Principiële debatten over Onderwijs
in de Tweede Kamer
B K. en A R. tegen algehele
afschaffing van schoolgelden
Ene de Noorman: TOE IHEIR TOER IHIERULi
Uitvindingen Centrum betreurt
critiek van Het Oranje Kruis
Ollenhauer wil een motie van
wantrouwen indienen
GULDEN MIS IN DE ADVENT
In vroeger tijden schalden de
Midwinterhoorns
II
Overheid begrijpt haar taak niet meer
Bonthandelaren
voor f20.000.—
opgelicht
Oud-H.C. Lamping
in ons land
mimê
MM
De titulatuur der
Britse koningin
Jongeman steekt zijn
ex-verloof de
Optil- en transportdoek
iüsl Jpg J
Reorganisatieplannen
in Oost-Duitsland
Kerken moeten voortaan
zelf belasting innen
Verkiesingen geëist
DE HISTORIE VAN
HEER SIGISMUND
Vredescongres in
Wenen geopend
Overeenkomsten moeten
worden hersien
Eind 1953 reis door
het Gemenebest
Belg. tuinbouwers wensen
wijsiging landbouw-
protocol
ZATERDAG 13 DECEMBER 1952
PAGINA 7
Pater Stokman: Renteloze
voorschotten te zware last
voor afgestudeerden
Dader meldt zich bij politie
Verhoudingen in Indonesië
voor ons moeilijker
Anderhalf jaar geëist
mmm
MÈ
Geld
Adventskrans
Minder deelnemers dan
in 1950 in Warschau
Stoffelijk overschot opge
haald uit N.-Holl. Kanaal
Caraïbische conferentie
Volkeren kunnen een grotere
verantwoordelijkheid
aanvaarden
(Van onze parlementaire redacteur)
Uitgaande van het principe, dat niet de overheid maar de ouders verantwoorde
lijk zyn voor de opvoeding van hun kinderen, heeft pater Stokman (K.V.P.)
Sisteren het onderwysdebat in de Tweede Kamer geopend over de begroting.
9yer deze vraag: wat is de overheidstaak, vormde zich weer de oude tegenstei-
Uhg uit de tUd van de schoolstrijd. De anti-rcvolutionnaife heer Roosjen schaar
de zich achter de K.V.P., terwijl de socialistische heer van Sleen met zijn partij
genoot de Loor het andere front bezette. De schoolstrijd is al lang verleden tijd
Seworden. Daarvoor is de hele kwestie door de gelijkstelling van het lager on
derwijs te veel uit de gezichtskring van het grote publiek geraakt. Maar de
daarboven liggende onderwijsterreinen bieden nog wel degelijk bedenkelijke
'ekorten op dit gebied, zoals later bleek tit wat de heer Engelbertink in de
Kamer opmerkte.
Het merkwaardige is echter, dat er
'egeüjkertijd een andere kwestie aan
de orde komt: het gevaar van een te-
Veel aan gelijkstelling, ml- een totale
Nivellering, niet alleen van schoolgel
den, maar ook van de oudertaak door
de in de Troonrede vernielde mogelijk
heden van algehele afschaffing van de
schoolgelden. Tegen dit kosteloze on
derwijs nu trok pater Stokman met een
feharnast betoog te velde, waarbij de
bovengenoemde principes punt van uit
gang waren.
Hij sprak over de concrete maatre
gelen die de Troonrede heeft genoemd
°ni tot behoud en versteviging van de
geestelijke waarden en tot grotere deel
neming van de bevolking aan onder
lijs en cultuur te geraken, zaken waar
mede pater Stokman het volkomen
®ens was. Die maatregelen echter be
staan uit vereenvoudiging en af
schaffing van schoolgelden- Voor
"et eerste voelde hij eveneens alles,
toaar voor het laatste, in tegenstelling
tot de heer Van Sleen. om principiële
Redenen totaal niets. Het is volgens
dem op de eerste plaats redelijk, dat
een bescheiden retributie wordt ge
vraagd voor een prestatie van de over
heid, terwijl bovendien het kosteloos
•daken van het onderwijs niet het mid
del zou zijn om het doel te bereiken.
ue school- en collegegelden maken n.l.
blaar een gering dee* uit van de be
dragen welke de ouders aan de studie
yan hun kinderen moeten neertellen.
Daarom zou de overheid met veel meer
begrip voor haar taak belastingfacili
teiten voor studiedoeleinden kunnen
invoeren. Dit zou geheel stroken met
det principe van ons belastingstelsel,
'at luidt: heffing naar draagkracht, ter
wijl het bovendien een els van sociale
'echtvaardigheid is.
Pater Stokman heeft nog enkele
andere feilen in het overheidsbeleid
terzake het onderwijs aangetoond.
O-m. sprak hij over de verhouding
tussen het aantal studiebeurzen en de
verstrekte renteloze voorschotten aan
studenten, die volgens hem onjuist
was. Op een aantal van 25.000 a 28.000
studenten hebben voor 1952/53 2.200
«en renteloos voorschot gekregen,
'erwijl slechts 213 studiebeurzen zijn
®egèven. Maar de renteloze voor
schotten betekenen later een zware
'ast voor de afgestudeerde met alle
consequenties van dien voor zijn ge-
2in en zijn mogelijkheden om zich
Verder te bekwamen.
Voorts waarschuwde de pater tegen
'e veel indirekte steun aan studenten,
By de recherche van het politiebu-
feau Stadhouderskade te Amsterdam
heeft zich een 32-jarige Amsterdamse
bontwerker aangemeld, die in enkele
laren twaalf bonthandelaren heeft op-
Belicht voor een bedrag van f 20.000.
Aanvankelijk was de man naar het
buitenland gevlucht uit vrees voor ont
dekking. Wegens diefstal en bedrog
beeft hij echter ook in Duitsland zes,
'Veken in de gevangenis gezeten.
In 1949 is hij met zijn praktijken be
ltonnen. Doordat hij bont had moeten
Verwerken, dat duurder was dan hij had
berekend, is de man in schulden ge
bakt. Hij verkocht partijen bont, die
dem voor bewerking waren gegeven,
beneden de marktprijs. Lange tijd
beeft hij getracht het ene gat met het
andere te stoppen. Tenslotte is zijn
Schuld zo groot geworden, dat hij geen
andere uitweg zag dan zich te melden
bij de politie.
(..Vrijdagavond is de heer A. Th. Lam-
j'dg, oud Hoge-Commissaris van Neder-
t®bd in Indonesië en thans benoemd
b' ambassadeur van Nederland in Bonn,
b Schiphol aangekomen.
r Pe heer Lamping vertelde, dat hij
vUl«i een maand geleden uit Djakarta is
aftrokken en daarna een reis heeft ge-
'Uakt langs diverse Zuid-Aziatische
jbofdsteden, zoals Singapore, Bangkok,
jWty Delhi en Damascus, teneinde zijn
tj®bnis en ervaring inzake de Zuid-Azia-
che verhoudingen af te ronden,
ge heeft op zijn reis slechts hij weini-
j( b belangstelling opgemerkt voor de
tr bstie Indonesië-Nederland. ,,Men be-
ïtj -brt het, dat de samenwerking tussen
ojfbj'hesië en Nederland niet nauwer is,
de'at uien er van overtuigd is, dat een
de„g?hjhe samenwerking voor beide lan-
bijzonder belangrijk zou zijn. Men
«6]
l0fteb dan neem ik als voorbeeld Cey-
de J— was verwonderd, als ik vertel
toon' Indonesië weinig voor nauwe sa-
nWerking met Nederland voelt."
lJreff*nde de verhoudingen in Indo-
AoJLf®4 de heer Lamping: „Ik ben 11
tuatip1 r vertrokken. Toen was de si-
hefc, 1 al 1liet overzichtelijk en daarna
hoorri *?aor weinig nieuws meer ge-
Cen We' gaf de heer Lamping als
Ben rso°nlijkc visie, dat de verhoudin-
iijn 0n Indonesië voor ons moeilijker
hiee S®U)orden. ..Wy moeten er rekening
*iide 'Pudendat er van Indonesische
4*tUe» n veel grotere mate aanspraken
worden gedaan."
hetgeen ook al weer neerkomt op het
ontnemen van zelfstandigheid en ver
antwoordelijkheidsgevoel.
Eerder in zijn betoog had pater Stok
man de opmerking gemaakt, dat de
overheid de vrijheid van het onderwijs
te zeer aan banden legt door voorschrif
ten inzake leerplannen, uur-roosters en
examenregelingen, die buiten de over
heidstaak vallen. Ook de bepaling, dat
Gedeputeerde Staten en gemeenteraden
advies moeten uitbrengen over de be
hoefte aan scholen, werkt volgens hem
in de praktfjk verkeerd, omdat dan van
zelfsprekend de politiek om de hoek
komt. Dergelijke beslissingen moeten
worden genomen op grond van zuiver
neutrale en zakelijke gegevens van so
ciografische instituten. Voorts somde
hij een aantal subsidieregelingen op,
waaruit bleek, dat aan de praktijk van
de subsidie van het middelbaar onder
wijs nog het nodige hapert. Er bestaat
nog altijd een vicieuze cirkel: zonder
leerlingen en zonder bevoegde leraren
geen subsidie en zonder subsidie geen
leerlingen noch bevoegde leerkrachten.
Als voorbeeld noemde hij het Amster
dams Katholiek Avondlyceum „Contar-
do Ferini".
Hij sprak de hoop uit dat het kleuter
onderwijs wat meer armslag krijgt, ter
wijl hij op cultureel terrein de aan
dacht van de minister vroeg voor het
feit, dat de Unesco weinig begrip toont
voor de verantwoordelijkheid der
ouders en de noodzaak van vrije orga
nisaties-
De heer Engelbertink (K.V.P.) heeft
later vooral het land- en tuinbouw-
onderwijs besproken, dat door de mi
nister van Onderwijs altijd stiefmoeder
lijk wordt bedeeld, omdat het bij
Landbouw thuis hoort- Het rjevolg is
echter, dat de coördinatie van dat on
derwijs en de gelijkstelling in het ge
drang komen. Hij verklaarde zich ook
tegen inschakeling van het Rijksin-
koopbureau bjj het nijverheidsonder
wijs met het oog op de middenstands-
belangen en pleitte voor de stichting
van een M.T.S. en een Katholieke Huis
houdschool te Hengelo,
De heer Roosjen stelde zich geheel
achter de K.V.P. wat betreft de theorie
inzake het afschaffen van het school
geld-
Al waren er principiële tegenstellin
gen tussen socialisten en katholieken
over de genoemde passage in de Troon
rede, er was toch ook een platform,
waarop beiden elkaar vonden, n-1. de
strijd voor de leraarssalarissen. Allen
waren het met de leuze eens, die door
de heer Roosjen was aangeheven: ver
los ons van het ontknikkingsgevaar.
Maandagavond komt de minister aan
het woord.
Als laatste spreker heeft dr. Mol
(K.V.P.) een betoog gehouden waarin
hij een ander systeem aanprees voor
het onderwijs voor kinderen met gees
telijke defecten, die op school niet best
mee kunnen komen. Dit systeem is ge
ïnspireerd op in het buitenland reeds
bestaande onderwijsplannen, waarbij
bevordering niet per klas, maar per vak
geschiedt.
- Bij de aanvang van de vergadering
heeft dr. Kortenhorst de teleurstelling
van de Kamer uitgesproken over het
uitblijven van de Memorie van Ant
woord van het ministerie var. Sociale
Zaken. Hierdoor zal het waarschijnlijk
niet meer mogelijk zijn om deze begro
ting nog vóór Kerstmis in behandeling
te nemen-
De Officier van Justitie bij de rechtbank
te Zutphen heeft anderhalf jaar met af
trek, door te brengen in de jeugdgevan
genis, geëist tegen de 19-jarige W. uit
Deventer, die met een dolk naar een meis
je, mej. L. van T. heeft gestoken. Door
dat het meisje op dit moment als bij
intuïtie bukte, schampte het mes. Zodoen
de raakte de punt van de dolk alleen haar
windjack.
De jongeman had enige tijd omgang ge
had met mej. van T., een leerling-ver
pleegster. Nadien had zij het contact ver
broken. Met zijn vriend M. ging hij op
de avond van 25 Augustus fietsen in de
omgeving van de „Brinkgreve". Hier liep
het meisje te wandelen tussen twee vrien
dinnen. Zij weigerde met W. te spreken
toen hij haar dit vroeg. Hij reed daarop
achter het meisje langs en stak met de
dolk van M. naar mej, van T.
De Officier van Justitie achtte de po
ging tot doodslag bewezen.
35. Met een kort bevel houdt Eric Wolf terug. Nadenkend staart hij naar het
struikgewas, waarin de Heruli verdwenen is. Bet zou verkeerd zijn, de knaap nu ach
terna te gaan en hem te dwingen naar de burcht terug te keren. De Noorman schudt
het hoofd. Allan kan met woorden niet overtuigd worden. Hij zal zelf moeten onder
vinden, hoezeer hij zich vergist. In een mismoedige stemming keert Eric naar de
paarden terug. Hij heeft geen lust meer, alleen de jacht op de herten voort te zetten.
De dieren zijn door het rumoer bovendien toch al gevlucht en op hun hoede.
De gehele dag hangt er een gedrukte sfeer in de burcht. Als het 's avonds voor
Erwin tijd wordt om naar bed te gaan, verklaart de jonge prins met ongewone
heftigheid, dat hij op wil blijven. „Tot Allan terugkomt!" zegt hij. „Hij móet komen.
Ik kan toch niet slapen als hij er niet is!"
Kom mijn zoon!" sust vrouwe Winonah. „Ge behoeft u niet ongerust te maken.
Morgen zal hij er zeker zijn."
„Mij niet geloven!" valt Pum-Pum in, doch Eric wenkt hem te zwijgen.
„Het is tijd. Erwin!" zegt hij op een toon, die geen tegenspraak duldt. „Morgen
zullen wij verder zien!"
In zichzelf namokkend laat Erwin zich door zijn moeder wegbrengen
„Ik had wellicht beter gedaan, de jongen terug te houden," peinst Eric als
Winonah in het vertrek is teruggekeerd.
Gij behoeft urelf geen verwijten ie maken," antwoordt zij kalm. „Het schijnt
mij dat deze jonge Heruli steeds overbid handelt. Later zal hij gaan nadenken en
naar de burcht terugkeren Een nacht in het woud zal hem wel het dwaze in zijn
gedrag doen inzien."
De Noorman zucht. ,Jk hoop het," merkt hij op. „Ik ben in zeker opzicht voor
hem verantwoordelijk. Wij zullen zien."
Doch Eric kan deze avond zijn rust niet terugvinden. En voor hij zich te slapen
begeeft, gaat hij zelf naar de wachter bij de poort. „Zorg ervoor, dat gil wakker
bliift," drukt hij de krijger op het hart. ,,Het- is mogelijk dat de jonge Heruli deze
nacht terugkeert. En dan zult ge hem terstond binnenlaten."
De wachter knikt en met een korte groet verwijdert Eric zich. doch. zijv woorden
ten spijt, de Noorman voelt dat z\jn verwachting niet in vervulling zal gaan...
dat de poort deze nacht gesloten zal blijven
Enige dagen geleden is in de pers een
critiek verschenen van de Kon. Nat.
Bond voor Reddingswezen en Eerste
Hulp bij Ongelukken „Het Oranje
Kruis" op de uitvinding „Optil- ep
Transportdoek" van de lieer Van Gas-
selt te Vcnlo.
Het Uitvindingen Centrum te Den
Haag heeft hierop gereageerd en deze
critiek zeer overdreven en misplaatst
genoemd. In de eerste plaats, omdat de
Medische Dienst van het ode Kruis
over dezelfde uitvinding zegt: „Dat dit
optildoek niet sterk genoeg in onze
welwillende aandacht kan worden aan
bevolen". Ten tweede, omdat het Oranje
Kruis niet tijdig d.w.z- vóór de de
monstratie op 18 November j.l. in Den
Hout, waarvoor 't een uitnodiging ont
ving het Uitvindingen Centrum van
zijn oordeel verwittigde.
In de verklaring wordt verder gezegd:
„Natuurlijk neemt het Uitvindingen
Centrum het standpunt in, dat onoor
deelkundig gebruik van de optildoek
ÉMWP
.Midwinterblazen". - De tijd Is weer aangebroken, waarop de midwinterblazers volgens aloud gebruik In den
Achterhoek en Oost-Overijsel de hoorns over de velden laten klinken. Een meisje uit Borne tijdens de beoefening
dezer folklore
gevaren kan meebrengen. Maar wij
mogen toch aannemen, dat zij, die met
zieken- en gewonden-berging zijn De
last, niet tot de onbekwamen en onbe
voegden behoren. Bovendien, als het
Oranje Kruis zegt: „dat do optildoek
slechts te gebruiken is bij het verwijde
ren van gewonden uit zeer lastige po
sities, b.v. als de getroffene beklemd
zit achter het stuur van een auto", dan
impliceert dit toch zeker ook, dat men
er gebruik van kan maken, indien zich
minder lastige situaties voordoen. Als
het Oranje Kruis zou hebben beweerd:
„De doek heeft nog dit of dat gebrek",
dan zouden de uitvinder en wij ons
hebben gehaast deze verbéteringen aan
te brengen. Maar wat moeten wij nu
van het vernietigend oordeel van het
Oranje Kruis denken, nu de deskundi
gen van het Rode Kruis het tegendeel
beweren?
Het ware dwaas te veronderstellen,
dat het Uitvindingen Centrum eoüte que
coütc de optildoek of welke andere uit
vinding op medisch gebied ook, „er in"
zou willen stampen. Deze handelwijze
zou werkelijk onverantwoordelijk zijn-
Anderzijds mogen wij echter van de
deskundigen van het Oranje Kruis ver
wachten, dat zij in hun oordeel niet
slechts afgaan op een vroegere verto
ning van tien minuten, zonder de doek
ooit in de practijk gebruikt te hebben.
Wij geloven, dat d° uitvinder hierop
het volste recht heeft
De recente toespraken van de com
munistische leiders in Oost-Duitsland
tonen aan, dat het land in een econo
mische crisis is terechtgekomen, die
men op politieke wijze denkt op te los
sen. Na de aankondiging van een partij
en staatsreorganis&tie en van verscher
ping der bestaande maatregelen door
Premier Grotewohl, heeft de leider
van de prcpaganda-afdeling van de
(communistische) S.E.D. een hervor
ming van het Oost-Duitse propaganda-
systeem aangekondigd, dat de West-
Duitse leugencampagne zal moeten ont
zenuwen. Het komt daarbij meer op de
kwaliteit aan, dan op de hoeveelheid
van het propaganda-materiaal, aldus
deze functionaris.
Volgens de persdienst van de Ned.
Hervormde Kerk zullen de protestantse
en katholieke kerken in Oost-Duitsland
voortaan hun belastingen zelf moeten
innen, hetgeen een uitgebreid admini
stratie-apparaat vergt. Vroeger werd
dezz belasting tegelijk met de loonbe
lasting door de staat ingehouden.
Intussen heeft het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken een verklaring
uitgegeven, waarin Oost-Duitsland be
schuldigd wordt kinderen af te richten
voor de strijdkrachten. De beschuldi
ging betreft vooral de „Freie Deutsche
Jugend", de „Dienst für Deutschland"
en het „Gesellschaft für Sport und
Technik".
De leider van de socialistische oppositie in West-Duitsland, Ollenhauer, heeft
gisteren tijdens een persconferentie voor meer dan tweehonderd binnen- en
buitenlandse verslaggevers verklaard, dat de socialisten niet tegen een interna
tionaal veiligheidsstelsel waren, mits Duitsland daarin een gelijkberechtigde
plaats zou hebben.
Ollenhauer verklaarde, dat de socialisten om deze reden zich zouden blijven
verzetten tegen ratificatie van het Vredescontract en het E.D.G.-verdrag. Hij
stond een regeling voor „in de geest van een vredesverdrag". Op grond hiervan
zouden de Westerse geallieerden slechts bevoegdheden voorbehouden blijven
aangaande vraagstukken met betrekking tot Berlijn en de hereniging van Duits
land en het bepalen van een passende status voor de in West-Duitsland gelegerde
geallieerde troepen. Hij deelde mede, dat zijn partij de verdragen niet zal erken
nen, zelfs wanneer zij volgend jaar na de algemene verkiezingen aan de macht
zou komen.
De socialistenleider toonde zich voorts
zeer verbolgen tegenover Bondskanse
lier Adenauer, die een buitengewoon
ernstige toestand geschapen heeft door
de bemoeienis van de regering met de
bevoegdheid van het constitutionele hof
en van de president. De situatie was
„een constitutionele crisis zeer nabij".
Hij noemde het een „ernstige politieke
fout" om het Hof te Karlsruhe en de
President in het gewoel van de poli
tieke strijd te betrekken.
Ollenhauer deelde mede, dat zfjn
Het kerkelijk jaar begon vroeger met een Advent, die meer dan vijl
weken duurde en na Sint Maartensavond een aanvang nam. Eerst
et kerkelijk jaar begon vroeger met een Advent, die meer dan^ vijf
weken duurde en na Sint Maartensavond een aanvang
paus Gregorius heeft de Advent op vier weken vastgesteld
De Adventstijd is de stilste tijd van het jaar. Het werk op het land rust en
de dieren staan op stal. Alleen hoorde men 's avonds binnenshuis het snorren
van de spinnewielen, die met Sint Maarten, als de drempel van de winter
was overschreden, van zolder werden gehaald.
Op de derde Woensdag van de Advent gaan velen 's morgens vroeg naar de
kerk om de Gulden Mis of Messiasmis te horen, die ter ere van Maria wordt
gezongen. Allen, die voortdurend de gevaren van het reizen over water of
over land moeten trotseren, schippers, marskramers en venters wonen deze
Mis bij en ook zij, die „van de wind" moeten leven: de molenaars.
Deze Gulden Mis wordt niet zo ge
noemd, omdat zij vroeger met gulden
letters in de Missalen stond geschreven
of wegens de gulden pracht der misge
waden: gulden betekent hier voortref
felijk, buitengewoon. Het volk acht. deze
Mis de krachtigste van het gehele jaar,
waarop rijke, gulden genade wordt ver
kregen.
De Schippersmis noemen wij haar in
Holland: de Vlaming spreekt van Duve-
kedaatsmesse, omdat er eertijds aan
de Mis een mysteriespel verbon
den was, waarbij een duveke (duif)
daalde uit het kerkgewelf, om neer te
strijken bij het meisje, dat Maria ver
tolkte in het spel „De Heilige Geest zal
over U nederdalen en de macht des
Allerhoogsten zal U overschaduwen,"
staat er immers in het Evangelie.
Dit mysteriespel van de Verkondiging
aan Maria begon onmiddellijk na de
Zegen. Een jongen, die de engel ver
beeldde, begon van af het koor te zin
gen:
„Ave Maria, gratia plena!"
waarop het volk, dat de kerk vulde, in
viel en verder zong:
„Benedicta tu in mulieribus!"
In deze stille weken, die aan Kerst
mis voorafgaan, wordt 's avonds de rust
van het Twentse land verbroken door
het doffe, lang aangehouden geluid van
de midwinterhoorns, die door de boeren
worden geblazen boven de put op het
erf, zodat het geluid uit de diepte voller
wordt weerkaatst.
Deze Kersthoorns zijn ongeveer an
derhalve meter lang en worden gemaakt
van gekuipt vlieren-, beuken- of wil
genhout. Met koperen banden of met
doorntakken zijn de beide uitgeholde
helften met elkaar verbonden. Het
mondstuk, de „happe" geheten, wordt
bijna steeds gemaakt van eenjarige
vlierloten; het heeft een doorsnede van
4 a 5 cm. en is schuin afgesneden. Ge
leidelijk verwijdt zich de hoorn tot hij
aan het uiteinde een doorsnede van 10
cm. heeft. Voor drie kwart van zijn
lengte loopt de Kersthoorn recht toe
recht aan; alleen het laatste gedeelte is
in een kwartcirkel omgebogen.
Zo wordt de geboorte van het Kerst
kind wijd en zijd aangekondigd over het
lapende land.
Ook na Kerstavond wordt nog op
deze hoorns geblazen en wel gedurende
de twaalf nachten, die op Kerstmis vol
gen; eerst als ook de Drie Koningen hun
weg gevonden hebben naar het Kerst
kind, zwijgen de hoorns en valt de stilte
over het winterland, nog dieper dan te
voren.
Niemand zal er echter aan denken om
vóór de Advent de hoorn uit de put te
nemen, waar ze het gehele jaar gebor
gen wordt, en er op te blazen.
Vooral rond Ootmarsum hoort men in
deze weken de Kersthoorns weerklin
ken. Een oud verhaal vertelt ons het
hoe en waarom.
In de tijd, dat men Mis moest horen
in schuren en verscholen kerken of
Ónze Lieve Heer op zolder zoeken
moest, was Sigismund, graaf van Hey-
den Hompesch, drost van Twente, een
man, die als geen de kunst verstond om
geld te slaan uit het dorre land.
Al jaren en jaren lang waren de
hand- en spandiensten afgeschaft door
de Staten van Overijsel, maar Sigis
mund deed ze herleven. Onder de naam
van drostendiensten moesten de boeren
hetzelfde gratis overwerk verrichten als
hun voorouders en naar dat onrecht
kraaide geen haan.
De akkers van de drost moesten be
mest, bezaaid, geploegd worden, de
oogst moest worden binnengehaald, het
hout worden gehakt in zijn bossen, het
gras gemaaid op zijn hooilanden.
Vier, vijf mannen kon men bezig zien
om de stoepen bij het kasteel van Oot
marsum te wieden en de bladeren in
de lanen van het park op te rapen, ter
wijl hun roggeoogst op de velden stond.
In de herfst moesten zij in de boom
gaard vruchten plukken en niemand
zou het gewaagd hébben om een appel
of een peer op te eten of in zijn zak te
steken. Was niet de boer van Groot-
Agelo. in de Ageter Es, voor het eten
van twee peren met een' gouden ducaat
beboet?!
Geld had heer Sigismund steeds no
dig, want dat rolde uit zijn zakken op
de speeltafels in 's-Gravenbage. Eens
werd het zelfs hem te erg. HU werd stil
van zijn verlies, maar een van zijn be
ruchte vrienden stak hem een hart on
der de riem. „Sluit maar een paar
schuurkerken," zei hy, „dan heb je je
verlies dubbel en dwars terug."
Dat deed Sigismund maar al te graag.
Om de nietigste reden werd een schuil
kerk gesloten en eerst als men de drost
sleutels van goud kon overryken, gin
gen de deuren weer open.
Slechts een man in heel Twente heeft
heer Sigismund weerstaan, de overoude
pastoor van Deurningen, die Mis wilde
lezen in zijn kerk, zo lang hij nog leef
de. Hoe vaak werd de drost niet door
slinks verraad gewaarschuwd, wat er
die morgen zou gebeuren in het kleine
kerkje. Dan werden de rakkers opge
trommeld, dan stonden voor dag en
dauw de paarden op het voorplein van
het kasteel te trappelen van ongeduld;
dan steeg de drost zelf in het zadel en
hief zijn gehandschoende hand en voort
ging het door de beukendreef en de
Witte Poort naar Deurningen.
Nauwelijks was de stoet onderweg óf
de eerste de beste boer, die hen in het
schemerdonker vodrbij zag jagen, greep
zijn hoorn en blies erop. Het doffe ge
schal droeg heel ver in de kille, stille
morgen. Anderen, die het hoorden, gre
pen ook hun hoorns en zo sprong het
geluid, van erf tot erf, van het kasteel
te Ootmarsum tot aan de kerk van
Deurningen, veel sneller dan de hard
dravers van de drost konden rennen.
Bij de kerk gekomen, vond de drost
altijd de deur gesloten en gegrendeld
en er was geen pastoor te bekennen;
alleen wat oude boeren met norse ge
zichten stonden er in het rond, geleund
op hun mispelaars.
Ook binnenshuis wordt de Adventstyd
op een bijzondere manier herdacht door
de Adventskrans, een krans van groene
takken, want groen is de kleur der
hoop en die hoop zal weldra vervuld
worden in de Kerstnacht. De krans kan
nog met ander natuurlijk groen worden
versierd, alvorens men er vier kaarsen
in steekt; voor elke week van afwach
ting een.
In de eerste week van de Advent ont
steekt men 's avonds een kaars; in de
tweede week twee, in de derde drie en
in de laatste week vóór Kerstmis moe
ten de vier kaarsen branden.
Van de Adventskrans, die in de veer
tiende eeuw, behalve in de huizen, ook
in de kerken werd gehangen, heeft men
eeuwenlang in West-Europa weinig
meer gehoord, wel bleef dit gebruik be
houden in het Oosten.
De laatste jaren echter is de weg te
ruggevonden tot zo menig religieus ge
bruik, dat in vergetelheid geraakte in
de jaren, dat het Beloof, de hoop en de
liefde, die de Middeleeuwers bezielden,
in de mens geblust werden, S.
fractie een motie van wantrouwen te
gen Adenauer zal indienen, wanneer
de Bondsdag na haar kerstreces op 31
Januari weer bijeenkomt. Hy ver
klaarde zich geenszins overtuigd door
de korte verklaring, die dr. Adenauer
Donderdag in het parlement heeft
afgelegd en In genen dele bereid de
controverse over het ingetrokken ver
zoek van President Heuss aan het
Staatsgerechtghof met betrekking tot
de verdragen van West-Duitsland met
het Westen als gesloten te beschou
wen. Hij drong aan op onmiddeliyke
algemene verkiezingen in West-Duits-
land om het volk zelf zich te laten
uitspreken over de verdragen.
Gistermiddag is onder auspiciën van
de communisten in het „Konzerthaus".
in de Britse sector van Wenen, het grote
„vredescongres" geopend. Volgens de
persdienst van het congres zijn 2000 ge
delegeerden uit 72 landen aanwezig. De
namen der gedelegeerden worden, op
een paar beroemde na, nog geheim ge
houden. In het presidium van het con
gres zijn o-m. gekozen prof. Montagu
(Engeland), Pierre Cot en Jean Paul
Sartre (Frankrijk), Howard Fast en
Paul Robeson (Amerika), Ilja Ehren-
burg (Sovjet-Unie), Pietro Nenni (Ita
lië), mevrouw Soen Jat Sen (China) en
Zatopek (Tsjechoslowakije).
In zijn openingsrede heeft de Franse
natuurkundige Joliot-Curie aangedron
gen op een vreedzaam naast elkaar be
staan van de communistische en de niet-
communistische wereld. In dit verband
bepleitte hij verruiming van de handels
betrekkingen. Hij veroordeelde de pre
ventieve oorlog en eiste toezicht op het
gebruik en vervaardigen van atoomwa
pens. een spoedig staken van het vuren
op Korea en een vijfmogendhedenpact
waarin communistische China zou zijn
opgenomen.
Al bij al blijkt het congres minder
deelnemers te hebben dan zijn voorgan
ger in Warschau in 1950. De communis
tische pers brengt het nieuws oyer dit
congres in grote opmaak, waarin de no
dige verwijten worden gericht tegen de
kapitalistische landen, die dit „volks
congres voor de vrede" hebben getracht
te verhinderen.
De rijkspolitie van Beemster heeft
Vrijdagmiddag uit het Noord-Hollands-
Kanaal hel stoffelijk overschot opge
haald van de 54-jarige ongehuwde D.
Wedzinger uit Beemster, die sedert 30
October j.l. werd vermist.
Na zijn terugkeer in de Nederlandse
Antillen heeft de correspondent van
het A.N.P. aldaar een interview gehad
met mr. I. C. Debrot. die deel uitge
maakt heeft van de delegatie van de
Nederlandse Antillen ter West-Indische
conferentie op Jamaica. Op deze con
ferentie heeft de heer Debrot een reso
lutie ingediend, waarin o.a wordt vast
gesteld dat sinds de instelling van de
Caraïbische commissie de staatkundige
verhoudingen van de verschillende lan
den in het Caraïbisch gebied en hun
moederlanden zodanig zijn gewijzigd,
dat de Caraïbische commissie in haar
huidige vorm niet langer de nieuwe
verhoudingen tussen de moederlanden
en de landen in het Caraïbisch geb.ed
juist weergeeft.
De ledenstaten van de Caraïbische
commissie worden uitgenodigd speciale
stappen te doen ter herziening van de
cv ereenkomsten, welke de Caraïbische
commissie in het leven hebben geroe
pen. In het licht van de getoonde wens
en bekwaamheid van de volkeren in dit
gebied kunnen zij grotere verantwoor
delijkheid aanvaarden bij de oplossing
var, de problemen, die zich in het Ca
raïbisch gebied voordoen.
De heer Debrot vertelde, dat deze re
solutie, die met op één na algemene
siemmen is aangenomen, tot op zekere
hoogte als een bliksemschicht uit de
heldere hemel van de West-Indische
conferentie was gevallen.
Persoonlijk megnde mr. Debrot. dat de
ze resolutie en de steun, die de delegatie
der Nederlandse Antillen onmiddellijk
van Nederlandse zijde heeft ondervon
den. wel eens een belangrijke factor in
de V.N. kunnen zijn. omdat hieruit duide
lijk blijkt, dat de Nederlandse regering
volledig begrip toont voor de huidige -
situatie.
Het was van het hoogste belang, dat
op deze West-Indische conferentie deze
zaak aangesneden werd. aangezien de
overeenkomst, waarop de Caraïbische
commissie steunt, in 1953 afloopt.
De heer Debrot wees er tenslotte op.
dat het West-Indische bedrijf van de
K L.M. steeds moeilijkheden ondervindt.
Dit bedrijf zou. als er maar medewer
king van de diverse regeringen wordt
gevonden, zijn diensten aanzienlijk kun
nen uitbreiden en byv. door het invoe
ren van vrachtvliegtuigen zeer nuttig
werk kunnen doen.
De premiers van het Britse Gemene
best hebben op hun byeenkomst te Lon
den bepaald, dat elk land van het Ge
menebest een eigen vorm voor de titel
van Koningin Elizabeth dient te hebben.
In Engeland zal zij heten: „Elizabeth
de Tweede, bij de gratie Gods koningin
van het Verenigd Koninkrijk van Groot-
Brittannië en Noord-ïerland en van haar
andere rijken en gebieden, hoofd vaa
het Gemenebest en verdedigster van het
Geloof'. Vroeger stond in de titulatuur
der Britse vorsten, dat zij koning waren
van Ierland, in plaats van Noord-Ierland.
Een belangrijke verandering in de
titels is. dat het woord „dominion", dat
bepaalde gebieden van het Gemenebest
denigrerend achten, is komen te ver
vallen. In Canada. Australië en Nieuw-
Zeeland zal de titel gelijk zijn aan de
Engelse, doch inpiaats van Groot-Brit-
tannië zal de naam van het dominion
worden ingevoegd. In Zuid-Afrika heet
Elizabeth „Koningin van Zuid-Afrika en
van haar andere rijken en gebieden,
hoofd van het Gemenebest" en in Pakis
tan: „Koningin van het Verenigd Ko
ninkrijk en haar andere ryken en ge
bieden, hoofd van het Gemenebest". Zy
wordt in Pakistan niet koningin- ge
noemd. omdat dit land zijn grondwet nog
niet heeft opgesteld. India, dat een re
publiek is binnen het Gemenebest, er
kent Elizabeth slechts als „hoofd van het
Gemenebest". Voor Schotland schijnt
nog geen beslissing te zijn genomen,
aangezien de eerste koningin Elisabeth
niet als vorstin van Schotland wordt er
kend door de Schotten en de huidige
koningin dus niet Elizabeth de Tweede
kan heten.
Koningin Elizabeth heeft zich met de
titulatuur accoord verklaard. Zij moeten
nu nog door de verschillende parlemen
ten worden goedgekeurd. Verder is be
kend gemaakt, dat het Koninklijk gezin
in December van het volgend jaar een
reis gaat maken naar de Gemenebest-
landen.
Het Belgische verbond van tuinbouwers
heeft een comité van actie opgericht dat
de herziening zal vragen van de Bene-
lux-overeenkomsten. Het comité eist o.a.
dat snijbloemen, potplanten en sierplanten
worden toegevoegd aan de lijst van pro
ducten, die voorkomen in het Benelux
landbouwprotocol van 1947. Bovendien
verlangt het dat maatregelen worden ge
nomen tegen het huis aan huis verkopen
van Nederlandse snijbloemen in België te
gen zeer lage prijzen, daar htt hierin een
oneerlijk» concurrentie voor de Belgische
bloemenhandelaars ziet.
