Moskou tegen
de Joden
Radio-Moskou spreekt van terroristische samenzwering
SOVJET-PERS EIST DE DOODSTRAF
voor gearresteerde artsen
Beschuldiging voorspel geacht
van een van de meest opzien
barende processen na de oorlog
BOOTTREIN BOTST OP
STILSTAANDE D-TREIN
JODEN worden vervolgdomdat Sovjets
in hen een kapitalistische klasse zien
li
Tussen neus en lippen
Wagenvoerder in zijn cabine
bekneld geraakt
Militair uit jeep
geslingerd
Tot hoofd en hart
dei MORRIS iefmifcuim/!
Amerika wijzigt
bouwplannen
WOENSDAG 14 JANUARI 1953
76ste JAARGANG No. 25581
In Bulgarije
Tsjechische bisschop
uit ambt ontzet
Huisarrest voor
Mgr. Trochta
Jongetje aangereden
en gedood
Mijnongeval in België
eist elf doden
Tussen Maassluis en Vlaardingen
Aan zijn verwondingen
overleden
Bewoners van plaatsen
bij Berlijn moeten
evacueren
Oorlogsmisdadigers
worden uitgeleverd
Toezegging van Adenauer
I
DR. FRIEDENAU IN NEDERLAND
e- I
ld J
Ravage valt mee
WINDJACKETS - SWEATERS
Gaat Fokker nu de
Javelinsbouwen?
Vergiftigingsgeval in
Maasdam
Man dood aangetroffen
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphlusstr 45, tel. 3998
Bijkant. Ilmuiden: Bonifaciusstr. 27 tel. 5790
Directie: J. J. W. Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severin.
Wnd. hoofdredacteur: W van Willige.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter-
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich het recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren.
ABONNEMENTSPRIJS 47 cents per week,
f 2.per maand, f 6.per kwartaal.
Voor klachten over de bezorging na 5.30
uur 's avonds tel. 21544.
De opzienbarende Russische be
schuldiging, dat een aantal art
sen voor het merendeel Jo
den hebben gepoogd een eind te ma
ken aan het leven van enkele hoge
Sovjet-functionarissen, wijst er op, dat
het beruchte Praagse proces tegen
Slansky en de zijnen inderdaad moet
Worden gezien als een van de eerste
schakels in een keten van anti-semieti-
sche acties. Ook andere gebeurtenissen
achter het ijzeren gordijn hebben die
indruk bevestigd. Er is in deze keten
Van anti-Joodse symptomen een stij
gende lijn waar te nemen: van de satel
lietstaten is het toneel van de kunst
matig geënsceneerde vervolging over
geplaatst naar het hart van het Rus
sische communisme, Moskou zelf.
In de gedane beschuldigingen valt
het op, dat het artsen betreft, die waren
belast met de medische zorg voor hoog
geplaatste Sovjet-politici. Daaruit mag
men afleiden, dat het niet de eerste de
beste, maar zeer vooraanstaande me
dici zijn, die tot slachtoffer van de aan
val zijn uitgekozen. Voorts zou men
hebben ontdekt, dat de in 1948 gestor
ven Zjdanof, die destijds door velen
werd gezien als de opvolger van Stalin
en als de belangrijkste man na Molotof
en Stalin zelf, tengevolge van de toe
leg der thans aangeklaagden een ge
welddadige dood zou zijn gestorven.
Zjdanof is de man. die drie maanden
vóór zijn dood nog deelnam aan een
cominform-bijeenkomst in Roemenië,
waar Tito uit de communistische In
ternationale werd gestoten. Radio Mos
kou deelde op de avond van zijn dood
mede, dat Zjdanof „na een ernstige
ziekte was gestorven". In een andere
radio-uitzending van Moskou werd zijn
dood toegeschreven aan een ernstige
hartkwaal. De correspondent van U. P.
te Moskou verklaarde echter, dat Zjda-
hof er drie maanden vóór ziin dood nog
kerngezond uitzag. Onmiddellijk na
zijn dood ontstond reeds twijfel aan de
oorzaak van zijn dood en algemeen
Was men er in Westerse politieke krin
gen van overtuigd, dat hij bij Staiin in
ongenade was gevallen. Het enige re
sultaat van Zjdanof's politiek was im
mers geweest, dat de rest van de we
reld zich nog hechter tegen het com
munisme had aangesloten, en voorts
Werd hij verantwoordelijk geacht voor
Ruslands politieke beleid in Duitsland,
hetwelk tot gevolg had gehad,
dat het Westen zijn posities in
Duitsland had versterkt. Tegen
deze achtergrond gezien doet het
merkwaardig aan, dat thans na 5 jaar
Moskou zelf de „ware" oorzaak van
Zjdanof's dood heeft ontdekt. Het ligt
Voor de hand, dat men dit tijdsverloop
heeft willen benutten om twee vliegen
in een klap te slaan: het perfide aan
klagen van een aantal artsen en het
van zich afschuiven van de klemmende
beschuldigingen met betrekking tot de
werkelijke doodsoorzaak van een in
ongenade gevallene.
Men vraagt zich af, wat voor Mos
kou de diepere beweegredenen
zijn om langzaam maar zeker
over te gaan tot een Jodenvervolging,
Waarin de Nazi's hun zijn voorgegaan.
Bij het zoeken naar een verklaring
houde men vooreerst enige concrete in
ternationale omstandigheden in het
°og: Rusland ziet met lede ogen, dat
he jonge staat Israël steeds he.chter in
de Westerse invloedssfeer geraakt, en
anderzijds zal het zijn uiterste best doen,
he Arabische landen zoveel mo
gelijk daaruit vandaan te houden, zulks
in verband met de geweldige strategi
sche belangen rondom het Middellandse
Zee-bekken.
Nog in een andere, algemener omstan
digheid zal een verklaring voor het
Russische optreden moeten worden ge-
Zocht. De Joden ziin immers een volk
niet een internationale spreiding en la
ten zich moeilijk binden binnen een eng
nationalistisch kader. Gezien de aller
wegen waar te nemen kentering van het
Communisme in nationalistische rich-
t'ng komt dit feitelijke en mentale as
pect van het Jodendom de Kremlin-
heersers allerminst van pas. Met des te
*heer ongerustheid mag men de ver
schijnselen van het ogenblik volgen,
°mdat men ook ten tijde van het natio-
haal-socialisme gezien heeft, hoe een
8gressieve afzondering van de rest der
Wereld het anti-semitisme als neven
verschijnsel heeft gekend. In diezelfde
Richting wijst het bekende verband, ook
*"ans in de langzamerhand vervelend
Wordpnde bewoordingen gelegd tussen
het Jodendom en de „Engels-Ameri-
haanse oorlogsstokers".
Wij leven in een tijd, waarin druk ge
sproken wordt over de „rechten van de
hiens". Het is te hopen, dat. nu de Sov-
ict-heersers de Joden hebben uitgekozen
als momenteel slachtoffer van hun
voortdurende verkrachting van deze
Jachten, van nog meer aanhangers van
"et communisme eindelijk de verblinde
°gen mogen opengaan.
Alle vooraanstaande Russische bladen hebben gisteren geëist, dat de negen artsen,
die gepoogd zouden hebben enige vooraanstaande Russische leiders uit de weg te
ruimen, spoedig worden berecht en tot de doodstraf zouden worden veroordeeld.
Radio-Moskou heeft gisteren de hele dag vrijwel alle uitzendingen gewijd aan de
„terroristische samenzwering".
Vijf van de negen artsen, die van „medische sabotage" beschuldigd werden, zijn
Joden. Drie van de beklaagden behoorden tot de vijf geneesheren, die op 31
Augustus 1948 de overlijdensacte van Zhdanov hebben getekend. Zhdanov, die
men lange tijd geschouwd heeft als de mogelijke opvolger van Stalin, is onder
geheimzinnige omstandigheden gestorven.
De Pravda legde er gisteren de na
druk op, dat „de veiligheidsorganen
thans meer dan ooit waakzaam dienen
te zijn en alle spionnen, moordenaars
en saboteurs in de Sovjet-Unie moesten
opsporen". De veiligheidsdienst zal zijn
activiteit ongetwijfeld opvoeren, nu de
Pravda een dergelijke waarschuwing
publiceert. In de bekendmaking van
radio-Moskou werd betoogd, dat de
artsen, via een Joodse organisatie (be
kend staande als de „Joint") door de
Amerikaanse en Britse inlichtingen
dienst voor hun diensten beloond wer
den.
Een woordvoerder voor de Ameri
can Joint Distribution Committee
heeft verklaard, dat zijn organisatie
in Europa bekend staat als de „Joint"
en dat, als de aanvallen van Moskou
gericht zijn tegen de „Joint" dit te
belachelijk is om er commentaar op
te leveren. De woordvoerder zei, dat
de Russen reeds eerder tweemaal aan
vallen tegen de „Joint" hadden ge
daan.
Het Amerikaanse departement van
Buitenlandse Zaken heeft gisteren ver
klaard. dat de beschuldigingen van een
medische en Zionistische samenzwering
op een „toenemend gevoel van binnen
landse onveiligheid duiden" In 'n pers
communiqué werd gezegd, dat de ar
restatie van een aantal Joodse doktoren
in de Sovjet-Unie op de beschuldiging
van medische sabotage een nieuwe stap
schijnt te zijn in de Russische anti-
Joodse campagne, zoals die tijdens het
proces tegen Slansky c.s. tot uiting ge
komen is.
De Russen hebben weer hun toevlucht
genomen tot een hunner oude technie
ken. De werkelijke motivering van hun
beschuldigingen is nog niet bekend
maar de Russen hebben reeds eerder
van deze aanklacht wegens medische
sabotage gebruik gemaakt. Tijdens de
zuiveringsprocessen van 1937 werd bij
voorbeeld betoogd, dat de schrijver
Maxim Gorki het slachtoffer geworden
was van medische sabotage, gepleegd
door tegenstanders van Stalin.
In Washington wordt ook belang ge
hecht aan de critiek die via de radio
en de leidende kranten uitgeoefend is
op de deugdelijkheid van de veilig
heidsdienst, die er niet in geslaagd is de
misdadige actie van de doktoren tijdig
te ontdekken. Hieruit is de veronder
stelling gegroeid dat wellicht ook een
zuivering in de gelederen van de gehei
me politie op het programma staat,
waarbij Beria, een van Stalin's naaste
medewerkers, moeilijk gesauveerd zal
kunnen worden.
Leiders van de Joodse gemeenschap
in de V.S. hebben de arrestatie van
een aantal Joodse artsen in Rusland
een daad van „onverbloemd anti
semitisme" genoemd, „gebaseerd op
vervalsingen, die een halve eeuw oud
zijn".
In diplomatieke kringen te Londen
gelooft men, dat de beschu.diging van
de negen medici een voorspel is tot een
proces dat één der opzienbarendste se
dert de oorlog zou kunnen zijn.
Deskundigen van het Britse ministe
rie van Buitenlandse Zaken houden
verder rekening met de mogelijkheid,
dat de communisten voorbereidingen
treffen voor een georganiseerde cam
pagne tegen de joden met als mogelijk
oogmerk de steun te krijgen van de
anti-semieten in Duitsland en de Ara
bische landen.
Inmiddels wijzen diplomatieke be
richten uit Sofia er op, dat de
schijnprocessen tegen joden die nu
door de communistische wereld gaan,
spoedig ook in Bulgarije zullen plaats
vinden.
De hoofdbeklaagde in 'iet proces zou
volgens deze berichten kunnen zijn de
voormalige Bulgaarse minister van
Handel, Ganev, die verleden jaar uit
zijn ambt ontzet werd.
Onder de beklaagden kunnen zich
ook bevinden de voormalige minister
voor de Zware Industrie, Anten Jugov,
en de voormalige minheer van Land
bouw, Nicola Stoilov. Beiden werden
verléden jaar gezuiverd.
Volgens berichten die in Wenen bin
nenkomer. schijnt de ontzetting van
Ganev samen te vallen met de bijna
volledige economische afzonde* ing van
Bulgarije van het Westen. Tegen het
einde van 1952 bedroeg de Bulgaarse
in- en uitvoer naar en van Westelijke
landen slechts 7 pet. van de totale han
del. De rest van de nandel wordt ge
dreven met Rusland en de satellietlan-
den. Desniettegenstaande is het moge
lijk dat Ganev er van beschuldigd
wordt getracht te hebben de buiten
landse handel van Bulgarije te nauw te
verbinden aan het Westen.
Alexandrowitsj Zhdanov.
De" bisschop van Leitmeritz, in Ts.ie-
choslowakije, Mgr. Trochta, is naar
eerst thans bekend wordt door de com
munistische machthebbers sinds enige
maanden „uit zijn ambt ontzet". De
kathedraal werd reeds spoedig na de
uitvoering van het besluit tot afzetting
gesloten wegens „hoogst noodzakelijke
herstelwerkzaamheden".
Reeds was bekend, dat Mgr. Trochta
onder huisarrest stond, de H. Mis slechts
in zijn huiskapel mocht opdragen en
niemand dan zijn moeder mocht ont
vangen. Voor het laatst heeft men de
bisschop gezien tijdens de processie op
Sacramentsdag 1950. De bisschop is
tijdens de tweede wereldoorlog ook
door de nazi's gevangen gezet, omdat hij
weigerde met hen mee te werken.
Het 4-jarig jongetje H. N. werd Maan
dagmiddag op de Rijksweg Goor-Diepen-
heim aangereden door een uit Diepenheim
komende bestelauto. Het jongetje werd
zodanig gewond, dat het Dinsdagmorgen
in het R.K. Ziekenhuis te Hengelo aan de
bekomen verwondingen overleed.
In de afgelopen nacht heeft zich in
een Belgische mijn te Wasmes een mijn-
gasontploffing voorgedaan. Er zouden elf
doden en 16 gewonden te betreuren zijn.
Tussen Maassluis en Vlaardingen is gisteravond omstreeks 19.45 uur de boottrein
van Hoek van Holland naar Amsterdam achter op de D-trein naar Hamburg ge
reden. Tengevolge van deze aanryding geraakte de wagenvoerder van de boot
trein naar Amsterdam bekneld in de bestuurscabine. Men is er na ongeveer een
uur in geslaagd hem met behulp van snijbranders uit zijn benarde positie te ver
lossen. Nog zes andere inzittenden van beide treinen liepen verwondingen op.
(Van onze correspondent)
Dinsdagmorgen slipte op de Rijksweg
MarkeloGoor een militaire jeep. De naast
de bestuurder gezeten, uit Hillegom afkom
stige sergeant G. P. J. Sch. werd uit de jeep
geslingerd en ernstig gewond. In de loop
van de morgen overleed hij in het R.K.
Ziekenhuis te Hengelo. De beide militairen
namen deel aan voorbereidende oefenin
gen voor de oefening Polsstok, die van
daag en morgen in Twente gehouden wordt.
Inwoners van Oost-Duitse plaatsen in
de omgeving van Berlijn maken er mel
ding van dat alle woningen, die in een
kring van ongeveer één km. om Ber
lijn liggen, op bevel van de autoriteiten
moeten worden ontruimd. De West-Ber-
lijnse politie kreeg van talloze zijden
bevestiging van deze berichten.
De persdienst van de West-Duitse Bonds
republiek heeft volgens A.P. Dinsdagavond
bekend gemaakt, dat kanselier dr. Conrad
Adenauer toegezegd heeft de zeven Neder
landse oorlogsmisdadigers, die naar Duits
land gevlucht zijn, bij hun arrestatie aan
de Nederlandse politie over te leveren.
Adenauer heeft verklaard dit „in het be
lang van de Duits—Nederlandse betrekkin
gen te zullen doen".
De voorsteven van het Franse s.s. „Fauzon" werd door een aanvaring met het
Costaricaanse schip „Aster" zwaar beschadigd. Hoewel men vreesde, dat de
„Fauzon" zou zinken, slaagde men er toch in het schip naar Vlissingen te slepen.
.0U'
chiK'
e onlangs door het centrale comité der Oost-Duitse communistische S.E.D. aan
gekondigde zuivering blijkt behalve tegen staats- en partijfunctionarissen, vooral
®8en de Joden gericht. Zij sluit daarmee aan bij de algemene tendenz, die sinds
"Jet beruchte Slansky-proces, dat in November in Praag werd gehouden, de wereld
"hidelijk maakte, dat de communistische autoriteiten in Oost-Europa „het werk,
^:lt Hitier bijna voltooid had, af zouden maken", zoals een naar West-Berlijn
Itevluehte Jood het onlangs uitdrukte.
ken Joden maakt dit natuurlijk niet
veel verschil, maar de mogelijkheid
blijft bestaan, dat arme Joden door de
aangekondigde maatregelen niet zullen
worden getroffen. De Oost-Duitse staats
politie heeft de Joden geregistreerd op
grond van gegevens uit de bevolkings
registers. Hierin staat echter niet het
ras, maar wel de religie vermeld.
Dezer dagen is er in het „Wereld
beeld" in De Tijd reeds op gewezen dat
de directe aanleiding voor de huidige
zuiveringsgolf vooral gezocht moet wor
den in de slechte economische toestand
in Oost-Duitsland. Dit jaar wordt dan
ook de slechtste voedselpositie verwacht
sinds 1946. De oorzaken daarvan zijn
velerlei. Op de eerste plaats het feit
dat de boeren niet aan hun leverings
plicht kunnen voldoen doordat hun oogst
te hoog is geraamd. Als gevolg daarvan
„Toch hebben de communistische
maatregelen tegen de Joden een andere
chtergrond dan die van de Nazi's, zo
„erklaarde dr. Th Friedenau, de leider
j®r West-Berlijnse Organisatie van Vrije
„fristen, gisteren te Amsterdam, tij
dens een persconferentie. Dr. Friedenau
<*dt momenteel in ons land, onder
fspiciën van de Internationale Juristen-
jOftimissie en van het Nationale Comité
v r Bestrijding van het Concentratie-
u JfPsysteem, een aantal lezingen voor
v oen van de rechterlijke macht en ad-
q oaten, teneinde hen in te lichten over
jh rechtstoestand en de rechtspleging
m Oost-Duitsland.
Friedenau was van mening, dat
3j. Joden niet vervolgd werden, omdat
Van het Joodse ras zijn, maar omdat
/Im^oht worden te behoren tot een
Wtalistische klasse. Voor de betrok-
worden tal van boeren wegens econo
mische sabotage vervolgd, tengevolge
waarvan velen hunner er de voorkeur
aan geven naar het Westen te vluchten
Het land komt braak te liggen. De oogst
is verloren evenals een aantal broodno
dige arbeidsproducenten. Er zijn zo reeds
15.600 boerenfamilies gevlucht, waardoor
2.274.000 hectaren onbebouwd zijn ge
bleven. Anderen zijn niet gevlucht maar
werden voor de rechter gedaagd. Hun
grond werd aan de gemeenschap toe
gewezen, zodat deze maatregelen vaak
een indirecte collectivisatie ten gevolge
hebben. In 1952 werden 3100 hoeven
door dit lot getroffen.
De mislukking van het vijfjarenplan
beeft een aantal trouwe communisten
aan bet twijfelen gebracht. Tegen ben
richt zich op de eerste plaats de huidige
zuivering. Herbert Matern, de chef van
de partijcontrölecommissie, is onder
staatstoezicht gesteld, evenals partij
secretaris Streit. Het lid van het cen
trale comité der partij, Paul Merker, is
gearresteerd. Het zijn allen figuren die
in het buitenland hebben gewoond en
daar „besmet" zijn. Merker heeft zicb
tevens voorstander getoond van terug
gave der Joodse eigendommen.
Sedert 1 Januari Is bovendien alle
Joodse eigendom, dat de staat sinds de
val der Nazi's in beheer had, volks
eigendom geworden. Wat men vooral
tegen heeft op de Joden (die vaak
zeer vooraanstaande posten bekleden)
is, dat zij hun verstand gebruiken en
critiek hebben op het communistisch
beleid. Zij zijn derhalve niet de trou
we satelliet die Stalin nodig heeft.
Uiteraard werden tijdens deze con
ferentie vragen gesteld over de op 8 Juli
van het vorig jaar op zo spectaculaire
wijze ontvoerde dr. Linse. Linse, die
een van de eerste medewerkers was van
dr. Friedenau, werd op klaarlichte dag
in West-Berlijn in een auto getrokken,
en sindsdien is officieel niets meer van
hem vernomen. De geallieerde autoritei
ten hebben bij herhaling geprotesteerd
bij de Russen, maar dezen verklaarden
niets te weten. Officieel is dit ook zo.
Linse is door de Oost-Duitse politie
ontvoerd zonder medeweten van de
Russen, die daardoor in ernstige moei
lijkheden zijn gebracht. Sindsdien mo
gen de Oost-Duitsers nog slechts ont
voeren met toestemming van de Russen
Dr. Friedenau wist echter op grond van
betrouwbare gegevens, dat zijn vroegere
medewerker tot voor kort nog in
Oost-Berlijn gevangen werd gehouden
Een hele leugen is minder ge-
vaarlijk dan een halve waarheid
De D-trein voor Hamburg stond om
streeks kwart voor acht op het baan
vak Vlaardingen-Maassluis „op de rem
men" stil voor een onveilig signaal. Op
dat moment naderde de boottrein uit
Hoek van Holland. De bestuurder van
de boottrein heeft verklaard, dat hij
plotseling een geel licht, waarschuwings-
sein, op het baanvak had waargenomen
Omdat het zicht ter plaatse op dat mo
ment slechts vijftig meter bedroeg,
heef hij de trein niet tijdig meer tot
stilstand kunnen brengen.
Onmiddellijk nadat het gerucht van
het ongeluk was doorgedrongen kwam
van alle kanten hulp opdagen. De
Nationale Reserve die juist een oefe
ning hield verscheen op de plaats
van de botsing, evenals de politie, de
brandweer en de Rode-Kruiscolonne
onder leiding van dr. Hasper. Direct
werden pogingen aangewend om hulp
te verlenen waar nodig.
De burgemeester van Vlaardingen,
mr. J. Heusden, was onmiddellijk ter
plaatse en nam de leiding van het
hulpverleningswerk op zich.
De bestuurder van de boottrein was
de heer J. van Tongeren uit Rotterdam.
Hij is in het ziekenhuis te Vlaardingen
opgenomen. Hij heeft een schouderfrac
tuur en een voetwond. De kok van de
Wagon-Lits, C. A. van Nieuwendijk uit
Naaldwijk, heeft enkele ribben gekneusd
en waarschijnlijk een zenuwinstorting.
Hij vertoeft eveneens in het ziekenhuis
te Vlaardingen. De overige gewonden
pijn in de borst, ribben gekneusd of
hoofdwonde zijn na behandeling in
het ziekenhuis naar huis gezonden.
Vijf minuten voor tien is de D-trein
met overgestapte passagiers uit de
boottrein naar Rotterdam vertrokken.
De boottreinpassagiers stapten in Schie
dam uit en zijn met de gewone trein
naar Amsterdam gegaan.
De ravage is nogal meegevallen. Al
leen de achterste wagen van de D-trein
en het voorste deel van de boottrein
ztfn beschadigd. Alle rijtuigen van de
D-trein en alle treinstellen van de boot
trein bleven in de rails.
Twee militaire D-treinen en een D-
trein voor Zuifl-Duitsland, die ook pas
sagiers van de dagboot vervoeren, heb-
Links de voorste wagen van de boot
trein, de cabine is niet meer te zien,
daar deze geheel in de achterste wagen
van de D-trein is geschoven.
ben met enige vertraging de plaats van
het ongeval kunnen passeren.
De bovenleiding van het electrische
net is geheel intact gebleven. Twee
wagens van de D-trein zijn op de plaats
van de botsing achtergelaten.
Kwartels
Kwartels worden in
Amerika als een bijzon
dere lekkernij beschouwd.
Daardoor kwam Cus
Bradley op het idee een
zieke vriend met een vet
te kwartel te verrassen.
Hij ging niet naar de poe
lier, maar op jacht. Tien
dagen lang jaagde hij
zonder kans te zien een
kwartel te verschalken.
Ten einde raad ging hij
toen maar met lege han
den op ziekenbezoek.
Doch zie, op een gegeven
moment vloog door het
epen raam een hele
klucht van de vogels zijn
auto binnen. Hij greep er
twee en bereidde zijn
vriend een dubbele ver
rassing.
Kachel
De conservatieve Brits
kunstcritici hebben met
de handen in het haar
en de mond vol tanden
gezeten naar aanleiding
van een tentoonstelling
van de Amerikaanse
schilder Ray Bethers.
Bethers exposeerde in
Parsons Galleries te Lon
den n.l. 24 doeken, die
alle als onderwerp had
den de roestige oude
kachel, diezich in het
atelier te Parijs bevond,
waarin de schilder ver
scheidene jaren heeft ge
werkt. Het was telkens
diezelfde oude kachel,
maar steeds in een an
dere trant en opvatting
van een andere schilder
uitgebeeld. Bethers trachtm
te zich de visie en werk
wijze van twaalf grote
schilders eigen te maken,
van Rembrandt en Ru
bens af tot de meest ex
travagante modernen toe.
Ter vergelijking met de
nuchtere werkelijkheid
hing een foto van de be
wuste kachel tussen de
schilderijen. Bethers, die
als kunstredacteur in New
York werkzaam is ge-
meest, rekent zichzelf tot
de modernen, maar hij
beweert, dat hij in wezen
niet verschilt van de
schilders van de oude
scholen, die hun best de
den om een boom te
schilderen zoals die hem
zagen. Hij noemde zijn
tentoonstelling „Thema
en Variatiesen ver
klaarde, dat zij ten doel
had „een einde te maken
aan de verwarring rond
ae moderne kunst" en ie
oewijzen, dat de moderne
kunst niet op zichzelf
staat, maar een voortzet
ting is van de grote
schilderkunst uit het
verleden. Bethers is van
mening, dat de kunst
moet veranderen, wil zij
levend blijven. Een vorm,
die niet verandert, leeft
niet, maar is een dood iets.
De oude kachel veran
dert, naarmate Bethers m
de huid van verschillende
schilders kroop, verba
zingwekkend. Van Rem
brandt via Gauguin, Cé-
zanne, Munch, Van Gogh,
Picasso naar anderen ver
andert de kachel van vorm
en kleur. Zij beweegt of
staat stil. Aangepakt vol
gens de modernste me
thoden valt zij in vier
kanten, driehoeken en
bollen uiteen. Zij door
loopt alle stadia van het
expressionisme, cub isme,
futurisme en surrealisme
en al deze etappes demon
streren toch een zeker
verband tussen de ver
schillende vormen, dat
verrast. Waarom Bethers
een oude kachel koos
voor het in beeld brengen
van zijn artistieke over
tuiging? Daarover vertel
de hij het volgende: „Ik
heb ongeveer twee jaar
aan de voorbereiding van
deze tentoonstelling ge
werkt en ik moest een su
jet hebben, dat er aan het
eind nog precies zo uit
zou zien als bij het begin.
Had ik een levend model
genomen, dan zou dat
dikker of magerder heb
ben kunnen worden, en tn
ieder geval ouder zijn
geworden. Het zou waar
schijnlijk niet altijd de
zelfde kleding hebben
willen dragen en er ge
noeg van hebben gekre
gen en me in de steek
hebben gelaten. De oude
kachel veranderde niet,
de roest stamt waar
schijnlijk uit de tijd van
Napoleon. Het ding werd
niet eens warm, hoeveel
kolen ik er ook in stopte.
Maar met liefde en op de
juiste wijze bekeken, vind
ik het een aardige oude
kachel.
Advertentie
BaRTELOORISSTRAAT 20 TEL. 13439
Verwachting tot Donderdagavond:
Overwegend droog weer met plaat
selijk mist of wolkenvelden. Weinig
wind. Over het algemeen lichte vorst.
Zon: 8.42-16.58. Maan 8.54-16.47.
In het kader van de West-Europese
defensie werden in October 1952 plannen
opgesteld voor de bouw van 250 Vickers
„Swift" straaljagers in Engeland, terwijl
o.a. Nederland eveneens een opdracht
zou krijgen voor 250 „Swift" jachtvlieg
tuigen. De bouwkosten zouden voor het
grootste gedeelte door Amerika worden
gedragen.
Onlangs heeft nu het Amerikaanse
Ministerie van Defensie, aldus de „Fi
nancial Times", medegedeeld dat deze
plannen gewijzigd zullen worden. Mo
menteel worden nieuwe besprekingen
gevoerd omdat de „Swift"-jager inmid
dels reeds verouderd schijnt te zijn. Van
het resultaat van de besprekingen is nog
niets bekend geworden, maar volgens
zegslieden in Londen is het niet uitge
sloten dat nu de keus is gevallen op de
..Hawker Hunter" en op het allerlaatste
Britse product de Gloster Javelin".
Als deze plannen een definitief ka
rakter zullen krijgen is het waarschijn
lijk dat ook de Fokkerfabrieken op
dracht zullen krijgen voor een licentie-
bouw van „Javelins". Ook de Flat-fa
brieken in Italië, die reeds de tech
nische uitrusting hebben gekregen om
„Venom"-straalvliegtuigen te bouwen
zullen dan alsnog overschakelen op de
„Javelin".
In zijn woning te Maasdam is de heer
Beider dood aangetroffen, terwijl zijn
vrouw en 25-jarige zoon bewusteloos ble
ken te zijn. Gedacht wordt aan voedsel
vergiftiging of koolmonoxyde-vergiftiging.
Moeder en zoon zijn naar het diacones-
senhuis in Dordrecht overgebracht. Hun
toestand is thans redelijk wel
