Eerste alarmerende bericht Zondag
morgen 4.22 uur over het telex-net
Van plaatselijke of strekelijke ramp
tot enorme catastrophe van
nationale omvang
Radio-amateurs bouwen met Dcn Uaa£
P.T.T. een reddend luchtnet op
Dagbladen, radio en PTT
voor een krachtproef
Juryrapport over bekroonde
kruisbeelden verschenen
Gratis ruimte van
de K.L.M.
Uitgave gewijd aan
de catastrophe
Burgemeester van
Rilland omgekomen
Echte bezieling en degelijk vakmanschap
naast onbeduidende conventies
Huisvesting van
de daklozen
„HIER IS DE ZENDER PAoIKT in
Zondagscollecte uit
New York aan Prins
overhandigd
Benzine voor de
hulpcolonnes
PAGINA 7
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
Voor vervoergoederen
uit buitenland
=^Dombur3\^Korb
W-Kapelle
-V M'jUffiPK
Opbrengst geheel voor
Rampenfonds
Vlissingen
Mr. Stikker op het
Foreign Office
CARTO
Bereidverklaringen aan
gemeentebesturen
Maximum-prijsregeling
aardappelen
Exportverbod afgekondigd
Rotterdam voor zee
schepen normaal
bereikbaar
Oproep van A.N. W.B.
De K.L.M. heeft op alle internationale
lijnen van haar verkcersnet, voor zover
mogelijk, gratis ruimte beschikbaar gesteld
voor dringend vervoer van goederen uit het
buitenland naar ons land. Zo heeft het
K.L.M.-lijntoestel uit Zwitserland Dinsdag
avond duizend kg. dekens en linnengoed
van Bazel naar Amsterdam meegebracht.
Voor vandaag stond nog in Basel een
duizend kg. goederen voor vervoer per
K.L.M. gereed.
verklaringen ter kennis te brengen van
instanties uitgaande van de veronder
stelling, dat hier en daar in noodgebied
nog naar de radio zou kunnen worden
geluisterd ook van hen, die daar
dringend behoefte konden hebben aan
de aangeboden diensten en goederen,
werd in overstelpende mate een beroep
gedaan op pers en radio. In een aantal
gevallen moest men ongetwijfeld tot
afwijzing besluiten, omdat inwilliging
daarvan de functionnering der eigen
apparatuur in gevaar zou hebben ge
bracht en de capaciteit overtroffen, doch
in evenzovele gevallen werd, waar mo
gelijk. bemiddeling verleend.
Al wordt dan nog steeds onder hoog
spanning en met extra-bezetting dag en
nacht gewerkt aan de berichtgeving,
naarmate de organisatie van de hulp
verlening beter op dreef komt, kan het
accent weer meer komen te liggen op de
eigenlijke taak van pers en radio.
De Vereniging ter behartiging van de
Belangen des Boekhandels zal op korte ter
mijn een uitgave het licht doen zien, ge
wijd aan de overstromingsramp. De uitgave
zal in foto's een sober relaas geven van de
ernstige gevolgen dezer catastrophe. De
vereniging heeft voor de verzorging en de
verspreiding van deze uitgave de belange
loze medewerking verkregen zowel van de
uitgevers als van de boekhandel in het ge
hele land.
Verwacht wordt, dat ook de papierhandel
en de drukkers belangeloos hun diensten
aan deze opzet zullen verlenen. Op deze
wijze zal het de vereniging mogelijk zijn,
de gehele opbrengst van de uitgave aan het
Nationaal Rampenfonds af te dragen.
Ambassadeur Stikker heeft zich in Lon
den na^u' het Foreign Office begeven, om
namens zijn regering uitdrukking te geven
aan gevoelens van medeleven met de ge
troffen gebieden. Sir William Strang, de
Britse secretaris-generaal van Buitenland
se Zaken, heeft namens zijn regering op
zijn beurt deelneming met Nederland be
tuigd.
Het is thans zeker, dat de burgemeester
van Rilland Bath is omgekomen. Hij zou
meegereden zijn met een der bussen, waar
mede hulp zou worden gehaald. Toen dit
voertuig voor het water moest keren, stapte
de burgemeester uit om bij te lichten, flr
kwam toen eensklaps een vloedgolf, waar
door hij de bus niet meer kon bereiken en
in het water verdween. De chauffeur had
het geluk op het dak van de bus te kunnen
klimmen, vanwaar hij later gered werd.
Een Amerikaandie Dinsdag met
het K.L.M .'Vliegtuig uit New York
aankwam, overhandigde, zo gauw
hij uit het toestel gestapt was, aan
de eerste de beste K.L.M,'employe
die binnen zijn gezichtsveld kwam,
een cheque voor een zeer aanzien
lijk bedrag, bestemd voor hulp aan
de slachtoffers van de ramp.
Het rapport van de jury, die heeft
moeten oordelen over de resultaten van
de prijsvraag voor een kruisbeeld de
prijsvraag was uitgeschreven door de
Sichting 18531953 is thans versche
nen. Het is samengesteld door Jan En
gelman; de andere juryleden hebben er
zich mee verenigd. Zij waren prof.
Oscar Jaspers, M. Andriessen, ir. C.
Pouderoyen, prof. V. P. SemijnEsser en
mr. J. Derks.
Tal van ontwerpen, zegt het rapport,
vertoonden nog een hang naar onbedui
dend geworden conventies, andere leden
aan een vooropgezette hang naar oor
spronkelijkheid, maar daartegenover
stonden een redelijk aantal werkstuk
ken, die getuigden van echte bezieling
en van een opmerkelijk vakmanschap.
Het algemene peil der inzendingen gaf
ook een zekere weerspiegeling van de
betekenis, die de Nederlandse beeld
houwkunst in de laatste decenniën heeft
verkregen.
Bij eerste schifting zijn 54 van de 68
ontwerpen afgevallen. Overbleven no. 1
(„Maar de duisternis nam het niet
aan...."), no. 2 („Kruisstam"), no. 4
(„Verlosser"), no. 6 („God is liefde"),
no. 8 („Goevrijdag"). no. 21 („Kruis"),
no. 23 („Kruis is te kort"), no. 26
(„Kruiswoorden"), no. 30 („Petra"), no.
31 („Waarom hebt gij mij verlaten?",,
no. 32 („Marcel"), no. 33 („E.B."), no.
41 („Kt"), no. 57 („Processie")
Na ampele beschouwing bleven vier
ontwerpen over, n.l. de no's. 4, 31, 33 en
41.
Bij stemming werd besloten no. 31 een
eervolle vermelding te verlenen, omdat
er slechts drie prijzen waren.
De verdiensten daarvan werden niet
gering geacht; geprezen werd de origi
naliteit en de felheid van houding en
gebaar in het langgerekte corpus en de
als in doodskramp hoog geheven armen,
maar de meerderheid van de jury was
toch van mening, dat het hier ging om
effecten, die bij inniger beschouwing en
op de duur hun aantrekkingskracht zou
den verliezen, omdat de vormen van het
werk niet sterk genoeg zijn om aan de
expressie voldoende overtuigingskracht
te schenken.
De opvattingen der jury over de drie
bekroonde ontwerpen zijn in het kort
als volgt weer te geven:
No. 41 (Gregoire). Wat de meerder
heid der jury er toe dreef dit ontwerp
de eerste prijs te geven, (aanvankelijk
zag het er niet naar uit, dat dit zou ge
schieden), was het besef, dat het van
alle ontwerpen de beste plastische kwa
liteiten bezit, verenigd met een rust en
een waardigheid, die de verhevenheid
van dit thema niet verstoren. Op vele
manieren kan dit bereikt worden, maar
Gregoire bereikte het door aan het niet
spectaculaire, het schijnbaar zo traditio
nele, een eenvoud en een diepte van ge
voel te schenken, die treffend zijn en
doen verwachten, dat zijn crucifix, goed
uitgevoerd en voltooid, een innige ver
standhouding teweeg kan brengen tus
sen de Afgebeelde en de beschouwer.
De voorstelling spreekt tot het gemoed
en is geen gewild bedenksel.
Bovendien was een overweging, dat
dit kruisbeeld ten zeerste geschikt ge
acht moet worden voor het doel, dat
de Stichting 18531953 voor ogen
zweeft, n.l. de opstelling op een voor
het publiek toegankelijke plaats, langs
de weg bij Nijmegen. Het heeft im
mers een zekere „bevattelijkheid", zon
der dat het, in welk opzicht dan ook,
daarnaar kunstmatig schijnt te stre
ven.
Het verheugt de jury uiteraard, dat
het bestuur der Stichting reeds na enige
dagen heeft laten weten, dat het de be
kroning en de aanbeveling van dit ont
werp denkt te volgen, evenals die van
de tweede en de derde prijs, zodat men
dus mag zeggen, dat de prijsvraag ge
slaagd is.
No. 33 (Verhulst). Het ontwerp van
H, Verhulst, in gele was uitgevoerd, is
door de jury met grote belangstelling
bekeken en geprezen om zijn oorspron
kelijkheid en gespannen vorm. Het lang
gerekte van het corpus werd ondergaan
als een eigenschap, die inhaerent was te
achten aan de algemene opzet van het
ontwerp. Na langdurige beschouwing
meende echter de grote meerderheid der
jury, dat het zeer moeilijk beoordeeld
kon worden, of de kwaliteiten van het
onderwerp ook bij eventuele uitvoering
zouden blijven bestaan, of van de span
ning der vormen niets zou verdwijnen
en of de bekoring der kleur van het
materiaal niet een suggestie schiep, die
bij vergroting en uitvoering in brons
teloor zou moeten gaan. Ook is nog op
gemerkt, dat dit crucifix alleen tot zijn
recht zou kunnen komen in een meer
besloten, intieme omgeving. Langs de
weg geplaatst zou het zijn werking mis
sen. Daartegenover werd er op gewezen,
dat de bekoring van dit ontwerp zeker
niet alleen ligt in de natuurlijke eigen-
schappen van het materiaal, maar ook
in de plastische hoofdvorm, het verloop
der lijnen en de verdeling der partijen.
No. 4 Verhaak). In het ontwerp van
F Verhaak Jr. tenslotte prees de jury
wederom de rustige devotie, die door de
vormen wordt meegedeeld en de har
monie dier vormen. Echter meende zij,
dat de gevoelige behandeling van kop,
torso en armen niet wordt voortgezet in
de beenpartij, waarvan de spanning en
de beheersing aanmerkelijk geringer zijn
te noemen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken
vestigt er de aandacht op, dat alle bereid
verklaringen tot het verlenen van huisves
ting in woningen aan daklozen uit de nood-
gebieden gericht moeten worden tot het ge
meentebestuur ter plaatse. Opgaven in dc
provincies Groningen, Friesland, Drente,
Overijssel, Gelderland en Limburg zijn voor
lopig niet nodig.
Blijkens een prijzenverordening van het
Bedrijfschap voor Aardappelen zijn thans
maximumprijzen voor aardappelen vastge
steld, die ten doel hebben een ongemoti
veerde prijsopdrijving waarvoor naar de
mening van deskundigen geen aanleiding
bestaat te voorkomen.
Met ingang van Woensdag 4 Februari
1953 gelden maximumverkoopprijzen voor
verkoop door telers, landhandelaren, gros
siers en kleinhandelaren. De maximumprijs
bij verkoop aan de consument, onder wie
niet alleen gewone verbruikers, doch
ook hotels, restaurants en ziekenhuizen
worden gerekend, bedraagt voor klei-aard-
appelen 18 cent per kg. en voor zand-
aardappelen 16 cent per kg. Voor de Wad
deneilanden gelden maximumverkoopprij
zen die een cent per kg. hoger liggen. Voor
thuisbezorgen mag één cent per kg. extra
worden berekend.
In tegenstelling tot anders luidende be
richten deelt het ministerie van Landbouw.
Visserij en Voedselvoorziening mede, dat
het exportverbod voor aardappelen geldt
voor alle aardappelen, ook voor die waar
voor afleveringscontracten zijn gesloten
Uitgezonderd zijn achter de aardappelen
die blijkens de verzendingsdocumenten vóór
1 Februari 1953 van de eerste laadplaats zijn
vertrokken.
Uit telefoongesprekken, die Rotterdamse
rederskringen met Zweden, Noorwegen en
West-Duitsland hebben gevoerd, is geble
ken, dat men daar voor Rotterdam be
stemde schepen naar andere havens diri
geert, omdat men van mening is, dat Rot
terdam door de watersnood niet bereikbaar
is. Dit is te enen male onjuist. Rotterdam
is voor zeeschepen normaal bereikbaar en
de goederen kunnen er op de normale wijze
behandeld worden.
Het is bij de berichtenstroom op deze
Zondag niet gebleven. Duizenden besef
ten, welke ramp zich had voltrokken.
Spontaan werd hulp geboden in de
meest uiteenlopende vorm. Om bereid-
Een umphibiev oer tuig brengt vluchtelingen in veiligheid.
(Van onze Haagse redacteur)
WOENSDAGNACHT.
Zo maar een gewone zit-slaapkamer ergens in Den Haag.
Daar was gistermiddag de centrale post van de verbinding
door de lucht met de noodgebieden. De 28-jarige zoon des
huizes, werkzaam op het ministerie van Oorlog, heeft in
deze kamer een zelfgebouwde zender, kostbaar bezit in deze
tyd, waarin zoveel andere verbindingen zijn uitgevallen. Hij
is lid van de VERON, de Vereniging voor Experimenteel
Radio-onderzoek in Nederland de organisatie van de
bonafide amateurs, die plegen te experimenteren met het
radioverkeer op allerlei korte golven. Experimenten, die
thans van bijzonder groot nut blijken te zijn.
Onder supervisie van en in samenwerking met een ambte
naar van de Bijzondere Radiodienst van de P.T.T. hebben
deze amateurs namelijk een noodnet van vijftien zenders
opgebouwd, dat allerlei uiterst belangrijke berichten uit
onbereikbare punten in de noodgebieden en plaatsen in de
Haag, die PAOIJG hééft afgelost en nu
PAOIJG II heet. Een kamer met een
voor een leek onbeschrijflijke opeen
hoping van allerlei apparaten, draden,
meters, brandende lampen en snoeren.
Een zender meldt: ik ga QRT-en,
dit is sluiten.
De burgemeester van Zuidland zit ont
zettend verlegen om zoeklichten. Schip
pers zouden naar Goeree-Overflakkee
gaan om te zoeken naar achtergeble
ven mensen, maar een andere schipper
zegt, dat hij dat al gedaan heeft. Moet
men nu nog met vletten daarlangs gaan
cm mensen op te pikken? Er zijn daar
acht schipperzenders.
Berichten naar havenkantoor Dor
drecht over evacuatie uit half verdron
ken plaatsen.
Een kwartier later: Dordrecht kan
honderd mensen kwijt. Er wordt be
stemming gevraagd voor honderd man
met schoppen en buitenboordmotor o.l.v.
twee waterbouwkundige ingenieurs.
Stuur onmiddellijk 300 kartonnen bekers
voor koffie voor mensen, die aan de
dijk werken.
„Ik ben al 23 uur in dienst". Land-
bouwgifstoffen uit boerderijen kunnen
alleen in naaste omgeving werkelijk
kwaad. Een amateur is om zeven uur
in de ochtend met een helicopter naar
Haamstede op West-Schouwen. Die
buitenboordmotor graag om vier uur bij
de veerhaven.
Onophoudelijk gaat de reeks berich
ten door. Vanmorgen had men storing
van stofzuigers uit de buurt. Men heefi
de mensen aangezegd, dat er iets be
langrijkere aan de orde is dan kleedjes
zuigen
Deze amateurs zwoegen met enorme
energie verder om via de aether enige
ordening te brengen in een zoals
uit het bovenstaande wel blijkt nog
op tal van plaatsen chaotische toestand.
Het is drie uur in de nacht. Een ere
saluut!
Dr. Richard McEvoy, predikant van de
kerk van St. Mark in „The Bouwerie" (New
York) heeft aan Prins Bernhard een cheque
overhandigd van 375 dollar voor de slacht
offers van de overstromingen. Het gjeld, zo
zei de predikant, was de opbrengst van de
Zondagscollecte.
Om 15.55 een noodkreet van de burge
meester van Zierikzee: bij Nieuwer-
kerk, Oosterland en Bruinisse op Dui-
veland mensen in verdrinkingsnood; al
leen amphibievliegtuigen en helicop
ters kunnen helpen, eventueel rubber
boten. Vijf minuten later is deze hulp-
roep doorgegeven aan Woensdrecht-
De polder West-Nieuwland vraagt
aan de Prov. Waterstaat om een teci
nicus, die een dieselmotor voor het ge
maal in Oudorp kan plaatsen. De motor
is nog niet aanwezig.
Bericht uit Numansdorp: opzichter
zus en zo, op inspectie, bij de dijken van
's Gravendeel, zal tegen de avond daar
