Doffe stilte over ivelvarend eiland dat verdronken Diep e rouw Op een klein plekje grond brengen zeven Amerikanen met helicoptères geïsoleerde bewoners in veiligheid DOODNUCHTERE GLOEILAMPEN PALEN HET LANDINGSTERREIN AF Tocht door Sommelsdijk een irreële belevenis I 1320 doden H Reddingsactie nadert voltooiing Voor militairen afkomstig uit geteisterd gebied Cfitieke toestand te Heenvliet 300 doden in Stavenisse M Nachtelijke evacuatie uit VoorneGoeree en Schouwen Tot hoofd en hart Het weer mm J Teddy gevoerde Windjackets Spoedig verlof voor familiebezoek DONDERDAG 5 FEBRUARI 1953 76ste JAARGANG No. 25600 Er zijn in deze dagen in eigen land °k enkele beschamende wanklanken ,e signaleren, maar zij verdwijnen in t niet bij zoveel edelmoedigheid, en byer dan deze uit te meten, willen wp vooruitzien naar hetgeen na de edding te doen zal staan: herstel der 'hhade en het terugdringen van het vater naar zijn uitgangspunt: de ver- aderlijke zee. Met alle middelen, hike de moderne techniek ten dien- te stelt, zal men moeten pogen het ïj,eVaar voor de toekomst te bezweren. Ergens in de kop van Goeree-Overflakkee ligi een kleine plek die gespaard is geble ven. Dai is een mooi droog stukje land. Een verrukking voor het oog van hem, die dagen niet anders gezien heeft dan een grauwe water-woestenij. Er staat wel geen huis op, op dit eilandje in hei ondergedom pelde eiland, maar hei is tenminste droog. Dit dorado in het overstroomde Overflak- kee is niet ver verwijderd van Sommelsdijk. En wellicht nimmer is van enkele simpele vierkante kilomeiers op deze aardbodem zulk een heilzaam gebruik gemaakt als hier het geval is. Men heeft er namelijk een geïmproviseerd landingsterrein voor helicoptères aangelegd, dal wordt afge paald door doodnuchlere gloeilampen. Gelukkig hebben hefschroefvliegiuigen weinig ruimte nodig, anders was hei alles uiteraard onmogelijk geweest. Maar nu is een klein stuk, droge dijk van zes- a zeven honderd meier lengte een niet ie schatten kostbaarheid. Zeven Amerikaanse helicop- Zo begint een onzer verslaggevers zijn reportage over de evacuatie van het „noodeiland" Goeree-Overflakkee. •■'fM Een lachend jongetje fères kunnen er gemakkelijk op landen,- wanneer dai nodig is alle iegelijk. Zeven Amerikaanse piloten zijn bezig de benarde bevolking van Nieuwe Tonge ie redden. Wani daar, enkele tientallen kilomeiers van de slarl- en landingsplaats verwijderd, ligi óók een stuk dijk. Daar staan wél hui zen op; zij hel door hei waier ondermijnde en uit hun voegen gescheurde huizen. De bewoners van Nieuwe Tonge hebben er zich, op dai siukje dijk, samengetrokken, ioen de vloedgolf over hun dorp sprong. Zij heben zich mei veertigen of vijftigen samengeperst in één woning of in een fragment daarvan. Sinds dagen leven zij op zolders en op daken in omstandigheden, die voor een mens mei beide benen staan de op een veilig, droog stuk grond, nau welijks voorstelbaar zijn. Sinds dagen worden zij gepijnigd door een helse on zekerheid. Zeven Amerikanen zijn bezig hen te redden. Snel en afdoend. Hel aanlal slachtoffers is thans opgelopen lot 1320. Vannacht is, ondanks duisternis en zware wind, uit alle macht gewerkt aan de evacuatie van bedreigde gebieden op Voorne-Putten, Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duive land. Van het laatste eiland zijn 15.000 van de 20.000 inwoners geëvacueerd. In de vroege ochtend werd de evacuatie van Oude en Nieuwe Tonge op Overflakkee gelast. De burgemeester van Nieuwe Tonge deelde mede, dat er geen reden tot ongerulheid meer is. In Brabant is bij Nieuwendijjk, in het land van Heus den en Altena, een nieuwe dijkdoorbraak geweest, waarbij drie doden gevallen zijn. Op Tholen, waar de dijk aan de West- en Noordzijde grotendeels is weggeslagen, was men er op voorbereid, dat men werkeloos nieuwe overstromin gen moest aanzien, maar berichten daaromtrent zijn tot dusverre uitgebleven. Daaruit blijkt reeds duidelijk genoeg, dat alle gevaar voor de noodgebieden nog lang niet geweken is. Het werd gisteravond acuut, omdat een nieuwe storm was aange kondigd. Uit de binnengekomen berichten is af te leiden, dal het aanmerkelijk minder erg is geweest dan men ge vreesd had. In de vroege ochtend werd bericht, dat de wind naar het Noorden gedraaid en in kracht afgenomen was, en dat hij nog meer zou afnemen. BUREAU SMEDESTRAAT S - HAARLEM Telefoon: Redactie 21544; Advertenties 21543 Abonnementen 20800 Postgiro 143480 Bijkantoor Beverwijk-' Stumphiusstr 45, tel. 3998 Bijkant. Dmuiden: Bonifaciusstr. 27 tel. 5790 Directie; 3. J. W Boerrigter en Mr. W. A. M. van der Kallen. Hoofdredactie: Drs. H. v. Run en W, Severir». Wnd. hoofdredacteur: W van Willige. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIETARIEF 28 cents per millimeter hoogte. Omroepers 16 cents per m.m.-hoogte. De administratie behoudt zich het recht voor advertentiën eventueel zonder opgave van redenen te weigeren. ABONNEMENTSPRIJS 47 cents per week, f 2.— per maand, f 6.per kwartaal. Voor klachten over de bezorging na 5.30 uur 's avonds tel. 21544. GOEREE-OVERFLAKKEE WEGGEVAAGD Rampzalig hoog is het aantal do den gestegen. Hoger dan bij het binnenkomen der eerste berich ten ook maar iemand durfde vermoe den. En nog, moet men vrezen, is de tel, door het wrede water geëist, niet 'en volle bekend. Bij alle materiële schade, hoe onaf- denbaar dan ook, blijft het ergst wat hooit kan worden hersteld: het ver- nes aan mensenlevens. Hele gezinnen djn in de vloed verdronken; soms een hioeder, een vader of een kind. Diepe houw is gekomen over vele families, °ver de geteisterde eilanden, over een heel land. Geen mens, die zich hog „mens" durft noemen, of hij leeft hiee met al de getroffenen en hij ontkomt er niet aan, zich in te den ken wat de stakkerds, die hun dood 'h de golven vonden, gedurende hun patste ogenblikken moeten hebben doorstaan. Maar het christelijke wer kelijkheidsbesef zal tot troost daarbij hoen bedenken, dat de korte of lan- Sere tijd van een vreselijke agonie hij allen is overgegaan in de eeuwige vfede van een blijde rust. Want nu hi.jn allen veilig in de hand van Hem, Uie mensen en wateren schiep en hlmachtig beschikt over het ogenblik teaarop het Hem goeddunkt zijn kin heren tot Zich te roepen. Wat wij nog kunnen doen is bidden voor hun zie lrust in het zekere weten van wat he Praefatie der Requiemmis als volgt formuleert: Door de dood wordt het teven slechts veranderd, niet wegge komen. Zien we naar de nationale reactie hp de verbijsterende ramp, dan blijkt hoe de diepste eigenaard van een volk hhrst boven komt, wanneer het komt te staan tegenover gebeurtenissen, ^elke zich buiten ieder menselijk 'Oedoen voltrekken en waartegen ben zich niet of nauwelijks wapenen kan. Dan is er tijd noch kans noch Uimte om zijn diepste wezen te ver hellen en men handelt in volslagen r?rlijkheid overeenkomstig wat men 'Senlijk is. Van de Nederlander y hrdt gezegd, dat hij individualistisch ,s- En hij is dat ook, maar niet in die narteloze betekenis van het woord, waarin het gewoonlijk wordt ver staan; hij is het slechts in zoverre hij bioeilijk gecoördineerd werken kan ?n in een eerste gevoelsreactie zich individueel inzet om te helpen naar de mate van zijn krachten en vaak daarbovenuit; eerst later pleegt de ge- organiseerde samenwerking tot stand 'e komen. De wijze, waarop de hulp actie zich voltrokken heeft, heeft dit *eP duidelijkste bewezen. Men kan haar kritiek op hebben, maar wan- jteer men ziet naar de intentie, blijft het oordeel van onze minister-presi dent onverlet, dat „de wijze waarop Seheel Nederland te hulp is gesneld hoven iedere lof verheven is" Plotseling is ons volk weer één en £een onderling gekrakeel van vroeger in de toekomst weegt op tegen de klacht van het ene feit, dat reeds redders hun leven lieten bij het te hulp snellen van de in nood verke- ende evenmens. Maar ook in Europa ep over de hele wereld toont men met daden, waaraan woorden zo vaak de den twijfelen. Tegenover de onmacht /'an de vergaderingen over Atlanti sche en Europese integratie staat het brke feit, dat Amerika en zovele an dere landen ons spontaan en daad werkelijk steunen. 1 1hvens zullen met betrekking tot de d'pverlening al die lessen moeten 2 ?rden getrokken, die te trekken Jn. Wat menselijkerwijs mogelijk is, J6Pt te worden gedaan. Wij zeggen: j, hPselij kerwij s. Want bij al ons wik- P is er tenslotte Eén die beschikt. .In deze dagen van onbegrijpelijke (jhProeving zai het boek Job in de ge- Ub zijn geweest van de mensen le de zwaarst getroffen streken, wier trvhPssfeer zozeer van de Bijbel door taf ien 's' *->at er van de reëer'nSs- h' ^een woord kon klinken, dat de stiepste gevoelens van dit godsdien- deëe. volk vertolkte, of zelfs aanduid- r ls. de grote leemte geweest in de Dj^h'Pgsverklaring van jongstleden De Ver fhht tienduizenden zandzakken Haaj er,ite dijk langs het Voornsche Ka- hebbe en de afs,uitdam te Oostvoome doorst* storm van hedennacht goed hvetnvet" Te Heenvliet is de toestand 'h de x/CCr critiek- Doordat het water rend fenvhetse polder nog voortdu- d,. Wiei-i''" stÜgen. 's de toestand voor ernst;- bi-i Nieuwesluis (Z.H.) zeer k'ater en vreest deze dijk, waar het heen sreeds op enkele plaatsen over- W^arnie P°elt' ontianks de grote spoed 'bhoudJn W0'dt gewerkt, niet te kunnen Hij vervolgt: Wij hebben Woensdag middag enkele ogenblikken op het lan dingsterrein bij Sommelsdijk staan kij ken. Een helicoptère daalde neer. De piloot onder de glazen koepel, naast hem een vrouw met een rose omslag doek op het hoofd. Aan weerszijden van het toestel waren een soort draag baren bevestigd, ook overhuifd door een glazen koepeltje. Daar lagen twee mensen op. Nauwelijks was het toestel geland of een jonge man in een blau we schipperstrui sprong op de begane grond. Hij rekte zich uit en keek even verdwaasd om zich heen. Daarna liet hij zich gewillig door een zuster van het Rode Kruis wegleiden. De piloot, een forse gebruinde kerel, hielp de vrouw uitstappen en gaf haar een be moedigend klopje op de schouder. Hij wandeMe even voor zijn toestel op en neer, deed een paar trekken aan een sigaret en stapte weer in. Enkele se conden later steeg hij op: richting Nieu we Tonge. Na een kwartier, twintig minuten misschien, keerde hij terug. Nu had hij vijf mensen in zijn toestel geperst. Dit is één voorbeeld. Zijn zes collega's deden evenzo. Soms daalden drie, vier helicoptères tegelijk, drie, vier stegen er vlak na elkaar op. Zeven Amerikanen zijn bezig de be narde bevolking van Goeree-Overflak kee te redden. Zij doen het in alle rust, met een routine-gebaar bijna, maar doeltreffend en vooral vastberaden. Eén van hen landde met zijn machine bij een huis. Daar was een vrouw met haar bovenlijf bekneld geraakt in het raamkozijn: zij kon vóór noch achter uit. De piloot rukte het hout uit zijn sponningen, zette de vrouw in zijn toe stel en leverde haar af op het lan dingsterrein; zij droeg nog het houten kozijn om de schouders. Voila. Een andere Amerikaan trof een man aan hangend in een boom. De ongelukkige was totaal verstijfd. Hij kon zijn han den die de takken omklemden niet meer ontspannen. Maar nochtans werd hij bevrijd. De piloot rukte de takken af en vervoerde de man. Zeven harde, zakelijke, kauwgom kauwende Amerikanen redden hon derden mensen van een afgrijselijke ondergang. Zij doen het met de van zelfsprekendheid van lieden-die-er- immers-voor-gekomen-zijn. Wij wil den dat wij huldigende woorden voor hen konden vinden, die niet bespot- telijk zouden klinken. De evacuatie per helicoptère werd ook vannacht voortgezet. De landingsplaats werd met twintig gloednieuwe, door Philips geschonken, schijnw'erpers ver licht. Inmiddels was gisteren de evacua tie van het eiland ook op andere fron ten in volle gang. De bevolking van Oude Tonge wordt met een amphibie- vaartuig dat 50 a 60 mensen kan mee nemen naar veiliger oorden gebracht. In eerste instantie naar Dirksland, dat nog droog ligt, en waar iedere evacué wordt ingeschreven. Vervolgens steken zij per boot het Haringvliet over naar Hellevoetsluis. waar bussen voor hen gereed staan. Nu geldt de evacuatie al leen nog voor vrouwen, kinderen en ouden van dagen. Mannen van vijftien tot vijf en veertig jaar kunnen, indien zij dat verkiezen, voorlopig nog ach terblijven. Zij zullen behulpzaam kun nen zijn bij het redden van het vee, voorzover dat nog te redden is en bij het liquideren van de talrijke bij de dijken aangespoelde cadavers, waarvan er tot nu toe alleen al bij Middelharnis ruim 5500 zijn geteld. Dit laatste is van urgent belang voor wat betreft het even tueel uitbreken van besmettelijke ziek ten. De evacuatie van Sommelsdijk en Mid delharnis zal morgen haar voltooiing naderen. Wij hebben gisteren een vaan deling door beide stedekes gemaakt. Een irreële belevenis. In een brede straat in Middelharnis stonden lange rijen koeien en vaarden vastgebonden aan palen. Een man droeg een schreeuwend varken op zijn rugzijn enige bezit wellicht. In sommige huizen waren de bewoners nog achtergebleven. Ergens in een ove rigens volkomen verlaten straat tuurde in een huis een jochie achter het raam naar buiten. Het lachte toen wij voorbij kwamen, Een vrouw klopte haar stof doek uit en wij schrokken bijna van de gewoonheid van dat gebaar. Wij kwamen door straten waaruit het zakkende water reeds was weggevloeid. Er heerste daar een doffe stilte. Wij keken in de huizen naar binnen. Het da gelijkse leven was er met één slag afge broken, dat viel af te leiden uit aller lei veelzeggende omstandigheden. Wij zagen dik bemodderde vloeren, omver geworpen stoelen en kasten met uitge trokken laden. Maar ergens in een ka mer lag op een tafel naast een krant een bril: aan de wand van de kamer hingen aandoenlijk vredige wandspreu- ken. Wij trachten ons voor te stellen hoe het in dit vertrek toegegaan moest zijn op het moment van de ramp. Maar on ze fantasie verontrustte ens en wij ziin snel verder gegaan. „Gesloten zijnde, zich te vervoegen hiernaast", lazen wij voor de étalage- ruit van een winkel. „Hiernaast" was herschapen tot een troosteloze ruïne. In een der huizen scharrelde doelloos een man rond. De vitrine-met-plaatjes van een bioscoop schokte ons door het bizar-normale. Wij stonden voor een protestants kerkgebouw. In de gevel stond een Psalmtekst gegrift: O Heere mijn God, dat Uwe oogen zïjn nacht en dag over dit Huys, over deze Plaatse". In de kerk waren men sen, veel mensen. Het gebouw werd als opslagplaats voor Rode Kruis- goederen gebruikt. In slordige stapels lagen etenswaren en kleren overal verspreid. En ergens stonden drie doodkisten met zilveren knoppen. leden het kan 1948 of 1949 zijn ge weest over een bloeiend, zomers GoereeOverflakkee hebben gemaakt. Een welvarend land destijds, dat zich verbluffend snel had hersteld van de verschrikkelijke gevolgen van de oor logsrampen. Een blij land met vriende lijke maar energieke mensen, die zich. in hun betrekkelijk (insulair) isolement een eigen bestaan hadden verworven. Daaraan dachten wij, staande op de kerktoren van Sommelsdijk. Het is al les verworden tot een fictie. Inderdaad: een eiland is weggevaagd. (Vervolg op pag. 3 tweede kolom) Vanochtend bereikt ons een telegram van de burgemeester van Stavenisse op Tholen, waarin hij mededeelt, dat in zijn gemeente vermoedelijk 300 doden te betreuren zijn. Hij noemt Stavenisse de zwaarst getroffen gemeente van Eu ropa. Een groot gedeelte van het stadje is totaal verwoest. Geen enkel huis is onbeschadigd. Volgens de tot dusverre binnenge komen berichten is het aantal doden gestegen tot 1320. Uit de volgende plaatsen zijn gegevens binnengeko men: Goeree-Overflakkee: 40, Ouddorp 1, Oude Tonge 300, Stellendam 27 Sommelsdijk 1, Nieuwe Tonge 75. Schouwen-Duiveland: 4, Burg 10, Zierikzee 15, Burgsluis 10. Bruinisse 1, Brouwershaven 3, Dreischor 15, Se- rooskerken 15, Nieuwerkerk 13. Tholen: Stavenisse 200 St. Maartensdijk 4. Hoeksewaard: Elfplaat (Poortugaal) 7, 's Gravendeel 57, Numansdorp 67, Heinenoord 2. West-Noord-Brabant: Halsteren 17, Willemstad 12, Moerdijk 13, Dintel- oord 3, Raamsdonkveer 2, Fijnaart 46, Nieuw Vossemeer 50 Lage Zwa- luwe 2, Heiningen 25, Theodoruspol- der 11, Steenbergen 13, Wagenberg 1, Heusden en Altena 3, Klundert 13. Zuid-Beveland: Krabbendijke 4, Hoedekenskerke 1, Kruiningen 11, lerseke 10, Wolfaartsdijk 9, Rilland 1, Oudelande 2, Kapelle 3, Goese Sas 7. Walcheren: Vlissingen 3, Veere 2. Zeeuwsch Vlaanderen: Nieuwe Neuzenpolder 1, Temeuzen 4, Hon- tenisse 8, Kloosterzande 9, Ossenisse 1, Kruispolder 8. St. Philipsland: 1. Voorne-Putten: Abbenbroek 1, Hel- levoetssluis 5, Zuidland 20, Strijen 15. Noord-Beveland: Kortgene 40, Geersdijk 1. Alblasserwaard: Sliedrecht 1, Pa- pendrecht 1, Brandwijk 2. Krimpenerwaard: Stormpolder 6, Ouderkerk 2; Rotterdam 1; Maassluis 1; IJselmonde 3: Texel 5; Hondsbosse zeewering 1; Militairen 2. Een van de Amerikaanse helicop ters is juist op het stukje droge grond geland en neemt drie men sen aan boord. Wij zijn in de toren van het kerk gebouw naar boven geklommen. „U kunt daar alles prachtig zien", zei ie mand. Maar wat wij zagen was dit verbijsterende: een eiland is weg gevaagd. En terwijl wij daar ston den op de toren, moesten wij denken aan een tocht, die wij enkele jaren ge- Veen, hoofdingenieur van de Men nadert nu het punt, waarop de reddingsacties voltooid zullen zijn. Daarop was tot dusverre allereerst de aandacht gericht. Eerst daarna zal men zich geheel kunnen gaan wijden aan het herstel der dijken. Pas deze zomer mag men verwach ten, dat de dijken hersteld zullen zijn en dan zal men na een of twee maan den de ondergelopen gebieden droog gemalen hebben, aldus heeft dr. ir. I Chronisch zieken worden vaak l chronisch vergeten Van Rijkswaterstaat uiteengezet. Of de landbouwgronden veel schade hebben geleden hangt af van de aanwezige hoeveelheid vers water, die verzilting kan tegen gaan. 15.000 mensen geëvacueerd De evacuatie van Schouwen is Woens dagnacht bijna voltooid. Men schat, dat ongeveer 15.000 van de ongeveer 20.000 bewoners van Schouwen-Duiveland zijn geëvacueerd naar veiliger oorden. Op Duiveland heeft men Woensdag alle boerderijen en huizen systematisch af gezocht naar achtergebleven personen. Hetzelfde gaat men vandaag doen op Schouwen. Een deel van de bevolking is achtergebleven om behulpzaam te zijn by de herstelwerkzaamheden, die aller wegen reeds zyn aangevangen. In Zierik zee, Renesse, Bruinisse en Haamstede is het grootste deel van de bevolking nog aanwezig. De meeste slachtoffers in Zeeland zijn vermoedeiyk te betreuren in het mid dendeel van het eiland Schouwen-Dui veland. Het gebied achter de westelijke duinenreeks tot Zonnemaire staat ge heel blank. Op sommige plaatsen staat het water twee tot twee en een halve meter hoog. De verwoesting in Zierikzee is ver schrikkelijk. Gehele huizenblokken zijn door de zware golfslag totaal wegge vaagd. Onder andere is het antieke Vrij- poortje en het aangrenzende uit 1753 daterende pand de „Witte Zwaan" ge heel ingestort. Met man en macht wordt gewerkt om het enorme gat in de zeedijk ten Zuiden van Poortvliet op Tholen te dichten. Advertentie Verwachting tot morgenavond: Opklaringen, maar ook plaatseiyk enkele buien. In de nacht en ochtend voornamelijk in het binnenland lichte vorst. Morgen overdag ongeveer de zelfde temperatuur als vandaag. Zwakke tot matige, maar aan de kust tijdelijk krachtige wind in hoofdzaak tussen Noord en West. Zon: 8.12-17.37. Maan: 1.12-10.04. De chef marine staf, de chef generale staf en de chef luchtmacht staf maken het volgende bekend: Zowel de marineleiding als de leger en luchtmachtleiding zijn zich volkomen bewust van de grote ongerustheid, wel ke op het ogenblik bij de militairen, afkomstig uit de geteisterde gebieden, bestaat ten aanzien van het lot, dat hun familieleden heeft getroffen. Genoemde autoriteiten zouden niets liever doen, dan deze militairen met verlof zenden. Maar het zal iedereen duidelijk zijn, dat het op d i t ogenblik, alleen al in verband met in gang zijnde hulpverleningsacties, zéér ongewenst zou zijn militairen met verlof naar hun in het noodgebied gelegen woonplaats te doen gaan. Daarom, hoezeer de militaire autori teiten zich ook bewust zijn van de zwaarte van de door hen te treffen maatregel, achten zij het niet verant woord, thans aan militair personeel verlof te verlenen. Zodra echter de toestand is gestabi liseerd en er tekening is gekomen in de evacuatie en de registratie zal aan a 1 het militair personeel in werkeiyke dienst bij zee-, land- en luchtmacht, af komstig uit de door de nationale ramp getroffen gebieden, een buitengewoon verlof met familiebezoek worden ver leend van vier dagen. Zo spoedig mogeiyk zullen hiervoor nadere regelen worden, vastgesteld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1953 | | pagina 1