Oosterse
oplossing
Consistorie op 12 Januari 1953
Ook Mgr. Stepinac prins
der Kerk
Paniekstemming onder de
Joodse bevolking te Praag
Uil angst zouden velen zich van
het leven hebben beroofd
DE E.D.G. IN DE BONDSDAG
hApp
Een leken-
mening
BIJ LANDING
VERONGELUKT
Wedstrijdprogram
blijft gehandhaafd
Prins Bernhard
bij Truman
Tol hoofd en hart
Zes en dertig doden
Eisenhower ontmoet
Foster Dulles
Het weer
dee MORRIS iefmyen Êiuj!
K.N.Y.B. deelt mede:
Overstromingen in
West-Frankrijk en
Zuid-Engeland
J
DE WEEK VAN
ADENAUER
Sjf
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1952
76ste JAARGANG No. 25515
Am. militair vliegtuig
Belangrijke mededeling
te verwachten
(Eigen telegram)
VATICAANSTAD, hedenmorgen.
Paus Plus XII heeft 24 nieuwe Kardinalen benoemd, die 12 Ja
nuari a.s. in een geheim Concistorie gecreëerd zullen worden.
Onder hen bevinden zich o.a. Mgr. Stepinac, aartsbisschop van
Zagreb, die in Joegoslavië tot gevangenisstraf is veroordeeld, en
Mgr. Stephen Wyszynski, aartsbisschop van Warschau. Elf van de
nieuwe Kardinalen zijn Italianen, twee Fransen, een Amerikaan,
een Canadees, een Duitser, twee Spanjaarden, een Joegoslaaf,
een Pool, een Ier en drie Latijns-Amerikanen.
Bontgevoerde handschoenen
CDDCC NATIONALE producten
CnnC W - VAN wereldnaam
Radio Wasmachines
Stofzuigers Wringers
Televisie Vloerwrijvers
BUREAU SMEDESTRAAT S - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 145480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr. 45, tel. 3998
Bijkant. Ilmuiden: Bonifaciusstr. 27 tel. 5790
Directie: 3. 3. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W Severin.
Wnd. hoofdredacteur: W. van Willige.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave var»
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cents per week,
f 2.— per maand, f 6.— per kwartaal
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544
n ons hoofdartikel van eergisteren
gaven wij een overzicht van de si
tuatie in Indonesië, dat de lezers
kon voorbereiden op de gebeurtenissen
van de komende dagen. De situatie
daarginds borg allerlei mogelijkheden
in zich. „Oppervlakkig bezien", zo
schreven wij. „zou men uit het ver
loop der jongste gebeurtenissen moe
ten concluderen, dat in deze strijd Su
karno het grootste deel van het leger,
en wel dat deel welks leiders nog met
de oude revolutionnaire geest bezield
zijn, op zijn hand heeft en dat
derhalve de Sultan als minister van
Defensie het onderspit moet delven. Er
gingen dan ook dezer dagen geruchten,
dat de Sultan weldra als minister zou
aftreden. Zover is het intussen nog niet.
Wij geloven ook niet dat de Sultan
Zich zo maar zal laten opzijschuiven."
De berichten, die intussen uit Indo
nesië tot ons zijn gekomen, geven het
onschuldig beeld van overleg tussen
Sukarno en zijn regering, de Sultan
van Djocja niet uitgezonderd. Maar
daarnaast twee hoogst merkwaardige
berichten: de vice-president Hatta werd
opgenomen in een hospitaal en presi
dent Sukarno gaat over enige dagen
voor zijn gezondheid naar Bali om daar
rust te nemen. Binnenkort zijn er mu
taties in het leger te verwachten.
Slaat de weegschaal naar de andere
zijde over? Zekerheid daaromtrent kan
men eerst na enig tijdsverloop krijgen.
Degenen, die uit Indonesië de telegrafi
sche berichtgeving verzorgen, moeten
zich in deze dagen, wegens de onzeker
heid van de toestand en ter vermij
ding van moeilijkheden met de strij
dende partijen, bepalen tot de uitwen
dig waarneembare feiten en het beeld
dat daaruit ontstaat is allicht niet
volledig.
Wij zullen aan deze zijde het beeld
moeten aanvullen. In deze omstandig
heden is het hoogst instructief in Het
Parool een reportage te lezen van Pieter
't Hoen, die zojuist uit Indonesië is te
ruggekeerd. Ziehier allereerst zijn lezing
over de demonstraties van 17 October.
Het parlement had een motie aangeno
men tegen de legerleiding en kolonel
Mustopo organiseerde daarop een volks
demonstratie tegen het parlement. Sukar
no hoorde ervan en ontbood Mustopo.
De motie tegen de legerleiding was naar
de zin geweest van Sukarno, zo niet
door hem uitgelokt. Hij gelastte, dat de
demonstratie niet zou doorgaan. Toen
Mustopo zeide, dat de voorbereidingen
daarto,e al te ver gevorderd waren, beval
Sukarno het spits om te keren en er een
demonstratie van te maken tegen de
legerleiding en voor Sukarno. Mustopo
echter kreeg het op zijn zenuwen en
deed niets. De dag daarop volgde de
demonstratie: zij was tóch gericht tegen
het parlement, tot teleurstelling van
Sukarno, die toch maar zijn voorbereide
rede hield voor de klaargezette micro
foons in een poging om nog zelf het
spits om te keren.
De heer Pieter 't Hoen meent boven
dien dat Sukarno persoonlijk de hand
heeft gehad in de afzetting van de divi-
siecoxnmandanten in Oost-Java Celepes
en Zuid-Sumatra.
Hij beschrijft de algemene situatie als
volgt: „De zware vraagstukken, waar
onder Indonesië gebukt gaat schijnen
bijna onoplosbaar. Een groot tekort op
de begroting, een haveloze betalingsba
lans, zodat de deviezenpot Spoedig leeg
zal zijn, een veel te geringe voedselpio-
ductie, zodat een deel der bevolking
Chronisch ondervoed is, een hacheiiJK
bendewezen, dat plundert, moordt en
brandschat, en verder een ineenschrom
pelende economie, die langzaamaan
steeds meer gehavend wordt door het
tekort aan werklust en arbeidsdiscipline
en door een onverantwoordelijke vakbe
wegingsactiviteit, die de productie alleen
maar kwaad doet. Dit is een greep ui
de belangrijkste feitgn. De toestand
wordt dan verder door de persoonlijke
tegenstellingen tussen de leidende figu
ren zo ingewikkeld en verward, dat het
er op begint te lijken, dat Indonesië in
een toestand van voorlopig permanente
revolutie dreigt te geraken".
Dit schrijft Pieter 't Hoen, alias het
socialistische Kamerlid Frans Goed
hart, die van jubelend optimisme over
het prestatievermogen van het Indone
sische volk van enige jaren geleden is
afgezakt tot het zwartste pessimisme,
Waarschijnlijk met miskenning van de
Indonesische kwaliteiten als debrouii-
lards. De correspondent van het Aig-
Handelsblad, een van de best ingelichte
brsnnen, ziet mogelijkheden voor Oos
ters compromis De regering in Dja
karta is er nog en heeft zich tot nu toe
Weten te redden door afbuigen, laten
hitwoeden, overreden. Het lijkt belang
rijk in deze omstandigheden, dat Su
karno, hetzij ziek, hetzij gezond, hetzij
vrijwillig, hetzij gedwongen, de afstand
neemt van de regeringszaken, die een
constitutioneel staatshoofd behoort te
hebben.
®en Amerikaans C-54 militair trans
portvliegtuig is bü een landingspoging
ln zware mist, waarby klaarblijkeiyk
®en boom is geraakt, verongelukt. Van
e 39 inzittenden zyn er 36 om het
'«ven gekomen. Het ongeluk geschiedde
h de omgeving van Tacoma, in de Ame-
Dkaanse staat Washington. Na het om
jaag storten vloog het vliegtuig in
"rand. Het is, op een gedeelte van de
sjaart na, geheel uitgebrand. Vele
Slachtoffers zijn door verbranding om
"et leven gekomen.
l Het militaire commando voor Alaska
eeft gisteren bekendgemaakt, dat het
rak van de C-124 „Globemaster", die
nds Zondag met 52 personen aan boord
j erd vermist, door een piloot gevonden
j die radiografisch mededeelde geen
bGj®n van leven waargenomen te heb-
Vanda
te v a? en morgen zal Eisenhower
zij," cw Vork besprekingen voeren met
'and« 0<Tomstigr minister van Buiten-
afloon n' 3°hn Foster Dulles. Na
langij uVan 'leze conferentie zal een be-
aldus h mehcdcling worden gedaan,
^een v ki ®*sen"10wer's perschef gis-
Z.H. DE PAUS BENOEMT
24 KARDINALEN
Dit lang verwachte Consistorie zal het
eerste zijn sinds het grote Consistorie
van 1946, waarin de H. Vader twee en
dertig prelaten benoemde. Het college
van Kardinalen, dat officieel zeventig
leden behoort te tellen, was geslonken
tot zes en veertig. Het college zal nu
dus weer op volle sterkte komen.
Het Heilig College is sedert de dagen
van Paus Clemens XI (1700—1721) niet
meer voltallig geweest. De huidige Paus
had gehoopt het College tijdens het Con
sistorie van 1946 weer voltallig te ma
ken, maar voordat het plaats vond stierf
Mgr. Carlo Boetto van Genua.
De aankondiging van het nieuwe Con
sistorie viel hedenmorgen samen met de
terugkeer van de H. Vader van zijn
Zomerresidentie in Castel Gandolfo. Het
Heilig College zal na het Consistorie van
12 Januari zijn samengesteld uit 27 Ita
lianen en 43 niet-Italianen.
Mgr. Wyszxnsky, Primaat van Polen,
tijdens zijn laatste bezoek aan het Va-
ticaan.
De nieuw benoemde kardinalen zijn
de aartsbisschoppen:
Maurice Feltin van Parijs.
Georges Frangois Xavier Marie Grente
van Le Mans in Frankrijk.
John Dalton van Armagh (Ierland.
James Francis Mclntyre van Los An
geles (Amerika).
Paul Emil Leger van Montreal (Ca
nada).
Josef Wendel van München (Duits
land).
Carlo Maria Delia Torre van Quito
(Ecuador).
Fernando Qdiroga y Palacios van
Santiago (Spanje).
Augusto Alvaro da Silva van San
Salvatore della Baaia (Brazilië).
Beniamino de Arriba y Castro van
Tarragona (Spanje).
Crisanto Luque van Bogota (Colum
bia).
Stephan Wyszynski van Gnezno en
Warschau (Polen).
Luigo Stepinac van Zagreb (Joego
slavië).
De nuntius te Parijs Angelo Giuseppe
Roncalli.
De nuntius te (Madrid Gaetano Cicog-
nani.
De nuntius in Portugal Pietro Ciriaci.
de Nuntius in Italië Francesco Bor-
reeds genoemde drie Apostolische Nun
tii in Parijs, Madrid en Portugal, als
mede:
de Nuntius in Italië Francisco Bor-
gongini Duca,
Caelo Agostini, patriarch van Vene
tië,
Celso Constantini, secretaris van de
Congregatie tot Voortplanting van het
Geloof,
Valerio Valeri, assessor van de Con
gregatie voor de Oosterse Kerken,
Marcello Mimmi, aartsbisschop van
Napels,
Giacomo
Bologna,
Alfredo Ottaviani, assessor van de
Congregatie van het Heilig Officie,
Georges. Siri, aartsbisschop van Ge
nua.
De Heilige Vader heeft voorts Mgr.
Domenico Tardini benoemd tot onder
staatssecretaris voor buitengewone zaken
en Mgr. Giovanni Batista Montini tot
onder-staatssecretaris voor gewone zaken.
Wat onwillekeurig bij deze benoeming
van nieuwe kardinalen het meest de
aandacht trekt is, dat zich onder hen,
die in het consistorie van 12 Januari a.s.
de rode hoed zullen ontvangen, twee
aartsbisschoppen, wier diocesen achter
het ijzeren gordijn liggen, bevinden.
Lergaro, aartsbisschop van
Mgr. Wyszinsky
Dat Z. H. Exc. Mgr. Stephen Wyszins-
ki, aartsbisschop van Warschau en Pri
maat van Polen, bij het volgend consis
torie tot kardinaal zou worden gecre-
eerd, viel min of meer te verwachten.
Mgr. Wyszinski, die in 1901 te Zuzela in
Centraal Polen is geboren en in 1946 is
benoemd tot bisschop van Lublin, is in
1949 Z.E. Kardinaal Hlond opgevolgd als
aartsbisschop van Warschau en Primaat
van Polen. Het lag derhalve min of meer
voor de hand, dat hij eveneens met het
kardinaalspurper zou worden bekleed.
In de uitermate moeilijke positie,
welke de Katholieke Kerk in Polen
inneemt sinds de communisten daar
aan de macht zyn gekomen, heeft Mgr.
Wyszinski zich onderscheiden door zyn
wijs en voorzichtig beleid, dat de com
munistische regering in Warschau, die
van haar kant in dit zo overwegend
katholieke land omzichtiger te werk
gaat dan in andere volksdemocratieën
het geval pleegt te zijn, weinig houvast
biedt voor haar anti-godsdienstige en
anti-kerkeiyke politiek. Niettemin is
Mgr. Wyszinski de laatste jaren in
steeds sterker mate door de regering
onder pressie geplaatst en is hem ver
weten, dat hij de eenheid van het
Poolse volk in gevaar zou brengen.
Hoe weinig welgezind de regering de
nieuwe kardinaal is, blijkt wel uit het
feit, dat zij hem enkele jaren lang een
visum heeft geweigerd voor een bezoek
aan het Vaticaan. Toen dit visum einde
lijk verleend werd en Mgr. Wyszinski
de reis naar Rome kon aanvaarden,
heeft de Poolse regering klaarblijkelijk
gehoopt, dat zijn bezoek aan de Paus
zou leiden tot een partijkiezen van het
Vaticaan voor de Poolse territoriale
eisen en tot een matiging van de anti
communistische houding van de West-
Duitse bisschoppen en gelovigen
Deze speculatie is evenwel, zoals men
weet, niet uitgekomen. Hoewel de Kerk
in Polen voortdurend onder zeer zware
druk staat en in haar activiteit naar
buiten zoveel mogelijk wordt geremd,
heeft de Pbolse regering tot nu toe de
persoon var» Mgr. Wyszinski ontzien.
Het is echter zeer de vraag of de Kar
dinaal-primaat van Polen van de rege
ring in Warschau verlof zal krijgen
zich naar Rome te begeven om daar de
rode hoed in ontvangst te nemen.
Mgr. Stepinac
Verrassender nog is de Kardinaalsbe
noeming van Mgr. Stepinac, die, zoals
men weet, na aanvankelijk tot zeer lange
gevangenisstraf te zijn veroordeeld door
het Joegoslavisch communistisch be
wind, in het begin van dit jaar is vrij
gelaten. doch met de verplichting tot
1962 gedwongen te verblijven in zijn ge
boorteplaats Krasitsj, 30 kilometer ten
Z.W. van Zagreb, de zetel van zqn aarts
bisdom. Deze bepaling is klaarbiykelijk
uitgevaardigd om Mgr. Stepinac te be
letten zijn functie van aartsbisschon en
primaat van Joegoslavië weer op zich te
nemen.
Maarschalk Tito heeft dit trouwens
op 11 Maart j.l. uitdrukkelijk bevestigd.
Zoals men weet is mgr. Stepinac des
tijds veroordeeld na een proces waarin
hij beschuldigd werd van samenzwering
tegen de staat.
Betrekkelijk kort na zijn veroorde
ling heeft men van officiële Joegosla
vische zijde laten doorschemeren, dat
mgr. Stepinac uit zijn gevangenschap ont-
Mgr. Stepinac in zijn cel tijdens zijn
gevangenschap.
slagen zou kunnen worden, wanneer hij
naar het buitenland wilde uitwijken en
beloven niet meer in zün vaderland te
rug te keren.
Zowel Mgr. Stepinac als het Vaticaan
hebben deze wenk van de Joegoslavische
regering afgewezen. Feitelijk verkeert
Mgr. Stepinac nog steeds in een soort
gevangenschap, die de vorm van huis
arrest heeft aangenomen. Hij mag dan
ook geen herderlijke brieven schrijven
en evenmin openbare verklaringen af
leggen. Wel mag hii bezoek ontvangen
en preken in de kerk van zijn geboorte-
olaats. Mgr. Stepinac is op 8 Mei 1898
le Krasitsj geboren en op 6 October 1930
priester gewijd. Op 28 Mei 1934 werd hij
gewijd tot aartsbisschop van Nikopsi en
daarna tot aartsbisschop van Zagreb.
Gezien de nog steeds zeer gespannen
verhouding die er tussen de Joegosla
vische staaf en de Katholieke Kerk
voortduurt, moet het onwaarschijnlijk
worden geacht dat Mgr. Stépinac door
de regering te Belgrado in de gelegen
heid zal worden gesteld zich naar Rome
te begeven.
Verwachting tot Zondagavond:
Nevelig en meest zwaar bewolkt
met voornamelijk in het Zuiden en
midden van het land tijdelijk regen
of sneeuw. Tot matig of vrij krach
tig toenemende Oostelijke wind. In
het uiterste Zuiden van het land
temperatuur tydelijk enkele graden
boven het vriespunt. Elders lichte
vorst tot temperatuur om het vries
punt.
ZONDAG:
Zon: 8.24—16.33. Maan: 15.17—7.32.
MAANDAG:
Zon: 8.25—16.32. Maan: 15.54—8.5#.
Advertentie
BaRTELOORISSTRAAT 20 TEL. 13439
Advertentie
Volgens Joegopress, een te Belgrado
gevestigd persagentschap, dat in nauw
contact staat met de regering van maar
schalk Tito, zal na het proces tegen
Slansky c.s. een nieuw proces volgen
tegen twee groepen van Tsjechoslo-
waakse communisten, die beschuldigd
worden van verraad en spionnage. Voor
speld wordt, dat Maria Svermova, voor
malig secretaris voor organisatori
sche aangelegenheden van het Centrale
Comité der communistische party, tot
de beschuldigden zal behoren.
Naar A. P. verneemt, heerst er mo
menteel onder de 30.000 joden in Tsje-
choslowakije een paniekstemming naar
aanleiding van het proces-Slansky. Tal
loze joden zouden zich uit vrees voor
communistische maatregelen van het
leven hebben beroofd. Volgens van Is
raëlische zyde ontvangen berichten
zouden o.a. Erik Kohen, secretaris van
de Praagse vereniging, die de belangen
der Joodse ingezetenen behartigt, en
zijn echtgenote zelfmoord hebben ge
pleegd.
De veroordeling van de veertien
vroegere communistische leiders in
Praag heeft verder tot. gevolg gehad,
dat de Praagse politie een razzia heeft
gehouden in een Kosher restaurant. Al
lo gasten werden gearresteerd. Zij zou
den ervan verdacht worden „zionisti
sche spionnen" te zijn. Op de Tsjechi
sche fabrieken en in de staatsorganisa
ties zou een onderzoek ingesteld zijn
naar persoonlijke gegevens betreffende
dë Joodse employé's. De Israëlische ge
zant, dr. Arieh Kubovt, is, naar ver
luidt, naar Tel Aviv teruggeroepen om
rapport uit te brengen over deze aan
vallen van het communistische regiem
op het Jodendom.
Volgens de diplomatieke berichten zou
Kubovi verscheidene pogingen hebben
aangewend om van de Tsjechische rege
ring verlof te krijgen het proces tegen de
veertien beklaagden, onder wie elf Jo
den, bij te wonen. Deze toestemming zou
hem geweigerd zijn.
In Joodse kringen in Praag en Bra
tislava heerst een paniekstemming. Of
schoon het proces afgelopen is, gaan
de Praagse pers en de radio door de
„zionisten" en Israël de schuld te ge
ven van alle ellende en tekortkomin
gen van de Tsjechische economische
toestand. De Tsjechen krijgen te horen,
dat het de „zionisten" onder de „ver
raders" waren, die de verantwoording
droegen voor het huidige tekort aan
voedsel en kolen en de dagelijkse on
derbreking van de elecriciteitstoe-
voer.
Volgens de berichten zou de zelfmoord
van Erik Kohen, de leider van de Joodse
gemeente in Praag, en zijn echtgenote
door talloze andere gevolgd zijn. Er
werden echter geen bijzonderheden gege
ven. Wel is gemeld dat de niet-Joodse
huishoudster van de Israëlische gezant
zelfmoord zou hebben gepleegd nadat
zij door de politie was ondervraagd. De
vrouw was bang, dat zij gedwongen zou
worden persoonlijke feiten over dr.
Kubovi en zijn voorgangers mee te delen.
Volgens de berichten zouden er in
Praag voor zover bekend nog geen anti-
semietische demonstraties hebben plaats
gevonden. Uit Bratislava is echter al be
richt, dat daar anti-Joodse leuzen op een
synagoge en op de deuren van Joodse
huizen waren aangebracht.
Het Franse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gisteren gepro
testeerd tegen uitlatingen, die in het
proces tegen Slansky en zijn mede-
beklaagden zijn gedaan over een
Franse diplomaat. Tijdens het proces
verklaarden beklaagden, dat zy in
lichtingen hadden verstrekt aan Mau
rice Dejean, die op dat ogenblik am
bassadeur in' Praag was. (Dejean is
thans ambassadeur in Japan).
De KNVB deelt mede, dat er geen aan
leiding is over te gaan tot algehele afge
lasting van het wedstrijdprogramma
voor morgen. Zondag 30 November. De
keuring van de terreinen wordt derhalve
aan de consuls overgelaten.
Ernctige overstromingen worden ge
meld uit West-Frankrijk, waar de Loire
over een afstand van tachtig km buiten
haar oevers is getreden. Een grote op
pervlakte bouwland staat onder water
en verscheidene dorpen zijn geïsoleerd.
Reddingsploegen zijn bezig ingesloten
gezinnen per boot te evacueren. Ook
een aantal zijrivieren van de Loire is
buiten de oevers getreden.
In Zuid-Engeland hebben gisteren
ook overstromingen plaats gevonden,
dié vele kelders vol deden lopen en hiel
en daar aardverschuivingen veroorzaak
ten. In het dal van de rivier de Rother
in Sussex vond de ergste overstroming
plaats sind 40 jaar. In Hastings, waar
in 24 uur ruim drie cm water viel.
moest de brandweer een groot aantal
souterrains uitpompen.
Prins Bernhard heeft Vrijdag eer.
bezoek gebracht aan president Truman
Hij verklaarde na afloop, dat het bij
zonder aangenaam was geweest, maar hij
weigerde mede te delen wat de presi
dent en hij gedurende hun onderhoud
van twintig minuten hadden besproken
HELPT oe BISSCHOP
KEUKEN BOUWEN.'
Een gierigaard is als een
mooie fontein, die nooit
water geeft
De West-Duitse Bondskanselier, Konrad Adenauer,
heeft deze week een tweetal overwinningen behaald
op de oppositie in het parlement. Die overwinningen
zijn vooral zo belangrijk, omdat zij vooruit lopen op een
debat, dat de komende week in de Bondsdag gehouden
zal worden, een debat, dat naar alle waarschijnlijkheid zal
eindigen met de ratificatie van het vredescontract en het
Europese Defensieverdrag. West-Duitsland zal dan het
eerste land zijn, dat de Europese Defensiegemeenschap
goedkeurt. De andere vijf betrokken naties (Frankrijk,
Nederland, België, Luxemburg en Italië) zullen dan even
eens tot ratificatie moeten overgaan alvorens de E. D. G.
in werking kan treden en de West-Duitsers met de herbe
wapening kunnen beginnen.
De eerste overwinning van Adenauer vond plaats, toen
Woensdag de invloedrijke commissie voor buitenlandse za
ken van de Bondsdag het federale parlement adviseerde om
tot ratificatie over te gaan. De tweede zegepraal behaalde
hij een dag later, toen de Bondsdag met 220 tegen 160 stem
men besloot om volgende week Woensdag, Donderdag er.
Vrijdag het vredescontract en net E. D. G.-verdrag in
tweede en derde lezing te behandelen. Verleden week had
den Adenauer's tegenstanders, met name de socialisten
zich met succes kunnen verzetten tegen een voorstel van
de kanselier om onmiddellijk tot behandeling over te gaan
maar nu hebben zij dan toch een nederlaag geleden. Het
Europese Defensievraagstuk is feitelijk al weer zowat een
half jaar oud, want in Mei j.l. werd de overeenkomst door
de regeringen van de zes betrokken landen ondertekend
Maar voor ook de respectievelijke parlementen hun goed
keuring hebben gegeven, kan met de uitvoering van he<
verdrag niet begonnen worden.
Op de NATO-conferentie, die in Februari te Lissabon
gehouden werd, is de E. D. G. uitvoerig besproken en
over enkele- weken, op 15 December namelijk, komt de
NATO, ditmaal te Parijs, weer op 'hoog niveau bijeen. De
E. D. G. zal dan nog geen feit kunnen zijn. maar dan zal
althans minstens één land de defensiegemeenschap hebben
gekeurd.
De Europese eenheid, die door de instelling van oen
dergelijke gemeenschap, alsmede door het PPn-Schu-
man, bereikt zou moeten worden, heeft te kampen
met twee grote obstakels: Nog altijd koesteren vele West-
Duitsers de hoop, dat binnen niet al te lange tijd een her
eniging van het nu al zeven en een half jaar verscheurde
land mogelijk is. De communistische regeerders van Oost-
Duitsland, en indirect de Russische machthebbers, wakke
ren die hoop uiteraard voortdurend aan. Het is een begrij
pelijk verlangen. Het is tenslotte een onnatuurlijke toe
stand. Maar de weldenkende West-Duitser weet. dat hii
■dechts op het Westen bouwen kan en dat nauwere ban
den met de andere West-Euronese landen en een Wes'-
Europese federatie onverenigbaar zijn met de gedachte aan
een spoedig herstel van de Duitse eenheid, hoe tragisch dat
besef ook moge zijn.
Behalve het verlokkende maar voorlopig niet te verwe-
\fLé-' J P..
V Verlang dit mérk van Uw' handelaar'
De visie van een Duitse tekenaar: Schuman, kinderjuf
frouw van het pasgeboren Europa, heeft zoveel belang
stelling voor de luchtballon, die „Saar" heet, dat Stalin
rustig zijn gang kap gaan. (Spotprent uit het Hamburgse
blad „Die Welt").
zenlijken denkbeeld van een herenigd Duitsland, belemmert
ook de Saar-kwestie de tot stand koming van de boven
nationale instellingen. Die Saarkwestie is al heel oud. maar
op het ogenblik staat het probleem weer in de volle be
langstelling. Onmiddellijk na de oorlog hebben de Fransen
het Saargebied los gemaakt van de Franse bezettingszone
van Duitsland. Later hebben zij net land een zekere poli
tieke zelfstandigheid gegeven. Maar Saarland, zoals de
streek nu genoemd wordt, vormt een economische unie
met Frankrijk. Het is maar een heel klein stukje grond,
maar de betekenis is groot, want het land heeft een riike
mijnbouw- en staalindustrie. Die twee industrieën zijn
volkomen ingesteld op die van het naburige Franse lann
van Lotharingen. De erts van Lotharingen wordt verwerkt
in de Saarlandse hoogovens en de Saarlandse mijnen leve
ren brandstof voor de Lotharingse ijzerindustrie. In het
Saarland is de Franse franc de gangbare munt, maar de be
volking spreekt vrüwel uitsluitend Duits, en in die tegen
stelling ligt het hele Saar-probleem opgesloten. Morgen
worden in het land verkiezingen gehouden voor de Land
dag (de Tweede Kamer). Die verkiezingen vinden plaats te-
Een een veelbewogen internationale politieke achtergrond.
Over de Saar-kwestie zal de komende tijd nog heel wat te
doen zijn.
De Europese eenwording heeft nog een lange en moei
zame weg af te leggen en verscheidene grote obstakels te
overwinnen.
(Van een bijzondere medewerker)
Als het juist is, wat er in de pers
heeft gestaan, zal, terwijl we dit
schrijven, de Sociaal Economische
Raad zijn advies uitbrengen betreffende
de huurverhoging. Vanzelfsprekend kon
den we van dit rapport nog geen kennis
nemen. En toch menen we. iuist on dit
ogenblik, los van het vandaag uit te
komen S.E.R.-advies. onze mening over
het vraagstuk van de huurverhoging te
moeten geven, omdat er. vooral in de
kringen van de minder draagkrachti-
gen. zo grote onrust en onzekerheid
bestaat.
Er zijn sinds geruime tijd tal van
gronden aan te voeren, die pleiten voor
een huurverhoging. Dit los van de vraag
of de huurverhoging uit het huidige ar
beidsloon kan worden betaald. Als we
de feiten zo simpel mogelijk weergeven
dan is de toestand de volgende.
Voor de oorlog waren de huren in
Nederland betrekkelijk laag. En juist in
de jaren 19371940 ondergingen de
huurprijzen een scherpe daling tenge
volge van het feit, dat Nederland een
woningoverschot had van ongeveer 4
Wie herinnert zich nog niet het thans
welhaast fantastisch schijnende beela
ven straten, waar het bordje ..Te Huur"
om de twee of drie huizen tot bezich
tigen nodigde. Wie trouwplannen had,
bestond het, om eerst eens eer. tien of
twintigtal huizen te gaan bekijken en
vervolgens eens met de huisbaas te gaan
marchanderen. Een nieuw behangetje,
een nieuwtje zus en een veranderingetje
zo en de eerste maand vrij wonen, wa
ren heel gewone afspraken. Toen kwam
de oorlog en niet alleen kwam daar
mee de bouw stil te liggen, maar er
werden duizenden woningen vernietigd.
Met de bevrijding bleek het ontstel
lend tekort van meer dan 300.000 wo
ningen. Het was toen zeer verstandig
van de regering om te bepalen, dat de
huren niet mochten worden verhoogd,
anders zou de wet van vraag en aan
bod (stijgt de vraag dan stijgt de prijs)
ongetwijfeld tot fantastische huurbedra
gen hebben geleid. Er moest eerst enige
stabiliteit komen in het vraagstuk van
lonen en prijzen. Inmiddels zijn de lo
nen gestegen, met laten we maar zeggen
rond 100% (althans de arbeiders
lonen). De prijzen van de eerste levens
behoeften stegen nog sterker De huis
eigenaren profiteerden nu niet van de
hogere inkomens der arbeiders, maar
waren wel de dupe van de hogere
prijzen, die zij voor onderhoudswerken
moesten betalen. Bovendien kregen ze
een belastingaanslag wegens waarde
vermeerdering van hun vast bezit.
Evenwel mocht deze waardevermeer
dering niet tot uitdrukking komen in
een hogere huuropbrengst. Hier werd
derhalve tegenover de huiseigenaren
een maatschappelijke onrechtvaardig
heid gepleegd, die evenwel gemotiveerd
werd. door de uiterst moeilijke finan
ciële situatie waarin land en volk
verkeerden. Voor elk objectief beoor
delaar stond vast: dit moest vroeg of
laat in orde gemaakt worden.
Toen kwamen de nieuwe woningen
en daarmee ontstond een geheel
nieuwe situatie. Ook hier gold in
irincipe, dat het huurpeil van 10 Mei
1940 zou worden gehandhaafd. Van dit
principe is inmiddels erg weinig terecht
gekomen. Officieel wordt toegegeven,
dat het huurpeil van de na de oorlog
gebouwde arbeiderswoningen 145% zou
bedragen van het huurpeil van gelijk
soortige woningen op 10 Mei 1940. Ieder,
die evenwel de situatie iets beter kent,
weet. dat in werkelijkheid het huurpeil
van de nieuwe woningen niet 145 maar
eerder 160 a 170% van het vooroorlogse
huurpeil bedraagt. Nu komt er dus een
tweede onrechtvaardigheid bij. Jansen
heeft het geluk dat hij vlak voor de
oorlog getrouwd is. Hij woont in een
degelijke arbeiderswoning a f 6.50 per
week en zijn collega Pieterse. die op
dezelfde fabriek werkt, precies hetzelfde
loon heeft en precies dezelfde gezins-
lasten, moet voor een woning, die mis
schien enkele luxere uitrtistingsstukjes
heeft maar in ruimte achterblijft bij
het huis van Jansen, 4. 5 of soms
zelfs f 6 per week meer huur betalen.
Deze toestand is voor het gezin Pieterse
onhoudbaar en veroorzaakt vanzelfspre
kend spanningen ook in de arbeiders
kringen zelf. De hoge huren in gemeen
ten als Amsterdam. Den Haag. Rotter
dam en Utrecht brengen trouwens situ
aties met zich. die men in deze tijd van
woningnood zeker niet zou verwachten.
Zo vernamen we. dat een grote bouw
vereniging in Den Haag dezer dagen 40
grote gezinswoningen gereed heeft ge
kregen. Deze 40 woningen werden der
halve aangeboden aan 40 grote gezinnen,
welke stuk voor stuk hier dringend om
verlegen waren. En nu het welhaast
ongelooflijke, van de 4 0 gezin n en
weigerden niet minder dan 38
de woning.
Nogmaals, ze hadden die woning drin-
gend nodig, maar verhuizen betekende
j een zodanige verhoging van de vaste
gezinslasten (van 6.50 naar gemiddeld
13 per week) een huurverhoging der
halve met 100%, dat geweigerd moést
worden, wilde men aan de kinderen niet
het noodzakelijke onthouden.
En daarmee is probleem no. 3 gesig
naleerd. De regering, de vakbeweging,
de huiseigenaren, zitten met derhalve
met drie hoofdproblemen.
A. Rechtvaardiger inkomsten voor de
huiseigenaren.
B. Noodzakelijke nivellering tussen de
prijzen van- de oude en nieuwe wo
ningen. -
C. Noodzakelijkheid van de mogelijk
heid voor de arbeiders (en anderen
wiet inkomen onvoldoende is) om
de redelyke huurprijzen te betalen.
Zién wij het goed. dan zal het uitein
delijk moeten gaan om een huurverho
ging met ±60%. Wil dit gecompenseerd
worden en dit is noodzakelijk, willen
niet tallozen onder'het ethisch minimum
komen te leven dan zal een gelijk
tijdige inkomstenvermeerdering moeten
plaats vinden, die het totaal van de
meerdere uitgaven ongeveer dekt. Het
is bekend, dat zowel regering ais vak
beweging op dit standpunt staan. Onze
bedoeling was geen andere dan. zij het
zeer kort. en slechts in hoofdlijnen, de
redelijkheid van de a.s. huurverhoging
aan te tonen.