Minister Algera installeert commissie van advies
VERBINDING OEVERS NOORDZEE
KANAAL EN IJ
m
X
Hadden Duitsers het gemunt
op Oradour sur Vayres?
Ketting van brug gebroken
L
Schaepman, architect van de
katholieke eenheid
I
ZUIVERING IN RUSLAND
Minister hooptdat niet alleen aan bouw
van tunnels aandacht zal
worden geschonken
Gissingen omtrent reden der represaille
Twee doden bij Ankeveen
Tot hoofd en hart
J
Roomboter wordt
goedkoper
Het weer
ZATERDAG 24 JANUARI 1953
o
76ste JAARGANG No. 25590
Hedenmorgen heefi de minister van Verkeer en Water
staat, mr. J. Algera, in Den Haag de Commissie van advies
inzake oeververbinding Noordzeekanaal en IJ geïnstal
leerd. Als voorzitter treedt op dr. J. E. Baron de Vos van
Sieenwijk, commissaris der Koningin in Noord-Holland.
Mr. Algera heeft hierbij een rede gehouden, waaraan we
hei volgende ontlenen:
HET GOEDGEKEURDE PLAN VOOR DE U-TUNNEL
Samenstelling commissie
De gezondheidstoestand
van de H. Vader
Trein grijpt paard en
wagen
Paard op slag gedood
Binnenkort geen visa
meer voor Duitsland?
Voor landen der O.E.E.S.
en Raad van Europa
Amerikaanse ministers
6 Febr. in ons land
Gij moet uw kruis niet zelf
willen uitkiezen
Aanpassing prijs van
koelhuisboter
V.S. dreigen Italië
met stopzetting van
hulpverlening
Wanneer olie aan
communisten wordt
doorverkocht
Tegen strafverlaging
aan Lages c.s.
Petitionnement aan regering
en Staten-Generaal
Internationale Bidweek
25 JAN..- Bekeringen van
alle heidenen.
HERDENKING IN TUBBERGEN
DE WEEK VAN
MIKHAILOV
«HA
RtiSÉPsd
Teddy' gevoerde Windjackets
BUREAU SMEDESTRAAT 5 - HAARLEM
Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543
Abonnementen 20800 Postgiro 143480
Bijkantoor Beverwijk: Stumphiusstr 45, tel. 3998
Bijkant. Ilmuiden: Bonifaciusstr. 27 tel. 5790
Directie: 5. 3. W Boerrigter en
Mr. W. A. M. van der Kallen.
Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W. Severin.
Wnd. hoofdredacteur: W van Willige.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter
hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte.
De administratie behoudt zich hei recht voor
advertentiën eventueel zonder opgave van
redenen te weigeren
ABONNEMENTSPRIJS 47 cents per week,
f 2.— per maand, f 6.— per kwartaal
Voor klachten over de bezorging na 5 30
uur 's avonds tel 21544
Door de opkomst van het spoorweg
verkeer eerst, van het motorisch weg
verkeer later en door de ontwikkeling
van Amsterdam is het vraagstuk van de
oeververbindingen een doorlopende zorg
geworden. Thans zullen te Velsen de
spoorlijn en de weg door een tunnel
worden gevoerd, waarmede men voor
lange tijd een in elk opzicht voldoe
ning gevende oplossing bereikt, zij het
ten koste van zeer grote bedragen. Ter
wijl echter nabij Velsen de oplossing van
het oeververbindingsvraagstuk voor de
hand lag-, brengen de omstandigheden in
het Oosten mede, dat het moeilijker is,
tot een beslissing te geraken.
Ik ben mij er van bewust, aldus mr.
Algera, dat het onderzoek veelzijdig zal
möeten zijn en veel studie nodig zal ma
ken. De ingreep, die wij hier beraden,
is een ingreep, welke voor jaren be
slissend is en waarvan mede de wel
vaart van dat deel van Noord-Holland
zal afhangen.
De publieke aandacht is de laatste tijd
in het bijzonder gericht geweest op de
door de gemeente Amsterdam ontwor
pen IJ-tunnel en op een tunnel bij de
Hembrug. De minister hoopt, dat de
Commissie zich bij het bestuderen van
het vraagstuk op ruimer standpunt zal
stellen.
Het zal niet te ontgaan zijn ook meer
Westeliik de mogelijkheid van oever
verbinding voor motorisch wegverkeer
door middel van een brug te bestude
ren De studie, die door de oeverver
bindingscommissie te Rotterdam gemaakt,
is. ligt nog vers in het geheugen. Al
vorens de regering haar besluiten over
oeververbindingen nabii Amsterdam zal
kunnen nemen, zal ook deze zijde van
het vraagstuk dienen te zijn bekeken.
Vervolgens merkte hij op, dat het
provinciale wegenplan van de provincie
Noord-Holland tot enige jaren geleden
een weg bevatte, die bedoeld werd over
of langs de Oranjesluizen in een oever
verbinding te voorzien. Het komt hem
voor, dat een dergelijke oplossing, al
zou zii desnoods van een provisrrisch
karakter geacht worden, in de beschou
wingen zal moeten worden betrokken.
Ten laatste vestigde mr. Algera er de
aandacht op, dat erkennende dat grote
economische verliezen worden geleden
docr het ontbreken van vaste oeverver
bindingen nabij Amsterdam, toch an
derzijds niet uit het oog moet worden
Verloren. dat de verkeersbehoefte
(zelfs al neemt men een belangrijke
stijging daarvan aan) toch wellicht niet
zo groot zal zijn. dat het noodzakelijk
moet worden geacht de encrme inves
teringen, die in het spel zijn, reeds
alle onmiddellijk te verrichten.
De voorzitter van de commissie van
advies dr. J. E. baron De Vos van
Steemvijk heeft na de installatie de
rede van minister Algera beantwoord.
BUIKSLOOT
UWENDAM
tahonNoord-
Zuidhollhram
AFGESLOTEN 'J
Opstendok sluis
Kon paleis
'Foeliesrraar
VriZ/jl
Spoorliin
Aulofunnel 1772 m.
Person entunnels
naJ962
Laan ae orde
Minister J. Algera.
Hij zei onder meer: „Onze Gommis
sie is als het ware een afspiegeling van
de veelzijdige belangen die bij dit
vraagstuk betrokken zijn. Daartoe re
ken ik het Rijksbelang in de eerste
plaats, want de verbinding van Noord-
Holland boven het Noordzeekanaal met
het ten Zuiden daarvan gelegen gebied
is toch zeker van zodanige dimensies
dat het als een Rijksbelang mag wor
den beschouwd. De nationale economie
van Nederland kan de volledige inte
gratie van dit gebied met de rest van
Nederland eenvoudig niet ontberen.
Het zal dus Salomonische wijsheid vra
gen aldus spr. een financierings
schema op te stellen, waarbij de bij
dragen naar billijkheid verdeeld wor
den tussen de drie belanghebbenden,
Rijk, provincie en gemeente en ik denk
dat hun respectieve draagkracht hierbij
een belangrijke factor zal moeten zijn.
Zoals hierboven gemeld is dr. J. E.
baron De Vos van Steenwijk, commis
saris der Koningin in de provincie
Noord-Holland; tot lid en voorzitter der
commissie benoemd. Lid en onder
voorzitter is de heer B. de Vries, lid van
het college van Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland. Voorts heeft de
Commissie de volgende leden: mr. Arn,
J. d'Ailly, burgemeester van Amster
dam; ir. J. H. van der Burgt, hoofd
ingenieur-directeur van de Rijkswater
staat in de directie Noord-Holland; ir.
J. W. Clerx, directeur van Publieke
Werken te Amsterdam; mr. D. A. Del-
prat, ondervoorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor
Amsterdam; D. J. Gerritsen, directeur
der Rijksbegroting; ir. C. Krijn, hootd-
ingenieur-ditecteur van de Provinciale
Waterstaat in Noord-Holland; ir. J.
Lohmann, chef van de dienst Weg en
Werken van de N.V. Nederlandse Spoor
wegen; dr. ir. J. ,A. Ringers te 's-Gra-
venhage; W. Thomassen, burgemeester
van Zaandam, voorzitter Commissie
Oeververbinding Noordzeekanaal: mr.
J Vink, directeur van de Rijksdient voor
het Nationale Plan; P. Visser, directeur
van de N.V. De Snelle Visser te Haarlem.
(Eigen telegram)
VATICAANSTAD, hedenmorgen.
In de gezondheidstoestand van de H.
Vader is nog niet veel verbetering ge
komen. Zijn lijfarts, prof. Galeazzi, deelt
echter mede, dat de ziekte, een lichte
griep, zijn normaal verloop heeft, doch
hij acht het raadzaam dat de Heilige
Vader nog enige dagen het bed houdt.
Waarschijnlijk zal Z. H. morgen de ge
bruikelijke audiëntie houden.
- 'At.':;
André Pasquet, een voormalige ver
zetsleider in Oradour sur Vayres, heeft
gisteren als getuige tijdens het proces
voor het militair tribunaal te Bordeaux
verklaard, dat hij van mening was, dat
de Duitsers Oradour-sur-Glane met zijn
dorp hadden verward.
Hij deelde mee, dat een verrader hem
had aangegeven bij het Duitse comman
do in Poitiers en had meegedeeld, dat
Pasquet's huis het hoofdkwartier was
van de verzetsbeweging. De Duitsers
hadden toen besloten Oradour te straf
fen, maar komen het verkeerde Ora
dour sur Glane, uit, waar nooit een
verzetsorganisatie was geweest, aldus
de getuige.
Uit de verdere getuigenverhoren
Vrijdagmorgen passeerde de landbou
wer Bulsink uit Varsseveld met een met
paard bespannen lege wagen de onbe
waakte overweg van het baanvak Ter-
borgVarsseveld.
Toen het paard zich op de rails be
vond, geraakte het met een der hoeven
tussen de rails bekneld. De landbou
wer trachtte het paard nog uit zijn be
narde positie te bevrijden, hetgeen hem
echter niet gelukte. Toen ongeveer vijf
minuten later de trein naderde, tracht
te de landbouwer de aandacht van de
machinist te trekken. Deze merkte het
gevaar niet op en de trein reed op het
voertuig in. Paard en wagen werden
meegesleurd. Het paard was op slag
dood. De landbouwer bleef ongedeerd.
Op het West-Duitse ministerie van
Binnenlandse Zaken te Bonn is gisteren
meegedeeld, dat West-Duitsland de lan
den van de O.E.E.S. zal inlichten over
een voorstel van de Bondsdag tot af
schaffing van visa voor reizen naar
Duitsland. De Bondsdag heeft de rege
ring Donderdag verzocht om met in-
gang van 7 April van dit jaar geen visa
meer te eisen voor staatsburgers uit de
landen van de O.E.E.S. en die yan de
Raad van Europa, indien zij niet langer
dan drie maanden in Duitsland zullen
blijven. Ook heeft het Parlement de re
gering verzocht gelijksoortige maatre
gelen te vragen aan de regeringen van
deze staten ten behoeve van personen
van Duitse nationaliteit.
De Amerikaanse ministers Foster
Dulles (Buitenlandse Zaken) en Harold
Stassen, hoofd van het bureau voor
wederzijdse beveiliging (M.S.A.) zullen
op hun reis door West-Europa 6 Fe
bruari met de nachttrein uit Bonn in
Den Haag aankomen. De ministers
Beyen en Luns zullen beide heren een
diner aanbieden. De lunch wordt die
dag gebruikt op de Amerikaanse am
bassade. In de loop van de dag zullen
verscheidene besprekingen worden, ge
voerd.
bleek, dat de massamoord in Jradour
goed voorbereid is geweest. Aanvanke
lijk beweerden de Duitsers, dat in het
uitgemoorde dorp een munitie-opslag
plaats verborgen zou zijn geweest. Die
is er evenWel nooit geweest.
Het feit, dat de „Maquis" op 9 Juni
de dag voor de massamoord de
bataljonscommandant der S.S., Kamp
te, gevangen genomen heeft, schijnt de
reden voor de represailles geweest te
zijn. De compagnie, die de massamoord
uitvoerde, geloofde destijds, aldus ge
tuigen, dat Kampfe geëxecuteerd was.
In werkelijkheid was hij op 11 Juni
nog in leven en werd hij eerst later
gefusilleerd. De ontvoering van Kamp
fe was geënsceneerd door de 35-jarige
politie-commissaris Felix Hugonnaud
uit Limoges en de 48-jarige sergeant
Jean-André Canou van de „Maquis".
Kampfe werd gearresteerd toen hij
alleen met een auto van Limoges naar
Chessoux in het Westen reed. Hugon
naud getuigde, dat de S.S. die avond
twee Fransen uit een nabijgelegen huis
gearresteerd en doodgeschoten had. De
Gestapo had aangeboden in ruil voor
Kampfe 30 leden van de „Maquis" vrij
te laten.
wilulr4
Vrijdagmiddag geschiedde in de
Dorpsstraat te Ankeveen een ernstig
ongeluk dat aan twee mensen het leven
neeft gekost. Juist op het moment, dat
een brandstoffenauto de brug zou pas-
vjrer>, brak een schakel van de ketting,
e deze houten brug in balans houdt,
met het gevolg, dat het zware betonnen
egengewicht naar beneden kwam, pre-
s °P het dak van de cabine.
®ev°lsen waren zeer ernstig. De
oofden van de twee mannen die in de
«?to zaten, werden totaal verbrijzeld.
en trof hen beiden dood in de cabine
aan. Het bleken te zijn de 33-jarige H.
J. J. v. Emmerik, wonende te Neder-
horst den Berg, en de 29-jarige H. van
Dijk, wonende te Hilversum.
De brug is het eigendom van het pol
derbestuur. Vermoedelijk is de oorzaak
van het breken van de ketting te wijten
aan slijtage der schakels. De Rijkspoli
tie heeft proces-verbaal opgemaakt.
Van Emmerik was ongehuwd. Van Dijk
laat een vrouw en. een baby van 3 weken
achter.
Jhr. mr. P. D. E- Teixeira de Mattos
die voorheen ambassadeur te Canberra
was, is, zoals reeds werd aangekondigd,
thans benoemd tot Ned. ambassadeur te
Moskou.
Naar te Den Haag vernomen wordt is
binnenkort een vrij gevoelige daling van
de prijs van roomboter te verwachten.
Deze prijsverlaging kan hoofdzakelijk
verklaard worden uit de omstandigheid,
dat een overschot aan Nederlandse bo
ter niet door België kan worden opge
nomen; dit is tot uitdrukking gekomen
in een daling van de groothandelsprijs
van roomboter met 50 cent per kg.
Deze prijsbeweging heeft tot merk
waardige consequentie, dat de prijs van
de koelhuisboter nu hoger komt te lig
gen dan die van de verse roomboter,
zodat ook van eerstgenoemd artikel een
prijsverlaging in de rede ligt.
De regering van de Verenigde Staten
heeft in Rome laten weten, dat Italië
geen hulp meer krijgt, wanneer het
meewerkt aan de verkoop van olie aan
landen achter het ijzeren gordijn. Deze
waarschuwing betreft vooral de Genu-
ese tanker „Miriella'', die momenteel de
Britse blokkade rond Perzië tracht te
doorbreken, teneinde de in Iran ge
kochte olie die de Britten als eigen
dom van de Anglo-Irian Oil Company
beschouwen op de markt te brengen.
In- Rome doen geruchten de ronde,
dat de „Miriella" de olie zou doorbren
gen "naar Polen. In dat geval zullen de
V.S. hun „Battle Act" toepassen, de wet
die hulplevering verbiedt aan landen,
die strategische materialen aan Oost-
Europese landen leveren.
Vrijdag is» op het ministerie van Al
gemene Zaken )an minister-president
dr. W. Drees een petitionnement aan
geboden, waarin een garantie wordt be
pleit tegen strafvermindering voor „oor
logsmisdadigers, zoals Lages, Aus dem
Fuenten en anderen". Aan alle leden
van ministerraad en Staten-Generaal is
een afschrift toegezonden.
Bij het petitionnement, dat was onder
tekend door prof. dr. E. L. Smelik, hoog
leraar in de theologie aan de Gemeente
Universiteit, en dr. P. Prins, predi
kant voor gedetineerden, waren 46 ad-
haesie-betuigingen gevoegd
n de helaas nooit geheel voltooide le
vensbeschrijving, die Juul Persijn
over Schaepman schreef, haalt hij de
typische gedachtenwisseling aan tussen
Schaepman en Goeman Borgesius uit
1877. En Jos van Wely opent zijn 14e
hoofdstuk eveneens met deze herinne
ring: „Ik wil ook naar de Kamer", moet
Schaepman al in de laatste maanden van
1877 aan Goeman Borgesius, dadelijk na
diens verkiezing in Winschoten, hebben
toevertrouwd. En toen deze er hem aan
herinnerde, dat dit hem als „geestelijke
bijzondere moeite zou kosten, was het
verzekerd antwoord geweest: „Dat komt
wel terecht; in elk geval wens ik het
beste van mijn leven te wijden aan de
politiek".
Aan deze en soortgelijke uitdrukkin
gen herkent men de mens, die niet alleen
wilskrachtig is, maar vooral de man, die
weet in welke richting hij zijn wil te
sturen heeft.
En we hebben reeds getracht aan te
tonen, hoe heel de reus Schaepman door
desemd was met een welhaast fanatisch
verlangen, de katholieken hun plaats te
doen herkrijgen in de Nederlandse
Volksgemeenschap. Niet om die katho-
Het meisje op deze joto, Dawn Kathi-
gasu, wordt op Malakka gevierd als de
heldin van het verzet tegen de Japan
ners gedurende de tweede wereldoor
log. Haar ouders werden in 1943 door
de Japanners gearresteerd, verdacht
van ondergrondse activiteit. Dawn
toen pas zeven jaar werd boven de
vlammen van een in brand gestoken
boom, die was overdekt met mieren,
gehangen en bedreigd met de dood in
de hoop, dat óf zijzelf, óf haar moeder,
die zelf ook verschrikkelijke kwellin
gen moest ondergaan, zou spreken over
zaken, waarvan de Japanners meer
wilden weten. Dawn zweeg en bezwoer
haar moeder geen inlichtingen te ge
ven. Zij werd gered door tussenkomst
van een hogere officier. Dawn's moe
der stierf in 1948 in Schotland. De
„heldin van het verzet" is nu in Enge
land aangekomen, waar zij medicijnen
zal gaan studeren.
J n 1947 heeft een der grootste Amerikaanse kenners van
X Rusland m het Juli-nummer van het gezaghebbende
politieke tijdschrift Foreign Affairs" onder het pseu
doniem „X' een sindsdien historisch geworden artikel ge
schreven over „De oorsprong van het gedrag der Soviets"
De auteur was George F. Kennan, die vorig jaar korte tijd
ambassadeur van de Verenigde Staten in Moskou is ge
weest. Kennan verklaarde in zijn diepgaand betoog, dat
„de mannen van het Kremlin steeds zijn blijven strijden
om de in November 1917 verworven macht onaantastbaar
en absoluut te maken" en dat de positie van de Sovjet
heersers nog altijd met geheel gevestigd was. Nu, zes en
een half jaar na het verschijnen van Kennan's beschou
wing, blijkt, dat hij het indertijd goed gezien heeft en dat
de Russische leiders inderdaad, ofschoon de Revolutie ruim
35 jaar geleden plaats vond, nog altijd te kampen hebben
met binnenlands verzet. Natuurlijk is dit geen nieuws van
vandaag of gisteren, maar de laatste twee weken hebben
verschillende opzienbarende berichten uit Moskou de aan
dacht gevestigd op zekere binnenlandse conflicten. Toen
de vorige week bekend gemaakt werd, dat enige artsen
onder meer schuldig waren geweest aan de dood van de
oprichter van de Cominform, Zhdanov, was dit de eerste
keer sedert 15 jaar, dat het Kremlin officieel een samen
zwering tegen - de staat bekend maakte. Men zag in het
Westen in deze aankondiging het voorspel van een groot
scheepse zuivering. Reeds hebben tal van grote zuiveringen
in de Sovjet-Unie plaats gevonden, waarbij zelfs personen
uit de hoogste regionen uit de weg geruimd werden. Zo
zijn van de 21 „Oude Bolsjewieken", die in 1917 de grond
slag voor het huidige bewind legden, alleen nog Stalin en
Molotov in leven.
Deze week Woensdag heeft Moskou opnieuw te kennen
gegeven, dat er een zuivering op komst is en dat het com
munistisch bewind van Stalin in het eigen land nog me*
tal van vijanden wil afrekenen. Woensdag is namelijk ter
gelegenheid van de herdenking van Lenin's dood in 1924
ue gebruikelijke redevoering uitgesproken door een nieuw
lid van het partijbestuur, Mikhailov, een jeugdige gunste
ling van de machtige Malenkov, en in zijn toespraak heeft
Mikhailov verklaard, dat Stalin de klassenstrijd in Rusland
met alle kracht wenst voortgezet te zien. „Nog altijd leven
onder ons volk bourgeois-opvattingen", aldus zei hij letter
lijk. Dit woord „bourgeois", dat in ons land, volgens Koe
nen, „een lid der bezittende klasse", maar ook het begrip
„burgerlijk" kan aanduidan, heeft in de Sovjet-Unie een
speciale, zeer ruime betekenis gekregen en wordt er te
pas, maar vooral te onpas, gebruikt ter kenschetsing van
alle verschijnselen, die het Kremlin niet aan staan. (De
Sovjet-schilderkunst, waarvan hiernaast een voorbeeld te
zien is, zouden wij juist typisch „bourgeois" willen noe
men).
Mikhailov heeft ook betoogd, dat er nog altijd mensen in
Rusland leven, die de vijanden zijn van het Russische volk
en in dit verband herinnerde hij aan de recente „ontmas
kering" van „de als doktoren gecamoufleerde moordenaars,
die zich zelf verkocht hadden aan de kannibalistische sla
venhandelaren van de Verenigde Staten en Engeland".
Tenslotte haalde hij de voorspelling van Lenin aan, dat
het kapitalisme onvermijdelijk ten dode is opgeschreven,
en hij stelde vast, dat „de door Lenin tot stand gebrachte
communistische beweging tot een krachtige onoverwin
nelijke macht was uitgegroeid". Mikhailov ging in dit
verband stilzwijgend voorbij aan de afscheidsrede, die
Truman enkele weken geleden tot het Amerikaanse Con
gress gehouden heeft, in welke rede de scheidende presi
dent nadrukkelijk verklaarde, dat Lenin nog in een ander
„Stalin en Lenin", een typisch voorbeeld van moderne
Russische „schilderkunst". Ifet schilderij herinnert ons
aan een vroegere zuivering in de Sovjet-Unie, want de
man, die Lenin waarschijnlijk bij voorkeur als opvolger
had willen hebben, Trotsky, is er niet op te zien. Trotsky
werd immers door Stalin verdrongen en later op diens
bevel vermoord.
tijdperk leefde en dat, nu de mensheid de atoomenergie
had leren gebruiken, Lenin's opvattingen volkomen ver
ouderd waren.
Mikhailov heeft in zijn rede niet rechtstreeks gesproken
over de houding van Moskou ten aanzien van de Joden,
maar op dezelfde dag, dat hij zijn redevoering hield, kwam
het weekblad van het Russische ministerie van Buitenlandse
Zaken, „Nieuwe Tijden", uit met een lang artikel, waarin
het Zionisme heftig werd aangevallen. (De Sovjets maken
onderscheid tussen hun anti-Zionisme en het antisemitis
me, dat zij zeggen te verwerpen, maar in de praktijk is er
maar weinig verschil). Intussen zijn er .trouwens ook uit
de satellietlanden dezer dagen berichten gekomen, die wij
zen op komende Jodenvervolgingen. In Hongarije is bij
voorbeeld een vooraanstaande Joodse communist ge
arresteerd, die indertijd opdracht had gekregen het Juodse
bevolkingsdeel van Hongarije de leer van Marx bij te
brengen, en in de Roemeense pers is een felle anti-Zionis
tische campagne begonnen.
Niet alleen in Rusland zelf, maar ook in de satelliet-
landen wordt er krachtig gezuiverd. (In Bulgarije is bij
voorbeeld Maandag een proces tegen tien „spionnen" be
gonnen). En bij die zuiveringen hebben de Joden, die nog
met ontzetting aan Hitler's razzia's denken, weer het erg
ste te vrezen.
lieken op de eerste plaats, maar om zijn
innige overtuiging te kunnen bewijzen,
dat het katholicisme, mits het zich naar
goddelijke opdracht, vrij kan bewegen,
van levensbetekenis is voor een gezon
de samenleving. Hij, de democraat in
hart en nieren, kende de diepe zin van
dat woord van Louis Veuillot: „De ge
boortegrond der democratie is het Evan
gelie, en het is op deze bodem der ge
rechtigheid en der vrijheid, dat zij zich
vestigen zal".
We hebben nog eens de tekst herlezen
van de grote rede, die doctor Schaepman
op 22 October 1893 gehouden heeft voor
de leden van de R. K. Werkliedenver
eniging St. Joseph te Deventer. Ook ,n
deze redevoering spreekt die totale
grootheid; Schaepman. Hoewel hij te
recht dezer dagen genoemd werd: De
architect van de Katholieke Arbeiders
Beweging, mag dit toch niet gezien wor
den als een heel apart stuk Schaepman.
Evenmin als men zijn politieke activiteit
scheiden kan van zijn godsdienstige en
sociale inzichten. Het Evangelie. Chris
tus, was steeds voor hem de bodem en
de uitsluitende bodem, waarop een ge
zonde samenleving zou kunnen open-
bloeien. Dit stoelen in en op bijbelse
bodem bracht hem ook nader tot die
andere bevolkingsgroep van Nederland,
die weliswaar enkele eeuwen lang het
katholieke volksdeel had achteruit ge
drukt, maar tenslotte mede-slachtoffer
dreigde te worden van een godloze vrij
heidszin. Alleen een man, die zó scherp en
zó universeel de betekenis van het
Christendom voor het totale leven van
alle dag zag, die in zijn Deventer rede
aan arbeiders kon en durfde zeggen:
„Het bestaan van klassen en standen
heeft niets te maken met recht en on
recht". Alleen een man die een gerecht
vaardigd gevoel heeft voor de beteke
nis der talenten, die God in hem heeft
gelegd, heeft het recht om te zeggen:
„Ik wil ook naar de Kamer". Want hoe
ook anderen hem hebben verguisd om
dit woord, hoe tot in onze dagen aan
deze en soortgelijke uitdrukkingen het
recht wordt ontleend Schaepman voor
te stellen als iemand, die anderen aan
zijn zegekar wenste te binden, het staat
voor ons vast, dat in Schaepman slechts
één ideaal leefde: Christus, hodie. hoe
et in aeternum. Maar deze overtuiging
moest gemeengoed worden, mocht niet
het inzicht blijven van één man of van
een kleine groep mensen. Het mocht
niet zijn een leuze, neergeschreven in
pamfletten en verkondigd vanaf de kan
sel. Het moest inzicht worden, verstan
delijk te beredeneren. Het moest vorm
krijgen in wetten, die waarachtig chris
telijk zijn naar inhoud en strekking. E"
dan kwam vanzelfsprekend de grote
vraag: Hoe is dit ideaal te realiseren?
En dan. voor de praktische doelstre-
ving naar dit ideaal, onderscheidt
Schaepman scherp twee sectoren in
het leven: de staatsbestuurlijke, of, wil
men met een duidelijker woord, de staat
kundige sector en de sociale sector. Het
staatsbestuur moet uiteindelijk een
christelijke stempel krijgen, maar daar
voor is nodig, dat christenen een over
wegende invloed kunnen uitoefenen.
Ligt hier niet het uitgangspunt van zijn
Monsterverbond, ondanks de directe
aanleiding hiertoe, de achteruitzetting
van het bijzonder onderwijs en derge
lijke belangrijke vragen? Nu er in deze
weken zo veel over Schaepman is ge
schreven, heeft het geen zin hier
té herhalen, zijn eenzaamheid bij
de grondwetsherziening van 1887.
bij aanvaarding van de wet op de
persoonlijke dienstplicht. Zin heeft
het slechts om Schaepman te zien als
de verdediger van de eenheid der ka
tholieken, ook en vooral op staatkundig
gebied, omwille van het principe dat
aan heei zijn leven ten grondslag lag.
„Het beste deel van mijn leven wil
ik aan de politiek wijden".
Is het niet of we een kathedralenbou-
Wer uit de Middeleeuwen horen spreken?
Legenden herrijzen in ons, van mannen
als Jan van der Doem, die de Dom
toren groeien liet boven Utrechts veste,
Jan van Ruusbroeck, die zijn mystiek
uitleefde in de transen van de St. Goe-
dele. Wie zegt, dat we in de nieuwe ge
schiedenis geen kathedralen-bouwers
meer hebben? Schaepman was er één die
de kathedraal van 'de eenheid hoog deed
uitrijzen boven twist en tweedracht, die
met zijn vriend en tegenstander tevens.
Abraham Kuyper. kracht hergaf aan
het Nederlandse volk. Voor het behoud
van onze gothische pronkjuwelen heb
ben we commissies en verenigingen. En
als het nodig is komen er millioenen
voor beschikbaar.
Als vandaag vertegenwoordigers van
katholiek Nederland in de kerk van
Tubbergen samen zullen bidden, als die
zelfde vertegenwoordigers 's middags
samen een krans zullen leggen bij het
massieve voetstuk, waarop de eenzame
heérser over Tubbergens Es in heel zijn
mannelijke kracht staat afgebeeld, mo
gen zij allen zich dan weten, de afbou-
wers van de kathedraal, die Schaepman
stichtte.
Advertentie
Verwachting tot Zondagavond:
Overwegend zwaar bewolkt, met
hier en daar mist en voornamelijk in
de Noord-Westelijke helft van het
land later enige regen. Matige en
langs de kust tijdelijk vrii krachtige
wind, hoofdzakelijk tussen Zuid en
West. Weinig verandering in tempe
ratuur.
Zondag: Zon 8.31—17.15. Maan:
12.315.37. Maandag: Zon: 8.29
17.16. Maan: 13.25—6.37.
