Openbaring van het Kerstkind
in Wodan s woud
Stoottroepen van Christendom
in Kennemerland
ill
Kerstprogramma in Haarlemse
bioscopen
Kerstsprookje in Duizenden Bloemen
€lËii
R€fflBI&nÖT
TA
0
svmi
DE ZOON 1
A U BABA
AcRoBATER
KROMSTAF OYER HAARLEM
Hoe spelen de
R.K. clubs?
/y
VAEXHALL
KNIKKERTJE LIK
Vrijdag 2 Januari 1953
kwaliteitsdrukwerk
'T KASTEEL U\ AEMSTE1
dORfS'W
VADER IS VRIJGEZEL
expeditiefilm:
GA*y €@@PER
Het eerste contact
Nieuwe Avonturen!
BLOEMLUST LISSE
HEEREMANS EN VAX LEEVEX
WONINGRUi:
JANS
BEZICHTIGING
MINERVA
fM CURTIS
«^lAURJE
PE PRACHT/GE
Autom o biel bedrijf
Voor
aank. bediende
VAN 4. 1
[\l- 14,RVE^>0JiK€LlN sjvyow I
2
WOENSDAG 24 DECEMBER 1952
PAGINA 8
Honderd jaar Kromstaf
- 'v ïVv
si
SPORT OP TWEEDE
KERSTDAG
ZANDVOORT
jEBOUW ST. BAVO - HAARLEM
Toegang 75 et.
26 en 27 Dec. 1010 uur
Ruim, comfortabel en toch zuinig
Hei is een GENERAL MOTORS product
Uit voorraad leverbaars
VELOX (6 cylinder)f 7975^«—
WYVERN (4 cylinder)f 7350.—
Vraagt geheel vrijblijvend een proefrit
Nieuwe Gracht 78 - Haarlem - Telefoon 21498
„HET MOOISTE
KERSTGESCHENK"
N. v. Roekei
HAARLEM
Burgwal 38
Tel. 20727
K 2500
Anti slip
Lange, donkere
winteravonden?
De NOTARISSEN,
Gevraagd:
bekw. zelfstandig
SMID-LASSER
t/m WOENSDAG 31 DEC.52
FOR EVER AMBER
Technicolor.
ONWEERSTAANBARE ATTRACTIES
IN EEN V06EICIRCUS
DE WENTELTRAP
In het jaar 383, op Pinkstermaandag, stierf te Maastricht de eerste bisschop, die
naar de Nederlanden kwam. Sint Servaas. Volgens de legende, rijk geweven
rond alle door de vox populi gecanoniseerde heiligen van onze gewesten, be
hoorde hij tot de verwanten van Christus. Eeuwen waren de Zuidelijke Neder
landen de Christelijke beschaving en cultuur reeds deelachtig, toen Sint Willi-
brord door Kennemerland trok, waar onze Fries-Germaanse voorvaderen nog
primitief leefden in hun wouden, eer bewijzend aan Wodan, ondanks het inciden
tele contact, dat zij hadden met de Romeinse beschaving. En weer moeten we
eeuwen verder gaan, tot het jaar 1562, voordat we in plechtige stoet, de eerste
bisschop van Haarlem, Nicolaas van Nieuwland, zijn intrede zien doen in de
Spaarnestad. Kort daarna reeds het jaartal wijst op de spannende periode
ging hij in ballingschap, wilde hij een wisse dood door moordenaarshand de
Haarlemse Noon ontkomen.
In het cultureel hoog ontwikkelde Limburg en Brabant torenden kloosters en
kerken naar de hemel dat donkere Zuiden werden verhalen verteld, liefe
lijk of krachtig, van heiligen, die door deze gewesten trokken, toen Kennemer
land nog het domein van de duisternis was. Een duisternis verdreven eindelijk,
toen Christenvorsten uit het Merovingse Huis het Frankische rijk hadden uit
gebreid en de Ierse monniken in 690 voet aan wal konden zetten in onze gewes
ten. Het eiland der Bataven was ontsloten.
Is er eerder contact met het Christendom geweest? Bij de verschillende archeo
logische vondsten der laatste tijd in Kennemerland is niets, dat daarop wijst. We
kunnen dus geen enkele veronderstelling daaromtrent maken. Waar de oudheid
kunde telkens nieuwe ontdekkingen iïoet over bewoning van de streek in de
eerste eeuwen en over het contact met de Romeinen, kan misschien ook hierom
trent nog eens ooit iets aan het licht komen.
Verdiepen we ons er niet verder in. Nu we ons tot taak hebben gesteld de kerke
lijke geschiedenis van onze streek weer te geven in een kleine reeks opstellen,
willen we van de eerste met zekerheid bekende gegevens daaromtrent in deze
bijdrage gewagen.
Toen St. Willibrord in 690, drie-en-
dertig jaar oud, te Katwijk nabij het
Huis ten Britten met elf gezellen voet
op Nederlandse bodem had gezet voor
zijn missionneringstaak een taak, die
hij had overgenomen van St. Egbert, die
oorspronkelijk zou komen, maar als
kloosterhervormer in Ierland werkzaam
bleef heeft hij zich niet terstond naar
de streken begeven, die onder het te
genwoordige bisdom Haarlem vallen.
We moeten zelfs aannemen, deze ver
rassende gegevens verstrekt een in 1880
in zeer beperkte oplaag verschenen
leven van St. Willibrord van Pastoor
F. J. P. van Etten te DeLfshaven dat
de eerste verkondiger van het christen
dom in het gebied van het bisdom Haar
lem. een Franse edelman is geweest, de
H. Wulfram namelijk, die zijn bisdom
Sens in Frankrijk vaarwel zegde om
missionaris te worden en reeds in 695
in de omgeving van Medemblik werkte,
krachtig gesteund door Pepijn en de
Boergondische edelman Ganqulphus, die
o.m. een kerk bouwde te Oostwoud en
later naar Frankrijk terugkeerde, waar
hij door de minnaar van zijn ontrouwe
vrouw, werd doodgestoken. De H. Wul
fram stond veel in contact met de
Koning van de Friezen, Radboud. Hij
doopte o.m. diens zoon.
In de jaren 696 en 697 kwam St. Wil
librord persoonlijk naar onze gewesten.
Volgens de overlevering werkte hij het
eerst te VTaardingen en omgeving
vanuit zijn bisschopsstad Utrecht ge
makkelijk te bereiken waarna hij
zich naar Oegstgeest begaf. Langs de
Romeinse heirbaan trok hij Noord
waarts, de duinstreek houdend, tot hij
in Kennemerland kwam, waar hij te
Velsen predikte, een kerkje bouwde en
De herdenking Honderd Jaar Krom
staf, die Katholiek Nederland in 1953
zal bezighouden, wijzend op het
grote goed van het herstel der bis
schoppelijke hiërarchie in 1853 en
op de Katholieke emancipatie, die
daarop volgde, was voor ons aanlei
ding in een kleine reeks artikelen
de geschiedenis van het bisdom
Haarlem te schrijven. Noodzakelijk
moet hieraan vooraf gaan de toe
stand voor het jaar 1562, toen de
eerste bisschop van Haarlem zijn
intrede deed. De artikelen Krom
staf over Haarlem zullen dus de ge
hele geschiedenis van het Christen
dom in onze gewesten, bijzonder in
Kennemerland, bevatten. Een ge
schiedenis nog geen gemeengoed van
onze Katholieken, maar leerzaam
voor het heden, sterkend en verheu
gend, boeiend ook. Een verhaal, dat
groots is en spreekt van overvloe
dige genaden.
St. Engelmond achterliet als zielzorger.
Het kerkje te Velsen is dus de eerste
kern van het Christendom, de Christe
lijke beschaving in Kennemerland. Hier
Advertentie
Een product van N.V. Noord-Hollandsche Margarinefabriek te Zaandijk.
(Onder controle van de Nederlandse Vegetariërsbond)
ligt de bakermat van het katholicisme
voor het gehele gewest van Haarlem tot
Alkmaar. De eerste priester van het
gewest St. Engelmond, Engelsman en
Benedictijn, heeft groot werk verricht.
Na zeer oud te zijn geworden in het
werk voor onze streek, stierf hij te Vel
sen, waar in 977 zijn graf is gevonden
door bisschop Balderik.
Het kerkje werd door Karei Martel
begiftigd met uitgestrekte landerijen en
bossen. Eens was bijvoorbeeld al kerke-
goed het terrein waar thans het Missie
huis Driehuis is gelegen, en het land
Adrichem met boerenhoeve te Bever
wijk, welke plaats waarschijnlijk toen
reeds groeiende was en de zegenrijke
gevolgen van Engelmond's prediking
ondervond.
St. Willibrord trok, na Engelmond in
Velsen te hebben achtergelaten, naar
Heiloo, waar hij eveneens een kerk
bouwde, en op zijn voorspraak een bron
ontsprong, die men thans nog aanwijst
nabij de Ned. Herv. Kerk.
Van Heiloo uit bezocht de grote
apostel de Egmonden, later in 950 de
vestigingsplaats van de eerste Benedic
tijner abdij in Holland, beroemd ge
worden door de eeuwen en thans we
derom en geestelijk middelpunt, kracht
centrale voor een groot industriecen
trum. Tenslotte werkte St. Willibrord in
Petten, waar de laatste van de vijf
moederkerken van Holland door hem
werd gebouwd.
Dit dan is het korte relaas van de
eerste contacten, die het gebied van het
tegenwoordige bisdom Haarlem met het
Christendom heeft gehad aan het einde
van de zevende eeuw, toen de openba
ring van het Kerstkind onze heidense
voorvaderen uit het duistere woud van
de Wodan-dienst de zon van eeuwig
geluk bracht, Christendom en bescha
ving.
Jan B.
In Zandvoort bouwt men naar de zomer toe. Het grote hotel bij de rotonde te
gedeeltelijk uit de steigers te voorschijn gekomen, waardoor men eert indruk
van het exterieur krijgt. Foto: Zandvoorts nieuwe hotel in aanbouw.
's 7^ V/
..wc
Eerste contact van Kennemerland met het Christendom. De door St. Willibrord
te Velsen gebouwde kerk. Een van de Moederkerken van Holland, van het bis
dom Haarlem. Ets van R. Roghman, situatie rond 1640.
In alle Haarlemse bioscopen wordt
van Donderdag af een nieuw program
ma gedraaid, waardoor hert ons niet
mogelijk was van alle nieuwe films
een recensie te geven.
Zoals aangekondigd ggat zowel in
Rembrand als in Luxor Charlie Chaplin's
veel besproken film „Limelight".
Deze film, waarover wij reeds breed
voerig gesproken hebben, behandelt het
thema van de oude clown Calvero, die
een jonge danseres tot grote roem weet
te brengen en zelf na zijn wederoptre-
den in een galavoorstelling het leven
laat. „Limelight" is een stuk meedogen
loze autobiographie, die twee en een
half uur lang weet te moeien en de
mensen in een zekere magische ban
gevangen houdt. Er zullen maar weini
gen zijn, die deze veel besproken, veel
becritiseerde en door velen onvergeef
lijke genoemde film willen missen. Men
letteop de gewijzigde aanvangstijden in
beide bioscopen. A. I.
In Palace. Frans Hals en Minerva is
het al vrolijkheid wat de klok slaat. De
komiek Bing Crosy speelt de hoofdrol
in „(Vader is vrijgezel" (Frans Hans).
De ene lachwekkende situatie volgt de
andere op en wie er ook wel eens uit
wil met de Kerstdagen, kan zich met
dit programma puik amuseren.
„De tante van Charlie" is te zien in
het kerstprogramma van Palace. Het
verhaal doet er weinig aan toe en de
dans- en zangfratsen zijn allemaal even
mal. A. L
In Minerva draait „Lullaby of Broad
way", een Amerikaanse show, wel
aardig in haar soort, samengesteld met
alle ingrediënten, die daar zo bij te pas
komen. 18 jaar.
Voor die overige bioscopen en tij
den raadplege men de agenda.
Er wordt in Haarlem en omgeving op
Tweede Kerstdag nog wel iets aan
sport gedaan. Aan de Spanjaardslaan
wordt de zeer belangrijke wedstrijd
HFCAFC gespeeld, waarbij uitge
maakt zal worden of KFC dan wel AFC
zich nog zal blijven mengen in de
strijd om het kampioenschap. De ver
liezer word ingeschakeld, zodat een
spannende strijd verwacht mag wor
den.
In Santpoort ontvangt Velsen de
aloude tegenstander D.E.M. Nu deze
laatste ploseling weer volop- kampioens-
candidaat is geworden zal deze ont
moeting ongetwijfeld de nodige be
langstelling trekken en we zien D.E.M.
daar z'n kansen vergeteren.
In het Heemsteedse Sportpark krijgt
H.B.C. bezoek van De Postruiven, de
leider van de afdeling. Ook daar zal
het een flinke drukte worden, omdat
bij deze ontmoeting belangen van di
verse andere clubs zijn gemoeid. HBC
kan, wanneer het speelt voor wat het
waard is, misschien voor een kleine
verrassing zorgen.
ZONDAG 28 DECEMBER
VitesseWSV
GVOWijk aan Zee
TYBB—Archipel
USVUDTS
DIO—ADO
DOCOS—SJC
LisseDCO
VAC—Teijlingen
SloterdijkOnze Gezellen
VVSBConcordia
Inzendingen tot Zaterdagavond ne
gen uur op open briefkaart aan de
Sportredactie Nieuwe Haarlemsche Cou
rant, Smedestraat 5, Haarlem.
Over de prijsvraag wordt niet ge
correspondeerd. Binnenkomende klach
ten over onjuistheden in de uitslag
worden onderzocht en zo nodig gerec
tificeerd. Meent men, dat de thuisclub
wint, dan vult men het cijfer 1 in, be
zoekende club is 2, gelijk spel is 3. Voor
iedere goede oplossing wordt één punt
toegekend.
De burgemeester van Zandvoort en
mevrouw Van FenemaBrantsma stel
len zich voor op Zaterdag, 3 Januari
1953, des namiddags van 3 tot 5 uur ten
raadhuize in de raadzaal een Nieuw
jaarsreceptie te houden.
(nieuwe Schouwburgzaal)
Smedestr. 23 (centr. stad) Tel. 10049(3 lijnen)
KERST-VAC ANTIE
ZONDAG 28 DEC. - MAANDAG 29 DEC.
dagelijks 2 Voorstellingen.
Aanvang: 2 en 4.15 uur.
Toegangsprijs: 0.40, 0.60, 0.90 (bel. inb.)
kaartverkoop en plaatsbespr. op beide dagen
vanaf 11 uur aan 't Gebouw.
^T* Een compleet Cowboy- of Indianencostuum
i Prairie-Dress) cadeau voor de jongen of 't meisje,
die het beste zingt naar het oordeel v. h. publiek
„Wij gaan naar de speeltuin" "Tpg
Helpt 'n nieuw gestichte
parochie aan 5 a 10.000
gulden voor oprichting
belangrijk societal werk
Inlichtingen:
Heuvel brink 61 - Breda
Giro: 530890.
HAARLEM-ROTTERDAM
Aangeboden in R'dam Blij -
dorp): zonnige moderne
woning, bevattende 5 ka
mers, badkamer. Huur f 58.-
per maand. Gevraagd in
Haarlem of omgeving: de
zelfde soort woning. Brie
ven onder no. 19449.
'JiTver-! r.t.i.ti* rers m.m. dik. Breedtes
<0 rrbreed, 100 breed 120 cm. breed a 17.50
per >12. Elke - ewenste lengte tot 10 meter.
Lees Uw kinderen (610
jaar) dan eens voor uit
dat leuke boek
geschreven door
Daan Zonderland.
De prijs bedraagt:
in geplasticeerd omslag
ƒ2.90,
gebonden in halflinnen
band 3.90.
Verkrijgbaar in de boek
handel en bij N.V. Druk
kerij De Tijd, Amsterdam
Postgiro 22884.
roman van
Annie Westerman
Er:: door zijn
grote eenvoud zeei
sympathiek boek
Prijs gebonden f 5.90
Verkrijgbaar in de boek
handel en bij N.V Druk
■erij De Tijd. Amsterdam
die 8 Januari a.s. in het NOTARIS
HUIS veilen, berichten dat de
van de te veilen percelen in plaats
van Donderdag 1 Januari ditmaal
zal zijn
N.Z. VOORBURCWAL 65-73 AMSTERDAM TEL 63381
KON. ERK.
Haarlem - Tel. 18441
Wilhelminastraat 47
Typen - Steno
Ned., Eng., Duits,
Frans, Spaans,
Handelscorr.
Boekhouden
Aanv, der lessen
wekelijks.
Spec. opl.
„All Round"
Secretaresse.
Inl. en inschr.
dag. "1012, 24 uur
79 uur.
Gevraagd
bekend met electr. apparaten
enz. Prettige omgang, eerlijk
heid, frisse ideeën en werk
lust vereist. Brieven met ge
noten opleiding, tegenw.
werkkring en verlangd sala
ris onder no. 19439.
rijbewijs B-E gewenst. De
Koning N.V., Bouw- en Mon
tagebedrijf, Vijfhuizen.
HEEMSTEDE TEL. 34345
Donderdag 85 t/m Zat. 27 Dec.
S. Z. SAKAU
BEOÊ-
DAVID BUTLER
T0E6AN6ALIE LEEFTIJDEN
le en 2e Kerstdag
2.—, 4.15, 7.—, 9.15.
Zaterdag 2.30, 7.—, 9.15.
VANAF DONDERDAG 25 DECEMBER A.S.:
triülRE COMES THE GROOM)
Bing Crosby - Jane Wyman - A. Smith - Franchot Tone, onder regie van FRANK
CAPRA. Al die namen zijn reeds garanties voor een uitstekende film. Dat de film in
Frans Hals draait is Uw garantie voor een goed verzorgd en vrolijk Kerstprogramma.
Toegang alle leeftijden. - Dagel.: 2.30, 7, 9.15. Beide Kerstdagen en Zond. 2, 4.30, 7, 9.15 uur.
TEU3491.
GEWIJZIGDE AANVANGSTIJDEN wegens de lengte der film: 1, 3.45 8.30, 9.15 op
Donderdag, Vrijdag, Zaterdag en Zondag. 2, 6.30, 9.15 op Maandag en Dinsdag.
2, 6.45 op Oudejaarsdag. Nieuwjaarsdag als op de Kerstdagen
Rembrandt plaatsbespreken 2 dagen vooruit. Luxor plaatsbespreken voor de ge
hele week vooruit. Telefonisch uitsluitend voor dezelfde dag
\W>lD
CUM3UliS«y0rtT> ALLEEN BUR
KERSTDAG af Va OOBEJMM
VüNDMUeeN VAN
TEL.11889
TEI.U95? 2-415
Hij tartte de wilde horden van de y
Kalief voor de lippen van 'n vrouw!"7
2e Kerstdag- en Zondag 28 December 11 uur
18 jaar
TtL.20M5
515-4-50-7-915
rVAd ZOllPAG 28 DEC OUPf O^RSAVOrJ P («md
IN DC ZHET^ STEILE FILM
<wwek m,
AVONTUREN IN DE BINNENLANDEN VAN AFRIKA ff!
9 IN TFCrnCOtOi
Slechts 2 voorstellingen 2e Kerstdag en Zondag 11 uur
het suggestieve filmwerk:
18 jaar
31 DEC. ET/V AVONpVOOR<>r. 7 VUt?
