Nieuwe Haarlemsche Courant | 1953 | 31 januari 1953 | pagina 9

Industriële mogelijkheden

G

Amsterdamse Keizerskroon

Jan Bosco gaat koorddansen

c

Vliegende

NIEUW-AMSTERDAM

iH

s

c

ii®

0

A

R

Plan voor stuwdam en enorm stuwmeer om de
vestiging van groot-industrie mogelijk te maken

r

isferen naar

1

Rekenmachine

Tekencursus

41

Export-mogelijkheden

J

ZATERDAG 31 JANUARI 1953

PAGINA 9

St. Bernardus-herden-
king te Nijmegen

Negende eeuwfeest
van zijn dood

Bacon naar Engeland

tüeuwrE??FIf 402 I"' - VARA: 7.00
7.13 gram., 8.00 nieuws, 8.18

MARKTBERICHTEN

iïmi

Tuinvitlit

f

Conté

(Van een speciale medewerker)

In alle minder ontwikkelde landen tracht men naast plannen voor land- en bos
bouw ook de industrie van het land tot ontwikkeling te brengen. Een ont
plooiing van de industrie brengt nu eenmaal het nationaal inkomen sneller
op hoger niveau dan de aan traditie en vorm gebonden landbouw Bovendien zijn
er in streken, waar de bevolking van de landbouw vervreemd is, veelal meer
arbeidskrachten voor de fabrieken beschikbaar. De huidige industriële bedrijvig
heid in Suriname beperkt zich tot enkele bedrijven met meer dan 100 man per
soneel, zoals de bauxiethedrijven en de triplexfabriek en overigens enige tien
tallen kleine bedrijven. Deze laatste zijn bijna volledig in Paramaribo geconcen
treerd, zij dragen een sterk verzorgend karakter. Het is overigens niet gemak
kelijk om hier een bedrijf te beginnen. De arbeidslonen zijn door allerlei omstan
digheden hoog en indien men de soms geringe arbeidsproductiviteit ziet, mag men
ze gerust zeer hoog noemen. Het vakonderwijs is jarenlang onvoldoende geweest,
zodat het aanbod van werkelijk goed geschoolde arbeidskrachten gering is. Daar
de omvang en dichtheid der bevolking eveneens gering is, kan menig fabrikant
in spe zijn minimaal benodigde afzet niet halen.

Toch worden ook voor Suriname de
naogelijkheden voor vestiging van in
dustrie onderzocht. Uiteraard gebeurt
dit op basis van de in het land aan
wezige grondstoffen. Allereerst zal de
toekomstige productie'van rijst en soja
verwerkt kunnen worden, evenals die
van andere agrarische productie, zoals
sinaasappelen, bananen, cassave, olie-
palm, cocosnoten en pinda's. Het Suri
naamse hout zal de grondstof voor pulp
en papierfabricage, voor board en voor
fabricage van gestandaardiseerde houten
bouwonderdelen kunnen leveren. De in
het land aanwezige klei- en zandvoor-
raden zijn blijkens proefnemingen uit
stekend geschikt voor het maken van
bouwstenen, dakpannen, vloer- en wand-
tegels. Bovendien kan deze klei onder
toevoeging van het overvloedig aan
wezige bauxiet tot fabricage van vuur
vaste stenen voor ovenbouw e.d. leiden.
Hoewel de transportkosten hoog zijn zal
het in de toekomst waarschijnlijk mo
gelijk blijken voor enkele industrieën,
behalve de reeds bestaande bauxiet- en
triplex-industrie, tot export te geraken.

De stijgende koopkracht der bevol-
l.ing kan bovendien vestiging van fa
brieken voor het binnenlands verbruik
mogelijk maken. Als zodanig komen op
de eerste p'aats een bierbrouwerij, een
zeepfabriek, olieraffinaderijen, textiel
fabricage en zuivelbereiding in aan
merking. Door een dergelijke ontwik
keling op bescheiden schaal zal men de
bestaande verkapte werkloosheid met
name van de stadsbevolking verkleinen,
derhalve het sociale klimaat en de ar
beidsverhoudingen wijzigen. In verband
hiermede kan nog worden opgemerkt
dat ook wat de arbeidsverhoudingen be
treft, Suriname nog een jong en pas
beginnende samenleving mag worden
genoemd. Sinds enige jaren wordt van
overheidswege getracht de sociale be
scherming van de arbeider te verbete
ren, sociale wetten en een Departement
voor Sociale Zaken dragen hier het no:
dige toe bij. Een belangrijke groep
Wordt gevormd door de arbeiders die in
de bauxietindustrie werkzaam zijn. Hier
Worden hoge lonen verdiend en de
verenigingen van deze arbeiders behoren
dan ook tot de financieel sterke vak
bewegingen van het land. Dit vakver
enigingsleven omvat overigens een zeer
groot aantal kleine verenigingen, vak
bonden en moeder-bonden, die momen
teel noch door ledenaantal, noch dooi
financiële draagkracht grote invloed
uitoefenen. Niettemin zijn hier in be
ginsel de mogelijkheden tot vrije en
doelmatige ontplooiing van de arbeids
organisaties aanwezig.

Het industrieel karakter zal in ieder
geval in belangrijke mate gewijzigd
worden als het zogenaamde Brokopondo-
plan gerealiseerd kan worden. Dit be
treft de vestiging van een werkelijke
groot-industrie in Suriname. De in rui
me mate aanwezige waterkracht die in
de brede Surinaamse rivieren schuilt,
biedt namelijk de mogelijkheid met be
hulp van een stuwmeer en een stuw
dam electrische energie op te wekken.

Een dergelijk kunstmatig meer, dat een
oppervlakte van rond duizend vierkante
kilometers zêu hebben, biedt de kans
fond 1 milliard kilowatt-uur per jaar te
Verkrijgen. Indien men deze energie nu
aan kan wenden om het aanwezige
bauxiet langs electrolytische weg om te
zetten in aluminium, wordt de oprich
ting van een aluminiumfabriek met
een productie van 49.000 ton blokalu-
minium per jaar mogelijk. Dit laatste
Zou bij het huidige prijspeil een export

waarde van wel 30 millioen Surinaamse
guldens opleveren. Uiteraard zijn de
kosten van dit project echter zeer hoog
en voor-onderzoek is derhalve vereist.
Dit voor-onderzoek, dat nog geruime
tijd in beslag zal nemen, zal behoudens

gegevens betreffende regenval, stroom-
sterkte en rivierverval ook uit moeten
wijzen of constructie van een stuwdam
mogelijk is. En bovendien zal moeten
worden uitgemaakt wat voor materiaal
voor een dergelijke dam gebruikt zal
kunnen worden. Verder moet men van
te voren een zö groot mogelijke zeker
heid hebben dat men deze hoeveelheid
aluminium inderdaad zal kunnen af
zetten. Voordat al deze vragen beant
woord zijn blijft dit project dan ook
slechts een mogelijkheid. Mocht het
echter kunnen worden uitgevoerd, dan
zal dit natuurlijk in alle opzichten een
landsbelang zijn.

Dit alles betrof de toekomst van Su
riname op industrieel terrein. Ik hoop
U in het laatste artikel iets over de so
ciale aspecten van dit Tienjarenplan
mede te delen.

In de maanden Maart tot Juni van
dit jaar zullen ter herdenking van St. Ber-
nardus van Clairvaux, die in 1153 stierf,
door verschillende hoogleraren der R.K.
Universiteit te Nijmegen colleges gegeven
worden over onderwerpen betreffende de
figuur van de heilige en problemen uit zijn
tijd.

Prof. dr. R. R. Post zal spreken over „De
tijd van St. Bernarcrüs"; prof. mr. B, H. D.
Hermesdorf over „De Cisterciënser van
Clairvaux midden in de rechtsstrijd van
zijn tijd", „Bernardus ais jurist", „Hervor
mingsplannen met betrekking tot rechter
lijke organisatie en rechtspraak", „Een
andere paradox in Bernardus". Lector dr.
M. M. J. Smits van Waesberghe zal spreken
over „Het beeld van den mens bij St. Ber
nardus", „De spiritualiteit van St. Bernar
dus vergeleken bij die van enkele van zijn
ordegenoten", „De ontwikkeling van het
exercitium spirituale in de orde van Ci-
teaux en later" en over „De invloed van St.
Bernardus op de Nederlandse mystiek en
de moderne devotie". Prof. dr. W. J. M. A.
Asselbergs zal behandelen „St. Bernardus
en de litteratuur" en „St. Bernardus in de
litteratuur". Prof. dr. J. A. J. Schellekens
O.P. „De theologie van de liefde bij St.
Bernardus en St. Thomas". Prof. dr. Chr.
Mohrmann: „Taal en Stijl van St. Bernar
dus". Prof. dr. Zacharias Anthonusse
O.F.MCap: „St. Bernardus en de Oosterse
Spiritualiteit", en tenslotte prof. dr. W. H.
van de Pol: „Sint Bernardus in het oordeel
van de Reformatie".

De colleges over St. Bernardus zijn ook
toegankelijk gesteld voor belangstellenden,
die niet zijn ingeschreven, mits na kennis
geving aan de rector, te adresseren: Wil-
helminasingel 13, Nijmegen.

Engeland heeft Vrijdagavond beloofd zo
veel mogelijk Nederlandse bacon te kopen,
nadat meegedeeld was, dat enigerlei be-
snoeiin; op de invoer „ernstige economi
sche en sociale moeilijkheden in Neder
land zou veroorzaken".

De minister van Voedselvoorziening
Lloyd George heeft deze verzekering ge
geven, nadat de Nederlandse minister van
Landbouw S. L. Mansholt hem uiteenge
zet had hoe de Nederlandse baconindustrie
zich uitgebreid had sedert het einde van
de oorlog om aan de behoeften van de
Britse markt te voldoen.

Het Britse ministerie heeft verklaard,
dat de importcapaciteit afhangt van de
winsten op de uitvoer en de positie van
de betalingsbalans.

Lloyd George heeft op zich genomen la
ter in het jaar de mogelijkheid onder ogen
te zien de invoer, voorzien in het lopende
contract tussen het ministerie en de Ne
derlandse exporteurs voor 1953, te verho
gen, maar heeft er de nad'ruk op gelegd
dat hij op dit ogenblik niet kan zeggen of
dit mogelijk zal blijken te zijn.

Verenigde Staten De Amerikaanse
Senaat heeft gisteren de benoeming van
Roger Heyes, gewezen vice-president
der directie van General Motors, tot
onder-minister van Landsverdediging,
goedgekeuid. Senator Wayne Morse
(republikeins-onafhankelijk) verklaarde
zich in een korte toespraak tegen de
benoeming. Senator Wayne Morse was
van mening, dat Keyes zijn aandelen
„General Motors" niet zou hebben ver
kocht, indien de senaatscommissie voor
de strijdkrachten hem daartoe niet
had gedwongen.

ZONDAG

HILVERSUM I, 402 m. VARA: 8.00
nieuws, 8.18 gram., 8.58 sport, 9.00 cau
serie, 9.10 kamerorkest, 9.50 causerie,
10.05 gram., 10.30 Met en zonder omslag,
11.00 gram., 1.30 cabaret. AVRO: 12.00
Hammondorkest, 12.35 Even afrekenen,
heren!, 12.45 orgel, 13.00 nieuws, 13.05
gram., 13.10 amateursprogr., 14.0 boek,
14.20 piano, 15.05 film, 15.20 Disco-cau
serie, 16.10 amusem.muz., 16.30 sport.
VARA: 17.00 gevar. muz., 17.30 jeugd,
17.50 sport, 18.15 nieuws. VPRO: 18.30
prot. pr. IKOR19.00 prot. pr. AVRO:
20.00 nieuws, 20.05 amusem.muz., 20.35
hoorspel ,21.15 dansmuz., 21.45 cabaret,
22.20 gram., 22.30 strijkorkest. 23.00
nieuws, 23.15 gram., 23.25 gram.

HILVERSUM II, 298 m. KRO: 8.00
nieuws, 8.15 gram., 8.25 Hoogmis. NCRV:
9.30 nieuws, 9.45 muziek, 10.00 prot. pr..
11.30 gram. ,11.45 alt, viool en orgel.
KRO: 12.15 Apologie, 12.35 gram., 12.40
lichte muz., 12.50 100 jaar Kromstaf,
13.00 nieuws, 13.10 lunchconcert, 13.40
boek, 13.55 gram., 14.00 kinderen, 14.30
Concertgebouworkest en solist, 15.20
piano, 16.40 geestelijke liederen. IKOR:
17.00 prot. pr. NCRV: 10.00 vocaal en
semble, 19.30 causerie. KRO: 19.45
nieuws, 20.00 Een bom barst, 20.30 100
jaar Kromstaf, 21.00 Alles of niks, 21.15
gevar. muz., 21.55 hoorspel; 22.35 act.,
22.45 Avondgebed, 23 00 nieuws, 23.15
gram.

ENGELAND, BBC, Home Service, 330
m.: 15.30 orkest, 19.15 symphonie-orkest,
23.15 clavecimbelensemble.

BBC, light progr., 1500 en 247 m.:
14.00 revue-orkest, 14.15 lichte muziek,
15-15 Amerik. muz., 23.15 piano.

NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
309 m.: 12.00 omroeporkest, 13.20 amu
sementsorkest, 16.30 dansmuz., 18.00
®ymPhonie-orkest, 20.00 amusem.muz.,
22.15 dansmuz., 23.20 lichte muz., 0.10
symphonie-orkest, 1.15 muziek tot mor
genvroeg.

FRANKRIJK nationaal programma,

7 m-: 15.30 Moineau, operette, 17.45

rkest, 20.00 kamermuz., 22.15 L'école

es bouffons, opera.

nr?^VS^EL' 324 m,: 11.15 harmonie-
13.15 accordeon-orkest, 12 45 ac-
rTneon~orkest' 20 00 symphonie-orkest,
4P4 symPhonie-orkest.

12.08 omroeporkest, 15.00 groot
nrAvS«°ni,e~orkest' 1719 dansmuz., 20.00

omroeporkest, 22.10 lichte muz.

zpnrU??LAND' European Service. Uit-
4? ooftVo°r Nederland: 464, 49 en
m -17 ia 2, Engelse les. 224, 49, 42 en 31

niP„i c t ngelse les- 224 en 49 22 99

dit Londense brief en „En dan nog

__TT MAANDAG

9.00 hoorspel, 9.20 gram. VPRO: 10.00
causerie, 10.05 prot. pr. VARA: 10.20
voordracht, 10.35 zieken, 11.40 viool en
piano, 12.00 gram., 12.15 dansmuz., 12.33
platteland, 12.38 dansmuziek, 13.00
nieuws, 13.20 gram., 13.55 middenstand,
14.00 vrouw, 14.15 sopraan en piano, 14.45
gram., 15.00 gevar. progr., 16.00 gram
16.45 vragenbeantwoording, 17.15 gram.,
17.50 militair commentaar, 18.00 nieuws,
18.15 piano, 18.30 parlementair overz.,
18.45 jeugd, 19.45 regeringsuitz., 20.00
nieuws. 20.05 hoorspel met muz., 20.35
aetherforum, 21.10 lichte muz., 21.30 cau
serie, 21.45 Voor en achter het voetlicht,
22.05 Radio'Philh. Orkest en solist, 23.00
nieuws, 23.15 gram., 23.45 idem.

HILVERSUM II, 298 m. NCRV: 7.00
nieuws, 7.10 gram., 7.15 gymn., 7.30
gram., 7.45 prot. pr., 8.00 nieuws, 8.10
sport, 8.23 muziek, 8.45 gram., 9.00 zie
ken, 9.30 huisvrouw, 9.35 gram., 10.00
klarinet en piano, 10.30 prot. pr., 11.00
gram., 11.15 gevar. progr., 12.25 boek en
tuinder, 12.33 orgel, 12.59 klokgelui, 13.00
nieuws, 13.15 banjo-orkest, 13.45 gram.,
14.00 schoolradio, 14.30 gram., 14.45
vrouw, 15.15 gram., 15.30 fluit, viool,
16.00 prot. pr., 1630 kamerkoor, violen,
cello en orgel, 17.00 kleuters, 17.15 jeugd,
17.30 idem, 17.45 regeringsuitz., 18.00
vrouwenkoor, 18.20 sport, 18.30 zigeu
nerkwintet, 18.45 Engelse les, 19.00
nieuws, 19.10 piano, 19.30 causerie, 19.45
gram., 20.00 radiokrant, 20.20 lichte mu
ziek, 20.50 hoorspel, 21.35 geestelijke
liederen, 22.10 causerie, 22.20 gram., 22.30
harprecital, 22.45 prot. pr., 23.00 nieuws,
23.15 causerie, 23.30 gram.

ENGELAND, BBC, Home Service, 330
m.: 14.10 gevar. muz., 19.30 orkest.

BBC, light progr., 1500 en 247 m.:
12.30 dansmuz., 13.45 gevar. muz., 16.00
gevar. muziek, 16.45 rhythmische muz.,
19.00 militair orkest, 23.20 dansmuz., 0.20
lichte muziek.

NORDWESTDEUTSCHER RUNDFUNK,
309 m.: 12.00 orkest, 13.25 omroeporkest,
16.05 amusem.muz., 16.40 rhythmische
muz., 19.30 symphonie-orkest, 22.10 Ha-
waiian-muziek, 0.30 dansmuz., 1.15 mu
ziek tot morgen vroeg.

FRANKRIJK nationaal programma,
347 m.: 13.20 moderne muz., 16.05 ka
mermuz., 20.00 orkest.

BRUSSEL, 324 m.: 11.45 Vlaamse mu
ziek, 13.15 omroeporkest, 14.00 sympho
nie-orkest, 15.15 gevar. muz., 17.10 lich
te muz., 18.00 Franse les, 20.00 omroep
orkest, 21.00 strijkkwartet, 22.15 elec-
trisch orgelspel.

484 m.: 13.10 strijkorkest, 14.15 strijk
kwartet, 16.00 lichte muz., 21.15 om
roepkoren en -orkest, 22.10 lichte muz.

ENGELAND, European Service. Uit
zendingen voor Nederland. 464, 49 en 42
m.: 8.00 Engelse les. 224 en 49 m. 22.00
nieuws en Engelse les.

AMSTERDAM, 30 Jan. Londen
contant 10.56-10.57, Parijs contant
1.0770-1.0790, Zürich contant d6.91-87.Ul,
Stockholm contant 73.35-73.45, vrije dol
lar contant 3.70 15/16-3.80 7/16, Brussel
contant 7.59-7.60

Londen y2 maanö's 10.55V2, L/2 maands
10.55, 2 maands 10.55, 3 maands 10.54, 5
maands IO.5IV2, 6 maands 10.51%. Parijs:

1 maands 1.0740 gedeeltelijk uitgevoerd, 2
maands 1.0710, 3 maands 1.0645. Cruzeiro:
maands 20.30. Zürich: y2 maands 87.

2 maands 87.05. Stockholm: 1 maands 73.40,
2 maands 73.46, 3 maands 73.38, 4 maands
73.33. Vrije dollar: 1 maana's 3.80^8, 2 m.
3.80iV nominaal, 3 maands 3.80%, 5 maands
3.8014, 6 maands 3.80^. Brussel: 1 maands
7.59y2, 2 maands 7.58, 3 maands 7.57 V2,
4 maands 7.57, 6 maands 7.56%.

VEILING SEPTER TIEL, 30 Jan. Belle
fleur Brab. huish. 1 grof 1316, idem 10
12 en 47, idem Engelse grof 2428, 11
22 en 48, Benderzoet 1013, Bosappel
56 en 45, Bramiey Seedling 57 en

45, Cox Orange Pippin 1041, Dijkmans-
zoet 2226 en 1216, Goudreinette (verp.)
2137, huish. 1 grof 1826, 1319 en 6
12, Golden Delicious standaard 44, 3038
en 1628, Jasappel huish. 1 grof 1820,
1215 en 510, Jonathan verpakte 3539,
huish. 1 grof 1929, 1524 en 510, Ka-
neelzuur 1012, Keulemans rode 1517 en

59, Koningsrood 610 en 45, Laxton
Superbe huish. 1 grof 4046, 3037 en
1122, Notarisappel 610, Pater v. d. Ei
sen 12, Pomme Rosa huish. 1 grof 1720,
1416 en 69, Princesse Noble verpakte
huish. 1 2131 en 1012, Sterappel 2526
en 49, Zuccalmaglioreinette 1013, Zuur
kroet per 100 kilo 300, Zoet kroet idem
250. Peren: Brederode 69 en 315, Com-
tesse de Paris 34, Conference 3135 en
5—7, Gieser Wildeman 10—17 en 4—6, Jo
sephine de Maline 10—13, Legipont 67,
Winterjan 5—7 en 3—4, IJsbouten 4—6 en
3—4, Peerkroet per 100 kilo 160. Groen
ten: Groene kool 7—8, Knolselderij 7—8,
Prei 2024, Uien afw. 810, alles in cents
per kilo tenzij anders vermeld.

GRAANMARKT AMSTERDAM, 31 Jan.
Granen. Volgens mededeling van het V.
I. B. zullen per 1 Maart a.s. de buiten
landse voedergranen op grondstof toe wij zing
serieletter O met gemiddeld f 2.— per 100
kg. worden verlaagd. De prijzen zijn dan
voor kippenmais f 37.75, maalmais f 32.75,
kippengerst f 34.25, maalgerst f 30.25, ha
ver f 26.75, Milletzaad, Sorghumzaad en
Milocorn f 27.75. Als gevolg hiervan ver
keerde d'e markt gedurende de afgelopen
week in een uitermate flauwe stemming en
ging er in distributiegranen weinig om.
Vrije buitenlandse granen werden aan
merkelijk lager geoffreerd, doch ook voor
deze artikelen bestond weinig belangstel
ling. Inlandse granen hadden eveneens een
flauw gestemde markt. Gepunte haver 54-
55 kg werd aangeboden op Februari en
Maart-Jevering voor f 24.75. Inlandse rogge
verkeerde aanvankelijk in flauwe stem
ming, doch doordat de exportheffing op
dit artikel verviel, konden de prijzen zich
enigszins herstellen. In het verdere ver
loop daalden ze echter weer, zodat aan bet
slot 17 pCt. rogge werd gelaten op Maart
levering voor f 26.25 en doorsneekwaliteit
f 25.50 noteerde. Inlandse zomergerst werd
al naar kwaliteit geoffreerd voor f 31.50
a f 33.50. terwijl wintergerst f 29.50 no
teerde.

Fijne zaden. Karwijzaad had een onregel
matig prijsverloop. De markt sloot op ca.
f 1.lagere noteringen dan een week daar
voor. De vraag naar blauw maanzaad was
teleurstellend, waardoor de prijs ca. f3.—
terugliep. Van geel mosterdzaad trokken
alleen goede kwaliteiten enige belangstel
ling op lagere prijzen. Hoewel kanariezaad
iets lager werd aangeboden, toonden ko
pers hoegenaamd geen belangstelling.

Peulvruchten. Door meer aanbod en ver
minderde vraag voor export, liepen de prij
zen voor groene erwten ca. f 1.50 terug.
Hoewel bruine bonen ca. f 2.lager wer
den aangeboden, werd slechts het hoog
nodige gekocht. Overige consumptie-peul
vruchten met weinig belangstelling en on
veranderde prijzen

AGAMEMNON p. 31 Kp. Hatteras n. Haiti.
AMSTELDIJK 31 te Houston.
AMSTELKROON p. 31 Finist. n. Liverp.
AMSTELVEEN p. 31 Los Ang. n. Tacoma.
ARMILLA 30 van Pladju n. Liencheu.
ALPEIARD 30 van Bremen, 1 Febr. te Antw
AMSTELVAART p. 31 Perim, 1 te Djib.
ANNENKERK p. 31 Oporto n. Genua.
ARGOS 31 te Lixuri.

BLOMMERSDIJK p. 31 Kp. Race n. N. Y.

BENNEKOM 30 bij Talcahuano.

BOREAS 1 Febr. v.m. te Amst. verw.

BANTAM 31 te Cheribon.

BONAIRE 30 van Madeira n. Barbados.

BREDA p. 31 Dover n. Zuid-Pac.kust.

CAMPHUYS 30 nm. te Tegal.

CALTEX DELFT 30 nm. te Sidon.

CALT. UTRECHT 30 nm. van Sidon n. tt'd.

CERAM 31 te Damman.

CALT. LEIDEN p. 31 Wight, 1 te Rott.

CALT. PERNIS p. 31 Ouesst. 1 te Rott.

DELFSHAVEN p. 30 Ouessant n. B. Air.

DUIVENDR. p. 31 Kp. Race n. N. Y.

ENGGANO p. 31 Massawah n. Muscat.

GAROET 31 te Belawan.

GROOTE KERK 31 te Lorenco Marques.

HECTOR 30 van Bari 1 Febr. ie Triest.

HELICON p 31 Kp. Hatteras n. Curagao.

HYDRA 31 te San Felio.

JOH. v. OLDENB. p. 31 Ouessant n. P. S.

ILOS 30 te Gonaives.

LEKHAVEN 31 nm. te Genua.

LISETA 31 nm. te Tjilatjap.

LE MAIRE 31 te Tj. Priok.

LOOSDRECHT 31 te Bremen.

LARENBERG p. 31 Ouessant n. Savona.

MAASLAND 30 van Amst. n. Pto. Alegre.

MACOMA p. 31 Kp. Dondra n. Pladju

MALVINA 30 nm. te Miri.

MANOERAN 30 van Tj. Pandang n. Akyab.

MELISKERK p. 31 Minicoy n. Aden.

METULA 30 van Pulu Bukom n. Sydney.

MODJOKERTO 31 te Suez, 1 v. P. Said.

MUIDERKERK p. 31 Kp. St. Vine. n. Mars.

MIRZA p. 31 Gf. v. Oman n. Djibouti.

ONDINA p. 31 Rorvik n. Rotterdam.

OPHIR 31 te Surabaja.

ORION 31 te Bremen.

PR. WILLEM II p. 31 Kp. Race n. Ned.

POLYPHEMUS 1 nm. te Priok.

PA. JOH. WILL. FRISO 30 van St. John

naar Hamburg
REMPANG 31 te Marseille.

ROEPAT 31 te New York.

ST. DORDR. p. 31 Oporto n. Vlaard.
STR. SOENDA 31 van Mombasa n. Maur.
TARAKAN p. 30 nm. Ouessant n. Genua.
TERN ATE 31 van Rotterdam n. Indon
TELAMON 31 te Pto. Cabello.

TJILUWAH 30 van Balikpap. 2 te Priok.
TOMINI 31 te Panarukan.

TAMO p. 3031 Azoren n. Hamburg.
VAN OUTHOORN 31 te Kalianget.
VAN RIEMSDIJK 30 van Ambon n. Mak.
WAAL 31 nm. te Taragona.

WATERMAN 31 te Honolulu.
WELTEVREDEN 31 nm. te Cheribon
WESTERDAM p. 31 Kp. Race n. N. York.
WOENSDRECHT p. 31 Ouessant n. L. P.
ZIJPENBERG 31 rm, te Bona.

ZEELAND SSM. 3U nm. te Blythu

wrrwm

Vi'.V.V.VkVAW.V.VAW.WdV.'.VMAA.MAV

T.v.D-LA ARS du.

Wapen van Amsterdam met de kroon van Keizer Maxim.ilia.an

11 Februari is 't 465 jaar ge
leden, dat Aartshertog Maxi-
miliaan van Oostenrijk (later
Keizer), aan de stad Amster
dam, boven haar wapen, de
kroon heeft geschonken. De
Roomse koning Maximiliaan
stelde bij acte, gedateerd 11 Fe
bruari 1488, het Wapen van
Amsterdam vast: „Metter Crone
van onsen Rycke". De redenen,
die hem tot deze vorstelijke ga
ve bewogen, staan in genoem
de acte (schriftelijke verkla
ring) vermeld. Ten eerste, voor
de onwankelbare trouw der in
woners en hun milde offers,
waarmee zij hem hebben on
dersteund. De kroon was dus
een blijk van vorstelijke dank
baarheid. Ten tweede voor de
uitgebreide handelsbetrekkin
gen, die het toen reeds bloeiend
Amsterdam tot in verre gewes
ten had aangeknoopt. Ten der
de „om sonderlinghe saken, ons
daertoe porrende." Die zonder
linge zaken zullen wel van ge
heel persoonlijke aard zijn ge
weest, nadat de andere redenen
al vermeld waren. Maximiliaan
had, in 1488, aan een dodelijke
ziekte lijdende, de gelofte ge
daan, naar de H. Stede te Am
sterdam, de (toenmalige) kapel
in de Kalverstraat, ter beêvaart
te gaan, zo hij zijn gezondheid

(Slot)

Vorige week hebben wij iets
verteld over de moderne re
kenmachine. Dit is een buiten
gewoon vernuftige uitvinding.
Deze rekenmachine kan ge
bruikt worden bij de bereke
ning van de windrichting en
windsnelheid, luchtdruk en
luchttemperatuur op verschil
lende hoogte, enz. En dit moet
gebeuren in een tijd, die
uiterst kort is, want anders
heeft de berekening geen bete
kenis meer. Ook het voorspel
len van het weer door bereke
ning uit de binnengekomen
waarnemingen omtrent lucht
druk en -temperatuur, wind
richting en -snelheid, gemeten
op verschillende plaatsen op
aarde en op verschillende
hoogten in de luchtlagen, moet
in zeer korte tijd geschieden,
wil het nog voor het vliegwe-
zen van belang zijn.

Voorts is er de mogelijkheid,
dat men alle kasregisters in
een groot warenhuis op één
electronische rekenmachine aan
sluit, teneinde op elk willekeu
rig moment te kunnen aflezen
hoeveel geld er op dat ogen
blik in de zaak aan goederen is
verkocht, welke de drukste
verkoopuren zijn, hoeveel de
voorraden aan goederen bedra
gen, en wie weet wat nog
meer. Zo zijn er stellig nog
veel meer mogelijkheden; mo
gelijkheden waarvan wij nu nog
nauwelijks het bestaan kunnen
vermoeden.

Het geheim van de flip
flop

Hoe zo'n electronische reken
machine precies werkt? Dit laat
zich niet zo eenvoudig verkla
ren; daarvoor is het ding veel
te ingewikkeld. En toch kan
zo'n machine eigenlijk niet veel
meer dan tussen „ja" en „nee"
kiezen. Wij spelen er dan ook
eigenlijk voortdurend een spel
letje van „ja" of „nee" mee. Als
het „ja" is, kan de electrische
stroom bij de zgn. flip-flop-
schakeling der radiobuizen wel
door het ene buisje, maar niet
door het andere.

Men legt dan aan de machine
een met zorg opgesteld pro
gramma van vragen voor,
waarbij zij steeds moet kiezen
tussen „ja" en „nee."

Zowel het antwoord ,.ja" als
het antwoord „nee" voert "tel
kens naar een nieuw stel vra
gen, waar de machine opnieuw
uit twee mogelijkheden moet
kiezen. En zo gaat dit door, tot
dat men tenslotte op het goede
antwoord terecht komt.

Dit „stellen van vragen" is
de zaak waar het op aan komt.
Het vereist veel verstand, veel
zorg en veel tijd. Deze reken
machines zullen echter even
goed haar plaats in het maat
schappelijk leven gaan inne
men* als thans de radio en de
automatische telefoon. 1

mocht kunnen krijgen. Na zijn
genezing vervulde hij zijn be
lofte, maakte een pelgrimstocht
naar de H. Stede, schonk, be
halve een gouden miskelk, vele
kostbare priestergewaden en
'de. vensters. Om al deze rede
nen verrijkte Maximiliaan het

Amsterdamse wapenschild met
de kroon van zijn Rijk.

Na de derde wereldoorlog
heeft H. M. Koningin Wilhel-
mina het Amsterdamse wapen
verrijkt met de zinspreuk:
„Vastberaden, h/ldhaftig, barm
hartig."

O-*..*..*..*.

„Kom mee jongens, naar de
wei, Jan Bosco gaat kunsten
vertonen."

„Het zal me wat wezen."

„Dat moet je niet zeggen, jó!
Hij heeft een touw tussen twee
bomen gespannen en daar gaat
ie over lopen!"

„Is het waarachtig? Van wie
heeft ie het dan geleerd?"

„Afgekeken van de kermis
gasten en thuis bij zijn moe
der geoefend."

„En nog niet eens zijn nek
gebroken. Nou vooruit, wat kan
me gebeuren. Kom mee jon
gens, naar de wei! Jan Bosco
gaat koorddansen."

Hup, hup, daar renden
tien, twintig jongens de wei
op, ale vlak bij het dorpje
Bechio ligt. Inderdaad was er
tussen twee bomen een touw
gespannen. Er stond ook nog
een klein tafeltje, waarop al
lerlei voorwerpen lagen. En
achter dat tafeltje stond een
ïdein mannetje, van een jaar of
acht, negen. Jan Bosco!

„Begin maar meteen met je
kunsten, Jan", begonnen de
stemmen weer. „Laat maar eens
kijken of het de moeite waard
is" „Je laat ons toch zeker
niet zo lang wachten, hè!" „Of
hou je ons voor de gek?"

Hup, daar sprong Jan Bosco
eindelijk op de tafel. „Hoera,
Jan Bosco gaat goochelen!"
klonk het blij. Maar de kij
kers hadden het mis.

„Voor ik met mijn kunsten
begin, gaan we eerst samen
een tientje van de Rozenkrans
bidden!" begon Jan beslist.

„We zijn hier niet gekomen
om te bidden!" riep er een.

„Wie niet mee wil bidden,
gaat maar heen!" antwoordde
Jan dadelijk. Meteen sloeg hij
een kruis en begon te bidden.

Het was wel een vreemde
geschiedenis, maar w;tt kon
den de jongens anders doen
dan meebidden. Een goeie
honderd jaar geleden waren
de kinderen van de straat
niet veel gewend. Die waren
dadelijk vol belangstelling, als
iemand iets bijzonders had.
Dus bleven ze en baden mee.

Ja, ze namen er zelfs genoe
gen mee, dat Jan na het bid
den nog even over de preek
van de kapelaan begon te pra
ten. De kleine. Jan had een
buitengewoon goed geheugen,

ft»*..*..*..*..*..*..*.

Tuinman. Bovenaan zie je
een hark. Onder schoffel en
schop. In het midden snoei
messen (o.a. hegschaar). Pro
beer eens een tuinman te te
kenen, die in een park aan
'iet harken is of iets dergelijks
ivergeet dan de bomen niet).

zodat hij hele stukken van de
preek letterlijk navertellen
kon.

Maar als dat dan gebeurd
was, ja, dan moest ie er toch
aan geloven. Dan begonnen de
goocheltoeren.

„Zie je dat!" juichten de kij
kers al gauw. „Ik zag duidelijk,
dat ie die gulden inslikte en
nou haalt ie 'm weer achter
zijn oor vandaan!"

„Hoe kan dat nou!" verwon
derde een ander zich weer.
„Eerst gooit ie een gulden in
de lucht, zo foetsie weg, en
dan haalt ie 'm ineens uit mijn
zak!"

Ja, de jongens stonden zich
werkelijk te vergapen. Maar
de spanning steeg, teen Jan
over het koord wandelde. Hoe
was het mogelijk, dat zo iets
kon.

Binnen enkele dagen was
Jan door al die toeren de held
van het dorp. Steeds meer jon
gens renden de wei op, als Jan
weer toeren ging verrichten.
En allemaal baden ze gewillig
de hele Rozenkrans mee. Ze
zongen Marialiedjes en hoor
den de preek van de kapelaag
voor de tweede keer vertellen.
Maar nu door een van hun
speelkameraadjes. En ze luis
terden minstens even goed. Zo
werd de kleine Jan Bosco in
zijn jeugd reeds een goed
vriend voor de anderen.

Dit prachtige kinderspel was
echter een voorafbeelding van
wat Jan later, toen hij priester
geworden was, in het groot
ging doen.

Toen klonk er door de straten
van Turijn vrijwel de zelfde
kreet: „Kom mee jongens. Don
Bosco gaat vertellen!"

„Don Bosco heeft een wei
land gehuurd, daar kunnen we
spelen."

En nog weer enige jaren la
ter spoorde de ene straatjongen
de andere aan: „Ga mee naar
het huis van Don Bosco. Het is
daar gezellig en je hebt het
daar goed. Die Don Bosco is
een reuze vent.

Don Bosco werd de vriend
van de straatjeugd. Hij ont
fermde zich over de jongens,
die eigenliik maar zo'n beetje
aan hun 'lot waren overgela
ten. En dank zij Don Bosco
zijn iri de looo der jaren hon
derden, ja duizenden jongens
van het slechte pad afgehou
den en goede katholieke man
nen geworden.

Maar hoe dat allemaal gegaan
is, is een hele geschiedenis en
behoort niet tot de jeugdjaren
van Don Bosco. Daar moeten
jullie zelf maar eens iets over
lezen.

Don Bosco stierf 31 Januari
1888. Nog geen vijftig jaar la
ter, in 1934, werd hij door Paus
Pius XI heilig verklaard.

De 31ste Januari vieren we
de feestdag van deze grote en
heilige kindervriend.

(Slot)

Het is geen blijde ontmoe
ting. Met een paar woorden
vertelt Guus zijn verhaal. Dan
halen ze Kees op en gaan sa
men naar een vertrek, dat mo
dern is ingericht.

Achter een bureau zit een
man, die Guus ook al kent,
namelijk de heer die in de auto
reed, toen Guus op de dag voor
de fietstocht de wagen door de
stad zag rijden. Dan hoort
Guus een verhaal, dat hem en
Kees doet duizelen.

Eerst vertellen zij hun weet
je, maar dan begint de heer
achter het bureau te spreken:
„Het ziet er hier allemaal erg
geheimzinnig uit. Als jullie
denkt dat je een of andere
bende hebt ontdekt, dan heb
ben jullie het glad mis. Er is in
Amerika een organisatie, die
plannen inzamelt' tot het bou
wen van een vliegende scho
tel. Deze organisatie heeft
vertakkingen over heel de
wereld en hier vertegenwoor
digen wij Nederland. We wer
ken geheim. Vooral met het
oog op een vijandelijke mo
gendheid, die zich onze plan
nen tracht toe te eigenen.
Daarom maken we ook geen
gebruik van publieke instellin
gen. We staan in contact met
Amerika door middel van een
vliegtuig, dat elke maand hier
landt en wel op de open plaats,
die Guus heeft ontdekt."

Guus en Kees vragen dan en
de antwoorden bevredigen hen.
De auto was van alle drie en
wie op vacantie was, kreeg
hem mee. Verder zouden het
heertje en de man uit het res
taurant elkaar ontmoeten, ter
wijl de derde vacantie had en
helemaal niet wist dat zijn
collega's in die stad waren.

Deze maand is het vliegtuig
nog niet geland. Omdat de
jongens dat belangrijke punt
hebben ontdekt, mogen ze
voorlopig niet naar huis, maar
er moet eerst gevraagd worden
aan de hoogste persoon van de
organisatie, dr. Nichols, of de
ze een oplossing weet. Nu
gaat er een telegram naar huis
en de fietsen worden gehaald.
Een blijde tijding is, dat ze
mee mogen met het vliegtuig
naar Amerika, want ook de
drie geleerden gaan mee en zij
kunnen de beide jongens niet
alleen achterlaten.

Dr. Nichols is een fijne man.
Een oplossing is er zo, want de
bouw van de vliegende schotel
kan beginnen, wat nu eindelijk
zal worden bekend gemaakt
over heel de wereld, zodat al
de geheimzinnigheid vervallen
kan. En dus kunnen Guus en
Kees eigenliik al naar huis,
maar Dr. Nichols stuurt een
telegram naar de ouders en ze
mogen blijven, om een deel
van de bouw bij te wonen.

Ze bezichtigen de enorme ge
bouwen, die grote indruk op
hen maken.

Het oude heertje laat Guus
en Kees niet in de steek, in
tegendeel, hij legt hun alles uit
en de jongens kunnen 's nachts
bijna niet slapen, omdat in hun
fantasie de vliegende schotel
al klaar is en spoedig de lucht
zal ingaan.

Ze zien de tekeningen van de
schotel en-het oude heertje legt
hun de werking uit

Eerst wordt de eigenlijke
romp gebouwd, met in het
midden de brandstof- en le
vensmiddelencabines.

In 't midden zit een as, waar
aan staven zijn bevestigd, die
om de oude romp heenlopen en
aan het andere uiteinde van de
as zijn bevestigd. Om de eerste

as zit een holle kleinere staaf,
tussen de bevestigingen van de
staven aan de eerste as. Ook
aan deze tweede, holle as, dia
om de eerste heen kan draaien,
zijn op de zelfde manier staven
bevestigd. Als de beide ge
raamten nu tegen elkaar in
draaien. kan aldus een enorme
snelheid worden verkregen.

Als Guus en Kees weer naar
Nederland moeten vertrekken
is de bouw nog lang niet vol
tooid. Toch zijn ze een heel
eind opgeschoten. Het afscheid
is erg hartelijk en de jongens
staan in het middelpunt, eigen
lijk onverdiend, van ieders be
langstelling.

Iedere avond verslinden ze
de krant en in hun geest zien
ze de vliegende schotel groeien.
Op zekere dag wordt er einde
lijk een foto van de voltooide
schotel vrijgegeven en in de
pers gepubliceerd. Een maand
later is er een naar de maan
gestart. Veilig keert hij terug.
De maan is bereikt.

Jaren later, als een reis naar
de maan niets bijzonders meer
is, vertellen Guus en Kees nog
met trots hun aandeel in de
eerste reis naar de maan.
Ingezonden door:
Jan Veltkamp, Haarlem.

Het bekende tekenkrijt dankt
zijn naam aan de Normandische
schiidertekenaar Nicolas-Jacq.
Conté, in 1805 te Parijs over
leden, die de samenstelling van
dit krijt uitvond.

Zo zag, meer dan 300 jaar geleden, de nederzetting Nieuw-Amsterdam
in Amerika er uit (thans staat op deze plaats de grootste stad van
Amerika, New York

Dit is de oude benaming van
het tegenwoordige New York in
Amerika. 2 Februari wordt het
300-jarig bestaan van New York
gevierd. Prins Bernhard zal dan
aldaar een tentoonstelling ope
nen, welke ter gelegenheid van
de herdenking wordt gehouden
en waarvoor materiaal uit Ne
derland te zien zal zijn. Hierbij
zijn onder andere de koopbrief,
waarbij het eiland Manhattan
(thans een centrum te New
York van hoge wolkenkrab
bers) van de Indianen werd ge-

Drukte te New York

kocht, de oude prenten van
Nieuw-Amsterdam, oude kaar
ten uit het begin van de 17e
eeuw, een brief van Stuyve-
sant uit het archief van Frane-
ker, waar hij gestudeerd heeft,
een model van een schip uit de
stichtingstijd en een aantal
schilderijen uit het Rijksmu
seum.

De Staten-Generaal gelastten
in 1649 de West-Indische Com
pagnie, eigenares van de neder
zetting, aan Nieuw Amsterdam
stadsrechten te verlenen, waar
toe de „directeur-generaal" der
nederzetting, Pieter Stuyve-
sandt, 2 Februari 1653 overging.

De Nederlanders die Man
hattan voor enkele guldens
kochten, zullen wel nooit heb
ben kunnen vermoeden, dat
Nieuw-Amsterdam (zoals zij
het toen dus noemden) tot de
grootste Amerikaanse stad zou
uitgroeien.!

Op talloze Amerikanen uit al
le lagen van de bevolking
oefent New York een onweer
staanbare aantrekkingskracht
uit, want de polsslag van het
leven klopt daar sneller en de
ze stad is in alle opzichten een
middelpunt van de Verenigde
Staten.

New Yorks centrum Manhat
tan is een mierenhoop, waar
duizenden die elders wonen
alleen komen om zaken te aoen
of vergaderingen bij te wonen.

(Wordt vervolgd)

OM'O <euad<