf. Dit bleef in
het geslacht automatisch in de man
nelijke lijn doorgaan zolang de fami
lie niet te kennen gaf geen prijs meer
te stellen op het Zwitsers "burger
schap. In 1942 heeft Jhr. Flugi van
Aspermont uit familietraditie _een
brief geschreven aan de burgemees
ter van St. Moritz met de vraag of
hij en zijn familieleden nog in het
Blirgerregister waren opgenomen. Als
antwoord kwam er een Zwitsers pas
poort!
Daar heeft hij overigens niet veel
aandacht meer aan geschonken, tot een
bestuurslid van het Nederlandse Rode
Kruis hem op het hart bond van dit
in die dagen uiterst kostbaar document
een nuttig gebruik te maken door voor
het Rode Kruis te gaan werken in Zwit
serland.i
Op vragen van het Tweede-Kamerlid
Ritmeester (VVD) in verband met ver
goeding van oorlogsschade aan hen, die
door de oorlog met Japan zijn getroffen
heeft de heer Kernkamp, minister voor
Uniezaken en Overzeese Rijksdelen o.m.
geantwoord, dat van een volledige ver
goeding van oorlogsschade nimmer
sprake is geweest. De minister brengt
onder de aandacht, dat in het zittings
jaar 19501951 een motie door de Twee
de Kamer is aangenomen die er toe
leidde het vraagstuk van de vergoeding
van materiële oorlogsschade mede te be
trekken in de opdracht aan de commis
sie, welke de achterstallige uitbetalin
gen van vorderingen van uit Indonesië
gerepatrieerden op de Indonesische
overheid zou bestuderen.
Op dit ogenblik kan geen vrijheid
worden gevonden vooruit te lopen op
de door de regering eventueel te nemen
beslissingen naar aanleiding van het
door die commissie uit te brengen ad
vies.
Frysk bloed tsjoch
op! Een van de vele
Friese vlaggen gaat
omhoog rondom het
monument op het
Rode Klif, opge
richt ter herden
king van de Friese
„Guldensporenslag"
bij Warns, waar op
26 September 134 5
de Henegouws-Hol
landse riddermacht
door .Friese boeren
werd verslagen en
Graaf Willem IV
uit het Henegouwse
Huis gesneuveld is.
Vrijdagmiddag is
hier voor de acht
ste maal sinds de
bevrijding de Frie
se Beweging sa
mengekomen en
hebben verschillen
de sprekers in vaak
hartstochtelijke taal
hun wensen gefor
muleerd: zichzelf te
zijn binnen het Ne
derlands staatsver
band. De vlag, die
hier op de foto ge
hesen wordt, is ver
sierd met de geel
zwarte wimpel van
de kring Sneek van
het Selskip vo ar
Fryske Tael en
Skriftekennisse.
Onder meer in verband met de over
gang van de behandeling der Indonesi
sche aangelegenheden van het MINUOR
naar het niimste.1 ie van Buitenlandse
Zaken, is op laatstgenoemd departe
ment, als assistent-Secretaris-Generaal
voor Administratieve Zaken aangewe
zen mr. J. G. Kist. De nieuwe functio
naris was tevoren Raad bij het Hoge
Commissariaat te Djakarta.
Te Utrecht is de oprichtingsvergade
ring gehouden van de Nederlandse Ka
tholieke Bond van bloemist-winkeliers.
De voorlopige ledenvergadering wees
als voorlopige bestuursleden aan de he
ren M. van de Brule Jr. uit Rotterdam,
JanssenGeurts uit Tilburg, Van Drie
uit Amersfoort en Koomen uit Hilver
sum. Het secretariaat zal voorlopig wor-
uen waargenomen door de heer H. No-
Haag0111' ^an Van Nassaustraat 10, Den
(Van onze parlementaire redacteur a.i.)
Midden in de oorlog kwam bij het Rode Kruis in Genève een regu binnen,
dat een gevangene uit een Duits kamp had teruggestuurd ten bewijze van
ontvangst voor een levensmiddelenpakket en waarop deze Haftlinghad ge
bubbeld: „Nu geloof ik weer in God". In dezeene zin ligt opgesloten wat
pakketten zowel voor de Krijgsgevangenen als voor de slaven van Hitler's con
centratiekampen betekend hebben. Nu ligt er het feit, dat zo niet alle, dan toch
tal van gevangenen uit Duitsland zijn teruggekeerd met de mededeling, dat hun
lotgenoten van andere nationaliteiten veel beter voorzien zijn geworden van
pakketten dan de Nederlanders. Deze zaak was en is te belangrijk om haar
onuitgezocht te 'laten. Meer echter nog dan ten aanzien van de behandeling, die
vluchtelingen hebben ondervonden, geldt bij deze materie dat men hoor en
wederhoor moet toepassen.
De commissie-Vorrink, die deze aan
gelegenheid kort na de oorlog onder
zocht heeft, is tot het harde oordeel ge
komen, dat zowel in Den Haag als in
Londen tengevolge van een gemis aan
de juiste mentaliteit en van formalisme
en bureaucratie duizenden Nederlan
ders het leven hebben verloren, die
naar menselijke berekening bij tijdige
hulpverlening hadden kunnen worden
gered.
In het jongste rapport van de Parle
mentaire Enquêtecommissie komt men
tot een evenwichtiger uitspraak. Aan
getoond wordt namelijk, dat verschil
lende verklaringen van ex-gevangenen
voor de z.g. Pakkettencommissie niet
houdbaar zijn. Bovendien zijn er bij
het zenden van pakketten aan Neder
landse gevangenen belemmerende fac
toren geweest, die de belanghebbenden
zich bepaald niet hebben kunnen reali
seren.
Daar was bijvoorbeeld het feit, dat
het „London Committee" van het Ne
derlandse Rode Kruis nooit door de
Duitsers is erkend. Voorts konden an
dere nationaliteiten putten uit een gro
ter voorraad, omdat zij zich van meet
af aan hadden ingesteld op een groter
aantal krijgsgevangenen; het aantal
Nederlandse krijgsgevangenen was in
de eerste jaren echter gering en een
grote uitbreiding was niet te voorzien.
Verder hielden de Britten scherp vast
aan de blokkade.
Op grond van deze en andere over
wegingen kan de Enquêtecommissie
zich niet plaatsen achter de verwijten
van de Pakkettencommissie, die te
eenzijdige conclusies heeft getrokken
uit constateringen van gevangenen.
Wel echter stelt het Enquêteverslag,
dat noch de regering, noch het „Lon
don Committee" van het Nederlandse
Rode Kruis voldoende doordrongen
schijnen te zijn geweest van de naam
loze ellende in de Duitse kampen. Er
is niet voldoende initiatief en vast
houdendheid betoond; men is te spoe
dig voldaan geweest over eigen pres
taties en heeft zich te snel bij de te
leurstellende gang van zaken neerge
legd.
Waardering wordt in het verslag ge
uit voor verschillende particuliere acti
viteiten- Met name wordt gewag ge
maakt van het werk van vier Neder
landse dames, die, hoewel niet bepaald
in volledige onderlinge harmonie, zich
voortreffelijk geweerd hebben bij de
hulpverlening aan gevangenen. Een
hunner is er zelfs in geslaagd tot in een
kamp door te dringen en te bereiken,
dat de gevangenen, die stonden aange
treden voor het appèl, konden inruk
ken!
Wat het zenden van levensmiddelen
naar het bezette Nederland betreft
wordt in het Enquêteverslag een criti-
sche opmerking gemaakt: er zou vanuit
Mevrouw L. van Overeem was tij
dens de oorlog hoofd van de Dienst
voor Speciale Hulpverlening van net
Roode Kruis. Zij slaagden er in met
de hulp van medewerkers om de ge
vangenen regelmatig levensmiddelen
en medicamenten te bezorgen.
Portugal meer bereikt hebben kunnen
worden, wanneer er van een vroeger
tijdstip af met groter energie en vooral
met meer deskundigheid te werk was
gegaan.
Het rapport besluit met beschouwin
gen over de repatriëring, waarvan als
samenvattende indruk kan worden ge
geven, dat te laat de onvermijdelijk
heid van militarisering der functio
narissen is ingezien, waardoor er twee
instanties naast elkaar zijn komen te
werken. Voorts heeft men zich bij de
opzet der repatriëring onvoldoende ge
realiseerd, dat het enige verlangen van
de vrijgekomen gevangenen het terug
keren naar huis was. Verdienstelijk
werk is verricht door de repatriërings
missie Boon in Oost-Europa.
Het nieuwe Enquêteverslag bestaat
voor een aanzienlijk deel uit onderzoe
kingen op détailpunten van de genoem
de onderwerpen. De betekenis er van
wordt bepaald door het feit, dat er vrij
wel steeds mensenlevens mee gemoeid
zijn geweest.
In de nacht van Zondag oo Maandag
j.l. is te Rotterdam overleden Pater
A. H. v. d. Maagdenberg.
De lange jaren, dat hij werkzaam
was in de Retraitehuizen van Seppe,
Zenderen en Bergen van welk laat
ste huis hij tevens directeur is geweest
gaven hem een algemene bekendheid
als een bekwaam retraiteleider.
Het waren echter vooral de priesters
en religieuzen voor wie hij een gezochte
leidsman was. Dit jaar nog leidde hij
de retraites voor de geestelijkheid van
het bisdom Haarlem. En velen zullen
het betreuren, dat hij zijn reeks van
priesterretraiten in dit diocees niet heeft
mogen beëindigen. God riep hem mid
den uit zijn werk.
Het geheim van zijn leiding lag voor
al in zijn sterk mannelijk geloof, dat
sprak uit zijn fris theologisch denken
en innig liturgisch beleven van een
spiritualiteit, die de zielzorgers de
juiste richting voor hun geestelijk leven
wees. Daarom ook waren zijn medita
ties en conferenties onvergetelijk voor
een ieder, die onder zijn leiding de
geestelijke oefeningen deed.
Hij verwerkte on bewonderenswaar
dige wijze de rijkdom van de theologie
en plaatste haar in het drukke leven
van de zielzorger. Daarbij bleef hij
studeren tot aan zijn dood. Naast zijn
bed lag het bekende werk van E.
Mers S.J. „La Théologie du Corps
Mystique", waarin hij tot het einde
toe studeerde, getuige de vele potlood
strepen en kanttekeningen.
Wie hem gehoord heeft bij zijn re-
traiten of wie beide lijdens-medita-
ties over de K.R.O. beluisterd heeft,
heeft dan ook de rijkdom van zijn
gedachten bewonderd en is getroffen
door de innerlijke bezieling van zijn
woord, zijn gloedvolle zegging en zijn
welverzorgde taal.
De onderwerpen, die zijn voorkeur
hadden, kwamen steeds meer te liggen
op het terrein van de mysteries van
Christus' leven, vooral zoals deze tegen
woordig gesteld worden in de H. Li
turgie.
Voor de priesters in de zielzorg
schreef hij zijn meditatieboek „Het
Mysterie van het Kerkelijk Jaar". Voor
breder kring schreef hij in meerdere
tijdschriften o.a. de Volksmissionaris en
Sanctissima Eucharistia.
Het stoere in zijn gestalte en in zijn
geloof bewaarde hij tot het einde toe.
Midden in de nacht van 21 op 22 Sep
tember voelde hij een herhaling van de
hartaanval opkomen, die hem op 20
Augustus dwong zijn bed te houden.
Hij verzocht zelf om de laatste H.H.
Sacrarrienten, die hij met gelovig ver
trouwen en diepe eerbied ontving. Hier
uit putte hij de kracht voor een bewust
en volledig aanvaarden van de dood,
die onmiddellijk daarna intrad.^
Moge het Eeuwig Licht, dat hij steeds
gezocht heeft, hem thans in volle heer
lijkheid bestralen,
TH. BERKHOUT C.ss.R.
(Van onze correspondent)
De gezamenlijke mijnen in Limburg
hebbben in het eerste halfjaar van
1952 6.220.710 ton kolen geproduceerd.
Het aantal arbeidskrachten ondergronds
bedroeg in dezelfde periode per maand
gemiddeld 30.000 man. De gemiddelde
dagproductie was 41.089 ton kolen.
De koleninvoer van Nederland over
dezelfde periode bedroeg 2.142.985 ton,
de uitvoer 9411 ton. de invoer van cokes
99.297 en de uitvoer van cokes 687.997.
In het eerste half jaar van 1952 produ
ceerden de gezamenlijke mijnen in
Limburg 1.219.917 ton cokes en 508.128
ton steenkoolbriketten.
Naar wij vernemen heeft Z. H. de Paus
dr. L. v. d. Meerendonk te Horst wegens
zijn grote verdiensten op het terrein van
de katholieke gezondheidszorg, benoemd
tot'ridder in de Orde van de H. Grego
rius de Grote.
De gezagvoerdersclub te Rotterdam
heeft in een schrijven geprotesteerd
tegen de uitvoering van het ontwerp van
het monument dat te Rotterdam zou
worden opgericht ter nagedachtenis van
de in de laatste wereldoorlog omgekomen
zeelieden. In het schrijven wordt gezegd,
dat het monument tot niemand van de
gezagvoerders spreekt. De omgekomen
zeelieden, zo wordt gezegd, zouden zich
in hun zeemansgraf omdraaien als ze het
konden zien.
Het schrijven toesluit: „Bespaar ons
zeelieden in het bijzonder en de Neder
landers in het algemeen dit monument,
dat volgens ons spot met elke doelstel
ling en aesthetiek".
volgens een verklaring van de directie
hierop onmogelijk ingaan. Wel was de
directie van „De Ommelanden"^ bereid
medewerking te geven ten aanzien van
het thans stakende personeel in die zin,
dat door bemiddeling van het Arbeids
bureau opname in de sociale voorzie
ningen mogelijk zou worden. De eis van
de A.N.A.B. dat bij opheffing van de
staking al de nieuw aangenomen men
sen weer zouden moeten worden ont
slagen, is echter naar de gevoelens van
„De Ommelanden" een eis in strijd met
recht en menselijkheid, welke men met
wenst te aanvaarden.
De A.N.A.B. deelde hedennacht mee,
de onwillige houding van De Omme
landen ten aanzien van het voorstel van
de bemiddelaar te betreuren. De sta
king en het conservatoir beslag op Da
Ommelanden zouden worden opgeheven,
wanneer De Ommelanden het vroegere
bedrijfsverband zouden herstellen door
alle stakers terug te nemen en in overleg
met de bemiddelaar overtollig personeel
ontslag te verlenen. Voorts zouden De
Ommelanden zich verplichten een pen
sioenregeling te treffen zoals bepaald in
de pensioenregeling voor het zuivelbe
drijf. De pensioenen moeten dan worden
ondergebracht bij een verzekeringsmaat
schappij waarbij de vakorganisaties eens
per jaar inlichtingen kunnen krijgen.
Ook zouden De Ommelanden zich ver
plichten vacantietoeslag uit te keren. De
Ommelanden schijnen tegen vrijwel alle
bepalingen bezwaar te hebben gemaakt,
maar in het bijzonder tegen het ontslag
dat aan de tijdens de staking aangeno
men arbeiders moest worden verleend.
De A.N.A.B. heeft thans scherpere
maatregelen in het vooruitzicht gesteld.
Alle beschikbare middelen zuilen wor
den aangewend om het conflict voor de
arbeiders tot een goed einde te brengen.
De verschillende bij het N.V.V. aange
sloten organisaties zullen worden inge
schakeld en men hoopt op steun van de
confessionele bonden.
In verband met de mogelijkheid, dat
de regering de olievelden in Noord-
Sumatra aan de BPM zal teruggeven,
heeft het parlementslid mr. Touku
Hassan, die ook zitting heeft in het
mijncomité, verklaard, dat als de rege
ring dit zou wensen Indonesië stellig
zelf de olievelden kan rehabiliteren en
de productie opvoeren.
Naar zijn mening zijn er voldoende
Indonesische krachten om het bedrijf
te voeren en als men buitenlandse des
kundigen nodig heeft, kan men deze
aantrekken. De productieverhoging, al
dus mr. Touku Hassan, is geenszins
moeilijk. Men behoeft daarvoor slechts
de pijpleidingen te verbeteren, en pij
pen zijn voldoende te krijgen. Dat de
productie thans laag is, vindt voorts
zijn oorzaak in het feit, dat pas enkele
putten geopend zijn.
Over de oprichting van raffinaderijen
in Noord-Sumatra verklaarde mr.
Touku Hassan, dat er reeds verschil
lende aanvragen van Amerikaanse
Franse en Duitse zijde voor de oprich
ting daarvan zijn binnengekomen.
(Van onze Haagse redacteur)
Met ingang van 1 October a.s. wordt
de benoeming verwacht van dr.. A. H
Philipse tot chef van de buitenlandss
dienst op het ministerie van Buiten
landse Zaken met de rang van Buiten
gewoon Gezant en Gevolmachtigd Mi
nister. Dr. Philipse was hoofd van de
economische afdeling op de Neder
landse ambassade te Washington.
Advertentie
MOTECHTHEiD
blijft, óók na
herhaald «rasse,
en chemisch
reinigen
ZONDAG oude dag, causerie, 10.05 prot. pr.
HILVERSUM I, 402 m. VARA: 8.00 VARA: 10.20 gram., 10.30 voordracht,
nieuws, 8.18 gram., 8.35 orgel, 8.58 sport, 10-50 zieken, 11.40 alt en piano, 12.00
9.00 Langs ongebaande wegen, causerie, gram. 1.15 idem, 12.33 platteland, 12.38
9.10 kamerorkest, klein koor e.n solisten, gram., 13.00 nieuws, 13.15 commentaar,
9.45 Geestelijk leven, causerie, 10.00 13.20 orgel en zang, 13.55 middenstand,
amusem.muziek, 10.30 Met en zonder 14.00 vrouw. 14.15 piano, 14.45 gram-
omslag, 11.00 gram., 11.30 cabaret. 14.55 De heer van de Grote Berg. hoor-
AVRO12.00 dansmuziek, 12.30 Even af- sPel- 16-00 Residentie-Orkest. 16.45 jeugd,
rekenen, heren, 12.40 Krontjong ensem- 17.15 gram., 17.30 idem, 17.50 militair
ble, 13.00 nieuws, 13.10 De Spoorwegen comm., 18.00 nieuws, 18.15 lichte muz.,
spreken, 13.20 gevar. muziek, 13.55 boek, 13.30 parlem. overz., 18.45 jeugd, 19.45
14.15 kamerorkest en solisten, 15.25 film, Landbouwrubriek. 20.00 nieuws, 20.05
15.40 lichte muziek, 16.00 amusem.muz., cabaret, 20.35 aetherforum, 21.10 gram.,
16.30 sport. VARA: 17.00 amusem.muz., 21.20 Philh. Orkest, 22.05 Die Partei hat
17.30 jeugd 17.50 sport, 18.15 nieuws, immer recht, klankbeeld, 22.35 gram.,
VPRO: 18.30 prot. pr, IKOR: 19.00 jeugd, 22-45 Welvaartsplan N.V.V., causerie,
19.35 prot. pr. AVRO: 20.00 nieuws, 20.05 23-°° nieuws, 23.15 Esperanto, 23.20 or-
operettemuziek, 21.05 Ontmoetingen met £cl> 23.45 gram.
Christopher Blaze, hoorspel, 21.40 Ham- TTT,„„TT,,
mondorgelspel, 22.00 cabaret, 22.30 strijk- HILVERSUM II, 298 m. NCRV: 7.00
kwartet, 23.00 nieuws, 23.15 reportages, nieuws, 7.15 ochtendgymn., 7.30 gram.,
23 25 gram. 7 45 Prot' Pr-« 8 00 nieuws, 8.10 sport, 8.23
gram., 8.45 idem, 9.00 zieken, 9.30 huis-
HILVERSUM II, 298 m. KRO: 8.00 vrouw, 9.35 gram., 10.00 orgel, 10.30 prot.
nieuws, 8.15 gram., 8.25 plechtige Hoog- Pr-» 11-00 piano, 11.30 gram., 12.00 idem,
mis. NCRV: 9.30 nieuws, 9.45 gram. 1225 b°er en tuinder, 12.33 orgel, 12.59
IKOR: 10.00 De Open Deur, causerie, klokgelui, 13.00 nieuws, 13.15 lichte mu-
10.30 prot pr. NCRV: 12.00 muziek. KRC: ziek, 13.45 gram., 14.00 schoolradio, 14.35
12 15 Apologie, 12.35 gram., 12.40 lichte gram., 14.45 vrouw, 15.15 gram., 15.30
muziek, 13.00 nieuws, 13.10 lunchconc., piano, 16.00 prot. pr., 16.30 gram., 17.00
13.40 boek, 13.55 gram., 14.00 jeugd, 14.30 kleuters, 17.15 banjomuziek, 17.45 Een
bijeenkomst t.g.v. 4e eeuwfeest van het verpleegster uit Manokwari vertelt, 18.00
heilige afsterven van Sint Franciscus gram., 18.15 sport, 18.25 mannen in grijs,
Xaverius, 16.00 gram- 16.10 thuisfront, groen en blauw, 18.30 gram., 19.00
16.15 sport, 16.30 Vespers. NCRV: 17.00 nieuws. 19.10 gram., 19.15 Volk en Staat,
prot. pr., 18.30 gram., 18.45 idem. 19.15 causerie. 19.30 gram., 19.40 radiokrant,
strijkkwartet en solist, 19.30 Rondom 't 20 00 gram., 20.15 vocaal ensemble en
Koningschap in Israël, causerie. KRO: solist, 20.45 De jongste Vlaamse Proza'is-
19.45 nieuws, 20.00 gram.. 20.25 de ge- ten. causerie, 21.00 kamermuziek, 21.30
wone man, 20.30 gevar. progr., 22.35 act gram., 21.50 In de Arabische wereld,
22.45 Avondgebed, 23.00 nieuws, 23.15 causerie, 22.00 strijkorkest, 22.45 prot.
gram. Pr-» 23.00 nieuws, 23.15 gram.
ENGELAND, BBC Home Service, 330 ENGELAND. BBC Home Service, 330
m.: 15.40 orkestconcert, 18.30 symphonie- m.12.00 rhythmische muz., 13.10 lichte
orkest en solist, 21.15 koorzang. muziek, 18.30 orkestconcert, 19.45 piano.
BBC, light programme 1500 en 247 m.: BBC, light programme. 1500 en 247 m.:
f"5 amusem.muziek 19\30 gevar' mu" 12.00 orgel, 12.30 dansmuziek, 13.00 BBC
«ek. 20.30 Community hymn singing, Midland Light Orchestra, 13.45 lichte
22.45 orgel, 23.35 lichte muziek. muziek, 18.00 dansmuziek. 22.20 dans-
NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK 23'2° Etr«kensemble en sollSte'
309 m.: 12.00 gevar muziek. 13.20 amu- NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
sementsmuz., 16.30 dansmuziek, 18.00 309 m.: 12.00 lichte muziek, 13.25 orkest-
symphome-orkest 22.30 dansmuz., 23.30 concert, 15.50 pianorecital, 16.15 orkest-
lichte muziek, 1.15 gevar. muziek. concert. 16.40 rhythmische muziek. 17.45
nn.MTmrTtr z- i rhythmische muziek, 20.00 orkestconc.,
FRANKRIJK nationaal programma, 23.40 kamermuziek, 0.30 dansmuziek,
347 m.: 15.30 Hans, le joueur de flüte, l 15 gevar muziek
opera, 18.00 symphonie-orkest en solist,
20,02 lichte muziek, 22.00 kamermuziek. FRANKRIJK, nationaal programma,
347 m.: 12.30 Pomme d'Api, operette,
BRUSSEL, 3<-4 m.: 12.34 gevar. muz., 13.18 omroeporkest en solisten, 14.30 vo-
13.15 gevar. muziek, 16.45 strijkorkest, caal kwartet en solist, 16.00 kamermuz-
23.05 dansmuziek. 20.02 symphonie-orkest. koor en solis-
484 m.: 12.08 omroeporkest, 20.00 om- ten, 2.50 Joegoslavische muziek,
roeporkest, koren en solisten, 23.00 dans
muziek. BRUSSEL, 324 m.: 14.00 orkestconcert.
17.10 amusem.muziek, 18.00 Franse les,
MAANDAG
20.00. Philharm. Orkest, 21.55 koorzang.
HILVERSUM I, 402 m. VARA: 7.00 22.15 orgel,
nieuws. 7.18 en 7.30 gram., 8.00 nieuws, 484 m.: 12.05 gevar. muziek. 16.00 lich-
8.50 gram., 9.00 Onder de pannen, hoor- te muziek, 16.35 lichte muziek, 21.15 ka-
spel, 9.15 gram. VPRO: 10.00 Voor de mermuziek.
