Haarlems schouwburgleven
wordt
benijd
Er
Waarschuwing tegen twee
sg. chr. organisaties
KUNSTHANDEL BIER, aanwinst
voor exposerend Haarlem
Van heiligenketters
grote wonder
en
het
is hier meer te zien dan
in Amsterdam
O
Acht patiënten schilderen Nederlands schip
Aanbidding Driekoningen gestrand
Unieke collectie van oude
Aziatische kunst
T
TIJD, DIE AAN DE REFORMATIE
VOORAFGING
B
Voor de storm
H
Visserijgolf
HERINGA WUTHRICH
ZATERDAG 10 JANUARI 195h
y PAGINA 6
Geen première-publiek
in Haarlem
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
SANTPOORT
Parochiehuis is thans
aanbesteed
17 inschrijvingen
HEEMSTEDE
Jubileum A. Th. de Groot
Heemsteedse Kunstkring
Burgerlijke Stand
Propaganda-avond van de
Ned. R.K. Invalidenbond
H.H. Missen op Zondag
Voor Oostkust van
Engeland
Han dbalwedstrij den
afgelast
Vereniging van Litauers
in ons land
KROMSTAF OVER HAARLEM
RADIO VELT
Ronde van Nederland
Dit jaar weer „om
de Noord"
Gezagvoerders K.L.M.
onderscheiden
Haarlem, de Bloemenstad, de parel aan het Spaarne, de kroon van het
schone Kennemerland, en wat u verder maar wil, zal in alle gidsen
en folders en propagandageschriftjes geprezen worden om zijn uit
zonderlijk gunstige ligging, gunstig voor industrie en handel, gunstig voor
vacantieverblijf in een mooie oude stad met prachtige omgeving, dicht bij
zee, midden' in het randgebied van Holland met de drie grote steden. En van
die propagandistische woorden is dan geen syllabe overdreven. Haarlem is
langzamerhand, althans wat ligging betreft, de voortuin van Amsterdam
geworden; van afstand is geen sprake meer, en alle mogelijkheden op ge
bied van cultuur en amusement van Amsterdam liggen ook in het bereik
van de Haarlemmers. Hetgeen een voordeel is, maar ook een nadeel kan
zijnEen nadeel wordt het, indien vermaak van hoog en meer alledaags
gehalte in de hoofdstad het publiek van het Spaarne naar de Amstel trekt,
zodat toneel en wat dies meer zij in Haarlem zelf er schade door zou lijden.
Dat laatste is niet het geval. Wjj blijven, althans wat toneel betreft, niet
achter bij de drie grote steden.
Haarlem mist niet zo veel van wat
het toneel in Nederland te bieden heeft.
Om te beginnen hebben wij ons vaste
gezelschap, de Nederlandse Comedie.
Wij moeten ons gezelschap delen met
Utrecht, de helft van de premières
wordt dus maar aan het Spaarne ge
geven. maar in elk geval maken wij
kennis met het gehele repertoire van
deze troep, die mét de Haagse Comedie
de belangrijkste is van het land, veel
belangrijker dan bijvoorbeeld het Am
sterdams Toneel Gezelschap De stacl
van de première krijgt in de regel ook
Advertentie
Onder grote belangstelling is Vrijdag
avond in de parochiezaal te Santpoort
openbaar aanbesteed de bouw van een
parochiehuis in de parochie van O. L.
Vrouw van Altijddurende Bijstand te
Santpoort, onder architectuur van de
heer H. Martens te Amsterdam. Pastoor
A. F. J. Goossens sprak in een kort
woord van welkom zijn voldoening uit
over de belangstelling voor deze bouw.
In totaal waren 17 biljetten ingeleverd.
De aanbesteding was gesplitst, namelijk
volgens bestek en tekening, terwijl ook
prijsopgave gevraagd was met aftrek
van het trappenhuis. Deze laatste be
dragen zijn hier tussen haakjes ge
plaatst De laagste inschrijving kwam
van Aannemersbedrijf C. Nelis en Zn.,
Beverwijk, voor f40.120.(f35.600.
Hoogste inschrijver was H. W. Sebregts,
Bloemendaal, voor' f 50.653.(f 44.673)
Hieronder volgen de overige inschrij
vers: P. van Geldrop, Haarlemmerliede
f 46.290 (f 40.490)Fa. v. d. Bogaard en
Boelens, Halfweg f 48.300 (f 42.800);
Gebr. Tromp, Castricum f 40.570 (36.600);
P. Buur, Haarlem f 44.590 (f 39.590); Fr.
Philips. Haarlem f 45.375 (f 40.375); C.
Marchand, Haarlem f 46.123 (f 41.923;) C.
•J. Vet, Wormerveer f 41.205 (f 36 955); G.
Ruygvoom, Santpoort f 46,985 (f 41.142);
Fa. Dijkmans en Verhappen, Haarlem
f 44.094 (f 38.615); N.V. Velsen, IJmuiden
f 48.590 (f 43.000)J. Winnubst, Driehuis
f 44.100 (f 38.600); Joh. Seysener, Hille-
gom f 50.343 (f 44.493)C. van Diepen,
Santpoort f 48.900 (f 43.900); P. G. M.
Ottoiini .Haarlem f 45.996 (f 39.996); C.
J. Strijk, Oegstgeest f 49.491 (f 42.339).
De begroting van de architect was on
geveer f 43.000. Over de gunning beslist
de Vicaris-Generaal. In zijn dankwoord
wees pastoor Goossens er op, dat hij voor
de toekoms nog een gymnastieklokaal
voor de scholen op de begroting heeft.
Vrijdag herdacht de heer A. Th. de
Groot, alhier, het feit, dat hij 25 jaar
geleden in dienst trad bij de N.V.
v. Lent's Automobielbedrijven. De ju
bilaris werd des morgens met zijn
echtgenote op het kantoor van de firma
ontvangen en op hartelijke wijze toege
sproken door de directeur, de heer C.
L. J. v. Lent. Deze sprak zijn grote be
wondering uit voor de wijze, waarop de
jubilaris, thans chef van de Dreef-
garage, steeds zijn zeer uiteenlopende
werkzaamheden heeft verricht en me
moreerde, dat hij op zijn vele reizen in
binnen- en buitenland nog nooit een
ongeluk of een aanrijding heeft gehad.
Als bewijs van waardering ontving de
heer De Groot een fraai armbandhor
loge, terwijl mevrouw De Groot met
bloemen werd verrast.
Het verdere gedeelte van de dag
bracht de jubilaris in eigen kring door,
waar het hem aan hulde en waardering
niet heeft ontbroken.
Dinsdag 13 Januari wordt in het Mi-
nerva-theater de derde abonnements
avond van de Heemsteedse Kunstkring
gegeven. Het programma vermeldt voor
de pauze het optreden van Georgette
Hagedoorn, zang, aan de vleugel bege
leid door Pierre Verdonck, terwijl na
de pauze internationaal cabaret wordt
gegeven. Het zal voor deze avond ook
nu weer niet aan belangstelling ont
breken.
I ONDERTROUWD: G. M. Eijben en J. G.
I van der Zee; P. de Boer en E. J. Reith.
I GETROUWD: G. Vermeer en E. Vos.
GEBOREN: M. J. Lammere en G. M. P.
de Boer, z.; W. J. Oosterbaan en P. J, A.
Boeijinga, d.; J. H. M. Janus en C. A. M.
Bonfrer, d.; P. M. van den Abbeelen en J.
A. Goemans, z.; H. van Keeken en M. A.
K. de Vries, d.; A. P. Laarhoven en A. L.
Schipper, d.; P. J. Meinders en C. A. Boot,
d.: P. Kemp en W. C. Maijen. z.\ H. G. v.
d. Weiden en M. H. Lommersé, d.; H. F.
A. Smoorenburg en F. Dronkers, d.: C.
I Geerlings en P. J. M. van"der Eist, z.; P.
van Staveren en A. Mesman, z.
de generale repetitie, hetgeen uiteraard
een extra belasting van het personeel be
tekent; wij kunnen ons geen dubbele
ploeg technisch personeel veroorloven,
elke generale betekent dus veel werk en
dus vrij lastig gepuzzel. Niettemin repe
teert elk gezelschap graag in Haarlem,
directie en technische staf van onze
schouwburg genieten een goede reputatie
in het gehele land. Het Vrije Toneel,
van Kuys, repeteert hier bij voorkeur,
een enkele keer vraagt zelfs het A.T.G.,
dat in zijn tehuis in de Amster
damse Stadsschouwburg inwoning heeft
van de Opera, of het hier een repetitie
kan houden.
Met voorstellingen van het A.T.G.
worden wij niet verwend, maar zo be
treurenswaardig is dat nu ook weer niet.
Het gezelschap heeft een laten we zeg
gen eigenaardige keuze; alleen Drie
koningenavond van Shakespeare bracht
het flonkerende, opwekkende feest dat
toneel moet zijn. „Hilda Crane" is door
probleem en behandeling ervan uit de
tijd, en „Miss Poes" was niet bar be
langrijk. Volgende week komen de Am
sterdammers natuurlijk met de Gys-
breght, die elk jaar in Haarlem komt
vertellen, dat de Kennemers zijn vijan
den zijn.
Indien de Rotterdammers en de Hage
naars al niet hun gehele repertoire hier
brengen, de voornaamste en meeste stuk
ken krijgen wij toch te zien van het Rot
terdams Toneel, dat zich de laatste tijd
opmerkelijk verbeterd heeft, en van de
Haagse Comedie, een prachtig inge
speelde troep, die altijd met verzorgde
voorstellingen komt van een gevarieerd
repertoire. Wat Ccmoedia, betreft, wij
hebben er tot dusver twee stukken van
gezien, elk in zijn genre vrolijk, boeiend
en zeer goed gespeeld; het is nu aan
zijn derde voorstelling toe („Als een
phoenix" en „Toevallige ontmoeting"),
die eveneens een goede pers heeft ge
kregen; Haarlem zal het gehele reper
toire van Comoedia te zien krijgen en zelf
kunnen beoordelen, dat het zijn reputa
tie op verrassende wijze herstelt. Na
tuurlijk kunnen wij ook rekenen op alle
stukken van Anton Ruys en de zijnen,
die vele vrienden aan het Spaarne heb
ben.
Enny Meunier en
Guus Hermus 'in
Phoenix".
nder de Haarlemmers gaat tcch eeti
flink aantal toneelvrienden schuil;
in vergelijk.ing met Utrecht bijv.
is het bezoek aan de schouwburg per
centsgewijze hier iets hoger, ofschoon
Utrecht kan rekenen op een mooi aantal
bezoekers uit de naaste omgeving (Zeist,
Bilthoven, enzovoort, dat alleen op
Utrecht is aangewezen), terwijl de Haar
lemmers voor toneel ook terecht kuimen
in Amsterdam en Den Haag, met opera,
operette, cabaret. Het bezoek zal overi
gens wel gestimuleerd worden door het
gevarieerde programma van onze
schouwburg, die goed beschouwd meer
mogelijkheden biedt dan de hoofdstad; de
vaste bespeelster van de Stadsschouw
burg daar biedt nu eenmaal niet te veel
afwisseling, en in het Centraal Theater,
de tweede schouwburg, werden altijd
serie-voorstellingen gegeven; wie daar
is geweest, moet een
maand, op z'n minst
twee weken weg
blijven. Onze colle
ga's van de Amster
damse pers hebben
tegenover ons dan
ook wel eens ge
klaagd, dat wij hier
meer te zien kregen
dan zij in de hoofd
stad.
En het zegt ook
wel iets, zoals wij
van de heer Herm.
Beinum vernamen,
dat hij verzoeken
uit Amsterdam
kreeg om regelma
tig de agenda van
onze schouwburg te
zenden; die Am
sterdammers had
den aan het toneel
in hun eigen stad
dus niet genoeg.
Haarlem waar
deert dit alles, be
halve in één op
zicht: er bestaat
geen Haarlems
premièrepubliek,
een vast publiek
dat de schouwburg
bij een eerste voor
stelling vult. Haar
lem wacht graag
het oordeel van de
critiek af.
Hetgeen de taak
van de critiek niet
lichter maakt
Hk. A.
het stuk „Als een
Na het grootste geduld aan de dag
gelegd te hebben en een jaar lang
overal te hebben gezocht, zijn de inva
liden er zelf in geslaagd een dak bo
ven hun hoofd te krijgen, teneinde ver
gaderingen te kunnen beleggen. Men
zal nu kunnen overgaan tot oprichting
van een afdeling van de Ned. R.K.
Invalidenbond te Haarlem, waarnaar
velen met verlangen hebben uitgezien.
Woensdagavond 14 Januari om 8 uur
zal in de benedenzaal van het Wit-Gele
Kruis-gebouw, Kenaupark 14, de op
richtingsvergadering worden belegd.
De ingang is via de poort in de Ke
naustraat.
AERDENHOUT (BENTVELD)
H. Antonius van Padua: 7.30, 11 uur.
O^n 9 uur de Hoogmis.
BLOEMENDAAL
H. Drieëenheid: 7, 10.15, 11.30; om 8.30
uur de Hoogmis.
Hulpkerk van het Allerheiligst Sacra
ment, Dennenweg 17, Bloemendaal-Nrd.:
7.30 uur; om 10.15 de Hoogmis.
HAARLEM
H. Antonius: 0.30, 7.30, 10, 11, 12 uur
Om 8.30 uur de Hoogmis.
H. Bavo: 6.30, 7.30, 11 uur en 12 uur;
de Hoogmis om 9 uur.
H.H. Elisabeth en Barbara: 6.30, 7.45,
11 uur; om 9 uur de Hoogmis.
Allerh. Hart van Jezus: 6.30, 7.45, 9
en 12 uur; 10.30 de Hoogmis.
H. Joannes de Doper: 6.30, 7.30, 8.45,
11 en 12 uur; 9.30 Hoogmis.
H. Joseph: 6.45, 8 en 11 uur; 9.15 uur
de Hoogmis.
O.L.Vr. Rozenkrans en H. Dorrtinicus:
6.15, 7.30, 9 en 12 uur; 10.30 uur pl.
Hoogmis.
O. L. Vr. van Zeven Smarten en
H. Bavo: 6.30, 7.30, 10.15, 11.30; om 8.45
uur de Hoogmis.
Bijkerk te Spaarndam: 8.30 en 10 uur
de Hoogmis.
H. Liduina: 6.30, 7.30, 8.30, 11.30 uur;
9.45 de .Hoogmis.
HEEMSTEDE
H. Bavo: 7.15 en 8.45 uur; 10 uur
Hoogmis en 11.30 uur.
O. L. Vrouw Hemelvaart: 7 uur, 8.30
Hoogmis, 10.15 en 11.30 uur.
OVERVEEN
O.L.Vr. Onbevl. Ontvangen: 7, 8, 10.30;
om 9 uur de Hoogmis en 11.30 uur.
ZANDVOORT
H. Agatha: 7 uur, 8.30 uur en 10 uur
de Hoogmis.
i s;
lAcht verpleegden van het Nederlands Studentensanatorium te Laren, van wie
zeven bedpatiënten, hebben in twee weken tijds een Drie Koning en-schilderij
gemaakt van zes bij twee meter, dat voortaan elk jaar in de Kersttijd een plaats
zal krijgen in de hal van het sanatorium. Het idee voor dit omvangrijke doek
werd geboren bij mevr. Eisenloeffel, die reeds sinds de oprichting van het sana
torium met veel moeite de leiding heeft van de „Kunsttherapie", welke in het
sanatorium tot merkwaardige artistieke resultaten heeft geleid. Gezamenlijk
hebben de studenten een studie gemaakt van de uitbeelding van het Kerstge
beuren en de Aanbidding der Drie Koningen in de loop der eeuwen. Vooral de
laat-middeleeuwse opvatting heeft hen geboeid, hetgeen ook in het resultaat
tot uitdrukking komt. De schetsmatige opzet is van mevr. Eisenloeffel zelf af
komstig, doch de uitwerking is geheel van de hand van de patiënten. Een stu
dent, die het middenpaneel van 1.50 bij 1.50 m. voor zijn rekening nam, maakte
voor het opspannen van het doek gebruik van een omvangrijk droogrek, dat
hem mogelijk maakte liggend te schilderen. Opvallend is het feit, dat de acht
studenten, die het doek en de sierrand schilderden, afkomstig zijn uit politiek
en religieus geheel verschillende milieus.
Het 140 ton metende Nederlandse
motorschip „Maraat V" is Donderdag
veertien mijl ten Noorden van het aan
de Oostkust van Engeland gelegen Great
Yarmouth, tijdens mist aan de grond
gelopen. Aan de wal werd de stranding
pas na zes uur bekend. Het schip lag
toen. hoog en droog op het strand.
De kapitein, de heer A. Lammerts,
weigerde eerst hulp, maar ging er
daarna mee accoord, dat de redding
boot uit de ten Noorden van Great
Yarmouth gelegen plaats Caister zou
trachten, zijn schip los te krijgen. De
reddingboot is daar echter niet in ge
slaagd. Reeds bij de eerste poging brak
een kabel. De verbinding werd hersteld,
maar twee uur later moest de redding
boot onverrichterzake terugkeren. De
boot was toen elf uur buitengaats ge
weest.
De „Maraat V" was onderweg van
West Hartlepool naar Londen. In to
taal waren er zes personen aan boord,
bij wie de echtgenote van de kapitein.
Eigenaar is de heer H. van der Eb te
Rotterdam. Het schip is continu ge
charterd door de „International Ship-
brokers Ltd.", te Londen.
De „Maraat V" ligt niet ver van de
Deense motortorpedoboot „Havoernen",
die 38 dagen geleden is gestrand.
De RKNÖB heeft alle wedstrijden af
gelast van de diocesane klasse, distr.
Amsterdam, Kennemerland en Zaan
streek.
Dezer dagen is in Amsterdam opge
richt de „Olandijos Lietuviu Bendruo-
mene", welke vereniging zich ten doel
stelt onderling contact te bevorderen,
wederzijds hulpbetoon te beoefenen en
leesmateriaal te laten rondgaan. Alle van
huis verdreven Litauers in Nederland
worden uitgenodigd hun naam en adres
op te geven aan de voorzitter, de heer
Antanas Galkus, Insulindeweg no 1821,
Amsterdam-O.
De hoofdcommissaris van politie te
Amsterdam vestigt de aandacht op de
organisatie „Evangelisatie Immanuël" en
„Stormersleger", beide gevestigd te Am
sterdam, die in café's, op straat en langs
de huizen stichtelijke blaadjes laten aan
bieden, voorgevende, dat de opbrengst
het doel der organisatie ten goede komt.
De in Juni 1951 opgerichte organi-
egen het Frans Halsmuseumaan de kant van, de Vest, leunt een twee
tal etalages, die, afgesloten door een gordijn als achterwand, elk één stil
schilderij omvatten als waren het tipee glazen vitrines langs de openbare
weg. Dat schilderij, vergezeld van een bescheiden vermelding van de naam
van de Meester, die het maakte, wisselde na enige maanden ongemerkt voor
een ander, even sober geëxposeerd. Dit décorum, jaar in jaar uit, ademt de
rust en heeft de waardigheid, die preludeert op het nabije museum en vormt
een passende overgang naar de wereld van het alledaagse.
Wij hebben daar meermalen, als onze weg langs het Groot Heiligland
leidde, een ogenblik stilgestaan, maar nooit voelden wij behoefte om de, met
eveneens een gordijn geblindeerde, deur te. openen en binnen te gaan in de
ruimte, die er zijn moest achter de vitrines. Nimmer heeft het de grenzen van
ons bewustzijn overschreden, dat hier meer was dan een geestelijk ornament
als afsluiting van het museum in de vorm van twee schrijnen, waarin een nooit
geziene hand zo nu en dan een schilderij placht te verwisselen voor een tnder,
even onbekend en van evengoed gehalte.
rachten de incidentele invallen van de Noormannen schade toe aan de
ontwikkeling van Christendom, hun nadelige invloed was voorbijgaand.
Zij konden niet verhinderen, dat het Christendom, ook in de geteisterde
kustgebieden en verder landinwaarts tot Utrecht aan toe, voortging de be
volking van onze gewesten te winnen en zich te consolideren. In de dertiende
en de veertiende eeuw strekte zich rondom de jonge stad Haarlem, in heel
Kennemerland, een evenwichtig, van het Katholicisme doordrongen gebied
uit. De bevolking leefde vanuit het Christendom, dat het denken en doen
beheerste. De kloosters waren niet alleen centra van geestelijk leven, maar
evenzeer een cultureel middelpunt. Bij de Benedictijnen voegden zich andere
kloosterlingen. Bedelmonniken van de jonge orden, contemplatieven.
Reeds in 1249 hebben de Carmelieten in Haarlem hun klooster gehad, van
waaruit zij grote invloed uitoefenden op het geestelijk leven van stad en
streek, zelfs ver daarbuiten. De Karthuizers vestigden zich nabij Amsterdam,
de Cisterciënsers hadden in Loosduinen een vrouwenklooster! de Norber
tijnen werkten in Middelburg en omgeving.
Overal in de steden en dorpen verrezen de kerken en kapellen. De Haarlem
mers bouwden hun Sint Bavo, in Beverwijk, Heemskerk, Wijk aan Zee,
Castricum, Assendelft, in Alkmaar en de dorpen van de Noord, in Delft en
de steden van Zuid-Holland, in Zeeland, kerken, die we tot in onze dagen
bewaren als de kostbare kleinoden, teken van de vroomheid van geslachten,
die ons voorgingen.
De veertiende eeuw, eeuw van tegenstellingen, waarin het verval elders de
reformatie uitlokte, was voor het gebied van het tegenwoordige bisdom
Haarlem een zeer goede eeuw, waarin veel schoons bloeide, kunst en cul
tuur in de belangstelling stonden en vruchten van heiligheid bewondering
wekten, hoewel daarnaast reeds tekenen van lauwheid waren te bespeuren.
Het stralend hoogtepunt van deze eeuw vormde het Eucharistische wonder,
het H. Mirakel van Amsterdam in 1345.
twee bisschopszetels: Haarlem en Mid
delburg. Dit onderwerp zal echter in
het volgende opstel onze aandacht heb
ben.
Is deze tijd die van Sinte Liduina van
Schiedam (1380—1433) en van de Zalige
Geertruid van Oosten uit Delft (gestor
ven in 1358), die achttien jaar de Stig
mata droeg, de tijd ook van de vele
bedevaarten naar Heiloo, Egmond, Ber
gen en 's-Gravezande, in deze periode
staken ook meerdere ketterijen het
hoofd op. Was in het begin van de
twaalfde eeuw de Zeeuw Tanchelm in
onze streek een bekende ketter, die bij
de huisvrouwen binnenwipte en hen
voor zijn dwaling probeerde te winnen
hij loochende het leergezag van de
Kerk in het begin van de veertiende
eeuw wist de dwaze sekte van de „broe
ders en zusters van de vrije geest" vele
aanhangers te winnen. Deze dwaling
kwam uit Rijnland binnen en werd ge
propageerd door een bontwerker uit
Gouda, Miewes, en een afvallige Augus
tijn, Bartholomeus, van Dordrecht, die
o.m. leerde, dat de mens door de ge
nade aan God gelijk wordt, zo in Hem
opgaat, dat hij zelf God wordt. De secte
maakte opgang, omdat een logische con-,
Hoe was intussen de kerkelijke inde
ling van het land? Het gehele gebied
boven de grote rivieren behoorde tot het
bisdom Utrecht, dat machtig was, om
dat sinds de tijd van Sint Willibrord
belangrijke schenkingen aan het bisdom
zijn gedaan, die hebben geleid tot de
wereldlijke macht der bisschoppen, be
houden tot 1528. Rond het jaar 1100 was
het bisdom Utrecht het voornaamste
onder de vele rijkjes, die het Ned
grondgebied telde. Het graafschap Hol
land overvleugelde het later. Het bis
dom Utrecht was sufragaan-bisdom van
Keulen, waar de aartsbisschop zetelde.
Noord-Brabant en een deel van Lim
burg behoorde tot het bisdom Luik,
Groningen en het Oosten des lands tot
het bisdom Munster, een deel van Dren
te tot het bisdom Osnabruck en Nijme
gen met het land van Maas en Waal tot
het aartsbisdom Keulen. Deze toestand
heeft voortgeduurd tot het jaar 1559,
toen de bisschoppelijke hiërarchie werd
ingesteld. Het gebied van het tegen
woordige bisdom Haarlem kreeg toen
sequentie van deze redenering was, dat
men vrij kon zondigen, men was immers
God, kon doen en laten, wat men wilde.
Geert Groote (1340—1384) heeft al zijn
invloed aangewend om deze ketterij te
keren, hetgeen hem met behulp van de
bisschop van Utrecht gelukte. Zo is heel
de geschiedenis van de Kerk in onze
gewesten een geschiedenis van moeilijk
heden, van strijd, maar van overwin
ningen tevens. Men kan het doen voor
komen alsof wij nu een periode van
diepe néergang doormaken en men wijst
op de statistieken, die van geloofsafval
spreken, afval op grote schaal, men wijst
op de moeilijkheden van de industrie
centra. Maar het leerzame verhaal van
de Kromstaf over Haarlem toont aan,
dat er grote moeilijkheden waren in
elke periode, zoals het tevens laat zien,
dat deze werden overwonnen, stonden
naast tekenen van groot geloof. Groot
was dit geloof in de middeleeuwen ze
ker, ook al stonden meerderen gemak
kelijk open voor de ketterij.
De voor het christendom geheel ge
wonnen bevoikipg leefde vanuit dit ge
loof, hetgeen zelfs tot uitdrukking
kwam in de straffen door ons eerder
verteld in de artikelenreeks „Rondom
en in de Stad aan het Spaarne". We
kunnen de verleiding niet weerstaan,
hoewel we ons hadden voorgenomen al
leen de grote lijnen te volgen, een voor
beeld daarvan aan te halen.
In 1458 woonden in Haarlem drie
schavuiten, Gillis Harincxz., Jan Lugt-
gens en Symon Janszoon, de barbier,
In de avond maakten zij er een ge
woonte van eerzame poorters, die met
hun lantaarntjes door de duisternis hun
weg zochten, deze lichtjes afhandig te
maken. Om vrees in te boezemen slepen
ze op de stenen hun messen, dronken
zichzelf in de herberg moed in. Ze ble
ven op een zekere avond echter zolang
hangen, dat ze in hun brooddronkenheid
het meubilair in het haardvuur wierpen
en de andere gasten met hun messen
bedreigden. Het gebeurde werd aan
Schout en Schepenen overgebriefd, het
drietal werd voor het gerecht gedaagd,
boeten werden opgelegd en tevens moes
ten zij gezamenlijk een bedevaart ma
ken naar het H. Bloed te Bergen. Een
bewijs, dat zij er geweest waren, moes
ten ze overleggen, op straffe van ver
banning voor vijf jaar uit Haarlem,
Kennemerland en Rijnland. Een hand
zou het hen kosten, wanneer ze eerder
terugkwamen.
Zo zullen in 1458 ongetwijfeld drie
vrome schavuiten eerbiedig te voet
langs Velsen, Beverwijk, Castricum en
Alkmaar naar Bergen zijn gegaan.
Een andere Haarlemmer werd opge
legd een pelgrimstocht naar O. L.
Vrouw van 's-Gravezande te maken en
daar een kaars van een pond en een
zilveren penning te offeren.
Van katholieke geest doordrongen
leefden de mensen in ons gewest tijdens
de gouden Middeleeuwen, totdat de
storm opstak in de vijftiende en zes
tiende eeuw.
JAN B.
Sinds kort zijn de twee schilderijen,
één in elke vitrine, vervangen voor twee
beelden en in feite is daarmee het aan
tal namen van gelegenheden, waar
kunsttentoonstellingen worden gehou
den en welke met zekere regelmaat in
deze kolommen vermeld staan, met een
naam vermeerderd, nu de Kunsthandel
Bier in het vervolg met die zekere re
gelmaat exposities gaat arrangeren. En
dit moet de liefhebbers zeer verheugen,
want de activiteit van deze kunsthandel
vormt geen doublure, maar gaat een
nieuw facet toevoegen aan de spiegel
der kunsten in onze streek.
Vooruitlopend op de feiten, mogen wij
alvast berichten, dat voor de a.s. Flora
periode een tentoonstelling voorbereid
wordt, waarin o.a. Primitieve Meesters
zijn opgenomen.
Temeer waar de musea de neiging
vertonen er van terug te komen om uit
elkanders collecties te lenen en dit ge
leende tot een tijdelijke tentoonstelling
ssnifiii te voegen, maar zich iveer meer
willen gaan concentreren op de kern:
het permanent exposeren van eigen be
zit, gaat de Kunsthandel Bier hier een
terrein ontsluiten, dat wij node ont
beren. Daarbij komt nog, dat van het
geen het jongere verleden in binnen- en
buitenland aan kunstwerken heeft op
geleverd, in Haarlem geen' noemens
waardige representatie te vinden is.
Daarom is het met een gevoel van
hooggestemde verwachting voor deze
mogelijkheden, dat wij onze lezers de
weg mogen wijzen naar Kunsthandel
Bier, die haar entrée in het openbare
kunstleven maakt met een unieke col
lectie Aziatische kunst uit particuliere
verzamelingen, welke belangstelling
trekt van officiële kenners en liefheb
bers uit alle, delen van het land.
oewel wij onszelf noch kenner
mogen noemen, noch specifiek
liefhebber zijn van de kunst der
Oosterse cultures, zijn wij toch enthou
siast geraakt tijdens het bezoek aan die
collectie over de grote distinctie dezer
kunst en door de overmaat van klare
schoonheid, die op de Westers ingestelde
bezoeker toe komt. Daarnaast rijn er de
grote handvaardigheid en de technische
mogelijkheden, waarover die oude Oos
terlingen beschikten. Deze bewondering
moge dan buiten de strikte kunstwaar
dering vallen, de vorm, waarin deze
kunstenaars zich konden uiten, wordt er
toch door bepaald.
En wat de zeldzaamheid van sommige
stukken aangaat, er zijn er die interna
tionaal bekend en getoond zijn, andere
wier bezit door musea voor Aziatische
kunst zeer begeerd wordt en bovendien
is het geëxposeerde, ondanks de hoge
ouderdom en een eeuwenlang verblijf
onder de grond, van uiterste gaafheid.
Moge dit voor de kunstwaarde evenmin
bepalend zijn, dan willen wij wijzen op
enkele plastieken, die de ontroering
van hun maker woordelijk meedelen,
niettegenstaande de vele eeuwen, die
gepasseerd zijn tussen toen en nu en
ongeacht de totaal andere denkwereld,
waaruit ze zijn voortgesproten.
Wat wij nu nóg verstaan is de pure
algemene menselijkheid, welke voor de
spraakverwarring van Babel immuun is
geweest en waarvoor*#jjci noch grenzen
geldt. We denken dan* aan het wonder
schone beeld van een zwanger vrouw
tje, heel simpel en vooral met zuivere
schroom de feiten gevend, maar sterk
geïnspireerd door het meest intieme
moederschap. Dan is er de aangrijpende
schreeuw van de stervende kameel en
de prachtige gespannen actie van het
dravende paard met ruiter.
Voorts zijn er te zien een aantal ge
bakken, geglazuurde, bronzen en hou
ten graf- en architectuurbeelden, wel
ke meer of minder sterk aansluiten
bij de religie en typische symboliek
van het Boeddhisme, geglazuurde of
bovendien gedecoreerde vaatwerken
en andere gebruiksvoorwerpen, ook
in jade, ivoor, marmer en speksteen.
Voor liefhebbers en verzamelaars
een belangrijke tentoonstelling, voor
de kunstminnaars een welkome ver
wijding van hun blik op de eeuwige
kunst. L. T.
Advertentie
Bel op 13 18
HU1ZEKWEG SO BUSSUM
Het comité „Ronde van Nederland",
deelt mede, dat de Ronde van 1953 ook
nu te Amsterdam zal beginnen en, zoals
met uitzondering van het vorig jaar
steeds het geval is geweest, weer de
route „om de Noord" zal nemen.
De ronde gaat dan via Noord-Holland
en de Afsluitdijk weer naar een plaats
in Groningen of Friesland, Vervolgens
naar een plaats in de Achterhoek, dan
naar Zuid-Limburg, West-Brabant en
via West- en Midden-Nederland terug
naar Amsterdam. De etappeplaatsen zijn
nog niet bekend.
De Argentijnse luchtvaartmaatschap
pij „Aerolineas Argentinas" heeft aan
twee vooraanstaande gezagvoerders van
de K.L.M., Karei J. von Rupplin en
Pieter A Deenik, de insignes en diplo
ma's overhandigd van commandanten
van Aerolineas Argentinas. Ook heeft
het Ondersecretariaat van de Burger
luchtvaart van het Ministerie van Lucht
vaart (Subsecrtar. d'Aviación Civil del
Ministerio de Aeronautical op voorstel
van Aerolineas Argentinas, de brevetten
van Argentijns corfimercieel piloot „ho
noris causa", uitgereikt.
satie „Evangelisatie Immanuël" heeft
volgens de bewering van haar leider,
een zekere R. Bolhuis, de verkondiging
van het evangelie en het verrichten van
sociaal werk ten doel. Haar leden ver
kopen het evangelisatieblad „Goed
Nieuws" voor een prijs, die door de
koper zelf kan worden bepaald.
Het „Stormersleger" werd in Juni 1952
opgericht door mej. H. van Lingen, die
in de rang van „kolonel" als leidster op
treedt. Deze organisatie zou ten doel
hebben de verkondiging van het evan
gelie, de verspreiding van christelijke
lectuur in ziekenhuizen, parkherstel
lingsoorden, enz. en het verrichten van
maatschappelijk werk.
„De Stormer", het orgaan van het
„Stormersleger", wordt voor 10 cent per
stuk verkocht, doch hetgeen de koper
meer dan dat bedrag geeft, wordt ge
accepteerd.
Op de door de organisaties gehouden
administraties wordt van geen enkele
onpartijdige controle uitgeoefend, zodat
zelfs niet bij benadering is vast te stellen
hoe groot de inkomsten zijn en in hoe
verre de gelden, die van het publiek
worden ontvangen, voor het beweerde
doel worden aangewend.
Wel is gebleken, dat van de opbrengst
der blaadjes het gehele levensonderhoud
van verschillende leden der organisaties
wordt betaald. Van een behoorlijk ge
organiseerd sociaal werk is geen sprake
en van verspreiding van christelijke lec
tuur in ziekenhuizen, enz. is nauwelijks
gebleken.
Enige medewerkers aan de organi
saties verkopen de blaadjes, gekleed in
een gedeeltelijk uniform dat enigszins
gelijkt op dat van het Leger des Heils
of gaan als verpleegster gekleed.
In overweging wordt gegeven zijn
steun aan beide organisaties te onthou
den.
De Vrijdagmarkt gaf een aanmerke
lijke daling in de fijnvisprijzen te zien.
De iets ruimere aanvoeren en vooral de
gunstiger vooruitzichten voor de komen
de week hadden op deze Vrijdagmor
gen tot gevolg, dat de handel heel wat
minder belangstelling had dén de voor
gaande dagen. De grote tongen, die
Donderdag nog tot f 3.60 per kilo kon
den bedingen, kwamen nu nog met
moeite tot f 2.35 per kilo en de middel
soorten brachten het niet verder dan ge
middeld f 2 per kilo. Alleen de grove
slips wisten zich nog vrij goed te hand
haven met een prijs van f 1.65 per kilo.
De weegtarbot werd eveneens de dupe.
De tot standaard geworden prijs van
f 2.50 per kilo werd met niet minder
dan een gulden per kilo verlaagd en
tarbot 2 kwam niet hoger dan f 82 per
kist van 50 kg. Wijting werd verkocht
voor gemiddeld f 13 per kist. Grove
schelvis wist nog f 50 per kist op te
brengen en in vergelijking daarmee was
de braadschelvis duur met f 47 per kist.
Makreel was er mondjesmaat, zodat f30
per kist betaald moest worden. Grove
schol kon plotseling niet meer opbren
gen dan f 37 per kist, de middelsoorten
noteerden tot f47 per kist en schol 3
kwam tot f 22 per kist. Maar de mooie
zetschol bleef stijf aan de prijs met f 56
en f 55 per kist, welke prijs ook door
schol 1 bedongen werd.
De Tzonne IJM 1 was Vrijdag de
enige vertegenwoordiger van de trawler-
vloot. Zijn vangst van rond 750 kisten,
waaronder 500 kisten wijting, leverde
hem een besomming op van f 16.700 voor
een 10-daagse reis. De motorlogger Ro
bert William KW 123, die een vangst
had van 1.300 kg. tong, 70 manden
schol, 30 manden tarbot en 10 manden
diversen, deed het naar verhouding veel
beter met een besomming van f7.800.
De Zaterdagmarkt in IJmuiden moest
het weer zonder trawlers stellen, maar
door de binnenkomst van enkele log
gers was er toch weer enige drukte. Tot
de grote aanvoerders behoorde de KW
57, die een vangst van 2.200 kilo tong,
60 manden schok 60 manden wijting, 40
stuks stijve kabeljauwen in een week
wist te bemachtigen.
De berichten, die Vrijdag vanuit zee
werden ontvangen van de trawlers, wa
ren nog niet erg hoopgevend. De vang
sten blijven nog steeds grotendeels uit
wijting bestaan en ook na het storm
weer, dat Woensdag in de Noord
huishield, is daarin weinig verandering
gekomen. Het ziet er dan ook niet naar
uit, dat de Maandagmarkt rijkelijk van
schelvis zal worden voorzien.
Desondanks zal het ook weer geen
doodstille dag worden Maandag. Want
hoewel er Vrijdag, nu de beslissing van
het College van Rijksbemiddelaars ge
vallen is, nog geen trawlloggers uit
voeren (het monsteren op het nieuwe
contract vergt uiteraard tijd), bevinden
zich toch reeds een aantal loggers op
zee, merendeels van schippers-eigenaars,
maar ook van rederijen, die, hangende
het geschil tussen reders en opvaren
den, hun schepen naar zee konden krij
gen. Maandag 5 Januari vertrok de RÖ
1, Dinsdag 6 Januari kozen zee de KW
24, KW 84, KW 26, KW 51. KW 104, KW
125, KW 169 KW 166, KW 69. KW 155,
KW 114, KW 108, KW 16. KW 91. KW
53. IJM 204. Later gingen nog de KW 59,
KW 20. KW 40, KW 39. KW 78. KW 89
(na afgebroken reis opnieuw uitgeva
ren) en KW 107 (die in het nieuwe jaar
reeds een keer aan de markt ver
scheen)*
